European Primary Immunodeficiencies Consensus Conference Consensus Statement

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "European Primary Immunodeficiencies Consensus Conference Consensus Statement"

Transcriptie

1 European Primary Immunodeficiencies Consensus Conference Consensus Statement European Commission

2 Consensus Conferentie over Primaire Immuundeficiencies Samenvatting Op 19 en 20 Juni 2006, heeft de Europese Commissie, in samenwerking met de Internationale Patiënten Organisatie voor Primaire Immunodeficiencies (IPOPI), de Europese Maatschappij voor Immunodeficiencies (ESID), de Internationale Groep van Verpleegsters voor Immunodeficiencies (INGID) en de Europese Federatie voor de Immunologische Maatschappijen (EFIS) een tweedaagse Consensus Conferentie over Primaire Immuundeficiencies (PIDs) gehouden in het Paul-Ehrlich-Institut in Langen, Duitsland. Meer dan 100 deskundigen uit de klinische immunologie, PID verzorging, de volksgezondheid, de genetica, de EU/nationale ministeries van gezondheid, de academische centra, volksgezondheidslaboratoria, de industrie, artsenorganisaties en patiëntengroepen werden samengebracht om gezondheidsstrategieën voor PID vast te stellen en te ontwikkelen. PIDs zijn verzameling van meer dan 100 immuunstoornissen, waarvan er veel voortvloeien uit een enkel gen- defect. Deze immuunstoornissen leiden tot verhoogde gevoeligheid voor terugkerende en blijvende infecties. Als PIDs de niet of verkeerd worden gediagnosticeerd, blijft het immune systeem gebrekkig, wat kan leiden tot een chronische ziekte, lichamelijke handicaps, arbeidsongeschiktheid, verminderde kwaliteit van leven voor patiënten en families, permanente orgaanschade of zelfs de dood. Op de conferentie, besloten de deskundigen uit de verschillende disciplines dat; PIDs zijn onder gediagnosticeerd en er is een gebrek aan voorlichting over PID voor het grote publiek, de werkers in de gezondheid, de beleidsmakers binnen de gezondheidszorg en de uitvoerders van beleid. Er zijn efficiënte behandelingstherapie voor PIDs en de tijdige behandeling ervan redt levens, verhindert morbiditeit en verbetert de kwaliteit van leven. Het is aangetoond dat een vroege start van de behandeling rendabel is. Er is een significante ongelijkheid van zorg binnen en doorheen de EGlidstaten. De deskundigen uit de verschillende disciplines ontwikkelden een consensus verklaring die bovenstaande conclusies bevat en keurden ook een reeks aanbevelingen goed die zich concentreren op drie zeer belangrijke gebieden waarop actie nodig van de regeringen van de EU lidstaten.

3 Voorlichting en onderwijs Klinische protocollen om PIDs betrouwbaar te identificeren Epidemiologische studies naar het voorkomen van PIDs en de impact van PIDs op volksgezondheid en de kosten. De uitbereiding van de internationale patiëntenregistratie om toegang te krijgen tot de klinische presentatie, de biologie en de genetische patronen van PIDs. Voorlichtingscampagnes worden ontwikkeld om van PIDs onder de aandacht van het grote publiek te brengen. Onderwijsprogramma's die zich richten op het grote publiek, de beroepsgroepen in de gezondheidszorg, de beleidsmakers binnen de gezondheidszorg en uitvoerders van het beleid. Onderzoek en diagnose. Praktische hulpmiddelen voor de efficiënte diagnose van PID worden ter beschikking gesteld in elk land. Evaluatie van de diagnostische hulpmiddelen voor PID en onderzoek naar de haalbaarheid van onderzoeksprogramma's om schade te voorkomen. Behandeling en beheer. EU Richtlijnen ontwikkeld om een gelijkwaardige toegang tot behandeling te verkrijgen om een optimale standaard en een kwaliteit van patiëntenzorg te garanderen die in een gewenste omstandigheden plaatsvindt. Initiatieven vanuit verschillende landen, opgezet om uitwisseling van deskundig ervaring en onderwijs toe te staan. Een netwerk van EU behandelingscentra opgezet om onderzoeksresultaten te bepalen. Veilige immunoglobuline behandelingen beschikbaar voor alle patiënten die antilichamensuppletie vereisen. Het onderstaande rapport omvat de volledige tekst en de samenvattingen van de presentaties die op de EU Consensus Conferentie over PID werden gegeven. De volledige teksten van de presentaties en de verdere details kunnen op website van de conferentie worden gevonden:.

4 Europese Primaire Immuundeficiënties De Verklaring van de consensus In samenwerking met de Europese Commissie, hielden de Internationale Patiënten Organisatie voor Primaire Immunodeficiencies (IPOPI), de Europese Maatschappij voor Immunodeficiencies (ESID), de Internationale Groep van Verpleegsters voor Immunodeficiencies (INGID) en de Europese Federatie voor de Immunologische Maatschappijen (EFIS) op 19 en 20 Juni 2006 een tweedaagse EU Consensus Conferentie over Primaire Immuundeficiencies (PIDs) in het Paul-Ehrlich-Institut in Langen, Duitsland. Op deze conferentie waren vertegenwoordigers aanwezig van artsen, patiënten, verpleegkundigen, de industrie en van de beleidsmakers uit de gezondheidszorg uit allerlei netwerken uit de EU. Deze deskundigen keurden met elkaar deze Consensusverklaring over PIDs goed, die zich op concentreert: De omvang van het negatieve effect dat PIDs op dit moment hebben op gezondheidszorg en niet gediagnosticeerde patiënten. De ongelijkheid van zorg en behandeling die bestaat binnen de EU voor mensen met PIDs. Voorbeelden van directe acties en initiatieven die de overheden van de EG-lidstaat kunnen uitvoeren om de problemen van PIDs op drie zeer belangrijke gebieden te verminderen: 1. Voorlichting en Onderwijs 2. Onderzoek en Diagnose 3. Behandeling en Beheer

5 1. Voorlichting & Onderwijs De Verklaring van de consensus I. groot publiek Er is een gebrek aan voorlichting over PIDs bij het grote publiek, Er is misverstand over het effect van PIDs op het onderwijs, het werk en het sociale leven van individuele patiënten, het grote verschil tussen PIDs en HIV/AIDS wordt niet begrepen. II. de beroepgroepen in de gezondheidszorg Omdat binnen de opleidingen geen of nauwelijks aandacht wordt besteed aan toegepaste Immunologie, is er een gebrek aan voorlichting van PIDs bij: o De eerstelijns gezondheidswerkers (huisartsen, consultatiebureaus verpleegsters, vroedvrouwen) bijvoorbeeld gebrek aan het herkennen van de symptomen, o tweedelijns gezondheidswerkers (artsen in lokale en academische ziekenhuizen) bijvoorbeeld te weinig of geen inzicht in de mogelijkheden van behandeling), o aanverwante beroepsgroepen (fysiotherapeuten, diëtisten, de specialisten van de gespecialiseerde verpleegkundigen, apothekers, psychologen, tandartsen). III. de beleidsmakers en de uitvoerders binnen van beleid binnen de gezondheidszorg Er is een gebrek aan inzicht bij beleidsmakers binnen de gezondheidszorg, op nationaal en EU niveau, van het negatieve effect op het budget van de gezondheidszorg, die veroorzaakt wordt door de chronische onderdiagnose van PIDs, Er is te weinig inzicht in het niveau van ziektepreventie dat zou kunnen worden bereikt als PIDs adequaat zouden worden gediagnosticeerd.

6 Aanbevelingen voor Actie: I. groot publiek Om bewustwording voor PIDs te verhogen, zijn volksgezondheidscampagnes en de onderwijsprogramma's nodig; dit wordt bereikt door ontwikkeling, implementatie en evaluatie van: Materiaal dat bijgewerkte, vertaald (voor anderstaligen) en aangepast (aan speciale groepen) is, dat gebruikt kan worden voor potentiële patiënten, Materiaal geschikt voor het basisonderwijs, inclusief boeken, pamfletten, brieven voor ouders en informatie dat door schoolverpleegsters meegegeven kan worden. Materiaal geschikt voor volksgezondheidscampagnes wereldwijd; dit zouden wereld PID-dag kunnen zijn, maar ook TV reclame spotjes of (gedrukte) advertenties of via het Internet dat (met vertalingen) die in alle EG-lidstaten moeten worden gebruikt, Het opnemen van een PIDs verhaallijn in de nationale TV-Soaps. II. de beroepsgroepen in de gezondheidszorg Om het bewustzijn m.b.t. PIDs te verhogen, is het betere onderwijs nodig; dit wordt bereikt door: Vaststellen van een kerninhoud over PIDs binnen de basis en toegepaste immunologie voor de medische opleidingen en de het onderwijs aan verpleegkundigen. In de scholing van consultatiebureau en kleuterverpleegkundigen aandacht besteden aan problemen met vaccinatie en het herkennen van bovenmatige aantallen infectie, Aandacht voor basis en toegepaste immunologie, in het bijzonder in samenhang met vaccinatie, in programma's voor Aio s in pediatrische en interne geneeskunde, reumatologie, KNO artsen en infectieziekten. Informatie die voor onderwijs van alle groepen wordt gebruikt op toegankelijke websites, Het toelaten van accrual van onderwijskredieten van gedeeld materiaal, Uitwisseling van informatie over PIDs, met inbegrip van richtlijnen en onderwijs, op bijeenkomsten verwante medische specialiteiten, PIDs integreren in het scholingsprogramma van verwante medische specialismen, fysiotherapeuten, verpleegsters en vroedvrouwen. III. De beleidsbepalers en de uitvoerders van de gezondheidszorg op EU en nationale niveaus EU niveau: Instellingen, het Parlement, Lidstaten, EMEA. Nationaal niveau: regelgevers, wetgevers, nationale adviesorganen, Verzekeraars. Wereld Niveau: De WGO, farmaceutische bedrijven, vaccinfabrikanten Om het bewustzijn m.b.t. PIDs te verhogen:

7 Studies over effect van ziekten en de behandeling, die gekoppeld worden aan epidemiologische studies en studies over de effecten op de volksgezondheid en de studies over de kosteneffectiviteit om tot besparingen en verbetering van de kwaliteit van leven aan te komen, Sterke patiëntenorganisaties in alle landen van de EU, met gekende sterke voorvechters voor de patiënten, Gemakkelijk toegankelijke informatie voor gezondheidsmanagers/verzekeraars, Regelmatige publicaties van nationale registratie. 2. Onderzoek & Diagnose De Consensus Verklaring PIDs zijn erg onder gediagnosticeerd. De vroege herkenning van PIDs zal: Levens sparen, Gezondheid bevorderen, de kwaliteit van leven verbeteren en levensverwachting van de patiënten verlengen door een adequate behandeling, Genetisch counseling en prenatale diagnose toe laten. De hulpmiddelen voor (vroege) herkenning van PIDs zijn: Diagnostische richtlijnen voor herkenning van symptomatische patiënten, Goede immunologische en genetische laboratoriumtests, Sceening testen voor daartoe geschikte ziekten. Aanbevelingen voor Actie: I. het verzamelen van Informatie De klinische protocollen zijn nodig om PIDs betrouwbaar te herkennen; deze kunnen worden gecreëerd door ontwikkeling, implementatie en evaluatie van: Diagnostische richtlijnen op een wetenschappelijke basis, Gestandaardiseerde diagnose criteria voor PIDs. De beoordeling van de impact van PIDs op de gemeenschap is nodig; dit wordt verkregen door epidemiologische studies om te beoordelen: De prevalentie van PIDs in de bevolking, Het effect van PIDs op volksgezondheid, Het effect van PIDs op kosten van de gezondheidszorg. De internationale PID registratiestaat toekomstige diagnostische processen toe door herkenning van:

8 Het patroon van klinische presentaties van deze ziekten, Het ziektebeeld van diverse PIDs (morbiditeit, mortaliteit, complicaties), Verband tussen klinische ziektepatronen en genetische achtergronden. II. doeltreffende diagnostische Hulpmiddelen De praktische hulpmiddelen voor efficiënte diagnose van PIDs zijn nodig in elk land; dit wordt bereikt door de beschikbaarheid van: Eenvoudige diagnostische testen op het lokale niveau, Immunologische testen in specialistische centra op nationale niveau, Uitvoerige testen door een netwerk van expertisecentra heel Europa. Doeltreffende evaluatie van diagnostische hulpmiddelen is nodig; dit wordt bereikt door: Ontwikkeling van de verwijzingswaarden van vergelijkbare leeftijd voor alle kenmerkende immunologische tests, Regelmatige kwaliteitsbeheersing van immunologische laboratoria. Onderzoek naar de haalbaarheid van onderzoeksprogramma's voor PIDs is nodig om schade te voorkomen, die omvat: Ontwikkeling van geschikte testen, Beoordeling van kosten en voordelen, Evaluatie van ethische aspecten, Ontwikkeling van beheersrichtlijnen voor gediagnosticeerde patiënten. 3. Behandeling & Beheer De Consensus Verklaring Er bestaat een efficiënte therapie voor PIDs. Vroegtijdige behandeling redt levens, verhindert morbiditeit en verbetert de kwaliteit van leven. De deskundigen hebben gerapporteerd dat de vroegtijdige behandeling van PIDs rendabel is. De veiligheid van immuunglobuline therapie is een prioriteit. Er is een significante ongelijkheid aan zorg binnen de EU-lidstaten: Er is een gebrek aan gespecialiseerde zorg in vele landen, Er zijn brede variaties in de beschikbaarheid en in de financiering van de bestaande therapieën, De beschikbaarheid van thuisbehandeling is niet overal in de EU lidstaten gelijk.

9 Er zijn niet genoeg trials voor nieuwe behandelingsmethoden. De verschillen in methodes voor post marketing toezichtproeven van de producten maakt efficiënte vergelijkende analyse moeilijk. Aanbevelingen voor Actie: I. richtlijnen Ontwikkel en voer Europese richtlijnen uit om gelijkwaardige toegang tot behandeling binnen de EU voor mensen met PID te garanderen, die een optimale standaard en kwaliteit van patiëntenzorg in geschikte omgeving waarborgt. II. de Uitwisseling van het onderwijs & van de Deskundigheid Initiatieven zouden moeten worden ontwikkeld om de uitwisseling van deskundig ervaring en onderwijs toe te staan binnen alle landen van de EU om te komen tot: Het organiseren van trainingscursussen binnen de EU voor de gespecialiseerde verpleegkundigen/vroedvrouw, Het bekostigen van bezoeken door gespecialiseerde verpleegkundigen van andere immunologiecentra. De opleiding van verwante gezondheidszorgers, De steun de aan de ontwikkeling van de registratie ESID. III. Netwerken van gespecialiseerde centra Gespecialiseerde diagnose en de behandelingscentra netwerken zouden door de EU moeten worden opgezet om de ziektebeelden vast te stellen door: Het standaardiseren van klinische trials en post marketing toezicht, Het gebruiken van de online registratiefaciliteit van ESID. IV. behandeling De adequate financiering zou beschikbaar gesteld moeten worden om te zorgen voor: Optimale niveaus van behandeling in elke EG-lidstaat, Veilige immuunglobulinebehandelingen, De geschikte behandelingsmethode, in het bijzonder de immuunglobulines, voor PID patiënten voor wie deze therapie van de levensbelang is.

10 This report was produced by a contractor for Health & Consumer Protection Directorate General and represents the views of the contractor or author. These views have not been adopted or in any way approved by the Commission and do not necessarily represent the view of the Commission or the Directorate General for Health and Consumer Protection. The European Commission does not guarantee the accuracy of the data included in this study, nor does it accept responsibility for any use made thereof.

European Primary Immunodeficiencies Consensus Conference Consensus Report and Recommendations

European Primary Immunodeficiencies Consensus Conference Consensus Report and Recommendations European Primary Immunodeficiencies Consensus Conference Consensus Report and Recommendations European Commission Europese Primaire Immunodeficiencies Het rapport van de Consensus Conferentie Inhoud Pagina

Nadere informatie

Europese Commissie Directoraat generaal Gezondheid en Consumentenbescherming. Raadpleging inzake gezondheidsdiensten B232 8/102 B-1049 BRUSSEL België

Europese Commissie Directoraat generaal Gezondheid en Consumentenbescherming. Raadpleging inzake gezondheidsdiensten B232 8/102 B-1049 BRUSSEL België Europese Commissie Directoraat generaal Gezondheid en Consumentenbescherming. Raadpleging inzake gezondheidsdiensten B232 8/102 B-1049 BRUSSEL België Utrecht, 31 januari 2007 Onderwerp: Consultatiedocument

Nadere informatie

Europese Commissie Directoraat-generaal Gezondheid en consumentenbescherming Raadpleging inzake gezondheidsdiensten B 232 8/102 B-1049 BRUSSEL België

Europese Commissie Directoraat-generaal Gezondheid en consumentenbescherming Raadpleging inzake gezondheidsdiensten B 232 8/102 B-1049 BRUSSEL België Coördinatieorgaan Samenwerkende Ouderenorganisaties Chr. Krammlaan 8 Postbus 222 3500 AE Utrecht Telefoon 030 276 99 85 Europese Commissie Directoraat-generaal Gezondheid en consumentenbescherming Raadpleging

Nadere informatie

voor Vlaamse Vereniging Geestelijke Gezondheid vzw Tenderstraat 14 B-9000 GENT Tel: ++32.(0) Fax:++32 (0)

voor Vlaamse Vereniging Geestelijke Gezondheid vzw Tenderstraat 14 B-9000 GENT Tel: ++32.(0) Fax:++32 (0) Vlaamse Vereniging voor Geestelijke Gezondheid vzw Tenderstraat 14 B-9000 GENT Tel: ++32.(0)9 221.44.34. Fax:++32 (0)9 221.77.25 E-mail: info@vvgg.be. Vlaamse Vereniging voor Geestelijke Gezondheid vzw

Nadere informatie

FLASH EB Consumer Survey - Netherlands

FLASH EB Consumer Survey - Netherlands WARNING This study was produced by an organisation or an external contractor of the European Commission. These views have not been adopted or in any way approved by the Commission and should not be relied

Nadere informatie

Europese Commissie Directoraat-generaal Gezondheid en Consumentenbescherming Raadpleging inzake gezondheidsdiensten B2328/102 B1049 BRUSSEL België

Europese Commissie Directoraat-generaal Gezondheid en Consumentenbescherming Raadpleging inzake gezondheidsdiensten B2328/102 B1049 BRUSSEL België Europese Commissie Directoraat-generaal Gezondheid en Consumentenbescherming Raadpleging inzake gezondheidsdiensten B2328/102 B1049 BRUSSEL België Datum 31 januari 2007 Ons kenmerk B170107TRA0112 Onderwerp

Nadere informatie

Europese Commissie Directoraat-generaal Gezondheid en Consumentenbescherming B232 08/102 1049 Brussel. Geachte mevrouw/heer,

Europese Commissie Directoraat-generaal Gezondheid en Consumentenbescherming B232 08/102 1049 Brussel. Geachte mevrouw/heer, Europese Commissie Directoraat-generaal Gezondheid en Consumentenbescherming B232 08/102 1049 Brussel Datum 13 februari 2007 Ons kenmerk B90207NJA0253 Onderwerp European health strategy Contact mw. mr.

Nadere informatie

EOS GALLUP EUROPE. Consumer survey Flash EB 117. Januari Ref. : Y007\Rapport\Studierapport I0973

EOS GALLUP EUROPE. Consumer survey Flash EB 117. Januari Ref. : Y007\Rapport\Studierapport I0973 WARNING This study was produced by an organisation or an external contractor of the European Commission. These views have not been adopted or in any way approved by the Commission and should not be relied

Nadere informatie

Call to Action. voor de gezondheid van pasgeborenen in Europa. Powered by

Call to Action. voor de gezondheid van pasgeborenen in Europa. Powered by Call to Action voor de gezondheid van pasgeborenen in Europa Powered by Het VN verdrag voor de rechten van het kind is door 196 landen geratificeerd en stelt vast dat het kind, wegens zijn lichamelijke

Nadere informatie

Hoe kan worden gegarandeerd dat mensen met osteoartritis en reumatoïde artritis overal in Europa optimale zorg krijgen: aanbevelingen van EUMUSC.

Hoe kan worden gegarandeerd dat mensen met osteoartritis en reumatoïde artritis overal in Europa optimale zorg krijgen: aanbevelingen van EUMUSC. Hoe kan worden gegarandeerd dat mensen met osteoartritis en reumatoïde artritis overal in Europa optimale zorg krijgen: van EUMUSC.NET In partnerverband met EULAR en 22 centra in Europa - Met steun van

Nadere informatie

Zwangerschap en stofwisselingsziekten. PAOK, 17 december 2001 Dr Harold W de Valk, internist-endocrinoloog Afd. Interne Geneeskunde UMC U

Zwangerschap en stofwisselingsziekten. PAOK, 17 december 2001 Dr Harold W de Valk, internist-endocrinoloog Afd. Interne Geneeskunde UMC U Zwangerschap en stofwisselingsziekten PAOK, 17 december 2001 Dr Harold W de Valk, internist-endocrinoloog Afd. Interne Geneeskunde UMC U Inhoud Mogelijke gevolgen inborn errors of metabolism (IEM) voor

Nadere informatie

Inleiding. Integrale aanpak overgewicht bij de jeugd

Inleiding. Integrale aanpak overgewicht bij de jeugd drs. J.A.J. Krosse Directeur Nationaal Instituut voor Gezondheidsbevordering en Ziektepreventie Woerden Nederland Reactie van het Nationaal Instituut voor Gezondheidsbevordering en Ziektepreventie (NIGZ,

Nadere informatie

25 APRIL Koninklijk besluit houdende. vaststelling van de normen. waaraan een functie `zeldzame ziekten' moet voldoen

25 APRIL Koninklijk besluit houdende. vaststelling van de normen. waaraan een functie `zeldzame ziekten' moet voldoen 25 APRIL 2014. - Koninklijk besluit houdende vaststelling van de normen waaraan een functie `zeldzame ziekten' moet voldoen om te worden erkend en erkend te blijven BS 08/08/2014 HOOFDSTUK 1. - Algemene

Nadere informatie

Als ergotherapeuten hechten wij eraan een reactie te geven op het Groenboek over geestelijke Gezondheid.

Als ergotherapeuten hechten wij eraan een reactie te geven op het Groenboek over geestelijke Gezondheid. Als ergotherapeuten hechten wij eraan een reactie te geven op het Groenboek over geestelijke Gezondheid. Hoewel er door uiteenlopende redenen relatief en absoluut weinig ergotherapeuten werkzaam zijn in

Nadere informatie

Zorgnormen voor mensen met reumatoïde artritis

Zorgnormen voor mensen met reumatoïde artritis Zorgnormen voor mensen met reumatoïde artritis Vertaling in het: Ingevuld door: E mail: SOC 1 Mensen met symptomen van RA moeten tijdig toegang hebben tot een klinisch specialist/zorgprofessional die bekwaam

Nadere informatie

Wetenschappelijk onderzoek naar Q- koorts

Wetenschappelijk onderzoek naar Q- koorts Wetenschappelijk onderzoek naar Q- koorts Mede dankzij de steun van Q- support vindt er onderzoek naar Q- koorts plaats. Q- support heeft 2 miljoen van haar budget uitgegeven aan ondersteuning van wetenschappelijk

Nadere informatie

Gelet op het Verdrag tot oprichting van de Europese Gemeenschap, inzonderheid op artikel 129,

Gelet op het Verdrag tot oprichting van de Europese Gemeenschap, inzonderheid op artikel 129, bron : Publicatieblad van de Europese Gemeenschappen PB L 155 van 22/06/99 BESLUIT Nr. 1295/1999/EG VAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD van 29 april 1999 tot vaststelling van een communautair actieprogramma

Nadere informatie

Ons kenmerk Inlichtingen bij Doorkiesnummer Den Haag

Ons kenmerk Inlichtingen bij Doorkiesnummer Den Haag Europese Commissie Directoraat-Generaal Gezondheid en consumentenbescherming Eenheid C4 - Gezondheidsdeterminanten L - 2929 LUXEMBOURG Ons kenmerk Inlichtingen bij Doorkiesnummer Den Haag Onderwerp Bijlage(n)

Nadere informatie

Nationaal Plan Zeldzame Ziekten

Nationaal Plan Zeldzame Ziekten Nationaal Plan Zeldzame Ziekten (Mijn) achtergrond Voormalig Secretariaat Stuurgroep Weesgeneesmiddelen (2001-2011) EUROPLAN (2010-2011) Consultatie expertise voor zeldzame ziekten (2010-2011) Algemeen

Nadere informatie

De verschillen tussen Eerstelijns én Tweedelijns

De verschillen tussen Eerstelijns én Tweedelijns De verschillen tussen Eerstelijns én Tweedelijns & In de Bres biedt 'Eerstelijns Kortdurende Hulp' en 'Tweedelijns Specialistische Zorg', maar wat is het verschil? In Nederland ziet de zorgstructuur er

Nadere informatie

Stichting Samenwerkende Centra voor Primaire Immuundeficiënties (SSPID) Beleidsplan

Stichting Samenwerkende Centra voor Primaire Immuundeficiënties (SSPID) Beleidsplan Stichting Samenwerkende Centra voor Primaire Immuundeficiënties (SSPID) Beleidsplan P.M. Ellerbroek 1 Inhoud I. Inleiding 3 II. Strategie II.1 Statutaire doelstelling en missie 4 II.2 Afwezigheid winstoogmerk

Nadere informatie

GEZONDHEIDSENQUETE 2013

GEZONDHEIDSENQUETE 2013 GEZONDHEIDSENQUETE 2013 RAPPORT 5: PREVENTIE Stefaan Demarest, Rana Charafeddine (ed.) Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid Operationele Directie Volksgezondheid en surveillance J. Wytsmanstraat

Nadere informatie

Meer dan opsporen. Nationaal hepatitisplan: een strategie voor actie

Meer dan opsporen. Nationaal hepatitisplan: een strategie voor actie Meer dan opsporen Nationaal hepatitisplan: een strategie voor actie Wat is het probleem? 450-500 sterfgevallen door de gevolgen van een infectie met het hepatitis B- of C-virus. 40.000 personen zijn naar

Nadere informatie

NEDERLANDSE SAMENVATTING

NEDERLANDSE SAMENVATTING NEDERLANDSE SAMENVATTING Samenvatting NEDERLANDSE SAMENVATTING In de gezondheidszorg is decubitus nog steeds een veel voorkomend zorgprobleem. Decubitus betekent voor de patiënt pijn en overlast en kan

Nadere informatie

LUSTRUMPROGRAMMA OPLEIDING MONDZORGKUNDE UTRECHT:

LUSTRUMPROGRAMMA OPLEIDING MONDZORGKUNDE UTRECHT: Op weg naar een Kamer Mondzorg Josef Bruers LUSTRUMPROGRAMMA OPLEIDING MONDZORGKUNDE UTRECHT: Quality for the future 4 oktober 2013 Kamer Mondzorg Werktitel voor een initiatief om in Nederland te komen

Nadere informatie

Genetische testen. Professor Martina Cornel and Professor Heather Skirton Gen-Equip Project.

Genetische testen. Professor Martina Cornel and Professor Heather Skirton Gen-Equip Project. Genetische testen Professor Martina Cornel and Professor Heather Skirton Gen-Equip Project. Inzicht krijgen in genetische testen en testresultaten Inhoud Wat is genetisch testen? Klinische toepassingen

Nadere informatie

Het voorkomen van geneesmiddel gerelateerde problemen bij oudere patiënten met polyfarmacie ontslagen uit het ziekenhuis

Het voorkomen van geneesmiddel gerelateerde problemen bij oudere patiënten met polyfarmacie ontslagen uit het ziekenhuis Samenvatting Het voorkomen van geneesmiddel gerelateerde problemen bij oudere patiënten met polyfarmacie ontslagen uit het ziekenhuis Hoofdstuk 1 bevat de algemene inleiding van dit proefschrift. Dit hoofdstuk

Nadere informatie

1. KORTE SAMENVATTING

1. KORTE SAMENVATTING 1. KORTE SAMENVATTING Het belang van permanente professionele ontwikkeling (continuous professional development, CPD) en een leven lang leren (LLL) van professionals in de gezondheidszorg wordt algemeen

Nadere informatie

29 JANUARI Ministerieel besluit tot vaststelling. van de bijkomende erkenningscriteria. voor kandidaten, stagemeesters en stagediensten

29 JANUARI Ministerieel besluit tot vaststelling. van de bijkomende erkenningscriteria. voor kandidaten, stagemeesters en stagediensten 29 JANUARI 2010. - Ministerieel besluit tot vaststelling van de bijkomende erkenningscriteria voor kandidaten, stagemeesters en stagediensten voor de beroepsbekwaamheid in de oncologie specifiek voor geneesheren-specialisten,

Nadere informatie

POST-CROI MEETING PROSPECTUS SYMPOSIUM JAARBEURS UTRECHT 2 APRIL

POST-CROI MEETING PROSPECTUS SYMPOSIUM JAARBEURS UTRECHT 2 APRIL POST-CROI SYMPOSIUM JAARBEURS UTRECHT 2 APRIL 2019 MEETING PROSPECTUS INTRODUCTIE Met trots kondigen wij het Post-CROI Symposium 2019 aan, welke plaats zal vinden op 2 april in de Jaarbeurs in Utrecht.

Nadere informatie

MDR (2017/745) en klinisch onderzoek - Implementatie in Nederland -

MDR (2017/745) en klinisch onderzoek - Implementatie in Nederland - MDR (2017/745) en klinisch onderzoek - Implementatie in Nederland - DCRF 26 september 2018 Monique Al Teamcoördinator Landelijk Bureau CCMO MDR: Drie hoofdcategoriën klinisch onderzoek I II III Klinisch

Nadere informatie

EUROPEES PARLEMENT. Zittingsdocument 6.7.2007 B6-0277/2007 ONTWERPRESOLUTIE. naar aanleiding van vraag voor mondeling antwoord B6-0134/2007

EUROPEES PARLEMENT. Zittingsdocument 6.7.2007 B6-0277/2007 ONTWERPRESOLUTIE. naar aanleiding van vraag voor mondeling antwoord B6-0134/2007 EUROPEES PARLEMENT 2004 Zittingsdocument 2009 6.7.2007 B6-0277/2007 ONTWERPRESOLUTIE naar aanleiding van vraag voor mondeling antwoord B6-0134/2007 ingediend overeenkomstig artikel 108, lid 5 van het Reglement

Nadere informatie

Zeldzame ziekten, weesgeneesmiddelen

Zeldzame ziekten, weesgeneesmiddelen niet geautoriseerde Nederlandse vertaling Zeldzame ziekten, weesgeneesmiddelen De feiten op een rijtje De EMA wil graag dat Europese burgers met zeldzame ziekten toegang hebben tot specifieke en werkzame

Nadere informatie

Systematische review naar effectieve interventies ter preventie van kindermishandeling.

Systematische review naar effectieve interventies ter preventie van kindermishandeling. Rapport Systematische review naar effectieve interventies ter preventie van kindermishandeling. Auteurs: F.J.M. van Leerdam 1 K. Kooijman 2 F. Öry 1 M. Landweer 3 1: TNO Preventie en Gezondheid Postbus

Nadere informatie

Summary Samenvatting Dankwoord Curriculum Vitae

Summary Samenvatting Dankwoord Curriculum Vitae Summary Samenvatting Dankwoord Curriculum Vitae 9 SAMENVATTING Hoofdstuk 1 bevat een korte inleiding over het diagnostische proces en er worden twee van de meest gebruikte diagnostische beeldvormende

Nadere informatie

Verstandelijke Beperking en Psychiatrie; praktijk richtlijnen

Verstandelijke Beperking en Psychiatrie; praktijk richtlijnen Verstandelijke Beperking en Psychiatrie; praktijk richtlijnen Congres Focus op Onderzoek, 22 juni 2015 Gerda de Kuijper, AVG/senior senior onderzoeker CVBP/UMCG Dederieke Festen AVG/senior onderzoeker

Nadere informatie

EUROPEES PARLEMENT. Commissie rechten van de vrouw en gelijke kansen. 7 mei 2001 PE /1-11 AMENDEMENTEN 1-11

EUROPEES PARLEMENT. Commissie rechten van de vrouw en gelijke kansen. 7 mei 2001 PE /1-11 AMENDEMENTEN 1-11 EUROPEES PARLEMENT 1999 2004 Commissie rechten van de vrouw en gelijke kansen 7 mei 2001 PE 298.117/1-11 AMENDEMENTEN 1-11 ONTWERPADVIES - Evans (PE 298.117) Versnelde actie ter bestrijding van de belangrijkste

Nadere informatie

NATIONALE HEPATITIS DAG

NATIONALE HEPATITIS DAG NATIONALE HEPATITIS DAG UTRECHT 2019 MEETING PROSPECTUS INTRODUCTIE Met trots kondigen wij de 6e editie van de Nationale Hepatitis Dag aan, die gepland wordt n november 2019 in Utrecht. De NATIONALE HEPATITIS

Nadere informatie

Raamplan Artsopleiding 2009

Raamplan Artsopleiding 2009 Raamplan Artsopleiding 2009 Prof. dr. Roland Laan UMC St Radboud Nijmegen Onderwerpen - Historie en Doel - Student wordt Arts; wordt Specialist - Rollen en competenties - Kennis, vaardigheden en attitudes

Nadere informatie

Proeftuin multiple sclerose Value Based Health Care

Proeftuin multiple sclerose Value Based Health Care Proeftuin multiple sclerose Value Based Health Care Dr. Brigit A. de Jong, neuroloog 1 Achtergrond informatie multiple sclerose Statement WHO over MS Achtergrond informatie multiple sclerose Man : vrouw

Nadere informatie

RAAD VA DE EUROPESE U IE. Brussel, 14 november 2008 (17.11) (OR. fr) 15776/08 SA 266 RECH 369 MI 450

RAAD VA DE EUROPESE U IE. Brussel, 14 november 2008 (17.11) (OR. fr) 15776/08 SA 266 RECH 369 MI 450 RAAD VA DE EUROPESE U IE Brussel, 14 november 2008 (17.11) (OR. fr) 15776/08 SA 266 RECH 369 MI 450 I GEKOME DOCUME T van: de heer Jordi AYET PUIGARNAU, directeur, namens de secretarisgeneraal van de Europese

Nadere informatie

Harold Sanders. Regelgeving medische toepassing röntgenapparatuur. 1 Kernenergiewet (1963, 1993)

Harold Sanders. Regelgeving medische toepassing röntgenapparatuur. 1 Kernenergiewet (1963, 1993) 1 Harold Sanders Regelgeving medische toepassing röntgenapparatuur 1 Kernenergiewet (1963, 1993) Art. 34 van de Kernenergiewet bepaalt dat bij algemene maatregel van bestuur regels kunnen worden gesteld

Nadere informatie

MEETING PROSPECTUS. Virale hepatitis- na EASL 2018 Ontwikkelingen van klinisch en wetenschappelijk onderzoek

MEETING PROSPECTUS. Virale hepatitis- na EASL 2018 Ontwikkelingen van klinisch en wetenschappelijk onderzoek Virale hepatitis- na EASL 2018 Ontwikkelingen van klinisch en wetenschappelijk onderzoek 15 mei 2018 (ov) Utrecht MEETING PROSPECTUS www.virology-education.nl www.expertmedicalevents.com ADVANCING HEALTH

Nadere informatie

Voedingsleer (terug) in de opleiding tot arts

Voedingsleer (terug) in de opleiding tot arts Voedingsleer (terug) in de opleiding tot arts NAV bijeenkomst Ben Witteman Maag-Darm-Leverarts ZGV Buitengewoon hoogleraar voeding en darmgezondheid WUR Discussiepunten Afstemming voedingsleer/kennis:

Nadere informatie

Verstandelijke Beperking en Psychiatrie; praktijk richtlijnen

Verstandelijke Beperking en Psychiatrie; praktijk richtlijnen Verstandelijke Beperking en Psychiatrie; praktijk richtlijnen Congres Focus op Onderzoek, 22 juni 2015 Gerda de Kuijper, AVG/senior senior onderzoeker CVBP/UMCG Dederieke Festen AVG/senior onderzoeker

Nadere informatie

Impact op de Belgische gezondheidszorg

Impact op de Belgische gezondheidszorg EUROPESE UNIE EN GEZONDHEIDSZORG OSE-IZRI studiedag EU geneesmiddelenbeleid: toegankelijkheid of concurrentiepositie versterken? Impact op de Belgische gezondheidszorg Minne Casteels Katholieke Universiteit

Nadere informatie

Verzekeringsgeneeskunde en Wetenschap

Verzekeringsgeneeskunde en Wetenschap Verzekeringsgeneeskunde en Wetenschap hoop voor de toekomst! Em. Prof. Dr. Haije Wind, verzekeringsarts Amsterdam, 14 maart 2019 Amsterdam UMC locatie AMC, Coronel Instituut voor Arbeid en Gezondheid,

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/29800 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Moojen, Wouter Anton Title: Introducing new implants and imaging techniques for

Nadere informatie

Duurzame inzetbaarheid en de vergrijzende beroepsbevolking

Duurzame inzetbaarheid en de vergrijzende beroepsbevolking Duurzame inzetbaarheid en de vergrijzende beroepsbevolking Wat kunnen we leren van andere EU lidstaten? Yoline Kuipers Cavaco Beleidsadviseur Volksgezondheid, Milieu Ltd. EU bevolking wordt steeds ouder

Nadere informatie

Organisatie van de chronische zorg: een nieuwe aanpak nodig? Ontwikkeling van een position paper. Presenter : K. Van Week denvpk Heede 18 Maart 2013

Organisatie van de chronische zorg: een nieuwe aanpak nodig? Ontwikkeling van een position paper. Presenter : K. Van Week denvpk Heede 18 Maart 2013 Organisatie van de chronische zorg: een nieuwe aanpak nodig? Ontwikkeling van een position paper Editors: D. Paulus, K. Van den Heede, R. Mertens Presenter : K. Van Week denvpk Heede 18 Maart 2013 Position

Nadere informatie

ICHOM en het belang voor de patiënt

ICHOM en het belang voor de patiënt DE PATIENT CENTRAAL Maarten de Wit Lent 12 oktober 2017 ICHOM en het belang voor de patiënt T2T Overarching principle B. The primary goal of treating patients with rheumatoid arthritis is to maximize long-term

Nadere informatie

ONTWERPADVIES. NL In verscheidenheid verenigd NL 2011/0339(COD) 11.4.2012. van de Begrotingscommissie

ONTWERPADVIES. NL In verscheidenheid verenigd NL 2011/0339(COD) 11.4.2012. van de Begrotingscommissie EUROPEES PARLEMENT 2009-2014 Begrotingscommissie 11.4.2012 2011/0339(COD) ONTWERPADVIES van de Begrotingscommissie aan de Commissie milieubeheer, volksgezondheid en voedselveiligheid inzake het voorstel

Nadere informatie

Zorgnormen voor mensen met osteoartritis

Zorgnormen voor mensen met osteoartritis Vertaling in het: Ingevuld door: E mail: 1 1 2 3 4 Zorgnormen voor mensen met osteoartritis Mensen met symptomen van OA moeten toegang hebben tot een zorgprofessional die bekwaam is in het stellen van

Nadere informatie

Chapter 11. Nederlandse samenvatting

Chapter 11. Nederlandse samenvatting Chapter 11 Nederlandse samenvatting Chapter 11 Reumatoïde artritis (RA) is een chronische aandoening die wordt gekenmerkt door ontstekingen van de gewrichten. Symptomen die optreden zijn onder andere pijn,

Nadere informatie

Toezicht op ICT in de Zorg. 5 juni 2013

Toezicht op ICT in de Zorg. 5 juni 2013 . Toezicht op ICT in de Zorg 5 juni 2013 WAAROVER GAAT HET VANDAAG? http://www.bmg.eur.nl/onderzoek/videos/jan_klein_veiligheid_in_de_zorg/ Kan de patiënt rekenen op veilige zorg met inzet van veilige

Nadere informatie

Wearables in de gezondheidszorg. Regelgeving en normen

Wearables in de gezondheidszorg. Regelgeving en normen Wearables in de gezondheidszorg Regelgeving en normen Actueel Het belang van regelgeving Is mijn innovatie een medisch hulpmiddel? Definitie medisch hulpmiddel Elk instrument, toestel of apparaat, elke

Nadere informatie

Landelijk Opleidingscompetentieprofiel. Master Physician Assistant

Landelijk Opleidingscompetentieprofiel. Master Physician Assistant Landelijk Opleidingscompetentieprofiel Master Physician Assistant Dit Landelijk Opleidingscompetentieprofiel van de Physician Assistant is tot stand gekomen door samenwerking tussen de 5 PA opleidingen

Nadere informatie

HIV MASTERCLASS MEETING PROSPECTUS UTRECHT SEPTEMBER JUNI

HIV MASTERCLASS MEETING PROSPECTUS UTRECHT SEPTEMBER JUNI HIV MASTERCLASS UTRECHT SEPTEMBER 2019 - JUNI 2020 MEETING PROSPECTUS INTRODUCTIE Met trots kondigen wij de -2020 aan. De HIV Masterclass vormt inmiddels een begrip voor specialisten in opleiding en is

Nadere informatie

PROJECTAANVRAAG. Naar betere psychosociale zorg voor mensen met kanker

PROJECTAANVRAAG. Naar betere psychosociale zorg voor mensen met kanker PROJECTAANVRAAG Naar betere psychosociale zorg voor mensen met kanker Bevorderen en borgen van de kwaliteit en vergroten van de toegankelijkheid van betaalbare professionele psycho oncologische zorg (d.d.

Nadere informatie

Achtergrond (1) Patiënten met een zeldzame ziekte hebben vaak te maken met: Kennis bundelen en zichtbaar maken

Achtergrond (1) Patiënten met een zeldzame ziekte hebben vaak te maken met: Kennis bundelen en zichtbaar maken = Achtergrond (1) Patiënten met een zeldzame ziekte hebben vaak te maken met: een late diagnose een gebrek aan kennis (expertise) bij specialisten en zorgverleners onvoldoende aandacht voor wetenschappelijk

Nadere informatie

GEDELEGEERDE RICHTLIJN../ /EU VAN DE COMMISSIE. van

GEDELEGEERDE RICHTLIJN../ /EU VAN DE COMMISSIE. van EUROPESE COMMISSIE Brussel, 30.1.2015 C(2015) 328 final GEDELEGEERDE RICHTLIJN../ /EU VAN DE COMMISSIE van 30.1.2015 tot wijziging, met het oog op aanpassing aan de technische vooruitgang, van bijlage

Nadere informatie

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 18 mei 2009 (19.05) (OR. en) 9976/09 PROCIV 77 JAI 302 COCON 15 RELEX 473 SAN 126 TELECOM 112 COHAFA 28

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 18 mei 2009 (19.05) (OR. en) 9976/09 PROCIV 77 JAI 302 COCON 15 RELEX 473 SAN 126 TELECOM 112 COHAFA 28 RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 18 mei 2009 (19.05) (OR. en) 9976/09 PROCIV 77 JAI 302 COCON 15 RELEX 473 SAN 126 TELECOM 112 COHAFA 28 NOTA I/A-PUNT van: het secretariaat-generaal aan: het Comité van

Nadere informatie

Vita K Meter Voor de meting van

Vita K Meter Voor de meting van Vita K Meter Voor de meting van Cardiovasculaire Risicofactoren Assoc. Prof. Dr. Cees Vermeer Inhoudsopgave Vita K Meter Hart- en vaatziekten Risicofactoren Vitamine K in relatie tot de microcirculatie

Nadere informatie

SAMENVATTING. Samenvatting

SAMENVATTING. Samenvatting SAMENVATTING. 167 Met de komst van verpleegkundigen gespecialiseerd in palliatieve zorg, die naast de huisarts en verpleegkundigen van de thuiszorg, thuiswonende patiënten bezoeken om te zorgen dat patiënten

Nadere informatie

KNMG-visie Zorg die werkt. René Héman 8 juni 2017

KNMG-visie Zorg die werkt. René Héman 8 juni 2017 KNMG-visie Zorg die werkt René Héman 8 juni 2017 Uitgangspunten en doelen Ontwikkeld voor en door artsen (NVAB, NVVG, GAV, Federatie Medisch Specialisten, LHV, NHG en KAMG) Arbeidsgerelateerde medische

Nadere informatie

Pilot nieuwe functie: Het concept ziekenhuisarts Het belang van generalisten in het ziekenhuis. Abe Meininger UMCG

Pilot nieuwe functie: Het concept ziekenhuisarts Het belang van generalisten in het ziekenhuis. Abe Meininger UMCG Pilot nieuwe functie: Het concept ziekenhuisarts Het belang van generalisten in het ziekenhuis Abe Meininger UMCG Vergrijzing, multimorbiditeit en chronische zorg Zorgcomplexiteit neemt toe Te hoge kosten,

Nadere informatie

Samenvatting. Samenvatting

Samenvatting. Samenvatting Samenvatting Dikkedarmkanker is een groot gezondheidsprobleem in Nederland. Het is de derde meest voorkomende vorm van kanker bij mannen en de tweede meest voorkomende vorm van kanker bij vrouwen. In 2008

Nadere informatie

MEETING PROSPECTUS. Post-CROI symposium 2018 Klinische en wetenschappelijke update voor HIV-behandelaren

MEETING PROSPECTUS. Post-CROI symposium 2018 Klinische en wetenschappelijke update voor HIV-behandelaren Post-CROI symposium 2018 Klinische en wetenschappelijke update voor HIV-behandelaren 10 april 2018 Utrecht MEETING PROSPECTUS www.virology-education.nl www.expertmedicalevents.com ADVANCING HEALTH GLOBALLY

Nadere informatie

Referentiecentrum Zeldzame Ziekten UZ Brussel

Referentiecentrum Zeldzame Ziekten UZ Brussel Referentiecentrum Zeldzame Ziekten UZ Brussel 1 2-2-2018 Europese regelgeving (Richtlijn 2011/24/EU) Bevorderen van de ontwikkeling van Europese netwerken op het gebied van zeldzame ziekten Oprichten en

Nadere informatie

ZELFEVALUATIE VAN DE THEMA S HOOG RISICO MEDICATIE IDENTITOVIGILANTIE

ZELFEVALUATIE VAN DE THEMA S HOOG RISICO MEDICATIE IDENTITOVIGILANTIE COÖRDINATIE KWALITEIT EN PATIËNTVEILIGHEID TWEEDE MEERJARENPLAN 2013-2017 Contract 2013 ZELFEVALUATIE VAN DE THEMA S HOOG RISICO MEDICATIE IDENTITOVIGILANTIE Sp-ziekenhuizen 1 1. Inleiding Hierna volgt

Nadere informatie

Primaire preventie Behandeling P(rimaire p)reventie Secundaire preventie

Primaire preventie Behandeling P(rimaire p)reventie Secundaire preventie 1 Screening en gezondheidsbeleid Voorkomen is altijd beter dan genezen? Leuven, 24 april 2015 Prof. Dr. Joost Weyler Epidemiologie en Sociale Geneeskunde Screening en preventie Schema 2 Screening en preventie

Nadere informatie

Reactie van de NVZ vereniging van ziekenhuizen op de Consultatie Europese Commissie inzake Initiatief Gezondheidsdiensten

Reactie van de NVZ vereniging van ziekenhuizen op de Consultatie Europese Commissie inzake Initiatief Gezondheidsdiensten Reactie van de NVZ vereniging van ziekenhuizen op de Consultatie Europese Commissie inzake Initiatief Gezondheidsdiensten 1. Inleiding Onderstaand treft u de reactie aan van de NVZ vereniging van ziekenhuizen

Nadere informatie

Het verzamelen van Pompe patiënten informatie

Het verzamelen van Pompe patiënten informatie Het verzamelen van Pompe patiënten informatie Toegang tot goede en recente medische informatie is van groot belang voor u en uw arts. Om deze informatie te verkrijgen hebben wetenschappers, patiënten en

Nadere informatie

RESULTATEN NATIONALE PIJNMETING: PIJNPATIENTEN SIGNALEREN ERNSTIG GEBREK AAN ERKENNING EN GOEDE ZORG

RESULTATEN NATIONALE PIJNMETING: PIJNPATIENTEN SIGNALEREN ERNSTIG GEBREK AAN ERKENNING EN GOEDE ZORG Verslag bijeenkomst 21 januari 2011 Erasmus MC RESULTATEN NATIONALE PIJNMETING: PIJNPATIENTEN SIGNALEREN ERNSTIG GEBREK AAN ERKENNING EN GOEDE ZORG Partners Mijnpijn.nl vinden dat chronische pijn prioriteit

Nadere informatie

INLEVEREN OP HET SECRETARIAAT VAN DE OPLEIDING

INLEVEREN OP HET SECRETARIAAT VAN DE OPLEIDING INLEVEREN OP HET SECRETARIAAT VAN DE OPLEIDING EDUCATIEVE BEOORDELING AIOS IN TE VULLEN DOOR OPLEIDER IN MAAND: OMCIRKELEN Naam aios : Geboren : Naam opleider : Invuldatum : Handtekeningen: Aios gezien/

Nadere informatie

ZELDZAME ZIEKTEN & WEESGENEESMIDDELEN. Een unieke uitdaging voor de kwalitatieve gezondheidszorg

ZELDZAME ZIEKTEN & WEESGENEESMIDDELEN. Een unieke uitdaging voor de kwalitatieve gezondheidszorg ZELDZAME ZIEKTEN & WEESGENEESMIDDELEN Een unieke uitdaging voor de kwalitatieve gezondheidszorg 2 ZELDZAAM, MAAR NIET UITZONDERLIJK Een ziekte is zeldzaam wanneer deze voorkomt bij niet meer dan 5 op 10.000

Nadere informatie

Bouwen aan vertrouwen: perspectief van de industrie

Bouwen aan vertrouwen: perspectief van de industrie Symposium ter gelegenheid afscheid Ad van Dooren Zelfredzaamheid van patiënten bij gebruik van veilige medicatie. Bouwen aan vertrouwen: perspectief van de industrie Rudolf van Olden, arts Medisch Directeur

Nadere informatie

EUCERD AANBEVELINGEN BETREFFENDE KWALITEITSCRITERIA VOOR EXPERTISECENTRA VOOR ZELDZAME ZIEKTEN IN DE LIDSTATEN NL 1 NL 24/10/2011

EUCERD AANBEVELINGEN BETREFFENDE KWALITEITSCRITERIA VOOR EXPERTISECENTRA VOOR ZELDZAME ZIEKTEN IN DE LIDSTATEN NL 1 NL 24/10/2011 EUCERD AANBEVELINGEN BETREFFENDE KWALITEITSCRITERIA VOOR EXPERTISECENTRA VOOR ZELDZAME ZIEKTEN IN DE LIDSTATEN 24/10/2011 NL 1 NL Aanbevelingen betreffende kwaliteitscriteria voor expertisecentra voor

Nadere informatie

Wat zijn feiten en cijfers rond geneesmiddelenonderzoek?

Wat zijn feiten en cijfers rond geneesmiddelenonderzoek? Deze kaart geeft een overzicht van beschikbare feiten en geneesmiddelenonderzoek. De kaart is tot stand gekomen op basis van literatuuronderzoek, interviews en denksessies met deskundigen. Met dank aan

Nadere informatie

Persvoorstelling Medische Technologie Vlaanderen. 29 juni 2015

Persvoorstelling Medische Technologie Vlaanderen. 29 juni 2015 Persvoorstelling Medische Technologie Vlaanderen 29 juni 2015 Wat ging vooraf Europese richtlijn medisch hulpmiddel Een medisch hulpmiddel is elk instrument, toestel of apparaat, elke software of stof

Nadere informatie

Twee opvattingen over Lyme-ziekte. Alexander Klusman Psychiater en Lyme-patiënt

Twee opvattingen over Lyme-ziekte. Alexander Klusman Psychiater en Lyme-patiënt Twee opvattingen over Lyme-ziekte Alexander Klusman Psychiater en Lyme-patiënt Oude en Nieuwe opvattingen over Lyme-ziekte Nederlandse CBO richtlijn Lyme-borreliose ILADS richtlijnen voor het management

Nadere informatie

Inhoud Plan van aanpak werkgroep Horizontale Verwijzingen... 2 Specifieke verrichtingen (kleine ingrepen)... 2 Probleem... 2 Doel... 2 Doelgroep...

Inhoud Plan van aanpak werkgroep Horizontale Verwijzingen... 2 Specifieke verrichtingen (kleine ingrepen)... 2 Probleem... 2 Doel... 2 Doelgroep... Inhoud Plan van aanpak werkgroep Horizontale Verwijzingen... 2 Specifieke verrichtingen (kleine ingrepen)... 2... 2... 2 groep... 2 stelling/resultaat... 2... 2 Betrokken partijen... 3... 3 Opzetten van

Nadere informatie

hoofdstuk 3 Hoofdstuk 4 Hoofdstuk 5

hoofdstuk 3 Hoofdstuk 4 Hoofdstuk 5 SAMENVATTING 117 Pas kortgeleden is aangetoond dat ADHD niet uitdooft, maar ook bij ouderen voorkomt en nadelige gevolgen kan hebben voor de patiënt en zijn omgeving. Er is echter weinig bekend over de

Nadere informatie

Vragenlijst SAFE SURGERY voor het uitvoeren van een zelfevaluatie in contractjaar 2013

Vragenlijst SAFE SURGERY voor het uitvoeren van een zelfevaluatie in contractjaar 2013 Vragenlijst SAFE SURGERY voor het uitvoeren van een zelfevaluatie in contractjaar 2013 De vragen zijn opgedeeld in verschillende rubrieken en betreffen het thema safe surgery. Het is de bedoeling dat de

Nadere informatie

Rol van European Organisa4on for Research and Treatment of Cancer (EORTC)

Rol van European Organisa4on for Research and Treatment of Cancer (EORTC) Overzicht Verschillende partners Klinische studies binnen de farmaceu4sche industrie Protocol bij klinische studies Goedkeuring klinische studies Regels bij klinische studies Rol van European Medicines

Nadere informatie

Coordinatie--erkenningscriteria --geneesheren-specialisten--klinische-biologie--bijzondere-criteria --MB doc

Coordinatie--erkenningscriteria --geneesheren-specialisten--klinische-biologie--bijzondere-criteria --MB doc 15 SEPTEMBER 1979. _ Ministerieel besluit tot vaststelling van de bijzondere criteria voor de erkenning van geneesheren-specialisten, stagemeesters en stagediensten voor de specialiteit van klinische biologie.

Nadere informatie

Resolutie van het Europees Parlement van 14 maart 2012 over de aanpak van de diabetesepidemie in de EU (2011/2911(RSP))

Resolutie van het Europees Parlement van 14 maart 2012 over de aanpak van de diabetesepidemie in de EU (2011/2911(RSP)) P7_TA(0)008 Aanpak van de diabetes-epidemie in de EU Resolutie van het Europees Parlement van maart 0 over de aanpak van de diabetesepidemie in de EU (0/9(RSP)) Het Europees Parlement, gezien artikel 68

Nadere informatie

POST-IAS SYMPOSIUM VAN MEXICO NAAR UTRECHT UTRECHT AUGUSTUS 2019 MEETING PROSPECTUS.

POST-IAS SYMPOSIUM VAN MEXICO NAAR UTRECHT UTRECHT AUGUSTUS 2019 MEETING PROSPECTUS. POST-IAS SYMPOSIUM VAN MEXICO NAAR UTRECHT UTRECHT AUGUSTUS 2019 MEETING PROSPECTUS INTRODUCTIE Vanf 24 juli 2019 zal het IAS Conference on HIV Science plaatsvinden in Mexico City, Mexico. Tijdens dit

Nadere informatie

Samenvatting. Hoofdstuk 1. Hoofdstuk 2

Samenvatting. Hoofdstuk 1. Hoofdstuk 2 Samenvatting 125 Samenvatting Hoofdstuk 1 Gedurende de laatste 20 jaar is binnen de IVF de aandacht voornamelijk uitgegaan naar de verbetering van zwangerschapsresultaten. Hierdoor is er te weinig aandacht

Nadere informatie

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 15 januari 2002 (OR. en) 14759/01 JEUN 67 SOC 510

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 15 januari 2002 (OR. en) 14759/01 JEUN 67 SOC 510 RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 15 januari 2002 (OR. en) 14759/01 JEUN 67 SOC 510 WETGEVINGSBESLUITEN EN ANDERE INSTRUMENTEN Betreft: Resolutie van de Raad en de vertegenwoordigers van de regeringen

Nadere informatie

212

212 212 Type 2 diabetes is een chronische aandoening, gekarakteriseerd door verhoogde glucosewaarden (hyperglycemie), die wereldwijd steeds vaker voorkomt (stijgende prevalentie) en geassocieerd is met vele

Nadere informatie

COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN WERKDOCUMENT VAN DE DIENSTEN VAN DE COMMISSIE

COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN WERKDOCUMENT VAN DE DIENSTEN VAN DE COMMISSIE NL NL NL COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN Brussel, 11.11.2008 SEC(2008) 2713 definitief WERKDOCUMENT VAN DE DIENSTEN VAN DE COMMISSIE Samenvatting van de effectbeoordeling bij de MEDEDELING VAN

Nadere informatie

Samenvatting. Griepvaccinatie: wie wel en wie niet?

Samenvatting. Griepvaccinatie: wie wel en wie niet? Samenvatting Griepvaccinatie: wie wel en wie niet? Griep (influenza) wordt veroorzaakt door het influenzavirus. Omdat het virus steeds verandert, bouwen mensen geen weerstand op die hen een leven lang

Nadere informatie

Farmacie en therapie op maat

Farmacie en therapie op maat Farmacie en therapie op maat Utrecht, 3 April 2014 Roland Eising Manager Zorginkoop Farmacie Achmea Divisie Zorg & Gezondheid In de presentatie Gezondheidszorg en farmacie in NL Achmea en farmacie Intramuraal

Nadere informatie

ME/CVS Nr. 2018/07. Samenvatting

ME/CVS Nr. 2018/07. Samenvatting ME/CVS Nr. 2018/07 Samenvatting ME/CVS pagina 2 van 5 ME/CVS is een ernstige chronische ziekte, die het functioneren en de kwaliteit van leven van mensen die eraan lijden substantieel beperkt. Patiënten

Nadere informatie

Hoe garanderen België en Europa veilige vaccins? Pieter Neels, FAGG

Hoe garanderen België en Europa veilige vaccins? Pieter Neels, FAGG Hoe garanderen België en Europa veilige vaccins? Pieter Neels, FAGG Disclaimer Niettegenstaande mijn betrokkenheid bij het Comité voor geneesmiddelen voor menselijk gebruik (CHMP), kan deze presentatie

Nadere informatie

Richtsnoeren voor de behandeling. van klachten door. verzekeringsondernemingen

Richtsnoeren voor de behandeling. van klachten door. verzekeringsondernemingen EIOPA-BoS-12/069 NL Richtsnoeren voor de behandeling van klachten door verzekeringsondernemingen 1/8 1. Richtsnoeren Inleiding 1. Artikel 16 van de Eiopa-verordening 1 (European Insurance and Occupational

Nadere informatie

Niet-technische samenvatting Algemene gegevens. 2 Categorie van het project

Niet-technische samenvatting Algemene gegevens. 2 Categorie van het project Niet-technische samenvatting 2015307 1 Algemene gegevens 1.1 Titel van het project Nieuwe behandelingen voor gewrichtsschade bij paarden 1.2 Looptijd van het project 1.3 Trefwoorden (maximaal 5) 2015-2020

Nadere informatie

Europese programma s en films vertegenwoordigen driekwart van de uitzendingen met de grootste kijkdichtheid

Europese programma s en films vertegenwoordigen driekwart van de uitzendingen met de grootste kijkdichtheid IP/09/840 Brussel, 28 mei 2009 Europese programma s en films vertegenwoordigen driekwart van de uitzendingen met de grootste kijkdichtheid In Europa vervaardigde films en televisieprogramma s blijven Europese

Nadere informatie

> Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG

> Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG > Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Rijnstraat 50 2515 XP DEN HAAG T 070 340 79 11 F 070 340 78

Nadere informatie