Masterplan. Waterstof -Net. Onderwijs. / Scholing. Duurzame Waterstof uit groene stroom en water. Projectbureau WaterstofNet
|
|
- Emmanuel Geerts
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 tbureau 2 Europese initiatieven Onderwijs Scholing Projectbureau WaterstofNet Masterplan Demonstratie projecten Het Masterplan geeft gestalte aan de ambitie om een sterke Waterstofregio Vlaanderen Zuid Nederland te ontwikkelen, via een aantal belangrijke demonstratieprojecten in combinatie met infrastructuurontwikkeling, onderwijs- en scholingstraject en de creatie van een projectbureau. Centraal in de ontwikkeling van de Waterstofregio staat het projectbureau: WaterstofNet. Deze spin in het web zorgt voor de uitvoering en verdere opschaling van het waterstofprogramma middels additionele innovatie- en businessprojecten, het faciliteren van bedrijven en instellingen bij het uitvoeren, borgen en verankeren van de opgedane kennis in de regio. Cruciaal voor de marktwerking van waterstof is de aanwezigheid van een waterstofinfrastructuur. Deze infrastructuur bestaat in aanvang uit een beperkt aantal mobiele tankstations die ingezet worden voor de uitvoering van de demonstratieprojecten en wordt uitgebreid tot een structureel regionaal net in overeenstemming met het Europese Netwerk. Om uit te groeien tot een toonaangevende Waterstofregio is het noodzakelijk dat voor de verschillende niveaus van het technologisch onderwijs opleidingsprogramma s en laboratoriumfaciliteiten worden ontwikkeld. De noodzakelijke stap naar een gerenommeerde Waterstofregio kan enkel gezet worden door het succesvol realiseren van een aantal demonstratieprojecten rond waterstof. In het Masterplan zijn vier demonstratieprojecten geselecteerd op basis van hun technologische haalbaarheid, hun aansluiting bij de door Europa gedefinieerde early market toepassingen en hun bijdrage tot de waterstofbewustwording bij een breed publiek: Het Masterplan start met de ontwikkeling van vier demonstratieprojecten: Maritieme sector Ontwerp, bouw en demonstratie van twee vaartuigen met duurzame waterstof als energiedrager en brandstofcellen als conversietechniek ten behoeve van de voortstuwing: toeristenvervoer in Vlaanderen, werkboot van Staatsbosbeheer in de Biesbosch. Ontwerp, bouw en demonstratie van twee tankinfrastructuren voor duurzame waterstof. 4 demonstratie Logistiek: heftrucks op waterstof Aankoop en testfase van acht heftrucks op waterstof die ingezet worden in een Nederlands en in een Vlaams logistiek bedrijf. Ontwikkeling, bouw en demonstratie van twee heftrucks op waterstof op basis van Nederlandse/Vlaamse/Europese technologie, die ingezet wordt in een Nederlands en in een Vlaams logistiek bedrijf. Ontwerp, bouw en demonstratie van twee tankinfrastructuren voor duurzame waterstof. Hulpvermogen bij utility-vehicles: mobiele tandartswagen Ontwikkeling, bouw en testfase van het hulpvermogen in een mobiele tandartswagen op brandstofcellen, gevoed door waterstof. Waterstofbevoorrading via elders geproduceerde duurzame waterstof. Automotive met verbrandingsmotor op waterstof Bouw en testfase van toerismetreinen met omgebouwde klassieke verbrandingsmotoren die waterstof als brandstof gebruiken. De omgebouwde verbrandingsmotor zal bijdragen tot de versnelde opbouw van een waterstofinfrastructuur. Toepassingen in o.a. de driehoek s-hertogenbosch, Eindhoven, Tilburg. Waterstof -Net Logistiek Maritiem Hulpvermogen Automotive Onderwijs / Scholing Duurzame Waterstof uit groene stroom en water De geselecteerde demonstratieprojecten hebben een grote kans van slagen om na de demonstratieperiode naadloos te worden voortgezet en versnellen de verdere opschaling bij bedrijven. Als gevolg wordt hiermee de vraag naar een waterstoftankinfrastructuur gestimuleerd. Aanvullende demonstratieprojecten zijn in ontwikkeling. Het Masterplan plan vereist een budget van 16 M Euro voor de periode Voor de financiering hiervan wordt een beroep gedaan op bijdragen van de industrie, Europese fondsen (o.a. Interreg en JTI) en regionale, gewestelijke en landelijke overheden.
2 Dit waterstofbewustwordingsproject is met de financiële steun van Euregio Benelux Middengebied, Vlaamse en Nederlandse overheid ontwikkeld door: Kleine en Middelgrote ondernemingen BO4 Arthur Leijtens BO4 Wil Peters DutchCell BV Norbert Koolen VHI NV Hugo Vandenborre Onderzoeksinstellingen ECN Frank de Bruijn (reviewer) Vito Adwin Martens Regio-ontwikkelaars BOM Paul Gosselink (voorzitter) SPK Bart Wuyts BOM Goirleseweg 15, 5026 PB Tilburg, Nederland +31 (0) SPK vzw Campus Blairon 714, 2300 Turnhout, België +32 (0) Juni 2008
3 Waterstofregio Vlaanderen Zuid-Nederland
4 Waterstof in Europa Waterstof, op een duurzame wijze gewonnen, wordt internationaal beschouwd als één van de belangrijke energiedragers van de toekomst. Waterstof kan op een zeer efficiënte manier omgezet worden in elektriciteit en warmte via brandstofceltechnologie. Brandstofcellen zijn dus belangrijk als energieconversietechnologie. Op lange termijn (30 tot 50 jaar) zal een energievoorziening, die vooral afhankelijk is van fossiele brandstoffen niet meer mogelijk zijn. Redenen hiervoor zijn: milieubelastende effecten eindige voorraden van fossiele energiebronnen ligging van energiebronnen in regio s met politiek minder stabiele besturen toenemend belang om aardolie als grondstof te gebruiken in plaats van als energiebron Daarnaast wordt waterstof zeer belangrijk in het licht van de Europese 20/20/20 doelstelling voor het jaar 2020: 20% reductie van CO 2 -emissie, 20% energie-efficiënter en 20% hernieuwbare energie. De roep om waterstof als duurzame brandstof wordt ook steeds luider door de continue stijging van de olie- en aardgasprijzen, de sterk opkomende energieverslindende economieën in China en India en het post-kyoto klimaatverdrag (vermindering van broeikasgassen). Kortom, voldoende redenen om waterstof als één van de belangrijke energiedragers van de toekomst te zien. De visie van Europa Om waterstof een prominentere positie te laten innemen heeft de Europese Commissie eind 2002 de High Level Group on Hydrogen and Fuel Cells opgericht. Deze toonaangevende groep heeft een indicatief implementatietraject van waterstof- en brandstofcellen voorgesteld voor de periode Korte termijn (tot 2010) introductie van waterstof- en brandstofceltechnologie in nichemarkten; stimuleren van markten, initiëren maatschappelijke aanvaarding van nieuwe brandstof en - technologie; onderzoek naar goed presterende goedkope brandstofcellen. Middellange termijn (tot 2020) grootschalige introductie van brandstofceltechnologie in voertuigen; grote stationaire energiesystemen op basis van waterstof- en brandstofceltechnologie. Lange termijn (na 2020) gedeeltelijke vervanging van fossiele brandstoffen door mix van hernieuwbare energie en kernenergie; marktdoorbraak voor waterstof- en brandstofceltechnologie. Tevens heeft de Europese Commissie recent een Joint Technology Initiative (JTI) opgericht met betrekking tot waterstof- en brandstofcellen. Binnen het JTI bundelen de grotere Europese bedrijven, MKB/KMO s en onderzoeksinstituten hun krachten op het gebied van waterstof. JTI Vroege Markten Transport Stationaire Toepassingen Masterplan innovaties+business De doelstellingen van JTI zijn: Het mogelijk maken van een marktdoorbraak voor waterstof- en brandstofcel technologie; Creëren van een leidende positie van Europa ten opzichte van andere technologische grootmachten (Japan, Verenigde Staten van Amerika); Kritische massa scheppen voor onderzoek, zodat er voldoende vertrouwen is bij de industrie, publieke en private investeerders, beslissers en andere beheerders om de noodzakelijke lange termijn investeringen aan te pakken; Het op elkaar afstemmen van industriële, regionale en nationale initiatieven, zodat deze eerder complementair dan overlappend zijn; Publieksacceptatie, regelgeving en ontwikkeling van standaarden. Voor de periode zal in Europa voor bijna 1 miljard Euro aan innovatie- en demonstratieprojecten gerealiseerd gaan worden. Het Europese JTI geld zal aangewend worden voor publiek-private projectfinanciering met een 50/50 verdeling. Bij de uitvoering van het JTI-programma wordt een belangrijke rol toegedicht aan de Europese regio s, die als technologieleverancier en gastheer fungeren binnen de demonstratieprojecten.
5 Vlaanderen Zuid-Nederland De regio Vlaanderen - Zuid-Nederland heeft bedrijven, scholen en kennisinstellingen, die actief zijn op het gebied van waterstof- en brandstofceltechnologie. Daarnaast bevinden zich in deze regio ook een groot aantal geïnteresseerde gebruikers. Oss Werkendam Moerdijk Breda s Hertogenbosch Oostende Marke Harelbeke Vlissingen Sint-Niklaas Gent Bergen op Zoom Hoboken Niel Antwerpen Boom Vilvoorde Mortsel Wilrijk Geel Machelen ZaventemLeuven Brussel Halle Linkebeek Schoten Tilburg Bladel Arendonk Eindhoven Mol Olen Oevel Tessenderlo Koningshooikt Lummen Overpelt Zolder Genk Diepenbeek Helmond Heerlen Een sterkte-zwakte analyse van deze regionale samenstelling toont: Sterktes internationaal gerenommeerde high tech bedrijven kennisinstellingen en universiteiten veel geïnteresseerde eindgebruikers en bedrijven veel technologische KMO/MKB s uniek industrieel ondergronds waterstofleidingnet Kansen regio heeft sterke logistieke functie in Europa met mogelijke inzet van waterstof in logistiek als early-market (bijv. heftrucks) unieke havencorridor Rotterdam/Antwerpen/Zeebrugge met doelstellingen op vlak van milieuvriendelijk vervoer ontwikkelen van een nieuwe innovatieve technologische sector met groot groeipotentieel voor hoogwaardige werkgelegenheid in de regio disruptive technologie biedt kansen aan KMO/MKB Regionaal Algemeen Zwaktes ontbreken van kennisdisseminatie naar KMO/MKB s weinig zichtbare demonstratieprojecten naar het grote publiek ontbreken van een waterstof(tank)infrastructuur ontbreken van codes/standaarden waterstofactiviteiten te fragmentarisch ontbreken van sterke drive van de overheid beperkte contacten met Europese waterstofwereld Bedreigingen nu niet inspelen op waterstofactiviteiten in Europa betekent dat andere nieuwe economische waterstofactiviteiten elders in Europa ontwikkeld zullen worden concurrerende energietechnologie kan mogelijk betekenen dat waterstof in de toekomst geen energiedrager van betekenis wordt De samenstelling van de regionale spelers en de sterkte-zwakte analyse laat zien dat de regio Vlaanderen - Zuid-Nederland een sterke uitgangspositie heeft om uit te groeien tot een toonaangevende Europese regio voor waterstof- en brandstofcellen.
6 Groeimodel Waterstof-topregio hoogwaardige arbeidsplaatsen Vroege markten Stationaire toepassingen JTI regio-subsidie Groeimodel Waterstof-topregio De Waterstofregio Vlaanderen Zuid-Nederland wil voor haar bedrijven, kennisinstellingen en eindgebruikers belangrijke innovatie- en demonstratieprojecten realiseren, die in lijn zijn met de Europese ambities. Op 17 april jl. hebben België en Nederland intentieverklaringen ondertekend voor grensoverstijgende samenwerking op de terreinen economie, wetenschap en innovatie. Waterstof is één van de benoemde speerpunten. Tevens benadrukten zij het belang hiervan voor de gezamenlijke concurrentiepositie binnen Europa en de wereld. De Intereg-III haalbaarheidstudie in is in lijn met deze Belgisch Nederlandse intenties en biedt de concrete invulling dit te realiseren. De interreg-iii studie vormt de basis voor het Masterplan( ) voor de ontwikkeling van de Waterstofregio. Het Masterplan Waterstofregio met een omvang van 16 M Euro moet de komende vier jaar leiden tot een Waterstofregio met: maximale inzet en bundeling van kennis en interesse bij regionale bedrijven, kennisinstellingen en eindgebruikers van waterstofapplicaties; vergroten van hoogwaardige werkgelegenheid bij bedrijven die rond waterstof werken; vorming van spin-off bedrijven in de regio op het vlak van waterstof; aanleggen van een waterstofinfrastructuur waarbij vraag & aanbod van waterstof worden gecombineerd en uitgebouwd; realiseren van aantoonbaar succesvolle referentie/ demonstratieprojecten; ontwikkelen van onderwijsprogramma s; alle acties definiëren in lijn met de Europese ambities. Continuering en uitbouw van de Waterstofregio is mogelijk door de aanwezigheid van het WaterstofNet. Het JTI biedt een prachtige opmaat om de succesvolle innovatieen demonstratieactiviteiten van het Masterplan door te ontwikkelen naar concrete toepassingen voor vroege markten (bijv. kleinere vaartuigen en voertuigen en hulpvermogen voor Utility Vehicles en verkeersregelsystemen), later naar grootstationaire toepassingen (bijv. hulpvermogen bij grote vaartuigen, hulpstroomgeneratoren), en vervolgens naar transport (bijv. consument automobielmarkt, stadsbussen). In de jaren zou binnen de JTI kaders een dergelijke opschaling en commercialisatie kunnen plaatsvinden. Hierdoor zou de regio tot 2015 uit kunnen groeien tot één van de toonaangevende Waterstofregio s binnen Europa, met de mogelijkheid om vanuit JTI 100 M Euro naar de regio te laten vloeien. De uiteindelijke doelstelling is een van de top Waterstofregio s van Europa te worden, met meer dan hoogwaardige arbeidsplaatsen op het gebied van waterstof.
Kansen bij Waterstofregio Vlaanderen-Zuid-Nederland
Kansen bij Waterstofregio Vlaanderen-Zuid-Nederland Adwin Martens Gerard Blom WaterstofNet Middelburg, 24 september 2010 Waterstof energiedrager, geen energiebron Uit fossiele brandstoffen Uit duurzame
Nadere informatienr. 215 van LYDIA PEETERS datum: 9 januari 2015 aan PHILIPPE MUYTERS Interreg IV - Waterstofimplementatietrajecten
SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 215 van LYDIA PEETERS datum: 9 januari 2015 aan PHILIPPE MUYTERS VLAAMS MINISTER VAN WERK, ECONOMIE, INNOVATIE EN SPORT Interreg IV - Waterstofimplementatietrajecten Op 15 november
Nadere informatieBrabant aan de Waterstof: mobiliteit
Brabant aan de Waterstof: mobiliteit H2 H2 H2 H2 H2 H2 H2 H2 H2 H2 H2 H2 s-hertogenbosch, 5 april 2018 Wouter van der Laak WaterstofNet wouter.vanderlaak@waterstofnet.eu +31 6 2094 3104 WaterstofNet Non-profit
Nadere informatieCLUSTER. Innovatief Bedrijfsnetwerk.
CLUSTER Innovatief Bedrijfsnetwerk Het Innovatief Bedrijfsnetwerk (IBN) 'Power-to-Gas' verenigt bedrijven die willen samenwerken rond waterstof als opslagmedium voor hernieuwbare energie en het gebruik
Nadere informatieSTARTDOCUMENT. 1. De kracht van samenwerking. 2. Waarom een NWP
STARTDOCUMENT 1. De kracht van samenwerking Deltalinqs Energy Forum, Havenbedrijf Rotterdam, Havenbedrijf Amsterdam, Havenbedrijf Eemsmond, Energy Valley, Stichting Zero Emissie Busvervoer, RAI Platform
Nadere informatieWaterstofmobiliteit: status en uitdagingen
Waterstofmobiliteit: status en uitdagingen Marcel Weeda, ECN Mini-symposium zero-emissie openbaar vervoer in Noord-Holland Provinciehuis NH, Haarlem 16 september 2015 www.ecn.nl Inhoud Zero-emissie openbaar
Nadere informatieOnze energievoorziening in feiten: mythes, nieuwtjes en kansen
Onze energievoorziening in feiten: mythes, nieuwtjes en kansen Heleen de Coninck, 13 september 2011 Energieonderzoek Centrum Nederland Grootste energieonderzoekcentrum van Nederland Missing link tussen
Nadere informatieOnze energievoorziening in feiten: mythes, nieuwtjes en kansen. Heleen de Coninck, 13 september 2011
Onze energievoorziening in feiten: mythes, nieuwtjes en kansen Heleen de Coninck, 13 september 2011 Energieonderzoek Centrum Nederland Grootste energieonderzoekcentrum van Nederland Missing link tussen
Nadere informatieWilt u warmte en elektriciteit. res-fc market
Wilt u warmte en elektriciteit res-fc market Het project Het EU-project RES-FC Market wil de marktintroductie van brandstofcelsystemen voor huishoudens (FCHS) die gebruik maken van hernieuwbare energie
Nadere informatieBiomassa. Pilaar in de energietransitie. Uitgangspunt voor de biobased economie
Biomassa Pilaar in de energietransitie en Uitgangspunt voor de biobased economie Klimaatverandering: onze uitdaging Onze opdracht om er snel en écht iets aan te gaan doen Overeenstemming: er moet wat gebeuren!
Nadere informatieWaterstof: de energiedrager van de toekomst. Frank de Bruijn. Waterstof. Een Gas Kleurloos;Geurloos;Niet Giftig; Brandbaar
Waterstof: de energiedrager van de toekomst Frank de Bruijn www.ecn.nl Waterstof Een Gas Kleurloos;Geurloos;Niet Giftig; Brandbaar Hoge energie dichtheid op gewichtsbasis Lage energiedichtheid op volumebasis
Nadere informatieWaterstofmobiliteit: status en uitdagingen
Waterstofmobiliteit: status en uitdagingen Marcel Weeda, ECN Mini-symposium zero-emissie openbaar vervoer in Noord-Holland Provinciehuis NH, Haarlem 16 september 2015 www.ecn.nl Inhoud Zero-emissie openbaar
Nadere informatieDe toekomst is rooskleurig dankzij brandstofcel micro-warmtekrachtkoppeling!
De toekomst is rooskleurig dankzij brandstofcel micro-warmtekrachtkoppeling! Brussel, 01.04.2019 2/5 Brussel, 01.04.2019 De toekomst is rooskleurig dankzij brandstofcel microwarmtekrachtkoppeling! Tijdens
Nadere informatieHet Energiebeleid van komende jaren. dr.j.a. Vijlbrief DG Energie, Telecom en Markten
Het Energiebeleid van komende jaren dr.j.a. Vijlbrief DG Energie, Telecom en Markten Opbouw Ambities en hoofdlijnen Ontwikkelingen in het energieveld Keuzes van het kabinet Ambitie Regeerakkoord: 1. Minder
Nadere informatieWelkom. Wase Klimaattop. Laadinfrastructuur voor elektrische voertuigen
Welkom Wase Klimaattop Laadinfrastructuur voor elektrische voertuigen Laadinfrastructuur voor elektrische voertuigen 2 Wase Klimaattop_14 oktober 2016 Situering initiatief duurzame mobiliteit Doelstellingen
Nadere informatiePROJECT SAMENVATTING. 1.1 Motivatie. 1.2 Doelstellingen
PROJECT SAMENVATTING 1.1 Motivatie Binnen het kader van duurzame ontwikkeling is de energievoorziening een cruciaal thema. Aangespoord door het protocol van Kyoto is de aandacht voor het definiëren van
Nadere informatieDe Europese lidstaten in het kader van de Lissabon-afspraken de EU tot de meest innovatieve economie ter wereld willen maken;
INTENTIEVERKLARING CO 2 AFVANG, TRANSPORT en OPSLAG Partijen 1. De Minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer, vertegenwoordigd door de heer ir. J. van der Vlist, Secretaris-Generaal
Nadere informatieGas op Maat. Postbus 250, 3190 AG Hoogvliet Rotterdam Telefoon +31(0)
Gas op Maat De maatschappij is op weg naar een CO 2 -neutraal energiesysteem. De gassector wil graag bijdragen aan het behalen van deze doelstelling. In de transitieperiode is de rol van aardgas maatwerk:
Nadere informatieProvinciaal klimaat- en energiebeleid: doelen, emissies, maatregelen. Robert Koelemeijer - PBL
Provinciaal klimaat- en energiebeleid: doelen, emissies, maatregelen. Robert Koelemeijer - PBL Doelstellingen - Mondiaal Parijs-akkoord: Well below 2 degrees. Mondiaal circa 50% emissiereductie nodig in
Nadere informatieTopsectoren en de Samenwerkingsagenda EZ-provincies-MKB
High Tech Systems & Materials Life Sciences & Health Agro-Food Logistiek BEDRIJVEN Water Topsectoren en de Samenwerkingsagenda EZ-provincies-MKB Creatieve Industrie Energie Meer geld en betere dienstverlening
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2014 2015 21 501-33 Raad voor Vervoer, Telecommunicatie en Energie Nr. 538 BRIEF VAN DE MINISTER VAN ECONOMISCHE ZAKEN Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer
Nadere informatieBrandstofcellen in Japan: Beleid, Onderzoek en Productie
Brandstofcellen in Japan: Beleid, Onderzoek en Productie Philip Wijers - 8-3-2004 Samenvatting Brandstofcellen en de opkomende waterstof-economie zijn voor Japan zowel strategisch als economisch van groot
Nadere informatieStrategische Marketing Planning. Shell. Ferenc Franke Rick Molenaar
Strategische Marketing Planning Shell Ferenc Franke Rick Molenaar Shell Missie, Visie, Waardestrategie Marktafbakening Interne analyse SWOT Externe analyse Impact Inhoudsopgave De Oorsprong van de schelp
Nadere informatieDe toekomst is rooskleurig dankzij brandstofcel micro-warmtekrachtkoppeling!
De toekomst is rooskleurig dankzij brandstofcel micro-warmtekrachtkoppeling! Brussel, 01.04.2019 2/5 Brussel, 01.04.2019 De toekomst is rooskleurig dankzij brandstofcel microwarmtekrachtkoppeling! Tijdens
Nadere informatieEnergie, technologie en milieuproblemen: Europees onderzoek schetst somber wereldbeeld in 2030
IP/3/661 Brussel, 12 mei 23 Energie, technologie en milieuproblemen: Europees onderzoek schetst somber wereldbeeld in 23 In 23 zal het wereldenergieverbruik verdubbeld zijn; fossiele brandstoffen, voornamelijk
Nadere informatieAgenda. 14:40 15:10 Pauze
Agenda 13:00 13:10 Opening dagvoorzitter Harold Pauwels - NEN 13:10 13:20 Introductie HyLAW door Robert Smaak Min IenW - Afdelingshoofd voertuigen en brandstoffen) 13:20 13:40 Wat is HyLAW door Françoise
Nadere informatiePersbericht. Brabant investeert in zonne-energie
Persbericht Dit is een gezamenlijk bericht van ECN, TNO, TU/e en het Holst Centre (Solliance), Stichting voor Fundamenteel Onderzoek der Materie (FOM), Knowledge and Innovation Community (KIC) InnoEnergy
Nadere informatieHet nieuwe Europese Klimaatplan voor 2030 #EU2030 YVON SLINGENBERG DG CLIMATE ACTION
Het nieuwe Europese Klimaatplan voor 2030 #EU2030 YVON SLINGENBERG DG CLIMATE ACTION Overzicht 1. Klimaat en energie: waar zijn we? 2. Waarom een nieuw raamwerk voor 2030? 3. Belangrijkste elementen 2030
Nadere informatieGeopolitiek van de Hernieuwbare Energie van 2010 tot 2020: uitdagingen en opportuniteiten voor Vlaanderen
Geopolitiek van de Hernieuwbare Energie van 2010 tot 2020: uitdagingen en opportuniteiten voor Vlaanderen Prof. dr. David Criekemans Steunpunt Buitenlands Beleid & Universiteit Antwerpen SERVAcademie 3
Nadere informatiePicanol Group + Tessenderlo Group
Picanol Group + Tessenderlo Group In 2013 nam Picanol Group het referentiebelang van 27,52% in Tessenderlo Group over van de Franse vennootschap SNPE SA. De investering vanuit Picanol Group in Tessenderlo
Nadere informatiethe future in mind De groene toplocatie voor innovatieve bedrijven
the future in mind De groene toplocatie voor innovatieve bedrijven 2 Vlaanderen is in actie op Blue Gate Antwerp. Aan de rand van de stad Antwerpen ontwikkelt Vlaanderen samen met de stad een nieuw bedrijventerrein
Nadere informatieTraject naar een lange termijnvisie voor het energiebeleid
Traject naar een lange termijnvisie voor het energiebeleid Lieven Van Lieshout Econext 8 april 203 Uitdagingen van het energiebeleid Bron: IEA, WEO 202 2 Uitdagingen van het energiebeleid Bron : EC, Impact
Nadere informatiePROEFTUIN VOOR HET EUROPESE ENERGIESYSTEEM VAN DE TOEKOMST
NOORD-NEDERLAND: PROEFTUIN VOOR HET EUROPESE ENERGIESYSTEEM VAN DE TOEKOMST PROEFTUIN ENERGIE- TRANSITIE REGIONALE PARTNER IN DE EUROPESE ENERGIE UNIE Noord-Nederland is een grensoverschrijdende proeftuin
Nadere informatieKansen voor groei. Nederland aan kop in luchten ruimtevaart
Kansen voor groei Nederland aan kop in luchten ruimtevaart Partners in groei Internationaal liggen er grote kansen voor groei van de Nederlandse lucht- en ruimtevaart; met positieve effecten voor werkgelegenheid,
Nadere informatieVan fossiele brandstoffen naar waterstof: de overgang
ECN-RX--05-119 Van fossiele brandstoffen naar waterstof: de overgang Jan Willem Erisman Daan Jansen Marcel Weeda ECN Opendag, mei 2005 Mei 2005 Van fossiele brandstoffen naar waterstof: de overgang Jan
Nadere informatie25/03/2013. Overzicht
Micro-WKK: basisbegrippen en toepassingsmogelijkheden Tine Stevens, Vlaams Energieagentschap Regiovergadering Provincie West-Vlaanderen 12 en 14/03/2013 2 Warmte-krachtkoppeling (WKK) De gelijktijdige
Nadere informatiePerspectief voor klimaat neutraal en hernieuwbaar gas
Perspectief voor klimaat neutraal en hernieuwbaar gas Aardgas als transitiebrandstof of transitie van een brandstof? Marcel Weeda, ECN AkzoNobel Center, Amsterdam VEMW seminar, 22 april 2016 www.ecn.nl
Nadere informatiePubliek gefinancierd energieonderzoek In opdracht van het ministerie van Economische Zaken
Publiek gefinancierd energieonderzoek In opdracht van het ministerie van Economische Zaken Inleiding Jaarlijks brengt de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO.nl) in opdracht van het ministerie van
Nadere informatieSubsidies in de regio
Subsidies in de regio Noord Nederland Subsidies in de regio -- Noord-Nederland Om bepaalde regio s binnen Nederland direct of indirect te versterken zijn er verschillende regionale, nationale en Europese
Nadere informatieCluster Power to Gas
Cluster Power to Gas Adwin Martens WaterstofNet Doorn, 13 december 2018 WaterstofNet Gestart in 2009 als non-profit organisatie (geen structurele overheidsfinanciering) Focus op concrete projecten en roadmaps
Nadere informatieVloeibaar aardgas - Liquid Natural Gas (LNG) Voordelen en uitdagingen. Jan Van Houwenhove 3 December 2015
Vloeibaar aardgas - Liquid Natural Gas (LNG) Voordelen en uitdagingen Jan Van Houwenhove 3 December 2015 Agenda Cryo Advise Aardgas - eigenschappen Voordelen Uitdagingen Cryo Advise advies voor LNG systemen
Nadere informatieToespraak van commissaris van de koningin en SNNvoorzitter Max van den Berg, feestelijke start CCC2- programma, Groningen, 25 maart 2011
Toespraak van commissaris van de koningin en SNNvoorzitter Max van den Berg, feestelijke start CCC2- programma, Groningen, 25 maart 2011 Dames en heren, Degenen, die hier te lande na 1820 verbetering van
Nadere informatieWaterstofnet Congres. 29 November 2013 Jonas Cautaerts
Waterstofnet Congres 29 November 2013 Jonas Cautaerts Inhoud 1. Missie 2. Historiek en ervaring 3. Lessons learned 4. Besluit 2 1 Missie Onze missie Samen duurzaam meerwaarde creëren door waardengedreven
Nadere informatieSmart Delta Resources
Smart Delta Resources Slimme Energie & Grondstof uitwisselingen in de Delta Regio Het resultaat van gezamenlijke inzet is groter dan de som van de individuele inspanningen Werkconferentie Energieakkoord
Nadere informatieBeleidsplan Ruimte Vlaanderen Werkgroep Ruimte voor Energie. Partnerforum Gent 18 oktober 2016
Beleidsplan Ruimte Vlaanderen Werkgroep Ruimte voor Energie Partnerforum Gent 18 oktober 2016 Energie uitdagingen VISIE 2050: 7. energietransitie Daling uitstoot broeikasgassen in EU met 80-95% t.o.v.
Nadere informatieDuurzame energie in balans
Duurzame energie in balans Duurzame energie produceren en leveren binnen Colruyt Group I. Globale energievraag staat onder druk II. Bewuste keuze van Colruyt Group III. Wat doet WE- Power? I. Globale energievraag
Nadere informatieBeleggen in de toekomst. de kansen van beleggen in klimaat en milieu
Beleggen in de toekomst de kansen van beleggen in klimaat en milieu Angst voor de gevolgen? Stijging van de zeespiegel Hollandse Delta, 6 miljoen Randstedelingen op de vlucht. Bedreiging van het Eco-systeem
Nadere informatieNuon Helianthos. Een doorbraak in zonne-energie.
Nuon Helianthos Een doorbraak in zonne-energie. 2 Nuon Helianthos Een doorbraak in zonne-energie. Nuon Helianthos 3 Een duurzame samenleving staat hoog op de politieke en maatschappelijke agenda. Een wezenlijke
Nadere informatieDonderdag 14 juni Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR. Volvo Trucks Oostakker
Donderdag 14 juni 2012 Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR Lancering eerste Volvo Hybride (26 ton) vrachtwagen Volvo Trucks Oostakker Geachte heer Sid (directeur
Nadere informatieCleantech Markt Nederland 2008
Cleantech Markt Nederland 2008 Baken Adviesgroep November 2008 Laurens van Graafeiland 06 285 65 175 1 Definitie en drivers van cleantech 1.1. Inleiding Cleantech is een nieuwe markt. Sinds 2000 heeft
Nadere informatieAggiornamento. Bedreigingen en uitdagingen voor de. industrie VWEC. Een perspectief voor Vlaanderen. Een perspectief voor Vlaanderen
Een perspectief voor Vlaanderen Bedreigingen en uitdagingen voor de Aggiornamento industrie Een perspectief voor Vlaanderen VWEC auteur functie datum Marc Van den Bosch Sr. Adviseur energie en milieu VOKA
Nadere informatieInhoud presentatie Cohesiebeleid 2014-2020 Situatie 2007-2013 Uitdaging 2014-2020 EU2020
OP EFRO OOST-NEDERLAND 2014-2020PRESENTATIE KENNISPARK, 23 APRIL 2014 JOLANDA VROLIJK, PROGRAMMAMANAGER EFRO OP EFRO Oost-Nederland 2014-2020 Inhoud presentatie 1. Inleiding Europese Fondsen: cohesie beleid
Nadere informatieWARMTE IS HOT VISIE, KANSEN EN ONTWIKKELING. Sjaak Verburg Pipeliner terugkomdag, 18 november 2015
WARMTE IS HOT VISIE, KANSEN EN ONTWIKKELING Sjaak Verburg Pipeliner terugkomdag, Inhoud: In het komende half uur: Korte introductie; Rotterdamse haven, Havenbedrijf Rotterdam en pijpleidingen Deltaplan
Nadere informatieWORKSHOP Beleveren van winkels: laden en lossen met minder hinder
WORKSHOP Beleveren van winkels: laden en lossen met minder hinder Leen Christiaens Kabinet minister-president Kris Peeters 14 mei 2009 Flanders Logistics: hoe de logistieke sector op een duurzame manier
Nadere informatieZUIDOOST-NEDERLAND: DÉ EUROPESE OPEN INNOVATIEREGIO
ZUIDOOST-NEDERLAND: DÉ EUROPESE OPEN INNOVATIEREGIO TOP ECONOMY, SMART SOCIETY 2- Zuidoost-Nederland: dé Europese open innovatieregio AIRPORT AIRPORT SEAPORT BRAINPORT NETWORK -3 4 - OVER BRAINPORT NETWORK
Nadere informatieWebinar Beter Benutten: 18 mei 2016 Zijn de Brabantse ITS projecten ook iets voor jouw regio?
Webinar Beter Benutten: 18 mei 2016 Zijn de Brabantse ITS projecten ook iets voor jouw regio? Nederlandse ambitie ITS Sneller, veiliger, plezieriger en betrouwbaarder reizen Verbetering totale leefomgeving
Nadere informatieFOSSIELE BRANDSTOFFEN
FOSSIELE BRANDSTOFFEN De toekomst van fossiele energiebronnen W.J. Lenstra Inleiding Fossiele energiebronnen hebben sinds het begin van de industriele revolutie een doorslaggevende rol gespeeld in onze
Nadere informatieH-vision Blauwe waterstof voor een groene toekomst Alice Krekt, programmadirecteur Deltalinqs Cimate Program
H-vision Blauwe waterstof voor een groene toekomst Alice Krekt, programmadirecteur Deltalinqs Cimate Program 13-12-2018 Steven Lak voorzitter Om 2030 ambitie van broeikasgas emissiereductie te behalen
Nadere informatiePubliek gefinancierd energieonderzoek In opdracht van het ministerie van Economische Zaken
Publiek gefinancierd energieonderzoek 2016 In opdracht van het ministerie van Economische Zaken Inleiding Jaarlijks brengt de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO.nl) in opdracht van het ministerie
Nadere informatieOp weg naar een duurzame energievoorziening in Mark Dierikx Directeur Generaal Energie, Telecom en Mededinging
Op weg naar een duurzame energievoorziening in 2050 Mark Dierikx Directeur Generaal Energie, Telecom en Mededinging Inhoudsopgave I. Mondiale ontwikkelingen II. Europese kaders III. Nationale inzet 2 I.
Nadere informatieENERGIE-INFRASTRUCTUUR IN HET ROTTERDAMSE HAVENGEBIED. Maart 2019
ENERGIE-INFRASTRUCTUUR IN HET ROTTERDAMSE HAVENGEBIED Maart 2019 Inleiding De concentratie van industrie in de Rotterdamse haven is een goede uitgangspositie voor het doen slagen van de energietransitie:
Nadere informatieWind op zee en India. 11 December, 2013. Ir. Leon Wijshoff
Wind op zee en India 11 December, 2013 Ir. Leon Wijshoff Programma Energie Internationaal (PEI) - Doelstelling:EZ ondersteunen bij het uitvoeren van internationale energiebeleid, op het gebied van duurzame
Nadere informatieTopsectoren. Hoe & Waarom
Topsectoren Hoe & Waarom 1 Index Waarom de topsectorenaanpak? 3 Wat is het internationale belang? 4 Hoe werken de topsectoren samen? 5 Wat is de rol voor het MKB in de topsectoren? 6 Wat is de rol van
Nadere informatieCommissie industrie, onderzoek en energie. van de Commissie industrie, onderzoek en energie
EUROPEES PARLEMENT 2009-2014 Commissie industrie, onderzoek en energie 14.12.2010 2010/2211(INI) ONTWERPADVIES van de Commissie industrie, onderzoek en energie aan de Bijzondere Commissie beleidsuitdagingen
Nadere informatieWerklocaties. Nota Kantoren Rotterdam samengevat. 19 juni 2019
Werklocaties Nota Kantoren Rotterdam samengevat 19 juni 2019 2 Ruimtelijkeconomisch beleid voor kantoren in Rotterdam Voor een aantrekkelijke, economisch sterke stad is er evenwicht nodig tussen zowel
Nadere informatieCruciaal voor behalen doelen Brandstofvisie
Waterstof Elektrisch Cruciaal voor behalen doelen Brandstofvisie Chris van Dijk RAI Vereniging H2NL, Den Haag, EU CO 2 -emissies: personenauto s en lichte bestelwagens Bron: ACEA 2016 2 Europees CO 2 bronbeleid
Nadere informatie100 MW GETIJDENENERGIE 100% VOORSPELBAAR 100% FLEXIBEL
TIDAL POWER 100 MW GETIJDENENERGIE 100% VOORSPELBAAR 100% FLEXIBEL In 2025 100.000 Zeeuwse huishoudens voorzien van duurzame electriciteit uit getijdenenergie met een totale CO2-reductie van 140.000 ton
Nadere informatieEnergieakkoord voor duurzame groei. 6 september 2013
Energieakkoord voor duurzame groei 6 september 2013 Programma perspresentatie Korte toelichting Energieakkoord voor duurzame groei Wiebe Draijer Korte toelichting doorrekeningen ECN/PBL/EIB Maarten Hajer
Nadere informatieDE ROL VAN GAS EN GASINFRASTRUCTUUR IN EEN DUURZAME LEEFOMGEVING. Samen naar een duurzame, betrouwbare en competitieve energiemix
DE ROL VAN GAS EN GASINFRASTRUCTUUR IN EEN DUURZAME LEEFOMGEVING Samen naar een duurzame, betrouwbare en competitieve energiemix DE BELGISCHE ENERGIE- UITDAGING 2 De doelstellingen van het interfederale
Nadere informatieRaadsakkoord energietransitie. April 2019
Raadsakkoord energietransitie April 2019 Inhoudsopgave De energietransitie in Rotterdam 1 De energietransitie als kans 1 Tegengaan energiearmoede 1 Klimaatakkoord van Parijs 2 Rotterdamse klimaatambitie
Nadere informatieMet de steun van: Boerenbond, ABS, Werkers, VLM, ANB en ADLO
ABC Eco² en ABG Stimuleren en ondersteunen van landbouwers bij landschaps- en natuurbeheer Koepelorganisatie van agrobeheergroepen in Vlaanderen Kenniscentrum agrarisch natuurbeheer Innovatieve projecten
Nadere informatieElektrisch rijden in de praktijk
We gaan elektrisch vooruit! Een impuls voor elektrisch vervoer in Rotterdam Elektrisch rijden in de praktijk Klimaatprobleem? Google earth januari 2009 Rotterdam Climate Initiative Als stad met wereldhaven
Nadere informatieKRACHTEN BUNDELING SMART MOBILITY O K TO B E R
KRACHTEN BUNDELING SMART MOBILITY O K TO B E R 2 0 1 8 Wij Rijk, provincies, G5, metropoolen vervoerregio s kiezen ervoor om onze krachten te bundelen om met Smart Mobility maximale impact te hebben. Om
Nadere informatieCaro De Brouwer 27/11/2013
Caro De Brouwer 27/11/2013 Caro De Brouwer 2e Master Irw Energie, KUL Erasmus Imperial College London Thesis: Solvent storage for postcombustion CCS in coal fired plants Voorzitter YERA Young Energy Reviewers
Nadere informatieHet nieuwe Europese klimaatplan voor 2030: behoudt de EU haar voortrekkersrol?
Het nieuwe Europese klimaatplan voor 2030: behoudt de EU haar voortrekkersrol? Dr. Jos Delbeke, DG Klimaat Actie, Europese Commissie, Universiteit Hasselt, 25/2/2014 Overzicht 1. Klimaat en energie: waar
Nadere informatieINTERREG NOORDWEST-EUROPA Overzichtstabel van de assen, doelstellingen en soorten acties
INTERREG NOORDWEST-EUROPA Overzichtstabel van de assen, doelstellingen en soorten acties Elke as streeft één of meerdere specifieke doelstellingen na, elk onderverdeeld in soorten acties. De aangehaalde
Nadere informatie1.6 Alternatieve aandrijving
1.6 Alternatieve aandrijving In deze paragraaf worden alternatieve aandrijvingen behandeld. Er wordt dieper ingegaan op elektrische aandrijving waarbij batterijgestuurde aandrijving en aandrijving door
Nadere informatieInterreg V Vlaanderen-Nederland
Interreg V Vlaanderen-Nederland Peter Moerdijk projectadviseur 3 maart 2015 Waarom deze workshop - Doelstellingen OP-Zuid en Interreg Vlaanderen-Nederland afgestemd - Projectidee past niet zo goed in OP-Zuid,
Nadere informatieLogistics Community Brabant
Logistics Community Brabant Door bedrijven getekende Letter of Intends Breda, 13 september 2017 Logistics Community Brabant Gedurende de afgelopen maanden is het bedrijfsleven geconsulteerd over het initiatief
Nadere informatieons bin zinnig feb 2019 made in zeeland
ons bin zinnig feb 2019 aanleiding klankbordgroep - duurzaam project - concreet én meetbaar - binnen 5 jaar te realiseren. - energie-balans energie-efficiëntie (duurzame bronnen/besparen) energie-efficiëntie
Nadere informatieRotie: Cleaning & Services Amsterdam: Tankstorage Amsterdam: Orgaworld: Biodiesel Amsterdam:
Rotie maakt onderdeel uit van de Simadan Groep. De Simadan Groep is een wereldwijd uniek industrieel ecosysteem waarin bij het verwerken van organische reststromen en frituurvet geen bruikbare energie
Nadere informatiePubliek gefinancierd energieonderzoek In opdracht van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat
Publiek gefinancierd energieonderzoek 2018 In opdracht van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat Inleiding Jaarlijks brengt de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO.nl) de Monitor publiek
Nadere informatieProvincie Vlaams Brabant
170 Provincie Vlaams Brabant ENERGIE Energie is een relatief nieuw thema. De opgave om klimaatneutraal te worden, vraagt dat we vandaag nadenken over hoe we in de toekomst onze energiebehoefte gaan invullen.
Nadere informatieLogistieke toepassingen van waterstof binnen Colruyt Group
Logistieke toepassingen van waterstof binnen Colruyt Group Ludo Sweron 29 februari 2012 slide 1 Visie duurzaam ondernemen Colruyt Group Samen duurzaam meerwaarde creëren door waardengedreven vakmanschap
Nadere informatieSETIS VOOR EEN KOOLSTOFARME TOEKOMST
E u r o p e s e Commissie INFORMATIESYSTEEM VOOR STRATEGISCHE ENERGIETECHNOLOGIEËN SETIS VOOR EEN KOOLSTOFARME TOEKOMST http://setis.ec.europa.eu Europese Commissie Informatiesysteem voor strategische
Nadere informatieBeleidskader (versie 1.0) DKTI-Transport Demonstratieregeling Klimaat Technologie en Innovatie in Transport
Beleidskader (versie 1.0) DKTI-Transport Demonstratieregeling Klimaat Technologie en Innovatie in Transport Maatschappelijke opgave: versnellen van de transitie naar low en zero emissie transport De sector
Nadere informatieIntroductie. ir. Frank Rieck
Schone mobiliteit vanuit marktperspectief Sprekers: Frank Rieck, Hogeschool Rotterdam John Akkerhuis, Gemeentewerken Rotterdam Otto Friebel, Van Gansewinkel Ad van Merrienboer, VDL Bus&Coaches Time keeper:
Nadere informatieWat zijn voor Nederland de argumenten voor en tegen CO2-afvang en -opslag (CCS*)?
Nederland de argumenten en CO2-afvang Nederland de argumenten en CO2-afvang Nederland de argumenten en CO2-afvang Nederland de argumenten en CO2-afvang Nederland de argumenten en CO2-afvang Nederland de
Nadere informatieRaadsakkoord energietransitie. Februari 2019
Raadsakkoord energietransitie Februari 2019 De energietransitie in Rotterdam Een klimaatneutraal en duurzaam Rotterdam. Dat is waar we naar toe willen. Een groene en gezonde stad met schone lucht, waarin
Nadere informatieENERGIEBALANS VAN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST Samenvatting
ENERGIEBALANS VAN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST 216 Samenvatting EINDVERSIE - OKTOBER 218 1. Samenvatting van de energiebalans 216 Elk jaar stelt Leefmilieu Brussel de energiebalans van het Brussels
Nadere informatieWorkshop Afstemmen van ruimte en mobiliteit 23/11/15. Technologische innovatie
Workshop Afstemmen van ruimte en mobiliteit 23/11/15 Technologische innovatie Strategische visie BRV over Technologische innovatie 20/11/2015 2 Technologische innovatie, een kans Meer te doen met minder
Nadere informatieInleiding tot het debat
Inleiding tot het debat Hoe kan Vlaanderen zich best positioneren t.o.v. de sleuteltechnologieën van Horizon 2020 gelet op het eigen instrumentarium en de eigen innovatiestrategie die vervat is in het
Nadere informatieProvinciaal blad van Noord-Brabant
Provinciaal blad van Noord-Brabant ISSN: 0920-1408 Onderwerp Vragen inzake Antwoorden op vragen ex art. 3.2. Reglement van Orde over ontwikkelingen op het gebied van elektrisch rijden in Noord-Brabant.
Nadere informatieVragen voor burgers die deelnemen aan WWViews
Vragen voor burgers die deelnemen aan WWViews WWViews C/o The Danish Board of Technology Antonigade 4 DK-1106 Copenhagen K Denemarken Tel +45 3332 0503 Fax +45 3391 0509 wwviews@wwviews.org www.wwviews.org
Nadere informatieExpo 'Science meets Life' toont belang van biotechsector voor onze maatschappij
Expo 'Science meets Life' toont belang van biotechsector voor onze maatschappij Met de rondreizende expo 'Science meets Life' zet het Vlaams Instituut voor Biotechnologie (VIB) het belang van biotechonderzoek
Nadere informatieDe overheid als launching customer
De overheid als launching customer Julia Williams Project leader elektrisch rijden Ministerie van Economische zaken, Landbouw en Innovatie Waarom elektrisch rijden? Klimaat Het duurzame energiesysteem
Nadere informatieDe Overheidsvisie op de bio-based economy in de energietransitie
De Overheidsvisie op de bio-based economy in de energietransitie Irene Mouthaan, themaleider Bio-based Economy, directie Industrie & Handel, ministerie van LNV en IPE 0 Opbouw Presentatie Bio-based Economy
Nadere informatieDE INDUSTRIE: MOTOR VAN VERNIEUWING. Drie acties voor een nieuw Kabinet. Manifest 2017
DE INDUSTRIE: Drie acties voor een nieuw Kabinet MOTOR VAN Manifest 2017 VERNIEUWING Nederlandse industriële bedrijven behoren tot de top van de wereld. We zijn wereldmarktleider in chipmachines en medische
Nadere informatieJ A N V A N H A V E N B E R G H
S H O O T I N G F O R T H E M O O N A N D C A T A L Y S I N G T H E J O U R N E Y J A N V A N H A V E N B E R G H M a n a g i n g D i r e c t o r - C A T A L I S T I Flanders Industry Innovation MOONSHOT
Nadere informatie