rapport Terug naar de feiten

Transcriptie

1 rapport Terug naar de feiten

2 rapport Terug naar de feiten Verschijningsdatum: Search I I I I t

3 Inhoudsopgave 5 Voorwoord Terug naar de feiten 6 In het kort Nationale AsbestEnquête : 10 feiten 8 Inleiding Beeld van de deelnemers 10 Hoofdstuk 1 Tijden veranderen... of niet? 20 Hoofdstuk 2 Feiten om in de gaten te houden 23 Kennisdeling Verder praten over asbest Bijlage 1 Overzicht grafieken saneerders Bijlage 2 Overzicht grafieken gemeenten vergunningverleners Bijlage 3 Overzicht grafieken woningcorporaties Bijlage 4 Overzicht grafieken industrie

4 4

5 Voorwoord Terug naar de feiten Dit jaar is het exact zes jaar geleden dat het boek Asbestfeiten; pleidooi voor hernieuwde samenwerking op de markt verscheen. Een boek dat de hele asbestketen feitelijk in kaart bracht en opriep tot een betere samenwerking. Als iets zo ingewikkeld dreigt te worden, dat niet iedereen het meer kan volgen en onderlinge twisten toenemen, dan is het hoog tijd om alle feiten duidelijk op een rij te zetten. Want over de feiten kun je geen discussie krijgen. Zo is te lezen in het voorwoord. In de afgelopen jaren is er veel veranderd. Zeker op het gebied van wet- en regelgeving, maar ook juist in de manier waarop betrokkenen samen tot oplossingen gekomen. Omdat de feiten de basis blijven vormen van die oplossingen, is de boodschap ook nu actueel. Dit najaar verschijnt daarom de nieuwe versie van het boek, waarin de keten van A tot Z in kaart gebracht wordt. En in de tussentijd zien we in dit onderzoeksrapport waar de markt elke dag in praktijk mee bezig is. Hoe staat de asbestmarkt er anno nu precies voor? U leest het in de Nationale AsbestEnquête. Zoals u van ons gewend bent, peilen we hoe een aantal groepen betrokkenen uit de keten aan het werk zijn en gaan we terug naar de feiten. Met de data van enkele jaren, krijgt u een goed beeld van wat zich ontwikkelt en wat nog aandacht nodig heeft. Laat het u inspireren om een asbestveilig Nederland samen verder kracht bij te zetten! Veel leesplezier! Udo Waltman Bedrijfsdirecteur Search De feiten vormen de basis voor oplossingen 5

6 In het kort De Nationale AsbestEnquête : 10 feiten Hoe pakken de eigenaren van gebouwen en installaties het asbestdossier op? Hoe verloopt de handhaving op de milieuwetgeving vanuit de gemeenten en RUD s? Hoe pakken saneerders de ontwikkelingen in de markt op? Wat duidelijk is: de afgelopen jaren veranderde er heel wat in de structuur en rond de wet- en regelgeving. Toch zien we dit niet altijd terug in de antwoorden die de betrokken ketenpartijen geven. Nog niet. Wat zien we wel? De meest opvallende uitkomsten samengevat in 10 feiten. 1 Vier groepen betrokkenen uit de asbestketen vulden de online vragenlijst in. Steeds gaat het om professionals die soms dagelijks en soms meer projectmatig met asbest te maken hebben. Omdat ze toezicht houden op de milieuwetgeving, omdat ze zelf woningen of industriële gebouwen en toepassingen bezitten en beheren. Of omdat ze middenin de uitvoering zitten en het asbest voor gebouweigenaren verwijderen. Onderzoeksbureau Blauw Research voerde het onderzoek uit in opdracht van Search. Langzaam meer duidelijkheid bij RUD s over taken asbesthandhaving Sinds 1 januari 2014 wordt het milieutoezicht geregeld in Regionale Uitvoeringsdiensten (RUD). Ruim een jaar later zien we dat deze operatie nog verre van afgerond is. Rond de taakverdeling tussen gemeente en RUD is er steeds meer duidelijkheid. Vorig jaar gaf 35% aan dat de verdeling duidelijk was, dit jaar is dat gestegen naar de helft van de deelnemende handhavers. 2 Geen zichtbare verandering handhaving wetgeving De laatste jaren is in de manier waarop handhavers hun werk uitvoeren echter weinig veranderd, gezien de stabiele antwoorden. Vergelijken we met enkele jaren geleden (2012) dan valt op dat er de afgelopen jaren zelfs iets minder gecontroleerd wordt dan voorheen. In ieder geval als het gaat om een actieve controle van sloopmeldingen, controle vooraf ter plaatse en controle tijdens de uitvoering. 3 Gemeenten zeggen risico s asbestcalamiteit in kaart te hebben Twee grote asbestbranden in de gemeenten Roermond en Westland, haalden afgelopen winter het nieuws. Hoe zit het eigenlijk met de voorbereiding van gemeenten op dergelijke calamiteiten? Negen op de tien (89%) deelnemende gemeenten geeft aan een plan van aanpak klaar te hebben voor deze situaties. Ook is een vergelijkbaar percentage deelnemers op de hoogte van de potentiële risico s binnen de gemeente. 6

7 4 Woningcorporaties beter voorbereid op calamiteit, industrie blijft achter Hoe zit het met de voorbereiding van de gebouweigenaren en beheerders zelf? De woningcorporaties hebben hun aanpak in de dagelijkse praktijk met asbest flink geprofessionaliseerd. Waar de voorbereiding op onverwachte situaties als een brand of een onverwachte asbestvondst nog wat achterbleef, zien we daar ook sterk stijgende lijn in. In 2012 gaf nog 23% aan een calamiteitenprocedure te hebben, inmiddels is bijna twee derde (65%) van de corporaties voorbereid. Bedrijven in de industrie lopen hierin nog achter. Bij hen heeft 37% een procedure voor asbestincidenten, niet veel meer dan eerdere jaren. Woningcorporaties werken meer kostenbewust aan asbestdossier De toenemende druk op woningcorporaties om hun kosten te reduceren en zich te heroriënteren op hun kerntaken, zien we terug in een aantal resultaten. Zo geven de deelnemers in vaker aan gebruik te maken van prestatiecontracten richting hun aannemers. Deze contracten beperken de doorlooptijd van een sanering. Aantal risicobeoordelingen sociale woningen daalt De NEN 2991 bepaalt het potentiële risico van asbestverontreinigingen. Een uitvoerig onderzoek dat volgt op een inventarisatie. Nut en noodzaak van deze vervolgonderzoeken staan steeds vaker ter discussie. En ook wordt in het normschema voor asbestinventarisaties een nieuw protocol voor deze risicobeoordelingen meegenomen. Dit lijkt zichtbaar in de resultaten: 87% zegt in minder dan een kwart van de gevallen dat een risicobeoordeling wordt uitgevoerd na een inventarisatie. In 2013 ging het nog om 68%, vorig jaar om 76%. De woningcorporaties hebben hun aanpak in de dagelijkse praktijk met asbest flink geprofessionaliseerd Groeiende aandacht voor asbest(kennis) in industrie Naast andere veiligheidsrisico s, kan asbest in de industrie op steeds meer aandacht rekenen. Vooral kennis op het gebied van asbest in de installaties lijkt de organisaties in te stromen. Zo zijn in meer bedrijven medewerkers opgeleid om asbest te herkennen; dit is in 59% van de gevallen zo. Krachtenbundeling asbestdossier in industrie nog beperkt Waar betrokken partijen als de woningcorporaties duidelijk een stem hebben gekregen bij bijvoorbeeld de ontwikkeling van wet- en regelgeving, is dat in de industrie nog beperkt. Een aantal partijen in de industrie heeft zich inmiddels krachtig verenigd in het VIA, Verenigd Industrie-overleg Asbest. Toch zijn veel deelnemers hier nog niet bekend mee, slechts 15%. Een kans om de krachten te bundelen. Saneerders: in actie als het nodig is De grenswaarden voor chrysotiel zijn in 2014 verlaagd, maar dit heeft nauwelijks impact op de praktijk van de saneerder. Gaat het om de verlaging van de waarden voor amfibool-asbest, dan lijken de meeste saneerders af te wachten tot het daadwerkelijk zover is. Ruim de helft (54%) van de saneerders geeft aan nog geen ervaring te hebben met eindcontroles volgens de nieuwe grenswaarden. Deel ziet kans zich te onderscheiden Gevraagd naar de kansen van de nieuwe grenswaarden, zien we iets minder negatieve geluiden dan in voorgaande jaren. Een deel van de saneerders blijft kritisch en verwacht hogere kosten voor de klant en meer illegaliteit. Tegelijk ziet een deel van de saneerders kans om zich verder te specialiseren. 7

8 Inleiding Beeld van de deelnemers De Nationale AsbestEnquête vraagt inmiddels meerdere jaren op rij naar de dagelijkse praktijk van de belangrijkste betrokkenen uit de asbestketen. Het geeft een beeld van de feitelijke stand van zaken in de markt, naast de ontwikkelingen en uitdagingen die nu spelen. Onderzoeksbureau Blauw Research vroeg hiervoor vier groepen betrokkenen in de asbestketen naar hun mening. Wat speelt er bij de gemeentelijke handhavers, de opdrachtgevers als de woningcorporaties en de industrie en bij de saneerders? Vier groepen deelnemers Toezichthouders Gemeentelijke handhavers 78 deelnemers Handhavers en vergunningverleners Hebben in hun dagelijks werk allemaal te maken met asbest. De grootste groep deelnemende gemeenten (40%) heeft tussen de en inwoners. Dit aantal neemt bij de deelnemers aan het onderzoek sinds 2012 gestaag af. Iets minder dan een derde heeft tussen de en inwoners. Dit is stabiel 78ten opzichte van vorig jaar, maar een flinke toename in vergelijking met De grootste groep deelnemende gemeenten (40%) heeft tussen de en inwoners. 8

9 rapport 90 Opdrachtgevers: eigenaren en beheerders van gebouwen Woningcorporaties 90 deelnemers Allen vanuit dagelijks beheer en/of projectmatig betrokken bij asbest. Gemiddeld saneren zij 99 keer per jaar bij een wisseling van huurders; flink minder dan vorig jaar is het gemiddeld aantal verhuurbare eenheden gebouwd vóór Deze woningen bevatten potentieel asbest. 56 Industrie 58 deelnemers De deelnemers hebben vanuit hun functie te maken met projecten en onderhoud of met veiligheid. Vier op de tien combineert die twee rollen. De industriële bedrijven die meedoen, komen uit de metaal (17%) en voedingsindustrie (17%). Bijna de helft (47%) valt in de categorie anders, geen metaal, voeding, (petro)chemie of hout 58 Verwijderaars Saneerders 56 deelnemers Directeuren en eigenaren van saneringsbedrijven 30% heeft minder dan 10 werknemers, 26% heeft er 10 tot 25. Het percentage ingehuurde medewerkers is vergelijkbaar met De helft huurt minder dan 25% van het personeel in. Terug naar de feiten 9

10 Hoofdstuk 1 Tijden veranderen...of niet? Als we alle feiten op een rij zetten, valt één ding in het bijzonder op. In tijden waarin behoorlijk wat verschuivingen plaatsvinden in (organisatie)structuur en wet- en regelgeving zien we daar weinig van terug in de resultaten. Op veel vlakken is stabiliteit het meest opvallende. Vraag is of en waar we dat in de keten nodig hebben? Of hebben de ontwikkelingen nog enkele jaren hun tijd nodig? In dit hoofdstuk leest u waar we ontwikkeling en stilstand zien en waarom dit opvalt. Samengebracht in enkele hoofdthema s. Wat weet de keten? Weet u waar zich asbest bevindt in de complexen? 70% 10 Status quo bij woningcorporaties en gemeentelijke handhaving? Bij zowel woningcorporaties als gemeentelijke handhaving verandert momenteel veel op organisatieniveau. De milieuhandhaving van gemeenten is sinds januari 2014 overgegaan naar de Regionale Uitvoeringsdiensten. In de praktijk is deze overgang nog volop bezig. Voor woningcorporaties geldt in algemene zin dat zij onder toenemende druk staan om kosten te reduceren en zich te heroriënteren op hun takenpakket. Opvallend is dan ook dat juist bij deze partijen vooral stabiliteit te zien is als het om kennis gaat. De woningcorporaties hebben steeds beter inzicht in waar asbest zich bevindt. Blijft kennis bewaard binnen corporaties? Het percentage dat aangeeft speciaal medewerkers te hebben opgeleid is al jaren stabiel. Negen van de tien corporaties (93% in ) geeft dit aan. Ook de aanwezigheid van een verantwoordelijke op asbestgebied is stabiel hoog: 83%. De woningcorporaties hebben daarnaast steeds beter inzicht in waar asbest zich bevindt: 58% ten opzichte van 48% vorig jaar. De kennis wordt vaker vastgelegd in een database, dit doet driekwart van de deelnemende corporaties. De vraag is hoe dit zich de komende jaren gaat ontwikkelen: lukt het om met minder medewerkers het kennisniveau minimaal gelijk te houden? En op welk niveau in de organisatie is deze kennis aanwezig? De woningcorporaties hebben veel geïnvesteerd; hoe behouden ze in een veranderende markt deze kennis. 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 58% 48% ja 48% 45% 40% 51% % 52% dit is ten dele bekend Medewerkers opgeleid om asbest te herkennen? 100% 93% 92% 90% 88% 85% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% ja 3% 4% 7% nee, maar dat is wel wenselijk % 2% 1% 2% 3% nee 4% 5% 3% 8% nee, want onze mensen herkennen asbest vanuit hun ervaring

11 rapport Handhaving: hetzelfde kennisniveau? Bij de gemeentelijke handhaving geeft 96% aan dat er voldoende inhoudelijke kennis binnen de gemeente is over asbest. Dit is steeds minder vaak iemand die ook als Asbestdeskundige of Deskundig Toezichthouder 80% 70% 60% Zijn medewerkers specifiek opgeleid als handhaver bij sloop- en asbestsaneringsprojecten? 73% 67% 61% 54% Asbest geschoold is. Ook vindt zo n twee derde van de ondervraagden dat ze ruim voldoende tot goed op de 50% hoogte zijn van de ontwikkelingen op het gebied van asbest. Overigens gebeurt dit bijhouden van kennis 40% vooral online. En ook zien we steeds vaker anders genoemd; meer dan ooit is dat via collega s, overleg met 30% 29% 25% 28% andere gemeenten en regionale overleggen. Stimuleert het indelen van de milieuhandhaving kennisdeling in de regio? Het is te vroeg om daar harde uitspraken over te doen, maar zeker iets om in de gaten te houden. 20% 10% 17% 15% 14% 13% 9% 19% 15% 10% 9% 0% ja, als asbestdeskundige (voorheen DTA-C) ja, als Deskundig Toezichthouder Asbestsloop (DTA) ja, anders nee Groeiende aandacht industrie De industrie heeft traditioneel te maken met heel wat andere grote risico s naast asbest. Dat in combinatie met het ingrijpende effect dat een sanering op de productie kan hebben, maakt dat er tot nu toe relatief weinig aandacht uitging naar asbest. Toch zien we in de resultaten juist bij deze groep een lichte toename in de aandacht voor asbest. De nadruk ligt daarbij vooral op meer inzicht en bewustzijn. Iets vaker (79%) weten de deelnemende organisaties of er asbesthoudende materialen aanwezig zijn. Een kleiner deel weet ook waar asbest zich bevindt: 58%. Bijna zes van de tien deelnemende bedrijven hebben inmiddels opgeleide medewerkers in dienst, bijna allemaal (93%) hebben ze ook iemand die specifiek verantwoordelijk is voor het bijhouden van de ontwikkelingen op asbestgebied. Roep om praktijkgericht opleiden saneerders beantwoord? Aan saneerders hebben we vooral gevraagd hoe zij de kennis van verschillende betrokken partijen ervaren. Zo maken ze zich bijvoorbeeld zorgen over handhavende instanties. Ze merken al jaren veel verschillen tussen de diensten en zien hier ook weinig verandering in. Toch zijn de saneerders ook kritisch naar hun eigen opleidingen. Hiervan vindt nog steeds meer dan de helft dat de opleidingen DTA en DAV onvoldoende aansluiten bij de dagelijkse praktijk. Inmiddels start er in juli een nieuwe opleidingsstructuur. Vraag is of dit het beoogde resultaat gaat hebben in de toekomst: namelijk een betere kennis van de saneerders in de dagelijkse praktijk. En ook: zijn de saneerders zelf klaar voor deze nieuwe structuur? Ontwikkeling bij de feiten Terug naar de feiten DAV er meer praktijkgericht? In verandert waarschijnlijk het persoonscertificaat voor Deskundig AsbestVerwijderaar, mede op initiatief van de saneerdersmarkt. Voortaan komt er een DAV1-certificaat voor beginnende saneerders en een DAV2-certificaat voor ervaren krachten. De beginnende saneerder krijgt meer begeleiding op de werkvloer en is vooraf voldoende geïnformeerd om veilig te kunnen werken. De bijbehorende opleiding en het examen worden hierop aangepast. Een belangrijke stap om de praktijkkennis van de (startende) asbestsaneerders verbeteren. Einde van de leerling DAV Daarmee verdwijnt ook de Leerling DAV. In die constructie kon een beginner drie maanden meedraaien in de asbestsanering zonder certificaat. De leerling DAV is in 2008 in het leven geroepen als tijdelijke oplossing. Op dat moment werd namelijk ook het persoonscertificaat DAV verplicht. Omdat dat mogelijk zou leiden tot een tijdelijk te kort aan personeel, is de leerling DAV toen als overgangsregeling ingesteld. 11

12 Voorbereid op een calamiteit? Zijn de betrokkenen uit de keten klaar voor bijvoorbeeld een brand of stormschade waarbij asbestdeeltjes vrijkomen? De resultaten laten grote verschillen zien in voorbereiding. Die voorbereiding - goed of minder goed - is over het algemeen al enkele jaren gelijk. Alleen woningcorporaties zijn zich in de afgelopen jaren meer gaan richten op de voorbereiding. Gemeenten: business as usual Afhankelijk van het type calamiteit, speelt de gemeente in veel gevallen een belangrijke rol bij het oplossen van de situatie. Al enkele jaren heeft negen op de tien gemeenten een plan van aanpak voor dergelijke calamiteiten. Als er in hun gemeente iets gebeurt, zijn ze volgens eigen inzicht daarvoor voorbereid. Hebben ze ook inzicht om preventief actie te ondernemen? Maar liefst 80% geeft aan dat de grootste potentiële risico s voor asbestcalamiteiten bekend zijn. Uit de antwoorden wordt niet duidelijk wat ze exact inzichtelijk hebben gemaakt. Is er bijvoorbeeld voldoende inzicht in de asbestdaken en -gevels, waar Nederland volgens recent inzicht 135 miljoen m² van telt? 5 stellingen over asbestcalamiteiten Binnen mijn gemeente zijn de grootstse potentiële risico s voor asbestcalamiteieten bekend % 20% 79% 21% 75% 25% 70% 30% 2 x: de rekening gepresenteerd Jachthaven in brand in Roermond Op 16 december 2014 vond een grote brand plaats bij jachthaven Het Steel in Roermond. Mijn gemeente heeft een plan van aanpak of draaiboek paraat voor het geval er een asbestcalamiteit ontstaat % 11% 92% 8% 87% 13% 87% 13% Het vrijgekomen asbest, verspreidde zich over een gebied van 700 bij 1500 meter. Het centrum werd afgesloten, winkeliers liepen inkomsten mis en de saneringskosten liepen in de miljoenen euro s. Na vier maanden is het gebied asbestveilig verklaard. Mijn gemeente heeft afspraken gemaakt met de hulpdiensten (brandweer, politie, ambulance) over asbestonderzoek bij calamiteiten Mijn gemeente weet hoe en wanneer te handhaven bij een asbestcalamiteit, zoals een asbestbrand Mijn gemeente heeft afspraken gemaakt met de geneeskundige dienst/ggd 88% 12% % 10% % 11% % 8% 97% 3% % 1% % 4% % 1% 72% 28% % 24% % 46% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Loods in Wateringen Niet veel later, in januari moesten bewoners van enkele honderden huizen in Wateringen een dag binnenblijven nadat bij een brand in een loods asbest vrijkwam. Het asbest was neergedaald in de straten en tuinen van de bewoners. Het opruimen duurde tot eind maart. Ook hier lopen de kosten in de miljoenen. Voor wie is de rekening? De bijbehorende kosten zijn meestal voor de eigenaar van het pand. De gemeente schiet dit bedrag in de meeste gevallen voor, en probeert het daarna te verhalen op de eigenaar. Soms nog een behoorlijke uitdaging: het bedrag dat bijvoorbeeld de verzekering uitkeert is soms niet toereikend om alle opruimingskosten te betalen. van toepassing niet van toepassing 12

13 rapport Ontwikkelingen bij de feiten Verbod op asbestdaken in 2024 De overheid heeft besloten dat particulieren, bedrijven en (overheids-)instellingen in 2024 geen asbestdaken meer mogen bezitten. Oude daken kunnen door de jaren heen zijn aangetast door weer en wind. Daardoor kunnen asbestvezels vrijkomen in de lucht en in de bodem. Ook bestaat er bij brand, explosies of waterschade een reële kans dat asbestdeeltjes in de omgeving terecht komen. Gemeenten gaan op dit verbod handhaven. Nederland telt naar schatting 135 miljoen m² asbesthoudende dakplaten en gevelbekleding. Drie kwart daarvan zit in de agrarische sector. Daarnaast zijn er zo n asbestdaken op fabrieken en woningen. Gemeenten kunnen in kaart brengen waar asbestdaken aanwezig zijn en zo een inschatting maken van het aantal risicovolle plaatsen. Dit helpt grote calamiteiten te voorkomen. Geleerde lessen? Asbestcalamiteiten De eigenaren van gebouwen en installaties zijn uiteindelijk verantwoordelijk voor het aanwezige asbest en de gevolgen daarvan. Woningcorporaties timmeren al enkele 65% 19% 15% jaren aan de weg om beter voorbereid te zijn. Of ze extra aandacht hebben door grote % 21% 26% asbestverontreinigingen als bij Kanaleneiland in Utrecht in 2012, weten we niet. Wel zien we een grote verschuiving in het percentage corporaties met een calamiteitenprocedure. Heeft u een calamiteitenprocedure % 31% 28% Van 26% in 2012 naar maar liefst 65% in % 43% 31% De industrie blijft hierin sterk achter en daarin is ook nauwelijks ontwikkeling zichtbaar. Iets meer dan een derde (37%) heeft een calamiteitenprocedure opgesteld. Opvallend, omdat juist hier de economische schade groot kan zijn, alleen al omdat de productie stilgelegd moet worden. Is de risicoperceptie van asbest in deze sector kleiner dan in andere sectoren, juist omdat er dagelijks gewerkt wordt met stoffen die een groter acuut gevaar opleveren? Communicatiemiddelen klaar staan om direct betrokkenen te informeren in geval van een calamiteiot 51% 28% 21% % 22% 28% % 40% 29% % 45% 30% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% ja nee nee, wel van plan om deze binnen een jaar op te stellen Terug naar de feiten 13

14 Op de kleintjes letten? Slim inspecteren Woningcorporaties kennen een toenemende druk om hun kosten terug te brengen en zich opnieuw te oriënteren op hun takenpakket. En ook gemeenten zochten naar manieren om invulling te geven aan de miljardenbesparingen en een uitbreiding van het takenpakket. Werken met prestatiecontracten om doorlooptijd te beperken % 48% 15% 20% 61% 19% Bij de laatsten is regionale samenwerking op het gebied van milieuhandhaving, zoals in de Regionale Uitvoeringsdiensten, één van de antwoorden op dit vraagstuk. Inspecties uitvoeren in bewoonde situaties % 25% 6% 56% 35% 9% Woningcorporaties: kostenbewust werken aan asbestdossier Een deel van de woningcorporaties lijkt inderdaad kritischer richting uitvoerende partijen en werkt meer kostenbewust. Zo geven de deelnemers in vaker aan gebruik te maken van prestatiecontracten richting hun aannemers. Deze contracten beperken de doorlooptijd van een sanering. Ook wordt vaker in bewoonde situatie geïnspecteerd. Dit jaar doet 69% van de woningcorporaties dit, vorig jaar ging het nog om 56%. Wel ligt er nog een kans om verschillende veiligheidsinspecties te combineren en zo kosten te besparen. Dit doet nu slechts 23% van de deelnemende corporaties. Combinatie inspecties voor kostenbesparing 23% 71% 6% % 65% 4% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% ja nee nee, maar de corporatie is dit wel van plan Controle sloopmeldingen Levert het al op? Verandering handhaving milieuwetgeving Zien we al de effecten van een veranderende handhavingsstructuur bij de gemeenten? Vergelijken we met enkele jaren geleden (2012), dan valt op dat er de afgelopen Actieve controle sloopmeldingen % 31% 3% 64% 35% 1% 65% 33% 2% jaren minder gecontroleerd wordt dan voorheen. In ieder geval als het gaat om een % 19% 1% actieve controle van sloopmeldingen, controle vooraf ter plaatse en controle tijdens de uitvoering. In het algemeen worden vooral de dossiers actief gecontroleerd (67% altijd) en gaan de handhavers in mindere mate ter plaatse, in 25% zelfs nooit als het gaat om een Controle vooraf ter plaatse bij sloopmelding % 64% 25% 20% 64% 16% 17% 68% 15% controle vooraf bij de sloopmelding. De laatste jaren is in de manier waarop handhavers % 61% 23% hun werk uitvoeren echter weinig veranderd, gezien de stabiele antwoorden. 46% 53% 1% Controle tijdens uitvoeringsfase bij sloopmelding % 54% 43% 55% 2% % 46% 1% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 14 ja, altijd soms nee, nooit

15 rapport Slim inspecteren? Energie Prestatie Advies branddoorslag onderzoek thermografisch onderzoek meetstaat quickscan legionella conditiemeting binnenklimaat onderzoek asbest inventarisatie Terug naar de feiten 15

16 ARBOTECHNISCHE GRENSWAARDEN MILIEU- TECHNISCHE GRENSWAARDEN ARBOTECHNISCHE GRENSWAARDEN MILIEU- TECHNISCHE GRENSWAARDEN CHRYSOTIEL AMFIBOOL veq*/m veq*/m 3 gebouw sluiten, direct actie gebouw sluiten, direct actie VÓÓR 1 JULI vezels/m veq/m 3 gebouw alleen betreden met adembescherming, direct actie NU VÓÓR 1 JULI vezels/m veq/m 3 gebouw alleen betreden met adembescherming, direct actie NU veq/m veq/m 3 bron opsporen bron opsporen veq/m veq/m 3 geen actie geen actie SINDS 1 JULI asbestvezels/m 3 TOETSWAARDE asbestvezels/m 3 DATUM N.T.B. VERWACHTE OVERGANGSGRENSWAARDE STREVEN VOOR DE TOEKOMST asbestvezels/m asbestvezels/m asbestvezels/m 3 DATUM N.T.B vezels/m 3 MAX. AANTAL CHRYSOTIELVEZELS TIJDENS SANERING PROTECTIE FACTOR MASKER MAX. AANTAL AMFIBOOLVEZELS TIJDENS SANERING x = asbestvezels /m 3 =2.000 * Vezelequivalent (veq): chrysotiel = x1 I Amfibool = x10 VERWACHTE OVERGANGSGRENSWAARDE x = asbestvezels /m 3 STREVEN VOOR DE TOEKOMST x 300 = asbestvezels /m 3 16

17 rapport Nieuwe norm, nieuwe aanpak? In 2014 is een start gemaakt met de invoering van nieuwe grenswaarden voor asbest. De grenswaarde voor chrysotiel-asbest is hierbij verlaagd naar vezels. Een tweede stap is om ook het meer gevaarlijke amfibool te verlagen. Het ministerie wil werken met een overgangswaarde van vezels, om binnen enkele jaren verder te verlagen naar 300 vezels. In actie als het nodig is? De grenswaarden voor chrysotiel zijn in 2014 verlaagd, maar dit heeft nauwelijks impact op de dagelijkse praktijk. Voor wat betreft de verlaging van de waarden voor amfiboolasbest, lijken de meeste saneerders af te wachten tot het daadwerkelijk zover is. Hoewel een aantal van hen wel alvast proeven doet volgens de nieuwe amfiboolwaarden. Ruim de helft (53,6%) van de saneerders geeft aan nog geen ervaring te hebben met eindcontroles volgens de nieuwe grenswaarden. Ook verwachten ze dat de wijzigingen een minder grote impact hebben dan ze eerder hebben ingeschat. Nu verwacht nog een krappe derde (30%) dat de saneringskosten met meer dan 30% zullen stijgen. Vorig jaar dachten twee keer zoveel (59%) deelnemende saneerders dit. Met welk percentage verwacht u dat de saneringskosten worden verhoogd als gevolg van de nieuwe grenswaarden? 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 14% 5% 10% 25% 16% 19% 0-10% 10-20% 20-30% meer dan 30% 30% 21% 24% 30% 59% 47% Ontwikkelingen in de markt Nieuwe saneringstechnieken nodig? Eind 2014 liet minister Asscher van Sociale Zaken en Werkgelegenheid weten dat hij het advies van de SER over de grenswaarden overneemt. Uit onderzoek uit de markt en een advies van de SER bleek dat de gewenste grenswaarde van 300 amfiboolvezels per m 3 tijdens het saneren nog niet haalbaar is in de praktijk. Met de nodige inspanning van de markt zou de grens van vezels per m³ wel haalbaar zijn. Het is de bedoeling dat de grenswaarde over enkele jaren alsnog verlaagd wordt naar 300. Hiervoor vraagt de minister wel enkele inspanningen van de branche. Zo is er een monitoringprogramma nodig en een onderzoek naar de effectiviteit van adembescherming. Nieuwe saneringstechnieken kunnen helpen om de vezelemissie verder te beperken. Bronnen: Brief minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid: Problematiek rondom asbest en TNO rapport: Onderzoek naar de blootstelling aan asbest tijdens saneringswerkzaamheden. Terug naar de feiten 17

18 18

19 rapport Saneerders zien kansen zich te onderscheiden Gevraagd naar de kansen van de nieuwe grenswaarden, zien we iets minder negatieve reacties dan in voorgaande jaren. Nog steeds zijn enkele saneerders kritisch en verwachten hogere kosten voor de klant en meer illegaliteit. Tegelijk ziet een deel van de saneerders kans om zich verder te onderscheiden. Het scheidt het kaf van het koren, wordt gezegd. Meerdere saneerders geven aan kansen te zien in een specialisatie, bijvoorbeeld in hoog-risico saneringen. Bent u bekend met de nieuwe grenswaarden? nee 84,4% ja 15,6% Meerdere saneerders geven aan kansen te zien in een specialisatie, bijvoorbeeld in hoog-risico saneringen. Opdrachtgevers voldoende op de hoogte? De nieuwe grenswaarden zijn ook voor de eigenaren van gebouwen en installaties belangrijk; zij moeten erop toezien dat de sanering volgens de juiste grenswaarden is uitgevoerd. Bij de woningcorporaties is inmiddels 84% bekend met de nieuwe grenswaarden. Bij de industrie is dit iets minder, daar is de helft op de hoogte. Gezien de resultaten op het gebied van kennis, lijkt dit logisch. Van de deelnemende woningcorporaties die op de hoogte zijn, heeft dit in ruim de helft van de gevallen niet geleid tot extra maatregelen. Wel geeft 25% aan het asbest in kaart te laten brengen en 21% heeft de saneringen eerder laten uitvoeren. In de industrie gaat het om een kleinere groep, de cijfers zijn echter vergelijkbaar met die van de woningcorporaties. Extra maatregelen genomen rondom nieuwe grenswaarden? 17% 24% 7% 52% 2014 (n=37) 2013 (n=43) 6% 9% 6% 13% 18% 75% 73% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Terug naar de feiten ja, deze saneringen eerder laten uitvoeren (vóór ) ja, het asbert in kaart laten brengen zodat hierop geanticipeerd kan worden ja, anders nee 19

20 Hoofdstuk 2 Feiten om in de gaten te houden De Nationale AsbestEnquête levert elk jaar een schat aan informatie op. In de tabellenboeken vindt u alle antwoorden per betrokken groep terug. Naast de meest opvallende ontwikkelingen, zijn er nog een paar kleinere feiten, om de komende jaren in de gaten te houden. Industrie De aandacht voor asbesthoudende pakkingen stijgt Asbesthoudende pakkingen zijn in de industrie veel gebruikt en dus een belangrijke potentiële bron voor een asbestverontreiniging. Als het risico van de asbesthoudende pakking kan worden teruggebracht naar risicoklasse 1, dan mag een installateur of een eigen medewerker dit verwijderen volgens de richtlijnen van deze risicoklasse. FEIT Meestal vervangt een saneerder de asbesthoudende pakkingen (59%), vaak gebeurt dit ook door de installateur (26%) of de eigen medewerker (16%). Specifieke aandacht asbesthoudende pakkingen? 80% FEIT 71% 70% 65% Zeven van de tien (71%) 60% deelnemende bedrijven geven aan 50% 40% 30% 20% 10% 0% 48% ja nee nee, wel van plan om hier binnen een jaar mee te starten % 27% 38% hier specifiek aandacht voor te hebben in hun asbestbeleid. 7% 8% 14% Handhavers gemeenten en RUD s Overgang milieuhandhaving Regionale Uitvoeringsdiensten nog niet afgerond Sinds 1 januari 2014 wordt het milieutoezicht geregeld in Regionale Uitvoeringsdiensten (RUD). Ruim een jaar later zien we dat deze operatie nog verre van afgerond is. FEIT Slechts een derde (38%) geeft aan dat het overgaan van de asbesthandhaving FEIT Veel deelnemers uit de industrie zijn nog niet bekend met VIA: het gaat om slechts 15%. nee 84,5% Bekendheid VIA ja 15,5% Industrie bundelt krachten en kan daarbij nog meer bekendheid gebruiken Een aantal partijen in de industrie heeft zich inmiddels verenigd in het VIA, Verenigd Industrie-overleg Asbest. VIA probeert in verschillende asbestoverlegstructuren inbreng te geven vanuit hun specialisme. Aanleiding voor het ontstaan van VIA? De regelgeving voor asbest is met name gericht op en geschikt voor gebouwen, maar niet altijd (goed) toepasbaar op de speciale omstandigheden binnen de industrie. Overgang gemeente naar RUD afgerond nee, deze wordt in de loop van dit jaar afgerond 21,2% ja 37,9% nee 40,9% FEIT Vorig jaar gaf 35% aan dat de verdeling duidelijk was, dit jaar is dat gestegen naar de helft van de deelnemende handhavers. van gemeente naar RUD klaar is. Taakverdeling en RUD duidelijk ja 50,7% nee 14,9% ten dele 34,3% 20 Taakverdeling tussen gemeente en RUD wel steeds meer duidelijk

21 rapport FEIT Werkt u met het Landelijk AsbestVolgsysteem 80% 70% 60% 50% 40% 30% 32% 24% 22% 54% 42% 31% 42% 45% 63% Woningcorporaties Meer woningcorporaties met LAVS aan de slag Het Landelijke Asbestvolgsysteem is voor alle woningcorporaties toegankelijk. Hoeveel woningcorporaties maken er nu al gebruik van? In hoeveel procent van de saneringen wordt u gecontroleerd door een van onderstaande handhavers? 11% zegt dat de controle in meer dan drie kwart van de saneringen gebeurt door de RUD s, ten opzichte van 6% vorig jaar. In het geval van de Inspectie SZW ervaren de saneerders aanzienlijk minder controles, maar wel meer dan vorig jaar (13% in en 8% in 2014). 20% 10% 0% 17% 15% 15% ja nee nee, dit systeem is nog niet beschikbaar voor ons nee, we werken er nog niet mee, maar zijn het wel van plan FEIT 32% van de woning-corporaties werkt nu met het Landelijk Asbestvolgsysteem, ten opzichte van 15% vorig jaar. Inspectie SZW Gemeente/RUD % 13% 92% 52% 23% 14% 11% 8% 60% 24% 10% 6% Saneerders Betere samenwerking tussen saneerders en handhavers nodig De meeste saneerders ervaren verschillen in de werkwijze van handhavers van de verschillende instanties. Dit is al enkele jaren stabiel. FEIT Het grootste verschil merken zij in kennis, maar ook steeds vaker in het aantal controles. In 2014 noemde nog 36% dit als belangrijk verschil, nu noemt 44% dit. Terug naar de feiten 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Belangrijkste verschillen werkwijze handhavers 92% 85% 86% 82% kennis 44% 36% 23% 31% % 21% 13% 13% 23% 17% 17% 19% aantal controles opgelegde sancties anders FEIT Als grootste verbeteringskansen voor deze samenwerking wordt genoemd: Eén controlerende instantie Een betere afstemming van wet- en regelgeving Het delen van kennis Het laatste verbeterpunt wordt dit jaar opvallend vaker genoemd dan in eerdere jaren. 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% minder dan 25% van de gevallen tussen de 51% en 75% van de gevallen tussen de 25% en 50% van de gevallen meer dan 75% van de gevallen Vaker gecontroleerd? Saneerders ervaren dat zij iets vaker gecontroleerd worden door zowel RUD s als de Inspectie SZW. Bij de RUD s zien we vooral stabiliteit als het gaat om de actieve controles. Van de Inspectie SZW weten we dat ze meer inspectiecapaciteit hebben. De grootste verbeteringskans: het delen van kennis. 21

22 22 Nationale AsbestFeitenCongres: Het grootste gratis netwerkevenement op het gebied van asbest.

23 rapport Kennisdeling Verder praten over asbest Met deze enquête brengen we in kaart wat er feitelijk gebeurt in de asbestketen. De basis om met elkaar verder te praten over en stappen te zetten naar een goedwerkende asbestketen. Het verspreiden van kennis eindigt uiteraard niet bij dit onderzoek. Diverse platforms bieden de kans om ervaringen en oplossingen met elkaar te delen. En via verschillende publicaties spijkert u kennis bij. LinkedIn-groep Asbestfeiten Word lid van de grootste LinkedIn-groep van Nederland over asbest. Kennis opdoen Search Opleidingen biedt mensen die in hun dagelijks werk met asbest te maken hebben verschillende opleidingen. Zowel klassikaal als via e-learning. Kijk voor het aanbod op www. searchopleidingen.nl. Kennis delen Nieuws, achtergronden en voorbeelden Kennisplatform Asbest is hét online platform voor kennisdeling over asbest. Op leest u actuele berichten, achtergrondinformatie, interessante projecten en discussieert u mee over het onderwerp. Nationale AsbestFeitenCongres Het grootste gratis netwerkevenement op het gebied van asbest. Vertegenwoordigers uit de gehele keten komen samen om in één middag bijgepraat te worden. De ingrediënten: inspirerende sprekers uit verschillende hoeken van de keten en ruim gelegenheid om elkaar te spreken. Asbestfeiten op Twitter Volg ons op Publicaties Asbestfeiten Hét boek dat thuishoort in de kast van iedereen die beroepsmatig met asbest te maken heeft. Het neemt alle fasen in de keten stap voor stap op begrijpelijke wijze door. En biedt daarnaast handvatten voor de dagelijkse praktijk. Ook op staat veel van deze informatie. Dit najaar verschijnt een nieuwe, geactualiseerde uitgave van het boek. AsbestfeitenApp Bekijk de feiten over asbest op uw ipad of iphone. Publicaties Feiten over verschillende aspecten van de asbestketen verschijnen in korte publicaties. Bijvoorbeeld Installatiebranche pakt asbest aan, de AsbestFeitenUpdate, Asbest in de industrie en Asbest: tot (en met) de bodem uitgezocht. Terug naar de feiten 23

24 Bijlage 1 Overzicht grafieken saneerders V3: Hoeveel werknemers telt uw bedrijf? V1: Binnen een straal van hoeveel kilometer van uw vestiging voert uw bedrijf de meeste saneringen uit? V2: Hoeveel procent van het saneringswerk dat u aanneemt, besteedt u uit aan onderaannemers? V4: Hoeveel procent van uw personeel heeft u gemiddeld ingehuurd via bijvoorbeeld een uitzendbureau? 24

25 rapport V6,8,9 - V6: In hoeveel procent van de gevallen heeft de opdrachtgever/aanvrager de asbestinventarisatie compleet laten uitvoeren voor de start van de asbestsanering? - V8: Als u een asbestinventarisatie laat uitvoeren, in hoeveel procent van de gevallen volgt uit dat onderzoek een nader onderzoek (lucht- en stofmonsters volgens NEN 2991)? - V9: In hoeveel procent van de gevallen zijn uw opdrachtgevers op de hoogte van de wettelijke verplichtingen omtrent de asbestinventaristatie en het eventuele vervolgonderzoek? V7: Geeft u zelf opdracht tot het doen van een asbestinventarisatie? V10: Welke beoordeling geeft u voor de gemiddelde kwaliteit van de asbestinventarisaties Terug naar de feiten 25

26 V13: Controleert de gemeente een asbestinventarisatierapport ook inhoudelijk? V15: In hoeveel procent van de gevallen is uw aanbieding gebaseerd op een bestek? V14: In hoeveel procent van de gevallen ontvangt u vragen van de gemeente of de RUD (Regionale Uitvoeringsdienst) over ingediende asbestinventarisatierapporten bij een sloopmelding en een eventuele omgevingsvergunning? V16: Bij hoeveel procent van de saneringen ziet u mogelijkheden om de risico klasse-indeling (SMA-rt) te verlagen? 26

27 rapport V18: Om saneringen te mogen uitvoeren, is een opleiding op het gebied van asbest nodig. Soms worden saneerders aanvullend opgeleid. Hebben de opleidingen DTA en DAV over het algemeen voldoende aansluiting met de praktijk? V48: In hoeveel procent van de saneringen wordt u gecontroleerd door een van onderstaande handhavers? (blokje maken met onderstaande antwoordcategorieën horizontaal en dan verticaal: Inspectie SZW en daaronder: Gemeente/RUD ) V20: Op dit moment groeit de renovatiemarkt doordat veel gebouwen een andere bestemming krijgen. Daaruit komt mogelijk werk voort voor u als saneerder. Verwacht u de komende jaren meer werk uit de renovatiemarkt? V24: Merkt u wel eens verschil op in de manier van werken tussen handhavers van verschillende diensten? V22: Sluit de kennis van de handhaver / toezichthouder aan bij de praktijk van het saneringsproces? Terug naar de feiten 27

28 V25: Waar merkt u dan de belangrijkste verschillen in de manier van werken tussen handhavers van verschillende diensten? v28, 29 - V28: In hoeveel procent van de saneringen kunt u op het door u gewenste moment een eindcontrole krijgen? (dus op het tijdstip dat ideaal is voor u) - V29: In hoeveel procent van de gevallen krijgt u een goedkeur na een eindcontrole? V27: Met hoeveel laboratoria werkt u samen? V32: Geef uw mening: het opleidingsniveau van de laboranten sluit aan bij de dagelijkse praktijk. 28

29 rapport V33: Hoe beoordeelt u de volledigheid van de rapporten die u van laboratoria ontvangt? V36: Ervaart u verschillen in de ingangscontrole van vrachten op de stortlocatie? V34: Hoe ziet uw ideale rapportage eruit? V35: Maakt u gebruik van tussentijdse opslag van asbest op uw bedrijfslocatie? V37: Hoe streng vindt u de handhaving van wet- en regelgeving op het transport van afval en verlenen van vergunningen rond afval? Terug naar de feiten 29

30 V52: Heeft u al ervaring met eindcontroles volgens de nieuwe grenswaarden? V46: Hoe tevreden bent u met het Landelijk asbestvolgsysteem (LAVS)? V44: Met welk percentage verwacht u dat de saneringskosten zullen worden verhoogd als gevolg van de nieuwe grenswaarde? V47: Kunt u toelichten waarom u <inlezen antwoord vorige vraag> bent met het Landelijk asbestvolgsysteem (LAVS)? V51: Wordt conform deze nieuwe NEN 2990 norm na een eindcontrole de volledige rapportage inclusief foto s en schets daadwerkelijk achtergelaten op de locatie? 30

31 rapport Bijlage 2 Overzicht grafieken gemeenten vergunningverleners V2: Hoeveel inwoners heeft uw gemeente? V5, 6, 7, - V5: Controleert uw gemeente actief op sloopmeldingen? - V6: Controleert uw gemeente vooraf ter plaatse bij een sloopmelding zoals dat bij de Omgevingsvergunning slopen het geval was? - V7: Controleert uw gemeente tijdens de uitvoeringsfase ter plaatse bij een sloopmelding? V8, 9 - V8: Beoordeelt uw gemeente bij de aanvraag van een sloopmelding of er een asbestinventarisatierapport aanwezig is? - V9: Controleert uw gemeente een asbestinventarisatierapport ook inhoudelijk? Terug naar de feiten 31

32 V10: Beschikt uw gemeente over voldoende kennis om een inventarisatierapport inhoudelijk te beoordelen? V14: Heeft uw gemeente medewerkers die werkzaam zijn als vergunningverlener en/of handhaver bij sloopen asbestsaneringsprojecten? V11: Keurt uw gemeente een sloopmelding af als er in de asbestinventarisatie-rapportage een nader onderzoek (NEN 2991 of type-b) wordt geadviseerd? V15: Zijn medewerkers specifiek opgeleid voor het uitvoeren van deze werkzaamheden? V12: Weet uw gemeente wanneer een asbestinventarisatie type B-onderzoek verplicht is? V13: Controleert uw gemeente bij een sloopmelding actief op de verplichte afmelding na asbestsanering? 32

33 rapport V16: Welk rapportcijfer geeft u uw gemeente voor het handhavingsbeleid bij sloop- en asbestsaneringsprojecten? V18: Hoe goed bent u op de hoogte van de laatste ontwikkelingen rondom asbest? V17: Hieronder vindt u een aantal stellingen over asbestcalamiteiten. Kunt u voor elke stelling aangeven of dit voor uw gemeente van toepassing is. V20: Op welke manier blijft u op de hoogte van de ontwikkelingen rondom asbest? Terug naar de feiten 33

34 V21: Wilt u graag dat Search u op de hoogte houdt van de ontwikkelingen rondom asbest? V29: Is de overgang van gemeente naar RUD op gebied van asbesthandhaving in uw geval afgerond? V26: Met wie wordt contact opgenomen bij tekortkomingen in het inventarisatierapport? V30: Is de taakverdeling tussen gemeente en RUD op gebied van asbesthandhaving duidelijk? V33: In wordt het gebruik van het Landelijk asbestvolgsysteem (LAVS) verplicht. Is uw gemeente voorbereid om met het LAVS te 34

35 rapport Bijlage 3 Overzicht grafieken woningcorporaties V3,4,5 - V3: Heeft uw woningcorporatie beleid opgesteld met betrekking tot asbest? - V4: Adviseert een derde partij uw corporatie bij het opstellen van asbestbeleid? - V5: Koppelt uw corporatie asbestbeleid aan de meerjaren onderhoudsbegroting? V1: Heeft u in uw functie te maken met asbest vanuit dagelijks beheer (mutatie en/of klachtenonderhoud) of bent u meer projectmatig (planmatig onderhoud / renovatie / projectontwikkeling) betrokken bij asbest? V2: Het aantal asbestsaneringen gaat in ten opzichte van 2014 binnen mijn corporatie: vul in stijgen/gelijk blijven/dalen V6, 7 - V6: Staat in het asbestbeleid hoe de corporatie de huurders voorlicht over de aanwezigheid van asbest in de complexen? - V7: Communiceert uw woningcorporatie met bewoners over de aanwezigheid van asbest in hun woning? Terug naar de feiten 35

36 V8, 9 - V8: Laat uw corporatie bij mutatie van vastgoed standaard al het direct verwijderbare asbest verwijderen? - V9: Verwijdert u als woningcorporatie ook het asbest dat door bewoners is aangebracht? V10, 11 - V10: Heeft u een calamiteitenprocedure voor asbestcalamiteiten? - V11: Heeft uw corporatie communicatiemiddelen zoals standaardbrieven klaarstaan om (direct) betrokkenen te wijzen op de mogelijke risico s bij een calamiteit? V12: Heeft u in bestekken uw verantwoordelijkheid als woningcorporatie vastgelegd met betrekking tot asbest? 36

37 rapport V13: Weet uw corporatie waar zich asbest bevindt in de complexen? V15: Hoe komt u als corporatie aan de informatie over de aanwezigheid van asbest in uw gebouwen? V14: U geeft aan dat het bij uw corporatie ten dele bekend is waar zich asbest bevindt in de complexen. Kunt u aangeven voor welk deel dit bekend is? V16: Is de aanwezigheid van asbest per complex vastgelegd in een database? V17: Wanneer een woning vrijkomt wordt de verhuurmakelaar dan standaard ingelicht over de eventuele aanwezigheid van asbest? Terug naar de feiten 37

38 V18: Zijn er binnen uw corporatie medewerkers opgeleid om asbest te herkennen? V22: Heeft u raamcontracten afgesloten met één of meerdere van onderstaande partijen uit de asbestketen? V19: Is er in uw corporatie iemand die verantwoordelijk is voor het volgen van ontwikkelingen met betrekking tot wet- en regelgeving rondom asbest? V23, 23a, 23b: Geeft u in het proces van asbestverwijdering rechtstreeks opdracht aan de verschillende partijen (inventarisatiebureau, asbestsaneerder, laboratorium) of laat u dit over aan één van de marktpartijen? V20: Is deze persoon/zijn deze personen opgeleid tot Asbestdeskundige (SC570)? 38

39 rapport V24, 24a: Is in het afgelopen jaar een asbestsanering bij uw corporatie stilgelegd door gemeente of arbeidsinspectie? V27: Werkt u met het Landelijk asbestvolgsysteem (LAVS)? V29: Heeft uw corporatie een eigen registratiesysteem voor asbest? V25: Ontvangt u als corporatie na afloop van een project altijd de opleveringsdocumenten (eindcontrole, transport en stortbewijs)? V26: Ziet uw corporatie steekproefsgewijs toe op minimaal 10% van de uitvoering van alle saneringen? V31: Voert uw corporatie bij woningen van voor 1994 altijd een asbestinventarisatie uit of alleen als u vermoedt dat er mogelijk asbest in de woning zit? Terug naar de feiten 39

40 V36, 37 - V36: Bij hoeveel procent van de bij u uitgevoerde asbestinventarisaties is een risicobeoordeling (NEN 2991) nodig? - V37: In hoeveel procent van de gevallen leidt een risicobeoordeling (NEN 2991) tot uithuisplaatsing van de bewoners? V41: Worden er binnen nu en drie jaar woningen/objecten verkocht? V38: Bent u er mee bekend dat er een nieuw protocol voor een risicobeoordeling (NEN 2991) wordt opgenomen in het certificatieschema asbestinventarisatie (SC 540)? V42, 43, 44 - V42: Werkt u met prestatiecontracten om de doorlooptijd van inspecteren en rapporteren door het asbestinventarisatiebureau te beperken? - V43: Laat u om leegstand te beperken inspecties ook uitvoeren in bewoonde situatie? - V44: Combineert u inspecties om kosten te besparen? V40: Heeft u dan ook extra maatregelen getroffen door deze saneringen bijvoorbeeld eerder uit te voeren? 40

41 rapport Bijlage 4 Overzicht grafieken industrie V2d: Kunt u aangeven in welk type industrie u werkzaam bent? V1: Heeft u in uw functie te maken met asbest vanuit projecten/ onderhoud/shutdown/ stop) of bent u meer vanuit veiligheid en milieu (HSE) betrokken bij asbest? V3: Heeft u in kaart gebracht of er asbesthoudende materialen aanwezig zijn in uw gebouwen en installaties? V2c: Het aantal asbestsaneringen gaat in ten opzichte van 2014 binnen mijn organisatie: vul in stijgen/gelijk blijven/dalen Terug naar de feiten 41

42 V4: Heeft uw organisatie beleid en werkinstructies opgesteld met betrekking tot asbest? V9: Is er binnen het asbestbeleid specifieke aandacht voor de werkwijze hoe om te gaan met asbesthoudende pakkingen? V5: Adviseert een derde partij uw organisatie bij het opstellen van asbestbeleid en werkinstructies? V10: Laat uw organisatie standaard al het direct verwijderbare asbest verwijderen? V6, 7 - V6: Staat in het asbestbeleid hoe de organisatie de medewerkers/contractors voorlicht over de aanwezigheid van asbest in de gebouwen en installaties? - V7: Staat in het asbestbeleid hoe medewerkers/contractors dienen te handelen in het geval van aanwezigheid van asbest in de gebouwen en installaties? V41: Hoe wordt in uw organisatie omgegaan met het vervangen van asbesthoudende pakkingen? 42

43 rapport V11, 12, 13 - V11: Heeft u een calamiteitenprocedure voor asbestcalamiteiten? - V12: Heeft uw organisatie standaard communicatiematerialen voorbereid voor het geval zich een asbestcalamiteit voordoet? - V13: Heeft u in bestekken uw verantwoordelijkheid als organisatie vastgelegd met betrekking tot asbest? V16: Weet uw organisatie waar zich asbest bevindt in de gebouwen en installaties? V17, 18 - V17: U geeft aan dat het bij uw organisatie ten dele bekend is waar zich asbest bevindt in de gebouwen en installaties. Kunt u aangeven voor welk deel dit bekend in gebouwen? - V18: Kunt u aangeven voor welk deel bekend is waar zich asbest bevindt in installaties? V15: Heeft u dan ook extra maatregelen getroffen door deze saneringen bijvoorbeeld eerder uit te voeren? (gaat over grenswaarden) Terug naar de feiten 43

44 V19: Hoe komt u als organisatie aan de informatie over de aanwezigheid van asbest in uw gebouwen en installaties? V20: Is de aanwezigheid van asbest vastgelegd in een database? V21: Zijn er binnen uw organisatie medewerkers opgeleid om asbest te herkennen? V23: Welke beoordeling geeft u voor de kennis over asbest van uw collega s die direct betrokken zijn bij dit onderwerp? V22: Is er in uw organisatie iemand die verantwoordelijk is voor het volgen van ontwikkelingen met betrekking tot wet- en regelgeving rondom asbest? 44

45 rapport V24: Heeft u contracten afgesloten met één of meerdere van onderstaande partijen uit de asbestketen? V29: Ontvangt u als organisatie na afloop van een project altijd de opleveringsdocumenten (eindcontrole, transport en stortbewijs)? V30: Ziet uw organisatie steekproefsgewijs toe op minimaal 10% van de uitvoering van alle saneringen? V25: Geeft u in het proces van asbestverwijdering rechtstreeks opdracht aan de verschillende partijen (inventarisatiebureau, asbestsaneerder, laboratorium) of laat u dit over aan één van de marktpartijen of een andere contractor? V31: Heeft uw organisatie een eigen registratiesysteem voor asbest? V26, a,b - V26a: U geeft aan in het proces van asbestverwijdering rechtstreeks opdracht te geven aan de verschillende partijen. Kunt u aangeven welke van onderstaande opties het beste uw situatie omschrijft? - V26b: U geeft aan in het proces van asbestverwijdering niet rechtstreeks opdracht geeft, maar dit uitbesteed aan andere marktpartijen. Aan welke partij geeft uw organisatie de totaalopdrachten voor onderzoek, sanering en controles? Terug naar de feiten 45

46 V32: Voert uw organisatie in gebouwen en installaties van voor 1994 altijd een asbestinventarisatie uit als daar werkzaamheden gaan plaatsvinden of alleen als u vermoedt dat er mogelijk asbest in zit? V43-44 Verschillende industriële organisaties hebben hun krachten gebundeld in de VIA (Verenigd Industrie-overleg Asbest); een speciaal overleg over asbest in de industrie. Het doel? De wetten, regels en normen op het gebied van asbest beter toepasbaar maken voor industriële installaties. - V43: Bent u bekend met de VIA? - V44: Heeft uw organisatie een actieve rol in de VIA? V38: Controleert uw organisatie of contractors het asbestinventarisatierapport bekijken alvorens werkzaamheden uit te voeren aan gebouwen en/of installaties? 46

47 Omslag & binnenwerk Cocoon Offset. 100% gerecycled papier. Chloorvrij geproduceerd onder ISO certificering. 47

48 rapport Amsterdam Heeswijk (hoofdkantoor) Groningen Rotterdam SS Rotterdam Petroleumhavenweg 8 Meerstraat 7 Stavangerweg e Katendrechtsehoofd AC Amsterdam 5473 AA Heeswijk (N.Br.) 9723 JC Groningen 3072 AM Rotterdam Tel. +31 (0) Tel. +31 (0) Tel. +31 (0) Tel. +31 (0) Fax +31 (0) Fax +31 (0) Fax +31 (0) Fax +31 (0) search@searchbv.nl search@searchbv.nl search@searchbv.nl search@searchbv.nl Search is niveau 5 gecertificeerd op de CO2-prestatieladder I I 48