Inhoud. Woord vooraf

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Inhoud. Woord vooraf"

Transcriptie

1 Woord vooraf xi Hoofdstuk 1 Concept en context Inleiding Accreditatie algemeen Concept en definitie in het hoger onderwijs Variaties op tien dimensies Hoofdredenen voor accreditatie in het hoger onderwijs Functionaliteiten in het hoger onderwijs Regulering van het bestel Systeemkenmerken van externe kwaliteitzorg Opvattingen over kwaliteit 22 Hoofdstuk 2 Beleidstheorie en beleid Spanningsvelden in beeld Wat, waarom, wie en hoe Integratie van evaluatie en erkenning in één model Geen toeval Gevolgen in Vlaanderen en Nederland Kritiek op kwaliteitzorg van de eerste generatie De normatieve werking van accreditatiemodellen De spiraal van vertrouwen en controle Strijd om het eigenaarschap Asynchroniteiten Beleidsontwikkelingen in Nederland en Vlaanderen Nederland Vlaanderen Het gebouw van kwaliteitzorg Uitgangspunten voor vertaling in wetgeving De spagaat instelling/\ opleiding Op weg naar nieuwe wetgeving Beleidsideeën over het aangrijpingspunt Focus op kwaliteit Focus op keurmerk Nieuwe wetgeving 68

2 vi Accreditatie en kwaliteitzorg Raad van State Regering Verslag Tweede Kamer Nota naar aanleiding van het verslag en nota van wijziging Mondeling overleg, amendementen en moties Eerste Kamer Het internationale argument in de nationale discussie 74 Hoofdstuk 3 Internationale ontwikkelingen Accreditatie en kwaliteitzorg wereldwijd De Bolognaverklaring Van Bologna naar de Europese Hogeronderwijsruimte Praag Berlijn Bergen Londen Leuven/Louvain-la-Neuve Boedapest/Wenen In het Bolognaproces Internationale projecten met impact Externe kwaliteitzorg in geselecteerde buitenlanden Duitsland Verenigd Koninkrijk Noorwegen Polen De Europese infrastructuur van accreditatie en kwaliteitzorg 98 Hoofdstuk 4 Accreditatie: wet en recht 101 A. INSTITUTIONELE ASPECTEN Hoofdlijn Reikwijdte: bekostigd onbekostigd Verdrag en grondwetten Het Accreditatieverdrag Nederland Vlaamse Gemeenschap Grondwettelijke en staatsrechtelijke aspecten Inspectietoezicht op en onafhankelijkheid van de NVAO De commissies van deskundigen Instelling, samenstelling, instemming Artikel 1.18 WHW Onafhankelijke en deskundige beoordelaars en beoordeling 125 B ACCREDITATIERECHT: PROCEDURELE ASPECTEN Rechtsgevolgen Aanvraag Termijnen 129

3 vii 4.9 Besluit Rapporten Openbaarheid Bijzondere situaties Joint programmes en joint degrees Verlengde accreditatietermijn Voorwaardelijk besluit over de opleiding Voorwaardelijke instellingsaccreditatie Tussentijdse intrekking Verlies van accreditatie; afloop toets nieuwe opleiding Dilemma s Rechtsmiddelen 140 C ACCREDITATIERECHT: MATERIËLE ASPECTEN De materiële norm niet in de wet Nieuw accreditatiemodel in hoofdlijnen Het WHW-kader voor accreditatie Accreditatie, toets nieuwe opleiding, toets Ad-programma De instellingstoets De beperkte toetsingskaders na instellingsaccreditatie 151 D IN VLAANDEREN Faseverschil of verschil in ontwikkelingsrichting Bestaande opleidingen Nieuwe opleidingen 154 Hoofdstuk 5 Accreditatiekader en Accreditatiebesluit Inleiding Instellingstoets kwaliteitzorg Versterken interne kwaliteitscultuur Vermindering accreditatielast Standaarden instellingstoets kwaliteitzorg Beoordeling en besluit Ratio van de instellingstoets Beperkte visitatie voor opleidingsaccreditatie Eigen kleur opleiding Standaarden Beperkte beoordeling Werking van het beperkte beoordelingskader Volledige visitatie voor opleidingsaccreditatie Toets nieuwe opleiding Bijzondere kwaliteit en bijzondere kenmerken Herstel, termijnverlenging en voorwaardelijke beslissingen Algemeen Het Accreditatiebesluit 172

4 viii Accreditatie en kwaliteitzorg 5.8 Begroting, tarieven en kosten Begroting Tarieven Modelkosten De opleidingen aan zet 178 Hoofdstuk 6 Kwaliteitzorg en visitaties in voorbereiding Visiteren in de praktijk: de fase van zelfevaluatie Stappen in het uitvoeringsproces van de visitatie Geen visitatie zonder visie De visitatiecommissies in het nieuwe model NVAO-eisen Specifieke eisen en randvoorwaarden bij de uitvoering De voorbereidingen De attitude Het accreditatiekader en de te verwachten praktijk De operationalisering Vijf vaste kernvragen Standaardvragen bij de opleidingsvisitatie Een contextafhankelijke receptuur Algemene tips voor het opstellen van de kritische reflectie Instellingstoets en kwaliteitssysteem op opleidingsniveau Interrelaties van het model op instellings- en opleidingsniveau Waarom de instellingstoets? NVAO, vbi, evaluatiebureau of secretaris 205 INTERMEZZO ORGANISATIE VAN EVALUATIE EN VISITATIE 207 I.1 Inleiding 207 I.2 AccreditatieNetwerk ANTRE, I.3 HOBÉON, I.4 NQA, I.5 QANU, I.6 VLUHR, Hoofdstuk 7 Rentmeesters van kwaliteit De wereld van morgen Onderwijs, bestuur en compassie Peers, procedures en pecunia Goed onderwijs Politieke verantwoordelijkheid en interventie De eigenaren van het model Kwaliteitsbekostiging: minder geld voor goede kwaliteit Waarom (g)een integraal model? Andere problemen van het aggregatieniveau De waarde van bijzondere kenmerken 226

5 ix Bijzondere (kwaliteits)kenmerken Certificaat van internationalisering De waarde van ranking De waarde van clustervergelijking en benchmarking Kritische zelfdiscipline bij ontwerp en uitvoering Europa Laterale en vergeten aspecten van kwaliteit Crowd of wisdom 241 Auteurs 245 Afkortingen 247 Verwijzingen en gebruikte literatuur 251 Trefwoordenregister 255

Een nieuw stelsel van kwaliteitszorg en. Vlaanderen. NVAO-najaarscongres Vlaanderen, 16 november Micheline Scheys Secretaris-generaal

Een nieuw stelsel van kwaliteitszorg en. Vlaanderen. NVAO-najaarscongres Vlaanderen, 16 november Micheline Scheys Secretaris-generaal Een nieuw stelsel van kwaliteitszorg en accreditatie ti voor het hoger onderwijs in Vlaanderen NVAO-najaarscongres Vlaanderen, 16 november 2011 Micheline Scheys Secretaris-generaal 1 2005-2013: eerste

Nadere informatie

Visitaties in de hogescholen en universiteiten. VEP 7 december 2012

Visitaties in de hogescholen en universiteiten. VEP 7 december 2012 Visitaties in de hogescholen en universiteiten VEP 7 december 2012 1 Visitaties in de hogescholen en universiteiten 1. Situering van de visitaties in de kwaliteitsbewaking 2. Onderzoek van Belgische Rekenhof

Nadere informatie

Brussel, 10 december _Advies_accreditatieverdrag. Advies. Accreditatieverdrag met Nederland

Brussel, 10 december _Advies_accreditatieverdrag. Advies. Accreditatieverdrag met Nederland Brussel, 10 december 2003 111903_Advies_accreditatieverdrag Advies Accreditatieverdrag met Nederland Inhoud Inhoud... 2 1. Inleiding en situering adviesvraag... 3 2. Samenvatting... 4 3. Advies...5 2 1.

Nadere informatie

Bijlage I. Ervaren regeldruk rond kwaliteitszorg in het hoger onderwijs

Bijlage I. Ervaren regeldruk rond kwaliteitszorg in het hoger onderwijs Bijlage I Ervaren regeldruk rond kwaliteitszorg in het hoger onderwijs Uit het onderzoek naar de ervaren regeldruk rondom kwaliteitszorg komt naar voren dat regeldruk niet zozeer in specifieke regels zit,

Nadere informatie

Evaluatie Accreditatiestelsel

Evaluatie Accreditatiestelsel Evaluatie Accreditatiestelsel Deze vragenlijst maakt deel uit van het inspectieonderzoek naar het functioneren van het accreditatiestelsel in het hoger onderwijs in Nederland. Aan bod komen onder andere:

Nadere informatie

Kwaliteitszorg en accreditatie

Kwaliteitszorg en accreditatie Infofiche Kwaliteitszorg en accreditatie Om kwaliteitsvol onderwijs te garanderen, worden opleidingen en instellingen beoordeeld. Enerzijds is er interne kwaliteitszorg die binnen de hogeschool of universiteit

Nadere informatie

Voorontwerp van decreet houdende vaststelling van het kwaliteitszorgstelsel in het hoger onderwijs

Voorontwerp van decreet houdende vaststelling van het kwaliteitszorgstelsel in het hoger onderwijs Voorontwerp van decreet houdende vaststelling van het kwaliteitszorgstelsel in het hoger onderwijs DE VLAAMSE REGERING, Op voorstel van de Vlaamse minister van Onderwijs; Na beraadslaging, BESLUIT: De

Nadere informatie

De Afdeling advisering van de Raad van State gehoord (advies van xxx, nr. xxx);

De Afdeling advisering van de Raad van State gehoord (advies van xxx, nr. xxx); Besluit van houdende vaststelling van een algemene maatregel van bestuur ter uitvoering van het bepaalde in artikel 5a.11, vierde lid, artikel 5a.12a, eerste lid, en artikel 5a.13d, zesde lid, van de Wet

Nadere informatie

1/2. Staten-Generaal. Vergaderjaar A/ nr. 1 BRIEF VAN DE MINISTER VAN BUITENLANDSE ZAKEN

1/2. Staten-Generaal. Vergaderjaar A/ nr. 1 BRIEF VAN DE MINISTER VAN BUITENLANDSE ZAKEN Staten-Generaal 1/2 Vergaderjaar 2012 2013 33 607 Protocol tot wijziging van het Verdrag tussen het Koninkrijk der Nederlanden en de Vlaamse Gemeenschap van België inzake de accreditatie van opleidingen

Nadere informatie

Nieuw accreditatiestelsel: de opleidingsbeoordeling

Nieuw accreditatiestelsel: de opleidingsbeoordeling Wie zijn wij? Patrick van den Bosch Expert Kwaliteitszorg Patrick.vandenbosch@vluhr.be Nieuw accreditatiestelsel: de opleidingsbeoordeling Wouter Teerlinck Expert Kwaliteitszorg Wouter.teerlinck@vluhr.be

Nadere informatie

Standpunt van de VLIR betreffende de visitatie van het onderwijs aan de universitaire instellingen in Vlaanderen

Standpunt van de VLIR betreffende de visitatie van het onderwijs aan de universitaire instellingen in Vlaanderen Standpunt van de VLIR betreffende de visitatie van het onderwijs aan de universitaire instellingen in Vlaanderen Koninklijke Academie voor Geneeskunde van België Yvette Michotte 27 februari 2016 10-3-2016

Nadere informatie

BEOORDELING OPLEIDING MET LICHTERE OPLEIDINGSACCREDITATIE

BEOORDELING OPLEIDING MET LICHTERE OPLEIDINGSACCREDITATIE NVAO NEDERLAND BEOORDELING OPLEIDING MET LICHTERE OPLEIDINGSACCREDITATIE Experiment instellingsaccreditatie met lichtere opleidingsaccreditatie Nadere uitwerking JULI 2018 NVAO NEDERLAND BEOORDELING OPLEIDING

Nadere informatie

MINISTERIE VAN ONDERWIJS, CULTUUR EN WETENSCHAP

MINISTERIE VAN ONDERWIJS, CULTUUR EN WETENSCHAP MINISTERIE VAN ONDERWIJS, CULTUUR EN WETENSCHAP Nr. WJZ/ 159939 (4851) (Hoofd) Afdeling DIRECTIE WETGEVING EN JURIDISCHE ZAKEN Nader rapport inzake het voorstel van wet tot wijziging van de Wet op het

Nadere informatie

DE OPLEIDINGSACCREDITATIE IN HET HOGER ONDERWIJS TUSSENBERICHT OVER DE KWALITEIT VAN HET NEDERLANDSE ACCREDITATIESTELSEL

DE OPLEIDINGSACCREDITATIE IN HET HOGER ONDERWIJS TUSSENBERICHT OVER DE KWALITEIT VAN HET NEDERLANDSE ACCREDITATIESTELSEL DE OPLEIDINGSACCREDITATIE IN HET HOGER ONDERWIJS TUSSENBERICHT OVER DE KWALITEIT VAN HET NEDERLANDSE ACCREDITATIESTELSEL november 2017 Voorwoord Microbiologen weten als geen ander aan welke eisen een opleiding

Nadere informatie

introductie introductie

introductie introductie intro introductie introductie introductie colofon Publicatie Inspectie van het Onderwijs Vormgeving Blik grafisch ontwerp, Utrecht Drukwerk Drukkerij Zuidam & zonen, Woerden Uitgave Inspectierapport 2005-10

Nadere informatie

Beoordelingen opleidingsschool en academische kop Sjoerd de Jong (OCW) Irma Franssen (NVAO) 10 juni 2014

Beoordelingen opleidingsschool en academische kop Sjoerd de Jong (OCW) Irma Franssen (NVAO) 10 juni 2014 Beoordelingen opleidingsschool en academische kop 2013 Sjoerd de Jong (OCW) Irma Franssen (NVAO) 10 juni 2014 Over de NVAO Binationale accreditatieorganisatie (Nederland en Vlaanderen); Oordeel over hoger

Nadere informatie

Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden

Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden Jaargang 2011 536 Besluit van 24 oktober 2011, houdende vaststelling van een algemene maatregel van bestuur ter uitvoering van het bepaalde in artikel 5a.11,

Nadere informatie

Biomedisch Onderwijs in de weegschaal

Biomedisch Onderwijs in de weegschaal Ann Demeulemeester Biomedisch Onderwijs in de weegschaal Academie Geneeskunde 2016 De NVAO is als onafhankelijke, binationale accreditatieorganisatie bij verdrag opgericht door de Nederlandse en Vlaamse

Nadere informatie

Dat de instellingen en evaluatieorganen voldoende kwaliteitsbewustzijn zullen tonen om de verbeterfunctie van de externe kwaliteitszorg

Dat de instellingen en evaluatieorganen voldoende kwaliteitsbewustzijn zullen tonen om de verbeterfunctie van de externe kwaliteitszorg Accreditatie hoger onderwijs Onder welke voorwaarden kan accreditatie in de toekomst een bijdrage leveren aan de ontwikkeling van de kwaliteit van het Nederlandse en Vlaamse hoger onderwijs. Blijvend succes

Nadere informatie

Toetsing en examinering bij accreditaties. door Inge de Jong

Toetsing en examinering bij accreditaties. door Inge de Jong Toetsing en examinering bij accreditaties door Inge de Jong Inhoud 1. Aan welke eisen op het gebied van toetsing moet een opleiding voldoen? 2. Hoe kijkt een panel? 3. Hoe kan een opleiding goed duidelijk

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2009 2010 32 210 Wijziging van de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek in verband met aanpassing van het accreditatiestelsel Nr. 3 MEMORIE

Nadere informatie

Bijzonder kenmerk Duurzaam hoger onderwijs

Bijzonder kenmerk Duurzaam hoger onderwijs Bijzonder kenmerk Duurzaam hoger onderwijs September 2013 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Naamswijziging 3 3 Bijzonder kenmerk volgt reguliere procedure 3 4 Relatie met keurmerk Duurzaam Hoger Onderwijs: AISHE

Nadere informatie

EERSTE KAMER DER STATEN-GENERAAL. Vergaderjaar 2009/10. Memorie van antwoord. Ontvangen. 1. Inleiding

EERSTE KAMER DER STATEN-GENERAAL. Vergaderjaar 2009/10. Memorie van antwoord. Ontvangen. 1. Inleiding EERSTE KAMER DER STATEN-GENERAAL Vergaderjaar 2009/10 32 210 Nr. xxx Memorie van antwoord Ontvangen 1. Inleiding Uit het voorlopig verslag van de Vaste Commissie voor Onderwijs, Cultuur en Wetenschapsbeleid,

Nadere informatie

Wet- en regelgeving. Rosa Becker, Nuffic Guido van Leerzem, Tilburg University. Hogeschool Utrecht, 6 juli 2017

Wet- en regelgeving. Rosa Becker, Nuffic Guido van Leerzem, Tilburg University. Hogeschool Utrecht, 6 juli 2017 Wet- en regelgeving Rosa Becker, Nuffic Guido van Leerzem, Tilburg University Hogeschool Utrecht, 6 juli 2017 Focus 1. Nieuwe wetgeving 2. Varianten accreditatie 3. Verblijfsvergunningen & visa 4. Toepassing

Nadere informatie

Openheid binnen kaders: op zoek naar de juiste balans

Openheid binnen kaders: op zoek naar de juiste balans TH MA themahogeronderwijs.org Accreditatie is een pijler van het Nederlandse hoger onderwijs. Met dit keurmerk laten opleidingen en instellingen zien dat hun onderwijs kwalitatief op orde is. Hoe werkt

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG >Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Hoger Onderwijs en Studiefinanciering Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2009 2010 32 210 Wijziging van de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek in verband met aanpassing van het accreditatiestelsel Nr. 5 VERSLAG

Nadere informatie

INSTELLINGSREVIEW 2014-2015

INSTELLINGSREVIEW 2014-2015 INSTELLINGSREVIEW 2014-2015 Kwaliteitszorg en de instellingsreview in een notendop 2 Er zijn onnoemelijk veel termen die rondgaan als het gaat om de kwaliteit van het onderwijs binnen de instellingen hoger

Nadere informatie

BESLUIT: HOOFDSTUK I. ALGEMENE BEPALINGEN

BESLUIT: HOOFDSTUK I. ALGEMENE BEPALINGEN Reglement betreffende de erkenning van evaluatieorganen die een coördinerende taak hebben ten aanzien van de externe beoordeling van hogeronderwijsopleidingen in de Vlaamse Gemeenschap Gelet op het decreet

Nadere informatie

Advies over het nieuwe NVAO-reglement

Advies over het nieuwe NVAO-reglement Raad Hoger Onderwijs 8 oktober 2013 RHO-RHO-ADV-002 Advies over het nieuwe NVAO-reglement Vlaamse Onderwijsraad Kunstlaan 6 bus 6 BE-1210 Brussel T +32 2 219 42 99 F +32 2 219 81 18 www.vlor.be info@vlor.be

Nadere informatie

Selectielijst. voor de. Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie en diens taakvoorganger de Nederlandse Accreditatieorganisatie

Selectielijst. voor de. Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie en diens taakvoorganger de Nederlandse Accreditatieorganisatie Selectielijst voor de Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie en diens taakvoorganger de Nederlandse Accreditatieorganisatie Concept: versie 13 september 2011 Inhoud Verklaring gebruikte afkortingen

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2009 2010 32 210 Wijziging van de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek in verband met aanpassing van het accreditatiestelsel Nr. 4 ADVIES

Nadere informatie

DE KWALITEIT VAN HET NEDERLANDSE ACCREDITATIESTELSEL HOGER ONDERWIJS

DE KWALITEIT VAN HET NEDERLANDSE ACCREDITATIESTELSEL HOGER ONDERWIJS DE KWALITEIT VAN HET NEDERLANDSE ACCREDITATIESTELSEL HOGER ONDERWIJS Utrecht, juni 2018 Voorwoord Microbiologen weten als geen ander aan welke eisen een opleiding microbiologie moet voldoen, zo opende

Nadere informatie

Bijzondere kenmerken Nadere uitwerking

Bijzondere kenmerken Nadere uitwerking Bijzondere kenmerken Nadere uitwerking NVAO Afdeling Nederland Juli 2017 Deze nadere uitwerking bevat de aanvullende eisen behorend bij een specifieke NVAO beoordelingsprocedure die staat vermeld in het

Nadere informatie

BESLUIT: HOOFDSTUK I. ALGEMENE BEPALINGEN

BESLUIT: HOOFDSTUK I. ALGEMENE BEPALINGEN Reglement betreffende de vormvereisten voor aanvragen tot uitvoering van een accreditatie, een instellingsreview of een toets nieuwe opleiding ten aanzien van opleidingen in de Vlaamse Gemeenschap Gelet

Nadere informatie

ADVIES. Raad Hoger Onderwijs. 14 juli 2005 RHO/IDR/ADV/002

ADVIES. Raad Hoger Onderwijs. 14 juli 2005 RHO/IDR/ADV/002 ADVIES Raad Hoger Onderwijs 14 juli 2005 RHO/IDR/ADV/002 Advies over het voorontwerp van decreet tot bekrachtiging van het reglement van de Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie tot bepaling van de

Nadere informatie

2017 in cijfers Jaarbericht

2017 in cijfers Jaarbericht 2017 in cijfers Jaarbericht NVAO Afdeling Nederland Januari 2018 Totaal aantal afgehandelde aanvragen In 2017 zijn in Nederland 386 aanvragen afgehandeld 1. Daarmee is de groei naar een volgende piek in

Nadere informatie

Ervaringen met accreditatie en Implicaties wet versterking kwaliteitswaarborgen. Stephan van Galen NVAO NHOC 2012

Ervaringen met accreditatie en Implicaties wet versterking kwaliteitswaarborgen. Stephan van Galen NVAO NHOC 2012 Ervaringen met accreditatie en Implicaties wet versterking kwaliteitswaarborgen Stephan van Galen NVAO NHOC 2012 Overzicht Opleidingen Ervaringen 2011-2012 Invoeren van visitatiegroepen Panels Ervaringen

Nadere informatie

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Chemie van de Hogeschool Drenthe

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Chemie van de Hogeschool Drenthe College van Bestuur Hogeschool Drenthe Postbus 2080 7801 CB EMMEN Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Chemie van de Hogeschool

Nadere informatie

Hobéon, strategische dienstverlener voor kennisintensieve organisaties

Hobéon, strategische dienstverlener voor kennisintensieve organisaties Hobéon, strategische dienstverlener voor kennisintensieve organisaties Wet versterking kwaliteitswaarborgen NNK Platform HBO Utrecht 21 november 2013 Inhoud Aanleiding en doelstelling. Oorspronkelijke

Nadere informatie

Protocol ter beoordeling van de werkwijze van visiterende en beoordelende instanties

Protocol ter beoordeling van de werkwijze van visiterende en beoordelende instanties Protocol ter beoordeling van de werkwijze van visiterende en beoordelende instanties 1 Inleiding In haar procedure van de accreditatie van bestaande opleidingen heeft de NAO een belangrijke plaats ingeruimd

Nadere informatie

2178 ( ) Nr september 2013 ( ) stuk ingediend op. Ontwerp van decreet

2178 ( ) Nr september 2013 ( ) stuk ingediend op. Ontwerp van decreet stuk ingediend op 2178 (2012-2013) Nr. 1 18 september 2013 (2012-2013) Ontwerp van decreet houdende goedkeuring van het Protocol tot wijziging van het verdrag tussen het Koninkrijk der Nederlanden en de

Nadere informatie

Teamscan op accreditatiewaardigheid

Teamscan op accreditatiewaardigheid Teamscan op accreditatiewaardigheid De Teamscan accreditatiewaardigheid (in vervolg: scan) geeft inzicht in hoe het opleidingsteam ervoor staat met betrekking tot de opleidingsaccreditatie. De scan bestaat

Nadere informatie

Selectielijst voor de Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie (NVAO) en diens taakvoorganger de Nederlandse Accreditatieorganisatie (NAO) 2002-

Selectielijst voor de Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie (NVAO) en diens taakvoorganger de Nederlandse Accreditatieorganisatie (NAO) 2002- Selectielijst voor de Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie (NVAO) en diens taakvoorganger de Nederlandse Accreditatieorganisatie (NAO) 2002- Versie vastgesteld Staatscourant 7827, 23 april 2012 Inhoud

Nadere informatie

ARTIKEL I WIJZIGING VAN DE WET OP HET HOGER ONDERWIJS EN WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK

ARTIKEL I WIJZIGING VAN DE WET OP HET HOGER ONDERWIJS EN WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK Wijziging van onder meer de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek met het oog op het optimaliseren van het accreditatiestelsel (Wet accreditatie op maat) Voorstel van wet Allen, die

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten Generaal Postbus EA DEN HAAG.

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten Generaal Postbus EA DEN HAAG. >Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG. Hoger Onderwijs en Studiefinanciering Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375

Nadere informatie

NVAO Strategie

NVAO Strategie NVAO Strategie 2017-2020 Maart 2017 NVAO Strategie 2017-2020 Maart 2017 pagina 2 Inleiding De kwaliteit van het hoger onderwijs is van groot belang voor de Nederlandse en de Vlaamse samenleving. Erkenning

Nadere informatie

VLAAMSE REGERING Vlaams minister van Onderwijs, Jeugd, Gelijke Kansen en Brussel. Conceptnota

VLAAMSE REGERING Vlaams minister van Onderwijs, Jeugd, Gelijke Kansen en Brussel. Conceptnota VLAAMSE REGERING Vlaams minister van Onderwijs, Jeugd, Gelijke Kansen en Brussel Conceptnota Betreft : Nieuw stelsel van kwaliteitszorg en accreditatie in het hoger onderwijs 1 Context 1.1 Aanleiding In

Nadere informatie

NVAO Congres 2017: Kwaliteit in de praktijk - Katalysator voor kwaliteitscultuur Donderdag

NVAO Congres 2017: Kwaliteit in de praktijk - Katalysator voor kwaliteitscultuur Donderdag NVAO Congres 2017: Kwaliteit in de praktijk - Katalysator voor kwaliteitscultuur Donderdag 23-02-2017 Toespraak Anne Flierman Voorzitter NVAO (alleen gesproken woord geldt) Dames en heren, ook van mijn

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2009 2010 32 210 Wijziging van de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek in verband met aanpassing van het accreditatiestelsel Nr. 6 NOTA

Nadere informatie

Doorwerking van Europees recht

Doorwerking van Europees recht Doorwerking van Europees recht De verhouding tussen directe werking, conforme interpretatie en overheidsaansprakelijkheid Jolande M. Prinssen KLUWER Deventer - 2004 INHOUD Lijst van gebruikte afkortingen

Nadere informatie

INHOUDSOPGAVE. Voorwoord /V. Lijst van gebruikte afkortingen / XIII. HOOFDSTUK 1 Aard en wezen van het bestuursprocesrecht /1

INHOUDSOPGAVE. Voorwoord /V. Lijst van gebruikte afkortingen / XIII. HOOFDSTUK 1 Aard en wezen van het bestuursprocesrecht /1 INHOUDSOPGAVE Voorwoord /V Lijst van gebruikte afkortingen / XIII HOOFDSTUK 1 Aard en wezen van het bestuursprocesrecht /1 1.1 Inleiding / 1 1.2 Bepalende factoren / 2 1.3 Consequenties / 5 1.3.1 Welke

Nadere informatie

themahogeronderwijs.org

themahogeronderwijs.org Met de verzelfstandiging van de hogeronderwijsinstellingen in de jaren tachtig kwam er intern en later extern toezicht op de kwaliteit. Dat heeft zich in de loop van de jaren ontwikkeld tot het huidige

Nadere informatie

Toetsing en beoordeling en de beperkte opleidingsbeoordeling

Toetsing en beoordeling en de beperkte opleidingsbeoordeling Toetsing en beoordeling en de beperkte opleidingsbeoordeling Conferentie Onderwijsinspectie, Amersfoort, 20 mei 2015 Sietze Looijenga, QANU In deze workshop: Hoe wordt in visitaties aandacht besteed aan

Nadere informatie

Gelet op de artikelen 1.7a, eerste en tweede lid, en 5a.2, eerste lid, van de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek;

Gelet op de artikelen 1.7a, eerste en tweede lid, en 5a.2, eerste lid, van de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek; Besluit van houdende bepalingen voor een experiment met instellingsaccreditatie met lichtere opleidingsaccreditatie gericht op onder meer een vermindering van de lasten die gepaard gaan met de accreditatie

Nadere informatie

INSTELLINGSREVIEW 2014-2015

INSTELLINGSREVIEW 2014-2015 INSTELLINGSREVIEW 2014-2015 2 Er zijn onnoemelijk veel termen die rondgaan als het gaat om de kwaliteit van het onderwijs binnen de instellingen hoger onderwijs. Kwaliteitszorg, al dan niet intern, kwaliteitsstelsels,

Nadere informatie

Handreiking Toetsingskaders Opleidingsschool en academische kop 2013

Handreiking Toetsingskaders Opleidingsschool en academische kop 2013 Handreiking Toetsingskaders Opleidingsschool en academische kop 2013 NVAO en OCW 30 augustus 2013 Inhoud 1 Algemeen 3 2 Toelichting op de toetsingskaders 5 3 Werkwijze beoordelingen 6 Bijlage Aanleveren

Nadere informatie

NOTITIE. Beschrijving. 1. Documentenscan ivm accreditatiewaardigheid. Leer- en Innovatie Centrum Breda, 's-hertogenbosch, Tilburg.

NOTITIE. Beschrijving. 1. Documentenscan ivm accreditatiewaardigheid. Leer- en Innovatie Centrum Breda, 's-hertogenbosch, Tilburg. Leer- en Innovatie Centrum Breda, 's-hertogenbosch, Tilburg NOTITIE ons kenmerk onderwerp Toelichting Documentenscan ivm accreditatiewaardigheid van LIC contactpersoon Jolanda van Bentum & Leendert Dörr

Nadere informatie

NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING

NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING DE VLAAMSE MINISTER VAN BUITENLANDS BELEID EN ONROEREND ERFGOED EN DE VLAAMSE MINISTER VAN BEGROTING, FINANCIËN EN ENERGIE NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING Betreft: Principiële goedkeuring van het voorontwerp

Nadere informatie

Het Koninkrijk der Nederlanden en de Vlaamse Gemeenschap van België, hierna te noemen: de Verdragsluitende Partijen,

Het Koninkrijk der Nederlanden en de Vlaamse Gemeenschap van België, hierna te noemen: de Verdragsluitende Partijen, Verdrag tussen het Koninkrijk der Nederlanden en de Vlaamse Gemeenschap van België inzake de accreditatie van opleidingen binnen het Nederlandse en Vlaamse hoger onderwijs Het Koninkrijk der Nederlanden

Nadere informatie

Nieuwe opleidingen (TNO) Bestaande opleidingen (accreditatie)

Nieuwe opleidingen (TNO) Bestaande opleidingen (accreditatie) TABELLEN NEDERLAND 2016 TOTAALOVERZICHT NEDERLAND - VLAANDEREN Totaal aantal afgehandelde aanvragen per 31 december Nederland Vlaanderen Bestaande opleidingen (accreditatie) Instellings toets Nieuwe opleidingen

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2013 2014 31 554 Kwaliteitsbewaking in het hoger onderwijs in Nederland en Vlaanderen Nr. 6 LIJST VAN VRAGEN EN ANTWOORDEN Vastgesteld 26 september 2013

Nadere informatie

Training examencommissies

Training examencommissies Training examencommissies N.a.v. midterm review instellingstoets kwaliteitszorg 5 maart 2015 Linda Verbeek 1 Voorstellen Drs Scheikunde (UU) MSc Onderwijskundig ontwerp en advisering (UU) Nu: Beleidsmedewerker

Nadere informatie

Besluit. Aan het Bestuur van de Leidse Onderwijsinstellingen (LOI) Postbus CA LEIDERDORP

Besluit. Aan het Bestuur van de Leidse Onderwijsinstellingen (LOI) Postbus CA LEIDERDORP Aan het Bestuur van de Leidse Onderwijsinstellingen (LOI) Postbus 4200 2350 CA LEIDERDORP Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor

Nadere informatie

Kwaliteitsbewaking in het hoger onderwijs in Nederland en Vlaanderen: vervolgonderzoek 2013.

Kwaliteitsbewaking in het hoger onderwijs in Nederland en Vlaanderen: vervolgonderzoek 2013. 31 554 Kwaliteitsbewaking in het hoger onderwijs in Nederland en Vlaanderen: vervolgonderzoek 2013. nr. Verslag houdende lijst van vragen en antwoorden Vastgesteld (wordt door griffie ingevuld als antwoorden

Nadere informatie

Gelet op de artikelen 1.7a, eerste en tweede lid, en 5a.2, eerste lid, van de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek;

Gelet op de artikelen 1.7a, eerste en tweede lid, en 5a.2, eerste lid, van de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek; [Versie ten behoeve van de consultatie en uitvoeringstoetsen] Besluit van houdende bepalingen voor een experiment met instellingsaccreditatie met lichtere opleidingsaccreditatie gericht op onder meer een

Nadere informatie

MEMORIE VAN TOELICHTING

MEMORIE VAN TOELICHTING MEMORIE VAN TOELICHTING Decreet houdende bekrachtiging van het reglement tot bepaling van de bestuursbeginselen die van toepassing zijn bij de besluitvorming door de Nederlands- Vlaamse Accreditatieorganisatie

Nadere informatie

Interbestuurlijk toezicht in de ruimtelijke ordening

Interbestuurlijk toezicht in de ruimtelijke ordening Interbestuurlijk toezicht in de ruimtelijke ordening Een juridisch onderzoek naar het nut en de noodzaak van de reactieve aanwijzing als toezichtinstrument in de ruimtelijke ordening Interadministrative

Nadere informatie

ONDERHANDELINGEN OVER DE TOETREDING VAN BULGARIJE EN ROEMENIË TOT DE EUROPESE UNIE

ONDERHANDELINGEN OVER DE TOETREDING VAN BULGARIJE EN ROEMENIË TOT DE EUROPESE UNIE ONDERHANDELINGEN OVER DE TOETREDING VAN BULGARIJE EN ROEMENIË TOT DE EUROPESE UNIE Brussel, 31 maart 2005 (OR. en) AA 23/2/05 REV 2 TOETREDINGSVERDRAG: SLOTAKTE ONTWERP VAN WETGEVINGSBESLUITEN EN ANDERE

Nadere informatie

Grensoverschrijdende erkenning en tenuitvoerlegging. mr. dr. M. Freudenthal

Grensoverschrijdende erkenning en tenuitvoerlegging. mr. dr. M. Freudenthal Grensoverschrijdende erkenning en tenuitvoerlegging mr. dr. M. Freudenthal Sdu Uitgevers Den Haag, 2009 Inhoud Afkortingen / XI Woord vooraf/xiii 1. Historische ontwikkelingen / 1 1.1. Inleiding/l 1.1.1.

Nadere informatie

Breakout sessie 2-5. Stelsel 3.0 Accreditatie op Maat: Opleidingsbeoordeling. Introductie

Breakout sessie 2-5. Stelsel 3.0 Accreditatie op Maat: Opleidingsbeoordeling. Introductie Breakout sessie 2-5 Stelsel 3.0 Accreditatie op Maat: Opleidingsbeoordeling De voorstellen beschreven in deze notitie dienen als uitwerking van (aangekondigde) wetswijzigingen. Op basis van deze wetswijzigingen

Nadere informatie

Hoger Onderwijs-, Onderzoek- en Wetenschapsbeleid

Hoger Onderwijs-, Onderzoek- en Wetenschapsbeleid 31 288 Hoger Onderwijs-, Onderzoek- en Wetenschapsbeleid Nr. Verslag van een schriftelijk overleg Vastgesteld d.d. Binnen de vaste commissie voor Onderwijs, Cultuur en Wetenschap hebben enkele fracties

Nadere informatie

Protocol voor Nederlandse aanvragen Toets Nieuwe Opleiding leidend tot een Joint degree. 7 juni 2010

Protocol voor Nederlandse aanvragen Toets Nieuwe Opleiding leidend tot een Joint degree. 7 juni 2010 Protocol voor Nederlandse aanvragen Toets Nieuwe Opleiding leidend tot een Joint degree 7 juni 2010 versie februari 2011 Inhoud Voorwoord 3 1 Inleiding 3 2 Wanneer kan een toets nieuwe opleiding leidend

Nadere informatie

BEOORDELINGSKADER. Organisatietoets MVO in het hoger onderwijs

BEOORDELINGSKADER. Organisatietoets MVO in het hoger onderwijs BEOORDELINGSKADER Organisatietoets MVO in het hoger onderwijs Inhoudsopgave INLEIDING EN CONTEXT 1 MVO 1 ISO26000: de principes en kernthema s 1 MVO in Nederland 2 Organisatietoets MVO en Instellingstoets

Nadere informatie

nr. 120 van TINE SOENS datum: 25 november 2014 aan HILDE CREVITS

nr. 120 van TINE SOENS datum: 25 november 2014 aan HILDE CREVITS SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 120 van TINE SOENS datum: 25 november 2014 aan HILDE CREVITS VICEMINISTER-PRESIDENT VAN DE VLAAMSE REGERING, VLAAMS MINISTER VAN ONDERWIJS Kwaliteitszorg hoger onderwijs Task force

Nadere informatie

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Bouwkunde van de Haagse Hogeschool

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Bouwkunde van de Haagse Hogeschool College van bestuur Haagse Hogeschool Postbus 13336 2501 EH DEN HAAG Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Bouwkunde van

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2016 2017 31 288 Hoger Onderwijs-, Onderzoek- en Wetenschapsbeleid Nr. 584 VERSLAG VAN EEN SCHRIFTELIJK OVERLEG Vastgesteld 14 april 2017 De vaste commissie

Nadere informatie

Kwaliteitstoetsing cursorisch onderwijs en praktijkopleiding

Kwaliteitstoetsing cursorisch onderwijs en praktijkopleiding Kwaliteitstoetsing cursorisch onderwijs en praktijkopleiding Beleidsregel Uitwerking van de specifieke bepalingen inzake de erkenning van opleidingsinstellingen en hoofdopleiders, alsmede de erkenning

Nadere informatie

TRACTATENBLAD VAN HET

TRACTATENBLAD VAN HET 39 (2003) Nr. 3 TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN JAARGANG 2013 Nr. 35 A. TITEL Verdrag tussen het Koninkrijk der Nederlanden en de Vlaamse Gemeenschap van België inzake de accreditatie

Nadere informatie

Deze notitie schetst op hoofdlijnen de opbouw en inrichting van dat stelsel.

Deze notitie schetst op hoofdlijnen de opbouw en inrichting van dat stelsel. Preambule [1] De Nederlandse Universiteiten willen naar een stelsel van kwaliteitszorg waarbij de verbeterfunctie van het onderwijs weer centraal komt te staan, en de externe verantwoording op instellingsniveau

Nadere informatie

Accreditatie 3.0 en peer review

Accreditatie 3.0 en peer review Accreditatie 3.0 en peer review Seminar verduurzaming peer review Paul Zevenbergen 22 november 2016 Twee onderwerpen Nieuwe accreditatiestelsel ( 3.0 ) Eigen peer review in relatie tot NVAO accreditatie

Nadere informatie

NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING

NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING DE VLAAMSE MINISTER VAN ONDERWIJS NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING Betreft: - Ontwerp van decreet houdende vaststelling van het kwaliteitszorgstelsel in het hoger onderwijs - Principiële goedkeuring 1. INHOUDELIJK

Nadere informatie

Zonodig zullen wij het initiatief tot nader overleg nemen.

Zonodig zullen wij het initiatief tot nader overleg nemen. nuao v nederlands - vlaamse accreditatieorganisatie Aan de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap Mevrouw dr. M. Bussemaker Postbus 16375 2500 BJ Den Haag Geachte mevrouw Bussemaker, datum 22 augustus

Nadere informatie

Internetconsultatie IAK

Internetconsultatie IAK Internetconsultatie IAK NB Beantwoording van de 7 vragen uit het Integraal afwegingskader voor beleid en regelgeving (IAK) 1. Wat is de aanleiding? Accreditatie is een keurmerk van de overheid dat tot

Nadere informatie

Nadere uitwerking beoordeling educatieve minoren behorende bij wo-bacheloropleidingen

Nadere uitwerking beoordeling educatieve minoren behorende bij wo-bacheloropleidingen Nadere uitwerking beoordeling educatieve minoren behorende bij wo-bacheloropleidingen 15 juli 2013 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Werkwijze huidige beoordelingsronde 4 3 Beoordeling educatieve minoren met toelichting

Nadere informatie

KWALITEITSCULTUUR EN DE MEDISCHE PROFESSIONAL

KWALITEITSCULTUUR EN DE MEDISCHE PROFESSIONAL KWALITEITSCULTUUR EN DE MEDISCHE PROFESSIONAL Karl Dittrich, voorzitter NVAO Lezing voor de NVMO Egmond aan Zee, 12 november 2009 TERUGBLIK OP DE EERSTE RONDE ACCREDITATIE POSITIEVE ELEMENTEN (1) ALS PROCES

Nadere informatie

EERSTE KAMER DER STATEN-GENERAAL. Vergaderjaar 2017/18

EERSTE KAMER DER STATEN-GENERAAL. Vergaderjaar 2017/18 EERSTE KAMER DER STATEN-GENERAAL Vergaderjaar 2017/18 34 735 Wijziging van onder meer de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek met het oog op het optimaliseren van het accreditatiestelsel

Nadere informatie

nu ao nederlands - accreditatieorganisatie

nu ao nederlands - accreditatieorganisatie ulaamse nu ao nederlands - accreditatieorganisatie presidente S. J. Stuiveling Raadsheer Algemene Rekenkamer Lange Voorhout 8 Postbus 20015 NL 2500 EA Den Haag Geachte mevrouw Stuiveling, datum 28 augustus

Nadere informatie

RAAD VAN STATE afdeling Wetgeving

RAAD VAN STATE afdeling Wetgeving RAAD VAN STATE afdeling Wetgeving advies 62.968/1 van 20 maart 2018 over een voorontwerp van decreet van de Vlaamse Gemeenschap houdende vaststelling van het kwaliteitszorgstelsel in het hoger onderwijs

Nadere informatie

Advies over de wijziging van het accreditatieverdrag

Advies over de wijziging van het accreditatieverdrag Raad Hoger Onderwijs IDR / 16 april 2013 RHO-RHO-ADV-005 Advies over de wijziging van het accreditatieverdrag Vlaamse Onderwijsraad Kunstlaan 6 bus 6 BE-1210 Brussel T +32 2 219 42 99 F +32 2 219 81 18

Nadere informatie

DEEL I ALGEMEEN JURIDISCHE NORMEN EN FINANCIERINGSSTRUCTUUR

DEEL I ALGEMEEN JURIDISCHE NORMEN EN FINANCIERINGSSTRUCTUUR INHOUDSOPGAVE Lijst van auteurs / XIII Afkortingen / XV HOOFDSTUK 1 Inleiding. Waarom we grondrechten serieus moeten nemen / 1 Anja Eleveld 1.1 Van Armenwet tot Participatiewet / 1 1.2 Grondrechten onder

Nadere informatie

B14 Bevrijdende verjaring

B14 Bevrijdende verjaring MONOGRAFIEËN BW B14 Bevrijdende verjaring Mr. M.W.E. Koopmann Raadsheer in het Gerechtshof Amsterdam Ktuwer a Wolters Kluwer business Deventer - 2010 INHOUDSOPGAVE Voorwoord / V Lijst van afkortingen /

Nadere informatie

ARTIKEL I WIJZIGING VAN DE WET OP HET HOGER ONDERWIJS EN WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK

ARTIKEL I WIJZIGING VAN DE WET OP HET HOGER ONDERWIJS EN WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK Wijziging van onder meer de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek met het oog op het optimaliseren van het accreditatiestelsel (Wet accreditatie op maat) Voorstel van wet Allen, die

Nadere informatie

Externe kwaliteitszorg in het hoger onderwijs: voorstel vereenvoudiging en overgang naar een meer geïntegreerd systeem

Externe kwaliteitszorg in het hoger onderwijs: voorstel vereenvoudiging en overgang naar een meer geïntegreerd systeem Concept na bespreking 4 november 2014 Externe kwaliteitszorg in het hoger onderwijs: voorstel vereenvoudiging en overgang naar een meer geïntegreerd systeem Inleiding en context Het regeerakkoord wijst

Nadere informatie

Toetsing aan de praktijk: bijzonder kenmerk Kleinschalig en intensief onderwijs Richtlijn

Toetsing aan de praktijk: bijzonder kenmerk Kleinschalig en intensief onderwijs Richtlijn Toetsing aan de praktijk: bijzonder kenmerk Kleinschalig en intensief onderwijs Richtlijn NVAO Afdeling Nederland Augustus 2017 Deze richtlijn beschrijft de uitvoering van de praktijktoets behorend bij

Nadere informatie

Mr. dr. N. Djebali. Beslechting van transfer pricing geschillen

Mr. dr. N. Djebali. Beslechting van transfer pricing geschillen Mr. dr. N. Djebali Beslechting van transfer pricing geschillen Deventer - 2012 INHOUDSOPGAVE HOOFDSTUK 1 Inleiding 1 1.1 Grensoverschrijdende transfer pricing geschillen 1 1.2 Aanleiding en belang van

Nadere informatie

Inhoud. Voorwoord XI. 3 Staatshoofd en ministers 46 3.1 De liefde van een crimineel 46 3.2 De Grondwet 47 3.3 Het Statuut 50

Inhoud. Voorwoord XI. 3 Staatshoofd en ministers 46 3.1 De liefde van een crimineel 46 3.2 De Grondwet 47 3.3 Het Statuut 50 Inhoud Voorwoord XI 1 Nederland vergeleken 1 1.1 Bestaat Nederland nog? 1 1.2 De Staat der Nederlanden 3 1.3 Nederland en de wereld 6 1.4 Vragen en perspectieven 8 1.5 Nederland vergeleken 12 Internetadressen

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2015 2016 31 288 Hoger Onderwijs-, Onderzoek- en Wetenschapsbeleid Nr. 522 BRIEF VAN DE MINISTER VAN ONDERWIJS, CULTUUR EN WETENSCHAP Aan de Voorzitter van

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Deel I Accountant: wie, wat, waar? 7 1 HET SPEELVELD VAN DE ACCOUNTANT 9

Inhoudsopgave. Deel I Accountant: wie, wat, waar? 7 1 HET SPEELVELD VAN DE ACCOUNTANT 9 AFKORTINGEN XI INLEIDING 1 Deel I Accountant: wie, wat, waar? 7 1 HET SPEELVELD VAN DE ACCOUNTANT 9 1.1 Inleiding 9 1.2 Korte schets van de geschiedenis van het accountantsberoep 10 1.3 Dé accountant 12

Nadere informatie