Elkien maakt haar woningen soarchklear

Transcriptie

1 Elkien maakt haar woningen soarchklear Elkien, een woningcorporatie in Friesland met woningen en een werkgebied met 80 kernen, wil een deel van haar woningvoorraad zorggeschikt maken en haar voorraad verduurzamen. Elkien heeft een afwegingskader gemaakt om tot een keuze te komen welke woningen aangepakt worden. Portefeuilleplan leidend Haar portefeuilleplan is leidend. Zij kijkt primair naar de vraag welke woningen ze op langere termijn in portefeuille wil houden, hoe de verhouding investering en rendement is en wat de relatie is tussen woonlasten en energiebesparing. Elkien maakt onderscheid tussen kerngebied en overige kernen, in haar kerngebieden streeft zij ernaar dat op termijn 80% van haar woningen soarchklear, ofwel geschikt voor zorg, zijn. Afwegingskader: Keuze van de woningen De keuze van aan te pakken woningen is getrapt: Wat is de demografische ontwikkeling, waar zit groei van bepaalde typen doelgroepen? De algemene tendens in het werkgebied is een daling van de doelgroep met een laag inkomen en een verschuiving van gezinnen naar 1- en 2-persoons huishoudens. Wat is qua woonbeleving de toekomstwaarde van de woningen? Het resultaat van de ingreep moet een woning zijn met een huur onder aftoppingsgrenzen en een woninglast (huur en energie) van 600 tot 700 euro. Hoe zit het met de technische staat (binnenklimaat, ventilatie, geluid, etc.)? Welke investeringsniveaus zijn nodig om bepaald resultaat te bereiken? Uitgangspunt voor Elkien is: een maximale investering van voor label A, van voor label A++ en van voor een energieneutrale woning. Binnen deze normen moet de aanpak te realiseren zijn. Elkien hanteert als rendementseis een IRR van minimaal 3. De toekomstige onderhoudslast moet vallen binnen een bedrag van per jaar. Voor het zorggeschikt maken kijkt Elkien ook naar de aanwezigheid van een zorginfrastructuur.

2 Wijkaanpak In het algemeen gaat het om seriematig aanpakken van woningen. Het kan zijn dat die aanpak onderdeel is van een totale wijkverbetering, maar dat is niet per definitie het geval. Programma van Eisen: rollatorgeschikt Bij het zorggeschikt maken van woningen is het streefniveau van Elkien het rollatortoegankelijk maken van de woning (dus niet integraal rolstoeltoegankelijk). In het schema staat een overzicht van de ingrepen die Elkien dan doet. Plattegronden worden in beperkte mate aangepakt. Wel wordt gekeken naar de ruimte van badkamer en slaapkamer. Levensduur Afhankelijk van de investeringen verlengt Elkien de levensduur. Bij investeringen onder de euro is dat jaar verlenging en bij investeringen van boven de euro is dat 40 jaar. Zorgbadkamer De Dulf, Leeuwarden Betrokkenheid bewoners Het betrekken van bewoners loopt langs drie lijnen. Elkien betrekt de huurdersbelangenorganisaties die de projecten het eerste onder ogen krijgen in het kader van het bod op de woonvisie en de prestatieafspraken met gemeenten. De tweede lijn is dat met bewonerscommissies wordt gesproken, zeker als het om een wijkaanpak gaat. De derde lijn is de individuele bewoner die wordt betrokken en geraadpleegd in het kader van de deelnamegraad die wettelijk is voorgeschreven. Bij de tweede en derde lijn zijn ook de huurdersorganisaties betrokken. Hier ziet Elkien nog verbetering mogelijk. Hoe eerder de bewoners betrokken worden bij de plannen hoe minder weerstand en onbegrip er ontstaat tijdens de werkzaamheden. Tevredenheid bewoners In het algemeen is de werkwijze van Elkien dat zij bij dit soort trajecten een speciaal bewonersteam vormt. Het bewonersteam (projectleider sociaal en bewonersconsulent) houdt zich vooral bezig met de uitvoering van het plan en heeft oog en oor voor de bewoner tijdens het traject. Het bewonersteam zorgt voor de juiste uitvoering van het sociaal pakket en begeleidt de bewoner door het project heen. Zo af en toe zijn we nog teveel ad hoc bezig met de wensen en behoeftes uit de wijk. Een traject dat we graag vooraf volledig klaar en in kaart willen hebben, aldus Jeroen Duvergé, Strategisch Innovatiemanager van Elkien.

3 Populariteit aangepaste woningen De populariteit hangt van twee factoren af. De belangrijkste is de huurprijs. Bij woningen rond de aftoppingsgrens neemt de populariteit af. Hetzelfde geldt voor woningen met grotere aanpassingen die in het oog springen. Geen splitsing woningen Elkien heeft momenteel geen plannen om woningen te splitsen. De achtergrond is dat er tussen ouderen en starters (vaak de nieuwe bewoners van de gesplitste woningen) verschillen in leefstijl zijn, die ouderen vaak niet waarderen. Ander (daarmee samenhangend) probleem is de geluidsoverdracht binnen en tussen de woningen, met name als de schil goed wordt geïsoleerd. Zorgpakketten op verzoek van de klant Voor het invullen van klantwensen heeft Elkien twee pakketten als er een zorgvraag ontstaat. Daarnaast kan voor de klant de woning geschikter voor zorg zijn als er domotica wordt toegepast. Domotica valt buiten het aanbod van Elkien, maar wordt wel bekeken vanuit het perspectief van mogelijke aanpassingen en kosten. Pakket 1: Toegankelijkheid (Incl. BTW) Wandgrepen door huurder als ZAV Drempelhulpen in opdracht van Elkien met volledige afrekening door huurder Totaal Geen vergoeding WMO/WLZ Pakket 2: ADL-ondersteuning (Incl. BTW) Toegankelijkheidspakket door huurder als ZAV in opdracht van Elkien met Toiletbeugelset 350 volledige afrekening door huurder Verhoogd toilet 350 (Gedeeltelijke) vergoeding WMO/WLZ Douchezitje 550 mogelijk Coating douchevloer slipsafe 300 totaal Deze zorgpakketten zijn vooral bedoeld om de woning geschikt te maken voor met name ouderen met een lichte beperking en behoorlijke zelfredzaamheid. Als er ernstige beperkingen zijn en er grootschalige ingrepen nodig zijn, zal vanuit een gemeente of zorgkantoor de vraag komen of verhuizen een goedkoper alternatief is. Grootschalige ingrepen op verzoek van de huurder komen te weinig voor om daarvoor een pakket te ontwikkelen. Bovendien kennen zij een aparte financieringsstroom via Wmo of Wlz.

4 Domotica Domotica biedt ondersteuning bij het leveren van planbare en vooral ook niet-planbare zorg. Daarmee wordt het langer thuis wonen en het tijdig leveren van zorg gefaciliteerd. Er is een wereld aan mogelijkheden en veel toepassingen zijn afhankelijk van de eisen die een zorgleverancier stelt. Vandaar dat Elkien hierin een beperkte rol speelt. De basis van domotica is persoonsalarmering, waarmee een zorgvraag door de bewoner naar een zorgverlener kan worden gestuurd. Die kan in allerlei richtingen uitgebouwd worden. De toepassing van domotica heeft nauwelijks gevolgen voor de fysieke kant van de woning. Alleen bij een automatisch te openen deur is dat het geval. Voor die aanpassing - als voorbereiding op domotica - is er een optie mogelijk: Domotica-aanpassing (Incl. BTW) Automatische deuropener door huurder als ZAV in opdracht van Elkien met volledige afrekening door huurder evt. (gedeeltelijke) vergoeding WMO/WLZ Buitenlamp (t.b.v. zorgverlener) 200 door huurder als ZAV in opdracht van Elkien met volledige afrekening door huurder Totaal Dit houdt in dat de huurder zelf invulling geeft aan domoticapakketten en dat Elkien daarmee verder geen bemoeienis heeft. Indicatief kan het dan gaan om het volgende: Toegangssysteem voor thuiszorg (indicatieve kosten: 5 tot 15 per maand); Persoonsalarmering (indicatieve kosten: 25 per maand); Telemonitoring (indicatieve kosten: 75 maand); Beeldzorg; Medicatiebegeleiding en leefstijlmonitoring. Indien de huurder dit wenst regelt hij/zij dat rechtstreeks met een zorgleverancier.

5 Grootschalige ingrepen Wellicht is er noodzaak om ingrijpende aanpassingen uit te voeren vanwege fysieke beperkingen. Dat loopt via Wmo of Wlz. Gemeente of zorgkantoor maken de afweging of verhuizen niet goedkoper is en daar het primaat ligt. Elkien treedt niet in die afweging, maar kan de mogelijkheden van woningaanpassing aangeven. Vervolgens wordt in overleg tussen huurder (en evt. mantelzorger), zorgverlener, gemeente/zorgkantoor en Elkien bepaald wat de meest passende oplossing is 1. Woningaanpassingen Verbreden buiten- en binnendeuren Aanpassing ruimtes ten behoeve van gebruik hulpmiddelen (met name draaicirkels) Aanbrengen van douche en toilet op slaapverdieping (Incl. BTW) 2 Op individuele basis nader te bepalen Na akkoord gemeente of zorgverzekering en vergoeding WMO/WLZ Traplift Na akkoord gemeente of zorgkantoor en vergoeding WMO/WLZ Bij alleen traplift evt. als ZAV door huurder uit te voeren Zorgunit (als alternatief voor aanbrengen douche/toilet op slaapverdieping i.c.m. traplift) Na akkoord gemeente of zorgkantoor en vergoeding WMO/WLZ Maatregelen om woningen conform strategisch voorraadbeheerplan zorggeschikt te maken Elkien beperkt zich tot een rollator-geschikt-niveau (ca ,- per woning) en besluit hiertoe als de stappen vanuit het afwegingskader daartoe leiden. 1 Elkien pleit ervoor dat alle reeds opgewaardeerde en vrijkomende woningen in Friesland bij voorkeur in één pool of systeem geplaatst worden. In samenspraak met zorgaanbieders en gemeenten kunnen de woningen toegewezen worden aan huurders met zorgindicatie en behoefte aan ingrijpend aangepaste woningen. Zo kunnen de leegstandskosten worden beheerst en WMO-gelden efficiënt besteed. 2 De kosten van dergelijke aanpassingen zijn niet in het algemeen te benoemen.

6 Aedes-Actiz Kenniscentrum Wonen-Zorg september 2018 Tekst: Eric Schellekens Foto s: Elkien Dit praktijkvoorbeeld is een van de reeks praktijkvoorbeelden voortgekomen uit het programma Slim in de bestaande bouw opgezet door Aedes, de brancheorganisatie van de woningcorporaties, en ActiZ, de brancheorganisatie van zorgondernemers. Het programma is onderdeel van de Vernieuwingsagenda Slimmer en beter voor elkaar van Aedes. Samenwerkingspartners zijn Bouwend Nederland en Uneto-VNI. Doel van het programma is om met corporaties de uitdagingen van de komende jaren, zoals verduurzaming en vergrijzing, aan te pakken. Door kennis en ervaringen te delen, door corporaties te verbinden en door via co-creatie innovatieve oplossingen te bedenken en te verspreiden. Veel corporaties vinden hun eigen oplossingen óf vanzelfsprekend óf weinig bijzonder, terwijl hun aanpak voor anderen juist een eye-opener kan zijn.