versie pg 1

Transcriptie

1 versie pg 1 De drie dosha s Alles in de natuur, zowel in de macrokosmos als in de microkosmos, is opgebouwd uit de vijf elementen ether, lucht, vuur, water en aarde. Dus ook de mens. En zoals de objecten in de natuur kunnen verschillen in de onderlinge verhouding van de elementen (in een rots domineert het element aarde en in een vijver het element water), zo is dat ook bij mensen het geval. De ene persoon heeft meer lucht-energie in zich, een ander meer vuur-energie en een derde meer waterenergie. Op basis van deze energieën deelt ayurveda de mensen in in bepaalde types. Men spreekt over drie basisconstituties (samenstel van eigenschappen) die mensen karakteriseren, nl. de Vata-, Pitta- of Kapha-constitutie, afgekort tot VPK. Iedere constitutie wordt gekenmerkt door zijn eigen dominerende element 1 en een tweede element. Daarnaast zijn natuurlijk ook altijd de andere elementen (in geringere mate) aanwezig. Nu zijn eigenschappen van mensen altijd het meest opvallend als iemand uit balans is. Voor iemand die niet lekker in zijn vel zit, kan een woordenwisseling tot woede of haat leiden, een verdrietige ervaring tot een depressie en een overtuiging tot fanatisme. Het behoeft dan ook niet te verbazen dat de basisconstituties onder de naam dosha s (doşa) bekend zijn geworden. Het woord dosha betekent in het Sanskriet fout, gebrek. Dat wil dus eigenlijk zeggen: VPK uit balans 2. Vata: In een Vata-persoon is de lucht/wind het belangrijkste element, samen met een beetje ether en hij of zij zal dus eigenschappen hebben die typerend zijn voor lucht (zoals licht en droog) en voor ether (subtiel bijv.). Deze eigenschappen zijn verantwoordelijk voor alles wat beweegt in het menselijk lichaam: bloedsomloop, ademhaling, zenuwstelsel, motoriek etc. Pitta: In een Pitta-persoon domineert het vuur, samen met water, en deze persoon zal dus gekenmerkt worden door eigenschappen van vuur (zoals licht en heet) en van water (bijv. verspreidend). Deze eigenschappen zijn verantwoordelijk voor het transformatie-principe in de mens. Alles wat van samenstelling moet veranderen. Dat betreft het proces van de spijsvertering en de hormoonhuishouding, maar ook de transformatie van zintuigelijke indrukken (wat je met je ogen ziet moet door de hersenen tot een beeld opgebouwd worden). Kapha: In een Kapha-persoon is vooral het water aanwezig, samen met aarde, en bij hem zul je voornamelijk de eigenschappen van water aantreffen (als vloeibaar en koud) en van aarde (zwaar bijv.). Deze eigenschappen hebben met de materie te maken. Ze geven het lichaam stabiliteit en verbinden de verschillende lichaamsdelen. Het gaat hier om celvorming, weefselvorming en soepelheid van de gewrichten. Naast de zuivere Vata-, Pitta- en Kaphatypes, waarbij de eigenschappen van één type dominant aanwezig zijn, heb je mengtypen (in verschillende verhoudingen): een Vata-Pitta-type, een Vata- Kapha-type en een Pitta-Kapha-type. En dan heb je ook nog mensen die evenveel van alle drie de soorten energieën hebben, die dus Vata-Pitta-Kapha-types zijn. Net zoals mensen getypeerd kunnen worden door hun eigenschappen, kunnen ook andere objecten op een dergelijke wijze beschreven worden. Zo kun je planten die dicht, zwaar en vlezig zijn en veel water bevatten (vetplanten bijv.) als Kapha-planten beschouwen. Bomen met weinig heel beweeglijke bladeren, een ruwe schors, knoestige vertakkingen en weinig sap (de berk bijv.) kun je zien als een Vata-boom. En planten met felgekleurde bloemen en soms brandend of giftig sap, zou 1 Zie voor een overzicht van de elementen, de file Bhuta s. 2 Voor de drie dosha s samen (VPK) wordt vaak het woord tridosha gebruikt.

2 versie pg 2 je als Pitta-planten kunnen beschouwen. Op deze wijze kun je in feite alle objecten beschrijven, of het nu een rots is (kapha), een veertje (vata) of een druppel bloed (pitta). De kunst van het leven is om te leven in overeenstemming met je eigen constitutie (d.w.z. de constitutie waarmee je geboren bent) en de verhouding tussen de dosha s niet te zeer te verstoren. Het is van belang om je constitutie te weten in verband met een juiste levenswijze, maar het is ook van belang voor de juiste behandeling in geval van ziekte. Zo komt een ziekte als astma bij alle drie de dosha s wel voor 3, maar de oorzaak is verschillend en de behandeling zal in ayurveda dus ook verschillend zijn. Welke zijn dan die eigenschappen op grond waarvan men in ayurveda de mensen typeert en hoe werken deze eigenschappen door in het uiterlijk, het gedrag, het spreken, de voorkeuren e.d. van deze mensen? In principe karakteriseert ayurveda de mensen op basis van de tien paar gurvadi-guna s 4. Daarnaast voegt men soms nog enkele kenmerkende eigenschappen toe (zoals kleuren en smaakvoorkeuren). Hieronder volgt een overzicht van de eigenschappen van de drie basisconstituties en hun lokatie in het lichaam. dosha Vata Pitta Kapha doşa = fout, gebrek, constitutie vā = bewegen vāta = hij die beweegt tapas = warmte ka = water pha = bloeien bhūta s wind en ether vuur en water water en aarde bhūta = element vāyu = wind, lucht ākāśa = ether tejas = vuur jalam = water āpas = water jalam = water āpas = water pŗthvī = aarde guna s guņa = eigenschap droog (rūkşa), licht (laghu), koud (śīta), ruw (khara), fijn,subtiel (sūkşma), beweeglijk (sara), helder (viśada). heet (uşņa), scherp (tīkşņa), licht (laghu), vet, olieachtig (snigdha), vloeibaar (drava), verspreidend (sara). zwaar (guru), langzaam (manda), koud (śīta), vet, olieachtig (snigdha), nattig (snigdha), glad (ślakşņa), dicht (sāndra), zacht (mŗdu), stabiel, statisch (sthira), stroperig (picchala), troebel (picchala). 3 Een te grote waterophoping in de longen is een Kapha-verstoring, een nerveuze overgevoeligheid van de longen is een Vata-gevoeligheid, een ophoping van vochtige warmte in de longen is een Pitta-verstoring (Lad/Frawley, 15). 4 Zie over de verschillende soorten guna s, de file Guna s.

3 versie pg 3 Ook genoemde guna s vloeibaar (drava), snel, scherp (tīkşņa), hard (kaţhina). zacht (mŗdu), helder (viśada). ruw (khara), subtiel (sūkşma). grof, dik (sthūla). Andere eigenschappen samentrekkend, bruin-zwart. zurig, bitter, scherp, geel, rood, vleesachtige geur 5. zoet, zout 6. Lokatie Dikke darm, buikholte, beenderen, dijen, voeten, oren, huid. Dunne darm, lever, milt, voorhoofd, ogen. Maag, borstgebied, hoofd, keel, gewrichten. Iedere dosha deelt een van de belangrijkste eigenschappen met een andere dosha 7. - Vata en Pitta zijn allebei licht (t.o. Kapha die zwaar is). - Vata en kapha zijn allebei koud (t.o. Pitta die warm is). - Pitta en Kapha zijn allebei vettig (t.o. Vata die droog is). - Hieronder volgt nu een beschrijving van een Vata-type, Pitta-type en Kapha-type. De hierboven genoemde eigenschappen zijn vaak goed te herkennen in uiterlijk, gedrag, voorkeuren etc. Fysieke bouw Vata Pitta Kapha Grootte bij geboorte Klein. Licht gemiddeld. Groot. Lengte Heel klein of lang en dun. Gemiddeld. Lang en flink, of klein en stevig. Gewicht Licht, komt moeilijk aan. Gemiddeld. Jarenlang stabiel. Geen probleem om af te vallen. Bouw/botstructuur Gewrichten Spierstelsel Organen Lichaamsconditie / levensverwachting Fysieke kenmerken Huid Licht, fijn. Heupen en schouders smal. Uitstekend, droog, onstabiel, krakend, ruw, knobbelig. Licht, prominente/harde stijve spieren en pezen. Kwetsbaar, breekbaar. Korte levensduur. Dun, droog, ruw, eeltvorming, bleek (niet wit), hard, koel aanvoelend, groepen pukkeltjes. Gemiddeld. Normaal. Goed geproportioneerd. Gemiddeld. Gemiddelde levensduur. Blank, zacht, glanzend, weinig pigment, warm. Sproeten en veel puisten en moedervlekken. Spieren en aders in de Zichtbaar. Bescheiden. Verborgen. Zwaar. Problemen met aankomen of afvallen. Komt gauw aan (vetrolletjes) en houdt gemakkelijk vocht vast. Dikke benen. Zwaar. Vaak brede schouders en stevige heupen. Forse, soepele, goed gesmeerde gewrichten. Fors. Goed gevormd en soepel. Stevig en compact door hun cohesieve (troebele) kwaliteit. Vast en stevig. Sterk, gezond, lang levend. Dik, vettig, soepel, glanzend, bleek of wit. Koel. Zacht en behaard. 5 Morrison (28) noemt hier ook bij: doordringend. 6 Morrison (28) noemt hier ook bij: samentrekkend. 7 De eigenschappen zwaar-licht, koud-heet en droog-vettig worden als de belangrijkste paren van de guna s beschouwd.

4 versie pg 4 huid Haar Dun, droog, donker, grof, kroezig of krullend. Neiging tot kaalheid. Fijn, vettig, zacht, blond of rossig. Snel haarverlies of kaal (mannen). Weelderig, dik, golvend, vettig, glanzend, vaak bruin. Handen Groot. Gezichtsvorm Lang, hoekig. Kin vaak onderontwikkeld. Hartvormig. Kin vaak puntig. Scherpe jukbeenderen. Groot, rond, vol. Pufferig. Zachte gezichtsuitdrukking. Hals en nek Dun. Heel lang of heel kort. Normaal. In verhouding. Stevig, fors. Neus Kan gebogen, klein of smal Welgevormd, puntig. Groot, krom. zijn. Gemiddeld qua grootte Wenkbrauwen en ogen Altijd in beweging. Rustig. Ogen grootte Klein, smal of diepliggend. Gemiddeld. Mooi groot, uitpuilend. Ogen kleur Donkerbruin of grijs. Lichtblauw, grijs of Blauw of lichtbruin. hazelnootkleurig. Ogen - oogwit Gelig of roodachtig. Wit. Ogen glans Mat Indringend, intens (lichtgevoelig), helder. Aantrekkelijk. Zachte ogen, vol liefde en kalmte. Tanden Klein, onregelmatig, ruw, vooruitstekend, niet erg wit. Terugtrekkend tandvlees. Gemiddelde grootte, zacht, gelig, scherpe zaagtandrand; tandvlees soms bloedend. Wit, groot. Stevig tandvlees en stevige kaken. Mond Klein. Normaal. Groot. Tong Droog, ruw. Groot. Lippen Dun, smal, strak, droog. Normaal. Groot, vol. Stem Hees en hoog. Scherpe stem met duidelijke Zwaar, diep melodieus. uitspraak. Nagels Verticale lijnen, klein, ruw Normaal formaat, zacht, Dik, groot, zacht en wit. oppervlak, broos, breekbaar. roseachtig. Buik Dun. Gespierd Dik, zacht. Fysiologische functies Lichaamstemperatuur Koude handen en voeten. Warm. Koud. Bloedcirculatie Slecht. Goed. Goed. Polsslag Snel en oppervlakkig. Normale frequentie; scherp en Traag en diep. duidelijk. Temperatuur-voorkeur Hekel aan kou. Heeft het altijd warm; houdt van koel weer. Verafschuwt kou en vocht; dol op warmte. Zweet Minimaal. Overvloedig, vooral als het warm is. Sterk vlezige of zure lucht. Bescheiden, maar aanwezig, zelfs als er niet bewogen wordt. Eetlust Wisselend. Grote eetlust, sterk hongergevoel, altijd dorst. Veel speekselvorming. Spijsvertering Onregelmatig, met gassen. Heel goed. Sterk spijsverteringsvuur. Veel spijsverteringssappen. Ontlasting en eliminatie Mate van activiteit Onregelmatig. Harde en droge ontlasting. Last van obstipatie. Doet altijd veel dingen tegelijk. Kan niet stil zitten. Handen en voeten bewegen voortdurend. Regelmatig en frequent zachte en vloeibare ontlasting. Weinig urine. Gematigd. Direct gericht, nauwkeurig. Weinig honger en dorst. Verlangt zoet. Eet langzaam. Trage vertering, laag metabolisme. Trage maar regelmatige ontlasting. Overvloedig en zwaar. Feces is olieachtig. Methodisch, maar langzaam. Langzame sporten als wandelen. Lusteloos. Voorkeursactiviteit Houdt van reizen en trekken. Houdt van avontuur en Zitten en slapen. intensiteit. Manier van lopen en Licht, zwevend, snel. Duidelijk waarneembaar. Langzaam en zwaar. bewegen Uitstraling Helder. Uithoudingsvermogen Verbruikt snel energie. Gaat goed met energie om. Goed uithoudingsvermogen.

5 versie pg 5 Seksuele prikkeling Sterk, snel uitgeput. Fantaseert. Goed, is emotioneel, is dominant in relatie. Vruchtbaarheid Laag. Geen of weinig Gemiddeld. kinderen Slaap Licht, onderbroken. Gezond, maar kort. Als ze kwalitatief goed slapen, hebben ze maar weinig nodig. Dromen. Spraak Menstruatie (v) Baard- en snorgroei Lichaamsgeur Droomt veel, vaak over vliegen en verre reizen. Spreekt snel, springt van de hak op de tak, (spraakwaterval). Onregelmatig en weinig. Onregelmatig, stoppelig. Droomt over palizen en rijkdom (goden voorwerpen). Schel, duidelijk, precies, krachtig, scherpe formuleringen. Sterke onaangename lichaamsgeur; zwetende handen en voeten die geuren. Traag, misschien moeizaam. Goed. Diep. Slaapt graag lang. Mag niet overdag slapen. Vroeg opstaan, nog in de vatatijd (vóór kapha-tijd), want vata helpt met eliminatie. Dan zonnegroet. Romantische dromen. Langzaam, resonerend, misschien moeizaam. Psychologische aspecten Denken Oppervlakkig, met veel ideeën. Meer gedachten dan daden. Niet gefixeerd, niet vast. Precies, logisch. Scherp verstand en goed inzicht. Kan goed plannen en krijgt plannen ook uitgevoerd. Kalm, langzaam. Kan niet worden gehaast. Goede organisator. Heeft s morgens koffie nodig om op gang te komen. Begrip/leren Snel. Langzaam. Geheugen / concentratie Lange-termijn slecht; kortetermijn goed. Goed, snel. Vergeet niet. Goede lange-termijn. Heeft tijd nodig om te leren. Diepe overtuigingen Verandert die frequent, al naar gelang de stemming. Uiterst sterke overtuigingen die gedrag kunnen bepalen. Diepe standvastige overtuigingen die niet gauw Emotionele neigingen. Openstaan voor fijne energieën Mediteren /ontspanning Stemming Werk Kan genieten van vreugde en geluk. Maar ook: angstig, bezorgd, onzeker. Bang voor donker, voor alleen zijn. Hoogtevrees, vliegangst, claustrofobie. Sterk. Beide nodig om tot rust te komen. Wisselend. Ervaart leegte en eenzaamheid. Creatief beroep. Kan snel verdienen en snel uitgeven. Soms fanatiek. Perfectionistisch. Wil beroemd zijn. Prikkelbaar, oordelend. Helderziendheid. Beide nodig vanwege hun vele hersenwerk. Intellectueel. Altijd mentaal bezig. Verdient goed en geeft doordacht uit (en besteedt geld aan luxe artikelen: parfum, juwelen). Druk, maar wil veel bereiken. Heeft leiderscapiciteiten en wil de baas zijn. anders worden. Hebzuchtig, bezitterig. Kalm, stabiel. Verzorgend beroepen. Verdient goed, is spaarzaam en vaak rijk. Levensstijl Grillig. Wil huis steeds anders inrichten. Evenwichtig en ordelijk. Misschien vast in een sleur. Zittend beroep. Vriendschappen Veel vrienden, korte relaties. Stabiel. Stabiel. Liefdevol, kalm en Eigenschappen Creatief, enthousiast, vrij, edelmoedig, vreugdevol, vitaal, flexibel, alert, beïnvloedbaar, onthecht, Ambitieus, geconcentreerd, vol zelfvertrouwen, moedig, besluitvaardig, leergierig, intelligent, accuraat, warm, gepassioneerd. Wil omhelzen. Zorgzaam, gericht, empatisch, tevreden, vol vertrouwen, standvastig, geduldig, vriendelijk, oprecht, vrijgevig,

6 versie pg 6 Psychisch uit evenwicht: communicatief, snel bewegend, veel reizend, snel geld verdienend èn uitgevend. Angst en nervositeit. Bezorgdheid en depressiviteit. Bevingen en krampen. hoffelijk, charmant, strijdvaardig, goed inzicht, goede leiderfiguur. Ook Wat ze zien is erg belangrijk: uiterlijk! Kan niet tegen licht; houdt van donker. Ongecontroleerde emoties in het algemeen: prikkelbaar, kritisch en cynisch, gauw boos, agressief, dominant. Boosheid en woede. Haat en jaloezie. koesterend en gevoel van gekoesterd te worden. Gegrond, geaard, vasthoudend. Soms ook wat saai. Houdt niet van ruzie, alles moet gladjes verlopen. Houdt van materie en bezit. Maakt goed geld. Teruggetrokken. Belust op wraak. Levensstijl Baden Warm water bad Redelijk koud water. Heet bad. Massages Warme oliemassage met dikke olie (huid is dun) (lichte druk, delicate body), nasya, stomen (heet en vochtig), geen sauna (is droog!), hoofdmassage ( s nachts) kalmeert. Massage met korte bewegingen, synchroon, dansend. Oliën Oefeningen Cosmetica Juwelen Kleur(en) Mosterd, sesam, olijf, amandel, castorolie. Lichte yoga-oefeningen: stabiele asana s, pranayama. Zonnegroet 2-3 x. Aluin, samentrekkende zalf en crème Koelende, zoals 1. kokosnootolie (ev. met lavendel of roos), 2. sesamolie, 3. olijfolie. Gematigd: zwemmen (koel water), aerobic, dansen, iets uitdagends, moeilijke posities uit yoga. Zonnegroet 5-10 x. Koelende, zoete parfums (hebben ze nodig vanwege hun lichaamsgeur): lavendel, roos, sandelhout. Aromatherapie. Parels (koel), maanstenen, zilver, goud. Rood (huid, blozen, ogen, oren, neus), geel (oogwit, huid, urine en ontlasting t.g.v. galproduktie) Jaargetijden Voorkeur voor zomer Voorkeur voor koelere perioden. Liefst droge massage (werkt stimulerend). Sterke druk, tappoteren, kloppen, drukken (om cellulitis af te breken). Met droge poeder inwrijven na massage (b.v. trifala): droog en ruw op de zachte huid. Geen, of desnoods sesamolie of kapha-balancerende olie. Beweging is nodig: zware krachttraining, fitness, aerobics, joggen, klimmen, zwemmen, roeien. Yoga met veel beweging. Digestie moet gestimuleerd (voorwaartse buiging). Zonnegroet 20 x. Wit. Voorkeur voor zomer. Voeding Zie dieettabellen. Zie dieettabellen. Zie dieettabellen. Smaken Goed: zoet, zuur en zout. Slecht: bitter, heet/scherp en samentrekkend. Goed: zoet, bitter, samentrekkend. Slecht: Zuur, zout en heet/scherp. Heeft een laag Ph. (zuur) Tanden zijn heel gevoelig. Goed: heet/scherp, samentrekkend en bitter. Slecht: zoet, zout, zuur

7 versie pg 7 Maaltijden Voeding (zie voedingslijsten!) Dranken Specerijen Kruiden Transportmiddel voor kruiden Eet op onregelmatige tijden, maar slaat geen maaltijden over. Warm eten, olieachtig, ghee, melk, melkprodukten. Ui alleen gekookt. Geen koffie (ev. met melk en suiker), warme, nietstimulerende dranken, geen kololzuurhoudende dranken, een glas wijn mag. Sojamelk niet (gasvormend), rijstmelk wel. Allemaal matig, geen nootmuskaat. Haritaki: met warm water/melk; Triphala (amla P, haritaki V, bibhitaki K): kan niet met melk. Goed voor alle drie de dosha s. Kan niet heel warm of heel koud eten of drinken. Veel kleine maaltijden op een dag. Niet heet eten, groenten met ghee (koel) klaarmaken, ui alleen gekookt. Koud voedsel, wit vlees, geen vis (is heet). Zoete vruchten (geen zure: citroenen, citrusvruchten, tomaten). Zijn heet, dus niet. Wel: komijn, koriander, venkel. Triphala (amla P, haritaki V, bibhitaki K): kan niet met melk. Goed voor alle drie de dosha s. Houdt van eten, maar kan gemakkelijk een maaltijd overslaan. Ontbijt: licht of niet. Lichte droge, ruwe voeding: toast, droge granen (gerst, rijst, mais). Bonen (droog, zoet en samentrekkend). Magere melk en zuivelprodukten. Geen vette zuivel, noten, chocola, koek, gebak. Groenten: geribbelde courgette (bitter melon), witlof, koolsoorten. Groenten liefst stomen of in de olie. Ui kan rauw, maar liefst niet te veel ui. Hete dranken: gekruide thee, koffie, gemberthee, kaneelthee (spicy nasmaak). Kunnen meer alcohol aan dan V en P. Veel kruiden: pepers, kurkuma, koriander, gember, kardamom, knoflook, komijn, tijm, basilicum. Triphala (amla P, haritaki V, bibhitaki K): kan niet met melk. Goed voor alle drie de dosha s. Melk of warm water. Ghee of koud water. Honing of warm water. Lichamelijke klachten Uitdroging, magerte, constipatie, Parkinson, hypertensie, verlammingen, krampen, alle pijnen, ademhalingsstoornissen, gewrichtsproblemen (artrose, artritis), flatulentie, onbeheersbare bewegingen (hik, beven, tics, tremors), circulatieproblemen (door kou), insomnia (te actief), broze nagels, slechte zaadproduktie, onvruchtbaarheid, hartkloppingen, stijfheid. Koorts, ontstekingen, uitslag, eczeem, acne, brandend maagzuur, zweren in slokdarm, maag en twaalfvingerige darm, hepatitis, hypertensie, moedervlekken, levervlekken, oogproblemen (incl. rode ogen), verzuring, brandend gevoel, roodheid, slechte spijsvertering, lage lichaamstemperatuur, laag Hb, leverstoornissen, gezwollen rode tong, verhoogde transpiratie. Verkoudheid, COPD ( bv. bronchitis, astma), sinusitis, hoog cholesterol, zware keel, zwaar hoofd, zwellingen, waterretentie, obesitas, oedeem, slechte spijsvertering bij te veel eten (veel ama), zwaar vol gevoel, vette haren. Vette huid. Trage spijsvertering (> diabetes), geen eetlust, wit beslagen tong, wittige ontlasting, urinewegproblemen. Psychische klachten Concentratieproblemen, geheugenproblemen, Stress, jaloezie, bitterheid. Hebzucht, inhaligheid, luiheid (zowel mentaal als fysiek), depressie.

8 versie pg 8 Literatuur: EISRA, Siddhanta, hfdst. Ayurvedische basisprincipes, p (= ). [v] + Chopra, Deepak & David Simon, The Chopra Centre herbal Handbook, p [v] Dash, Vaidya Bhagwan & Suhasini Ramaswamy, Ayurveda, p [v] Heera, Prem, Ayurveda in de westerse praktijk, p [v] Heyn, Birgit, Ayurveda, p [v] Kapoor, V., Ayurveda Vision, [v] Lad, Vasant, Ayurveda, de leer der zelfgenezing, p [v] Lad, Vasant, De ayurvedische huisapotheek, p [v] Lad, Vasant, Textbook of Ayurveda, p [v] Lad & Frawley, Ayurveda en kruiden, p [v] Mehta, Anil Kumar, Ayurveda in de praktijk, p [v] Mehta & Gupta & Sharma, Health and harmony through Ayurveda, p [v] Mehta, A.K. & H.W. Sandhövel, Pancha karma, p [v] Morningstar, Amadea & Urmila Desai, Het Ayurveda kookboek, p [v] Morrison, Judith H., Het boek Ayurveda, p [v] Ninnivaggi, Frank John, An Elementary Textbook of Ayurveda, p [v] Persaud, Robert H. Swami, Handboek Ayurveda, p [v] Rosenberg, Kerstin, Ayurveda, p en [v] Warrier, Gopi & Deepika Gunawant, The complete illustrated guide to Ayurveda, p [v] Warrier & Verna & Sullivan, Ayurveda, p en [v]