Algemene beschouwingen. programmabegroting november 2017

Transcriptie

1 Algemene beschouwingen 2017 programmabegroting november 2017

2 Algemene Beschouwingen 2018 Inleiding Zestien van de zeventien warmste jaren ooit zijn gemeten tussen 2000 en Er wordt sinds 1706 gemeten. Code rood; in 27 jaar tijd is 75% van de insecten afgenomen Voor de kust van Honduras is een grote plastic soup te zien. Zomaar drie nieuwsfeiten uit de afgelopen weken. Niets nieuws eigenlijk, we weten het allemaal al wel en toch.zoals een wetenschapper opmerkte; we koersen als samenleving met open ogen en hoge snelheid - Max Verstappen waardig- op een blinde muur af. Een angstaanjagend beeld. Klimaatverandering heeft grote gevolgen, politiek en economisch. Internationaal, nationaal en zal ook onze woon- en leefomgeving raken. Als gemeente zijn we niet in staat om klimaatverandering te stoppen maar we kunnen wel meer doen dan we tot nu toe hebben gedaan. Het kan en moet meer volgens D66 Montferland. Niet alleen echt proberen om de ambitie van het Groenlo akkoord te behalen maar ook als gemeente het goede voorbeeld geven en kijken hoe we met regelgeving de gemeente groener kunnen maken. Bijvoorbeeld; blokkendozen als bedrijfspanden? Maar dan wel met zonnepanelen op het dak en omgeven door groen. D66 komt met een concreet voorstel omtrent duurzaamheid in een motie Uiteindelijk is het onze plicht om hier flinke stappen in te zetten. We zijn dit verplicht naar de toekomstige generaties. Afgelopen periode hebben we aandacht gevraagd voor jongeren, ook hier zijn kleine stappen gezet maar ons inziens nog niet voldoende. Samen met alle andere partijen komen we hier eind november op terug. Vanaf het begin van deze raadsperiode heeft D66 bijna elke vergadering aandacht gevraagd voor communicatie met inwoners. Bij de Algemene Beschouwingen 2017 heeft de toenmalige burgemeester toegezegd dit breed te willen oppakken. Dit is gebeurd en heeft geresulteerd in de notitie Maatwerkdemocratie. Ook dit is een stap in de goede richting maar D66 wil niet uitstellen, meteen beginnen en wat D66 betreft, is maatwerkdemocratie nog maar het begin. En dan de begroting. Als gemeente blijven we interen op reserves en zijn er in het sociale domein nog een aantal onzekerheden. Nu de economie weer gunstig lijkt is het des te meer zaak om de financiële huishouding van de gemeente echt gezond te houden. We zijn er dus nog niet. Over de begroting heeft D66 op verschillende programma s de volgende vragen: Algemene beschouwingen begroting 2018 D66 Montferland 2

3 Programmabegroting 2018 Relatie inwoners en bestuur De open en uniforme communicatie wordt ook nu weer in uw missie opgenomen maar echt vergaande stappen zijn het afgelopen jaar niet gezet. Eigenlijk zou ik de D66 bijdrage van vorig jaar hier kunnen knippen en plakken. We zijn weer benieuwd naar concrete stappen. Vragen: - Wanneer en hoe gaat u nieuwe communicatiemiddelen inzetten om de communicatie met de burger te verbeteren en aan te sluiten bij de huidige wensen? - Hoe verhoudt zich het in te richten burgerpanel zorg met de sociale raad? - Wanneer plant u de evaluatie van het GO Regio Arnhem-Nijmegen? - Hoe stimuleert u vroegtijdige betrokkenheid bij nieuwe projecten, zodat er wel draagvlak ontstaat? Ruimtelijke ontwikkeling Het in stand houden van het landschappelijke karkater en het natuur- en cultureel erfgoed in onze gemeente, staat vaak ook op gespannen voet met economische ontwikkeling. De goede landschappelijke inpassing van industrieterreinen is nog ver te zoeken. Een boompje als geschenk bij de opening van een pand is wellicht een aardige suggestie maar D66 ziet toch meer in voorschrijvende regelgeving. De starterslening is een prima initiatief die D66 van harte steunt maar wordt er ook in de huurmarkt genoeg rekening gehouden met jongeren als doelgroep? Ook vorig jaar hebben wij de vraag gesteld over het Interreg programma we zijn benieuwd naar de vorderingen. Vragen: - Waarom kiest u niet voor 100% landelijkschappelijke inpassing (zoals bij de laatste meting) maar voor 50%? - Welke concrete maatregelen gaat u treffen voor het landschappelijk inpassen van de nieuw te ontwikkelen industrieterreinen? Hoe gaat u de omwonenden hierbij betrekken? - U kiest voor het faciliteren van ruimtelijke initiatieven in het buitengebied terwijl door leegstand inbreiding ook een optie is? Algemene beschouwingen begroting 2018 D66 Montferland 3

4 - Wat zijn volgens u ruimtelijke initiatieven en wanneer passen deze in het landschap en wanneer niet? - Heeft u met Plavei gesproken over de huurmarkt van jongeren en gekeken naar nieuwe opties? - Wat zijn de vorderingen van het Interreg programma Zicht op heden en Verleden? Beheer leefomgeving Uw streven naar het beperken van klimaatverandering wordt nu in de begrotingsdoelen neergelegd bij de raadsbrede werkgroep en de AGEM. D66 Montferland ondersteunt dit streven. En het is inderdaad goed om bij nieuwe bouwplannen rekening te houden met toekomstig wateroverlast. Maar het is ook volgens D66 niet ambitieus en concreet genoeg. Om de energietransitie richting Groenlo te behalen moeten de ambities veel hoger worden gelegd. Ook het verminderen van de huishoudelijke restafval hoort hierbij. Vragen: - Wat beoogt u te bereiken met de uitbreiding van BOA s als het gaat om handhaving? - Welke concrete maatregelen stelt het college zelf voor met betrekking tot het beperken van de gevolgen van klimaatverandering? - Welke acties onderneemt het college om de bewustwording onder burgers te vergroten ten aanzien van het probleem klimaatverandering? Economie en toerisme Zoals ook aangegeven in de inleiding en in de Algemene Beschouwingen van vorig jaar, tussen economische ontwikkeling in logistiek en toerisme is een precaire balans. Uw doel om optimale voorwaarden te creëren voor de vestiging van bedrijven aan de ene kant en aan de andere kant toerisme stimuleren lijkt wel erg ambitieus. Het aantal hotels en overnachtingen nemen juist af. Belangrijk voor beide ontwikkelingen is de bereikbaarheid. Vragen: - Welke ambitie heeft de gemeente ten aanzien van recreatie en toerisme? Kortom, waar wil de gemeente op in zetten? - Welke concrete maatregelen gaat u nemen om het aantal overnachtingen te verhogen? - Wordt effectiviteit gemeten van promotie activiteiten in het kader van toerisme? En zijn er al uitkomsten n.a.v. het effectonderzoek van de NK? Gezondheid en bevordering gezonde leefstijl Dat sport naast een gezondheidseffect ook een positief effect heeft op sociale binding en leefbaarheid onderschrijft D66 Montferland. In deze raadsperiode heeft eerst een Algemene beschouwingen begroting 2018 D66 Montferland 4

5 kerntakendiscussie geleid tot bezuinigingen bij veel sportverenigingen en accommodaties daarna is er gesproken over clustering. Vragen: - U wilt bezuinigen op de zwembaden maar neemt wel een plan op voor een mogelijk nieuw zwembad in Didam? Hoe is dat te rijmen? - Hoe stimuleert de gemeente sportverenigingen om een bijdrage te leveren aan sociale binding en leefbaarheid en is er sprake van resultaatsverplichting bij het verlenen van subisidie? Jeugd, onderwijs en cultuur D66 kan uw missie onderschrijven en is ervan overtuigd dat educatie de sleutel tot persoonlijke ontwikkeling is. Ook cultuur educatie maakt daar onderdeel van uit. Vragen: - Welke concrete maatregelen gaat u treffen om extra ondersteuning te bieden in het basisonderwijs teneinde de uitstroom naar speciaal onderwijs te beperken? - Welke maatregelen neemt de gemeente om jongeren te faciliteren en te behouden voor de regio, zeker als ze gaan studeren? Algemene beschouwingen begroting 2018 D66 Montferland 5

6 Algemene Beschouwingen Programmabegroting 2018 Lijst Groot Montferland Oktober 2017 Fractie Lijst Groot Montferland 6 Lijst Groot Montferland Samen sterk

7 Inleiding We staan met zijn allen weer voor de start van de gemeenteraadsverkiezingen in maart De tijd waarin de inwoners van onze prachtige gemeente hun vertegenwoordigers mogen gaan kiezen voor het hoogste orgaan in Montferland, te weten de gemeenteraad. Vorig jaar sloten wij onze inleiding af met de hoop dat een oplopende Algemene Reserve geen vrijbrief zou mogen worden voor onnodige extraatjes of leuke ideeën in aanloop naar de verkiezingen. Echte aandacht zou moeten worden gegeven aan de dossiers zoals het Gat van Roelofs, het Masterplan Didam en Brede school s-heerenberg waarin ogenschijnlijke correct uitgevoerde onderzoeken helemaal niet zo transparant uitgevoerd blijken te zijn. De burgers worden zogenaamd geconsulteerd in klankbordgroepen, die vervolgens niet meer mogen meepraten over de zaken die er juist WEL toe doen. Besluitvorming over locaties zelf zijn belangrijker dan het doen van welk onderzoek dan ook om te kijken of de locatie überhaupt wel geschikt is voor het beoogde doel. Onderzoeken zijn er om de geschiktheid van een locatie te bepalen, maar ook om draagkracht te creëren tussen politiek en inwoners. Waar volgens ons burgers behoefte aanhebben is aan daadkracht en niet aan het vooruitschuiven van beslissingen door het college over de verkiezingsdatum heen om op deze manier maar geen verantwoording af te hoeven leggen over de genomen beslissingen. Lijst Groot Montferland heeft die verantwoording wel genomen. Nadat bleek dat de voorbereidingen van het Masterplan waren gestart op basis van onjuiste informatie hebben wij onze beslissing teruggenomen en getracht om de raad te overtuigen dat er opnieuw besluitvorming plaats dient te vinden. Burgers waren niet juist geïnformeerd en onvoldoende betrokken, hiernaast bleek er nog geen (historisch) onderzoek te zijn gedaan naar de omgeving. Helaas hebben wij geen enkele partij of raadslid aan onze zijde gevonden. Lijst Groot Montferland zal haar uiterste best doen om de belangen van alle inwoners van Montferland te vertegenwoordigen en wij willen dit samen doen met alle partijen om zo gezamenlijk de burger centraal te stellen. Burgers verdienen structurele oplossingen en geen sigaar uit eigen doos, want alleen dat is al een reden om te stoppen met roken. 7 Lijst Groot Montferland Samen sterk

8 Programma 1: Relatie Inwoners en bestuur Het creëren van een breed gedragen draagvlak, is de fundering voor goede besluitvorming en continuering van de verbetering van de relatie tussen het college en de inwoners. Dat dit draagvlak onvoldoende aanwezig is, wordt onderstreept door de afname van het klanttevredenheidscijfer (<6). Dit is reden tot bezorgdheid en zou moeten leiden tot acties vanuit het college om deze waardering vanuit de inwoners te verhogen! Welke concrete maatregelen wil het college nemen om deze waardering te verbeteren? Lijst Groot Montferland wil graag het college oproepen haar burgers serieuzer te nemen en burgerparticipaties zo op te zetten dat de deelnemers ook daadwerkelijk vanaf de beeldvormende fase in het besluitvormingsproces geïnformeerd worden en invloed hebben. Niemand zit te wachten op een herhaling van het Masterplan debacle of de vervelende situatie van het gat van Roelofs. Hoe denkt het college in de toekomst de inwoners eerder en beter te betrekken bij projecten die een grote impact kunnen hebben op de leefomgeving? Er zijn bestaande overlegstructuren die (onvoldoende) gebruikt worden, zoals wijk-, stads- en dorpsraden. Deze bestaan uit welwillende burgers die de gemeente willen helpen in het creëren van draagvlak en het bespreekbaar maken van problemen in hun eigen wijk. In sommige wijken zijn er geen of slapende wijkraden aanwezig. Het is dan de taak van de coördinatoren om in die wijken op zoek te gaan naar dragende personen voor die wijkdelen. Waarop gaat het college insteken om deze blinde vlekken van wijkraden te verkleinen? Wij zijn van mening dat het gebruik van begrijpelijke taal niet alleen een spee(l)(r)punt moet zijn van het college, maar ook uitgedragen moet worden door de gemeenteraad. Mede daardoor kan de kloof tussen de burger en de politiek verkleind worden en kan de burger het college & raad meer waarderen in al het werk dat zij doet voor alle inwoners. Programma 2: Ruimtelijke Ontwikkeling In Nederland zijn er veel regio s die te maken hebben met het krimpen van de bevolkingsaantallen. Montferland is in de situatie dat er geen sprake is van echte krimp. Dit wil niet zeggen dat er geen sprake is van problematiek is rond volkshuisvesting. In de toekomst is er sprake van een grote stijging van het aantal ouderen en een afname van het aantal jongeren, het zogenaamde ontgroenen en vergrijzen. De vraag om te mogen wonen in alle kernen blijft stijgen, alleen voor het bouwen van woningen moeten we meer rekening houden met de wensen van alle betrokkenen. Er is zowel meer vraag naar starterswoningen als ook naar seniorenwoningen. Bij de planvorming moet dan ook al rekening worden gehouden dat bij de bouw van starterswoningen deze gemakkelijk omgebouwd kunnen worden naar seniorenwoningen en vice-versa. op deze wijze kan er optimaal gebruik worden gemaakt van de beschikbare woning en is en wordt de kans op leegstand door een scheve verhouding van vraag en aanbod verkleind. Wij roepen dan ook op om de bouwplannen op te stellen samen met alle kernen om zo de juiste aandacht te schenken aan specifieke vragen en wensen die elke kern zelf heeft. Is het college genegen om de komende jaren eerst in te zetten op woningbouw in de kleine kernen, ook wanneer dit ten koste gaat van de aantallen woningen die gepland staan voor de grotere kernen? Door nieuw landelijk beleid worden nieuw te bouwen woningen zeer waarschijnlijk verplicht om in 2020 gasvrij opgeleverd te worden, hierdoor wordt de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen verminderd. 8 Lijst Groot Montferland Samen sterk

9 Indien dit landelijk niet ingeregeld kan worden zullen wij voordragen om deze regeling in Montferland wel per 2020 in te laten gaan. Wij zijn ook grote voorstanders van het plaatsen van zonneparken. Deze zonneparken kunnen onder andere geplaatst worden op de weilanden van agrariërs die helaas soms hun bedrijfsvoering moeten stopzetten. Het beheer van de openbare ruimte is een taak van de gemeente. Het juist onderhouden van het groen en het vervangen van straatmeubilair dat versleten is of niet meer voldoet aan de eisen van deze tijd, is een must om het woongenot in de wijken en kernen te vergroten of in stand te houden. Een must is ook het onderhouden van wegen en fietspaden. Een extra stimulans om onze gemeente te promoten als fietsgemeente bij uitstek. Betreffende het wegenonderhoud zijn wij blij dat de gemeente eindelijk de parkeerplaats annex vijver bij de Lidl in s-heerenberg heeft aangepakt. Eindelijk, omdat het diverse vragen en Artikel 42 vragen heeft gekost van meerdere partijen om eindelijk de wethouder aan te sporen gang te maken in deze zaak. Lijst Groot Montferland wil in het kader van de verduurzaming van ons energieverbruik dit ook graag doorvoeren in de woonomgeving zodat elektrisch aangedreven auto s in de omgeving van de woning opgeladen kunnen worden. Welke actie zal het college nemen zodat het aantal elektrische oplaadpunten voor automobielen sterk vermeerderd wordt? Lijst Groot Montferland is voorstander van het ontwikkelen van een plan, waarbij het verwijderen van asbest in daken, concreet opgepakt gaat worden. Een project waarbij de gemeente faciliteert, leningen verstrekt, maar ook Montferlandse bedrijven bij elkaar brengt om zo tegen lagere kosten het asbest te verwijderen. Een gedeelte van die mogelijkheden hebben wij al in huis, maar door intensieve samenwerking kunnen we werken aan een verlaging van de totale kosten. Met als bijkomend voordeel het opdoen van werkervaring door werkzoekenden die werk in deze sector ambiëren. Programma 4: Economie en gezondheid Onze gemeente kenmerkt zich door mooie natuur en veel cultureel erfgoed. Een mooie basis voor het ontwikkelen van veel toeristische activiteiten. Het binnenhalen van het NK Wielrennen was in de basis een prima manier om Montferland te promoten als wielergemeente. Dit resulteerde in een grote financiële tegenvaller. De gelden die de komen jaren waren gereserveerd voor grootschalige evenementen moeten nu in het tekort van het NK Wielrennen worden gestopt. Lijst Groot Montferland roept het college dan ook op om de organisatie van dit soort grootschalige evenementen niet zelf uit te voeren, maar door (professionele) organisatoren die meer ervaring op dit gebied hebben. Een les om in de toekomst veel van te leren. Vorig jaar was het college nog blij verheugd over de uitbreiding van werkgelegenheid op Docks NLD. Ondertussen is ons duidelijk geworden dat er vooral een verschuiving, centralisatie, van arbeid heeft plaatsgevonden en dat van de vele arbeidsplaatsen die in het vooruitzicht werden gesteld nog niet veel van terecht is gekomen. Gelukkig worden de lege oude gebouwen wel door een oude bekende van onze gemeente in gebruik genomen, alleen puur voor de opslag wat niet veel extra arbeidsplaatsen oplevert. De uitbreiding naar DocksNLD2, waar wij op tegen waren, heeft tot veel tegenwerking en prikkelbaarheid geleid, vooral in de regio de Liemers. Ook de bevolking van Azewijn liep niet echt warm voor de uitbreiding van Docks NLD met DocksNLD2. 9 Lijst Groot Montferland Samen sterk

10 Kan het college aangeven wat haar standpunt is nu de raad, via de media, heel duidelijk te horen heeft gekregen dat zowel de provincie als de meeste Liemerse gemeenten deze uitbreiding niet omarmen? Lijst Groot Montferland blijft oproepen tot een verbreding van de economische mogelijkheden binnen onze gemeente. In onze algemene beschouwingen van vorig jaar, pleitten wij voor niet alleen het inzetten op logistiek, maar ook op het aantrekken van Hi-Tech maakindustrie, wat ons als gemeente minder afhankelijk maakt van alleen de logistiek. Bij tegenvallende resultaten in de logistieke sector, zijn wij dan beter ingesteld op eventueel op te vangen tegenvallers. Tevens kan door samenwerking van onderwijsinstellingen en Hi-Tech industrie, het creëren van stageplaatsen, er mede zorg voor worden gedragen dat jongeren niet de regio hoeven te verlaten voor stage of werk. Wij denken dat het college beter kan faciliteren op de aansluiting tussen onderwijs en het bedrijfsleven, door bij bedrijfsbezoeken die door het college veelvuldig worden uitgevoerd, een onderwijs liaison mee te nemen, die kan bemiddelen in het creëren van stageplekken bij deze bedrijven. Een betere aansluiting tussen leren en werken is hierbij een goede basis voor betere wekgelegenheid in de eigen gemeente. Is het college met ons van mening dat dit een mogelijkheid is om leren en werken beter op elkaar af te stemmen en wil het college en op welke manier hier werk van maken? Programma 5: Gezondheid en bevordering gezonde leefstijl Het college voert een actieve agenda om sporten en bewegen te promoten. Veel inwoners van onze gemeente zijn aangesloten bij een sport- of fitness vereniging en sporten veel in hun vrije tijd. Budgetten die onder druk staan en bezuinigingen die doorgevoerd moeten worden om de begroting sluitend te krijgen, zorgen ook voor een bezuinigingstaakstelling bij de verenigingen zelf, door o.a. vermindering van de gemeentelijke subsidies. Veel verenigingen doen hun uiterste best om de bezuinigingsdoelstellingen te halen. Lijst Groot Montferland vindt dat elke vereniging serieus genomen moet worden en in het bijzonder als het gaat om bezuinigingstaakstellingen. Het is voor een kleinere vereniging even moeilijk als voor een grote verenigingen om bezuinigingstaakstellingen te behalen. De impact van bezuinigingen kunnen voor deze kleinere verenigingen soms groter zijn, omdat de bezuinigingen immers over een kleiner ledenaantal verhaald dient te worden. Het beleid dat voorziet in het opknappen van speeltoestellen en speeltuinen zoals eerder aangeven in de kerntakendiscussie, is een goed streven, maar wordt niet altijd goed begrepen door de inwoners van de buurten waar dit gebeurd. Ook de mogelijkheid om de speeltuinen en toestellen te adopteren stuit op veel vraagtekens. Dit komt onder andere door de onduidelijke communicatie die gehanteerd wordt. Voor dit onderwerp roepen wij de gemeente dan ook op om duidelijker en doeltreffender te communiceren zodat de inwoners goed zijn geïnformeerd over wat nu de bedoeling is en de mogelijkheden zijn. Lijst Groot Montferland is van mening dat het bevorderen van sport en beweging in combinatie met een gezonde levensstijl goed is voor iedereen. Wij als partij kunnen binnen de gemeenteraad de kaders bepalen, waarin het college een gezond leefklimaat kan creëren. Wij moeten met zijn allen niet vergeten dat er binnen alle kernen voor jong en oud, arm en rijk, met of zonder beperking mogelijkheden aanwezig moeten zijn om het bewegen te stimuleren op ieders eigen niveau. Samenwerking met omliggende sportverenigingen kan dan en voordeel zijn, omdat deze verenigingen de kennis en kunde al in huis hebben om mensen een sportief programma aan te bieden. 10 In het zwembad in s-heerenberg is het voor sommige mensen met een beperking en ouderen niet meer mogelijk om te zwemmen omdat de zwembadlift er niet meer is. Is het college hiervan op de hoogte en wat wordt er aan gedaan zodat zwemmen ook voor mensen met een beperking en ouderen hier mogelijk blijft? Lijst Groot Montferland Samen sterk

11 Niet te vergeten, wij moeten met zijn allen ook de nieuwe ontwikkelingen bij het granulaat op de kunstgrasvelden nauwlettend in het oog houden. Dit blijft ons zorgen baren. Is het college op de hoogte van eventuele vervuiling van de gronden onder de kunststofvelden en kunt u de raad daarvan op de hoogte stellen? Programma 6: Jeugd, onderwijs en cultuur De keuze voor het samenvoegen van de basisscholen in s-heerenberg is een juiste keuze, gelet op de leerling ontwikkelingen en de staat van de scholen. Wij betreuren alleen de wijze waarop gestuurd wordt naar de door de gemeente beoogde locatie. Wij hebben dan ook ingestemd met de motie die ingediend is om eerst een verkeerskundig onderzoek te doen naar de gevolgen van verkeersstromen als er voor deze locatie gekozen wordt. Lijst Groot Montferland heeft voorstellen gedaan waarbij het renoveren van woonobjecten samen kunnen gaan met de keuze voor een andere locatie van de Brede School. Wij pleiten er dan ook sterk voor om de besluitvorming voor de locatie van de school aan te houden/uit te stellen en een gedegen onderzoek te doen naar alternatieve locaties, die ook weer een breder draagvlak hebben onder de bevolking. Binnen de Jeugdhulpverlening heeft de gemeente te maken met krimpende budgetten, maar een groter aantal verzoeken om hulpverlening. Maatwerk is dan ook echt nodig, om efficiënt de hulp te krijgen bij degene die deze ook echt nodig heeft. Het invoeren van een praktijkondersteuner bij de huisartsen naar andere (goedkopere) hulpverlening is dan helaas ook soms noodzakelijk. We houden als Lijst Groot Montferland de vinger aan de pols, om te voorkomen dat deze goedkopere zorg leidt tot meer hulpgevallen die buiten de boot gaan vallen. Iedereen die deze hulp nodig heeft moet deze ook kunnen krijgen. Kunt u aangeven hoever u bent met de voorbereidingen en hoe staan de huisartsen tegenover deze manier van werken? Jongerenbeleid, is een punt uit het raadsprogramma van Enige tijd geleden heeft de raad u met een motie moeten aansporen om daadwerkelijk tot actie te komen. Kunnen wij voor 2018 nog een serieus voorstel omtrent jongerenbeleid van dit college verwachten? Programma 7: Maatschappelijke ondersteuning en veiligheid Ook in onze gemeente is er sprake van ouderen die leven in een isolement. Ondanks de geborgenheid van de eigen kern en wijk, komt dit helaas soms voor. Wij moeten daarom ook alles in het werk stellen om ouderen meer te betrekken in onze maatschappij. Extra middelen voor Welcom en andere organisaties die met deze ouderen omgaan, is daar een goede start voor. Gezamenlijke maaltijden voor ouderen, gewoon bezoekjes aan huis en wandelen is iets wat gemakkelijk opgezet kan worden. Collega s in de raad hebben in de eigen straat daar bijvoorbeeld al iets voor opgezet. Uitrollen van dit initiatief naar de gehele gemeente toe, zal onze aandacht hebben. De invulling van sociale dien(st)plicht zou hier goed in passen. Wil het college de regelingen hieromtrent die door Den Haag in het leven wordt geroepen goed volgen en ons als raad informeren als u hier mogelijkheden ziet? In de begroting hebben we kunnen zien dat u extra geld vrijmaakt voor ongeveer 1 extra BOA. Lijst Groot Montferland hamert hier al lange tijd op, daarom zijn wij niet geheel ontevreden hierover. 11 Lijst Groot Montferland Samen sterk

12 Kan het college aangeven aan hoeveel FTE s u denkt? Wordt deze meer in de publieke ruimte buiten de nine to five uren ingezet en welke targets krijgen ze mee? Programma 8: Werk en Inkomen De cijfers tonen aan dat het aantal mensen dat afhankelijk is van een (bijstand)uitkering afneemt, maar toont niet aan waar die afname door wordt veroorzaakt. Naar aanleiding van enkele raadsbrieven hebben wij u meermaals gevraagd om ons uitgebreider over deze cijfers te informeren. Is het college bereid de registratie zodanig te wijzigen dat ook de UWV gegevens hierin opgenomen worden? Aan het toekennen van een uitkering, hangen ook rechten en plichten. De zogenoemde tegenprestatie moet niet gezien worden als een straf, maar als een hulpmiddel op weg naar (gedeeltelijk) betaald werk. Kan het college aangeven of het inzetten van deze tegenprestatie ook daadwerkelijk geleid heeft tot de weg naar (gedeeltelijk) betaald werk? Hoeveel mensen hebben hierdoor een (tijdelijke) betaalde baan gevonden? Afsluiting en conclusie Het afgelopen jaar heeft het college veel plannen uitgesteld en werden bijbehorende deadlines niet gehaald. Dit gecombineerd met het gemis aan communicatie rondom projecten zoals het Masterplan Didam, Gat van Roelofs en de het gat van de Dolle zorgt voor een afstand tussen de politiek en de burger. Wij als gemeenteraad hebben daar een grote rol in door beter te controleren en het college te houden aan de afspraken die zij maakt. Burgers en anders betrokkenen missen ook een logische visie en transparant handelen rond (grotere) projecten als het Masterplan Didam en de Brede School in s-heerenberg. In dat laatste project heeft de raad zijn verantwoordelijkheid gepakt en raadsbreed een motie aangenomen om eerst een verkeersonderzoek uit te voeren, voor dat er een definitieve locatie bepaling komt. Vorig jaar hebben wij deze punten ook al aangekaart en zien daar helaas te weinig voortgang in. Wij daarom zullen als Lijst Groot Montferland kritisch het beleid van het college blijven volgen en de beslissingen toetsen aan afspraken en beloftes die al eerder gedaan zijn. 12 Lijst Groot Montferland Samen sterk

13 VVD MONTFERLAND - ALGEMENE BESCHOUWINGEN - BEGROTING van 9 ALGEMENE BESCHOUWINGEN BEGROTING 2018 VVD fractie Montferland November

14 VVD MONTFERLAND - ALGEMENE BESCHOUWINGEN - BEGROTING van 9 INHOUD Inleiding... 3 De economische ontwikkelingen... 4 Kerntaken... 4 Relatie Inwoners en burgers... 5 Ruimtelijke ontwikkeling... 6 Beheer leefomgeving... 6 Economie en toerisme... 7 Maatschappelijke ondersteuning en veiligheid... 8 Werk en inkomen... 8 Financiële paragrafen... 9 Grondbeleid

15 VVD MONTFERLAND - ALGEMENE BESCHOUWINGEN - BEGROTING van 9 Inleiding Voor ons ligt de begroting De laatste begroting van deze gemeenteraad en de eerste begroting die we op 9 november olv burgemeester de Baat gaan behandelen. Volgens de VVD Montferland een begroting met de juiste balans voor wat betreft besturen obv de gegeven kaders en het vernieuwen waar mogelijk. In 2018 staan de gemeenteraadsverkiezingen op het programma en zal er na 21 maart een nieuwe gemeenteraad aantreden. Die nieuwe gemeenteraad zal in het eerste jaar obv de vandaag vast te stellen begroting moeten besturen. Plannen voor de nieuwe raadsperiode zullen voor 2018 binnen deze begrotingskaders moeten passen. De begroting 2019 zal vervolgens met nieuwe ambities kunnen worden opgesteld, passend binnen het coalitie- of raadsprogramma van de nieuwe gemeenteraad. U stelt voor de 2 e kerntakendiscussie (KTD II), die door deze gemeenteraad in 2014 is opgestart, af te ronden. De KTD II die werd opgestart om de gemeentelijke taken te herijken en de gemeentelijke uitgaven en inkomsten te herstructureren, was volgens de VVD noodzakelijk om de gemeentelijke financiën gezond te houden en ook de gemeenschap actief betrokken te houden bij alles wat in de samenleving gebeurt en moet gebeuren. Er is tot nu toe 83% van de beoogde resultaten KTD II gerealiseerd, voor ca zullen ook de komende periode nog maatregelen doorgevoerd moeten worden obv genomen besluiten en de gesprekken die lopen met direct betrokken partijen. Accommodaties in de kernen, de samenwerking tussen voetbalverenigingen, verdere uitwerking van de regiokeuze en taakstelling VNOG zijn de aandachtsgebieden die mbt de KTD de komende periode ook op de agenda moeten blijven staan. De risico s in het sociale domein en de grote afhankelijkheid hiervan in de begroting blijven zaken waardoor het jaarlijks lastig begroten is. Door continu de uitgaven en de ontwikkelingen binnen het sociaal domein te volgen en waar mogelijk direct bij te sturen wordt voorkomen dat er grote (onvoorziene) uitgaven gedaan worden. In deze begroting is (zeer) beperkt ruimte voor nieuw beleid. U doet voorstellen tot Het betreft dan eenmalig middelen tbv opkomstbevordering gemeenteraadsverkiezingen 2018, drietal projecten: onderzoek zwemvoorziening Didam, clustering voetbalverenigingen en centrale huisvesting basisonderwijs s-heerenberg en daarnaast structureel middelen voor een bomenbeleidsplan, beheer groen en extra capaciteit voor handhaving. Ook de nieuwe beleidszaken leningen (starters en blijvers) en het Masterplan Didam zullen in 2018 aan de orde zijn maar daarvoor zijn momenteel geen extra middelen voorgesteld. In deze algemene beschouwingen een korte terugblik op de afgelopen raadsperiode en weergave van de zaken waarop de VVD de komende periode de focus wil leggen met het oog op een gezonde en sterke gemeente Montferland, zowel nu als in de toekomst. De technische vragen zijn eerder ingediend en voor de VVD voldoende beantwoord. Op deze plek willen we alvast het ambtelijk apparaat, het college, de griffie en de collegaraadsleden van deze gemeenteraad hartelijk danken voor de samenwerking en spreken we het vertrouwen uit dit ook voor de komende periode voort te kunnen zetten. 15

16 VVD MONTFERLAND - ALGEMENE BESCHOUWINGEN - BEGROTING van 9 De economische ontwikkelingen Het economisch herstel en de groei zette ook in 2017 door en de vooruitzichten voor 2018 en verder zijn positief, zowel globaal als ook Europees en Nationaal. Vooral Nationaal gaat het goed en Nederland duikt met uitzondering van de FIFA ranglijst overal in de top van lijstjes op. Ondanks de positieve signalen en het optimisme voor de toekomst is de VVD van mening dat er behoedzaam begroot moet worden en er gedegen financieel beleid gevoerd moet worden. De VVD was en is van mening dat de gemeenteraad van Montferland de afgelopen jaren verstandige keuzes heeft gemaakt en mede daardoor er nu economisch ook goed voorstaat. Om dit ook voor de toekomst maximaal te kunnen garanderen zullen ook de komende periode verstandige keuzes op gebied van economie moeten worden gemaakt in het algemeen belang van de gemeente en haar inwoners. De economische ontwikkelingen in de gemeente zijn sterk afhankelijk van de mogelijkheden voor de inwoners om eigen inkomsten te genereren en dus de werkgelegenheid in de directe omgeving. Daarnaast dienen de uitgaven van de gemeente goed in de hand gehouden te worden zodat de lasten voor de inwoners niet te sterk oplopen. Het inzetten op werkgelegenheid, faciliteren van een goed ondernemers- en vestigingsklimaat voor nieuwe inwoners die bijdragen aan de lokale economie zijn van groot belang voor de economische ontwikkelingen. Bij elk voorstel op gebied van economie en ruimtelijke ontwikkeling de komende periode zullen deze aspecten meegewogen moeten worden. Met betrekking tot de budgetneutraliteit in de transities hebben we onlangs een raadsbesluit genomen. De komende jaren zal er nog een flinke klus liggen om de kosten hiervoor beheersbaar te houden; de toename van de taakstellingen en de demografische ontwikkelingen in Montferland zijn min of meer bekend maar met name de afhankelijkheid van de overheid is een onzekere factor in de balans van de transities. Daarnaast is de omvang van de doelgroep jaarlijks variërend en zal door verhuizing van cliënten van jeugdzorg vanuit of naar Montferland de middelen ten behoeve van uitvoering van taken op dit gebied sterk beïnvloeden. Regionale invulling biedt hierin enigszins een oplossing. Het blijft volgens de VVD zaak om hier continu te monitoren en de gemeenteraad goed bij de les te houden zodat bij afwijkingen direct bijgestuurd kan worden of waar nodig kaders aangepast kunnen worden.. Daarbij zullen de wettelijke verplichtingen en de verwachte houdbaarheid van deze noodzakelijke voorzieningen in het sociale domein zwaar meegewogen moeten worden. De gedecentraliseerde rijkstaken mogen niet ten koste gaan van de autonomie van de gemeente Montferland en onnodige extra lasten voor de inwoners van de gemeente Montferland veroorzaken. De VVD kan zich vinden in de voorgestelde 2% lastenverlichting voor 2018 zodat inwoners en bedrijven zelf kunnen bepalen waaraan zij hun geld (lokaal) besteden en daarmee de lokale economie stimuleren. Voor de komende jaren wil de VVD ook deze lijn vasthouden binnen de mogelijkheden die er zijn mbt de taken die de gemeente heeft en de voorzieningen die de gemeente centraal wil blijven bieden. Kerntaken Er zal door de genomen beslissingen in de KTD ook de komende jaren nog veel werk gedaan moeten worden. De gemeente kan niet overal alles in stand houden en tegelijk de lasten voor burgers op acceptabel niveau houden. De VVD is van mening dat lasten voor burgers tgv gemeentelijke taken laag moeten zijn en blijven om ook in de toekomst een gemeente te blijven waar het prettig wonen is en nieuwe inwoners en bedrijven zich willen vestigen. De gemeente moet zich blijven richten op haar kerntaken en verder zoveel mogelijk taken overlaten aan externe partijen met eigen deskundigheid; verenigingen en het maatschappelijk middenveld en waar mogelijk marktpartijen. De VVD is er van overtuigd dat 16

17 VVD MONTFERLAND - ALGEMENE BESCHOUWINGEN - BEGROTING van 9 het appèl op de eigen verantwoordelijkheid en de zelfwerkzaamheid van leden van verenigingen zal leiden tot een structureel betere positie voor verenigingen, mede door minder afhankelijkheid van de lokale overheid en meer betrokkenheid van eigen leden. Dat dit niet eenvoudig zal zijn is bekend maar de VVD vertrouwt in de kracht van de inwoners van Montferland en de lokale samenleving in het algemeen De brede algemene voorzieningen binnen de gemeente kunnen door deze keuzes ook in stand blijven en tevens biedt het de mogelijkheid om het voorzieningenniveau in de kleine(re) kernen opnieuw te definiëren en waar nodig mede te faciliteren. Relatie Inwoners en burgers Uit onderzoek naar de dienstverlening naar de burger laat zien dat Montferland het in het algemeen goed blijft doen. De verdere uitbreiding van de digitalisering en digitale dienstverlening naar de burgers helpt de gemeente om de kosten hiervoor in de hand te houden en het service niveau te verhogen. Wel blijft het zaak dat alle doelgroepen van de Montferlandse bevolking hier voldoende in meegenomen worden om te voorkomen dat straks voor een zeer kleine groep die nog niet digitaal aangehaakt is, een relatief dure organisatie in stand moet worden gehouden. U geeft aan servicenormen te hanteren en deze te monitoren, met als doel om de dienstverlening sneller, prettiger en duidelijker aan te bieden. Kunt u aangeven welke middelen hiervoor ingezet worden, hoe de ervaringen tot nu toe zijn op dit gebied en in hoeverre de ervaringen aan de verwachtingen voldoen? Bij de verbonden partijen is de gemeente Montferland zowel aangesloten bij de Euregio Rijn- Waal als ook de Euregio Gronau. Montferland neemt vanaf begin deel aan de Euregio Rijn- Waal, aansluiting bij de Euregio Gronau vond als gemeente pas plaats in 2015 ten tijde dat er door dezelfde raad besloten werd om niet meer in 2 regio s (Regio Achterhoek en de Stadsregio) te gaan deelnemen. Het blijft volgend de VVD een vreemde constructie om dan wel in 2 Euregio verbanden te gaan zitten, temeer omdat door de Regio Achterhoek eind 2016 tevens te kennen is gegeven dat Montferland in de voorbereidende commissies van de regio Achterhoek tbv de Euregio Montferlandse afgevaardigden niet meer welkom is. Daarmee ziet de VVD geen enkele meerwaarde in deelname aan de Euregio Gronau. Beter zou het zijn om als gemeente zowel vanuit de raad als vanuit het college de samenwerking met de Euregio Rijn-Waal te intensiveren en in de Euregio Gronau niet meer deel te nemen. Kunt u aangeven welke kosten gemoeid zijn met deelname Euregio Gronau? Wat is volgens u de meerwaarde van deelname aan de Euregio Gronau? 17

18 VVD MONTFERLAND - ALGEMENE BESCHOUWINGEN - BEGROTING van 9 Ruimtelijke ontwikkeling Montferland bestaat voor een groot deel uit buitengebied met diverse soorten bedrijven. Het programmadoel om het landelijk gebied leefbaar en aantrekkelijk te houden en waar nodig verder te verbeteren wordt door de VVD onderschreven. Ook de kernen moeten leefbaar en aantrekkelijk blijven om in te wonen. Daarbij moet er voldoende ruimte zijn en blijven voor nieuwe initiatieven in de kernen en het buitengebied om inwoners de kansen te bieden die nodig zijn om lokaal leefbare gebieden te houden. Woningbouw in kleine kernen moet mogelijk blijven en waar nodig uitgebreid binnen de kaders die de gemeente kent voor woningbouw. Het kunnen vestiging van (nieuwe) inwoners en jonge gezinnen in kleine kernen is voor de leefbaarheid op termijn een voorwaarde. Ook als er slechts beperkt voorzieningen in kleine kernen aanwezig zijn moeten inwoners weloverwogen kunnen besluiten om er te gaan wonen, daarvoor moet er dan wel woonruimte beschikbaar zijn. U geeft in de begroting aan dat u minimaal 50% een goede landschappelijke inpassing van functieveranderingsinitiatieven nastreeft. In de laatste meting was dit 100% Kunt u aangeven waarom u nu met 50% genoegen neemt en de 100% los laat Op gebied van monumenten wilt u uitbreiding van het aantal eigenaren van monumenten dat lid is van monumentenwacht. Op zich een goede zaak. Over het aantal monumenten in de gemeente geeft u geen aantallen als streefwaarde of doelstelling. De VVD is van mening dat bij het bestemmen als monument altijd in overleg met de huidige eigenaar moet worden gegaan om te voorkomen dat men als eigenaar door de gemeente met een monument opgezadeld wordt met wellicht enkele voordelen maar ook zeker een aantal nadelen die daarbij komen kijken. Kunt u bevestigen dat bij het bestemmen van een monument de gemeente altijd vooraf met betreffende eigenaar in overleg treedt? Hoe gaat de gemeente om met eigenaren die hun eigendom niet als gemeentelijk monument willen laten bestemmen? De aanleg van glasvezel in het buitengebied wordt vanaf 2018 eindelijk uitgerold. Voor zowel de ondernemers als ook de huishoudens in het buitengebied een goede zaak. De VVD ziet dit project graag zsm afgerond en vraag de portefeuillehouder om de gemeenteraad periodiek op de hoogte te houden van de voortgang en indien nodig zich ook te melden als er onverhoopt vertraging dreigt te ontstaan de komende periode. Beheer leefomgeving De bevolking in Montferland vergrijst, hetgeen onder ander ook een gevolg is van het feit dat hbo en universitair geschoolde mensen zeer moeizaam een stageplek in deze gemeente kunnen vinden, ondanks de toenemende bedrijvigheid. Mogelijk is het ook niet voldoende bekend bij welke bedrijven HBO ers en WO studenten stage kunnen lopen Er kan hier volgens de VVD meer samenwerking met het bedrijfsleven gezocht worden, waardoor de vergrijzing wat afgeremd of wellicht op termijn verminderd kan worden. Ook het langzaam maar zeker dichtslibben van de wegen naar het westen biedt volgens de VVD mogelijkheden voor huisvesting en minder vergrijzing. Kunt u aangeven of er met bedrijfsleven gesproken wordt over de mogelijkheden om meer studenten in de regio te laten terugkeren? 18

19 VVD MONTFERLAND - ALGEMENE BESCHOUWINGEN - BEGROTING van 9 In voorgaande begroting zijn bedragen van in 2017 en in de jaren erna van en voorgesteld met betrekking tot de verduurzaming van de lokale economie en de energievoorzieningen in de gemeente. In de huidige begroting vinden we onder beheer leefomgeving hier niet direct iets van terug. Kunt u aangeven in hoeverre deze zaken goed op de agenda staan en wat we voor deze bedragen de komende jaren willen gaan doen mbt verduurzaming? De grote slag in de verduurzaming van de energievoorzieningen dient door het bedrijfsleven en de inwoners van Montferland te worden gemaakt, de gemeente kan hierin slechts stimuleren en faciliteren. Uiteraard kan en moet de gemeente ook de voorbeeldfunctie invullen en waar economisch haalbaar zelf overgaan naar verdere reductie van het energiegebruik en duurzame energieopwekking / en inkoop voor het eigen gebruik. Zoals eerder al door de VVD aangegeven, de opgave om in 2030 energieneutraal te zijn is fors en zal niet door Montferland alleen kunnen worden gerealiseerd; slimme samenwerking in de regio zal noodzakelijk zijn om deze doelstelling op een kosteneffectieve wijze te kunnen behalen. Door de kleine(re) kernen en de gemeente wordt onderschreven dat zeer lokale voorzieningen van belang zijn voor de leefbaarheid ter plaatse. De komende periode zullen we ons verder moeten richten op de mogelijkheden hiervoor in samenspraak met de lokale bevolking. Doel moet zijn en blijven dat er een voor gemeenschap als ook voor gemeente betaalbare structurele invulling komt van de voorzieningenwens per kern; eenmalige investering door de gemeente kan hierbij helpen maar uiteindelijk zullen dergelijke voorzieningen met name door de lokale bevolking moeten worden beheerd en geëxploiteerd. De juiste verwachtingen zullen naar elkaar uitgesproken moeten worden en vervolgens zullen deze verwachtingen ook waargemaakt moeten worden Economie en toerisme De VVD kan instemmen met de plannen op gebied van economie en toerisme. Ontwikkelen van bedrijventerreinen, goede infrastructuur, stimuleren van innovatie, lokaal en regionale besteding van gelden, nog meer samenwerken met de directe buurgemeenten. Zaken die Montferland helpen de lokale economie goed te laten draaien en daarmee de lasten voor de inwoners laag te houden. U streeft naar een stijging naar 650 banen per inwoners. Het aantal bedrijfsvestigingen wordt op 120 gesteld tov 123 in Dit is volgens de VVD niet wenselijk, graag zouden we een streefwaarde zien die uitgaat van meer bedrijfsvestigingen. Kunt u aangeven waarom u met minder bedrijfsvestigingen (-2,5%) rekening gaat houden nu de economie juist sterk verbetert? De animo voor (grote) bedrijventerreinen in Montferland in vergelijk met industriegronden in de regio alten zien dat de gemeente Montferland qua ligging niet 1-op-1 vergelijkbaar is met omliggende gemeentes en/of andere gebieden in Gelderland. Het is ook met oog op de toekomst zaak deze gunstige ligging goed in het oog te houden en te benutten ten bate van de Montferlandse EN regionale bevolking door het potentieel op gebied van werkgelegenheid hierin zwaar te laten meewegen. Uiteraard moet er ook oog zijn voor goede landschappelijke inpassing en waar mogelijk tot een minimum beperken van overlast voor de directe omgeving. Een goede infrastructuur en ontsluiting zullen daarom tijdig en volledig moeten worden meegenomen bij ontwikkelen van bedrijfsterreinen en uitgifte ervan. 19

20 VVD MONTFERLAND - ALGEMENE BESCHOUWINGEN - BEGROTING van 9 Op gebied van recreatie en toerisme mag er van de VVD meer doorgepakt worden. Er dient een goede en onderbouwde visie te komen voor recreatie en toerisme waarin echte keuzes worden gemaakt. De gemeente dient samen met ondernemers een plan voor verdere ontwikkeling op te stellen, waardoor zowel qua overnachting, verblijf als recreatie een verdere ontwikkeling kan worden gemaakt. Gezien bezoekers zowel in hoofdzaak zowel uit Nederland als uit Duitsland komt, dienen op deze locaties aanduidingen in beide talen te geschieden. Afgelopen periode heeft het NK wielrennen Montferland nationaal en zeker in de Nederlandse wielercircuit op de kaart gezet. Dit moet volgens de VVD de komende periode worden vastgehouden en waar mogelijk worden voortgezet door de goede dingen te doen op gebied van fietsen en wieleractiviteiten. Het tekort nav afgelopen evenement wordt komende periode nog in de raad verder besproken en daarbij zullen de ervaringen mbt de organisatie en de rol van de gemeente ook zeker besproken worden. Voor het wielrennen zelf en de potentie van dit gebied mbt fietsen moet dit volgens de VVD echter niet een leiden tot een kramp dat er niets meer georganiseerd kan worden op dit gebied, dat zou de kansen voor Montferland teniet doen en tevens de gemaakte kosten achteraf als onnodig kunnen bestempelen. Is het college het met ons eens dat er ook in de toekomst ruimte moet zijn voor wieleren fietsevenementen ter promotie van de gemeente Montferland? Maatschappelijke ondersteuning en veiligheid Leefbaarheid en veiligheid van de directe leefomgeving ligt in eerste instantie een taak van de burgers zelf; de overheid dient te zorgen voor de openbare ruimte en waar nodig zorg te dragen voor adequate handhaving maar het begint bij de inwoners zelf. Veel inwoners handelen hier ook naar en spreken mede inwoners aan waar nodig. Vaak is de kwaliteit van de directe leefomgeving van invloed op het gevoel van leefbaarheid en veiligheid. De regie moet in eerste instantie bij de wijk/buurt liggen, de gemeente kan en moet daarin ondersteunen. Hiermee is ook het belang van wijk- en dorpsraden helder; de gemeente zal ons inziens moeten blijven inzetten op het stimuleren van wijk- en dorpsraden waar deze (nog) niet actief zijn. Goede lokale initiatieven dienen zoveel mogelijk gedeeld te worden en ook op andere plaatsen in de gemeente te worden uitgerold. De gemeente kan helpen de goede initiatieven in beeld te krijgen. Hiervoor kunnen volgens de VVD de wijk- en kern-coördinatoren een sleutelrol spelen door het voeden en beheren van een soort ideeënbank wijken en kernen. Ziet het college mogelijkheden om een ideeënbank wijk en kernen als pilot op te richten om goede lokale initiatieven zichtbaar en breder toepasbaar te maken? Werk en inkomen Voor de lokale economie is werk en inkomen van cruciaal belang; zoveel mogelijk inwoners (laten) deelnemen aan het economisch verkeer en daarmee tevens deelnemen aan het sociaal verkeer. Wie dit niet zelfstandig kan dient in beginsel op weg geholpen te worden en wie structureel hulp nodig heeft dient ook ondersteund te worden via of door de gemeente. Uitgangspunt is dat eerst de zelfredzaamheid wordt aangesproken zodat voor de beperkte middelen die de gemeente heeft effiecient worden ingezet voor hen die het echt nodig hebben. Ook hier is de samenwerking met het lokale bedrijfsleven van groot belang. 20

21 VVD MONTFERLAND - ALGEMENE BESCHOUWINGEN - BEGROTING van 9 Verder dient er op gelet te worden dat hulp van de gemeente niet leidt tot een zogenaamde armoedeval op moment dat men op eigen benen gaat staan. De gemeente moet daarom terughoudend zijn met het permanent gratis beschikbaar stellen van middelen. Altijd dient het doel voor ogen te worden gehouden: zoveel mogelijk mensen op eigen kracht laten deelnemen aan economisch en sociaal verkeer met economische zelfredzaamheid als uitgangspunt. Financiële paragrafen Het weerstandvermogen is dit jaar iets lager dan vorig jaar begroot; van werkelijk 1,87 gaat het nu terug naar 1,3 begroot. Dit is nog ruim boven de 1 maar de ontwikkeling vraagt wel de nodige aandacht. Het betekent dat enerzijds de reserves goed in beeld moeten blijven en er niet te snel een beroep op gedaan moet worden als er tekorten zijn, ook is het van belang dat risico s beperkt worden en blijven en dat ingezette programma s nauwgezet gevolgd moeten worden om de beoogde resultaten ook volledig te realiseren. De financiële kentallen geven aan dat de gemeente qua solvabiliteitsratio en structurele exploitatieruimte extra aandacht vraagt. De gemeenteraad zal bij alle haar besluiten dit mee moeten laten wegen om te voorkomen dat er op termijn een financieel te risicovolle situatie ontstaat en de rekening bij de inwoner neergelegd moet worden. Graag ziet de VVD bij de volgende begroting een overzicht tegemoet hoe het college de komende periode de ontwikkelingen op gebied van de kentallen (blz 105) ziet. Daarmee tevens aangevend hoe we hierin kunnen verbeteren en welke mogelijkheden hiervoor aanwezig zijn. Het is dan aan de raad om keuzes te maken en af te wegen wat zwaarder weegt, kentallen buiten de range en daarmee extra risico s voor de gemeente of verbeteren van de financiële positie van de gemeente. Grondbeleid Het grondbeleid van de gemeente Montferland was, is en blijft volgens de VVD verantwoord en realistisch. We zien dat beoogde winsten lager uitvallen en soms ook trager binnen komen; echter op andere terreinen zien we dat de uitgifte sneller gaat dan gepland. Al met al betekent dit dat we hier de risico s nauwlettend in de gaten zullen moeten blijven houden en het grondbeleid regelmatig moeten toetsen aan de situatie in de regio en de economische ontwikkelingen in Nederland algemeen. In de vergadering van 9 november as zullen we nader ingaan op uw voorgestelde besluiten met betrekking tot deze begroting MSO/

22 PvdA Montferland Algemene Beschouwingen 2017 en begroting 2018 PvdA fractie Montferland November

23 1. Leefbaar Montferland! Met het begrip leefbaarheid wordt aangegeven hoe aantrekkelijk en/of geschikt een gebied of gemeenschap is om er te wonen, te werken, kortom te leven. Het is echt een containerbegrip, een verzamelwoord voor kwaliteitskenmerken van een woonomgeving. Het leefbaar houden van Montferland is een verantwoordelijkheid van ons allemaal. Dus van de gemeente en inwoners samen. Heel belangrijk voor de leefbaarheid is wat PvdA Montferland betreft ontmoeting. Een dorp is leefbaar als er genoeg gelegenheid is voor mensen om iets samen te doen. Als er dus verenigingen zijn. Om samen te sporten, of andere dingen te doen. Wanneer mensen elkaar kunnen ontmoeten, zijn ze ook betrokken bij elkaar. Daarmee ontstaat zorg voor elkaar, ook dat is voor PvdA Montferland essentieel. De gemeente heeft een belangrijke wettelijke taak op het gebied van zorg. Die moet wat de PvdA betreft goed worden uitgevoerd. Maar de gemeente kan het niet alleen! Ze doet het samen met inwoners. Daarom is het belangrijk dat we goed oog hebben voor leefbare kernen. Er komt veel op de kleine kernen in de gemeente Montferland af. Kerken en scholen sluiten, dorpen nemen dorpshuizen over van de gemeente. Veel verenigingen hebben te maken met vergrijzing en teruglopende ledenaantallen. De gemeenteraad heeft in 2014 besloten om te bezuinigen. Bijvoorbeeld op de voetbalvelden. Er wordt door de gemeente beleid ontwikkeld waarbij het de intentie is dat voorzieningen worden geclusterd. Bijvoorbeeld: meerdere dorpen delen een sportaccommodatie. Het is de vraag of ook inwoners dat altijd de meest passende oplossing vinden. Wij zijn van mening dat een terugtredende overheid een verschuiving vraagt naar een overheid die de mening en de oplossingen van de burger echt centraal stelt. Vraag: Is het college dit met ons eens? Er speelt dus heel veel. De leefbaarheid in de kleine kernen staat onder druk en er zijn zorgen over de toekomst. Met de regelmaat van de klok krijgt PvdA Montferland signalen over onrust in de kleine kernen. Omdat het niet altijd duidelijk is waarom welke keuzes worden gemaakt. Onrust omdat de kleine kernen zich niet altijd gesteund voelen door de gemeente in de uitdagingen waar ze voor staan. Sterker nog: omdat ze soms vinden dat ze voor het blok worden gezet. Of dat dingen veel te snel gaan. En dat gaat PvdA Montferland aan het hart! Dé kleine kern bestaat niet. In Stokkum is de uitdaging anders dan in Loil. In Zeddam sluit de kerk niet. In Azewijn wel. In Lengel wordt anders gedacht dan in Nieuw Dijk over de toekomst van de voetbalvereniging. Dat is niet erg; als je je maar realiseert dat voor ieder dorp de uitdaging om de leefbaarheid in stand te houden anders is én tijd nodig heeft. 23 Algemene Beschouwingen 2017 PvdA Montferland

24 Wat vindt PvdA Montferland? Wat PvdA Montferland betreft is de gemeente er voor de inwoners. En helpt en ondersteunt zij de dorpen bij uitdagingen waar zij voor staan om de leefbaarheid in stand te houden. Wij vinden dat er maatwerk moet worden geleverd. En vinden ook dat er voldoende tijd moet zijn voor de dorpen om tot goede oplossingen te komen. We verwachten dat het college zich daarvoor inspant en het proces van burgerparticipatie faciliteert. Vraag: Hoe gaat het college dat regelen? 2. Communicatie We weten allemaal dat communicatie erg belangrijk is. Voor een goede samenwerking, voor een goede verstandhouding, voor elkaars begrip. Maar als wij ons werk voor onze inwoners goed willen doen, is communicatie extra belangrijk. De inwoners van Montferland zijn immers op ons aangewezen en kunnen een paspoort of bouwvergunning niet bij een andere gemeente ophalen. Wat dat betreft is de gemeente monopolist. Bij een monopolist is de noodzaak om klantvriendelijk te zijn extra groot om vervreemding te voorkomen. Dat vraagt extra inspanning. Het afgelopen jaar heeft ons geleerd dat bij veel dossiers de communicatie op alle niveaus te wensen overlaat. Onze oproep is om het komende jaar zowel als raad, college én gemeentelijke organisatie ervoor te zorgen dat de communicatie op alle vlakken beter gaat. Een goede communicatie begint met luisteren naar onze inwoner. De gemeente moet zich 'klantvriendelijker' opstellen. Niet alleen de receptie moet klantvriendelijk zijn, maar het moet bij iedereen een vanzelfsprekendheid worden. Dat wil zeggen luisteren en je verdiepen in onze inwoners. Luisteren wil niet zeggen dat daarmee de ander altijd gelijk heeft. Het kan zowel betekenen dat je uitlegt waarom iets niet kan als dat je soms de bereidheid moet hebben om zelf met andere gezichtspunten en in andere oplossingen mee te gaan. Vraag: Is het college het met ons eens dat communicatie op zowel ambtelijk, college als raadsniveau beter moet? 3. Armoedebeleid 80% van de mensen die bij de Sociale Dienst in onze gemeente bekend zijn hebben financiële problemen en kunnen moeilijk rondkomen. Ook mensen met een baan kunnen in armoede leven, bijvoorbeeld door schulden. Hun eventuele kinderen worden daardoor ook getroffen. Verder komen ook in de groep mensen net boven bijstandsniveau, financiële problemen voor. Op dit moment krijgen onze inwoners met een inkomen tot 120% van het bestaansminimum, extra hulp d.m.v. de armoederegelingen en via voorzieningen van de gemeente en instellingen zoals de voedselbank. Een goede zaak vinden wij. 24 Algemene Beschouwingen 2017 PvdA Montferland

25 De groep echter die net boven die 120 procent zit heeft het vaak ook moeilijk omdat men niet altijd meer te besteden heeft dan mensen die wel onder de 120% regeling vallen. Deze groep zou dus ook tot de doelgroepen in ons armoedebeleid moeten kunnen behoren. Veel mensen komen voorts ook niet gemakkelijk in de bijstand en kunnen er ook weer snel uitgezet worden. Ambtenaren moeten naar de regels vanuit het Rijk handelen en hebben dus weinig vrijheid om soepel met de regels om te gaan. Hierdoor komen bijvoorbeeld mensen snel en onterecht met schulden te zitten. Voor mensen met een laag of geen inkomen wordt dit dan snel een onoplosbaar probleem en vaak moet er een duur schuldhulp traject opgestart worden. Maatwerk per persoon is daarom noodzakelijk: uitzoeken hoe binnen de voorschriften mensen het best geholpen kunnen worden. Van belang vinden wij verder dat er binnen het armoedebeleid meer aandacht besteed wordt aan mensen met beperkingen, chronische ziektes of op een op andere wijze een afstand tot de arbeidsmarkt hebben, zoals ook vluchtelingen. Inclusie is daarom belangrijk omdat dat zorgt voor participatie in de samenleving met bijbehorend passend werk en inkomen. Vraag: Wat is hierin de visie van het college? 4. Participatiewet, Groenploeg in dienst van de gemeente Op dit moment zijn er ca. 190 Wsw- ers werkzaam bij Laborijn en 60 bij Presikhaaf. Door de invoering van de Partcipatiewet is de nieuwe instroom in de Wsw vanaf 1 januari 2015 niet meer mogelijk. Dat betekent dat in de komende jaren geleidelijk de zgn. oud Wsw-ers gaan verdwijnen bij Laborijn en ook bij Presikhaaf. Dienstverband Groenploeg Onze gemeente heeft na veel perikelen er voor gekozen om de groenploeg van Laborijn per 1 januari 2018 onder begeleid werken in dienst te nemen. De gemeente neemt de betreffende medewerkers in dienst. Daar hebben we ons als PvdA hard voor gemaakt. We zijn dus ook blij met het resultaat. Bij overname onder begeleid werken is voor deze groep Wsw-ers de Cao van toepassing van de nieuwe werkgever, in dit geval dus de Car/Uwo van de gemeente. Onderdeel van begeleid werken is tevens de terugvalgarantie. Als blijkt dat medewerkers - afgezien van verwijtbaar handelen- niet in staat zijn om hun werkzaamheden bij de nieuwe werkgever te verrichten, kunnen zij terugkeren naar hun Wsw-dienstverband bij Laborijn. Het siert de gemeente dat zij deze overgang zo goed mogelijk wil laten verlopen. 25 Algemene Beschouwingen 2017 PvdA Montferland

26 Voorbeeldrol De gemeente wil door het overnemen van de groenploeg een voorbeeldrol innemen door deze Wsw medewerkers een reguliere baan aan te bieden bij de gemeentelijke groenploeg. Een streven waar we als gemeente trots op mogen zijn en waarbij we tevens voldoen aan de vraag vanuit het rijk om mensen met een beperking zoveel mogelijk te laten meedoen aan de samenleving. Dit door hen te laten werken bij een reguliere werkgever bijvoorbeeld via detachering of begeleid werken. Vraag: We vragen van het bedrijfsleven stage en werkervaringsplekken te bieden aan werkloze jongeren. Dan moeten we zelf het goede voorbeeld geven. Dat hebben we in het verleden ook gedaan. Op dit moment helemaal niet. Waarom niet? 5. Jeugdzorg. Momenteel vormt het budget vanuit de WMO en Jeugdzorg een groot deel van de totale begroting van ons als gemeente. Om die reden een belangrijk onderdeel om verstandige keuzes in te maken. Vanwege het grote maatschappelijke belang niet alleen een belangrijk onderwerp om verstandige financiële keuzes te maken, maar ook op het gebied van visie en doelmatigheid van besteding beschikbare middelen en effect op leveren van goede zorg en ondersteuning aan onze inwoners. Wij willen laten zien dat betaalbaarheid van zorg en ondersteuning hand in hand kan gaan met kwalitatief goede, efficiënte en effectieve wijze van zorgverlening. Een mooi voorbeeld daarbij is de inzet van een praktijkondersteuner jeugdzorg bij huisartsen. Hierdoor kan meer maatwerk in aanbod van ondersteuning in de jeugdzorg geboden worden tegen lagere kosten. Het is namelijk niet altijd nodig om heel dure Jeugd GGZ zorg in te zetten. Vaak blijken lichtere vormen van hulp door andere gespecialiseerde jeugdhulpverleners effectiever te zijn en is de kostprijs voor ons als gemeente vaak lager. Wij als PvdA zullen daarom ook komende periode ons blijven inzetten om nieuwe, betere en betaalbare initiatieven voor zorg en ondersteuning aan onze inwoners te organiseren. Vraag: Goede zorg staat voorop. Dit is belangrijker dan uitkomen met het geld. Wat is hierop de visie van het college? 6. Duurzaamheid Duurzaamheid staat al enkele jaren op de agenda. Mondjesmaat wordt er in beleid en uitvoering ook al rekening mee gehouden. Zonnepanelen op het gemeentehuis, windmolens op de gemeentewerf, stimuleren bouw van energie neutrale woningen. Sinds enige tijd is er de mogelijkheid voor inwoners om een lening onder gunstige voorwaarden af te sluiten voor energiebesparende maatregelen aan het eigen huis. Daarnaast hebben we als Raad de opdracht gegeven tot een gedeeltelijke aanpassing van het bestemmingsplan buitengebied die het mogelijk moet maken om buiten het bouwblok, dicht bij de woning, als het dak daarvan niet geschikt is, zonnepanelen te plaatsen op de grond voor eigen gebruik. 26 Algemene Beschouwingen 2017 PvdA Montferland

27 Al met al is het een aarzelend begin van een veelomvattend plan: Montferland energieneutraal in Willen we dit bereiken dan vraagt dit nog enorme inspanningen en aanpassingen in onze Ruimtelijke Ordening. We komen er niet mee, om te roepen: Eerst alle daken beleggen met zonnepanelen. We zullen ons ook nu al moeten buigen over alternatieve investeringen in zonneparken en windmolens. In de Raadswerkgroep Duurzame Energie zijn ideeën geopperd hoe nu verder. In de regio is men hier ook mee bezig en wordt daar bij aangehaakt. Daar gaat het niet sneller van, maar wordt het een breder verhaal. Alleen ga je sneller, samen kom je verder. Op 14 november a.s. is het eerste energie café waar met inwoners gesproken wordt over wat we kunnen doen om in 2030 energieneutraliteit te bereiken. Bij de energie transitie is het voor de PvdA heel belangrijk dat de bewoners rechtstreeks kunnen profiteren van de overschakeling naar duurzame energie. De oprichting van Energiecoöperatie Montferland Klimaatneutraal is daarvan een mooi voorbeeld. 7. Financiën. Bij het opmaken van de voorliggende programmabegroting was er nog geen nieuw kabinet met nieuw beleid. De te verwachten algemene uitkering was daardoor onzeker. Deze algemene uitkering maakt zo n groot deel uit van onze inkomsten dat een kleine procentuele verandering gelijk grote gevolgen heeft voor het al of niet sluiten van de begroting. We hebben daar de afgelopen jaren de gevolgen van gezien. Gelukkig meestal aan de meevallende kant. Op basis van de ingeschatte bijdrage uit Den Haag kan er voor de komende paar jaar een sluitende begroting worden gepresenteerd. Dat is mooi. Maar: De al eerder aangekondigde, gelukkig vorig jaar nog meevallende verlaging van rijksuitkering voor het sociale domein, gaat vanaf nu echt doordrukken. Bij ongewijzigd beleid loopt dit tekort op tot 2,1 miljoen in Met name veroorzaakt door Hulp bij Huishouden en de Jeugdzorg. Allebei wettelijke taken met een open eind. De PvdA vindt dat de goede zorg belangrijk is. Als er niet genoeg geld voor uit Den Haag komt moeten we maar interen op onze reserves. Maar de PvdA snapt ook dat dit maar kan voor een korte overgangsperiode. Intussen moeten we zoeken naar mogelijkheden om de goede zorg goedkoper en efficiënter te doen. Dank! Aan college, ambtenaren, griffie en iedereen die de programmabegroting met alle toelichtingen en bijlages heeft samengesteld. Het wordt steeds omvangrijker, maar ook steeds beter te doorgronden. De PvdA had nogal wat vragen naar aanleiding van de begroting. Deze zijn naar tevredenheid beantwoord. Dank daarvoor! 27 Algemene Beschouwingen 2017 PvdA Montferland

28 28

29 Inleiding Voor ons ligt de laatste begroting van de gemeenteraad in zijn huidige samenstelling en dit is de eerste begrotingsvergadering onder voorzitterschap van onze nieuwe burgemeester Peter de Baat. Een woord van dank is op zijn plaats voor iedereen die heeft bijgedragen aan de vervaardiging van deze begroting Het komende jaar is een jaar met gemeenteraadsverkiezingen, wij denken dat we alleen door een betere samenwerking met onze inwoners de echt belangrijke doelen voor de komende jaren kunnen bereiken. Wij geloven in samenwerking, wij geloven dat de wil van een groep groter is dan de individuele wil van inwoners. Wij geloven in een politiek die niet boven de inwoners staat maar er tussenin. Wij geloven in inspraak. Bij belangrijke plaatselijke thema s moet het mogelijk zijn dat inwoners van een kern hier inspraak in hebben en worden gevraagd naar hun mening. Terugblik. Zoals altijd zijn er zaken die goed gaan en zaken die minder goed, om niet te zeggen heel slecht gaan. Het NK Wielrennen was een geslaagd evenement maar financieel gezien een debacle, hierover zullen wij nog spreken in de raadsvergadering van 30 november. Met een aantal kernen hebben we een overeenkomst afgesloten in verband met de overdracht van een belangrijke voorziening als het dorpshuis. Met name in Loil loopt de overdracht van De Zomp erg stroef. Dit zal de nodige aandacht en energie van alle betrokkenen vragen. Over clustering van voorzieningen zijn een aantal bijeenkomsten geweest, uitwerking van de inbreng van onze inwoners is gaande. Deze inbreng moeten wij op waarde schatten. Wij zijn bezig met de ontwikkeling van DocksNLD2 wat op nogal wat weerstand stuit bij omliggende gemeenten en de provincie. Voor de werkgelegenheid in onze gemeente, maar zeker ook de buurgemeenten is dit erg belangrijk. Ook uitkeringsgerechtigden uit buurgemeenten kunnen hier een arbeidsplaats vinden en dat is niet alleen goed voor de gemeenten, maar zeker ook voor de mensen die weer bijdragen aan de samenleving. En minstens zo belangrijk is de verbetering van hun eigen financiën. Er is grote onrust onder de plaatselijke bevolking over twee majeure projecten te weten de brede school in s-heerenberg en het Masterplan in Didam. Het is zaak dat we goed luisteren naar de grieven van onze inwoners met betrekking tot deze plannen. Zoals onze burgemeester vaker heeft opgemerkt: Alleen ga je sneller, samen kom je verder. De communicatie richting onze burgers moet sterk verbeterd worden, als voorbeeld kunnen we noemen de herinrichting van de Hoofdstraat in Kilder. Er is veel overleg geweest met de dorpsraad en aanwonenden. Toch heerst er veel ontevredenheid en frustratie over de afwikkeling hiervan. Je 29

30 kunt nog zo veel praten en communiceren, als het eindresultaat niet voldoet aan de verwachtingen en beloftes niet worden nagekomen, dan is dat hele traject van communicatie waardeloos. Financieel. In de lokale pers laat de wethouder van financiën optekenen dat er goed op de centjes wordt gepast. Waar was hij toen de begroting van het NK Wielrennen met tonnen werd overschreden? We hebben verlies moeten nemen op de ontwikkeling van bedrijventerrein A18. De verkoop van gronden op dit industrieterrein verloopt niet zoals ons destijds is voorgespiegeld. De enorme schuldenlast van de gemeente Montferland baart ons zorgen. De huidige zeer lage rente zal niet zo laag blijven. Een stijging met 1% punt zal een grote stijging van de uitgaven betekenen. LBM wil niet doen aan doemdenken, maar wij verliezen zeker de realiteit niet uit het oog. De rente zal op termijn weer gaan stijgen, de eerste tekenen daarvan zijn in de VS al zichtbaar Het is noodzaak de schuldenlast te verkleinen mede gezien de onzekerheid over de hoogte van de te ontvangen bijdragen uit het Gemeentefonds. In de praktijk is het nu eenmaal gemakkelijker te bezuinigen als het financieel allemaal wat gemakkelijker gaat. Op deze manier hoef je de burgers niet op te zadelen met lastenverhogingen. Vooruitblik. We moeten meer met elkaar spreken en beter naar elkaar luisteren. Problemen moeten we oplossen en niet veroorzaken. Juridisch moet onze gemeente professioneler worden. De gemeente staat nu nog regelmatig voor schut omdat men te lang, kansloos, blijft door procederen. Onze gemeente moet ook grote projecten professioneler gaan aansturen. Wat moeten we blijven doen? Focus houden op de kwetsbare mensen in Montferland; Verenigingen ondersteunen; Gemeentelijke lasten laag houden; Jongeren en uitkeringsgerechtigden weer een goede kans geven op werk en wonen; Lokale middelen lokaal besteden; Inwoners op de eerste plaats zetten! Sterke industriële groei stimuleren ten behoeve van extra werkgelegenheid. Bevorderen dat de files op de A12/A18 worden teruggedrongen. 30

31 Waar kunnen we mee stoppen? Politiek bedrijven met te weinig inspraak vanuit onze inwoners Kansloze juridische procedures volgen De bewoners geven aan wat er in hun kern gebeurd en wat hen "raakt" bij voorgenomen plannen. En die informatie is belangrijk, zowel voor de bewoners als voor de bestuurders. Het is zaak om goed naar de argumenten en wensen van de bewoners te luisteren. Analyseer de wensen van de bewoners en onderzoek of er mogelijkheden zijn om deze al dan niet te verwezenlijken in het uiteindelijke plan. Wanneer er niet of niet geheel aan de wensen voldaan kan worden, zorg dan voor een duidelijke onderbouwing en leg dit uit aan de bewoners. Pas dan zal de bewoner, al dan niet teleurgesteld, het begrijpen waarom bepaalde keuzes worden gemaakt of gemaakt moeten worden. 1. Relatie inwoners en bestuur Naast verdere digitalisering van gemeentelijke producten en diensten moeten we ook oog hebben voor de meer traditionele kanalen. Niet alle inwoners kunnen of willen mee op de digitale snelweg. 2. Wonen Wij willen bouwen naar behoefte in de kernen. Om de leefbaarheid in de kernen op termijn te blijven behouden, zullen er goedkopere (starters-)woningen in de kleinere kernen moeten komen. De gemeente zal dit moeten gaan faciliteren met bouwkavels die aantrekkelijk geprijsd zijn en voldoen aan de wensen van de kopers ( o.a. goede situering). Onze gemeente is druk bezig om de problemen van wateroverlast aan te pakken. Dit is een positieve ontwikkeling. Ook willen we dat de bouwleges in Montferland (die nu te hoog zijn) worden verlaagd naar prijzen die overeenkomen met een verminderde bemoeienis vanuit de gemeente. Ook moet onze gemeente de krimpeffecten proberen te compenseren met een positief migratiesaldo (dus meer mensen naar Montferland dan uit Montferland). Dit kan door bedrijven naar onze gemeente te halen die werkgelegenheid brengen maar ook door een programma Landelijk wonen in Montferland op te starten. Dit plan moet voorzien in woningbouw op maat tegen een prijsniveau dat voldoende aantrekkelijk is om in onze mooie gemeente te komen wonen. Lokaal Belang Montferland wil ook de oude woningvoorraad in Montferland, samen met de partners, versneld omvormen tot nieuwe attractieve en betaalbare woningen waarbij lokale ondernemers deze plannen mogen gaan ontwikkelen in teamverband met de gemeente en de klanten. Erfpachtvarianten kunnen het wonen in onze gemeente toegankelijker maken. 31

32 3. Beheer leefomgeving Wateroverlast Het voorkomen van wateroverlast zal een permanent punt op de agenda moeten zijn. Door de klimaatveranderingen is de overlast vooral in de glooiende delen van de gemeente zeer toegenomen. Was tot voor kort de wateroverlast 1 keer per paar jaren, nu is dat al 3 à 4 keer per jaar. Zeker waar regen- en rioolwater huizen inloopt, zal adequaat moeten worden opgetreden. Belangrijk is ook om in gebieden waar wateroverlast is geweest, blad en andere rommel zo snel mogelijk van straatkolken, roosters e.d. te verwijderen. Openbaar groen De aanleg en onderhoud van openbaar groen moet gedragen worden door de bewoners uit de buurt. Samen met een vertegenwoordiging van hen moet de buurt, gegeven de financiële ruimten, van mooi groen worden voorzien. Op plekken waar openbaar groen aan vernieuwing toe is, bijvoorbeeld op plaatsen waar nu speeltoestellen staan die niet of amper gebruikt worden kun je kijken of het aanleggen van pluktuinen haalbaar is. Deze pluktuinen zullen een belangrijke rol kunnen spelen als ontmoetingsplek voor buurtbewoners. Daarnaast bevordert het een gezonde leefwijze van inwoners. 4. Economie en toerisme Economie Zoveel mogelijk mensen aan het werk staat centraal bij Lokaal Belang Montferland. Het MKB is hierbij een belangrijke partner. Binnen de aanbestedingsregels moet zoveel mogelijk lokaal worden ingekocht. Sociaal ondernemerschap moeten we stimuleren, bijv. door Social Return. Werkgevers dienen actief benaderd te worden voor werk- en stageplekken. Ook binnen de eigen gemeentelijke organisatie moeten voldoende stageplekken worden gerealiseerd. Bij aanbestedingen willen we dat ook kleinere (lokale en regionale) bedrijven een kans krijgen om mee te doen. Toerisme. Het toerisme is binnen onze gemeente een belangrijke economische drager. LBM is er dan ook groot voorstander van om hier een goed beleid in te voeren en hecht derhalve veel waarde aan de volgende punten: Het toerisme binnen de gemeente moet gestimuleerd worden; Lokale initiatieven die bijdragen aan het toerisme binnen onze gemeente moeten ondersteund worden. Dit hoeft niet per definitie op financieel vlak, maar kan ook op andere vlakken, bijvoorbeeld 32

33 door middel van het samenbrengen van partijen, dan wel een vloeiende samenwerking met de gemeente. Wij zijn zeer content met het evenementenbeleid dat is opgezet waarbij ieder jaar een bedrag wordt vrij gemaakt om mooie evenementen te organiseren. Door het NK Wielrennen is Montferland weer goed op de kaart gezet. Toeristenbelastingen dienen we zo laag mogelijk te houden, zodat onze gemeente aantrekkelijk is voor een meerdaags bezoek. Dit behoudt de werkgelegenheid en waar mogelijk wordt deze zelfs vergroot. 5. Leefbaarheid, Veiligheid & Cultuur Leefbaarheid Er zal actie vanuit de gemeente ondernomen moeten worden, zodat de inwoners ook het gevoel krijgen dat er wat gebeurt op het gebied van leefbaarheid. Het is belangrijk dat er een soort draaiboek wordt opgemaakt met daarin duidelijk en op welk termijn de gestelde acties worden uitgevoerd. Een soort werkagenda dus, met een duidelijke terugkoppeling per accommodatie en activiteiten. Wij vinden het belangrijk om onze jeugd bij onze schutterijen en andere verenigingen te betrekken. Als hier aanvullende subsidiegelden voor beschikbaar moeten worden gesteld kunnen wij dat ondersteunen. Veiligheid Preventie is en blijft natuurlijk het belangrijkste. Voorkomen is beter dan zelf een dergelijk voorval te ervaren. De gemeente moet haar inwoners het besef geven dat iederéén het slachtoffer kan worden van een inbraak of nog erger een (roof-)overval. Inbrekers hebben geen gevoel bij het uitvoeren van hun daden. Ze houden geen rekening met de emotionele gevolgen die na hun daad optreden bij hun slachtoffers. Pas als je zelf een inbraak of overval hebt meegemaakt, weet je hoeveel impact zo n dergelijke gebeurtenis teweegbrengt. Daarom is het organiseren van bijeenkomsten voor alléén belangstellende inwoners niet voldoende. Meerdere kernen hebben reeds een whats app groep opgericht, dit draagt bij aan het veiligheidsgevoelen verdachte zaken kunnen zo snel en adequaat worden opgepakt. 6. Bevordering gezonde leefstijl 33

34 Een gezonde leefstijl is voor iedereen erg belangrijk. Dit geldt voor jong en oud. LBM is erg blij met de voorlichting die aan jongeren onder de 18 jaar gegeven wordt inzake alcoholgebruik en roken, zodat de jongeren/kinderen zich hier bewust van worden en het alcoholgebruik en roken daarmee naar verwachting minder zal worden. Ook is LBM voorstander van sportbevordering. Het is goed dat alle inwoners van Montferland in de gelegenheid worden gesteld te gaan sporten. Ook de mensen met een beperking vergeten we hierin niet. Het gebruik van de sportieve buitenruimte moet worden gestimuleerd. Het is van groot belang dat verenigingen steeds meer gaan samenwerken, mede gezien het feit dat er bezuinigd is op de subsidiegelden. De gemeente heeft hierin slechts een rol als coördinator. Het moet niet van bovenaf opgelegd worden. De initiatieven voor deze samenwerking moet vanuit de verenigingen zelf komen. 7. Jeugd en onderwijs De jeugd is de toekomst. Het aanleren van kennis en vaardigheden zijn van essentieel belang voor de ontwikkeling en het verdere leven van de jeugd. Wij vinden het fijn dat er extra ondersteuning aan leerlingen in het reguliere onderwijs geboden wordt, waardoor minder leerlingen naar speciaal onderwijs hoeven te gaan. Wel zijn wij van mening dat indien de ondersteuning niet voldoende blijkt te zijn voor de desbetreffende leerlingen, het speciaal onderwijs een goed alternatief is. Voor deze groep leerlingen dient het leerlingenvervoer goed geregeld te zijn. 8. Maatschappelijke ondersteuning In de missie wordt omschreven dat alle inwoners van de gemeente Montferland kunnen meedoen in de samenleving. De financieel allerzwaksten worden slechts heel summier ondersteund. Het voornemen is ook, dat er wordt gestreefd naar vermindering van het aantal inwoners dat is aangewezen op maatschappelijk ondersteuning. Hoe is dit te rijmen met de vergrijzing en de ontgroening? Steeds meer ouderen zullen een beroep gaan doen op deze ondersteuning. Het tegendeel zal het geval blijken: er zal een groter beroep gedaan worden op de ondersteuning. Dit grotere beroep kan niet worden afgeschoven op de vele vrijwilligers en mantelzorgers die er al zijn. Deze groep mensen bewijst diensten van onschatbare waarde voor onze samenleving. Helaas is de ondersteuning en de waardering die zij hiervoor krijgen nog te vaak ondermaats. 34

35 Initiatieven vanuit andere kernen met betrekking tot gemeenschapsvoorzieningen kunnen op onze sympathie en steun rekenen. 9. Werk en Inkomen De gemiddelde besteedbare inkomens in Montferland liggen lager dan de landelijke gemiddelde besteedbare inkomens. Daarom mogen we niet belastingen en heffingen opleggen die boven dit landelijk gemiddelde uitkomen. We willen dat zoveel mogelijk mensen met een uitkering een baan krijgen. Desnoods moeten we nuttige functies gaan maken waarbij onze gemeenschap baat krijgt van de inzet van mensen met een uitkering. Als laatste het belangrijkste: Duurzaamheid. Hoe willen wij dit stukje van onze aarde achterlaten voor hen die na ons komen? De voorraad fossiele brandstoffen raakt een keer op en deze zijn in meerdere of mindere mate verontreinigend voor het milieu. Daarom is het ontzettend belangrijk dat we ons inzetten voor het gebruik van alternatieve energiebronnen zoals wind- en zonne-energie. Bij elke beslissing die wij nemen zullen we de vraag moeten stellen: wat heeft dit voor gevolgen voor de duurzaamheid. 35

36 Algemene Beschouwingen Begroting 2018 CDA Montferland 36