kinesiste gespecialiseerd in de pelvische reëducatie en plasgedrag Els De Deckere AZ Sint-Jan AV campus Brugge Blaastraining

Transcriptie

1 Blaastraining en plasgedrag Els De Deckere kinesiste gespecialiseerd in de pelvische reëducatie AZ Sint-Jan AV campus Brugge

2 De bekkenbodem

3

4

5

6 5 belangrijke functies van de bekkenbodemspieren

7

8 Belang van de kinesitherapie

9 Gespecialiseerde kinesiste

10 Gespecialiseerde kinesiste

11 Informatie geven Uitleg over de anatomie en de functie van blaas en bekkenbodem Informatie over de soorten incontinentie en hun ontstaansmechanismen Uitleg over de therapie en de rol van de patiënt Stimuleren om nieuwe skills te ontwikkelen en oude (verkeerde) gewoontes af te leren Actieve participatie beklemtonen en regelmatig oefenen onderstrepen Geef de patiënt het inzicht dat de klachten veel zullen verbeteren maar dat de klachten niet helemaal zullen verdwijnen - realistische verwachtingen scheppen om het volhouden te realiseren

12 Stressincontinentie

13 Doelstellingen De patiënt wil van zijn/haar incontinentie af De spieren van de bekkenbodem zijn dwarsgestreepte spieren Daardoor kunnen we de spieren willekeurig doen samentrekken Door trainingsopbouw oefenen we de spiermassa De therapeute beoogt een reëducatie van het diafragma urogenitale De externe urethrale sfincter moet dus maximaal benut worden om continentie te herwinnen De patiënten moeten leren tijdens inspanning de bekkenbodemspieren op te spannen

14 proximale sfincter unit distale sfincter unit

15 Voorbeeld: Informatie na RALP Verlies s morgens < s avonds Urineverlies afhankelijk van activiteit, vermoeidheid, dranksoorten Beginfase: soms ook verlies s nachts Incontinentiemateriaal zo vlug mogelijk achterwege laten - alerter!!! Niet persen bij stoelgang (obstipatie?): vezelrijke voeding - voldoende drinken Tijdens mictiefase moeten de bekkenbodemspieren ontspannen zijn Nadruppelen voorkomen Eerste 6 weken postoperatief niet heffen, fietsen

16 De thuistraining Zodra de u de bekkenbodemcontracties correct uitvoert, gaat u thuis elke dag oefenen. 90 contracties per dag geven goede resultaten. Oefeningen over de ganse dag spreiden Oefeningen tijdens dagelijkse activiteiten uitvoeren Gradueel weglaten van incontinentiemateriaal (eerst s nachts, dan s morgens) Plaskalender bijhouden Thuistraining vraagt veel discipline In de beginfase vergt de training veel concentratie waardoor de oefeningen nogal vermoeiend zijn.

17 Aandrangincontinentie

18 Aandrangincontinentie Aandrangincontinentie treedt op door toegenomen prikkelbaarheid van de blaas Er is angst voor urineverlies Dit resulteert in meer stress waardoor de blaas meer prikkelbaar wordt Patiënt gaat vaker uit voorzorg plassen Angst voor urineverlies neemt af Door gewoontevorming onstaat de aandrang bij steeds kleinere volumes Er ontstaat frequency Vicieuze cirkel doorbreken!

19 Mictiedagboek

20 Mictiedagboek Datum: Uur Urine Vochtopname Drank Urineverlies Activiteit

21 Mictiedagboek Frequency : urineert 12 maal per dag s Morgens urgency bij het opstaan Geen urineverlies Nycturie 2 x

22 Mictiedagboek Frequency : urineert 14 maal per dag s Morgens urgency bij het opstaan Geen urineverlies Nycturie 3 x Persmictie s Nachts is er urineverlies

23 Mictiedagboek Frequency : urineert 15 maal per dag s Morgens urgency bij het opstaan Soms urineverlies Nycturie 2 tot 3 x s Nachts is er ook urineverlies Goede straal

24 Mictiedagboek = TOOL Monitoring van de symptomen Evolutie van de klachten en meten van effect van de therapie Besef bij de patiënt van de plasgewoontes (volumes, frequentie) Besef van de triggers en de tijdstippen van incontinentie Wat is het tijdstip van de incontinentie - vooraf gaan plassen als voorstel Dus de plastijden worden afgestemd op de gegevens van het mictiedagboek

25 Blaastraining Blaastraining is een training om het plasgedrag te veranderen, met als doel de blaasfunctie te verbeteren. Normaal plassen mensen vier tot zes keer per dag en soms een enkele keer s nachts. Bij ouderen kan de blaasinhoud kleiner worden (elasticiteit). Hierdoor plassen ouderen iets vaker, zowel overdag als s nachts. Het wordt regelmatig voorgeschreven in combinatie met medicatie (anticholinergica) of met bekkenbodemtherapie, en soms met beide. Blaastraining wordt zowel aan volwassenen als aan kinderen gegeven.

26 Blaastraining

27 Doel van de blaastraining Het doel van blaastraining is enerzijds om de blaascapaciteit te verbeteren en de frequentie te verminderen. Anderzijds heeft het tot doel de blaasfunctie te herstellen en het urineverlies te verbeteren. Blaastraining kan gegeven worden bij: aandrangincontinentie, waarbij sprake is van een overactieve blaas disfunctioneel mictiepatroon frequency Voordat de training begint wordt het plasgedrag en plaspatroon besproken. Als aanvulling: uroflowmetrie met residubepaling en een UDO Het vraagt motivatie en doorzettingsvermogen om van de klachten af te komen. Tijdens de blaastraining moet een deelnemer op een bepaald tijdstip naar het toilet gaan of juist het toiletbezoek uitstellen. Dit helpt om de capaciteit van de blaas weer normaal te krijgen.

28 Tips Ga op een vast tijdstip naar het toilet. Probeer de tijd tussen de toiletbezoeken te verlengen met bijvoorbeeld vijf minuten. Doe dat net zo lang tot er drie tot vier uur tussen de toiletbezoeken zit. De blaas went eraan dat die steeds voller wordt. Probeer afleiding te zoeken wanneer er aandrang is om te plassen. Zet een stoel of krukje bij het toilet en probeer het plassen nog enkele minuten uit te stellen. Vaak helpt zitten op een stoel of kruk om het uitstellen iets gemakkelijker te maken. Vermijd naar het toilet gaan voor het geval dat (defensief urineren). Ga op het toilet zitten om te plassen. Probeer vervolgens de urine nog tien seconden op te houden. Gradueel verlengen.

29 Tips Wanneer er s nachts sterke aandrang is om te plassen, is het verstandig om dit niet uit te stellen. Naarmate het overdag beter gaat met het uitstellen van het plassen, kan dit ook s nachts worden gedaan. Versterk de bekkenbodem door bekkenbodemspieroefeningen te doen. Leid de aandacht af van het plassen en de blaas: mails, boodschappenlijstje, telefoneren, smartphone, Plasdrang als: de knoop van de broek wordt losgemaakt of bij het openen van de deur bij thuiskomst. Iemand is dan net niet lang genoeg in staat om de controle over de blaas te houden. Onderweg naar het toilet kan iemand zichzelf dwingen het op te houden met de gedachte: ik mag pas plassen als ik op de toiletbril zit. Het helpt om dit te oefenen op momenten dat de aandrang minder heftig is.

30 Disassociatie van urgency en urineren door de mictie uit te stellen (gedrag) en door gebruik te maken van de perineo-detrusorinhibitiereflex (inhibitie van de detrusorcontractie).

31 Nog tips

32 Obstipatie Obstructie van het plaskanaal met residuele urine en overloop tot gevolg Externe druk op de blaasspier waardoor meer irritatie van de blaas Daarom obstipatie voorkomen door vezelrijk te eten, voldoende te drinken en voldoende te bewegen - zo nodig lavement en laxativa Cave faecalomen bij bedlegerige patiënten, gebruik van pijnstillers, gebruik van spierverslappers, gebruik van anticholinergica, diuretica (met onvoldoende drinken)

33 Toilethouding

34 Toilethouding Zit rechtop met de voeten plat op de grond. Het onderste gedeelte van de rug is hol. Ontspan de bekkenbodem. Neem eventueel een boek of tijdschrift mee. Pers niet mee tijdens het plassen want dan drukt u het plaskanaal terug dicht waardoor er residu ontstaat. Als de blaas leeg is kantel je een paar keer het bekken naar voor en naar achter. Span de bekkenbodem terug op en sta op. Neem je tijd om te plassen. Men mag de mictie niet onderbreken omdat men dan de bekkenbodemspieren opspant. We krijgen dan het zogenaamde streepjes-plassen (mictiestop-test). Dit resulteert in een onvolledig ledigen van de blaas wat op langere termijn infectie en blaasproblemen kan veroorzaken. Om na de mictie nadruppelen te voorkomen, geeft men de raad om een paar contracties van de bekkenbodemspieren uit te voeren of bulbaire massage toe te passen om zo de laatste druppels urine uit de plasbuis te verwijderen.

35

36 Voor meer info Bedankt voor de aandacht!