RAPPORTAGE ONDERWIJS

Transcriptie

1 RAPPORTAGE ONDERWIJS TECHNIEKAGENDA HAAGLANDEN, EEN OVERZICHT VAN ONTWIKKELINGEN IN HET TECHNISCH ONDERWIJS BINNEN HAAGLANDEN (2008 ) ACTIE 5: TECHNOLOGIEROUTE Auteur: drs. M.E. van Wijk, Tel / info@mvwijk.nl / in opdracht van Gemeente Delft: Mw. M. Martens Datum: 25 juni 2013

2 INHOUDSOPGAVE Tabellenoverzicht... 3 Figurenoverzicht Conclusies en aanbevelingen Demografie Haaglanden VO opleidingen VMBO Ontwikkeling aantal leerlingen Gemengde en Theoretische leerweg HAVO en VWO Inleiding Ontwikkeling aantal leerlingen met techniek in het profiel Ontwikkeling aantal leerlingen HAVO & VWO per gemeente MBO techniek Inleiding Landelijke ontwikkeling aantal MBO studenten (over 5 jaar) Regionale ontwikkeling aantal MBO studenten (over 5 jaar) Verdeling deelnemers binnen de sector techniek Verdeling naar sector, niveau en leerweg Verdeling naar niveau Verdeling naar leerweg ICT opleidingen Vrouwen participatie in het technische MBO (Mondriaan) Conclusie MBO HBO techiek Inleiding Landelijke ontwikkeling Hbo studenten (over 10 jaar) Regionale ontwikkeling aantal Hbo studenten (over 5 jaar) Verdeling studentenaantallen binnen de technische opleidingen Vrouwen participatie in het technische hbo (Haaglanden) Conclusie HBO Bibliografie Rapportage onderwijs tbv Technologieroute MVWIJK pag 2

3 TABELLENOVERZICHT Tabel 1: Prognose beroepsbevolking Haaglanden... 4 Tabel 2: Aantal leerlingen VMBO techniek per school en per opleiding in in Haaglanden... 5 Tabel 3: Aantal VMBO leerlingen (3e en 4e leerjaar) techniek naar opleiding Tabel 4: Leerlingaantallen GL en TL binnen Haaglanden... 7 Tabel 5: Aantal leerlingen HAVO en VWO per profiel in Haaglanden... 8 Tabel 6: Leerling Aantallen HAVO en VWO bovenbouw... 9 Tabel 7: Landelijke ontwikkeling aantal MBO studenten (over 5 jaar) Tabel 8: Regionale ontwikkeling aantal MBO studenten (over 5 jaar) Tabel 9: Verdeling aantal deelnemers binnen de sector techniek bij ROC Mondriaan Tabel 10: Aantallen en percentage studenten MBO techniek Tabel 11: Percentage studenten MBO techniek in Haaglanden naar leerweg Tabel 12: Leerlingaantallen naar niveau, bedrijfstak en opleiding (2008 ) Tabel 13: Leerlingaantallen ict opleidingen Haaglanden Tabel 14: Landelijke ontwikkeling inschrijvingen Hbo studenten (over 10 jaar) Tabel 15: Studentenaantallen HBO (10 jaar) Tabel 16: Provinciale ontwikkeling aantal Hbo studenten (over 5 jaar) binnen zuid holland Tabel 17: Studentenaantallen technische en groene HBO Binnen Haaglanden Tabel 18: Percentage vrouwen in HBO naar sector Tabel 19: Percentage vrouwen bji technische en groene opleidingen HHS en Inholland FIGURENOVERZICHT Figuur 1: Aantallen leerlingen van de verschillende opleidingen VMBO techniek tussen 2008 en in Haaglanden... 6 Figuur 2: Percentage MBO studenten naar sector in schooljaar Bron: CFI Figuur 3: verdeling studenten MBO techniek in Den Haag naar niveau Bron: DUO, eigen bewerking Figuur 4: Leerlingaantallen naar niveau en leerweg Figuur 5: Vrouwen participatie in het MBO Rapportage onderwijs tbv Technologieroute MVWIJK pag 3

4 1 CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN Leerlingen in Haaglanden kiezen in het VMBO en in het MBO nog steeds minder vaak voor technische opleidingen. In het HBO daarentegen wordt wel meer gekozen voor technische opleidingen. Binnen het HAVO en VWO winnen de N profielen aan populariteit. Ook binnen het VMBO zijn de gemengde en theoretische leerweg populair, welke een goede voedingsbron vormt voor de te ontwikkelen technologische route. Echter binnen de technische afdelingen van het VMBO, tonen alle richtingen een daling, muv metaal techniek. Binnen het MBO dalen nagenoeg alle studentenaantallen. Uitzondering hierop is de bedrijfstak Motorvoertuigen en tweewielertechniek en autohandel (+5,2%). Veel winst lijkt te behalen in het bevorderen van de instroom van meisjes naar Beta technische opleidingen Met name bij bètastudies bungelt Nederland onderaan de ladder met slechts 19% vrouwelijke studenten in 2009 (tegenover bijvoorbeeld Turkije met 41,5%, Finland met 39,1%, Engeland met 36,8% en Spanje met 34,9%; Italië heeft zelfs 51,4% vrouwelijke bèta studenten) (VHTO, 2011, p. 29). VHTO veronderstelt dat er een relatie is met het zelfbeeld van meisjes ten aanzien van exacte vakken. 2 DEMOGRAFIE HAAGLANDEN Prognose van de beroepsbevolking in Zuid-Holland. regio: Haaglanden scenario: Global Economy TABEL 1: PROGNOSE BEROEPSBEVOLKING HAAGLANDEN jaar jaar jaar jaar jaar jaar 65 jaar en ouder ,06% ,17% ,55% ,55% ,27% ,30% ,35% ,31% ,33% ,22% ,22% ,25% ,22% ,09% ,03% ,01% ,01% ,03% groei tov ,90% 8,04% 7,18% 3,62% 22,16% 72,98% 3,18% Bron: Bron Tympaan & eigen bewerking obv Provincie Zuid Holland 2007 totaal trend Tabel 1 toont de ontwikkeling van de bevolking binnen Haaglanden over de periode van 2007 geprognosticeerd tot Haaglanden toont, in tegenstelling tot geprognosticeerde landelijke modellen, een positieve groei in jarigen over de gehele periode. Rapportage onderwijs tbv Technologieroute MVWIJK pag 4

5 3 VO OPLEIDINGEN 3.1 VMBO Het VMBO techniekonderwijs in de regio Haaglanden wordt in het schooljaar verzorgd door dertien scholen. Tabel 2 laat zien hoe de leerlingen techniek (in de 3 e en 4 e klas) over de verschillende scholen en opleidingen verdeeld zijn. Uit Tabel 2 blijkt dat techniek breed isp (intrasectoraal programma techniek breed) veruit de meest aangeboden opleiding is. TABEL 2: AANTAL LEERLINGEN VMBO TECHNIEK PER SCHOOL EN PER OPLEIDING IN IN HAAGLANDEN Som van total () Haaglanden INSTELLINGSNAAM VESTIGING AFDELING Bouwbreed ISP Bouwtechniek Elektrotechniek Grafische Techniek Instalektro ISP Atlas Onderwijsgroep Chr Lyceum Delft Grotius College 6 6 ISW Johan de Witt Scholengroep Maris College Maris College Statenkwartier Oranje Nassau College Scholengr. Den Haag Zuid West Scholengroep Esloo SCZ Stedelijk College Sint Stanislascollege Veurs College Veurs Voorburg 1 1 Eindtotaal bron: DUO, eigen bewerking Installatietechnie k Metaaltechniek Metalectro ISP N.v.t. Techniek Breed ISP Technologie Oriëntatie Voertuigentechni ek Eindtotaal ONTWIKKELING AANTAL LEERLINGEN In Tabel 3 wordt het aantal leerlingen in Haaglanden in het derde en vierde leerjaar VMBO weergegeven. In het derde leerjaar kunnen leerlingen kiezen voor een van de opleidingen binnen techniek. Het aantal leerlingen VMBO techniek in Haaglanden daalt in het schooljaar met 17% ten opzichte van 2008 (Tabel 3). Echter, ook het totaal aantal sector breed geboden VMBO leerlingen daalt. Derhalve is het percentage leerlingen dat voor een technische opleiding kiest binnen het VMBO ten opzichte van de andere keuze sectoren (niet TL) 8 % lager dan in TABEL 3: AANTAL VMBO LEERLINGEN (3E EN 4E LEERJAAR) TECHNIEK NAAR OPLEIDING. AFDELING Totaal 2008 Totaal 2009 Totaal 2010 Totaal 2011 totaal groei 2008 Bouwbreed ISP % Bouwtechniek % Elektrotechniek % Grafische Techniek % Instalektro ISP % Installatietechniek % Metaaltechniek % Metalectro ISP % N.v.t Techniek Breed ISP % Technologie Oriëntatie 2 1 Voertuigentechniek % Eindtotaal techniek % alle sectoren VMBO totaal % percentage techniek 21% 20% 20% 20% 19% 8% bron: DUO, eigen bewerking Rapportage onderwijs tbv Technologieroute MVWIJK pag 5

6 De populariteit van de alle opleidingen met uitzondering van metaaltechniek binnen het VMBO techniek in de regio Haaglanden is over de periode 2008 nog dalend. Alleen de metaaltechniek heeft percentsgewijs een lichte winst geboekt, maar in absolute aantallen is dit marginaal. Opvallend is de populariteit van de brede opleiding, welke tot 2008 wel een groei toonde(otc Haaglanden, 2010) Voertuigentechniek Technologie Oriëntatie Techniek Breed ISP N.v.t. Metalectro ISP Metaaltechniek Installatietechniek Instalektro ISP Grafische Techniek Elektrotechniek FIGUUR 1: AANTALLEN LEERLINGEN VAN DE VERSCHILLENDE OPLEIDINGEN VMBO TECHNIEK TUSSEN 2008 EN IN HAAGLANDEN Geconcludeerd kan worden dat over de periode 2008 in Haaglanden het aantal leerlingen VMBO bij verschillende technische opleidingen afneemt. Rapportage onderwijs tbv Technologieroute MVWIJK pag 6

7 3.1.2 GEMENGDE EN THEORETISCHE LEERWEG De leerlingaantallen in de gemengde leerweg (GL) en de theoretische leerweg (TL) zijn de afgelopen 5 jaar binnen Haaglanden met 4,2% gegroeid (zie Tabel 4). Twee opleidingslocaties zijn gestopt en twee opleidingslocaties zijn gestart in de periode Opvallend is de groei van 102,5% bij het Veurs College locatie s Gravendeel. TABEL 4: LEERLINGAANTALLEN GL EN TL BINNEN HAAGLANDEN Naam school Groei 2008 Aloysiuscollege Kath SGM ,7% Atlas Onderwijsgroep ,9% Chr Coll De Populier ,8% Chr Lyceum Delft ,8% Erasmuscollege ,0% Esloo Onderwijsgroep ,5% Geref SGM Randstad ,6% Grotius College ,6% Het Rijnlands Lyceum ,8% Huygens Lyceum ,0% Interc Makeblijde College ,0% Interconf Hofstadcollege ,3% ISW ,6% Johan de Witt Scholengroep ,8% Lentiz ,2% Maris College ,1% Maris College loc. Houtrust ,3% Maris College Statenkwartier ,0% Oranje Nassau College ,1% S. Adelbert College ,5% Scholengr. Den Haag Zuid West ,9% Scholengroep Esloo ,0% SCZ Picasso Lyceum ,0% SCZ Stedelijk College ,3% SGM Dalton Vatel ,2% SGM Haags Montessori Lyc ,7% SGM het Segbroekcollege ,1% Sint Stanislascollege ,6% St Maartenscollege SGM ,8% Veurs Coll. loc. 's Gravendeef ,5% Veurs College ,9% Veurs College Veurs Voorburg Veurs College vst. STIP Dalton Vrije School Z Holland ,1% Wellantcollege ,3% Eindtotaal ,2% Het totaal aantal leerlingen dat een TL/GL opleiding binnen het MVBO volgt is in de periode 2008 met ruim 4% gestegen. Opvallend is de stijging Bet het Veurs Colege s Gravendeel (+102%). In Absolute zin is de groei het groots bij het St. Stanislascollege en de Atlas onderwijsgroep (resp en +94 leerlingen). De grootste daling vinden we bij het Grotiuscollege en scholengroep Den Haag Zuid West (resp. 55 en 49 leerlingen). Het potentieel leerlingenaanbod voor technologische routes is over de periode 2008 gestegen. Rapportage onderwijs tbv Technologieroute MVWIJK pag 7

8 3.2 HAVO EN VWO INLEIDING In de regio Haaglanden zijn er 31 scholen met een bovenbouw HAVO en/of VWO. In de bovenbouw HAVO en VWO kiezen leerlingen voor een profiel. In deze paragraaf wordt beschreven welke leerlingen binnen HAVO en VWO kiezen voor vakken met mogelijkheden voor een technische vervolgstudie. HAVO en VWO kennen vier profielen: cultuur en maatschappij, economie en maatschappij, natuur en gezondheid en natuur en techniek. Per 1 augustus 2007 zijn de profielen inhoudelijk gewijzigd, waardoor ze zich sterker van elkaar onderscheiden. Naast het profiel natuur en techniek biedt ook het profiel natuur en gezondheid (de zgn N profielen) de mogelijkheid om door te stromen naar technische vervolgstudies ONTWIKKELING AANTAL LEERLINGEN MET TECHNIEK IN HET PROFIEL TABEL 5: AANTAL LEERLINGEN HAVO EN VWO PER PROFIEL IN HAAGLANDEN AFDELING groei 2008 Cultuur en Maatschappij % Economie en Maatschappij % Economie en Maatschappij / Cultuur en Maatschappij % Natuur en Gezondheid % Natuur en Gezondheid / Cultuur en Maatschappij % Natuur en Gezondheid / Economie en Maatschappij % Natuur en Techniek % Natuur en Techniek / Cultuur en Maatschappij Natuur en Techniek / Economie en Maatschappij Natuur en Techniek / Natuur en Gezondheid % Eindtotaal % Perc N profielen 45% 46% 46% 47% 48% 6% Bron DUO, eigen bewerking De volgende zaken vallen op bij de in gekozen profielen binnen HAVO en VWO in Haaglanden Ten opzichte van de vijf voorgaande jaren zijn er in minder leerlingen ( 1%) binnen de bovenbouw van het HAVO/VWO. Het procentuele totaal aantal leerlingen dat een N profiel kiest, stijgt sinds 2008 met 6%. Ook het profiel economie en maatschappij wint veel leerlingen. Bij cultuur en maatschappij daarentegen is er sprake van een sterke daling. Rapportage onderwijs tbv Technologieroute MVWIJK pag 8

9 3.2.3 ONTWIKKELING AANTAL LEERLINGEN HAVO & VWO PER GEMEENTE In de leerlingaantallen verdeeld over gemeenten en scholen vallen de volgende fluctuaties op: - Het leerlingaantal op de Atlasgroep (Den Haag) toont een zeer sterke stijging (+95,5%) - In Voorburg daalt het leerlingenaantal op het Huygens Lyceum sterk, maar stijgt het leerlingaantal op SGM het Maartenscollege. - In Rijswijk daalt het leerlingenaantal opmerkelijk hard ( 31.5%), deze leerlingen lijken vooral te gaan naar Atlas Den Haag, Pijnacker (+36.2%), naar Leidschendam (+35%) en naar Delft (+4,5%) TABEL 6: LEERLING AANTALLEN HAVO EN VWO BOVENBOUW Loc & school Groei 2008 DELFT ,5% Chr Lyceum Delft ,6% Grotius College ,7% Sint Stanislascollege ,8% LEIDSCHENDAM ,6% Veurs College ,6% NAALDWIJK ,0% ISW ,0% PIJNACKER ,2% Sint Stanislascollege ,2% RIJSWIJK ZH ,5% Atlas Onderwijsgroep ,8% Interc Makeblijde College ,9% 'S GRAVENHAGE ,1% Aloysiuscollege Kath SGM ,1% Atlas Onderwijsgroep ,5% Chr Coll De Populier ,6% Chr Gymnasium Sorghvliet ,8% Chr Sgm Zandvliet ,9% Dalton Den Haag ,2% Esloo Onderwijsgroep ,9% Gymnasium Haganum ,4% Het Rijnlands Lyceum Interconf Hofstadcollege ,5% Johan de Witt Scholengroep ,8% Maerlant Lyceum Afd HAVO ,4% Scholengr. Den Haag Zuid West ,7% Scholengroep Esloo ,4% SGM Haags Montessori Lyc ,0% SGM het Segbroekcollege ,9% VCL ,7% Vrije School Z Holland ,6% 'S GRAVENZANDE ,4% ISW ,4% VOORBURG ,9% Huygens Lyceum ,3% SGM Dalton Vatel ,6% St Maartenscollege SGM ,4% WASSENAAR ,4% Het Rijnlands Lyceum ,7% S. Adelbert College ,1% ZOETERMEER ,7% Erasmuscollege ,6% Oranje Nassau College ,5% RK Alfrink College SGM ,9% SCZ Picasso Lyceum ,1% Eindtotaal ,7% Rapportage onderwijs tbv Technologieroute MVWIJK pag 9

10 4 MBO TECHNIEK 4.1 INLEIDING Het MBO techniek onderwijs in Zuid Holland wordt verzorgd door drie scholen. Dit zijn ROC Mondriaan in Den Haag, het Effatha in Zoetermeer en het ID College gevestigd in Zoetermeer en Leidschendam Voorburg. De analyses in deze paragraaf betreffen voornamelijk ROC Mondriaan. Het Effatha in Zoetermeer is een zeer kleinschalige opleiding voor doven en voor het ID College is het op basis van de beschikbare data niet mogelijk een onderscheid te maken tussen de vestigingen in Haaglanden (Zoetermeer en Leidschendam Voorburg) en daarbuiten. In deze paragraaf zijn de sectoraanduiding van het DUO gevolgd. De volgende sectoren zijn meegeteld bij MBO techniek: autotechniek, bouw en infra, carrosserietechniek, elektrotechniek, ict, installatietechniek, laboratoriumtechniek, metaal en schilderen. Ict is apart uitgewerkt in hoofdstuk LANDELIJKE ONTWIKKELING AANTAL MBO STUDENTEN (OVER 5 JAAR) Het totaal aantal studenten MBO landelijk (alle bedrijfstakken is nagenoeg stabiel rond ca studenten. In dit overzicht blijkt dat nagenoeg alle opleidingen een groei in deelnemersaantallen tonen. Echter de sector techniek toont landelijk een significante daling ( 6%). De grootste MBO sectoren zijn de sector Zorg en welzijn en Economie (beide 32 %), gevolgd door Techniek met landelijk 27%. TABEL 7: LANDELIJKE ONTWIKKELING AANTAL MBO STUDENTEN (OVER 5 JAAR) MBO SECTOR (Landelijk) Aandeel tov totaal groei 2008 Agrarisch % 7,1% Combinatie van sectoren % 12,4% Economie % 0,1% Techniek 1 gecorrigeerd % 6,2% Zorg en welzijn % 3,2% Totaal % 0,1% Techniek volgens DUO % 6,1% 1 In het Data bestand van DUO zit een fout. De bedrijfstak: Detailhandel, groothandel en internationale handel, mode en textiel is hierin gekoppeld aan Techniek, waardoor deze aantallen te hoog uitvallen. De onderste regel in Tabel 7 geeft de door Duo aangegeven aantallen weer. Rapportage onderwijs tbv Technologieroute MVWIJK pag 10

11 4.3 REGIONALE ONTWIKKELING AANTAL MBO STUDENTEN (OVER 5 JAAR) Binnen Haaglanden is het totaal aantal MBO studenten in vijf jaar licht gedaald ( 3%). Opvallend is de afwijkende verdeling van studenten over de verschillende sectoren in Haaglanden ten opzichte van de verdeling van studenten in Nederland. Zowel Zorg&Welzijn als Economie zijn zo n 10% groter dan in Nederland. Dit gaat duidelijk ten koste van de participatie in de technische opleidingen met een participatiegraad van slechts 15%. Waar het studentenaantal in zowel Zorg&Welzijn als Economie nagenoeg gelijk blijft, toont techniek sinds 2008 een sterkere daling dan landelijk ( 14.9%). TABEL 8: REGIONALE ONTWIKKELING AANTAL MBO STUDENTEN (OVER 5 JAAR) PLAATSNAAM MBO SECTOR gewicht % groei COMBINATIE VAN SECTOREN % 39,2% 'S GRAVENHAGE ECONOMIE % 0,1% TECHNIEK % 14,9% ZORG EN WELZIJN % 0,7% Totaal 'S GRAVENHAGE ,9% 4,0% COMBINATIE VAN SECTOREN % ZOETERMEER ECONOMIE % 0,0% TECHNIEK % 91,7% ZORG EN WELZIJN % 60,0% Totaal ZOETERMEER ,1% 47,6% Eindtotaal ,0% 4,0% 4.4 VERDELING DEELNEMERS BINNEN DE SECTOR TECHNIEK In de verdere analyse is, gezien de beperkte invloed (<0,1%) van het aantal leerlingen in Zoetermeer, alleen rekening gehouden met de leerlingen aantallen binnen s Gravenhage. Tabel 9 toont hoe de deelnemers verdeeld zijn over de verschillenden opleidingen binnen de sector techniek. Opmerkelijk is dat de bedrijfstak Detailhandel met een bijdrage van 21% door DUO hier onder techniek is ondergebracht. Voor de reproduceerbaarheid worden deze aantallen wel genoemd, maar worden in Tabel 9 de totalen en groei gecorrigeerd naar daadwerkelijk technische opleidingen. Zowel het combinatiebedrijf als de opleiding Proces, milieu, laboratorium techniek en fotonica zijn beëindigd. Twee bedrijfstakken tonen een stijging in deelnemersaantallen, maar het merendeel daalt. (na correctie van detailhandel totaal 15%). De bedrijfstak Metaal, Elektro en Installatietechniek is met een deelnemersaantal van 41% in veruit de grootse opleiding, maar is in 5 jaar met bijna 12% gedaald. TABEL 9: VERDELING AANTAL DEELNEMERS BINNEN DE SECTOR TECHNIEK BIJ ROC MONDRIAAN BEDRIJFSTAK MBO Procentu eel aandeel Beschermings en afwerkingstechnieken, reclame en presentatietechnieken % 16,1% Bouw en grond, weg en waterbouw % 23,4% Carrosserie en autoschadeherstel % 22,9% Combinatie bedrijf % 100,0% Detailhandel, groothandel en internationale handel, mode en textiel % 14,2% Metaal, elektro en installatietechniek % 11,7% Motorvoertuigen en tweewielertechniek en autohandel % 5,2% Proces, milieu, laboratoriumtechniek en fotonica % 100,0% Totaal Gecorrigeerd Totaal % 15,0% Bron DUO, eigen bewerking groei 2008 In heel Nederland vindt sinds 2010 een daling plaats in het aantal studenten MBO techniek. Dit is weergegeven in Tabel 10. Rapportage onderwijs tbv Technologieroute MVWIJK pag 11

12 TABEL 10: AANTALLEN EN PERCENTAGE STUDENTEN MBO TECHNIEK sector totaal aantal MBO studenten Den Haag totaal aantal MBO techniek Den Haag % techniek Den Haag 17% 16% 17% 15% 15% totaal aantal MBO studenten Zuid Holland totaal aantal MBO techniek Zuid Holland % techniek Zuid Holland 29% 29% 29% 28% 28% totaal aantal MBO studenten Nederland totaal aantal MBO techniek Nederland % techniek Nederland 29% 28% 28% 27% 27% 4.5 VERDELING NAAR SECTOR, NIVEAU EN LEERWEG In Den Haag kiezen in 2007 verhoudingsgewijs veel studenten voor de bedrijfstak Metaal, elektro en installatietechniek en voor de bedrijfstak Motorvoertuigen en tweewielertechniek en autohandel) zie Figuur 2. Het aantal studenten per bedrijfstak ligt in Den Haag hoger dan het Nederlands gemiddelde. Dit wordt veroorzaakt door een kleiner aantal aangeboden technische bedrijfstakken, waardoor relatief de deelname in de wél aangeboden bedrijfstakken stijgt. 45% 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% % mondriaan % landelijk FIGUUR 2: PERCENTAGE MBO STUDENTEN NAAR SECTOR IN SCHOOLJAAR BRON: CFI Rapportage onderwijs tbv Technologieroute MVWIJK pag 12

13 finale concept 25 juni 2013 / werkdocument laatste tekstuelee aanpassingen VERDELING NAAR NIVEAU De meeste studenten volgen hun opleiding op niveau 2 of 4 (in resp. 40% en 37%), zie Figuur 3. Op niveau 2 is sprake van een licht stijging (2%), op niveau 3 was sprake na 2008 van een stijging, maar in een daling. Niveau 4 toont 5 jaar achtereenvolgens een lichte daling. 50% 40% 30% 20% 10% niveau 1: assistentenopleiding niveau 2: basisberoepsopleiding niveau 3: Vakopleiding niveau 4: Middenkader/spec. Opl. 0% FIGUUR 3: VERDELING STUDENTEN MBO TECHNIEK IN DEN HAAG NAAR NIVEAU BRON: DUO, EIGEN BEWERKING Rapportage onderwijs tbv Technologieroute MVWIJK pag 13

14 finale concept 25 juni 2013 / werkdocument laatste tekstuelee aanpassingen VERDELING NAAR LEERWEG Sinds 2008 volgen in Den Haag meer studenten de beroepsbegeleidende leerweg (BBL) dan de beroepsopleidende leerweg (BOL). Mogelijk als gevolg van de financiële crisis waardoor er minder leerbanen beschikbaar zijn, kiezen sinds steeds meer studenten voor een BOL opleiding. Landelijk is al vanaf 2010 dezelfde trend waarneembaar, zie Tabel 11 hieronder. TABEL 11: PERCENTAGE STUDENTENN MBO TECHNIEK IN HAAGLANDEN NAAR LEERWEG Regio ROC Mondriaan Landelijk Leerweg BBL BOL BBL BOL % 40% 52% 48% % 40% 50% 50% % 46% 49% 51% Bron % 49% 47% 53% 49% 51% 43% 57% n DUO, eigen bewerking Figuur 4 toont het netto aantal inschrijvingen per opleidingstype per jaar. Hieruit blijkt de flinke daling in BBL niveau 2 opleidingen terwijl het aantal inschrijving BOL niveau 2 juist stijgt. Opleidingen op niveau 3 vinden over het algemeen plaats in de BBL route, terwijl op niveau 4 juist in de BOL wordt opgeleid BBL 1 BOLVT BBL 2 BOLVT BBL 3 BOLVT BBL 4 BOLVT FIGUUR 4: LEERLINGAANTALLEN NAAR NIVEAU EN LEERWEG De meeste MBO studenten techniek volgen hun opleiding op niveau 2 of 4 (in respectievelijk 46% en 30%). Over de periode 2008 daalt het totaal aantal inschrijvingen met 15 %. Deze daling is het gevolg van de afname op van het aantal studenten voor niveau 2, 3 en 4 ( 11%, 18%, 22%). Op niveau 1 is het leerlingenaantal gestegen (+22%). Rapportage onderwijs tbv Technologieroute MVWIJK pag 14

15 Tabel 12 geeft de aantallen studenten MBO techniek in Den Haag weer per niveau, bedrijfstak en opleiding voor de jaren 2008 tot en met. Voor ICT is dit apart weergegeven in Tabel 13. TABEL 12: LEERLINGAANTALLEN NAAR NIVEAU, BEDRIJFSTAK EN OPLEIDING (2008 ) INSTELLINGSNAAM MBO SECTOR ROC Mondriaan TECHNIEK KWALIFICATIENIVEAU BEDRIJFSTAK MBO groei Beschermings en afwerkingstechnieken, reclame en presentatietechnieken Bouw en grond, weg en waterbouw Combinatie bedrijf Metaal, elektro en installatietechniek Motorvoertuigen en tweewielertechniek en autohandel Totaal % 2 Beschermings en afwerkingstechnieken, reclame en presentatietechnieken Bouw en grond, weg en waterbouw Carrosserie en autoschadeherstel Metaal, elektro en installatietechniek Motorvoertuigen en tweewielertechniek en autohandel Totaal % 3 Beschermings en afwerkingstechnieken, reclame en presentatietechnieken Bouw en grond, weg en waterbouw Carrosserie en autoschadeherstel Combinatie bedrijf 1 Metaal, elektro en installatietechniek Motorvoertuigen en tweewielertechniek en autohandel Proces, milieu, laboratoriumtechniek en fotonica 28 1 Totaal % 4 Bouw en grond, weg en waterbouw Carrosserie en autoschadeherstel Metaal, elektro en installatietechniek Motorvoertuigen en tweewielertechniek en autohandel Proces, milieu, laboratoriumtechniek en fotonica Totaal % Eindtotaal % Bron DUO, eigen bewerking Rapportage onderwijs tbv Technologieroute MVWIJK pag 15

16 4.6 ICT OPLEIDINGEN TABEL 13: LEERLINGAANTALLEN ICT OPLEIDINGEN HAAGLANDEN Selectie: Roc Mondriaan, ID college Gegevens INSTELLINGS NAAM KWALIFICATIE NIVEAU NAAM KENNISCENTRUM KWALIFICATIE NAAM groei 2008 ICT medewerker 2 ECABO (Medewerker ICT) Medewerker ICT ,0% Service medewerker ICT 1 100,0% Totaal ECABO ,2% Totaal ,2% 3 ECABO ICT medewerker (Medewerker beheer ICT) Medewerker beheer ICT ,5% Totaal ECABO ,0% Totaal ,0% 4 Combinatie kenniscentra ICT beheerder ,0% Totaal Combinatie kenniscentra ,0% ID College ICT en mediabeheer (ICTbeheerder) 48 ECABO ICT en mediabeheer (Netwerkbeheerder) 20 ICT beheer (ICT beheerder) ,1% ICT beheer (Netwerkbeheerder) ,0% ICT beheerder ,0% ICT beheerder (Servicedesk) ,0% Totaal ECABO ,0% Kenteq ICT beheerder (Real time systemen) 1 Telecom ICT Engineer (MK Tel/ICT) ,0% Totaal Kenteq ,0% Totaal ,5% Totaal ID College ,3% ICT medewerker 2 ECABO (Medewerker ICT) Medewerker ICT ,0% Totaal ECABO ,6% Totaal ,6% ICT medewerker 3 ECABO (Medewerker beheer ICT) Medewerker beheer ICT ,8% Totaal ECABO ,8% Totaal ,8% Combinatie 4 kenniscentra ICT beheerder ,0% Totaal Combinatie kenniscentra ,0% ROC Mondriaan ECABO ICT en mediabeheer (ICTbeheerder) 44 ICT en mediabeheer (Netwerkbeheerder) 14 ICT beheer ,0% ICT beheer (ICT beheerder) ICT beheer (Netwerkbeheerder) 102 Totaal ECABO ,0% Kenteq ICT beheerder ,0% Totaal Kenteq ,0% Totaal ,1% Totaal ROC Mondriaan ,3% Eindtotaal ,4% Rapportage onderwijs tbv Technologieroute MVWIJK pag 16

17 finale concept 25 juni 2013 / werkdocument laatste tekstuelee aanpassingen Binnen Haaglanden worden ICT opleidingen aangeboden door zowel het ID collega Voor de volledigheidd toont Tabel 13 een als ROC Mondriaan. De data van Duo voorziet niet in leerlingaantallen per opleidingslocatie. overzicht van studentaantallen in ICT opleidingenn bij zowel het ID College als bij ROC Mondriaan. Tabel 13 laat zien dat het totaal aantal leerlingen in ICT gerelateerde opleidingen sinds 2008 met 20,4% gedaald is. Opmerkelijk is dat het totaal aantal leerlingen dat een opleiding op niveau 3 volgt, is gestegen, terwijl het deelnemersaantal op niveau 4 met totaal 41,4% gedaald is. Op niveau 2 is het leerlingaantal met 12% gedaald. 4.7 VROUWEN PARTICIPATIE IN HET TECHNISCHE MBO (MONDRIAAN) Landelijk volgen in totaal vrouwen ( 15% tov totaal techniek) een technische opleiding. Ruim 81% daarvan volgt de opleiding op niveau 4. Ondanks een landelijk dalend leerlingen aantal ( 6%) is de vrouwen participatie landelijk toegenomen met 22%! In volgen totaal 38 meisjes (1.8%) een technische MBO opleiding bij ROC Mondriaan. 12 meisjess volgen een niveau 2 opleiding en 24 meisjes een opleiding op niveau 4. Uit de Figuur 5 blijkt dat het aantal meisjes, ondanks alle inspanningen daalt in de periode 2008 ( 37%) niveau 1 niveau 2 niv veau 3 niveau FIGUUR 5: VROUWEN PARTICIPATIE IN HET MBO 4.8 CONCLUSIE MBO De participatiegraad van leerlingen binnen de technische sector binnen Haaglanden ligt met 15% ruim achter het landelijk gemiddelde van 27%. Het leerlingenaantal is in tov 2008 met 14,9% gedaald. Alleen op niveau 1 is het leerlingenaantal gestegen. Binnenn de regio is de vrouwen participatie zeer laag tov het landelijk gemiddelde. Bovendien is er regionaal sprake van een dalendee trend, terwijl landelijk de vrouwenparticipatie en stijgende trend laat zien. Rapportage onderwijs tbv Technologieroute MVWIJK pag 17

18 5 HBO TECHIEK 5.1 INLEIDING Het technisch hoger beroepsonderwijs in de regio Haaglanden wordt verzorgd door twee scholen. Het betreft De Haagse Hogeschool met drie vestigingen, verdeeld over Den Haag, Rijswijk en Zoetermeer. Daarnaast is er INHolland in Delft. INHolland heeft ook vestigingen technisch hoger beroepsonderwijs in Alkmaar, Haarlem en Amsterdam/Diemen. Tenzij anders vermeld, zijn in de analyses van de cijfers van INHolland die opleidingen meegenomen, die alleen in Delft worden gedoceerd. Dit zijn studies die in het Centraal Register Opleidingen Hoger Onderwijs (CROHO) binnen de sector techniek vallen en studies die door de commissie Nulmeting Bèta en Techniek gedefinieerd zijn als opleidingen met meer dan 50% bètatechniek. 5.2 LANDELIJKE ONTWIKKELING HBO STUDENTEN (OVER 10 JAAR) Het totaal aantal studenten dat zich jaarlijks inschrijft (zie Tabel 7) in het hbo (alle sectoren) toont een groeiende lijn. Het aantal inschrijvingen in de sector techniek (htno) toont landelijk een groei van 22,6%. Omdat het totaal aantal inschrijvingen in het HBO ook toeneemt is de relatieve stijging van het aantal studenten dat zich op een technische (htno) opleiding inschrijft gestegen met 7,4%. TABEL 14: LANDELIJKE ONTWIKKELING INSCHRIJVINGEN HBO STUDENTEN (OVER 10 JAAR) sector groei hao ,2% heo ,4% hgzo ,6% hpo ,0% hsao ,6% htno ,6% kuo ,8% Eindtotaal ,2% % htno 15,7% 15,4% 15,3% 14,9% 15,1% 15,3% 15,5% 15,6% 15,9% 16,9% 7.4% Bron: HBO raad, eigen bewerking Rapportage onderwijs tbv Technologieroute MVWIJK pag 18

19 Voor de volledigheid en vergelijkbaarheid met de cijfers van het MBO zijn in Tabel 15 de studentenaantallen opgenomen per sector. Het totale studenten aantal is in de laaste 10 jaar fors gestegen (+25,5%). De sector economie (heo) vormt veruit de grootste sector op het HBO. Techniek (htno) is in het HBO vertegenwoordigd met een gemiddeld aandeel van 16,2% (over 10 jaar). De absolute studentenaantallen techniek groeiden met 21,4 procent, maar percentsgewijs, daalt in het hbo het aantal studenten met een technische opleiding. TABEL 15: STUDENTENAANTALLEN HBO (10 JAAR) sector Groei 2003 HAO ,8% HEO ,8% HGZO ,0% HPO ,7% HSAO ,1% HTNO ,4% KUO ,9% (leeg) Eindtotaal ,5% percentage htno 17,1% 16,6% 16,3% 15,9% 15,9% 15,9% 15,9% 15,8% 16,0% 16,5% 3,3% Bron: HBO raad, eigen bewerking 5.3 REGIONALE ONTWIKKELING AANTAL HBO STUDENTEN (OVER 5 JAAR) Binnen Zuid Holland is het totaal aantal HBO studenten in vijf jaar licht gestegen (+2,9%). Binnen Zuid Holland zijn geen opmerkelijke verschillen in studentenaantallen per sector tov het landelijke beeld (< 4%). Ook op techniek volgt het studentenaantal de landelijke trend rond de 16%. Wel is in Zuid Holland goed gepresteerd in studentenaantallen techniek over de laatste 5 jaar: percentsgewijs +2,9%. TABEL 16: PROVINCIALE ONTWIKKELING AANTAL HBO STUDENTEN (OVER 5 JAAR) BINNEN ZUID HOLLAND CROHO ONDERDEEL Groei 2008 economie ,0% gedrag en maatschappij ,9% gezondheidszorg ,3% landbouw en natuurlijke ,9% omgeving onderwijs ,1% taal en cultuur ,1% techniek ,4% Eindtotaal ,3% percentage techniek 15,3% 14,8% 14,7% 15,0% 15,7% 2,9% Bron: DUO, eigen bewerking Rapportage onderwijs tbv Technologieroute MVWIJK pag 19

20 5.4 VERDELING STUDENTENAANTALLEN BINNEN DE TECHNISCHE OPLEIDINGEN Binnen Haaglanden bevinden zich 2 hbo s: de Haagse Hogeschool en Hogeschool Inholland. De Haagse doceert meerdere technische opleidingen en Inholland geeft één technische opleiding, maar vult dit aan met een groene opleidingen. Tabel 17 geeft een overzicht van studentenaantallen binnen de technische en groene opleidingen binnen Haaglanden. TABEL 17: STUDENTENAANTALLEN TECHNISCHE EN GROENE HBO BINNEN HAAGLANDEN INSTELLINGSNAA M ACTUEEL De Haagse Hogeschool Totaal De Haagse Hogeschool Hogeschool INHOLLAND OPLEIDINGSNAAM ACTUEEL Groei 2008 Ad Projectleider Techniek % B Bedrijfswiskunde % B Bewegingstechnologie % B Bouwkunde % B Chemische Technologie % B Civiele Techniek % B Climate & Management B Commercieel Ingenieur % B Communication and Multimedia Design % B Elektrotechniek % B Human Technology % B Industrieel Produkt Ontwerpen % B Informatica % B Informatica en Informatiekunde % B Information Security Management % B Mechatronica B Technische Bedrijfskunde % B Technische Informatica % B Technische Natuurkunde % B Werktuigbouwkunde % % B Luchtvaarttechnologie % B Dier en Veehouderij % B Food Commerce & Technology (inclusief % aantallen van Amsterdam) B Greenport Business & Retail % B Landscape and Environment Management % Totaal Hogeschool % INHOLLAND Eindtotaal % Bron: DUO, eigen bewerking Rapportage onderwijs tbv Technologieroute MVWIJK pag 20

21 5.5 VROUWEN PARTICIPATIE IN HET TECHNISCHE HBO (HAAGLANDEN) Landelijk gezien volgen iets meer vrouwen dan mannen een HBO opleiding. Vrouwen zijn het over vertegenwoordigd in de onderdelen: gedrag en maatschappij, gezondheidszorg en onderwijs. Dit wordt vooral gecompenseerd in de deelname in het onderdeel techniek met een sterke ondervertegenwoordiging van vrouwelijke studenten. Binnen Techniek vindt de grootste stijging in vrouwenparticipatie plaats: 15.7 % TABEL 18: PERCENTAGE VROUWEN IN HBO NAAR SECTOR 2008 % vrouw 2009 % vrouw 2010 % vrouw 2011 % vrouw % vrouw groei 2008 economie 44,5% 44,6% 44,7% 44,7% 45,0% 1,0% gedrag en maatschappij 77,4% 76,9% 76,2% 75,7% 75,4% 2,5% gezondheidszorg 78,3% 77,8% 77,2% 76,3% 75,9% 3,2% landbouw en natuurlijke omgeving 41,6% 42,7% 42,8% 42,5% 42,4% 1,9% onderwijs 70,0% 68,9% 68,4% 67,6% 66,7% 4,8% sectoroverstijgend 68,8% 77,3% 42,7% 52,3% taal en cultuur 54,9% 55,7% 55,7% 56,0% 56,3% 2,6% techniek 14,8% 15,4% 15,9% 16,5% 17,2% 15,7% Eindtotaal 52,5% 52,3% 52,3% 51,9% 51,8% 1,3% Bron: DUO, eigen bewerking Binnen Haaglanden is het gemiddeld aantal vrouwen in HBO technische opleidingen over de totale periode 2008 : 14,3 procent. Opvallend is de grote vrouwenparticipatie in de opleiding Dier en veehouderij en Food en Commerce. In alle overige opleidingen zijn de vrouwen ondervertegenwoordigd. TABEL 19: PERCENTAGE VROUWEN BJI TECHNISCHE EN GROENE OPLEIDINGEN HHS EN INHOLLAND INSTELLINGSNAAM ACTUEEL OPLEIDINGSNAAM ACTUEEL 2008 % vrouw 2009 % vrouw 2010 % vrouw 2011 % vrouw % vrouw Ad Projectleider Techniek 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% B Bedrijfswiskunde 27,3% 32,1% 30,2% 38,9% 39,0% B Bewegingstechnologie 35,2% 33,2% 30,7% 33,6% 35,0% B Bouwkunde 14,3% 15,9% 15,1% 17,7% 15,1% B Chemische Technologie 29,5% 32,9% 34,4% 31,3% 33,3% B Civiele Techniek 7,6% 7,4% 6,1% 8,6% 11,4% B Climate & Management 0,0% 20,0% 25,6% 17,6% 16,7% B Commercieel Ingenieur 8,7% 5,7% 4,3% 5,4% 2,6% B Communication and Multimedia Design 22,7% 23,4% 24,6% 24,7% 26,0% De Haagse Hogeschool B Elektrotechniek 0,4% 0,5% 0,0% 1,1% 1,8% B Human Technology 21,0% 17,1% 20,2% 22,4% 20,9% B Industrieel Produkt Ontwerpen 26,1% 27,0% 25,9% 23,5% 25,5% B Informatica 2,6% 3,7% 5,2% 4,7% 3,5% B Informatica en Informatiekunde 5,6% B Information Security Management 4,3% 10,9% 11,5% 9,6% 7,7% B Mechatronica 1,1% B Technische Bedrijfskunde 7,0% 6,6% 7,9% 11,6% 14,2% B Technische Informatica 3,7% 3,7% 3,2% 2,8% 3,6% B Technische Natuurkunde 10,9% 8,9% 8,6% 10,3% 11,6% B Werktuigbouwkunde 1,9% 2,1% 3,6% 2,4% 3,1% Totaal De Haagse Hogeschool 13,1% 13,8% 14,4% 14,9% 15,2% B Luchtvaarttechnologie 5,2% 5,9% 5,3% 5,7% 6,7% B Dier en Veehouderij 81,5% 83,0% 77,0% 79,0% 78,5% Hogeschool INHOLLAND B Food Commerce & Technology 41,8% 41,3% 44,4% 48,4% 54,7% B Greenport Business & Retail 11,8% 11,1% 9,6% 9,7% 14,2% B Landscape and Environment Management 27,7% 24,6% 19,5% 16,7% 17,3% Totaal Hogeschool INHOLLAND 20,0% 21,4% 20,1% 21,1% 23,8% Eindtotaal 13,3% 14,1% 14,2% 14,6% 15,2% Bron: DUO, eigen bewerking Rapportage onderwijs tbv Technologieroute MVWIJK pag 21

22 5.6 CONCLUSIE HBO Het absolute aantal studenten dat een technische opleiding op hbo niveau volgt, toont een stijgende trend. Echter gerelateerd naar de totale groei binnen het Nederlands HBO, wordt deze trend behoorlijk getemperd en kan wellicht ten onrechte de indruk ontstaan dat het in het (landelijk HBO goed gaat met de studentenaantallen binnen techniek. Net als in het MBO kan een inhaalslag gerealiseerd worden door wervingsactiviteiten bewust te richten op vrouwen. Het HBO in Haaglanden realiseert een hogere instroom naar technische opleidingen dan het HBO landelijk. 6 BIBLIOGRAFIE OTC Haaglanden. (2010). regiovisie. Den Haag: OTC Haaglanden. VHTO. (2011). Trendanalyse Gender in het Beta Technisch hoger onderwijs. Amsterdam: Landelijk expertisebureau meisjes/vrouwen en Beta/techniek. Tympaan: zh.nl/modellen.php DUO data: Rapportage onderwijs tbv Technologieroute MVWIJK pag 22