Waterschappen: proeftuin & etalage van de Nederlandse watersector

Transcriptie

1 Waterschappen: proeftuin & etalage van de Nederlandse watersector Waterschappen hebben het imago alleen proven concepts toe te passen. Niets is minder waar. Jaarlijks investeren de waterschappen 1,3 miljard in het waterbeheer. 5 à 10% van deze investeringen betreft het operationaliseren van nieuwe diensten, producten en technologieën in de rol van launching customer. Het complexe karakter van onze opgaven in een intensief benutte leefomgeving dwingt ons tot meesterschap waar het verbinden en samenwerken betreft. In triple helix verbanden richten we ons als waterschappen op de ontwikkeling van het waterbeheer. Hierbij benutten we de creativiteit en innovatieve kracht van de markt. Komen daar nieuwe beheerconcepten, materiaalgebruik of technologieën uit voort, dan bieden we ondernemers en onderzoekers experimenteerruimte en fungeren we als launching customer. Daarbij staan we open voor nieuwe publiek/private contractvormen. Met deze invulling van onze rol vullen we de etalage van de Nederlandse watersector en kan het bedrijfsleven in het buitenland zijn businesscases onderbouwen. Ondanks de regionale focus van de individuele waterschappen hebben we ook internationaal een exportbevorderende rol. Bijvoorbeeld door de overdracht van inzichten met betrekking tot governancevraagstukken en het onderstrepen van de kwaliteiten van de Nederlandse watersector. Onze kracht Als uitvoeringsorganisaties zijn de waterschappen gericht op doen. Onze kracht en daarmee ons aanbod richting het Topteam, betreft dan ook een zestal activiteiten: kennisontwikkeling verbinden Waterschappen bundelen kennisontwikkeling op nationaal niveau. experimenteerruimte bieden Waterschappen stellen hun unieke assets, zoals waterlopen, dijken, waterlaboratoria & zuiveringsterreinen, in triple helix verband ter beschikking als experimenteerruimte. de creativiteit van de marktpartijen benutten Waterschappen besteden innovatief aan en staan open voor nieuwe contractvormen. als launching customer fungeren Waterschappen investeren jaarlijks 1,3 miljard in het regionale waterbeheer, 5 tot 10% daarvan in de rol van launching customer. watergovernance kennis delen Waterschappen stellen hun kennis en inzicht met betrekking tot de institutionele basis voor duurzame realisatie van de wateropgaven beschikbaar. export ondersteunen Waterschappen ondersteunen export via hun buitenlandactiviteiten en bieden het bedrijfsleven toegang tot hun internationale netwerken.

2 Pagina 2 van 5 In deze activiteiten ligt de kracht van de waterschappen verscholen. Vanuit het perspectief van het Topgebied Water hebben de waterschappen daarmee een faciliterende rol in het eerste deel van de keten die leidt tot doorbraken op de mondiale watermarkt. Onze vraag Waterschappen zijn een speler van betekenis in het Nederlandse waterbeheer. Binnen het Topgebied Water ligt onze meerwaarde in de rol die we vervullen als 'eigenaar' van nieuwe maatschappelijke uitdagingen in het waterbeheer en als launching customer voor het in de praktijk testen van nieuwe diensten, producten en technologieën. Het bestendigen en uitbouwen van deze rol vraagt om brede erkenning van de positie van waterschappen in de zogenaamde gouden driehoek en actieve deelname van waterschappen in het definiëren van uitdagingen en kansen ten behoeve van de verdere ontwikkeling van het Topgebied Water. Contactpersonen bij de Unie van Waterschappen prof. dr. Stefan Kuks Uniebestuur; portefeuillehouder innovatie, tevens watergraaf Waterschap Regge en Dinkel mr. Sonja Timmer programmaleider Innovatie en internationaal (stimmer@uvw.nl) ing. Tom Voskamp MBA strategisch adviseur kennis & innovatie (t.voskamp@wrd.nl) drs. Bram Rosenbrand beleidsmedewerker innovatie & bestuurlijke vernieuwing (brosenbrand@uvw.nl)

3 Pagina 3 van 5 Een nadere toelichting Nu en in de toekomst, hier en daar Waterschappen zijn toekomstgericht. Al vele jaren werken zij aan de toekomstbestendigheid van ons land. De verantwoordelijkheid voor een goed waterbeheer maken de waterschappen als functionele overheid al vele jaren waar. Nergens in de wereld is het veiligheidsniveau zo hoog als in onze delta. Deze passage uit het bestuursprogramma van de Unie van Waterschappen benadrukt dat de waterschappen hun kerntaken continu ontwikkelen. Deze ontwikkeling betreft zowel de beheerfilosofie, de beheersystemen, de toegepaste technologie, als de benodigde governancestructuren. Hiermee anticiperen we in hoog en laag Nederland op onze nieuwe wateropgaven. Nieuwe opgaven die in de Nederlandse delta zorgen voor behoud en versterking van welvaart en welzijn, maar ook elders in de wereld bijdragen aan voorspoed. Onze thema s Uitvoering en ontwikkeling van onze watertaken raakt aan vele belangen in een intensief benutte leefomgeving. De 3 hoofdthema s die het NWP onderkent dekken daarom ook de kerntaken die de waterschappen continue ontwikkelen. Enabling delta life Droge voeten, dus veiligheid en hoogwaterbescherming, behoort zowel in hoog als laag Nederland tot de core business van de waterschappen. Het veranderende klimaat zorgt daarbij voor uitdagingen die om innovatieve oplossingen vragen. De klimaatdijk, de ijkdijk, de stapeling van functies, maar ook de toepassing van building with nature concepten in de zoetwatersystemen zijn hiervan voorbeelden. More crop per drop Voldoende water van een goede kwaliteit ten behoeve van landbouwproductie en natuur is een taak waar de waterschappen zich sinds hun ontstaan in bekwaamd hebben. Projecten en programma s als Peilgestuurde landbouw, Nieuw Limburgs Peil, landbouw op peil en Klimaat en Droogte zijn hiervan voorbeelden. De beschikbaarheid van zoetwater wordt cruciaal. Zeker daar waar een ontwikkeling naar agroparken wordt ingezet ontstaan nieuwe watervraagstukken waar de waterschappen een rol in hebben. Water for all Volksgezondheid en bescherming van het ecosysteem zijn belangrijke drivers voor de ontwikkeling van de zuiveringstaak van de waterschappen. Mede door een toenemende zorg over de beschikbaarheid van grondstoffen en duurzame energie ontwikkelen de zuiveraars zich van verwerkers naar leveranciers. Dit impliceert dat er in ketens en kringlopen wordt gedacht. Het bestuursakkoord water geeft waterschappen, drinkwaterbedrijven, rioolbeheerders een impuls om in de stedelijke waterkringloop gezamenlijk kansen te verkennen. Een ontwikkeling waar de waterschappen al volop aan werken en waarbij zichtbaar wordt dat verbindingen met de bouwsector en energiewereld een voorwaarde zijn voor het realiseren van een duurzame stedelijke waterkringloop.

4 Pagina 4 van 5 Onze rol Het complexe karakter van onze opgaven in een intensief benutte leefomgeving dwingt ons tot meesterschap waar het verbinden en samenwerken betreft. In triple helix verbanden richten we ons als waterschappen daarom op bovenstaande thema s. Hierbij benutten we de creativiteit en innovatieve kracht van de markt. Komen daar nieuwe beheerconcepten, materiaalgebruik of technologieën uit voort, dan bieden we ondernemers en onderzoekers experimenteerruimte en fungeren we als launching customer. Daarbij staan we open voor nieuwe publiek/private contractvormen. Met deze invulling van onze rol vullen we de etalage van de Nederlandse watersector en kan het bedrijfsleven in het buitenland haar businesscases onderbouwen. Ondanks de regionale focus van de individuele waterschappen hebben we ook internationaal een exportbevorderende rol. Bijvoorbeeld door de overdracht van inzichten met betrekking tot governancevraagstukken en het onderstrepen van de kwaliteiten van de Nederlandse watersector. Vanuit het perspectief van het Topgebied Water vervullen de waterschappen dus een faciliterende rol in het eerste deel van de keten die leidt tot doorbraken op de mondiale watermarkt. Onze kracht Waterschappen zijn als functionele overheid gericht op doen. Onze kracht in het Topgebied Water is dan ook gelegen in concrete activiteiten. Onze kracht en daarmee ons aanbod naar het Topteam is dat we in triple helix verbanden: kennisontwikkeling verbinden Versnipperde kennisontwikkeling is in de discussies over de invulling van het Topgebied onderkend als een belemmering voor toekomstige doorbraken. De waterschappen concentreren veel van hun kennisontwikkeling reeds bij de STOWA; het kenniscentrum van de regionale waterbeheerders. Naast financiering van dit centrum beschikken veel waterschappen over een eigen R&D budget. Dit budget wordt veelal ingezet voor ontwikkelingen binnen regionale kennisclusters. Zowel de kennisontwikkeling in STOWA verband als in de regionale kennisclusters bieden mogelijkheden tot verbindingen met andere kenniscentra. Hier willen de waterschappen zich voor inzetten. experimenteerruimte bieden Verspreid over heel Nederland beschikken de waterschappen over unieke assets zoals zuiveringsterreinen, watersystemen en waterlaboratoria. In triple helix verbanden worden deze beschikbaar gesteld als experimenteerruimte. De praktijk wijst uit dat experimenteerruimte een voorportaal is voor launching customership wat op zijn beurt weer resulteert in marktkansen en export. Experimenteerruimte bieden draagt daarmee bij aan het regionale multiplier effect van de geïnvesteerde waterschapseuro. Niet alleen de internationaal opererende bedrijven zijn dus gebaat bij experimenteerruimte, maar ook het regionale MKB.

5 Pagina 5 van 5 de creativiteit van de marktpartijen benutten In de adviesvraag en aanbestedingstrajecten spreken we de creativiteit van de marktpartijen aan. PIANOo noemt in 2009 al 14 voorbeelden van innovatief aanbesteden door waterschappen. Daarbij gaat het om de bouw van gemalen, waterkeringen, zuiveringsinstallaties. Ook waar het nieuwe contractvormen betreft staan we open voor experimenten. Zo wordt er in de regio weer geëxperimenteerd met bouwteams. als launching customer fungeren Jaarlijks investeren de Nederlandse waterschappen 1,3 miljard in het regionale waterbeheer. Bij 5 à 10% van deze investeringen wordt invulling gegeven aan launching customership. In de zuiveringstaak procentueel meer dan in het watersysteem, al bieden de investeringen in het watersysteem door de nieuwe opgaven wel potentieel. Zo zijn er in het kader van het hoogwaterbeschermingsprogramma nog forse investeringen in laag Nederland nodig, maar zijn er ook in het achterland nog legio knelpunten op te lossen. Alle waterschappen zijn op basis van hun investeringsbudget launching customers met potentieel. watergovernance kennis delen Waterschappen stellen hun kennis en inzicht met betrekking tot de institutionele basis voor duurzame realisatie van de wateropgaven beschikbaar. Vitale coalities in een complexe omgeving, parallelle planning van ruimtelijke ingrepen ten behoeve van wateropgaven, operation en maintenance concepten, alsmede capacity building voor beheer en onderhoud zijn expertisevelden van de waterschappen. Via het buitenlandbeleid van de waterschappen en het watergovernancecentrum wordt deze kennis gedeeld met het buitenland, waarbij het accent ligt op de focuslanden. export ondersteunen Door onze buitenlandactiviteiten en deelname aan handelsmissies bieden we het bedrijfsleven toegang tot internationale overheidsnetwerken. De verbindingen gelegd in Vietnam binnen het Water Mondiaal programma illustreren dit. Onze vraag Waterschappen zijn een speler van betekenis in het Nederlandse waterbeheer. Binnen het Topgebied Water ligt onze meerwaarde in de rol die we vervullen als 'eigenaar' van nieuwe maatschappelijke uitdagingen in het waterbeheer en als launching customer voor het in de praktijk testen van vernieuwende diensten, producten en technologieën. Het bestendigen en uitbouwen van deze rol vraagt om brede erkenning van de positie van waterschappen in de zogenaamde gouden driehoek van overheid, kennisinstellingen en bedrijven en actieve deelname van waterschappen in het definiëren van uitdagingen en kansen ten behoeve van de verdere ontwikkeling van het Topgebied Water.