Wiskundig denken in pilotexamens wiskunde B van havo en vwo

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Wiskundig denken in pilotexamens wiskunde B van havo en vwo"

Transcriptie

1 Wiskundig denken in pilotexamens wiskunde B van havo en vwo Hanneke Kodde-Buitenhuis Paul Drijvers Workshop op de studiedag van de NVvW 7 november 2015, Veenendaal 27 oktober 2017

2 Planning en invulling Introductie (±10 min) Examenopgaven analyseren en vervolgens plenair nabespreken (±30 min) Uitleg en resultaten van uitgevoerd onderzoek (±15 min) 2

3 Introductie Nieuwe curricula Pilotexamens Nieuwe examens 3

4 Theorie: wat zijn WDA? Wiskundig denken is bedenken hoe je wiskundig gereedschap kunt gebruiken om een probleem aan te pakken (Drijvers, 2015). Productie en reproductie Persoonlijk WDA-vragen in examens 4

5 Theorie: deelaspecten van WDA 5

6 Oefening Een wiskundig denkactieve vraag vwo wiskunde B overlappende vraag 6

7 Examenvragen analyseren In groepjes van 3 personen de uitgedeelde opgaven bespreken aan de hand van de volgende vragen: 1. Toetst deze examenvraag WDA? Waarom wel/niet? 2. Welke vorm van WDA wordt er in deze examenvraag getoetst? 3. Zijn er mogelijkheden om de vraag (nog meer) WDA te maken? 7

8 Examenvragen analyseren Plenaire nabespreking 8

9 Examenvragen analyseren Plenaire nabespreking 9

10 Examenvragen analyseren Plenaire nabespreking 10

11 Examenvragen analyseren Plenaire nabespreking 11

12 Uitgevoerd onderzoek 12

13 Onderzoeksvragen 1. In hoeverre doen de vragen van de pilotexamens wiskunde B voor havo en vwo een beroep op wiskundige denkactiviteiten? 2. Presteren leerlingen van pilotscholen beter dan leerlingen van reguliere scholen met betrekking tot wiskundige denkactiviteiten in examens van havo en vwo? 13

14 Onderzoeksmethode Analyse van examenvragen (Ozv 1) Kwantitatieve analyse van leerlingenresultaten (Ozv 2) Havo: Vwo: Kwalitatieve analyse van leerlingenwerk (Ozv 2) Examen vwo wiskunde B pilotscholen (110 lln), 3 reguliere scholen (128 lln) 14

15 Voorbeeld van leerlingenwerk 15

16 Voorbeeld van leerlingenwerk 16

17 Voorbeeld van leerlingenwerk 17

18 Resultaten: Analyse van examenvragen 18

19 Resultaten: Analyse van examenvragen 19

20 Resultaten: Kwantitatieve analyse Vwo Gemiddeld verschil op overlappende vragen: +4.8 Gemiddeldes: 47.9 (pilot) en 51.1 (regulier) 20

21 Resultaten: Kwantitatieve analyse Vwo Gemiddeld verschil op overlappende vragen: +4.8 Gemiddeldes: 47.9 (pilot) en 51.1 (regulier) Havo Gemiddeld verschil op overlappende vragen: +6.0 Gemiddeldes: 40.8 (pilot) en 54.2 (regulier) 21

22 Resultaten: Kwalitatieve analyse Overlappende vraag 10 (pilot) en vraag 5 (regulier) 22

23 Resultaten: Kwalitatieve analyse Vraag 11 (pilot) 23

24 Conclusies: onderzoeksvraag 1 Pilotexamens vwo 50%, havo 32% deelaspecten van WDA 24

25 Conclusies: onderzoeksvraag 2 Kwantitatieve analyse: Overlappende WDA vragen: pilot > regulier Gemiddeld op alle WDA vragen: pilot < regulier Kwalitatieve analyse: Overlappende vragen Nieuwe vragen (pilotexamen) Reguliere vragen (regulier examen) 25

26 Laat uw adres bij ons achter, als u graag het rapport wilt ontvangen. 26

27 Beperkingen en verder onderzoek - Niveau van de vraag - Niveau van WDA - Wiskundedomein - Beperkt aantal pilotscholen - Beperkt aantal (overlappende) WDA vragen - Alleen geschreven werk onderzocht 27

WDA in de examens. Ruud Stolwijk (Cito) NVvW SLO - conferentie 25 september 2017

WDA in de examens. Ruud Stolwijk (Cito) NVvW SLO - conferentie 25 september 2017 WDA in de examens Ruud Stolwijk (Cito) NVvW SLO - conferentie 25 september 2017 Even voorstellen: Ruud Stolwijk docent wiskunde sinds 1987 toetsdeskundige bij Cito sinds 2007 voorzitter Alympiadecommissie

Nadere informatie

Vwo wisb nieuwe programma CE vanaf 2018

Vwo wisb nieuwe programma CE vanaf 2018 SLO / NVvW Conferentie: Optimaal voorbereid naar het eindexamen wiskunde 24 september 2017 Vwo wisb nieuwe programma CE vanaf 2018 Henk Reuling Pilot-docent vwo wisc & vwo wisb www.wageningse-methode.nl

Nadere informatie

Vwo wisb nieuwe programma CE vanaf 2018

Vwo wisb nieuwe programma CE vanaf 2018 SLO / NVvW Conferentie: Optimaal voorbereid naar het eindexamen wiskunde 24 september 2017 Vwo wisb nieuwe programma CE vanaf 2018 Henk Reuling Pilot-docent vwo wisc & vwo wisb www.wageningse-methode.nl

Nadere informatie

NVVW-conferentie Optimaal voorbereid naar het eindexamen Maandag 25 september Workshop: VWO Wiskunde A uur

NVVW-conferentie Optimaal voorbereid naar het eindexamen Maandag 25 september Workshop: VWO Wiskunde A uur NVVW-conferentie Optimaal voorbereid naar het eindexamen Maandag 25 september Workshop: VWO Wiskunde A 13.15 15.15 uur Opbouw workshop Introductie (13.15 uur 13.25 uur) Even voorstellen Aanleiding en doel

Nadere informatie

Wiskundige denkactiviteiten in de wiskundemethoden

Wiskundige denkactiviteiten in de wiskundemethoden Wiskundige denkactiviteiten in de wiskundemethoden SLO nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling Studiedag NVvW 2015 Agenda Wie? Wat? Hoelang SLO Inleiding 2 minuten Getal en Ruimte Presentatie 10

Nadere informatie

Wiskundige Denk- Activiteiten in Praktijk

Wiskundige Denk- Activiteiten in Praktijk Wiskundige Denk- Activiteiten in Praktijk VELON conferentie 2015 NRO-PPO405-14-502 Paul Drijvers Freudenthal Instituut Universiteit Utrecht p.drijvers@uu.nl www.fisme.science.uu.nl/ www.uu.nl/staff/phmdrijvers

Nadere informatie

Vwo wisc: Vorm en ruimte

Vwo wisc: Vorm en ruimte SLO Aansluiting wiskunde VO-WO 16 april 2018 Vwo wisc: Vorm en ruimte Henk Reuling (ex) Pilot-docent vwo wisc & vwo wisb www.wageningse-methode.nl www.liemerscollege.nl Even voorstellen Henk Reuling: o

Nadere informatie

Van pilotexamen tot p-waarde. Ger Limpens, Cito, Arnhem 28 januari 2015

Van pilotexamen tot p-waarde. Ger Limpens, Cito, Arnhem 28 januari 2015 Van pilotexamen tot p-waarde Ger Limpens, Cito, Arnhem 28 januari 2015 Nieuwe programma s herstructurering van alle bètavakken nieuwe programma s voor biologie, natuurkunde en scheikunde vanaf 2013 nieuwe

Nadere informatie

Het nieuwe programma wiskunde A/C. Nieuwe programma s

Het nieuwe programma wiskunde A/C. Nieuwe programma s Wiskundedialoog 14 mei 2012 Het nieuwe programma wiskunde A/C Saskia van Boven ILS RU Nieuwe programma s Herstructurering van alle bètavakken Nieuwe programma s voor biologie, natuurkunde en scheikunde

Nadere informatie

Hoezo denkactiviteiten?

Hoezo denkactiviteiten? Hoezo denkactiviteiten? Paul Drijvers, Freudenthal Instituut Peter van Wijk, ctwo/aps 2011-11-05 350 450 100 N F P H Afstand tot F Afstand tot P 350 450 100 N F P H 350 450 100 N F P H Is dit een wiskundige

Nadere informatie

De 2015 programma s wiskunde B van havo en vwo. 9 november 2013 Ruud Stolwijk Cito, Arnhem Alma Taal

De 2015 programma s wiskunde B van havo en vwo. 9 november 2013 Ruud Stolwijk Cito, Arnhem Alma Taal De 2015 programma s wiskunde B van havo en vwo 9 november 2013 Ruud Stolwijk Cito, Arnhem Alma Taal 1 Inhoud - programma Even voorstellen Aanleiding vernieuwing wiskundeprogramma s Inhoud nieuwe programma

Nadere informatie

Wiskundig denken in de pilotexamens van de nieuwe wiskundecurricula havo/vwo

Wiskundig denken in de pilotexamens van de nieuwe wiskundecurricula havo/vwo Wiskundig denken in de pilotexamens van de nieuwe wiskundecurricula havo/vwo Master thesis, juli 205 Hanneke Kodde-Buitenhuis Studentnummer: 3484793 Freudenthal instituut, Universiteit Utrecht Cito, Arnhem

Nadere informatie

Wiskundige DenkActiviteiten in de nieuwe (examen)programma's

Wiskundige DenkActiviteiten in de nieuwe (examen)programma's Wiskundige DenkActiviteiten in de nieuwe (examen)programma's Paul Drijvers Freudenthal Instituut Universiteit Utrecht p.drijvers@uu.nl www.uu.nl/staff/phmdrijvers 2013-09-20 Afstand tot F Rijden naar Oostenrijk

Nadere informatie

Het Toetsen Tournée. Paul Drijvers Freudenthal Instituut Universiteit Utrecht

Het Toetsen Tournée. Paul Drijvers Freudenthal Instituut Universiteit Utrecht Het Toetsen Tournée Paul Drijvers Freudenthal Instituut Universiteit Utrecht www.fisme.science.uu.nl/ 2017-06-02 CET RVO TIMSS DTT LKT CE hv Opzet We bekijken een zestal nationale toetsen uit Nederland

Nadere informatie

Van pilotexamen tot p-waarde. Cito-2015

Van pilotexamen tot p-waarde. Cito-2015 Van pilotexamen tot p-waarde Cito-2015 Nieuwe programma s herstructurering van alle bètavakken nieuwe programma s voor biologie, natuurkunde en scheikunde vanaf 2013 nieuwe programma s wiskunde vanaf 2015

Nadere informatie

VWO Wiskunde C Logisch redeneren

VWO Wiskunde C Logisch redeneren VWO Wiskunde C Logisch redeneren SLO nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling Quintijn Puite (Hogeschool Utrecht) NVvW studiedag 2015 Ichthus College Veenendaal 7 november 2015 Inkomertje Doet u

Nadere informatie

Wiskunde: vakspecifieke toelichting en tips

Wiskunde: vakspecifieke toelichting en tips Wiskunde: vakspecifieke toelichting en tips Met deze voorbeelden van taken voor de wiskundelessen willen wij verschillende ideeën illustreren. Ten eerste geven zij een idee wat bedoeld wordt met hele-taakeerst

Nadere informatie

Het examenprogramma wiskunde A havo

Het examenprogramma wiskunde A havo Het examenprogramma wiskunde A havo Conferentie Hallo HBO, hier HAVO, 28 september 2016 Eindrapport van de vernieuwingscommissie ctwo: Wiskunde A op havo bereidt voor op hbo-opleidingen in met name de

Nadere informatie

TERUGBLIK CENTRAAL EXAMEN WISKUNDE A HAVO EERSTE TIJDVAK 2017

TERUGBLIK CENTRAAL EXAMEN WISKUNDE A HAVO EERSTE TIJDVAK 2017 TERUGBLIK CENTRAAL EXAMEN WISKUNDE A HAVO EERSTE TIJDVAK 2017 Inleiding Quickscan Via WOLF (Windows Optisch Leesbaar Formulier) geven examinatoren per vraag de scores van hun kandidaten voor het centraal

Nadere informatie

Informatie betreffende het nieuwe centrale examen geschiedenis havo en vwo in 2015

Informatie betreffende het nieuwe centrale examen geschiedenis havo en vwo in 2015 Informatie betreffende het nieuwe centrale examen geschiedenis havo en vwo in 2015 Al in het cursusjaar 2007-2008 is een nieuw examenprogramma geschiedenis ingevoerd in de vierde klassen van havo en vwo.

Nadere informatie

Diep in de problemen. Rogier Bos & Paul Drijvers Freudenthal Instituut Universiteit Utrecht. Hogeschool Utrecht

Diep in de problemen. Rogier Bos & Paul Drijvers Freudenthal Instituut Universiteit Utrecht. Hogeschool Utrecht Diep in de problemen zitten Rogier Bos & Paul Drijvers Freudenthal Instituut Universiteit Utrecht 02-02-2019 Hogeschool Utrecht Doelen van deze werkgroep Probleemoplossen ervaren Probleemoplossen observeren

Nadere informatie

TOELICHTING OP HET NIEUWE EXAMEN MAATSCHAPPIJWETENSCHAPPEN HAVO 2019

TOELICHTING OP HET NIEUWE EXAMEN MAATSCHAPPIJWETENSCHAPPEN HAVO 2019 TOELICHTING OP HET NIEUWE EXAMEN MAATSCHAPPIJWETENSCHAPPEN HAVO 2019 pagina 3 van 12 Inhoud 1 Inleiding 5 2 Opbouw van de syllabus 6 3 Het examen 8 4 De vraagstelling 9 5 Toepassing van het correctievoorschrift

Nadere informatie

Het centraal eindexamen geschiedenis

Het centraal eindexamen geschiedenis Het centraal eindexamen geschiedenis Centrale toetsing in het nieuwe examenprogramma Saskia.deBoer@cito.nl College 1. Hoe komt een examen tot stand? 2. Maken van een toets: afspraken en uitgangspunten

Nadere informatie

WORKSHOP. Simulatie werken met de datateam methode. Themabijeenkomst DTT Woensdag 9 december Wilma Kippers en Hanadie Leusink

WORKSHOP. Simulatie werken met de datateam methode. Themabijeenkomst DTT Woensdag 9 december Wilma Kippers en Hanadie Leusink WORKSHOP Simulatie werken met de datateam methode Themabijeenkomst DTT Woensdag 9 december 2015 Wilma Kippers en Hanadie Leusink Opbrengstgericht werken Gebruik maken van data, zoals toetsen en examencijfers,

Nadere informatie

Vragen naar de naam en de functie van een gereedschap

Vragen naar de naam en de functie van een gereedschap Vragen naar de naam en de functie van een gereedschap Wat is dit? Welk gereedschap is dit? Dat is een Wat kun je er mee doen? Waarvoor dient het? Met een kun je 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17

Nadere informatie

Informatieblad Rekenen September 2012 Locatie Zusterstraat Schooljaar VWO, HAVO, MAVO en VMBO

Informatieblad Rekenen September 2012 Locatie Zusterstraat Schooljaar VWO, HAVO, MAVO en VMBO Informatieblad Rekenen September 2012 Locatie Zusterstraat Schooljaar 2012-2013 VWO, HAVO, MAVO en VMBO Informatieblad Rekenen, Johan de Witt, locatie Zusterstraat, september 2012 1 Beste ouder en/of verzorger,

Nadere informatie

Hoe komt de n-term tot stand?

Hoe komt de n-term tot stand? Hoe komt de n-term tot stand? normering centrale examens voortgezet onderwijs algemene vakken Lody Smeets, Clustermanager Exacte vakken Centrale Examen Cito Plexs Conferentie 13 februari 2017 Programma

Nadere informatie

Wat moet je weten en doen voor een goed examen natuurkunde.

Wat moet je weten en doen voor een goed examen natuurkunde. Wat moet je weten en doen voor een goed examen natuurkunde. De stof moet op dit moment al goed in je hoofd zitten. In de les gaan we alleen maar bezig met oefenen van examens en examenopgaven. Thuis ga

Nadere informatie

Jaarvergadering NVvW Afronden bij examens. Jos Remijn & Ger Limpens, Cito november 2015 ronde 2; 14:00u-15:00u

Jaarvergadering NVvW Afronden bij examens. Jos Remijn & Ger Limpens, Cito november 2015 ronde 2; 14:00u-15:00u Jaarvergadering NVvW bij examens Jos Remijn & Ger Limpens, Cito november 2015 ronde 2; 14:00u-15:00u Planning: A: 14:00u-14:10u: inleiding B: 14:10u-14:40u: groepsopdrachten C: 14:40u-15:00u: plenaire

Nadere informatie

Rekenen, wiskunde en ICT. leerkrachtvaardigheden bij het nabespreken van non-routine rekenopgaven

Rekenen, wiskunde en ICT. leerkrachtvaardigheden bij het nabespreken van non-routine rekenopgaven Rekenen, wiskunde en ICT leerkrachtvaardigheden bij het nabespreken van non-routine rekenopgaven OTR2-REKI1-15 Marjolein Kool Konstant Ciach Karel Boonstra Bijeenkomsten rekenen & wiskunde Bijeenkomst

Nadere informatie

Week 17 Datum: 22 april 2015. Nieuwsbrief. Inhoud

Week 17 Datum: 22 april 2015. Nieuwsbrief. Inhoud ! Week 17 Datum: 22 april 2015 Nieuwsbrief Inhoud 1. Rekentoets en overgangsregeling 1 2. Huiswerkbegeleiding Over t IJ 1. Examentraining wiskunde 2 4. Controle schoolexamencijfers 2 5. Openingstijden

Nadere informatie

Centrum voor muziek, dans en cultuureducatie

Centrum voor muziek, dans en cultuureducatie MT Cultuur- Educatie Instrumentaal- Vocaal Dans 75 docenten 3 docenten 4 consulenten 3000 lln 400 lln 36.000 lln (PO/SO) Cultuur- Educatie PO Projecten Kunstmenu 7000 15.000 Projecten ontwikkelen Introductie

Nadere informatie

Sleuteltermen Stappenplan, belevingswereld, motivatie, boxenstelsel, economie Bibliografische referentie

Sleuteltermen Stappenplan, belevingswereld, motivatie, boxenstelsel, economie Bibliografische referentie ONTWERPRAPPORT Naam auteur Elles Lelieveld Vakgebied Economie Titel De juiste stappen, een onderzoek naar de problemen en oplossingen van opgaven over het boxenstelsel Onderwerp Het aanleren van een stappenplan

Nadere informatie

Programma. De datateam methode: Van boeiend onderzoek naar beter onderwijs. Opbrengstgericht werken Aan de slag met de Datateam methode

Programma. De datateam methode: Van boeiend onderzoek naar beter onderwijs. Opbrengstgericht werken Aan de slag met de Datateam methode De datateam methode: Van boeiend onderzoek naar beter onderwijs ResearchEd 21 01 2017 Kim Schildkamp: k.schildkamp@utwente.nl Programma Opbrengstgericht werken Aan de slag met de Datateam methode 1 Opbrengstgericht

Nadere informatie

Onderwijzen en toetsen van wiskundige denkactiviteiten

Onderwijzen en toetsen van wiskundige denkactiviteiten Onderwijzen en toetsen van wiskundige denkactiviteiten Implementatie examenprogramma s havo-vwo 2015 SLO nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling Onderwijzen en toetsen van wiskundige denkactiviteiten

Nadere informatie

Jaarplanning Gomarus College Groningen Vondelpad 1

Jaarplanning Gomarus College Groningen Vondelpad 1 Oktober week 43 ma 22 okt 2018 t/m Herfstvakantie vr 26 okt 2018 week 44 ma 29 okt 2018 Tekenen 5H: suikerfabriek (Voorlopige planning) di 30 okt 2018 t/m vr 02 nov 2018 Inhaaltoets 7+8 November week 45

Nadere informatie

EXAMENVOORLICHTING. Voor ouders/verzorgers kandidaten BB en KB

EXAMENVOORLICHTING. Voor ouders/verzorgers kandidaten BB en KB EXAMENVOORLICHTING Voor ouders/verzorgers kandidaten BB en KB 1. Hoeveel procent van de examenkandidaten slaagde de afgelopen jaren op het HC? Slagingspercentages VMBO BB en KB Jaar BB KB 2012 100.0% 98,8%

Nadere informatie

Wijzigingen worden door de docent in Edmodo of in de les doorgegeven. Hoofdstuk 1 Lineaire en exponentiële functies. Week Onderwerp Opgaven

Wijzigingen worden door de docent in Edmodo of in de les doorgegeven. Hoofdstuk 1 Lineaire en exponentiële functies. Week Onderwerp Opgaven Hoofdstuk 1 Lineaire en exponentiële functies 34 1-1 Lineaire verbanden 35 1-2 1-3 1-4 Gebieden ax + by < c Exponentiële verbanden Logaritmische schaalverdeling 36 1-5 1-6 SV TJZ Verdubbelings- en halveringstijd

Nadere informatie

Programma + workshopbeschrijvingen wiskunde C/D-dag

Programma + workshopbeschrijvingen wiskunde C/D-dag Programma + workshopbeschrijvingen wiskunde C/D-dag 19 maart 2014 Cursus- en vergadercentrum Domstad Koningsbergerstraat 9 3531 AJ Utrecht Tel: (030) 292 77 77 Het programma 10.00-10.30 uur Inloop met

Nadere informatie

Docentenhandleiding PO Schoolkamp

Docentenhandleiding PO Schoolkamp Docentenhandleiding PO Schoolkamp Inhoudsopgave 1 Inleiding... 1 2 Wat maakt deze opdracht 21 e eeuws?... 1 2.1 Lesdoelstellingen... 2 2.2 Leerdoelen... 2 3 Opzet van de opdracht... 2 3.1 Indeling van

Nadere informatie

Examentrainingen 2013. Alle informatie op een rij. Bijles Maas en Waal

Examentrainingen 2013. Alle informatie op een rij. Bijles Maas en Waal Examentrainingen 2013 Alle informatie op een rij Bijles Maas en Waal Inhoudsopgave Wat is een examentraining?... 3 Informatieavond voor examenkandidaten... 4 Studiebegeleiding voor examenkandidaten...

Nadere informatie

Docentenhandleiding Tabellen en grafieken

Docentenhandleiding Tabellen en grafieken Docentenhandleiding Tabellen en grafieken Havo A, leerjaar 4 Dit hoofdstuk is onderdeel van het domein Formules en grafieken. Havo 4: Tabellen en grafieken Havo 4: Formules Havo 4: Lineaire verbanden Havo

Nadere informatie

Whitepaper Pincode 6 e editie tweede fase

Whitepaper Pincode 6 e editie tweede fase Whitepaper Pincode 6 e editie tweede fase Nieuwe editie Pincode 6 e editie Tweede Fase Met de nieuwe editie van Pincode voor de tweede fase worden leerlingen optimaal voorbereid op het nieuwe examenprogramma,

Nadere informatie

Amsterdam University of Applied Sciences. Gezamenlijk redeneren en het valideren van wiskundige ideeën Abrantes Garcêz Palha, S. Link to publication

Amsterdam University of Applied Sciences. Gezamenlijk redeneren en het valideren van wiskundige ideeën Abrantes Garcêz Palha, S. Link to publication Amsterdam University of Applied Sciences Gezamenlijk redeneren en het valideren van wiskundige ideeën Abrantes Garcêz Palha, S. Link to publication Citation for published version (APA): Palha, S. (2017).

Nadere informatie

Management & Organisatie. Een mooi vak in de bovenbouw van de HAVO en het VWO

Management & Organisatie. Een mooi vak in de bovenbouw van de HAVO en het VWO Management & Organisatie Een mooi vak in de bovenbouw van de HAVO en het VWO M & O een nieuw vak Management & organisatie komt als apart vak niet voor in de basisvorming. Wel heb je onderdelen van het

Nadere informatie

Wat bedoelen ze toch met... denkactiviteiten?

Wat bedoelen ze toch met... denkactiviteiten? In elke aflevering van de rubriek Wat bedoelen ze toch met... staat een spraakmakend begrip uit de wiskundedidactiek of de onderwijskunde centraal, waarover veel is geschreven, maar waarvan toepassing

Nadere informatie

DE COMPUTER BIJ CENTRALE EXAMENS EN REKENTOETS VO

DE COMPUTER BIJ CENTRALE EXAMENS EN REKENTOETS VO DE COMPUTER BIJ CENTRALE EXAMENS EN REKENTOETS VO 2015-2018 DUIDELIJK DIGITAAL 8 SEPTEMBER 2015 Centrale examens VO Inleiding In deze brochure wordt informatie gegeven over de inzet van Facet in de komende

Nadere informatie

naar centraal ontwikkelde examens nederlandse taal en rekenen in het mbo

naar centraal ontwikkelde examens nederlandse taal en rekenen in het mbo naar centraal ontwikkelde examens nederlandse taal en rekenen in het mbo 1 2 kijk voor actuele informatie op www.steunpunttaalenrekenenmbo.nl 3 Waarom deze brochure? De mbo-instellingen maken zich op voor

Nadere informatie

3 e Jaarcongres VMBO. Praktisch VMBO. 24 januari 2012, Reehorst Ede

3 e Jaarcongres VMBO. Praktisch VMBO. 24 januari 2012, Reehorst Ede 3 e Jaarcongres VMBO Praktisch VMBO 24 januari 2012, Reehorst Ede 3 e Jaarcongres VMBO Deelsessie 9 Taal en rekenen: zéker actueel in het vmbo Inhoud van deze workshop Actieplan beter presteren (kort)

Nadere informatie

PTA VWO wiskunde B 1518

PTA VWO wiskunde B 1518 PTA VWO wiskunde B 1518 Inleiding Bij het vak wiskunde B leren leerlingen parate kennis en vaardigheden aan om daarmee wiskundige denkactiviteiten te ontplooien en te ontwikkelen. Met dit wiskundig denkvermogen

Nadere informatie

Lesontwerp 9. Examenvoorbereiding maatschappijwetenschappen

Lesontwerp 9. Examenvoorbereiding maatschappijwetenschappen Lesontwerp 9. Examenvoorbereiding maatschappijwetenschappen Ontwikkelaar School Vak Groep Genre Gianna Troiani & Henri Boer Cartesius Lyceum, Amsterdam Maatschappijwetenschappen 5 havo/ 6 vwo argumenteren,

Nadere informatie

Constant van den Heuvel & Arie Westerhout Ichthuscollege Veenendaal 2 havo en 2 vwo

Constant van den Heuvel & Arie Westerhout Ichthuscollege Veenendaal 2 havo en 2 vwo Lesontwerp 4. De waaroms van Waterloo Docent School Klas Constant van den Heuvel & Arie Westerhout Ichthuscollege Veenendaal 2 havo en 2 vwo Doel Causaliteit is voor leerlingen een lastig thema. Hoewel

Nadere informatie

Workshop Plan van aanpak PWS. Maandag 19 mei

Workshop Plan van aanpak PWS. Maandag 19 mei Workshop Plan van aanpak PWS Maandag 19 mei Belang goed plan van aanpak Deadline 10 juni Goed plan van aanpak Onderzoek wordt een gemakkelijke invuloefening Het wordt duidelijk waar zich problemen voordoen

Nadere informatie

Didactiek van Informatieverwerking en Statistiek voor leerlingen van 12-16?

Didactiek van Informatieverwerking en Statistiek voor leerlingen van 12-16? Didactiek van Informatieverwerking en Statistiek voor leerlingen van 12-16? Ontwikkeling van een module en boek voor de 2 e graads lerarenopleiding wiskunde. Informatieverwerking en Statistiek Gerard van

Nadere informatie

Datum 3 juni 2013 schriftelijk verslag vaste commissie voor OCW over het rapport van CITO De praktijk van de eerste en tweede correctie.

Datum 3 juni 2013 schriftelijk verslag vaste commissie voor OCW over het rapport van CITO De praktijk van de eerste en tweede correctie. >Retouradres Postbus 16375 25 BJ Den Haag de voorzitter de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 218 25 AE..DEN HAAG Voortgezet Onderwijs IPC 265 Rijnstraat 5 Den Haag Postbus 16375 25 BJ Den Haag www.rijksoverheid.nl

Nadere informatie

Stoeien met Statistiek

Stoeien met Statistiek Stoeien met Statistiek Havo 4: Statistiek op grote datasets 2 Inhoudsopgave Achtergrondinformatie... 4 Docentenhandleiding... 5 Inleiding voor leerlingen... 6 Opdracht 1... 7 Opdracht 2... 8 Opdracht 3...

Nadere informatie

Studiewijzers 2016/2017

Studiewijzers 2016/2017 Studiewijzers 2016/2017 Periode 7 kader leerjaar 4 1 studiewijzers 2016-2017 Inhoudsopgave Nederlands... 3 Engels... 5 DUITS... 7 Economie... 9 BIOLOGIE... 11 WISKUNDE... 12 Levensbeschouwing... 14 Periode

Nadere informatie

DOEN! - Praktische opdracht beschrijvende statistiek in 4HAVO. Interfacultaire Lerarenopleidingen, Universiteit van Amsterdam

DOEN! - Praktische opdracht beschrijvende statistiek in 4HAVO. Interfacultaire Lerarenopleidingen, Universiteit van Amsterdam Naam auteur(s) Vakgebied Titel Onderwerp Opleiding Doelgroep Sleuteltermen M.J.D. van den Bosch- Knip, Ir RBA Wiskunde DOEN! - Praktische opdracht beschrijvende statistiek in 4HAVO beschrijvende statistiek

Nadere informatie

Monitoring invoering vernieuwde wiskunde B vwo

Monitoring invoering vernieuwde wiskunde B vwo Monitoring invoering vernieuwde wiskunde B vwo Titel: Monitoring invoering vernieuwde Ondertitel: Resultaten vragenlijstonderz Auteurs: Elvira Folmer en Wout Otteva Titel: Monitoring invoering vernieuwde

Nadere informatie

PTA VWO wiskunde A 1518

PTA VWO wiskunde A 1518 PTA VWO wiskunde A 1518 Inleiding Wiskunde A is wiskunde waarin vooral gewerkt wordt vanuit realistische contexten. Vaak is het lastig om de wiskundige inhoud uit de context te halen en daar wordt dan

Nadere informatie

Rooster voor de centrale examens van de eindexamens en de staatsexamens 2002

Rooster voor de centrale examens van de eindexamens en de staatsexamens 2002 CEVO-mededelingen examens van de eindexamens Bestemd voor: de directeuren van scholen voor voortgezet onderwijs; de voorzitters van examencommissies VAVO en de staatsexamencommissie. Algemeen verbindend

Nadere informatie

HET 6E-MODEL EN HET HOOFDSTUK OPPERVLAKTE Hoe kun je leerlingen zelf de leerstof laten ontdekken? Ward Perenboom

HET 6E-MODEL EN HET HOOFDSTUK OPPERVLAKTE Hoe kun je leerlingen zelf de leerstof laten ontdekken? Ward Perenboom HET 6E-MODEL EN HET HOOFDSTUK OPPERVLAKTE Hoe kun je leerlingen zelf de leerstof laten ontdekken? Ward Perenboom Inhoud Mijn onderzoek Aanleiding Het 6E-model (Windels, 2012) Mijn eigen ontwerp oppervlakte

Nadere informatie

Vrijstellingsregeling Da Vinci College schooljaar 2015-2016

Vrijstellingsregeling Da Vinci College schooljaar 2015-2016 Vrijstellingsregeling Da Vinci College schooljaar 2015-2016 De vrijstellingsregeling heeft betrekking op alle examens van de mbo-opleidingen van het Da Vinci College en is geldig in het schooljaar 2015-2016

Nadere informatie

PILOTEXAMENS REKENEN MBO. 29 mei 2013 Jan Paul de Vries

PILOTEXAMENS REKENEN MBO. 29 mei 2013 Jan Paul de Vries PILOTEXAMENS REKENEN MBO 29 mei 2013 Jan Paul de Vries CONTOUREN BIJEENKOMST Voor wie: Docenten voor wie de pilotexamens rekenen mbo (relatief) nieuw zijn. Doel: Informeren over de huidige stand van zaken,

Nadere informatie

Beroepenwerkstuk 3 havo / 3 vwo 2015-2016

Beroepenwerkstuk 3 havo / 3 vwo 2015-2016 Beroepenwerkstuk 3 havo / 3 vwo 2015-2016 INHOUDSOPGAVE Inleiding 3 Opdracht 4 Stappenplan 4 Logboek 8 Overzicht van taken 9 Langetermijnplanning 10 Overzicht informatiebronnen profielkeuze 13 2 INLEIDING

Nadere informatie

12 e editie havo/vwo onderbouw 29/11/17

12 e editie havo/vwo onderbouw 29/11/17 12 e editie havo/vwo onderbouw 29/11/17 Agenda De nieuwe 12e editie Productinformatie en planning Aanleiding nieuwe editie Uitgangspunten 12e editie Wat is er gebleven? Nieuwe elementen en wijzigingen

Nadere informatie

WORKSHOP ONDERZOEKSMETHODEN

WORKSHOP ONDERZOEKSMETHODEN WORKSHOP ONDERZOEKSMETHODEN INHOUD Kwantitatieve onderzoeksmethoden Algemene kenmerken Enquête Experiment Kwalitatieve onderzoeksmethoden Algemene kenmerken Observatie Interview Kwaliteit van het onderzoek

Nadere informatie

Noordhoff Uitgevers bv. Inhoudelijke verbeterpunten Moderne Wiskunde 10e editie

Noordhoff Uitgevers bv. Inhoudelijke verbeterpunten Moderne Wiskunde 10e editie Noordhoff Uitgevers bv Inhoudelijke verbeterpunten Moderne Wiskunde 10e editie Inhoudelijke verbeterpunten Moderne Wiskunde 10e editie De 10e editie van Moderne Wiskunde is vrijwel volledig vernieuwd.

Nadere informatie

Kopen of huren. Kopen of huren. Nascholing Bedrijfseconomie. Amsterdam, Mariska van Son Richard de Jong

Kopen of huren. Kopen of huren. Nascholing Bedrijfseconomie. Amsterdam, Mariska van Son Richard de Jong Kopen of huren Nascholing Bedrijfseconomie Kopen of huren Amsterdam, 14.12. 17 Mariska van Son Richard de Jong http://www.youtube.com/watch?v=jesjs68suga Doelstelling voor vanmiddag Na afloop van deze

Nadere informatie

LWEO. De lesbrieven. Levensloop Kleding Mobiliteit Arbeidsmarkt Economische Crisis Wereldeconomie

LWEO. De lesbrieven. Levensloop Kleding Mobiliteit Arbeidsmarkt Economische Crisis Wereldeconomie Nieuwe Vwomethode LWEO De lesbrieven Levensloop Kleding Mobiliteit Arbeidsmarkt Economische Crisis Wereldeconomie 1 2 1 Verdeling over en SE Schema studielasturen en lessen LESBRIEF SE/ lessen slu Levensloop

Nadere informatie

Beroepenwerkstuk 3 havo / 3 vwo

Beroepenwerkstuk 3 havo / 3 vwo Beroepenwerkstuk 3 havo / 3 vwo 2016-2017 INHOUDSOPGAVE Inleiding 3 Opdracht 4 Stappenplan 4 Logboek 8 Overzicht van taken 9 Planning 10 Informatiebronnen profielkeuze 13 2 INLEIDING In de tweede fase

Nadere informatie

Bijlage 1 Vergelijking pilot vs. niet-pilotresultaten biologie

Bijlage 1 Vergelijking pilot vs. niet-pilotresultaten biologie Bijlage 1 Vergelijking pilot vs. niet-pilotresultaten biologie Docenten Gearceerde vragen: significant verschil tussen pilot en niet-pilotresultaten (p < 0,05). Donkere arcering: pilotresultaat < niet-pilotresultaat;

Nadere informatie

Opleiding docent rekenen MBO. Groep Nova College 6 november 2014 Derde bijeenkomst

Opleiding docent rekenen MBO. Groep Nova College 6 november 2014 Derde bijeenkomst Opleiding docent rekenen MBO Groep Nova College 6 november 2014 Derde bijeenkomst Inhoud 1. Introductie 2. Verhoudingen en procenten 3. Portfolio 4. Lunch 5. Onderzoek 6. Ontwikkelingen in rekenonderwijs

Nadere informatie

DOCENTENDAG MAATSCHAPPIJLEER

DOCENTENDAG MAATSCHAPPIJLEER DOCENTENDAG MAATSCHAPPIJLEER 2018 The Spirit Level Een authentieke toetstaak in de praktijk Niels Hoendervanger Stedelijk Gymnasium Nijmegen The Spirit Level Wat gaan we doen? Korte introductie op de taak

Nadere informatie

EVALUATIEFORMULIER EXAMENBESPREKING KUNST ALGEMEEN 2011, TIJDVAK I

EVALUATIEFORMULIER EXAMENBESPREKING KUNST ALGEMEEN 2011, TIJDVAK I EVALUATIEFORMULIER EXAMENBESPREKING KUNST ALGEMEEN 2011, TIJDVAK I Naam docent: Naam school: Adres School: Hebt u dit formulier voor havo of vwo ingevuld? havo vwo (wij verzoeken u dit formulier apart

Nadere informatie

PTA HAVO-TOP LEERJAAR 1 PENTA COLLEGE CSG HOOGVLIET / VAVO-RIJNMOND

PTA HAVO-TOP LEERJAAR 1 PENTA COLLEGE CSG HOOGVLIET / VAVO-RIJNMOND PTA HAVO-TOP LEERJAAR 1 PENTA COLLEGE CSG HOOGVLIET / VAVO-RIJNMOND 2018-2019 Definitief 2018 PTA HAVO-TOP LEERJAAR 1 Gebruik woordenboek: Tenzij nadrukkelijk in dit PTA vermeld, is het gebruik van een

Nadere informatie

Alle leerwegen: BB, KB en GL/TL. examenstof zie syllabus 2015 NB de syllabus is leidend (niet de educatieve methode)

Alle leerwegen: BB, KB en GL/TL. examenstof zie syllabus 2015 NB de syllabus is leidend (niet de educatieve methode) natuur- en scheikunde 1 - vmbo : vakspecifieke informatie centraal examen 2015 Deze informatie maakt deel uit van de Septembermededeling van het College voor Toetsen en Examens (het CvTE) (zie Examenblad.nl).

Nadere informatie

Whitepaper Getal & Ruimte 12 e editie havo/vwo onderbouw

Whitepaper Getal & Ruimte 12 e editie havo/vwo onderbouw Whitepaper Getal & Ruimte 12 e editie havo/vwo onderbouw WHITEPAPER GETAL & RUIMTE Getal & Ruimte is de grootste wiskundemethode in het voortgezet onderwijs. Met een heldere didactische structuur en een

Nadere informatie

TERUGBLIK CENTRAAL EXAMEN WISKUNDE C VWO EERSTE TIJDVAK 2018

TERUGBLIK CENTRAAL EXAMEN WISKUNDE C VWO EERSTE TIJDVAK 2018 TERUGBLIK CENTRAAL EXAMEN WISKUNDE C VWO EERSTE TIJDVAK 2018 Inleiding Quickscan Via WOLF (Windows Optisch Leesbaar Formulier) geven examinatoren per vraag de scores van hun kandidaten voor het centraal

Nadere informatie

Welkom! Voorlichting Examenjaar HAVO-5 & VWO-6. donderdag 10 september 2015

Welkom! Voorlichting Examenjaar HAVO-5 & VWO-6. donderdag 10 september 2015 Welkom Welkom! Voorlichting Examenjaar HAVO-5 & VWO-6 donderdag 10 september 2015 Even voorstellen drs. M.C.L. Bakker, afdelingsleider havo N.Ph. Hovius, afdelingsleider vwo K.G.W.M. Gabriëls, decaan havo

Nadere informatie

Talige rekenopgaven? Probleem oplossen!

Talige rekenopgaven? Probleem oplossen! Talige rekenopgaven? Probleem oplossen! Studiedag vmbo/mbo 2018 Ervaringen delen is vooruitzien Maandag 15 januari 2018 Kees Hoogland (HU) kees.hoogland@hu.nl Vooraf enkele wetenswaardigheden over rekenen

Nadere informatie

EXAMENVOORLICHTING. Voor ouders/verzorgers kandidaten BB en KB

EXAMENVOORLICHTING. Voor ouders/verzorgers kandidaten BB en KB EXAMENVOORLICHTING Voor ouders/verzorgers kandidaten BB en KB 1. Hoeveel procent van de examenkandidaten slaagde de afgelopen jaren op het HC? Slagingspercentages VMBO BB en KB Jaar NL HC 2010 90,2% 96,4%

Nadere informatie

Bovenstaand schema kan je helpen bij het bepalen van het soort telprobleem en de berekening van het aantal mogelijkheden 2.

Bovenstaand schema kan je helpen bij het bepalen van het soort telprobleem en de berekening van het aantal mogelijkheden 2. Telproblemen voor 4 HAVO wiskunde A In het schoolexamen 2 van 4 HAVO wiskunde A zijn de opgaven over de telproblemen (hoofdstuk 4) erg slecht gemaakt. Dat moet beter kunnen, zou ik denken Ik bespreek hier

Nadere informatie

HAVO Nederlandstalig, leerjaar 4

HAVO Nederlandstalig, leerjaar 4 HAVO Nederlandstalig, leerjaar 4 We onderscheiden vijf soorten vakken: de kernvakken Nederlands, Engels en wiskunde vakken die in het combinatiecijfer meetellen: CKV, levensbeschouwing, maatschappijleer

Nadere informatie

PTA profielwerkstuk HAVO cohort 2014-2016

PTA profielwerkstuk HAVO cohort 2014-2016 PTA profielwerkstuk HAVO cohort 2014-2016 totale studielast: 80 uur Dit vak kent alleen een Schoolexamen. Het vormt samen met maatschappijleer het combinatiecijfer. HAVO-4 schooljaar 2014-2015 001 HD 5

Nadere informatie

Grootste examentrainer en huiswerkbegeleider van Nederland. Wiskunde B. Trainingsmateriaal. De slimste bijbaan van Nederland! lyceo.

Grootste examentrainer en huiswerkbegeleider van Nederland. Wiskunde B. Trainingsmateriaal. De slimste bijbaan van Nederland! lyceo. Grootste examentrainer en huiswerkbegeleider van Nederland Wiskunde B Trainingsmateriaal De slimste bijbaan van Nederland! lyceo.nl Traininingsmateriaal Wiskunde B Lyceo-trainingsdag 015 Jij staat op het

Nadere informatie

Actuele ontwikkelingen. Actualiteitrekenen. Subnetwerken rekenen Juni Rianne Reichardt

Actuele ontwikkelingen. Actualiteitrekenen. Subnetwerken rekenen Juni Rianne Reichardt Actuele ontwikkelingen Actualiteitrekenen Subnetwerken rekenen Juni 2011 Rianne Reichardt Agenda 1. Terugblik pre-pilotexamen Evaluatiegegevens 2. Vooruitblik pilotexamens Periodes Doelgroep Tijdpad 3.

Nadere informatie

Christel Wolterinck, Marianum, Groenlo Frans Carelsen, Marianum, Groenlo SLO, Universiteit Twente

Christel Wolterinck, Marianum, Groenlo Frans Carelsen, Marianum, Groenlo SLO, Universiteit Twente Christel Wolterinck, Marianum, Groenlo Frans, Marianum, Groenlo SLO, Universiteit Twente Knelpunten schoolexamen Constructie goede open vragen + vaststellen van niveau Opbouw van toetsen, inwendig en uitwendig

Nadere informatie

De rol van de schoolleider bij het systematisch gebruiken van data voor onderwijsverbetering

De rol van de schoolleider bij het systematisch gebruiken van data voor onderwijsverbetering De rol van de schoolleider bij het systematisch gebruiken van data voor onderwijsverbetering VO-congres, 29 maart 2018 Kim Schildkamp: k.schildkamp@utwente.nl Cindy Poortman: c.l.poortman@utwente.nl Programma

Nadere informatie

Interfacultaire Lerarenopleidingen, Universiteit van Amsterdam

Interfacultaire Lerarenopleidingen, Universiteit van Amsterdam Ontwerponderzoek Naam auteur Mariëlle Kruithof Vakgebied Wiskunde Titel Onderwerp Opleiding Het toewijzingsprobleem, een kijkje in de wiskunde buiten de middelbare school. Het behandelen van de Hongaarse

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 7228 14 maart 2014 Regeling van de Staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van 22 februari 2014, nr. VO/599178,

Nadere informatie

Monitoring invoering vernieuwde wiskunde B havo

Monitoring invoering vernieuwde wiskunde B havo Monitoring invoering vernieuwde wiskunde B havo Eindmeting docenten en leerlingen 2016-17 SLO nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling Monitoring invoering vernieuwde wiskunde B havo Eindmeting

Nadere informatie

Welkom! Voorlichting Examenjaar havo-5 & vwo-6. donderdag 8 september 2016

Welkom! Voorlichting Examenjaar havo-5 & vwo-6. donderdag 8 september 2016 Welkom! Voorlichting Examenjaar havo-5 & vwo-6 donderdag 8 september 2016 Even voorstellen Marco Bakker, afdelingsleider havo Nico Hovius, afdelingsleider vwo Kathleen Gabriëls, decaan havo/vwo Even voorstellen

Nadere informatie

HAVO Nederlandstalig, leerjaar 4

HAVO Nederlandstalig, leerjaar 4 HAVO Nederlandstalig, leerjaar 4 We onderscheiden vijf soorten vakken: de kernvakken Nederlands, Engels en wiskunde vakken die in het combinatiecijfer meetellen: CKV, levensbeschouwing, maatschappijleer

Nadere informatie

Reken uit en Leg uit 3e bijeenkomst maandag 11 februari 2013 monica wijers en vincent jonker

Reken uit en Leg uit 3e bijeenkomst maandag 11 februari 2013 monica wijers en vincent jonker Reken uit en Leg uit 3e bijeenkomst maandag 11 februari 2013 monica wijers en vincent jonker deel 0 WAT DEDEN WE DE 2E KEER? samengevat Rekenbeter Lastige breuken (aan de hand van een opgave)

Nadere informatie

Hoe is SmartRekenen opgebouwd?

Hoe is SmartRekenen opgebouwd? Hoe is SmartRekenen opgebouwd? Onderstaand figuur toont de opbouw van SmartRekenen: SmartRekenen 1F Instaptoets IT 2A 2F Referentieniveau Deel 1 Deel 3F Deel 2 Hoofdstuk 1 Paragraaf Eindtoets 2 Theorie

Nadere informatie

Welkom op de informatieavond TOT maandag 20 april 2015

Welkom op de informatieavond TOT maandag 20 april 2015 Welkom op de informatieavond TOT maandag 20 april 2015 TOT opleiding Uilenhof (MAVO+*) *MAVO + = MAVO met Technologie TOT opleiding Da Vinci (ROC MKE*) *ROC MKE = MBO Midden Kader Engineering TOT opleiding

Nadere informatie

Wiskunde A. opgaven. vwo. INKIJKEXEMPlAAR. WisMon examentrainer

Wiskunde A. opgaven. vwo. INKIJKEXEMPlAAR. WisMon examentrainer Wiskunde A vwo opgaven INKIJKEXEMPlAAR WisMon examentrainer Examentrainer opgaven Examentrainer WisMon Wiskunde A VWO Vierde Druk WisMon, Utrecht, 07 ISBN 978-90-84-3-6 Alle rechten voorbehouden. Niets

Nadere informatie