Promotieprogramma NSOB. een academisch thuis voor de promoverende professional

Transcriptie

1 Promotieprogramma NSOB een academisch thuis voor de promoverende professional

2 Het Promotieprogramma Voorwoord Het idee van een academische promotie spreekt veel bestuurders en ambtenaren aan. Maar waar te beginnen? En hoe de voortgang er in te houden? Het promotieprogramma van de NSOB biedt een uitdagende en inspirerende omgeving om wetenschappelijke en professionele ambities waar te maken. Al 25 jaar speelt de NSOB een vooraanstaande rol in de opleiding en ontwikkeling van excellente professionals in het publieke domein. De opleidingen van de NSOB verbinden de nieuwste theoretische inzichten met reflectie op de politiek-bestuurlijke praktijk. Deelnemers aan opleidingen van de NSOB beschikken zonder uitzondering over ruime politieke en bestuurlijke ervaring. Het promotieprogramma van de NSOB daagt excellente professionals uit om de volgende stap te zetten in hun ontwikkeling door hun rijkdom aan praktijkkennis om te zetten in een academische promotie. In een 3-jarig programma begeleiden we promovendi van een globaal onderzoeksidee naar de drempel van een academisch proefschrift. Intensieve en kleinschalige begeleiding door een vooraanstaand docentenkorps, op maat gesneden tutorials en inspirerende sessies met topwetenschappers en professionals uit de praktijk bieden een academisch thuis voor de promovendi. Al vele jaren hebben de deelnemers aan de opleidingen van de NSOB het vermogen ons te verbazen. Met scherpe analyses, innovatieve ideeën en uitdagende suggesties. Het promotieprogramma is de ideale plek om deze analyses, ideeën en suggesties tot volle bloei te laten komen. Prof.dr. M. Fenger Dr. M. Schulz Decanen 1

3 Inleiding Op zoek naar een combinatie van professionele ontwikkeling en intellectuele verdieping? Een carrière in het openbaar bestuur verhoudt zich doorgaans lastig tot de rust en ruimte die nodig is voor wetenschappelijke reflectie. Toch leeft bij veel professionals in het publieke domein het verlangen om de inzichten die zij in de praktijk opdoen te verdiepen en te delen. Een wetenschappelijke promotie is daarvoor een aanlokkelijk perspectief. Maar waar halen zij de tijd, motivatie en ondersteuning vandaan om die ambitie te realiseren? De Nederlandse School voor Openbaar Bestuur heeft een programma ontwikkeld waarin publieke professionals hun wetenschappelijke ambities en professionele ontwikkeling kunnen combineren. Dit doen wij vanuit de vaste overtuiging dat bestuurswetenschap en bestuurlijke praktijk veel van elkaar kunnen leren en profiteren. In drie jaar begeleiden wij promovendi naar de drempel van hun doctoraat. Doelgroep Het promotieprogramma van de NSOB richt zich op de publieke professional die een intellectuele uitdaging zoekt maar niet binnen de kaders van een universiteit werkzaam wil zijn. De jonge ambtenaar die naast zijn werk academische reflectie wil. Maar ook de ervaren professional die zijn ervaring en expertise wil benutten voor de wetenschap en wil delen met vakgenoten. Die nieuwsgierig is naar de academische antwoorden op vraagstukken die hij in zijn bestuurlijke praktijk ervaart. En die uitgedaagd wil worden om verder te denken, verder te kijken en verder te leren. Het promotieprogramma is toegankelijk voor mensen die werkzaam zijn in de publieke sector en de ambitie hebben om een wetenschappelijke dissertatie te schrijven in disciplines zoals bestuurskunde, politicologie en sociologie. Toegang tot het programma vindt plaats op basis van een uitgewerkt onderzoeksvoorstel en een motivatiegesprek met één van de decanen van de NSOB. Filosofie Wetenschap en praktijk staan verder van elkaar af dan wenselijk en nodig is. Via opleiding en onderzoek vormt de NSOB een verbinding tussen beide werelden. Ook het promotieprogramma legt deze verbinding: het biedt practitioners de structuur, begeleiding en verdieping die nodig is om tot een wetenschappelijke dissertatie te komen. Wij brengen op drie manieren structuur aan in het promotietraject. Ten eerste vragen wij van de promovendus zelfbinding. Omwille van de voortgang besteedt de promovendus tenminste 16 uur per week aan zijn dissertatie. Alleen op die manier is er uitzicht om binnen drie jaar een eerste volledige versie van de dissertatie voltooid te hebben. 2

4 Ten tweede maken wij met iedere promovendus afspraken over vaste voortgangsmomenten. Voor iedere promovendus geldt dat na zes maanden het onderzoeksvoorstel gereed dient te zijn. Op basis daarvan vindt de definitieve toewijzing van promotores plaats. Met deze promotores wordt vervolgens een persoonlijk leertraject opgesteld, waarin het tijdpad tot voltooiing van de dissertatie wordt uitgewerkt. Het programma is zodanig ingericht dat er na drie jaar een concept proefschrift kan liggen. Ten derde benutten wij een sociale component om het promotietraject te structureren. Een promovendus werkt niet in een vacuüm, maar trekt op met mede-promovendi. In groepen van maximaal 8 doorlopen zij gezamenlijk het programma en bespreken zij elkaars voortgang. In principe start er elk jaar een nieuw klasje. Elke promovendus krijgt zijn eigen persoonlijke begeleidingsteam, bestaande uit een promotor, een dagelijks begeleider en een eventuele co-promotor. De samenstelling van het begeleidingsteam vindt plaats op basis van inhoudelijke affiniteit en expertise. Aan de NSOB verbonden hoogleraren vormen de kern van dit team. Zij fungeren ook als promotores. Indien nodig of gewenst kan specifieke expertise worden aangezocht bij universiteiten in de vorm van co-promotores. Daarnaast maken wij voor de dagelijkse begeleiding gebruik van gepromoveerde NSOB-onderzoekers. Behalve persoonlijke begeleiding biedt de NSOB ook de voorzieningen die nodig zijn voor voltooiing van een promotietraject. Wij bieden onze promovendi de gelegenheid om te participeren in bijeenkomsten van de NSOB Denktank. Op deze manier maken promovendi deel uit van een inspirerend en stimulerend netwerk waarin zij kritisch kunnen reflecteren op hun eigen onderzoek en dat van anderen. Empirische rijkdom karakteriseert de intellectuele bagage van veel publieke professionals. Het vertalen van die rijkdom in een wetenschappelijke verhandeling is echter niet vanzelfsprekend. Het promotieprogramma van de NSOB biedt verdieping in zowel relevante wetenschapsdomeinen als in wetenschappelijk vakmanschap. Het zwaartepunt van de verdieping ligt in het eerste jaar van het programma. Eén keer per maand vindt er een sessie plaats van een dag, dagdeel of avond. Gedurende de verschillende sessies komen de volgende thema s aan bod: onderzoeksmethodologie, wetenschapsfilosofie en kernthema s in de bestuurskunde. Ook worden recente proefschriften behandeld om inzicht te bieden in de kenmerken van een goede dissertatie. Na het eerste jaar komt de nadruk op zelfwerk en het daadwerkelijke onderzoek te liggen. Naast de persoonlijke begeleiding. In het tweede jaar komt de groep 8 keer per jaar bij elkaar voor een dagdeel intervisie en een dagdeel inspiratie. Tijdens de intervisiebijeenkomsten onderwerpen de deelnemers elkaars voortgang en teksten aan een kritische analyse. Het derde jaar ligt de nadruk vooral op intervisie. Er worden acht intervisiebijeenkomsten gehouden en vier inspiratiecolleges. 3

5 Programma In het programma staan vier onderdelen centraal: een theoretische state of the art, academische vaardigheden, tutorials en begeleiding. In samenhang zorgen deze onderdelen ervoor dat de promovendus theoretisch, onderzoekstechnisch en professioneel in staat is om aan de eisen van het doctoraat te voldoen. Daarnaast wordt de deelnemer optioneel in de gelegenheid gesteld om voor korte of langere tijd in het buitenland te verblijven, gebruik makend van de vele internationale contacten van de NSOB. Theoretische state of the art Om proefschriften te schrijven die aansluiten bij vraagstukken die zowel theoretisch als praktisch aansluiten bij de trends in het openbaar bestuur, krijgen de deelnemers een overzicht van actuele thema s in het denken over het openbaar bestuur. Aan de hand van voorgeschreven en aanvullende literatuur schrijven deelnemers een literatuur review over een specifiek thema dat als theoretisch uitgangspunt voor het proefschrift dient. Drie leerlijnen staan hierbij centraal. - Tussen big government en big society? Verschuivende grenzen tussen staat, markt en samenleving De ideeën van de sociale investeringsstaat vragen een actieve betrokkenheid van de overheid bij allerlei individuele keuzen van burgers ten aanzien van bijvoorbeeld gezondheid, ontwikkeling, de opvoeding van kinderen. Tegelijkertijd zijn ideeën van de big society en eigen verantwoordelijkheid zeer populair. Deze leerlijn gaat in op verschuivingen in de relatie tussen openbaar bestuur en samenleving. Centraal staat daarbij het vraagstuk van continuïteit en vernieuwing. De deelnemers reflecteren op de traditionele perspectieven en recente innovaties in het denken over openbaar bestuur en samenleving. Samen met de docenten gaan de deelnemers op zoek naar spanningen en dilemma s op dit terrein. - Vast of vloeibaar? Innovaties in het management en de organisatie van publieke diensten De ideeën van het new public management bouwen voort op traditionele noties van differentiatie en specialisatie als organisatieprincipes. De grote uitdaging in zowel het publieke als het private domein is op dit moment de creatie van verbindingen: holisme, integraliteit en flexibiliteit lijken de nieuwe sleutelwoorden te zijn. Op welke wijze kunnen organisaties vloeibaar organiseren? Welke eisen stelt dat aan managers en aan de politiek-bestuurlijke omgeving? Tegelijkertijd roept flexibel en vloeibaar allerhande spanningen en dilemma s op. Hoe verhouden flexibele organisatievormen zich tot rechtsstatelijke concepten als verantwoording en verantwoordelijkheid? Wie stuurt aan en op welke resultaten wordt gestuurd? Op deze en vele andere vragen wordt in deze leerlijn het antwoord gezocht. - Tussen inhoud en image? Politiek in de 2.0 samenleving Veel van de ontwikkelingen in het politieke domein hebben te maken met de veranderende rol van informatie en media in hedendaagse samenlevingen. Allerlei labels worden geïntroduceerd om deze nieuwe rol aan te duiden, zoals de dramademocratie, de mediacratie en de twitter-democratie. Los van de vraag hoe deze ontwikkelingen dienen te worden beoordeeld, is in elk geval duidelijk dat politiek niet alleen draait om de inhoud, maar ook om de vorm van de boodschap. In deze leerlijn ontdekken de deelnemers wat traditionele perspectieven op de rol van politiek en politici ons kunnen leren over de betekenis van de recente ontwikkelingen en wat deze ontwikkelingen 4

6 betekenen voor het functioneren van politici, professionals en organisaties in het publieke domein. Academische vaardigheden - Onderzoeksmethodologie Om het onderzoek dat tot de promotie leidt op een goede manier te kunnen uitvoeren, maken de deelnemers op een praktische manier kennis met de belangrijkste onderdelen van het onderzoeksproces: het ontwerpen van een probleemstelling, kwantitatieve en kwalitatieve gegevensverzameling, de analyse van gegevens en het rapporteren. De leerbehoeften van de deelnemers staan hierbij centraal. - Promoveren in de praktijk In dit onderdeel staan recent verschenen proefschriften centraal. De jonge doctor leidt zijn onderzoek in en reflecteert met de deelnemers op de achtergronden van de inhoudelijke en onderzoekstechnische keuzen die hij heeft gemaakt, de problemen die hij is tegen gekomen en de lessen die hij heeft geleerd. Begeleiding Een belangrijk onderdeel van het promotietraject is het overleg met de begeleider. Begeleiding van de promovendus vindt plaats door een team van promotor en dagelijks begeleider. De samenstelling van deze teams vindt plaats op basis van het onderwerp van de deelnemers. Gedurende de looptijd van het promotietraject hebben de deelnemers regulier overleg met hun begeleiders. Afsluiting Dit programma begeleidt de promovendus naar de drempel van zijn doctoraat: de eerste volledige versie van de dissertatie. Tijdens een plechtige en feestelijke bijeenkomst verdedigt de promovendus uiteindelijk zijn definitieve proefschrift tegenover de promotiecommissie aan een van de bij de NSOB aangesloten universiteiten. 5

7 Aanmelding, selectie, kosten Het promotieprogramma van de NSOB is modulair opgebouwd. In het eerste jaar ligt de nadruk op het uitwerken van het onderzoeksvoorstel en het up-to-date komen met relevante wetenschappelijke inzichten op het terrein van de bestuurskunde en verwante disciplines. In de daarop volgende jaren vindt de verdieping plaats middels tutorials, begeleidingsgesprekken en intervisiebijeenkomsten. De kosten per jaar bedragen 7.000,00. Omdat de ervaring leert dat persoonlijke omstandigheden soms de voortgang van de promotie in de weg kunnen staan, kunnen deelnemers per jaar besluiten of ze hun deelname verlengen. In de kosten zijn reis- en verblijfkosten van deelnemers niet inbegrepen. Gezien de intensiteit van het promotieprogramma is het aantal plaatsen beperkt tot acht per leergang. Selectie van de deelnemers vindt plaats op basis van een uitgewerkt onderzoeksidee en een intakegesprek. Geïnteresseerden kunnen een vrijblijvend kennismakingsgesprek aanvragen met een van de decanen. In dit gesprek wordt meer informatie gegeven over de opzet van het programma en kan het globale onderzoeksidee worden getoetst. Tijdens het gesprek wordt de procedure van aanmelding en toelating verder toegelicht. Op de website van de NSOB kunnen geïnteresseerden een sjabloon voor het uitwerken van het onderzoeksidee downloaden. De leergang start eenmaal per jaar. 6

8 Contactpersonen Prof.dr. H.J.M. (Menno) Fenger Dr. M. (Martin) Schulz Leermanager: Mevrouw E.B. (Eline) van Schaik MSc Projectmanager: Mevrouw drs. H.C.M. (Hetty) Fischer-Pennings