De Verborgen Attractie van de Aarde. Huidig & historisch veld. Huidig veld: observatoria. Huidig veld: observatoria. Huidig veld: observatoria

Transcriptie

1 De Verborgen Attractie van de Aarde Opzet van de cursus 1 - Magnetisme & Aardmagneetveld 2 Het Aardmagneetveld in het verleden 3 Drift der Continenten en Plaattektoniek 4 Omkeringen van het Aardmagneetveld 5 Gastlezing & bezoek Fort Hoofddijk De Verborgen Attractie van de Aarde Huidig & historisch veld Huidig veld: observatoria Systematische observaties - Satellieten (vnl. vanaf 1979, MAGSAT) - Observatoria (vanaf ca (London); Paris, Rome, ) - Navigatie logboeken Niet systematisch - Aeromagnetisch karteren Expedities (bv. naar magnetische noordpool: Ross, 1829) Archeomagnetisme & historische lava flows Kerridge, 2007 Huidig veld: observatoria Huidig veld: observatoria TDC Kerridge,

2 Huidig veld: observatoria Huidig veld: Observatoria Scott base, Antarctica Addis Abeba Toronto (1840) Alice Springs Tristan da Cunha Geomagnetic Information Nodes (GINs) Magnetische Observatoria Magnetische observaties: satellieten Magnetische observaties: satellieten Laatste generatie: SWARM (European Space Agency) Gelanceerd November

3 Anomale gebieden SWARM June 2014 Magnetic Field Bermuda and Dragon Triangles. SWARM (European Space Agency) veld aan het Aardoppervlak Anomale gebieden Anomale gebieden Magnetisch karteren (Aeromagnetics) SWARM Intermagnet Observatories Hoge resolutie Vooral (erts) exploratie 3

4 Het historische veld A.R.T. Jonkers (2000) A.R.T. Jonkers (2000) Proefschrift pp. Appendices 460 pp. Totaal 1002 pp. Borssele, in 1615 gesticht A.R.T. Jonkers (2000) Totaal 2062 logboeken doorgenomen EIC = East India Companies (o.a.voc) other = slavenhalers, walvisjagers, e.d. VOC was het meest productief Jonkers, 2003 (via Amazon.com) slechts 230 paginas Het historische veld Jackson, Jonkers & Walker (2000) Twee types reizen: - Begin bekend, einde op basis van dead reckoning Brownian motion or random walk ( drunken sailor problem ) - Begin & einde bekend (bijvoorbeeld bekende havens) Brownian bridge 4

5 Jackson, Jonkers & Walker (2000) Jackson, Jonkers & Walker (2000) Robert Norman (1581): inclination Best compass needles: lodestone from India, China worth their weight in silver (Robert Norman, compass maker) a) 1590 b) 1690 c) 1790 d) 1890 Jackson, Jonkers & Walker (2000) Nieuw model CMB inversie: gufm Boven: gufm (this study) Onder: ufm2 (Bloxham & Jackson, 1992) Veld aan de CMB SWARM veld aan Aardoppervlak gufm is nog steeds dé standaard Seculaire Variatie laatste 3 millennia Magnetisatie M DI ~20 Remanente magnetisatie: M r DD ~65 Geïnduceerde magnetisatie (M i = c H) ~3000 yr Hoe komen we aan die gegevens? Totale magnetisatie (bv. in gesteente) M tot = M i + M r 5

6 Archeomagnetisme Archeomagnetisme Door verhitting boven T c * worden de magnetische domeinen door het omringende veld gericht * T c = Curie temperatuur T > T c : geen M r T < T c : wel M r Aardmagneetveld Remanente magnetisatie: M r Dus goed verhitte monsters nemen: burnt mudbrick wall In situ? Fragiel Twee ovens/vuurplaatsen op elkaar jonger ouder 6

7 Archeomagnetic samples Archeomagnetisme German secular variation master curve (800 BC to Present) Schnepp & Lanos, 2005 Schnepp & Lanos, 2005 Archeomagnetisme Schnepp & Lanos, 2006 Archeomagnetisme Italian secular variation master curve: intensity only (800 BC to Present) Tema et al., 2013 Archeomagnetisme in Syria & Iran Archeomagnetisme in Jordan & Israel Gallet, Genevey, c.s. Ben-Yosef et al.,

8 Archeologie on-going in Turkey Archeomagnetisme in Turkey??? Archeomagnetisch dateren Archeomagnetisch dateren Gallet et al., 2009 French secular variation master curve (950 BC to Present) Archeomagnetisch dateren Archeomagnetisch dateren 8

9 Global field models CALS7K: Continuous Archaeomagnetic & Lake Sediment 7k years model lakes archeo dir archeo int Korte et al., 2005 Korte et al., 2005a,b Global field models Global field models Global field model SHA.DIF.14K alleen archeologische data (geen sedimenten) Geomagnetisch veld & klimaat? Pavon-Carrasco et al.,

10 Geomagnetisch veld & klimaat? jerk Intensiteit AMV Geomagnetisch veld & klimaat? Gallet et al., 2003, 2005 Bond cycles Gallet et al., 2006 Bond cycles Geomagnetisch veld & klimaat? Geomagnetisch veld & klimaat? ESK, SIT = intensiteit van het veld T = globale temperatuur variatie S(t) = intensiteit zonnestraling Uit eigen werk: Turkije KULTEPE - KAYSERI 10

11 Ertepinar et al. (2016), Turkije 11

12 12

13 Make your own mud bricks 13

14 Vergelijking met Engelse curve Vergelijking met Duitse curve Vergelijking met Lübeck, Duitsland Conclusie: oven is van Archeologen van Utrecht: de geschiedenis van de Bemuurde Weerd moet dus herschreven worden? 14

15 Nieuwe ovens gevonden Wordt vervolgd Oven Zeedijk 1 Oven Zeedijk