Sturende elementen in de strategie (missie, visie, waarden) Brussel, 29/10/2015 Isabelle De Voldere en Bart Van Herck IDEA Consult

Transcriptie

1 Sturende elementen in de strategie (missie, visie, waarden) Brussel, 29/10/2015 Isabelle De Voldere en Bart Van Herck IDEA Consult

2 Opgericht in 1998 door een aantal geëngageerde professionals Gevestigd in Brussel, maar actief in gans Vlaanderen en daarbuiten Onderzoek en begeleiding rond actuele maatschappelijke en bestuurlijke uitdagingen Partner van publieke en semi-publieke organisaties Multidisciplinair team van 30 professionele medewerkers Open netwerkorganisatie, verbonden met een ruime kennispool van externe experten

3 Verloop 9u45 Plaats van missie en visie binnen strategie Mandaat Missie 12u30 Lunch 13u30 Visie Waarden en cultuur 16u Einde

4

5

6 STRATEGISCHE PLANNING Onze klanten: Binnen- en buitenlandse overheden (Semi)publieke en non-profit organisaties Private organisaties

7 De samenstellende delen van de organisatiestrategie Mandaat Missie Visie Waarden/ cultuur Strategieën Doelen Objectieven Acties

8 Sturende elementen in de strategie (missie, visie, waarden)

9

10 Mandaat Mandaat Wat verwacht de (regelgevende) omgeving van de organisatie? De omvang en de reikwijdte van de opdracht Formeel (wetgeving, regelementen) Informeel: verwachtingen van stakeholders Mandatenanalyse Wat wordt door jouw mandaat geregeld? Wat wordt niet geregeld: welke actieruimte? Welke opportuniteiten voor innovatie?

11 De basisopdracht van OCMW's is opgenomen in artikel 1 van de organieke wet: "Het Openbaar Centrum voor Maatschappelijk Welzijn (OCMW) garandeert aan elke persoon het recht op maatschappelijke dienstverlening die hem/haar in staat stelt een leven te leiden dat beantwoordt aan de menselijke waardigheid."

12 Gemeentedecreet Art. 2 De gemeenten beogen om op het lokale niveau bij te dragen tot het welzijn van de burgers en tot de duurzame ontwikkeling van het gemeentelijk gebied. Overeenkomstig artikel 41 van de Grondwet zijn ze bevoegd voor de aangelegenheden van gemeentelijk belang voor de verwezenlijking waarvan ze alle initiatieven kunnen nemen. Overeenkomstig artikel 6, 1, VIII, tweede lid, van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen en artikel 46 van de gewone wet van 9 augustus 1980 tot hervorming der instellingen en met toepassing van het subsidiariteitsbeginsel, oefenen de gemeenten ook de bevoegdheden uit die hen door of krachtens de wet of het decreet zijn toevertrouwd. Enkel als dat bij decreet uitdrukkelijk is bepaald, kunnen de provincies de medewerking van de gemeenten regelen.

13 Mandaat milieu- en natuurverenigingen? Formeel (zie subsidiebesluit) Wat is geregeld? Wat is niet geregeld? Informeel

14 Missie Our Credo is more than just a moral compass. We believe it s a recipe for business success

15 Waarom een missie? Een missie zorgt ervoor dat de organisatie niet met alles moet bezig zijn. Het mission statement is een management instrument. Startpunt van de bedoelde organisatiestrategie. Bouwsteen van diverse managementmodellen en -instrumenten (bv. Strategisch management, strategische planning, Balanced Score Card en EFQM). Strategische school Het mission statement is een communicatie instrument. Geprojecteerd beeld van de essentie van de organisatie. Helpt stakeholders om de organisatie beter te begrijpen. Creatie van een sense of mission (Campbell, 1991). Culturele school

16 Ashridge-model (Campbell & Yeung) Waarom de organisatie bestaat DOEL Onderscheidende competentie en positie STRATEGIE WAARDEN Waar de organisatie in gelooft GEDRAGS- STANDAARDEN Het beleid en de gedragspatronen waarop de onderscheidende competentie en het waardensysteem steunen 16

17 Heene & Desmidt 17

18 De missie van een organisatie legt uit wat de bestaansreden is van de organisatie, welke positie ze inneemt in haar omgeving en welke basiswaarden ze centraal stelt. Missie = wat je doet, waarvoor je staat Belangrijke elementen in de missie Wie zijn onze stakeholders en wat willen we voor hen betekenen? Welke doelstellingen streven we na en hoe willen we die bereiken? Wat zijn onze activiteitsdomeinen? Waarin onderscheiden we ons van anderen? Welke waarden en normen staan voor ons centraal?

19 Het gemeentebestuur heeft als hoofdopdracht groot-zedelgem verder uit te bouwen als een economisch, sociaal en cultureel bloeiende gemeente, boeiend voor wie er woont of werkt en het ontdekken waard voor wie het niet van dichtbij kent. Wij doen dit door ruimte te geven aan creativiteit, initiatief en ondernemingszin en door - complementair aan wat spontaan groeit vanuit de basis - zelf vernieuwende projecten uit de grond te stampen. Wij geven verantwoordelijkheid aan onze partners en werken samen op basis van wederzijds respect. Wij staan voor kwaliteit, objectiviteit en dialoog. In onze dienstverlening zijn wij vooruitstrevend, onze klanten kunnen rekenen op een vlotte en correcte bediening. Bron : Doelstelling, activiteitsdomeinen Doelgroepen, stakeholders Hoe willen we onze doelstelling bereiken? Waarin onderscheiden we ons? Wat zijn onze normen en waarden?

20 Een missie is: Beknopt Ambitieus (streefbeeld) Concreet Spannend (zijn er keuzes gemaakt?) Uit: A. Heene en S. Desmidt (2005) Strategie en organisatie van publieke organisaties

21 Checklist

22 Affordable solutions for better living

23 to apply and connect knowledge to drive sustainable societal progress

24 To make people happy

25 "The mission of The Walt Disney Company is to be one of the world's leading producers and providers of entertainment and information. Using our portfolio of brands to differentiate our content, services and consumer products, we seek to develop the most creative, innovative and profitable entertainment experiences and related products in the world."

26 Het belang van een missie en visie is niet wat op papier staat, maar het proces dat er toe heeft geleid

27 Inspireren vanuit bestuur en management Stel werkgroep samen Ontwerp in sterke interactie Communicatie en sensibilisering Inbedding Verankering

28 Missie Visie Our Credo is more than just a moral compass. We believe it s a recipe for business success

29

30 De visie van een organisatie geeft aan waar ze naar toe wil. Ze legt uit hoe de organisatie zichzelf ziet in de wereld van morgen. Visie = wat je wil doen, waarvoor je gaat Belangrijke elementen in de visie Welke ontwikkelingen in de omgeving zullen ons actieterrein wijzigen? Welke ambities stellen we ons op langere termijn (tussen nu en vijf jaar) in deze veranderende context? Welke impact willen we hebben? Een visie verschaft de organisatie een mentaal beeld van een mogelijke en gewenste toekomst voor de organisatie (binnen de krijtlijnen die het mission statement uitzet).

31 Missie versus visie Missie Waarvoor we staan Visie Waarvoor we gaan Gericht op de organisatie Gericht op de omgeving Wie zijn we? Hoe gaan we met de wereld om? Identiteit, waarden Toekomst, droom Vanuit een (lang) verleden Vanuit de (verre) toekomst In principe tijdloos Kan worden bijgesteld

32 Een visie voor de NASA I believe that this nation should commit itself to achieve the goal before this decade is out, of landing a man on the moon and returning him safely to earth JFK, 25 mei 1961 Een visie voor Microsoft We want a personal computer on every desk with Microsoft-software

33

34 Waarom is het belangrijk om een visie te formuleren? Maakt aan mensen duidelijk wat van hen wordt verwacht en geeft richting (alle neuzen in dezelfde richting). Het laat je toe om je te onderscheiden van anderen Is een van de sleutels om zelf de toekomst van de organisatie te creëren Brengt ambitie, maar vooral ook inspiratie en roeping (calling) binnen de organisatie Bevordert flexibiliteit, ondernemerschap in de organisatie Bryson, J. M. (1995). Strategic Planning for Public and Nonprofit Organizations. A Guide to Strengthening and Sustaining Organizational Achievement. San Francisco, Jossey-Bass, 34 Hoofdstuk 8

35 Bouwstenen voor een visie

36 Basisvragen om te komen tot een goede visie Welke ontwikkelingen gaan ons actieterrein wijzigen en hebben dus mogelijk een belangrijke invloed op onze organisatie? Hoe ziet onze toekomst eruit en die van collega-organisaties? Welke ambities stellen we ons op langere termijn (tussen nu en vijf jaar) in deze veranderende context? Welke impact willen we hebben? Welke kerncompetenties moeten we voor de toekomst gaan ontwikkelen? 36

37 Een visie is AMORE Ambitieus: Een hogere doelstelling (bijvoorbeeld een visie) moet ambitieus zijn en de kern van de dromen van een onderneming bloot leggen. Motiverend Inspirerend: Een doel (visie) moet medewerkers aanspreken, zij moet motiveren en energie geven. Een doel is inspirerend of motiverend als medewerkers het zinvol vinden en ze een duidelijk verband zien tussen hun eigen inspanningen en het doel. Onderscheidend: Doelen in een effectieve visie zijn de vertolking van de eigenheid in een organisatie en dragen daarmee bij aan het onderscheidende vermogen. Relevant: Hogere doelen moeten voor alle belanghebbenden relevant zijn. Een goede visie richt zich op gemotiveerde medewerkers, en daarnaast ook op klanten en aandeelhouders. Echt: Een visie moet authentiek en geloofwaardig zijn.

38 Visievorming en stakeholderbetrokkenheid Waarom betrekken van belanghebbenden (wat zijn de gewenste resultaten)? Wie betrekken we? Wanneer betrekken we hen? Welke mate van inspraak streven we na?

39 Visievorming en stakeholderbetrokkenheid: wie maakt de visie? De visie kan komen van de leidinggevende De visie wordt tijdens een strategische sessie (al dan niet onder begeleiding) door een MT bepaald De visie wordt ontwikkeld met betrokkenheid van de hele organisatie Welk proces ook gekozen wordt, het is belangrijk dat ze door alle stakeholders herkend en opgepikt wordt.

40 Welke randverhalen komen In een themanummer over onze organisatie? (een drietal) Vb. Impact van project X op Y is een voorbeeld voor Coverstory methode Ga er vanuit dat het tijdschrift verschijnt in oktober 2020 Maak een krachtige titel: Vb. Project X enorm succes Vb. Y onder de indruk van project X

41

42 Waarden en organisatiecultuur

43 Wat zijn waarden? Standaard sociologische definitie van waarden:..centrale maatstaven met behulp waarvan men het eigen gedrag en dat van anderen beoordeelt. (Van Doorn en Lammers, 1976: 119). Het gaat om zaken die men collectief goed en juist vindt, die men graag wil, en waarnaar men streeft. Waarden zijn dus morele doelen of idealen die mensen nastreven, waarderen en motiveren. Waarden hebben emotionele lading: daar gaan mensen voor. Enkele voorbeelden: eerlijkheid, respect, trouw, betrouwbaarheid, betrokkenheid, liefde, moed en rechtvaardigheid.

44 ETHISCH KOMPAS Aan welke waarden toetst u uw beslissingen op het werk af? Welke waarden ziet u uw collega s gebruiken? Welke waarden worden nog te weinig gebruikt?

45 Waarden mbt onze eigen handelswijze en waarden mbt verantwoordelijkheden ten opzichte van stakeholders Nieuwenhuis, M.A., The Art of Management,

46 Waarden en organisatiecultuur Waarden vormen de bouwstenen van de organisatiecultuur. Organisatiecultuur = de gemeenschappelijke waarden en normen van een organisatie en het daaruit voortvloeiende gedrag. Het zorgt voor de sociale lijm

47 Cameron en Quinn: het model van de concurrerende waarden Wat vind je als organisatie elementair en belangrijk? Dit uit zich in het gedrag van collega s onderling, naar stakeholders toe, je kantoor/moet zichtbaar zijn in je kantoor, werving en selectie, communicatie, interactie met de buitenwereld

48 Cultuur is aanwezig in alle aspecten van de organisatie

49 Organisatiecultuur in beelden Missie Visie Welke merken zijn een bron van inspiratie? Waarom? Beschrijf de organisatie met al uw zintuigen; het ziet eruit als, het voelt als, het ruikt als, het smaakt als en het klinkt als Wat verkoopt uw organisatie? Bijvoorbeeld: Douw Egberts brandt koffie, maar verkoopt gezelligheid. Our Credo is more than just a moral compass. We believe it s a recipe for business success

50 Walk the talk? Wat u met de waarden belooft moet u ook kunnen waarmaken. Hoe worden de waarden waargemaakt? Worden ze herkend door stakeholders? Wat zijn bewijzen? Hoe uit zich dat in woord, beeld en toonzetting? Zitten ze vervat in evaluatie van medewerkers?

51 CONTACT Isabelle De Voldere Bart Van Herck IDEA Consult Kunstlaan 1-2, bus Brussel