Paragraaf NPR 2576; blz. 25 Derde regel van boven: richt zich daarbij niet op een. vervangen door:.behandelt geen..

Transcriptie

1 Erratum ISSO Publicatie 93: Brandveilige bekabeling Hoofdstuk 2: Termen en definities; blz. 9 Brand- en rookclassificatie van kabels vervangen door: Brand- en rookclassificatie voor elektrische leidingen. Hoofdstuk 2: Termen en definities; blz. 14 Bij definitie Verbrandingswaarde :. in megajoules/kg (MJ/kg) van de. vervangen door:.in megajoules/kg (MJ/kg) bij volledige verbranding van de. Paragraaf 3.4 Invloed bekabeling; blz. 17 Tabel 3.1 vervangen door: Paragraaf NPR 2576; blz. 25 Derde regel van boven: richt zich daarbij niet op een. vervangen door:.behandelt geen.. Paragraaf Brandrisico en kabelkeuze; blz. 32 Op de verzamelstaat staan vervangen door: Op de verzamelstaat (zie bijlage A, blad 4) staan.. Voor enkelvoudige aansluitingen wordt per definitie gekozen voor categorie 1. vervangen door Voor enkelvoudige aansluitingen en een brandrisico groter of gelijk aan 70 wordt er gekozen voor categorie 1. Paragraaf Brandrisico en kabelkeuze; blz. 33 In rechterkolom van tabel 5.2: Leidingtypen per categorie NEN 3621 en NEN 3622 vervangen door NEN-EN In 1 e kolom, 1 e rij bij 1 asterisk toevoegen en onder de tabel de tekst toevoegen: * Bij een brandrisico groter of gelijk aan 70 is het toegelaten voor een enkelvoudige aansluiting halogeenvrije elektrische leidingen van categorie 1 toe te passen. In 2 e kolom van tabel 5.2 op 3 e rij: NEN vervangen door : NEN-EN-IEC In 3 e kolom van tabel 5.2 op 5 e rij: Z10-YMz1Kafasmbzh, Z1G-YMz1Kafasmbzh vervangen door: Z10- YMz1Kasmbzh, Z1G-YMz1Kasmbzh Paragraaf 6.2 Functiebehoud; blz. 35 Verkeerslicht moet i.c.m. NPR 2576 op oranje staan ipv rood. Paragraaf 6.3 FB-Kabelsysteemoplossing; blz. 35.

2 Afb. 6.1 FB-signaalkabel FB90 vervangen door Afb. 6.1 FB-(signaal)kabel FB90 Paragraaf 6.3 FB-Kabelsysteemoplossing; blz. 36 Kabel, uitgezonderd buigzame leidingen vervangen door: Kabels, uitgezonderd buigzame leidingen.,maar niet meer bedragen. vervangen door:., maar mag niet meer bedragen. Paragraaf 6.3 FB-Kabelsysteemoplossing; blz. 36 Afbeelding 6.2 Vereiste bevestigingsafstanden FB-kabel (conform NPR 5310) vervangen door: Met als titel: Afb. 6.2 Vereiste bevestigingsafstanden FB-kabel conform NPR 5310 (m.u.v. 111)

3 Paragraaf 6.5: Technische oplossing; blz. 42 De afkorting BIM weglaten, dit is geen technische maar procesmatige oplossing. BIM wordt paragraaf 6.6 op pagina 45. Paragraaf 6.5: Technische oplossing; blz. 43 Laatste bullet voor kopje Tracékeuze : De termen isolator en isolatoren vervangen door kortsluitisolator resp. kortsluitisolatoren. Paragraaf BIM wordt 6.6 BIM Bladzijde 46 Bouwwerk Informatie Model een goede vervangen door: Bouwwerk Informatie Model (BIM) een goede 6.6 vervangen door: 6.7 Toevoegen onderaan blz. 46: Naast het aanbrengen van een adequate brandwerende doorvoering 1 kan m.n. bij horizontale draagsystemen van welke aard dan ook (dus niet alleen t.b.v. kabels) extra FB-ondersteuning en verankering vereist zijn 2. E.e.a. dient van tevoren met de leveranciers van zowel het installatiemateriaal (ladderbaan, kabelgoot, ventilatiekanaal e.d.) als de brandwerende doorvoering te worden afgestemd. In principe zijn uitsluitend gecertificeerde oplossingen toegestaan. 1) Dit is een doorvoering die minimaal voldoet aan de geëiste brandwerendheid van de wand zelf. Het toepassen van de juiste doorvoering op de juiste plaats is uitgewerkt in ISSO-publicatie ISSO/SBR 809 Brandveilige doorvoeringen. 2) Denk voor kabeldraagsystemen aan extra ondersteuningen op 100 en 400 mm aan beide zijden van de doorvoering. Bijlage A: Checklist Brandveilige Bekabeling Onder paragraaf 2.3. Bepaal de brand- en rookklasse van de kabel: Br groter dan 70 vervangen door Br groter of gelijk aan 70 Verder in dezelfde regel Rookklasse s1, a1 weglaten. Bijlage B vervangen door: Kabelberekening FB-voedingskabels stap 1 Omdat in principe de NEN 1010 staat voorgeschreven, dient de geleiderdoorsnede van een FBvoedingskabel in 1 e instantie m.b.v. de NEN 1010-tabellen of door berekening (bijv. met een kabelberekeningsprogramma) te worden bepaald. stap 2 Vervolgens is het zaak te controleren of de aldus gevonden geleiderdoorsnede ook toereikend is bij brand, met name omdat het spanningsverlies dan hoger ligt. Dit heeft te maken met de extra toename van de geleiderweerstand in de hete zone (ter plaatse van de brand). stap 3 Tenslotte wordt de grootste van de twee waarden die zijn gevonden bij stap 1 en 2 gekozen als definitieve geleiderdoorsnede van de FB-voedingskabel.

4 Uitwerking stap 2 De formule voor het toelaatbaar spanningsverlies bij brand luidt: ΔU = k 3 I b l tot. (R gel. cosφ + X b sinφ) (1) k = correctiefactor afh. FB-duur I b = bedrijfsstroom [A] l tot. = totale kabellengte [km] R gel. = geleiderweerstand [Ω/km] cosφ = arbeidsfactor X b = bedrijfsreactantie [Ω/km] => X b = (2 π f L b)/1000* sinφ = (1-cos2φ) *) met f de frequentie [Hz] en L b de bedrijfszelfinductie [mh/km] Bij kleinere geleiderdoorsneden (tot ca. 25 mm²) is sprake van een relatief lage bedrijfsreactantie X b en wordt vaak de volgende vereenvoudigde formule toegepast: ΔU = k 3 I b l tot. R gel. cosφ (2) De correctiefactor k bij verschillende FB-duur kan a.v. worden bepaald: FB30: k= 1 + (l heet / l tot.) 3,51 FB60: k= 1 + (l heet / l tot.) 4,00 (3) FB90: k= 1 + (l heet / l tot.) 4,25 l heet = kabellengte in de hete zone* [km] *) ga uit van de grootste kabellengte in één brandcompartiment Praktijkcase Een brandweerlift gevoed door een draaistroomsysteem met een nominale spanning van 400 V, heeft een nominaal vermogen van 12,0 kw, een aanloopvermogen van 36,0 kw en een arbeidsfactor van 0,8. Het maximaal toegestane spanningsverlies tijdens de start is: ΔU start = 10,0% 40,0 V Kabel: - FB60-kabel, totale lengte 120 m - indeling in brandcompartimenten - grootste kabellengte in één brandcompartiment 40,0 m Bepaal de benodigde geleiderdoorsnede van de FB60-kabel. stap 1 Ga na wat de benodigde geleiderdoorsnede zou moeten zijn onder normale omstandigheden (o.a. rekening houdend met een spanningsverlies in de gehele installatie van max. 5%). Stel de uitkomst voor bovenstaande voeding is een FB60-kabel (in dit geval berekend als YMvKmb) met een geleiderdoorsnede van 25 mm². stap 2

5 Bereken de benodigde geleiderdoorsnede van de FB60-kabel bij brand. Hierbij draait het dus om de vraag voor welke geleiderdoorsnede het werkelijke spanningsverlies tijdens het starten van de lift beperkt blijft tot max. 10,0% gedurende het beoogde functiebehoud van de kabel (60 min.). Uitwerking stap 2 Tijdens de start trekt de liftmotor een aanloopstroom: I a = P a / ( 3 Unom cosφ) = / ( ,8) = 65,0 A De geleiderweerstand m.b.v. vergelijking 2 en 3 wordt nu: R gel. ΔU / {(1 + (l heet / l tot.) 4,00) 3 I b l tot. cosφ} = 1,59 Ω/km Dit resulteert in een te kiezen geleiderdoorsnede van 16 mm² met een weerstand R gel. = 1,15 Ω/km bij 20 C en 1,47 Ω/km bij 90 C. Bij brand geldt voor de FB60-kabel (stel toename geleiderweerstand t.g.v. belasting is ⅓ van de sprong tussen R 20 en R 90 => R gel. 1,26 Ω/km; een exacte berekening is in dit geval niet goed mogelijk): R kab. = 0,080 km 1,26 Ω/km + 0,040 km 5,00* 1,26 Ω/km = 0,353 Ω *) zie vgl. 3: voor FB60 geldt in dit geval k = 5,00 Het bijbehorende spanningsverlies is dan: ΔU kab. = 3 I a R kab. cosφ = 3 65,0 0,353 0,8 = 31,8 V 40,0 V Door toepassing van een FB60-kabel met een geleiderdoorsnede van 16 mm² blijft het werkelijke spanningsverlies bij brand tijdens het starten van de lift gedurende het beoogde functiebehoud van de kabel onder de 10%. stap 3 Kies de grootste van de twee waarden, die zijn gevonden bij stap 1 en 2. In deze praktijkcase is de situatie onder normale omstandigheden maatgevend, m.a.w. de benodigde geleiderdoorsnede van de FB60-kabel bedraagt 25 mm². Het omgekeerde komt ook voor (situatie bij brand maatgevend), bijv. als de kabellengte in de hete zone relatief groot is. Bijlage C vervangen door:

6 Werkbladen Brandveilige bekabeling Inleiding Deze Werkbladen zijn bedoeld als praktische voorbeelden voor de monteur en/of de werkvoorbereider om op een goede manier invulling te geven aan brandveilige bekabeling in het algemeen en functiebehoudbekabeling in het bijzonder. De begrippen en methoden worden behandeld in de desbetreffende hoofdstukken van de publicatie zelf. Deze Werkbladen zijn geen vervanging van de NPR 2576 ( Functiebehoud bij brand - Richtlijn voor bekabeling, ophanging en montage van transmissiewegen ) of enige andere norm. Integendeel, ze zijn een aanvulling daarop. Waarom is het belangrijk om er voor te zorgen dat kabels zo brandveilig mogelijk zijn en op de juiste wijze worden geïnstalleerd? Omdat kabels op een aantal manieren grote invloed kunnen hebben op de ontwikkeling van brand en de gevolgen daarvan, immers: Kabels verbinden de verschillende ruimten en verdiepingen van een gebouw met elkaar. Daardoor kunnen ze een rol spelen bij de brandvoortplanting; Conventionele (pvc) kabels produceren bij verbranding veel meer rook dan halogeenvrije kabels en deze rook is bovendien ondoorzichtig. De enorme rookvorming die een conventionele kabel bij brand veroorzaakt, belemmert de ontruiming en de brandbestrijding; Bij de verbranding van conventionele kabels ontstaan corrosieve rookgassen, die schadelijk zijn bij inademing, voor de inventaris en het interieur; Bovendien zorgt een deel van de kabels bij brand onder andere voor de aansturing en voeding van de brandbeveiligingsinstallaties en mag daarom niet vroegtijdig uitvallen (functiebehoud). De in Nederland gebruikte conventionele kabel is een pvc-kabel met alle risico s van dien. Slechts een beperkt deel van de kabels die in Nederland worden gebruikt, is moeilijk brandbaar én halogeenvrij ( mbzh ). Voor een eventueel losbladig gebruik van (kopieën van) deze werkbladen zijn een aantal begrippen en methoden uit de publicatie Brandveilige bekabeling op dit algemene werkblad nogmaals toegelicht (zie hierna).

7 Functiebehoud (FB) Functiebehoud heeft betrekking op het gedurende langere tijd blijven functioneren van een kabel (transmissieweg) voor de overdracht van signalen en/of energie tijdens brand. Functiebehoudkabel (FB-kabel) Kabel die voldoet aan de brandproeven volgens NEN-EN (voor kabel Ø 20 mm) of NEN-EN (voor kabel Ø > 20 mm) en DIN 4102 deel12. FB-kabel is bovendien altijd moeilijk brandbaar en halogeenvrij. FB-(signaal)kabel FB90 Functiebehoudkabelsysteem (FB-kabelsysteem) Combinatie van een kabel met functiebehoud, een draagsysteem met functiebehoud en bevestigingsmateriaal met functiebehoud, die voldoet aan een brandproef volgens DIN 4102 deel 12. Functiebehoudcategorie (FB-categorie) Voor het blijven functioneren van een functiebehoudkabel c.q. een functiebehoudkabelsysteem worden normaliter drie functiebehoudcategorieën gehanteerd, afhankelijk van het land resp. de beproevingsmethode en de functiebehoudduur: Land Beproevingsmethode FB-duur FB-categorie NEN-EN 50200/50362 FB30 / FB60 / FB90 NL (test FB-kabel) (Ph30 / Ph60 / Ph90) 1 30/60/90 DIN 4102 deel 12 DU min. (test FB-kabelsysteem) 2 E30 / E60 / E90 1) officiële aanduiding conform NEN-EN 50200/50362 (weinig gebruikt) 2) combinatie van FB-kabel + FB-draagsysteem + FB-bevestigingsmateriaal NB Wordt er een zwaardere functiebehoudcategorie geëist, bijv. 120 minuten ( FB120 ), dan biedt bescherming van een standaard kabel of een FB-kabel met gecertificeerd brandwerend materiaal dan wel middels een bouwkundige oplossing uitkomst (FB120-kabel is niet gangbaar). Halogeenvrije kabel (o.a. mbzh-kabel) Kabel die o.a. voldoet aan NEN-EN-IEC en NEN-EN-IEC In tegenstelling tot conventionele (pvc) kabel veroorzaakt halogeenvrije kabel bij verbranding nauwelijks rook. Deze rook is bovendien nagenoeg doorzichtig en niet corrosief. De meest gangbare halogeenvrije installatiekabel (tevens moeilijk brandbaar) is van het type YMz1Kmbzh. mb-kabel / mbzh-kabel kabel met de eigenschap moeilijk brandbaar / moeilijk brandbaar zonder halogenen (zie moeilijk brandbare kabel en halogeenvrije kabel)

8 Moeilijk brandbare kabel (mb-kabel) Kabel die o.a. voldoet aan NEN-EN-IEC De materialen en constructie zijn zodanig, dat een brand zich niet voortplant langs een bundel van deze kabels. De meest gangbare moeilijk brandbare installatiekabel is een conventionele (pvc) kabel van het type YMvKmb. Standaard kabel In dit document: een kabel die geen functiebehoud heeft. Zelfdovende kabel Kabel die o.a. voldoet aan NEN-EN-IEC De materialen en constructie zijn zodanig, dat een brand zich niet voortplant langs een enkelvoudig gelegde kabel. De meest gangbare zelfdovende installatiekabel is van het type XMvK. Geëiste functiebehoudduur De geëiste functiebehoudduur is meestal 30 min. voor signaaloverdracht en 60 min. voor voeding (raadpleeg de beschikbare normen/documenten). In bepaalde gevallen kan een afwijkende (lees: langere) functiebehoudduur zijn voorgeschreven (o.a. voeding brandpomp, liftvoeding hoogbouw > 70 m, procesinstallaties in bijv. de petrochemie). Er kunnen naast de eisen van functiebehoud uit de NEN 2535 (brandmeldinstallaties) en NEN 2575 (ontruimingsalarminstallaties) eisen van functiebehoud gelden voor: Installatie Onderdeel Eis brandblusinstallatie met aansturing brandpomp of hydro-unit voeding functiebehoud geboorde put voeding functiebehoud sprinklerinstallatie doormelding voeding pomp functiebehoud gasblusinstallatie aansturing overige sturingen voeding functiebehoud hogedrukwaterinstallatie aansturing functiebehoud voeding functiebehoud deurvergrendelingssysteem aansluiting BMI functiebehoud overdrukinstallatie voeding aansturing functiebehoud rook-en warmteafvoerinstallatie aansturing voeding functiebehoud gewone lift aansturing functiebehoud brandweer-/ontruimingslift voeding aansturing functiebehoud NB Hoewel formeel nergens geëist, is het raadzaam om ook de bekabeling van centraal gevoede noodverlichting/vluchtwegaanduiding in functiebehoud uit te voeren. Zo wordt voorkomen dat deze verlichting tijdens de ontruiming uitvalt op plaatsen waar dat zeer ongewenst is, bijvoorbeeld in een trappenhuis. Tevens dient in voorkomende gevallen te worden gekeken naar het functioneren van elektrisch bediende rolluiken, toegangssystemen, kaartlezers e.d. bij spanningsuitval; zo nodig ook hier de bekabeling in functiebehoud uitvoeren. Hetzelfde geldt t.a.v. de hoofdafsluiter in de brandstoftoevoerleiding van zware stook-/verwarmingsinstallaties, waarvoor aanvullende eisen kunnen gelden (o.a. bescherming tegen brand en bediening op afstand).

9 01 Functiebehoud De NPR 2576 definieert functiebehoud als: Na het uitbreken van een brand, gedurende de voorgeschreven periode, blijft de desbetreffende installatie functioneren (30, 60 of 90 min.). Functiebehoud wil feitelijk zeggen, dat de rol die de bekabeling speelt bij het uitvoeren van de functie van een installatie tijdens brand voldoende lang moet zijn gegarandeerd. In de NPR 2576 zijn meerdere mogelijkheden uitgewerkt om invulling te geven aan functiebehoud, te weten: kabelsysteem met functiebehoud; bouwkundige oplossingen; technische oplossingen; combinaties van de drie hiervoor genoemde methoden. Achtereenvolgens worden deze onderwerpen nader uitgewerkt. Kabelsysteem met functiebehoud Onder een kabelsysteem met functiebehoud (hierna FB-kabelsysteem) wordt de combinatie verstaan van een kabel met functiebehoud, een draagsysteem met functiebehoud en bevestigingsmateriaal met functiebehoud. Al deze drie componenten moeten minimaal voldoen aan de geëiste FBcategorie van 30, 60 of 90 minuten. Dit moet worden aangetoond met behulp van testrapporten. NB De NPR 2576 stelt dat de testen volgens DIN 4102 deel 12 zijn opgenomen om uitwisselbaarheid van afzonderlijk goedgekeurde componenten mogelijk te maken. In dat geval bepaalt het testresultaat van de laagst geklasseerde component de FB-categorie van het geheel. De ondergrond is uiteindelijk doorslaggevend voor het resultaat. Daarom staat in de NPR 2576 omschreven (paragraaf 4.2 Ondergronden) waar wel en waar geen functiebehoud valt te realiseren met behulp van een FB-kabelsysteem (zie ook Werkblad 12). Een FB-kabelsysteem kan bij brand nooit beter presteren, dan de ondergrond waarop en het gebouw waarin het wordt geïnstalleerd. Als bijv. de hoofddraagconstructie van een gebouw bestaat uit niet brandwerend beschermde inpandige staalprofielen, dan heeft het geen zin een kabelsysteem met 90 min. functiebehoud te installeren. Het gebouw zelf voldoet namelijk ook niet aan deze eis. Het enige wat men dan kan doen, is streven naar een zo goed mogelijke invulling van de prestatie-eis voor de gegeven ondergrond. In dit voorbeeld is een kabelsysteem met 30 min. functiebehoud in principe voldoende. Hoewel momenteel nog niet duidelijk voorgeschreven, is het beslist raadzaam e.e.a. van tevoren af te stemmen met de Bevoegde Autoriteit.

10 Een heel ander aspect van de tracékeuze is het risico op beschadiging door neerstortend materiaal bij brand. Dit moet tot een minimum worden beperkt. Het hoogst mogelijke niveau in de ruimte zonder bovenliggend installatiemateriaal (leidingwerk HVAC, riolering, etc.) heeft de voorkeur. In de praktijk lukt dit vaak niet en dient hoger gelegen installatiemateriaal zodanig te worden bevestigd, dat het bij brand niet naar beneden kan vallen op een FB-transmissieweg dan wel dient de FB-transmissieweg zelf hiertegen te worden beschermd. Bijzondere aandachtspunten: 1) Bij het installeren van FB-kabels is extra zorgvuldigheid vereist. Ter beperking van mechanische spanningen, m.n. tijdens brand, geldt een aangepaste buigstraal (zie afb. ZX). Verder is het zaak om net als bij standaard kabels de maximale trekkracht niet te overschrijden en torderen c.q. kinken te vermijden evenals het intrekken langs scherpe hoeken en randen. Afb. ZX: geknikte FB-kabel door te kleine buigstraal 2) Het binnen een FB-draagsysteem combineren van FB-kabels met standaard kabels, lasdozen e.d. van halogeenhoudende materialen is niet toegestaan. Aanbevolen wordt om in voorkomende gevallen de FB-kabels op zijn minst te scheiden van de (halogeenvrije) standaard kabels door een tussenschot en het draagsysteem deugdelijk te aarden. Volledig gescheiden aanleg heeft echter de voorkeur. Gebruik in combinatie met FB-kabels naast metalen FB-materialen (ter ondersteuning/bevestiging) ook overige materialen (buizen, lasdozen, wartels, bundelbandjes/tie wraps, tape, etc.), die halogeenvrij en bij voorkeur zelfdovend zijn.

11 Niet alle kabelsoorten door elkaar, maar scheiden! 3) FB-kabel mag buiten of in de grond worden toegepast. De kabel is echter normaalgesproken niet bewapend. Dit houdt in dat bij gebruik als voedingskabel in de grond aanvullende mechanische bescherming nodig is (vergelijkbaar met standaard onbewapende voedingskabel). Overigens zijn er op aanvraag bewapende FB-kabels leverbaar. Bij de toepassing van FB-kabel in de buitenlucht dient er rekening mee te worden gehouden, dat deze kabel niet altijd UV-bestendig is. De kabel dient in zo n geval te worden beschermd tegen UV-licht, bijvoorbeeld met een (halogeenvrije) buis. Bouwkundige oplossing Functiebehoud met een bouwkundige oplossing is in de NPR 2576 gedefinieerd als: Indien een standaard kabel, conform de eisen gesteld in NEN 1010, dusdanig wordt beschermd dat de fysische eigenschappen van deze kabel tijdens een brand niet worden beïnvloed, is er sprake van functiebehoud. Als uitgangspunt wordt aangenomen dat de kabel maximaal een temperatuur van 70 C mag bereiken.. De bouwkundige oplossing is dus feitelijk een manier om de kabel bij brand koud te houden gedurende de tijd van de prestatie-eis. De standaard kabel kan daartoe in de grond worden gelegd of worden geïnstalleerd in een betonnen of steenachtige constructie zoals een vloer, wand, of schacht. De consequentie hiervan is dat de bouwkundige oplossing vrijwel nooit als enige bescherming in een installatie kan worden toegepast. Op een gegeven moment zal de kabel uit zijn beschermende omgeving moeten komen. Dit kan worden opgelost door: De kabel voor het resterende deel van het tracé met een FB-kabelkanaal te beschermen (zie afb. PQ). Een eventueel te sturen apparaat etc. kan dan op of tegen het kabelkanaal worden gemonteerd; Vanuit de beschermende omgeving door middel van een lasdoos over te gaan op een FB-kabel. Zo nodig dient de FB-kabel via een brandwerende doorvoering de beschermende omgeving te verlaten! Afb. PQ: FB-kabelkanaal

12 In de NPR 2576 worden bij de bouwkundige oplossing minimale dekkingen gegeven voor een standaard kabel in de grond of in beton. Een heel andere oplossing in dit verband is het gebruik van een FB-kabel, waarbij dan geen dekkingseis geldt (zie afb. RS). Afb. RS: FB-kabel onder een stuclaag met minerale afdekking Technische oplossing Functiebehoud kan ook worden gewaarborgd door het toepassen van één van de volgende technische oplossingen: ringleiding / redundante technieken; fail-safe circuit; houdfunctie. Deze methoden worden achtereenvolgens besproken. De NPR 2576 behandelt ook functiebehoud door sprinklerinstallaties, maar dat valt buiten het kader van deze Werkbladen. Ringleiding / redundante technieken Functiebehoud door middel van een ringleiding wordt gerealiseerd door de toepassing van kortsluitisolatoren rond of in essentiële apparaten in de transmissieweg. In geval van sluiting of breuk (door brand) zal de kortsluitisolator het deel waarin de breuk of de sluiting heeft plaatsgevonden isoleren van de rest van de transmissieweg. De ring of lus zorgt er dan voor dat de functie van de transmissieweg wordt gewaarborgd via het onbeschadigde deel van de ring/lus. Een redundante verbinding of tweede transmissieweg valt ook als ringleiding aan te merken. Bij het gebruik van een ringleiding of redundante technieken als gelijkwaardige oplossing voor FB-kabel bij brand moet er rekening worden gehouden met extra bepalingen (zie Werkblad 11-1). Fail-safe circuit Functiebehoud door middel van een fail-safe circuit wordt gerealiseerd door het onder spanning houden van een functie in de aan te sturen installatie. Fail-safe betekent dan: het maakt niet uit wat er gebeurt, de te sturen installatie gaat in zijn veilige stand. Dus zowel bij sluiting als bij breuk als door defect raken van de voeding of van de aansturing, zorgt de aan te sturen installatie voor een veilige situatie. Een goed voorbeeld van de toepassing van een fail-safe circuit is de aansturing van kleefmagneten, die brandwerende zelfsluitende deuren in geopende stand moeten houden. De

13 veilige situatie bij brand is dat de deuren dicht zijn. Fail-safe betekent in dit voorbeeld: Wat er ook gebeurt, de deuren zijn/gaan dicht. Hierbij kan dus gebruik worden gemaakt van standaard kabel (zie afb. YZ) Legenda: 1 Brandmeldcentrale 2 brandbeveiligingsinstallatie 3 Transmissieweg Afb. YZ: fail-safe schakeling, aangepast schema uit NPR 2576 (Bron: NEN) Omdat spanningssturing een voorwaarde is, kan uitsluitend van normally closed (NC) contacten gebruik worden gemaakt. Voor het sturen van analoge of digitale signalen is deze methode dus niet bruikbaar! Datzelfde geldt ook, indien het aansturen van de installatie een gevaarlijke of overlast gevende situatie met zich mee kan brengen (bijv. het aansturen van een blusinstallatie). Houdfunctie Functiebehoud door middel van een houdfunctie wordt gerealiseerd door binnen één minuut na de brandmelding een sturing uit te voeren. Voorwaarde is wel dat de te sturen installatie de sturing onthoudt. Dit betekent dat als de sturing wegvalt, de te sturen installatie in de aangestuurde stand blijft. De consequentie hiervan is dat de te sturen installatie altijd handmatig (en ter plaatse) moet worden gereset. Ook hierbij kan dus gebruik worden gemaakt van standaard kabel. Een voorbeeld van een schakeling met houdfunctie (in dit geval een brandpomp die wordt geactiveerd door een brandmeldinstallatie) is weergegeven in afb. VW. R S T N M ms 1 Pomp dient apart gereset te worden na melding. Het schema is spanningsloos getekend Reset test bmc Ms h 1 h 2 th. drukschakelaar L. KL. Afb. VW: schakeling houdfunctie

14 02 Ondersteuning Algemeen Volgens NEN 1010 moeten leidingen, die niet over de gehele lengte worden ondersteund, met daarvoor geschikte hulpmiddelen op passende afstanden deugdelijk worden ondersteund om beschadiging van de kabel op den duur te voorkomen. De NPR 5310 Blad 48 geeft aanwijzingen voor een deugdelijke ondersteuning van kabels en buizen in de zin van NEN 1010:

15 Toelichting bij de installatie van FB-kabels in buis Bij de installatie van FB-kabels in buis is uitsluitend het gebruik van halogeenvrije of stalen buizen toegestaan, voor zover vermeld op het desbetreffende testcertificaat conform DIN 4102 deel 12. M.a.w. de installatie van FB-kabels in halogeenhoudende (m.n. pvc, flexibele pvc of hostalit) buis is dus niet toegestaan (want niet gecertificeerd). Afhankelijk van de buissoort geldt bovendien: halogeenvrije (al of niet flexibele) buis minimaal 10 cm slagvast of mechanisch beschermen bij vloerdoorvoer; lasdozen, moffen etc. maximale beugelafstand tot het hulpstuk 10 cm; bij bochten maximale beugelafstand einde bochtstraal 10 cm. stalen buis idem; let op eventuele restricties m.b.t. de vullingsgraad van de buis (bijv. maximaal 60%). In een aantal gevallen is buismontage verplicht. Een voorbeeld daarvan is de aanleg van kabel < 1,5 mm² bij brandmeldinstallaties (zie Werkblad 03). Afwijkende bevestigingsafstanden De NPR 2576 stelt m.b.t. FB-kabelsystemen dat van de bevestigingsafstanden zoals genoemd in de NEN 1010 (lees: NPR 5310), mag worden afgeweken. De voorwaarde is dat de fabrikant kan garanderen (aantonen met certificaten van een onafhankelijke geaccrediteerde keuringsinstantie) dat, als zijn FB-kabelsysteem op de voorgeschreven wijze wordt toegepast, dit systeem niet alleen tijdens brand maar ook gedurende de levensduur van de kabels aan de bepalingen van de NEN 1010 voldoet. Een DIN 4102 deel 12-testcertificaat van het FB-kabelsysteem is op zichzelf nog geen bewijs van een deugdelijke bevestiging van dit systeem in de zin van de NEN 1010.

16 Voorbeelden Er zijn, rekening houdend met hetgeen hiervoor is aangegeven, een aantal mogelijke oplossingen voor het beugelen van FB-kabels met al of niet van de NPR 5310 afwijkende bevestigingsafstanden: 1) Er is geen grotere bevestigingsafstand toegestaan dan voorgeschreven in NPR 5310, omdat certificaten van een onafhankelijke geaccrediteerde keuringsinstantie ontbreken. a. Voor de beugel is mogelijk een grotere bevestigingsafstand gecertificeerd voor functiebehoud, maar aangehouden wordt de meestal kleinere bevestigingsafstand conform NPR 5310 (zie afb. 6-2 I, II en IV); b. Voor de beugel is een kleinere bevestigingsafstand gecertificeerd voor functiebehoud dan de bevestigingsafstand zoals voorgeschreven in NPR 5310; deze kleinere bevestigingsafstand is maatgevend (zie afb. 6-2 III).

17 *) Afb. 6-2 III en IV gelden uitsluitend bij de toepassing van halogeenvrije kunststofbuis met een grotere weerstand tegen doorbuigen dan de buizen genoemd in NEN-EN of van stalen buis. Afb. 6-2: vereiste bevestigingsafstanden FB-kabel conform NPR 5310 (m.u.v. III) 2) Er is een grotere bevestigingsafstand toegestaan dan voorgeschreven in NPR 5310 (aantoonbaar met certificaten van een onafhankelijke geaccrediteerde keuringsinstantie). De kabel (of buis) kan dan worden bevestigd op de door de fabrikant opgegeven afstand (zie afb. 6-3 en 6-4). Afb. 6-3: bevestiging van FB-kabels om de 80 cm Voor het ophangen van meerdere FB-kabels bestaan diverse mogelijkheden: Afb. 6-4: meervoudige kabelbeugel, bevest. afstand 80 cm scharnierbeugel, bevest. afstand 80 cm

18 03 Montage kabel < 1,5 mm² in gesloten buis Algemeen Bij de installatie van brandmeld- en ontruimingsalarminstallaties geldt dat kabels kleiner dan 1,5 mm² moeten worden aangelegd in een gesloten buis- of kokersysteem. Ook een kabelgoot en/of ladderbaan is toegestaan. De achterliggende gedachte is dat de bekabeling van deze beveiligingsinstallaties niet mag worden beschadigd of doorgeknipt. Ter identificatie dient de kabel een rode kleur te hebben of rood gemarkeerd te zijn om de 5 m. De eis voor een gesloten buis- of kokersysteem geld niet voor de aanleg boven een verlaagd plafond of onder een verhoogde vloer. Hier mogen open bochten worden gebruikt van 50 x 50 mm. Het bovenstaande heeft ook betrekking op die gevallen waarin functiebehoud is vereist. Bij aanleg in buis geldt de omschrijving volgens het certificaat van de leverancier (NPR 2576, 4.1; fig. 7). In principe zal het certificaat verwijzen naar halogeenvrije of stalen buis. Halogeenvrije buis op zich heeft geen functiebehoud bij brand. Extra aandacht moet worden besteed aan het aansluiten van automatische brandmelders boven of tegen een verlaagd plafond. Voorbeelden Niet zo, maar zo! Niet zo, maar zo! Maar, bij de eis functiebehoud in verband met ontruimingsalarm dus niet zo!!

19 04 Montage FB-kabel op metselwerk Algemeen Voor functiebehoud met behulp van kabels dient zowel de kabel als de ondersteuning / ophanging (het draagsysteem ) als de bevestiging / verankering te voldoen aan de gestelde prestatie-eis van 30, 60 of 90 minuten. Dit moet worden aangetoond met behulp van testrapporten. De ondergrond is daarbij uiteindelijk bepalend voor het resultaat. Bij metselwerk is dat geen probleem. Hierbij hoeft ook geen onderscheid gemaakt te worden tussen baksteen, kalkzandsteen, betonsteen of blokken met sponningen. Wel is het van belang te controleren of de maximale belasting van de ondergrond voldoet voor het te bevestigen draagsysteem inclusief de kabels. Bovendien is het bij de tracékeuze zaak om het risico op beschadiging door neerstortend materiaal bij brand tot een minimum te beperken (zie Werkblad 01). Voorbeelden FB-schroefankers: - maximale belasting 50 kg - maximale belasting 20 kg - kalkzandsteen of beton - kalkzandsteen of beton

20 05 Montage FB-kabel op betonnen ondergrond Algemeen Voor functiebehoud met behulp van kabels dient zowel de kabel als de ondersteuning / ophanging (het draagsysteem ) als de bevestiging / verankering te voldoen aan de gestelde prestatie-eis van 30, 60 of 90 minuten. Dit moet worden aangetoond met behulp van testrapporten. De ondergrond is daarbij uiteindelijk bepalend voor het resultaat. Bij betonconstructies is dat geen probleem. Wel is het bij de tracékeuze zaak om het risico op beschadiging door neerstortend materiaal bij brand tot een minimum te beperken (zie Werkblad 01). Voorbeelden Snelmontage: Ankers met inwendige schroefdraad voor draadeinden:

21 Snelmontage door isolatie: Verankering in kanaalplaat: Montage op cellen-/ gasbeton:

22 06 Montage FB-kabel op gipsplaat / metalstud wanden Algemeen Voor functiebehoud met behulp van kabels dient zowel de kabel als de ondersteuning / ophanging (het draagsysteem ) als de bevestiging / verankering te voldoen aan de gestelde prestatie-eis van 30, 60 of 90 minuten. Dit moet worden aangetoond met behulp van testrapporten. De ondergrond is daarbij uiteindelijk bepalend voor het resultaat. Gipsplaat c.q. metalstud wanden hebben een zeer beperkte eigen brandwerendheid en zijn dus niet zonder meer geschikt om aan de eis van functiebehoud te voldoen. Er zijn dan drie alternatieven (in willekeurige volgorde en voor zover mogelijk): een ander tracé zoeken (zie Werkblad 12); gebruik maken van een technische oplossing (zie Werkbladen 11-1 t/m 11-3); de ondergrond opwaarderen qua brandwerendheid (zie hierna). Om de ondergrond op te waarderen qua brandwerendheid dient gebruik te worden gemaakt van bewezen brandveilige oplossingen resp. gecertificeerd brandwerend materiaal. Zeker bij de zwaardere prestatie-eis van 60 of 90 minuten moet dan wel gecontroleerd worden of de rest van het tracé c.q. de gebouwconstructie aan diezelfde prestatie-eis voldoet. Indien dit niet het geval is en ook de overige alternatieven geen uitkomst bieden, dan resteert als enige mogelijkheid een zo goed mogelijke invulling van de prestatie-eis voor de gegeven ondergrond (zie Werkblad 01). Tevens is het bij de tracékeuze zaak om het risico op beschadiging door neerstortend materiaal bij brand tot een minimum te beperken (zie Werkblad 01). Voorbeelden Metalen hollewand- / tuimelpluggen gebruiken bij bevestiging op gipsplaat (in principe tevens de brandwerendheid van de gipsplaat verhogen). FB-kabel ingebracht in een metalstud wand (in principe tevens de brandwerendheid van de gipsplaat verhogen).

23 07 Montage FB-kabel op gibo wanden Algemeen Voor functiebehoud met behulp van kabels dient zowel de kabel als de ondersteuning / ophanging als de bevestiging / verankering te voldoen aan de gestelde prestatie-eis van 30, 60 of 90 minuten. Dit moet worden aangetoond met behulp van testrapporten. De ondergrond is daarbij uiteindelijk bepalend voor het resultaat. Bij gibo wanden is het lastig om te voldoen aan de eisen van functiebehoud. Er zijn dan drie alternatieven (in willekeurige volgorde en voor zover mogelijk): een ander tracé kiezen (zie Werkblad 12); gebruik maken van een technische oplossing (zie Werkbladen 11-1 t/m 11-3); de ondergrond opwaarderen qua brandwerendheid (zie hierna). Om de ondergrond op te waarderen qua brandwerendheid dient gebruik te worden gemaakt van bewezen brandveilige oplossingen resp. gecertificeerd brandwerend materiaal. Zeker bij de zwaardere prestatie-eis van 60 of 90 minuten moet dan wel gecontroleerd worden of de rest van het tracé c.q. de gebouwconstructie aan diezelfde prestatie-eis voldoet. Indien dit niet het geval is en ook de overige alternatieven geen uitkomst bieden, dan resteert als enige mogelijkheid een zo goed mogelijke invulling van de prestatie-eis voor de gegeven ondergrond (zie Werkblad 01). Tevens is het bij de tracékeuze zaak om het risico op beschadiging door neerstortend materiaal bij brand tot een minimum te beperken (zie Werkblad 01). Voorbeelden Draadeind minimaal M6 met sluitringen van Ø 30 mm door en door (in principe tevens de brandwerendheid van de gibo wand verhogen). Extra lange schroef zonder plug; boor

24 het gat iets kleiner dan de schroef. Toepasbaar voor de bevestiging van: enkelvoudige beugels; FB-minikanaal. 08 Montage FB-kabel op staalconstructies Algemeen Voor functiebehoud met behulp van kabels dient zowel de kabel als de ondersteuning / ophanging (het draagsysteem ) als de bevestiging / verankering te voldoen aan de gestelde prestatie-eis van 30, 60 of 90 minuten. Dit moet worden aangetoond met behulp van testrapporten. De ondergrond is daarbij uiteindelijk bepalend voor het resultaat. Bij onbeschermde staalconstructies is dat beperkt het geval (brandwerendheid ca min.). Er zijn dan drie alternatieven (in willekeurige volgorde en voor zover mogelijk): een ander tracé kiezen (zie Werkblad 12); gebruik maken van een technische oplossing (zie Werkbladen 11-1 t/m 11-3); de ondergrond opwaarderen qua brandwerendheid (zie hierna). Om de ondergrond op te waarderen qua brandwerendheid dient gebruik te worden gemaakt van bewezen brandveilige oplossingen resp. gecertificeerd brandwerend materiaal. Zeker bij de zwaardere prestatie-eis van 60 of 90 minuten moet dan wel gecontroleerd worden of de rest van het tracé c.q. de gebouwconstructie aan diezelfde prestatie-eis voldoet. Indien dit niet het geval is en ook de overige alternatieven geen uitkomst bieden, dan resteert als enige mogelijkheid een zo goed mogelijke invulling van de prestatie-eis voor de gegeven ondergrond (zie Werkblad 01). Brandwerend beklede of gecoate staalconstructies kunnen in principe een brandwerendheid hebben, die voldoende hoog is om te voldoen aan de eisen van functiebehoud, echter het brandwerende materiaal is getest zonder aangebracht (kabel-)draagsysteem van welke aard dan ook. Er dient daarom altijd eerst contact te worden opgenomen met de leverancier van de bekleding dan wel coating of en zo ja hoe het draagsysteem kan worden bevestigd (uiteraard met behoud van de vereiste bescherming bij brand). Tevens is het bij de tracékeuze zaak om het risico op beschadiging door neerstortend materiaal bij brand tot een minimum te beperken (zie Werkblad 01). Voorbeelden

25 Profielklem met veerkracht t.b.v. rail of beugel/buis Profielklem met klembout t.b.v. draadeindbevestiging

26 09 Montage FB-kabel op damwandprofielen Algemeen Voor functiebehoud met behulp van kabels dient zowel de kabel als de ondersteuning / ophanging (het draagsysteem ) als de bevestiging / verankering te voldoen aan de gestelde prestatie-eis van 30, 60 of 90 minuten. Dit moet worden aangetoond met behulp van testrapporten. De ondergrond is daarbij uiteindelijk bepalend voor het resultaat. Bij geprofileerde staalplaten voor daken en gevels ( damwandprofielen ) kan niet zonder meer worden voldaan aan de eisen van functiebehoud. Er zijn dan drie alternatieven (in willekeurige volgorde en voor zover mogelijk): een ander tracé kiezen (zie Werkblad 12); gebruik maken van een technische oplossing (zie Werkbladen 11-1 t/m 11-3); de ondergrond opwaarderen qua brandwerendheid (zie hierna). Om de ondergrond op te waarderen qua brandwerendheid dient gebruik te worden gemaakt van bewezen brandveilige oplossingen resp. gecertificeerd brandwerend materiaal. Zeker bij de zwaardere prestatie-eis van 60 of 90 minuten moet dan wel gecontroleerd worden of de rest van het tracé c.q. de gebouwconstructie aan diezelfde prestatie-eis voldoet. Indien dit niet het geval is en ook de overige alternatieven geen uitkomst bieden, dan resteert als enige mogelijkheid een zo goed mogelijke invulling van de prestatie-eis voor de gegeven ondergrond (zie Werkblad 01). Daarnaast is het bij de tracékeuze zaak om het risico op beschadiging door neerstortend materiaal bij brand tot een minimum te beperken (zie Werkblad 01). Voorbeelden speciale beugel voor draadeindbevestiging aan damwandprofiel gebruik van een van de kanalen als kabeltracé NB beide voorbeelden bieden geen functiebehoud zonder brandwerende bescherming van de ondergrond

27 10 Montage FB-kabel op houten ondergrond Algemeen Voor functiebehoud met behulp van kabels dient zowel de kabel als de ondersteuning / ophanging (het draagsysteem ) als de bevestiging / verankering te voldoen aan de gestelde prestatie-eis van 30, 60 of 90 minuten. Dit moet worden aangetoond met behulp van testrapporten. De ondergrond is daarbij uiteindelijk bepalend voor het resultaat. Bij houtconstructies is de brandwerendheid afhankelijk van de dikte en de hardheid van de houtsoort. Hoe harder de houtsoort des te kleiner is de inbrandsnelheid. Voor vurenhout geld een inbrandsnelheid van 4 cm per uur. Hieruit volgt dat voor de benodigde dikte minstens moet worden uitgegaan van: dikte hout (rondom) Av = A h 6 cm 8 cm 10 cm prestatie-eis 30 min 60 min 90 min Voor hardere houtsoorten gelden kleinere waarden, de tabel geeft dus altijd een veilige oplossing. Wanneer de brandwerendheid van de houtconstructie onvoldoende is om te voldoen aan de eisen van functiebehoud, dan zijn er drie alternatieven (in willekeurige volgorde en voor zover mogelijk): een ander tracé kiezen (zie Werkblad 12); gebruik maken van een technische oplossing (zie Werkbladen 11-1 t/m 11-3); de ondergrond opwaarderen qua brandwerendheid (zie hierna). Om de ondergrond op te waarderen qua brandwerendheid dient gebruik te worden gemaakt van bewezen brandveilige oplossingen resp. gecertificeerd brandwerend materiaal. Zeker bij de zwaardere prestatie-eis van 60 of 90 minuten moet dan wel gecontroleerd worden of de rest van het tracé c.q. de gebouwconstructie aan diezelfde prestatie-eis voldoet. Indien dit niet het geval is en ook de overige alternatieven geen uitkomst bieden, dan resteert als enige mogelijkheid een zo goed mogelijke invulling van de prestatie-eis voor de gegeven ondergrond (zie Werkblad 01). Daarnaast is het bij de tracékeuze zaak om het risico op beschadiging door neerstortend materiaal bij brand tot een minimum te beperken (zie Werkblad 01). Voorbeelden Het gebruik van extra lange schroeven:

28 Door en door bevestiging met een metalen beugel/l-profiel met een breedte x hoogte van minimaal 4 x 4 cm 4 cm 4 cm Voorbeelden van FB-montage op houtconstructies: FB-verzamelbeugels Buisbevestiging m.b.v. P-clips

29 11-1 Montage lusbekabeling als gelijkwaardige oplossing voor functiebehoud Algemeen Bij het gebruik van een ringleiding of redundante technieken als gelijkwaardige oplossing voor FBkabel bij brand moet er rekening worden gehouden met extra bepalingen: Afgaande en inkomende aders niet in één kabel; De afgaande en inkomende kabel niet in dezelfde ruimte. In dat geval moet minstens één der kabels functiebehoud hebben; Storingen automatisch isoleren; Een afgaande en inkomende kabel ten behoeve van een brandcompartiment mogen niet gezamenlijk door een ander brandcompartiment worden gevoerd. In dat geval moet minstens één der kabels functiebehoud hebben; Voor akoestische signaalgevers geldt dat de signaalgevers uit mogen vallen in maximaal één ruimte met een maximum oppervlakte van 500 m². De tracékeuze bepaalt mede of kan worden voldaan aan de prestatie-eis. De keuze voor een bepaalde gelijkwaardige oplossing wordt in de voorbeelden nader uitgewerkt. Voorbeelden A) Hal van m² met 4 brandcompartimenten Overwegingen: Te sturen elementen in een lus FB geëist; 4 brandcompartimenten van m² : o minstens 4 lussen, één per compartiment; o minstens 4 detectiezones per compartiment; o elk compartiment is een alarmeringszone; o maximaal 32 melders in een lus; o andere elementen moeten blijven functioneren; I II III IV BMC Wand WBDBO 60 minuten

30 Verzekeraar/brandweer zal sprinkler eisen FB kan met standaard kabel mits expli-ciet in het Uitgangspuntendocument (UPD) van de sprinklerinstallatie / Basisdocument brandbeveiliging opgenomen; Stel geen sprinkler aanwezig voldoende bescherming zoeken met behulp van bouwkundige scheiding (zie tekening); Indien de te sturen elementen akoestische signaalgevers van een ontruimingsalarminstallatie zijn lusbekabeling moet functiebehoud hebben.

31 Zie onder B) Kantoorpand met centraal gedeelte en 5 vleugels, één verdieping en geen kruipruimte Overwegingen: Slow-whoops FB geëist; BMC Oppervlakte vleugel 16 m x 24 m = 384 m²; Alle ruimten in de vleugel < 30 m²; Per vleugel één detectiezone; Per vleugel één alarmeringszone; Afgaande en inkomende kabels in dezelfde ruimte één van beide uitvoeren in functie-behoud tot in de verste vleugels (in dit geval de afgaande+doorlus kabels, zie tekening gebouw); Maximaal 32 melders in een lus minstens kortsluitisolatoren bij in- en uitgang van een vleugel; Standaard kabel FB kabel systeem Buiten Kantoor Techn. Ruimte SW SW Aanwezigheid slowwhoops minstens kortsluitisolatoren per setje van melder en slowwhoop. Berging Kantoor SW SW Archief SW Kantoor SW SW Berging SW Kantoor SW Kantoor SW Kantoor Spreekkamer SW SW Kantoor SW SW SW Spreekkamer Receptie SW Kantoor SW SW Slow-whoop Rookmelder Handbrandmelder Nevenindicator Brandwerend 60 min. Brandwerend 20 min.

32 11-2 Montage lusbekabeling als gelijkwaardige oplossing voor functiebehoud C) Hoogbouw kantoor met 2 schachten Schacht WBDBO 60 min. Overwegingen: Handbrandmelders, automatische melders, slow-whoops en stuurmodules in een lus FB geëist; Oppervlakte per bouwlaag 3500 m² drie detectiezones per bouwlaag; Per bouwlaag één alarmeringszone; Per twee bouwlagen één lus (max. 10 detectiezones per lus); Afgaande en inkomende kabel niet 7e 6e 5e in dezelfde schacht standaard kabel gebruiken; Ontstekingsbronnen in de schacht vermijden*; 4e Maximaal 32 melders in een lus kortsluitisolator per detectiezone/ -groep; Ingedeelde verblijfsgebieden met kantoren < 500 m² per ruimte kortsluitisolator per ruimte voor de slow-whoops; Kantoren > 500 m² uitvoeren met FB-kabels; Overige elementen moeten bij brand blijven functioneren kortsluitisolator per element. 3e 2e 1e BMC BG *) Indien toch ontstekingsbronnen in de schacht aanwezig zijn (bijvoorbeeld een onderverdeelinstallatie per verdieping), dan dient nagedacht te worden over beperking van het brandrisico door middel van: compartimentering per verdieping; automatische blusinstallatie in de schacht; automatische brandmelders in de schacht.

33 Bij brand kan een doorgaande schacht gaan functioneren als schoorsteen. Indien er geen compartimentering of automatische blusinstallatie aanwezig is, dan lopen hierdoor meerdere verdiepingen brandgevaar (met name i.g.v. onvoldoende brandscheiding van de schacht). D) Hoogbouw kantoor met één schacht Schacht WBDBO 60 min. Overwegingen: Handbrandmelders, automatische melders, slow-whoops en stuurmodules in een lus FB geëist; Oppervlakte per bouwlaag 3500 m² drie detectiezones per bouwlaag; Per bouwlaag één alarmeringszone; Per twee bouwlagen één lus (max. 10 detectiezones per lus); Afgaande en inkomende kabel in dezelfde schacht één van beide uitvoeren in functiebehoud; Ontstekingsbronnen in de schacht vermijden (zie vorige blz.); Maximaal 32 melders in een lus kortsluitisolator per detectiezone/ 7e 6e 5e 4e -groep; Ingedeelde verblijfsgebieden met kantoren < 500 m² per ruimte kortsluitisolator per ruimte voor de slow-whoops; Kantoren > 500 m² uitvoeren met FB-kabels; Overige elementen moeten bij brand blijven functioneren kortsluitisolator per element. 3e 2e 1e BMC BG

34 11-3 Montage lusbekabeling als gelijkwaardige oplossing voor functiebehoud E) Bedrijfshal m², één ruimte Overwegingen: Melders, slow-whoops en stuurelementen in een lus FB geëist; Lus 4 Oppervlakte > m² sprinkler geëist; m² minstens 4 lussen; FB kan met standaard kabel mits expliciet in het Uitgangspuntendocument (UPD) van de sprinklerinstallatie / Basisdocument brandbeveiliging opgenomen; Lus m Maximaal 32 melders indicatie uitvallen kortsluitisolator per detectiezone/-groep; Stuurelementen moeten bij brand blijven functioneren kortsluitisolator per element; Ruimte > 500 m² kortsluitisolator per slow-whoop. Lus 2 Lus 1 BMC 160 m F) Zelfde bedrijfshal, alleen niet gesprinklerd Dit is feitelijk een ondenkbare situatie! Verder zijn de overwegingen hetzelfde als bij E met de aanvulling dat alle brandmeldbekabeling in functiebehoud moet worden uitgevoerd. G) Kantoorpand, 2 verdiepingen, per verdieping m², cellenstructuur

35 Overwegingen: Handbrandmelders en slow-whoops in een lus FB geëist; Oppervlakte verdieping > m² 2 detectiezones per verdieping kan met één lus; Klein object één alarmeringszone; Afgaande en inkomende kabel in dezelfde ruimte één van beiden 1e deel uitvoeren in functiebehoud; Standaard kabel zoveel mogelijk bouwkundig beschermen door tegen de buitengevel te monteren, zo nodig vandalismebestendig (zie voor de horizontale uitwerking voorbeeld B). BMC Doorsnede H) Kantoorpand, totale lengte 300 m, breedte 10 m, brandveilige kruipruimte (betonnen vloer), cellenstructuur. Overwegingen: Handbrandmelders en slow-whoops in een lus FB geëist; Totale oppervlakte 3000 m² 3 brandcompartimenten en 3 detectiezones kan met één lus; Klein object één alarmeringszone; Kruipruimte beschikbaar als brandveilig kabeltracé kan met standaard kabel; BMC Kruipruimte Doorsnede Plattegrond BMC Gang Afgaande en inkomende Brandwerend 20 min. kabel in dezelfde ruimte één van beiden 1e deel uit-voeren in functiebehoud.

36 12 Functiebehoud langs ander tracé Algemeen Indien de ondergrond een zeer beperkte eigen brandwerendheid heeft (denk bijv. aan gipsplaat c.q. metalstud wanden), dan is het niet zonder meer mogelijk om aan de eis van functiebehoud te voldoen. Een mogelijke oplossing is het kiezen voor een ander tracé. Voorbeelden Er kan een ander tracé worden gezocht langs zoveel mogelijk steenachtig materiaal. Beton en metselwerk hebben een hoge mate van eigen brandwerendheid. Dit houdt in dat eerder kan worden voldaan aan de prestatie-eis van 30, 60 of 90 minuten. Nadeel is dat dergelijke tracés meestal langer zijn dan het oorspronkelijke tracé. Indien de hoofddraagconstructie van een gebouw/object wel voldoet aan de eisen van brandwerendheid en de vlakken er tussen niet, dan kan de kabel langs die dragende constructie worden gelegd. Ook hier geldt dat dergelijke tracés meestal langer zijn dan het oorspronkelijke tracé. Door een afgaande of inkomende kabel van een ontruimingsalarmcentrale in een brandveilige kruipruimte te leggen, wordt een bouwkundige scheiding gebruikt om functiebehoud te creëren met zo min mogelijk FB-kabel (zie vorige blz. voorbeeld H).

37 13 Verticale verlegging Algemeen Bij verticale verlegging dient te worden voorkomen dat de FB-kabel bij brand door onvoldoende klemkracht naar beneden glijdt. Daarom is een aangepaste installatiemethode noodzakelijk. Voorbeelden Regelmatig zijwaarts verleggen van de FB-kabel volgens bijgaande tekening 1 = FB-kabel 2 = FB-beugel Alternatief 1 Compartimentering van de kabelschacht door het aanbrengen van brandwerende doorvoeringen Alternatief 2 Brandwerende bekleding van bevestigingspunten (maximale onderlinge afstand 3½ m)

38 14 Doorvoeringen Algemeen Binnen het geheel van de brandveiligheid is er een speciale rol voor de elektrotechnische installatie van het gebouw. De brandveiligheid van een elektrotechnische installatie wordt vooral bepaald door de gebruikte kabels. Dat heeft twee redenen: Ten minste 90% van het aanwezige kunststof in elektrotechnische installaties is verwerkt in de kabels; Kabels verbinden de onderdelen van een installatie en daarmee de verschillende ruimten in een bouwwerk - via doorvoeringen - met elkaar. Juist de doorvoeringen krijgen weinig aandacht bij de aanleg en/of wijziging van elektrotechnische installaties. Het (weer) afdichten ervan laat vaak te wensen over. Dat is een groot risico ingeval van brand. Naast het aanbrengen van een adequate brandwerende doorvoering 1 kan m.n. bij horizontale draagsystemen van welke aard dan ook (dus niet alleen t.b.v. kabels) extra FB-ondersteuning en verankering vereist zijn2. E.e.a. dient van tevoren met de leveranciers van zowel het installatiemateriaal (ladderbaan, kabelgoot, ventilatiekanaal e.d.) als de brandwerende doorvoering te worden afgestemd. In principe zijn uitsluitend gecertificeerde oplossingen toegestaan. 3) Dit is een doorvoering die minimaal voldoet aan de geëiste brandwerendheid van de wand zelf. Het toepassen van de juiste doorvoering op de juiste plaats is uitgewerkt in ISSO-publicatie ISSO/SBR 809 Brandveilige doorvoeringen. 4) Denk voor kabeldraagsystemen aan extra ondersteuningen op 100 en 400 mm aan beide zijden van de doorvoering. Voorbeeld Niet zo, maar zo!