REKENKAMERCOMMISSIE ENSCHEDE Jaarverslag 2011 Februari 2012

Transcriptie

1 REKENKAMERCOMMISSIE ENSCHEDE Jaarverslag 2011 Februari 2012

2 Rekenkamercommissie Enschede Samenstelling Interne leden (benoemde leden vanuit de Raad): Mevr. W.R. van der Hoek Mevr. N. Klerk Dhr. J. Kort Dhr. J. Sundaram Dhr. B.P. Veldkamp (tot 26 september 2011) Dhr. A le Loux (vanaf 17 oktober 2011) Dhr. P.C.M. van der Vloet (tot 10 januari 2011 vervanging van mw. Van der Hoek) Externe leden: Dhr. C. Boom (voorzitter) Dhr. F.M. Galesloot Dhr. H.G.M. Oosterwijk Ambtelijke ondersteuning Mevr. J.J. Ligteringen (onderzoeksmanager) Mevr. M.R.M. Lutjann (onderzoeker/beleidsmedewerker) (tot 1 maart 2011) Mevr. N. van Proosdij (secretaris/onderzoeker/beleidsmedewerker) (vanaf 1 maart 2011) Contactgegevens Postadres: Postbus 20, 7500 AA Enschede Telefoon: Fax: rekenkamer@enschede.nl Website: 2

3 INHOUDSOPGAVE 1. Wat wilden we bereiken? 1.1 Inleiding 1.2 Jaarplan Wat hebben we gedaan? 2.1 Instroombeleid, Evaluatie instroombeleid en doorwerking aanbevelingen uitstroombeleid 2.2 t Vaneker 2.3 Andere overheid 2.4 Doorwerkingsonderzoeken Grote projecten en Grondbeleid 2.5 Quickscans 2.6 Doelen en indicatoren 3. Wat heeft het gekost? 3.1 Personeelskosten 3.2 Honorering externe leden 3.3 Bureaukosten 3.4 Onderzoekskosten 4. Communicatie 4.1 Contacten 4.2 Kennisuitwisseling en deskundigheidsbevordering 5. Evaluatie rekenkamers Bijlage Publicaties rekenkamercommissie Enschede 3

4 1. Wat wilden we bereiken? 1.1 Inleiding Doel van de rekenkamercommissie is bijdragen aan de kwaliteit van het bestuur van de gemeente Enschede door als onafhankelijk orgaan onderzoek te doen naar de doelmatigheid, doeltreffendheid en de rechtmatigheid van het door het gemeente gevoerde bestuur (Gemeentewet, artikel 182). Jaarlijks, vόόr 1 april, moet de rekenkamercommissie verantwoording afleggen aan de gemeenteraad over de taakuitoefening (Gemeentewet, artikel 185). Doel van dit jaarverslag is het transparant maken van de werkzaamheden, resultaten en kosten van de rekenkamercommissie. 1.2 Jaarplan 2011 Gebaseerd op het meerjaren onderzoeksprogramma stelt de rekenkamercommissie voorafgaand aan het nieuwe jaar een jaarplan vast. In het jaarplan wordt vastgesteld welke onderzoeken in het nieuwe jaar uitgevoerd worden, gerelateerd aan prioriteiten en beschikbare capaciteit. Hierin is ruimte gereserveerd voor het verrichten van kortlopend urgent feitenonderzoek. In 2011 zijn vier onderzoeken gestart, namelijk onderzoek naar mobiliteit, CJG-vorming, t Vaneker en de doorwerkingsonderzoeken Grote projecten en Grondbeleid. De laatste drie stonden niet opgenomen in het jaarplan: Het onderzoek naar CJG-vorming is een onderzoek van de Algemene Rekenkamer, waarbij lokale rekenkamers zijn uitgenodigd om deel te nemen. Het onderzoek naar t Vaneker was een urgent korte termijn onderzoek, dat op verzoek van de raad is uitgevoerd en binnen twee maanden is afgerond in juli De doorwerkingsonderzoeken Grondbeleid en Grote projecten zijn met voorrang uitgevoerd, vanwege het belang voor de in 2011 opgestarte raadsenquête naar het grondbeleid. De onderzoeken naar CJG-vorming (lokaal rapport en landelijk rapport) en mobiliteit worden in 2012 afgerond en gepubliceerd. Het onderzoek naar instroombeleid, dat in 2010 is gestart, is in het eerste kwartaal van 2011 afgerond, gepubliceerd en besproken. Het onderzoek Betere dienstverlening, dat door een afstudeerder is uitgevoerd, is in het eerste kwartaal van 2011 afgerond en gepubliceerd onder de naam Andere Overheid. Het geplande onderzoek Terugdringen Lastendruk Ondernemers, dat uitgevoerd zou worden als vervolg op het onderzoek Betere Dienstverlening/Bureaucratie is niet uitgevoerd. De uitgevoerde onderzoeken worden in het navolgende hoofdstuk beschreven. 4

5 2. Wat hebben we gedaan? 2.1 In- en uitstroombeleid Evaluatie instroombeleid en doorwerking aanbevelingen uitstroombeleid Inleiding Met de introductie van de Wwb in 2004 krijgen gemeenten meer vrijheid om het bijstandsbeleid vorm te geven. Tegelijkertijd worden gemeenten financieel verantwoordelijk voor de uitvoering van het bijstandsbeleid. Als gevolg hiervan trachten gemeenten het beroep op de Wwb (instroom) te beperken. De gemeente Enschede behoort tot de groep gemeenten met een structureel tekort op het inkomensdeel van de Wwb en zet daarom intensief in op beleid om de bijstandslasten te verminderen. Hiertoe ontwikkelt zij beleid om de instroom tegen te gaan. In 2007 heeft SEOR in opdracht van de rekenkamercommissie het uitstroombeleid geëvalueerd, op basis hiervan heeft de rekenkamercommissie aanbevelingen gedaan. Inmiddels heeft de rekenkamer onderzocht of uitvoering is gegeven aan de aanbevelingen ter verbetering van het uitstroombeleid. Dit doorwerkingsonderzoek is gecombineerd met een onderzoek naar instroombeleid. De gecombineerde onderzoeken zijn in 2011 afgerond. De rekenkamer trekt in de publicatie in 2011 conclusies over de doeltreffendheid van het instroombeleid en maakt de balans op van de mate waarin het college uitvoering heeft gegeven aan de aanbevelingen op het gebied van uitstroombeleid. Tenslotte doet de rekenkamer aanbevelingen ter verbetering van het in- en uitstroombeleid. In opdracht van de rekenkamercommissie is het onderzoek naar instroombeleid uitgevoerd door SEOR onder leiding van de heer Ir. M. Spijkerman. Centrale vraagstelling In hoeverre is het beleid van de gemeente Enschede efficiënt en effectief in het beperken van de instroom in de Wwb (Wet werk en bijstand)? Onderzoeksvragen 1. Welke beleidsdoelstellingen heeft de gemeente Enschede geformuleerd ten aanzien van het beperken van de instroom in de Wwb? 2. Welke beleidsinstrumenten hanteert de gemeente Enschede in dit kader? 3. In welke mate zijn de beleidsinstrumenten effectief in het beperken van de instroom? 4. In welke mate zijn de beleidsinstrumenten efficiënt ingezet? Conclusie De rekenkamer constateert in bredere zin, maar zeker op het gebied van instroom- (en uitstroom-)beleid dat de gemeente onvoldoende inzicht heeft in de effecten van ingezette beleidsinstrumenten. Hoewel de rekenkamer geen voorstander is van het oneindig monitoren en evalueren van beleid, wijst zij op het grote belang daarvan bij het lanceren van nieuw beleid. De rekenkamer ziet een snelle opeenvolging van beleid en waarschuwt voor het gevaar dat door het lanceren van nieuw beleid zonder te verkennen of het voorgaande beleid heeft gewerkt, het kind met het badwater wordt weggegooid. Aanbeveling De rekenkamer pleit in het algemeen, maar in het bijzonder op het gebied van 5

6 instroom- (en uitstroom-)beleid, voor het systematisch analyseren van de verworven praktijk om te achterhalen of de inspanningen daadwerkelijk bijdragen aan de beoogde doelstellingen. Proces Publicatie rapport: maandag 31 januari 2011 Stedelijke commissie: maandag 20 juni 2011 Raad: dinsdag 12 juli 2011 als hamerstuk De aanbevelingen zijn overgenomen door het college. 2.2 t Vaneker Inleiding De gemeenteraad heeft de rekenkamercommissie gevraagd om een onderzoek in te stellen naar de ontwikkeling van 't Vaneker. Aanleiding voor dit verzoek was de constatering dat de raad onvoldoende op de hoogte is van de ontwikkelingen binnen het project 't Vaneker. In opdracht van de rekenkamercommissie is het onderzoek naar t Vaneker uitgevoerd door OTB onder leiding van de heer prof. dr. W.K. Korthals Altes. Onderzoeksvragen 1. Welke ambities, doelstellingen en randvoorwaarden gelden voor de ontwikkeling van 't Vaneker? 2. Hoe groot is de kans dat deze doelen op overzienbare termijn gehaald worden? 3. Welke scenario's zijn mogelijk om de kans dat deze doelen behaald worden te vergroten? 4. Welke consequenties en risico's hebben deze scenario's voor de financiële positie van de gemeente, op inhoudelijk (ruimtelijk) gebied en voor de positie en het profiel van de gemeente? Conclusie De rekenkamer constateert dat de huidige plannen onder voorwaarden kunnen bijdragen aan het realiseren van de gestelde doelen en ambities. Een van de noodzakelijke voorwaarden is dat het proces wordt opgedeeld in stappen, zodat lessen kunnen worden getrokken en meegenomen in volgende stappen. Alternatieve instrumenten om de doelen en ambities te bereiken zijn door de strategie van actief grondbeleid niet meer haalbaar. Ten aanzien van het proces constateert de rekenkamer dat de ontwikkeling van 't Vaneker een opmerkelijk lange doorlooptijd kent. Door een dergelijke lange procesduur kunnen doelstellingen uit beeld verdwijnen. Opvallend in de ontwikkeling van 't Vaneker is dat de raad voortdurend niet expliciet is geïnformeerd, dat de grondexploitatie van 't Vaneker niet is vastgesteld door de raad en dat de raad onvoldoende inzicht heeft gekregen in de reeds gemaakte kosten. Ten aanzien van de inhoud concludeert de rekenkamer dat een uitgebreider marktonderzoek zinvol was geweest, dat er geen vergelijkbaar aanbod aan kavels in Enschede is en dat het principe van de Twentse clusters niet heroverwogen is. Aanbevelingen Het is in het licht van de projectdoelstelling niet voor de hand liggend om de uitvoering van de huidige plannen te stoppen. De rekenkamer adviseert om fase 6

7 1 van de planontwikkeling door te zetten onder voorwaarde van reflectie. Hiermee kan optimaal lering worden getrokken uit fase 1 en kan een voorstel worden geformuleerd voor de volgende fase in het traject. Proces Publicatie rapport: 1 juli 2011 Stedelijke commissie: 4 juli 2011 Raad: 12 juli 2011 De conclusies uit het rapport zijn gebruikt bij de besluitvorming over het bestemmingsplan t Vaneker fase Andere overheid Inleiding In het document Visie andere overheid Enschede heeft de gemeente in 2006 haar strategische positie, perspectief en ambities op het gebied van dienstverlening uiteengezet voor de toekomst. Dit visiedocument geeft richting aan een hervorming van de wijze waarop dienstverlening in de gemeente is georganiseerd: het Programma Andere Overheid Enschede (PAOE). Dit programma bundelde reeds bestaande en in het kader van het programma nieuw opgestarte projecten om de dienstverlening fundamenteel en structureel te gaan verbeteren. Onderzoeksvragen Het PAOE is opgedeeld in drie programmalijnen. Dit onderzoek had als voornaamste doel om het uitgevoerde beleid binnen de programmalijn Betere Dienstverlening te evalueren. De centrale vraag die in dit onderzoek gesteld wordt, is welke bijdrage de ingezette maatregelen in het kader van deze programmalijn hebben geleverd aan de gestelde doelen om te komen tot een betere dienstverlening. Conclusie Een belangrijke (tussentijdse) conclusie van dit onderzoek is dat er niet kwantitatief aangetoond kan worden dat de genomen maatregelen wél een bijdrage hebben geleverd aan een betere dienstverlening. De grondslag voor deze conclusie is het feit dat er geen effectmeting heeft plaatsgevonden. Via kwalitatief onderzoek is wel duidelijk geworden dat het Programma Andere Overheid Enschede een bijzonder programma is geweest en dat een goede weg richting een (nog) betere dienstverlening duidelijk is ingeslagen. Bovendien zijn in dit onderzoek diverse bijeffecten geïdentificeerd die een positieve bijdrage gehad hebben op de gemeentelijke organisatie of het onderwerp dienstverlening: draagvlak binnen de organisatie, positieve invloed op de moraal en samenwerking, bewustwording over de afhankelijkheid van de burger van de dienstverlening van de gemeente. De opgestelde visie is bovendien niet alleen gedurende de programmaperiode, maar ook daarna blijven fungeren als stip op de horizon waarop gekoerst kan worden. Aanbevelingen - Behoud de regie in regionale samenwerkingsprojecten, door doelen en maatregelen uit te kristalliseren. - Verschaf duidelijkheid over het meten van effecten. - Betrek dienstdirecteuren vroegtijdig bij visieontwikkeling, om draagvlak onder 7

8 het middenmanagement te creëren. - Maak positieve bijeffecten van programma s zichtbaar. - Toon de effecten van genomen maatregelen. - Verwoord beslissingen in documentatie, zodat ze niet alleen mondeling bekendgemaakt worden. Proces Publicatie rapport: februari 2011 Naar aanleiding van het onderzoek naar betere dienstverlening heeft de rekenkamercommissie een brief gestuurd aan de gemeentesecretaris met aanbevelingen over (het meten van) doelen en effecten van beleid en projecten. 2.4 Doorwerkingsonderzoeken Grote projecten en Grondbeleid Op verzoek van de raadsenquêtecommissie grondbeleid heeft de rekenkamercommissie in 2011 de mate beschouwd waarin de door de Raad vastgestelde aanbevelingen van de rekenkamerrapporten Een spel van grenzen en Aan grond gebonden zijn uitgevoerd door het College van B&W en zijn doorgevoerd in het huidige (grond)beleid. De rekenkamercommissie constateerde dat het College gehoor heeft gegeven aan de uitvoering van een groot deel van de door de Raad overgenomen aanbevelingen van de rekenkamer over grote projecten en grondbeleid. Op een aantal belangrijke punten constateert de rekenkamer echter (nog) onvoldoende voortgang. 2.5 Quickscans In 2009 heeft de rekenkamercommissie voor het eerst een quickscan gedaan van een IPCproduct. Daarna is de rekenkamercommissie nauwer gaan samenwerken met de rekeningencommissie en worden gezamenlijke quickscans uitgevoerd naar producten uit de IPC-cyclus. In 2011 zijn samen met de rekeningencommissie quickscans gedaan naar de gemeenterekening 2010 en programmabegroting Dit heeft geresulteerd in gezamenlijke brieven aan de raad. 2.6 Doelen en indicatoren In 2011 is de ontwikkeling van een nieuwe set doelen en indicatoren, die opgenomen gaan worden in alle IPC-producten, afgerond. De rekenkamercommissie is betrokken geweest bij de ontwikkeling van de doelen en indicatoren, door te adviseren en zitting te hebben in de werkgroep. 8

9 3 Wat heeft dat gekost? Financieel overzicht 2011 Personeelskosten Honorering externe leden Bureaukosten Onderzoekskosten Personeelskosten De personeelskosten betreffen de kosten van de medewerkers van het stafbureau en de voorzitter. 3.2 Honorering externe leden De honorering van de externe leden van de rekenkamercommissie wordt vergoed conform de Circulaire Bezoldiging en ambtstoelage burgemeesters, wedde en (onkosten)vergoeding wethouders, (onkosten)vergoeding raads- en commissieleden ter hoogte van 116,43 per vergadering. 3.3 Bureaukosten Onder de bureaukosten vallen de kosten voor ICT, kantoorbenodigdheden, opleidingskosten, ontwerp- en drukkosten, het lidmaatschap van de Nederlandse Vereniging van Rekenkamers en Rekenkamercommissies. 3.4 Onderzoekskosten In 2011 besteedde de rekenkamercommissie de volgende middelen aan onderzoek: Onderzoek t Vaneker ,- Onderzoek mobiliteit ,- Onderzoek CJG-vorming ,- Totaal ,- Het onderzoek Andere Overheid is uitgevoerd als afstudeeropdracht en heeft daarom geen onderzoekskosten met zich meegebracht. De doorwerkingsonderzoeken Grote projecten en Grondbeleid en de Quickscans zijn intern uitgevoerd en hebben ook niet geleid tot uitgave van onderzoeksmiddelen. De kosten voor deze werkzaamheden en andere hand- en spandiensten, bijvoorbeeld voor de raadsenquête grondbeleid, vallen onder de personeelskosten. 9

10 4 Communicatie De rekenkamercommissie investeert in de relatie tussen de rekenkamercommissie enerzijds en raadsleden, ambtenaren, burgemeester & wethouders en andere rekenkamers anderzijds. Dit heeft geresulteerd in een aantal activiteiten, die de rekenkamercommissie het afgelopen jaar heeft ondernomen (zie hierna). 4.1 Contacten De rekenkamercommissie hecht grote waarde aan regelmatig contact met ambtenaren, raadsleden, burgemeester en wethouders en andere Overijsselse rekenkamers. Contacten rekenkamer gemeenteraad In 2011 heeft de rekenkamercommissie net als in andere jaren nauw contact gehouden met de gemeenteraad. De rekenkamercommissie heeft raadsleden en betrokken ambtenaren uitgenodigd voor de startbijeenkomst van het onderzoek naar mobiliteit. Doelen van dergelijke startbijeenkomsten zijn informeren over het feit dat de rekenkamercommissie een onderzoek start, kennismaken met de onderzoekers en vragen te stellen aan de rekenkamer en de onderzoekers over het onderzoek. Ook worden de raadsleden uitgenodigd in de rekenkamercommissievergadering waarin de uitkomsten van het onderzoek door de onderzoekers gepresenteerd worden (in 2011: instroombeleid en CJG-vorming). Aanwezigheid van raadsleden bij de presentatie stelt hen in de gelegenheid om vragen te stellen aan de onderzoekers over de uitkomsten en mee te denken over hoe de op het onderzoek gebaseerde aanbevelingen van de rekenkamercommissie eruit zouden kunnen zien. Contacten rekenkamer raadsgriffier Daarnaast heeft de rekenkamercommissie regelmatig overleg met de griffier en het presidium over rekenkamergerelateerde zaken (rekenkamerbudget, planning publicatie rekenkameronderzoeken). Contacten rekenkamer college van B&W Tevens onderhoudt de rekenkamercommissie contact met de burgemeester, de wethouders en de gemeentesecretaris / algemeen directeur. Deze drie partijen worden op verschillende momenten in het jaar geïnformeerd over nieuw te starten onderzoek, de status van lopend onderzoek en de planning van de onderzoeken. Contacten rekenkamer ambtenaren De rekenkamer voert periodiek overleg met de gemeentesecretaris / algemeen directeur over de planning van onderzoeken en de gewenste medewerking van de betrokken dienst(en). Het betrokken programma binnen de gemeentelijke organisatie wordt in alle gevallen gevraagd het concept-eindrapport te controleren op feitelijke juistheid. Het programma speelt ook een rol bij de verzameling van informatie en documentatie tijdens de voorbereiding en uitvoering van onderzoeken. Contacten rekenkamer fractievoorzitters Voor de zomervakantie heeft hebben gesprekken met de fractievoorzitters plaatsgevonden, om van hen voorstellen en ideeën voor onderzoeksonderwerpen en daarmee input voor de groslijst te verkrijgen. De groslijst vormt vervolgens, samen met het onderzoeksprogramma, input voor het jaarplan. 4.2 Kennisuitwisseling en deskundigheidsbevordering De Nederlandse Vereniging van Rekenkamers en Rekenkamercommissies (NVRR) is een platform voor uitwisseling van kennis en ervaring voor rekenkamers en rekenkamercommissies in Nederland. De Enschedese rekenkamercommissie is bij de NVRR aangesloten. 10

11 In 2011 namen wij wederom deel aan de NVRR Kring Overijssel. Dit is een netwerk van Overijsselse rekenkamers en/of rekenkamercommissies. De bijeenkomst van de kring in april is bezocht door de onderzoeksmanager en secretaris van de rekenkamer. De secretaris van de rekenkamercommissie heeft zich aangesloten bij de landelijke kring van secretarissen, die via mail en vergaderingen kennis en informatie uitwisselt. In september is een landelijke werkconferentie over het gezamenlijke CJG-onderzoek, georganiseerd door de Algemene Rekenkamer, bezocht in het kader van het gezamenlijke onderzoek waaraan de Enschedese rekenkamer deelneemt. In oktober heeft de Hengelose rekenkamercommissie een bezoek gebracht aan Enschede, waarin zij geïnformeerd zijn over de werkwijze van de Enschedese commissie. De Hengelose rekenkamercommissie neemt de uitkomsten van het gesprek mee in haar eigen ontwikkeling. 5 Evaluatie rekenkamers In 2011 verscheen het eindrapport Evaluatie van de provinciale en gemeentelijke rekenkamers van Berenschot. Berenschot constateert dat de controlerende rol van de raad beperkt blijft tot het onderwerp dat door de rekenkamer(commissie) is onderzocht. De onderliggende en algemener geldende controlemechanismen die ook voor andere terreinen waarop de rekenkamer(commissie) geen onderzoek heeft verricht gelden, worden niet automatisch overgenomen door de raden. De uitkomsten uit de onderzoeken worden niet gebruikt om meer en scherpere vragen aan het college te stellen, terwijl daar vaak wel aanleiding voor is. Ook parallellen met andere dossiers worden niet gelegd. Deze redenering doortrekkend, geldt dit nog sterker voor de kaderstellende rol. Raadsleden benutten de rapporten onvoldoende om tot een betere kaderstelling te komen. Dit geldt voor onderzochte onderwerpen, maar des te meer voor niet-onderzochte onderwerpen. Dit terwijl een goede kaderstelling randvoorwaarde is voor een goede uitvoering van de controlerende taak. Berenschot beveelt dan ook aan om de meerwaarde van onderzoeken breder in te bedden, zodat de effecten verder strekken dan alleen het onderzochte onderwerp. Het gaat dan niet alleen om het evalueren van een inhoudelijk thema maar ook om het structureel verbeteren van de controlerende en kaderstellende rol van de raad en staten. Berenschot constateert een aantal zaken en formuleert hier stellige conclusies en aanbevelingen over. De conclusies en aanbevelingen betreffen rapporten van de rekenkamers en de manier waarop de raad de onderzoeken gebruikt en er vervolg aan geeft. Berenschot is van mening dat de raad naar aanleiding van de onderzoeken scherpere vragen moet stellen, parallellen met andere dossiers moet trekken en de kaderstellende en controlerende rol moet invullen en dit ook moet doortrekken naar niet-onderzochte onderwerpen. In de rapporten van de rekenkamer, probeert de rekenkamer rode draden te herkennen die door meerdere onderzoeken heen lopen en wijst de raad hier op. Met deze werkwijze geeft de rekenkamer al invulling aan de aanbeveling van Berenschot om onderzoeken breder in te bedden en faciliteert hiermee de controlerende rol van de raad. Hoewel de rekenkamer van mening is dat de door Berenschot aanbevolen werkwijze al een behoorlijk ingevoerde praktijk is in Enschede, is het niet verkeerd dat de aandacht hier middels dit onderzoek nogmaals op gevestigd wordt.. 11

12 Bijlage Publicaties Rekenkamercommissie Enschede Onderzoeksrapporten 2011 t Vaneker. OTB in opdracht van de rekenkamercommissie Enschede, juli t Vaneker. Conclusies en aanbevelingen van de rekenkamercommissie Enschede, juli Instroombeleid gemeente Enschede. SEOR in opdracht van de rekenkamercommissie Enschede, januari In- en uitstroombeleid, evaluatie instroombeleid en doorwerking aanbevelingen uitstroombeleid. Conclusies en aanbevelingen van de rekenkamercommissie Enschede, april Enschede op weg naar een betere publieksdienstverlening, een onderzoek naar de doeltreffendheid van de programmalijn Betere Dienstverlening, onderdeel van het Programma Andere Overheid Enschede. M. Braber in opdracht van de rekenkamercommissie Enschede (afstudeeropdracht), februari Onderzoeksrapporten 2010 Welstand getoetst. Ervaringen van vergunningaanvragers met het Enschedese welstandsbeleid. I&O Research in opdracht van de rekenkamercommissie Enschede, februari Welstand beoordeeld. Tevredenheid van bouwplanindieners over het Enschedese welstandsbeleid. Conclusies en aanbevelingen van de rekenkamercommissie Enschede, april Evaluatie van het inkoop- en aanbestedingsbeleid van de gemeente Enschede de ideële aspecten. BMC in opdracht van de rekenkamercommissie Enschede, Amersfoort juli Van inkoopbeleid naar inkooppraktijk. Conclusies en aanbevelingen van de rekenkamercommissie Enschede, oktober 2010 Evaluatieonderzoek: (her)ontwikkeling bedrijventerreinen Enschede Universiteit Twente- CSTM in opdracht van de rekenkamercommissie Enschede, september (Her)ontwikkeling bedrijventerreinen. Conclusies en aanbevelingen van de rekenkamercommissie Enschede, oktober Onderzoeksrapporten 2009 Grond in beweging. Effectiviteit en efficiency van het Enschedese actieve grondbeleid. OTB van de TU Delft in opdracht van de rekenkamercommissie Enschede, Delft september Aan grond gebonden. Effectiviteit en efficiëntie van grondbeleid in Enschede. Conclusies en aanbevelingen van de rekenkamercommissie Enschede, september Een spel van grenzen. Project- en procesmanagement bij grote projecten. Conclusies en aanbevelingen van de rekenkamercommissie Enschede, maart Een spel van grenzen. Onderzoek naar het management van vier complexe projecten in de gemeente Enschede. Berenschot in opdracht van de rekenkamercommissie Enschede, Utrecht maart 2009 Stadsdeelgewijs werken in Enschede. Conclusies en aanbevelingen van de rekenkamercommissie Enschede, april De toegevoegde waarde van stadsdeelgewijs werken in Enschede. Universiteit Twente in opdracht van de rekenkamercommissie Enschede, Enschede december

13 Onderzoeksrapporten 2008 Werkt t? Effectiviteit van het Enschedese uitstroombeleid. Conclusies en aanbevelingen van de rekenkamercommissie Enschede, april Effecten en effectiviteit uitstroombeleid gemeente Enschede en de rol van gesubsidieerde arbeid. SEOR in opdracht van de rekenkamercommissie Enschede. Rotterdam maart Onderzoeksrapporten 2007 Verantwoordelijkheden van en in het gemeentebestuur bij verzelfstandigingen. Prof. mr. J.W.M. Engels in opdracht van de rekenkamercommissie Enschede, hoogleraar gemeenterecht/gemeentekunde (Thorbekeleerstoel), Universiteit Leiden, mei Non-take-up. Een evaluatiestudie naar het terugdringen van het niet-gebruik van bijzondere bijstand. Drs. M.R.M. Lutjann, onderzoeker / beleidsmedewerker van de rekenkamercommissie in opdracht van de rekenkamercommissie Enschede. Enschede, juni Bijzondere bijstand; wel beschikbaar, maar te weinig gebruikt. Conclusies en aanbevelingen van de rekenkamercommissie Enschede, september Effecten en effectiviteit van het jeugdbeleid in Enschede. Sardes en de Universiteit van Leiden in opdracht van de rekenkamercommissie Enschede. Leiden / Utrecht september Jeugdbeleid: doet Enschede de goede dingen goed? Conclusies en aanbevelingen van de rekenkamercommissie Enschede, oktober Onderzoeksrapporten 2006 Onderzoek naar de beleving van externe veiligheid in Enschede.I&O Research BV in opdracht van de rekenkamercommissie Enschede. Enschede, januari Beleving van externe veiligheid. Conclusies en aanbevelingen van de rekenkamercommissie Enschede, januari Evaluatie van het economische beleid van de gemeente Enschede: Kennisintensieve bedrijvigheid. CSTM Universiteit Twente in opdracht van de rekenkamercommissie, september Evaluatie van het economische beleid van de gemeente Enschede. Conclusies en aanbevelingen van de rekenkamercommissie. Enschede, oktober Onderzoeksrapporten 2005 Vooronderzoek naar het economische beleid van de gemeente Enschede. CSTM Universiteit Twente in opdracht van de rekenkamercommissie Enschede. Enschede, december Effectiviteit en efficiëntie van het externe veiligheidsbeleid van de gemeente Enschede. CSTM Universiteit Twente in opdracht van de rekenkamercommissie. Enschede juli Effectiviteit en efficiëntie van het externe veiligheidsbeleid van de gemeente Enschede. Conclusies en aanbevelingen van de rekenkamercommissie Enschede, september Een analyse van de programmabegroting Enschede. Drs. M.S. de Groot in opdracht van de rekenkamercommissie Enschede, juni Onderzoeksrapporten Doelmatigheid en doeltreffendheid van subsidies in het welzijnswerk. Berenschot in opdracht van de rekenkamercommissie. Utrecht, december Doelmatigheid en doeltreffendheid van subsidies in het welzijnswerk. Conclusies en aanbevelingen van de rekenkamercommissie Enschede, december Enschede in uitvoering. B&A Groep Beleidsonderzoek & - advies in opdracht van de rekenkamercommissie. Den Haag, maart

14 Onderzoek naar de oorzaken van de overschrijdingen in het project Van Heekplein gemeente Enschede. Berenschot Osborne in opdracht van de rekenkamercommissie. Utrecht november Re-integratie in Enschede. SGBO in opdracht van de rekenkamercommissie Enschede. Den Haag augustus Subsidie in bedrijf. PNO Management Consultants BV in opdracht van de rekenkamercommissie Enschede. Hengelo augustus Rekenkamerbrieven 2011 (november) Bevindingen programmabegroting (mei) Bevindingen gemeenterekening (maart) Aanbevelingen doelen en effecten 2010 (sept) Bevindingen programmabegroting (sept) Bevindingen concernrapportage (mei) Bevindingen gemeenterekening (juni) Bevindingen kadernota