,nvao. les. Gegevens Naam instelling Datum aanvraag Graad opleiding Varianten opleiding Afstudeerrichtingen Bijkomend

Transcriptie

1 ,nvao 7 nederlands- ulaamse accreditatieorganisatie les datum 31 oktober 2016 onderwerp Besluit accreditatie hbo-bachelor Opleiding tot leraar voortgezet onderwijs van de tweede graad van de Hogeschool Inholland (004740t/m ) ons kenmerk NVAO/ /LL bijlagen 2 Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Opleiding tot leraar voortgezet onderwijs van de tweede graad in Duits, Engels, Frans, Nederlands, Algemene Economie, Bedrijfseconomie, Geschiedenis, Aardrijkskunde, Maatschappijleer, Godsdienst, Islamgodsdienst, Biologie, Natuurkunde, Scheikunde, Wiskunde en Gezondheidszorg en Welzijn van de Hogeschool Inholland alsmede strekkende tot het geven van een positief advies aangaande de Educatieve minor en het Pedagogisch Didactisch Getuigschrift. Gegevens Naam instelling Datum aanvraag Graad opleiding Varianten opleiding Afstudeerrichtingen Bijkomend Locatie opleiding Datum goedkeuren panel Datum locatiebezoek Datum visitatierapport Hogeschool Inholland 26 april 2016 Bachelor of Education deeltijd, voltijd algemeen vormend onderwijs en beroepsgericht onderwijs Educatieve minor Pedagogisch Didactisch Getuigschrift Amsterdam 11 mei november april 2016 hbo-bachelor Opleiding tot leraar voortgezet onderwijs van de tweede graad (240 EC) in: Duits Engels Frans Nederlands Algemene Economie Bedrijfseconomie Geschiedenis Aardrijkskunde Maatschappijleer Godsdienst Islamgodsdienst Biologie Natuurkunde Scheikunde Wiskunde Gezondheidszorg en Welzijn Inlichtingen Maya de Waal +31 (0) m.dewaal@nvao.net Parkstraat JK Postbus CD Den Haag PO. Box / 2508 CD The Hague / The Netherlands T + 31 (0) F + 31 (0) info@nvao.net

2 Pagina 2 van 22 Educatieve minor (30 EC) Het Pedagogisch Didactisch Getuigschrift (60 EC) Beoordelingskaders Beoordelingskader voor de uitgebreide opleidingsbeoordeling van de NVAO (Stcrt. 2014, nr 36791). Protocol PDG en educatieve minor, 28 april 2014 ( Bevindingen De NVAO stelt vast dat in het visitatierapport deugdelijk en kenbaar is gemotiveerd op welke gronden het panel de kwaliteit van de opleidingen voldoende en goed heeft bevonden. Het visitatierapport geeft de bevindingen en overwegingen weer van het panel over de bacheloropleiding Opleiding tot leraar voortgezet onderwijs van de tweede graad in Duits, Engels, Frans, Nederlands, Algemene Economie, Bedrijfseconomie, Geschiedenis, Aardrijkskunde, Maatschappijleer, Godsdienst, Islamgodsdienst, Biologie, Natuurkunde, Scheikunde, Wiskunde en Gezondheidszorg en Welzijn van de Hogeschool INHOLLAND. Een deel van het panel overlapt met de andere panels die zijn ingezet binnen dit cluster. Een positief advies is uitgebracht aangaande zowel de Educatieve minor als het Pedagogisch Didactisch Getuigschrift. Advies van het visitatiepanel De tweedegraads lerarenopleidingen van het Domein Onderwijs & Innovatie (O&l) van Hogeschool Inholland leiden studenten op tot tweedegraads leraar Islamgodsdienst, Godsdienst-Levensbeschouwing, Nederlands, Frans, Duits, Engels, Biologie, Natuurkunde, Scheikunde, Wiskunde, Aardrijkskunde, Geschiedenis, Maatschappijleer, Bedrijfseconomie, Algemene Economie en Gezondheidszorg & Welzijn. Al deze door het panel beoordeelde opleidingen vertonen een verstrekkende gelijkenis, qua (1) doelstelling, structuur en reikwijdte van de onderwijsleeromgeving, (2) wijze van toetsen en beoordelen, (3) deskundigheid personeel, (4) studiebegeleiding, (5) voorzieningen en (6) systematiek en implementatie van de interne kwaliteitszorg. Dit maakte het voor het panel mogelijk op algemeen niveau kwalitatieve uitspraken te doen die voor alle onderzochte opleidingen gelden. Alleen daar, waar aanleiding is van dit algemeen oordeel af te wijken, wordt daar in de samenvatting melding van gemaakt. De doelstelling, reikwijdte, inrichting en uitvoering van de programma s van de bij de bachelor behorende topopleidingen beantwoorden volledig aan de eisen die aan een tweedegraads lerarenopleiding worden gesteld. Ook de inrichting, uitvoering en kwaliteitsborging van het toetsen en beoordelen zijn voor de topopleidingen in orde. Onderwerp 1. Beoogde eindkwalificaties Alle in het Ten geleide vermelde en door het panel onderzochte opleidingen tot leraar 2e graad vo (in het vervolg genoemd de tweedegraads lerarenopleidingen ) van Hogeschool Inholland baseren zich aantoonbaar op de landelijke SBL-competenties en op de generieke en vakspecifieke kennisbases en zij hebben alle regelmatig contact hierover met vakgenoten en het werkveld. Dit gebeurt o.a. in ADEF-verband, in overleggen met vakgenoten in 10 voor de leraar, in andere landelijke vakgroep-overleggen en in de diverse overleggen met de opleidingsscholen.

3 Pagina 3 van 22 Bij de tweedegraads lerarenopleidingen spelen de beroepsgerichtheid en de integratie van praktijk en theorie een grote rol. Uitgaande van het motto 'Samen leren en samen leven in een open, multiculturele leeromgeving ontwikkelt de student internationale, interculturele kennis, vaardigheden en attitudes door samen te leren, samen te werken en samen te leven in een stimulerende leer- en werkomgeving. Deze visie sluit goed aan op de visie op leren binnen het Leergebied. Tevens sluit de visie aan op de Common European Principles for Teacher Competences and Qualifications, die specifieke richtlijnen bieden voor leraren en hun opleiding op het Europese niveau. De tweedegraads lerarenopleidingen profileren zich duidelijk door hun ambitie leraren op te willen leiden die vakoverstijgend kunnen denken en handelen (wat door de keuze van de Leergebieden als organisatorische bedding sterk wordt bevorderd) en die erop gericht zijn te werken aan: (i) de eigen taalvaardigheid, (ii) de normatieve professionele ontwikkeling met aandacht voor burgerschap, multiculturaliteit, identiteit, waarden en zingeving (Bildung) en (iii) de voortdurende kwalitatieve versterking van de eigen onderwijsomgeving op basis van eigen onderzoek met gebruikmaking van de nieuwste inzichten omtrent begeleiding van leerlingen, didactische vaardigheden en educatieve toepassingen van ICT. Het auditpanel heeft voorts vastgesteld dat alle lerarenopleidingen op schema liggen qua invoering van de twee afstudeerrichtingen: havo/vwo en (v)mbo. Op grond van bovenstaande sterke punten - (1) doelstelling met grote nadruk op Samen leren en samen leven in een open, multiculturele leeromgeving enerzijds en op een duidelijke integratie tussen praktijk en theorie anderzijds en (2) de ambitie normatieve professionals op te leiden die vakoverstijgend kunnen denken en handelen en die gericht zijn op de ontwikkeling van de eigen taalvaardigheid en op de voortdurende kwalitatieve versterking van de onderwijsomgeving waarin ze zich bevinden op basis van eigen onderzoek - is het auditpanel van oordeel, dat alle door het panel beoordeelde tweedegraads lerarenopleidingen van Hogeschool Inholland een 'goed voor Standaard 1 verdienen. Onderwerp 2. Programma Het auditpanel is van oordeel dat alle opleidingen een heldere opbouw kennen waarbinnen alle beoogde eindkwalificaties een betekenisvolle plaats hebben gekregen via de onderscheiden generieke vakken, de praktijkgerichte werkvormen ('learning by doing and reflection ) en een gevarieerd palet van leer- en onderzoeksopdrachten, telkens resulterend in een product en/of gedrag. De docenten vervullen daarbij een voorbeeldrol. Het panel heeft vastgesteld dat er bij de talenopleidingen een zichtbare samenhang in het programma aanwezig is. Bij de Vreemde Moderne Talen heeft het panel in het kader van internationalisering als aandachtspunt dat een verblijf van 1 week erg mager is. Bij Nederlands heeft het panel geconstateerd dat de Nederlandse studenten, die veelal een meertalige achtergrond hebben, het Nederlands minder goed beheersen dan de buitenlandse studenten die instromen via het Europees Platform Nuffic. Het panel vraagt bij de talenopleidingen verder aandacht voor de studenten met mbo-achtergrond, voor wie begrippen als DAT (dagelijkse algemene taalvaardigheden) en CAT (cognitieve academische taalvaardigheden) erg abstract blijken te zijn. Het panel ziet bij Engels en Frans ook ruimte voor verbetering van de uitwerking van het principe 'doeltaal is voertaal. Bij Gezondheidszorg en Welzijn is het auditpanel van mening dat de opleiding meer aandacht zou moeten besteden aan de (dubbelloop) voorbeeldfunctie van docenten met

4 Pagina 4 van 22 betrekking tot de brede beroepspraktijk, waarbij studenten ondersteund worden in het begeleiden van hun leerlingen bij het ontwikkelen van een professionele beroepshouding in de verschillende beroepscontexten. Het panel heeft ook vastgesteld dat er voldoende samenhang in het programma aanwezig is, maar ziet nog ruimte voor verbetering met betrekking tot de samenhang tussen de vakinhoudelijke en vakdidactische leerlijn en de beide andere leerlijnen (onderwijskundige/pedagogische en praktijk/studieloopbaanlijn). Studenten ervaren het onderwijs op dit moment nog als gefragmenteerd. Het programma van de overige opleidingen bevat een mooi competentiegericht didactisch concept, waarbinnen de docenten als vakdidactisch rolmodel een leerrijk voorbeeld vormen voor hun De opleiding werkt met up-to-date en relevante bronnen en verdiepende studiematerialen. Er is bij alle opleidingen een duidelijk herkenbare onderzoekslijn. Bij Islamgodsdienst bevat het programma naast een competentiegericht ook een 'interreligieus didactisch concept, waarbinnen docenten als vakdidactisch rolmodel op respectvolle wijze omgaan met hun Dit vindt het panel een sterk punt van de opleiding, omdat het hierbij ook kan gaan om hele gevoelige (religieuze) thema's. Het panel is verder ook zeer te spreken over de consistente wijze waarop de opleiding Geschiedenis de vakdidactische scholing van haar studenten heeft geëxpliciteerd in een duidelijk herkenbare vakdidactische lijn en de voor de latere beroepspraktijk van de leraar Aardrijkskunde zeer functionele (vakdidactische) inbedding van excursies in het opleidingsprogramma. Alle studenten kunnen zich tijdens de opleiding goed voorbereiden op de praktijk, omdat het programma, mede dankzij het grote professionele netwerk van de docenten, een sterke en voortdurende gerichtheid kent op de schoolpraktijk en de ontwikkelingen daarbinnen. Het panel is ook positief over de belangrijke rol die de werkplekbegeleider van de (opleidings)school speelt bij de begeleiding en coaching van de Scheikunde, Biologie en Natuurkunde zijn sterk gericht op (de onderbouw) van het vmbo. Dit is een krachtig selling point. Het is wel van belang dat de opleiding voldoende aandacht houdt voor de bovenkant van het vak - de gerichtheid op havo/vwo en mbo. Deze oordelen wegend komt het auditpanel voor de tweedegraads lerarenopleiding Scheikunde, Biologie en Natuurkunde voor Standaard 2 (oriëntatie) tot het oordeel voldoende en voor de tweedegraads lerarenopleiding Duits, Engels, Frans, Nederlands, Algemene Economie, Bedrijfseconomie, Geschiedenis, Aardrijkskunde, Maatschappijleer, Godsdienst, Islamgodsdienst, Wiskunde en Gezondheidszorg en Welzijn tot het oordeel goed. Deze oordelen wegend komt het auditpanel voor de tweedegraads lerarenopleiding Duits, Engels, Frans, Nederlands, Algemene Economie, Bedrijfseconomie, Maatschappijleer, Godsdienst, Biologie, Natuurkunde, Scheikunde, Wiskunde en Gezondheidszorg en Welzijn voor standaard 3 (inhoud van het programma) tot het oordeel voldoende en voor de tweedegraads lerarenopleiding Geschiedenis, Aardrijkskunde en Islamgodsdienst tot het oordeel goed. Deze oordelen wegend komt het auditpanel voor de tweedegraads lerarenopleiding Duits, Engels, Frans, Nederlands en Gezondheidszorg en Welzijn voor standaard 4 (vormgeving programma) tot het oordeel voldoende en voor de tweedegraads lerarenopleiding Algemene

5 Pagina 5 van 22 Economie, Bedrijfseconomie, Geschiedenis, Aardrijkskunde, Maatschappijleer, Godsdienst, Islamgodsdienst, Biologie, Natuurkunde, Scheikunde en Wiskunde tot het oordeel goed. Deze oordelen wegend komt het auditpanel voor de tweedegraads lerarenopleiding Duits, Engels, Frans, Nederlands, Algemene Economie, Bedrijfseconomie, Geschiedenis, Aardrijkskunde, Maatschappijleer, Godsdienst, Islamgodsdienst, Biologie, Natuurkunde, Scheikunde, Wiskunde en Gezondheidszorg en Welzijn voor standaard 5 (aansluiting) tot het oordeel voldoende. Onderwerp 3. Personeel Alle door het panel beoordeelde tweedegraads lerarenopleidingen beschikken over een weldoordacht personeelsbeleid, dat docenten in ruime mate in staat stelt zich te ontwikkelen en zich in te zetten voor het opleiden van de studenten maar ook voor het verder ontwikkelen van de respectieve opleidingsprogramma s. Het panel is overtuigd van de vakkennis en de didactische kwaliteit van de docenten en de voorbeeldrol die zij voor hun studenten vervullen; de hoge werkdruk - welke wordt aangepakt - van docenten heeft hierop geen nadelige invloed. Gelet op de ontwikkelingen met betrekking tot het opleiden voor mbo-niveau 4 zouden er bij de opleiding Gezondheidszorg en Welzijn ook docenten of op zijn minst lesgevende gastdocenten met een relevante (verpleegkundige) vakmaster toegevoegd moeten worden. Het auditpanel komt daarom voor de tweedegraads lerarenopleiding Gezondheidszorg en Welzijn op Standaard 6 (kwalificaties personeel) tot het oordeel voldoende en voor de tweedegraads lerarenopleiding Duits, Engels, Frans, Nederlands, Algemene Economie, Bedrijfseconomie, Geschiedenis, Aardrijkskunde, Maatschappijleer, Godsdienst, Islamgodsdienst, Biologie, Natuurkunde, Scheikunde en Wiskunde op Standaard 6 (kwalificaties personeel) tot het oordeel goed. Onderwerp 4. Voorzieningen Het auditpanel is van oordeel dat alle door het panel beoordeelde tweedegraads lerarenopleidingen beschikken over de huisvesting en voorzieningen die de onderwijsprocessen in voldoende mate ondersteunen. Een mooi voorbeeld is het DIB (Digitaal Inleveren en Beoordelen), waardoor studenten snel inhoudelijke feedback kunnen krijgen op hun ingeleverde producten. Bij de Talen vinden studenten dat Blackboard minder gemakkelijk werkt. De beoordeelde tweedegraads lerarenopleidingen binnen het Leergebied Mens en Natuur beschikken over de ruimtelijke en materiële voorzieningen die de onderwijsprocessen in voldoende mate ondersteunen. Wel verdient het, ook naar het oordeel van de docenten en studenten, aanbeveling extra te investeren in practicafaciliteiten voor deze opleidingen. Het auditpanel is voorts overtuigd van de goede kwaliteit van de studiebegeleiding en de informatievoorziening door de opleidingen. De studenten zijn zeer tevreden over de kleinschaligheid en de persoonlijke aandacht door hun docenten, die ook goed bereikbaar zijn. Dit brengt het auditpanel voor alle tweedegraads lerarenopleiding bij Standaard 7 (huisvesting en voorzieningen) tot het oordeel voldoende en bij Standaard 8 (begeleiding) tot het oordeel goed. Onderwerp 5. Kwaliteitszorg Het auditpanel heeft bij alle door hem beoordeelde tweedegraads lerarenopleidingen geconstateerd dat zij, mede dankzij hun evaluaties onder hun belangrijkste stakeholders,

6 Pagina 6 van 22 goed zicht hebben op de eigen sterke en zwakke punten. De opleidingen werken met een integraal kwaliteitszorgsysteem, waarin de PDCA-cyclus jaarlijks op alle niveaus rondgemaakt wordt. Daarbij zijn de opleidings- en examencommissie, medewerkers, studenten, alumni en het afnemend beroepenveld actief betrokken. Tot slot heeft het panel waargenomen dat de opleidingen aantoonbare verbetermaatregelen hebben genomen die overtuigend zijn qua uitvoering en resultaten. Dit brengt het auditpanel voor alle tweedegraads lerarenopleiding bij Standaard 9 (periodiek evalueren) tot het oordeel 'goed' Onderwerp 6. Toetsing De tweedegraads lerarenopleidingen hebben hun toetssysteem op orde en toetsten op een inzichtelijke, valide en betrouwbare manier met behulp van gevarieerde toetsvormen of de studenten de beoogde (eind)kwalificaties hebben bereikt. Wel constateert het panel, dat bij de vakken van het leergebied Mens en Natuur de correctiemodellen nog niet in alle gevallen gedetailleerd uitgewerkt en dat de opleidingen het vier- ogenprincipe nog niet in alle gevallen hebben geëffectueerd. Het auditpanel vindt het een sterk punt van alle door hem beoordeelde opleidingen dat de examencommissie voor de borging van de kwaliteit van de afstudeerproducten een afstudeercommissie heeft gemandateerd, waarvan de leden steekproefsgewijs afstudeerassessments bijwonen en als eerste beoordelaars betrokken zijn bij de beoordelingen van de praktijkonderzoeken in de afstudeerfase. Bovendien speelt de (deel)examencommissie een cruciale en effectieve rol bij de borging van de kwaliteit van de tentamens en examens en van de daarbij behorende beoordelingskaders. Het panel is van oordeel dat de opleidingen op de goede weg zijn met het doorvoeren van aanpassingen in het curriculum om tot reductie van het aantal toetsen te komen. De opleidingen met een goed hebben het toetsen & beoordelen voorbeeldig gedocumenteerd waardoor het totale proces voor de studenten inzichtelijk is en geheel traceerbaar. Zoals ook voor andere kleine opleidingen geldt, nemen de opleidingen van het leergebied Mens en Levensbeschouwing geen jaarlijkse landelijke kennistoets af van het vak. Als alternatief hiervoor hebben zij in overleg met de andere kleine opleidingen in het project 10 voor de leraar1gekozen voor een systeem van peer review waarbij de opleidingen gebruik maken van eikaars deskundigheid en eikaars critical friends zijn. Aangezien de opleiding Islamgodsdienst de enige in Nederland is, heeft zij de vergelijkbare opleiding bij de Hogeschool Erasmus in Brussel hierbij als sparringpartner. Het auditpanel komt daarom voor de tweedegraads lerarenopleiding Duits, Engels, Frans, Geschiedenis, Maatschappijleer, Biologie, Natuurkunde, Scheikunde, Wiskunde en Gezondheidszorg en Welzijn op Standaard 10 (toetsing) tot het oordeel voldoende en voor de tweedegraads lerarenopleiding Nederlands Algemene Economie, Bedrijfseconomie, Aardrijkskunde, Godsdienst en Islamgodsdienst tot het oordeel goed. Onderwerp 7. Gerealiseerde eindkwalificaties Het auditpanel is van oordeel dat de studenten van het leergebied Mens en Taal in hun eindwerken hebben aangetoond, dat zij op het vereiste bachelorniveau beschikken over de competenties van een startbekwaam tweedegraads leraar en dat zij voldoende tot goed kunnen reflecteren. Het auditpanel is verder van oordeel dat de studenten van de

7 Pagina 7 van 22 leergebieden Mens en Maatschappij en Mens en Natuur in hun afstudeerwerken hebben aangetoond, dat zij op basis van een probleemstelling een duidelijke onderzoeksvraag kunnen formuleren, die zij vervolgens met behulp van verschillende methoden naar behoren onderzoeken. De gekozen thema's zijn relevant voor de beroepspraktijk, het literatuuronderzoek is voldoende opgebouwd en de onderzoeken leiden tot bruikbare suggesties ter verbetering van de actuele praktijk. Kortom, via hun afstudeerwerken hebben de afgestudeerden laten zien dat zij op het vereiste bachelor-niveau beschikken over de competenties van een start-bekwame tweedegraads leraar. Ook de beoordeelde portfolio's laten dit zien, en wel op basis van de daarin opgenomen bewijsmaterialen. Bij de opleidingen met een goed beschikken de studenten op een hoog niveau over de competenties van een start-bekwame tweedegraads leraar, leiden de onderzoeken tot belangrijke suggesties ter verbetering van de actuele praktijk en waren de bewijsmaterialen zorgvuldig gestructureerd en overtuigend. Ten slotte zij opgemerkt, dat de alumni en de vertegenwoordigers uit het werkveld tevreden zijn over het gerealiseerde niveau van de afgestudeerden. Op grond van bovenstaande positieve punten en genoemde aandachtspunten, komt het auditpanel voor de tweedegraads lerarenopleiding Duits, Engels, Frans, Nederlands, Geschiedenis, Maatschappijleer, Godsdienst, Biologie, Natuurkunde, Scheikunde, Wiskunde en Gezondheidszorg en Welzijn op Standaard 11 (gerealiseerde eindkwalificaties) tot het oordeel voldoende' en voor de tweedegraads lerarenopleiding Algemene Economie, Bedrijfseconomie, Aardrijkskunde en Islamgodsdienst tot het oordeel 'goed'. Advies van het visitatiepanel aangaande de Educatieve minor Standaard 1 Bevindingen De eindkwalificaties voor de Educatieve Minor zijn gelijk aan de pedagogisch-didactische eindkwalificaties van de reguliere lerarenopleidingen: de zeven SBL-competenties op niveau Startbekwaam en de generieke kennisbasis, waarbij zij niveau 1-2 moeten kunnen aantonen. De eindkwalificaties van de Educatieve Minor zijn, zoals dat ook bij de 4-jarige lerarenopleidingen het geval is, geordend naar vijf kerntaken: (1) verzorgen van onderwijs, (2) begeleiden van leerlingen, (3) ontwerpen van onderwijs, (4) afstemmen en verbinden van de leeromgeving en (5) het leren als professional en het onderzoeken van de onderwijspraktijk. Oordeel Alle generieke kwaliteitskenmerken zoals het panel die bij de tweedegraads lerarenopleidingen heeft geïdentificeerd bij doelstelling en profiel, zijn ook van toepassing op de Educatieve Minor. Het oordeel van het panel is positief. Standaard 2 Bevindingen Educatieve Minor Beroepsonderwijs Conform de Kopopleiding bestaat de minor uit een praktijkdeel (15 ec's) gericht op het lesgeven (voorbereiding, uitvoering en reflectie) in technische vakken in het vo/bve en uit

8 Pagina 8 van 22 een conceptueel deel (15 ec s), gericht op (vak)didactiek, pedagogiek en persoonlijke ontwikkeling. Bij dat laatste gaat het vooral om soft skills (conflicthantering, omgaan met vragen) en om competenties m.b.t. leiderschap en communicatie. Om eventuele doorstroom naar de Kopopleiding zo soepel mogelijk te laten verlopen, zal binnen de Educatieve Minor zoveel mogelijk de volgtijdelijkheid van het Kopopleidingsprogramma als uitgangspunt worden genomen. De betreffende Educatieve Minor zal worden uitgevoerd door lerarenopleiders die ook verantwoordelijk zijn voor de uitvoering van de tweedegraads bacheloropieidingen in het Leergebied Mens en Natuur. Oordeel Educatieve Minor Alle kwaliteitskenmerken die het panel bij de betreffende tweedegraads bacheloropieidingen heeft geïdentificeerd bij de inhoud en inrichting van de programma s en bij de betrokken docenten, zijn ook hier van toepassing. Het oordeel van het panel is positief. Standaard 3 Bevindingen Educatieve Minor De inrichting en kwaliteitsborging van de toetsingen zijn gelijk aan die van de tweedegraads bacheloropieidingen. De theoretisch georiënteerde onderdelen worden schriftelijk getoetst. De methodische en praktijkgericht onderdelen worden getoetst aan de hand een ontwerpopdracht, en een reflectieve opdracht. Onderdeel van de minor is het zogeheten Ontwikkelgesprek dat de examinator en een gecertificeerde assessor uit de onderwijspraktijk aan het einde van de minor met de student voeren. Dit gesprek resulteert in een oordeel over de geschiktheid van de student voor het leraarschap en in een aan dat oordeel gekoppeld ontwikkeladvies. Oordeel Educatieve Minor Alle kwaliteitskenmerken die het panel bij de betreffende tweedegraads bacheloropieidingen heeft geïdentificeerd bij de inrichting en kwaliteitsborging van het toetsen & beoordelen, zijn ook hier van toepassing. Het oordeel van het panel is positief. Standaard 4 Ten tijde van de visitatie waren er nog geen afgestudeerden. Eindoordeel De Educatieve Minor heeft een solide en praktijkgericht programma en zal worden uitgevoerd door ruim gekwalificeerde docenten wier onderwijskundige kennis, vakkennis en didactische kwaliteit hen zeer wel in staat stellen de betreffende programma s op verantwoorde wijze uit te voeren, wat in dit geval betekent dat zij de hbo studenten die een Educatieve Minor volgen, inderdaad inzicht kunnen verschaffen in hun geschiktheid voor het leraarschap. Het oordeel van het panel is positief. Advies van het visitatiepanel aangaande het Pedagogisch Didactisch Getuigschrift Standaard 1 Bevindingen De eindkwalificaties voor het PDG-traject zijn gelijk aan de pedagogisch-didactische eindkwalificaties van de reguliere lerarenopleidingen: de zeven SBL-competenties op niveau Startbekwaam en de generieke kennisbasis. De eindkwalificaties van het PDGtraject zijn, zoals dat ook bij de 4-jarige lerarenopleidingen het geval is, geordend naar vijf kerntaken: (1) verzorgen van onderwijs, (2) begeleiden van leerlingen, (3) ontwerpen van

9 Pagina 9 van 22 onderwijs, (4) afstemmen en verbinden van de leeromgeving en (5) het leren als professional en het onderzoeken van de onderwijspraktijk. Oordeel: Alle generieke kwaliteitskenmerken zoals het panel die bij de tweedegraads lerarenopleidingen heeft geïdentificeerd bij doelstelling en profiel, zijn ook van toepassing op het PDG-traject. Het oordeel van het panel is positief. Standaard 2 Het PDG-traject (60 ec s ) is vooral maatwerk. Via een uitgebreid intakegesprek, conform de opzet Raamwerk zij-instroom in Beroep 6 bepaalt de opleiding wat nodig is om de student in staat te stellen de beoogde eindkwalificaties te verwerven. De ervaring van de student en de mogelijkheden om de eigen werkomgeving (binnen de mbo-instelling) als leerwerkomgeving te kunnen gebruiken spelen daarin een belangrijke rol. De Leerwerkactiviteiten en de bijbehorende begeleidingsagenda worden op maat' vastgesteld. De lerarenopleiding en de mbo-instelling zijn samen verantwoordelijk voor de inhoud en de kwaliteit waarbij het opleidingsinstituut als kwalificerende/certificerende instelling eindverantwoordelijk is. Het programma van het PDG-traject is dan ook tot stand gekomen in samenwerking met de opleidingsscholen, in casu de opleidingsscholen met een mboafdeling. Analyse van het programma laat zien, dat het PDG-traject drie hoofdbestanddelen kent: 1. Instituutsdeel met onderwijseenheden die Inholland aanbiedt. De leeropbrengsten (voornamelijk cognitieve kennisproducten die de kwalitatieve basis van het handelen in de praktijk borgen) worden opgenomen in het bekwaamheidsdossier (portfolio). 2. Praktijkdeel binnen de werkomgeving (de mbo-instelling) van de deelnemer, gericht op de leerresultaten zoals Inholland met de betreffende mbo-instelling is overeengekomen. Het gaat hier om afspraken met betrekking tot (kern)taken, activiteiten en het benutten van begeleiding en van het leerpotentieel van de werkplek. De reflectie op het functioneren in de praktijk neemt de student op in het bekwaamheidsdossier. 3. Verbinding instituut en mbo-instelling: instituut en instelling volgen samen de persoonlijke professionele ontwikkeling van de student via diens bekwaamheidsdossier dat zij voorts gebruiken voor de integrale beoordeling van die student. Het bekwaamheidsdossier bevat gegevens met betrekking tot (i) de koppeling van theorie en ervaringskennis en (ii) de reflectie op professioneel handelen. Het bekwaamheidsdossier is daarmee de schakel tussen de onderdelen 1 en 2. Analyse van het programma laat voorts zien, dat Inholland de vijf thema s uit het landelijk Raamwerk voor PDG (Ambachtelijk meesterschap in de 21 e eeuw - Begeleiding van de mbo-student - Beroepspraktijk - Visie op beroepsonderwijs en visie op docentschap - Eigen ontwikkeling) in de drie programmaonderdelen heeft verwerkt. Met de mbo-scholen heeft Inholland afspraken gemaakt over de begeleiding van de student op de werkplek. Bij opleidingsscholen betreft het gecertificeerde begeleiders en bij andere instellingen eist Inholland dat de begeleider minimaal een tweedegraadsbevoegdheid heeft en aantoonbaar beschikt overcoachingservaring. De begeleiders moeten bovendien minimaal 2 klokuren per week per student beschikbaar zijn. Het PDG-traject zal worden uitgevoerd door de lerarenopleiders die ook verantwoordelijk zijn voor de uitvoering van de beroepsgerichte afstudeerrichting binnen de tweedegraads bacheloropleidingen. Oordeel PDG-traject:

10 Pagina 10 van 22 Alle kwaliteitskenmerken die het panel bij de tweedegraads bacheloropleidingen heeft geïdentificeerd bij de inhoud en inrichting van de programma s en bij de betrokken docenten, zijn ook hiervan toepassing. Het oordeel van het panel is positief Standaard 3 Bevindingen PDG-traject De inrichting en kwaliteitsborging van de toetsingen zijn gelijk aan die van de tweedegraads bacheloropleidingen. De theoretisch georiënteerde onderdelen worden schriftelijk getoetst. De methodische en praktijkgericht onderdelen worden getoetst aan de hand ontwerpopdrachten, reflectieve opdrachten en via peer-assessment. Het PDG-traject wordt afgesloten met het Assessment Startbekwaam conform de reguliere bacheloropleidingen. Oordeel PDG-traject: Alle kwaliteitskenmerken die het panel bij de betreffende tweedegraads bacheloropleidingen heeft geïdentificeerd bij de inrichting en kwaliteitsborging van het toetsen & beoordelen, zijn ook hiervan toepassing. Het oordeel van het panel is positief. Standaard 4 Vanwege de recente start van het PDG-traject waren er ten tijde van de visitatie nog geen afgestudeerden. Eindoordeel Het PDG-traject heeft een solide en praktijkgericht programma en zal worden uitgevoerd door ruim gekwalificeerde docenten wier onderwijskundige kennis, vakkennis en didactische kwaliteit hen zeer wel in staat stellen de betreffende programma s op verantwoorde wijze uit te voeren, wat in dit geval betekent dat zij PDG-studenten inderdaad kunnen opleiden tot leraren die voldoende geëquipeerd zijn om in het mbo benoembaar te zijn. Het oordeel van het panel is positief. Aanbevelingen De NVAO onderschrijft de aanbevelingen van het panel. Besluit Ingevolge het bepaalde in artikel 5a.10, derde lid, van de WHW heeft de NVAO het college van bestuur van de Hogeschool INHOLLAND te Den Haag in de gelegenheid gesteld zijn zienswijze op het voornemen tot besluit van 12 september 2016 naar voren te brengen. Bij van 15 september 2016 heeft de instelling van deze gelegenheid gebruik gemaakt te reageren. Dit heeft geleid tot enkele tekstuele aanpassingen. De NVAO besluit accreditatie te verlenen aan de opleidingen hbo-bachelor Opleiding tot leraar voortgezet onderwijs van de tweede graad (240 EC; varianten: deeltijd, voltijd; locatie: Amsterdam) van de Hogeschool INHOLLAND te Amsterdam in: - Duits - Engels - Frans - Nederlands - Algemene Economie - Bedrijfseconomie - Geschiedenis

11 Pagina 11 van 22 - Aardrijkskunde - Maatschappijleer - Godsdienst - Islamgodsdienst - Biologie - Natuurkunde - Scheikunde - Wiskunde - Gezondheidszorg en Welzijn De opleidingen kennen de volgende afstudeerrichtingen: algemeen vormend onderwijs en beroepsgericht onderwijs- m.i.v. cohort 2013/2014. De NVAO beoordeelt de kwaliteit van de opleidingen Duits, Engels, Frans, Nederlands, Geschiedenis, Maatschappijleer, Godsdienst, Biologie, Natuurkunde, Scheikunde, Wiskunde en Gezondheidszorg en Welzijn als voldoende en de opleidingen Algemene Economie, Bedrijfseconomie, Aardrijkskunde en Islamgodsdienst als goed. Dit besluit treedt in werking op 31 oktober 2016 en is van kracht tot en met 30 oktober Advies Op grond van het voorgaande adviseert de NVAO positief aan de instelling over de educatieve minor (30 EC; variant: voltijd; locatie: Amsterdam) van Flogeschool Inholland te Amsterdam. Aangaande de Educatieve minor heeft de NVAO een afspraak gemaakt met de instelling om, in lijn met het advies van het panel, een selectie van de eindwerken te laten beoordelen wanneer er een voldoende aantal eindwerken beschikbaar is van deze opleiding, doch uiterlijk na 3 jaar. De NVAO dient het panel van deskundigen voor het beoordelen van de eindwerken vooraf goed te keuren. De NVAO ontvangt verder graag een rapportage over de uitkomst van deze beoordeling. Op grond van het voorgaande adviseert de NVAO positief aan de instelling en het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap over het Pedagogisch Didactisch Getuigschrift (60 EC; variant: duaal; locatie: Amsterdam of In company) van Hogeschool Inholland te Amsterdam. Gezien dat de eindwerken van het Pedagogisch Didactisch Getuigschrift er nog niet zijn, adviseert de NVAO dat het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap een afspraak maakt met de Hogeschool Inholland om wanneer er een voldoende aantal eindwerken beschikbaar is van het Pedagogisch Didactisch Getuigschrift, doch uiterlijk na 3 jaar, een selectie van de eindwerken te laten beoordelen. De NVAO dient het panel van deskundigen voor het beoordelen van de eindwerken vooraf goed te keuren. De NVAO ontvangt graag een kopie van de rapportage aan het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap over de uitkomst van deze beoordeling.

12 Pagina 12 van 22 Den Haag, 31 oktober 2016 De NVAO Voor deze: R.P. Zevenbergen (bestuurder) Tegen dit besluit kan op grond van het bepaalde in de Algemene wet bestuursrecht door een belanghebbende bezwaar worden gemaakt bij de NVAO. De termijn voor het indienen van bezwaar bedraagt zes weken.

13 Pagina 13 van 22 Bijlage 1: Schematisch overzicht oordelen panel Onderwerp Standaard Beoordeling door het panel Duits Beoordeling door het panel Engels Beoogde eindkwalificaties 1 De beoogde eindkwalificaties van de opleiding zijn wat betreft inhoud, niveau en oriëntatie geconcretiseerd en voldoen aan internationale eisen Programma 2. De oriëntatie van het programma waarborgt de ontwikkeling van vaardigheden op het gebied van wetenschappelijk onderzoek en/of de beroepspraktijk. 3. De inhoud van het programma biedt 4. De vormgeving van het programma zet aan tot studeren en biedt 5. Het programma sluit aan bij de kwalificaties van de instromende Personeel 6. Het personeel is gekwalificeerd voor de inhoudelijke, onderwijskundige en organisatorische realisatie van het programma. Voorzieningen 7. De huisvesting en de materiële voorzieningen zijn toereikend voor de realisatie van het programma. 8. De studiebegeleiding en de informatievoorziening aan studenten bevorderen de studievoortgang en sluiten aan bij de behoefte van Kwaliteitszorg 9. De opleiding wordt periodiek geëvalueerd, mede aan de hand van toetsbare streefdoelen. Toetsing 10. De opleiding beschikt over een adeguaat systeem van toetsing. Gerealiseerde eindkwaliticaties 11. De opleiding toont aan dat de beoogde eindkwalificaties worden gerealiseerd. Eindoordeel

14 Pagina 14 van 22 Onderwerp Standaard Beoordeling door het panel Frans Beoordeling door het panel Nederlands Beoogde eindkwalificaties 1 De beoogde eindkwalificaties van de opleiding zijn wat betreft inhoud, niveau en oriëntatie geconcretiseerd en voldoen aan internationale eisen Programma 2. De oriëntatie van het programma waarborgt de ontwikkeling van vaardigheden op het gebied van wetenschappelijk onderzoek en/of de beroepspraktijk. 3. De inhoud van het programma biedt 4. De vormgeving van het programma zet aan tot studeren en biedt 5. Het programma sluit aan bij de kwalificaties van de instromende Personeel 6. Het personeel is gekwalificeerd voor de inhoudelijke, onderwijskundige en organisatorische realisatie van het programma. Voorzieningen 7. De huisvesting en de materiële voorzieningen zijn toereikend voorde realisatie van het programma. 8. De studiebegeleiding en de informatievoorziening aan studenten bevorderen de studievoortgang en sluiten aan bij de behoefte van Kwaliteitszorg 9. De opleiding wordt periodiek geëvalueerd, mede aan de hand van toetsbare streefdoelen. Toetsing 10. De opleiding beschikt over een adeguaat systeem van toetsing. Gerealiseerde eindkwaliticaties 11. De opleiding toont aan dat de beoogde eindkwalificaties worden gerealiseerd. Eindoordeel

15 Pagina 15 van 22 Onderwerp Standaard Beoordeling door het panel Algem ene Economie Beoordeling door het panel Bedrijfseconomie Beoogde eindkwalificaties 1 De beoogde eindkwalificaties van de opleiding zijn wat betreft inhoud, niveau en oriëntatie geconcretiseerd en voldoen aan internationale eisen Programma 2. De oriëntatie van het programma waarborgt de ontwikkeling van vaardigheden op het gebied van wetenschappelijk onderzoek en/of de beroepspraktijk. 3. De inhoud van het programma biedt 4. De vormgeving van het programma zet aan tot studeren en biedt 5. Het programma sluit aan bij de kwalificaties van de instromende Personeel 6. Het personeel is gekwalificeerd voor de inhoudelijke, onderwijskundige en organisatorische realisatie van het programma. Voorzieningen 7. De huisvesting en de materiële voorzieningen zijn toereikend voor de realisatie van het programma. 8. De studiebegeleiding en de informatievoorziening aan studenten bevorderen de studievoortgang en sluiten aan bij de behoefte van Kwaliteitszorg 9. De opleiding wordt periodiek geëvalueerd, mede aan de hand van toetsbare streefdoelen. Toetsing 10. De opleiding beschikt over een adequaat systeem van toetsing. Gerealiseerde eindkwaliticaties 11. De opleiding toont aan dat de beoogde eindkwalificaties worden gerealiseerd. Eindoordeel

16 Pagina 16 van 22 Onderwerp Standaard Beoordeling door het panel Geschiedenis Beoordeling door het panel Aardrijkskunde Beoogde eindkwalificaties 1 De beoogde eindkwalificaties van de opleiding zijn wat betreft inhoud, niveau en oriëntatie geconcretiseerd en voldoen aan internationale eisen Programma 2. De oriëntatie van het programma waarborgt de ontwikkeling van vaardigheden op het gebied van wetenschappelijk onderzoek en/of de beroepspraktijk. 3. De inhoud van het programma biedt 4. De vormgeving van het programma zet aan tot studeren en biedt 5. Het programma sluit aan bij de kwalificaties van de instromende Personeel 6. Het personeel is gekwalificeerd voor de inhoudelijke, onderwijskundige en organisatorische realisatie van het programma. Voorzieningen 7. De huisvesting en de materiële voorzieningen zijn toereikend voor de realisatie van het programma. 8. De studiebegeleiding en de informatievoorziening aan studenten bevorderen de studievoortgang en sluiten aan bij de behoefte van Kwaliteitszorg 9. De opleiding wordt periodiek geëvalueerd, mede aan de hand van toetsbare streefdoelen. Toetsing 10. De opleiding beschikt over een adequaat systeem van toetsing. Gerealiseerde eindkwaliticaties 11. De opleiding toont aan dat de beoogde eindkwalificaties worden gerealiseerd. Eindoordeel

17 Pagina 17 van 22 Onderwerp Standaard Beoordeling door het panel Maatschappijleer Beoordeling door het panel Godsdienst Beoogde eindkwalificaties 1 De beoogde eindkwalificaties van de opleiding zijn wat betreft inhoud, niveau en oriëntatie geconcretiseerd en voldoen aan internationale eisen Programma 2. De oriëntatie van het programma waarborgt de ontwikkeling van vaardigheden op het gebied van wetenschappelijk onderzoek en/of de beroepspraktijk. 3. De inhoud van het programma biedt 4. De vormgeving van het programma zet aan tot studeren en biedt 5. Het programma sluit aan bij de kwalificaties van de instromende Personeel 6. Het personeel is gekwalificeerd voor de inhoudelijke, onderwijskundige en organisatorische realisatie van het programma. Voorzieningen 7. De huisvesting en de materiële voorzieningen zijn toereikend voorde realisatie van het programma. 8. De studiebegeleiding en de informatievoorziening aan studenten bevorderen de studievoortgang en sluiten aan bij de behoefte van Kwaliteitszorg 9. De opleiding wordt periodiek geëvalueerd, mede aan de hand van toetsbare streefdoelen. Toetsing 10. De opleiding beschikt over een adequaat systeem van toetsing. Gerealiseerde eindkwaliticaties 11. De opleiding toont aan dat de beoogde eindkwalificaties worden gerealiseerd. Eindoordeel

18 Pagina 18 van 22 Onderwerp Standaard Beoordeling door het panel Islamgodsdienst Beoordeling door het panel Biologie Beoogde eindkwalificaties 1 De beoogde eindkwalificaties van de opleiding zijn wat betreft inhoud, niveau en oriëntatie geconcretiseerd en voldoen aan internationale eisen Programma 2. De oriëntatie van het programma waarborgt de ontwikkeling van vaardigheden op het gebied van wetenschappelijk onderzoek en/of de beroepspraktijk. 3. De inhoud van het programma biedt 4. De vormgeving van het programma zet aan tot studeren en biedt 5. Het programma sluit aan bij de kwalificaties van de instromende Personeel 6. Het personeel is gekwalificeerd voor de inhoudelijke, onderwijskundige en organisatorische realisatie van het programma. Voorzieningen 7. De huisvesting en de materiële voorzieningen zijn toereikend voor de realisatie van het programma. 8. De studiebegeleiding en de informatievoorziening aan studenten bevorderen de studievoortgang en sluiten aan bij de behoefte van Kwaliteitszorg 9. De opleiding wordt periodiek geëvalueerd, mede aan de hand van toetsbare streefdoelen. Toetsing 10. De opleiding beschikt over een adequaat systeem van toetsing. Gerealiseerde eindkwaliticaties 11. De opleiding toont aan dat de beoogde eindkwalificaties worden gerealiseerd. Eindoordeel

19 Pagina 19 van 22 Onderwerp Standaard Beoordeling door het panel Natuurkunde Beoordeling door het panel Scheikunde Beoogde eindkwalificaties 1 De beoogde eindkwalificaties van de opleiding zijn wat betreft inhoud, niveau en oriëntatie geconcretiseerd en voldoen aan internationale eisen Programma 2. De oriëntatie van het programma waarborgt de ontwikkeling van vaardigheden op het gebied van wetenschappelijk onderzoek en/of de beroepspraktijk. 3. De inhoud van het programma biedt 4. De vormgeving van het programma zet aan tot studeren en biedt 5. Het programma sluit aan bij de kwalificaties van de instromende Personeel 6. Het personeel is gekwalificeerd voor de inhoudelijke, onderwijskundige en organisatorische realisatie van het programma. Voorzieningen 7. De huisvesting en de materiële voorzieningen zijn toereikend voor de realisatie van het programma. 8. De studiebegeleiding en de informatievoorziening aan studenten bevorderen de studievoortgang en sluiten aan bij de behoefte van Kwaliteitszorg 9. De opleiding wordt periodiek geëvalueerd, mede aan de hand van toetsbare streefdoelen. Toetsing 10. De opleiding beschikt over een adequaat systeem van toetsing. Gerealiseerde eindkwalificaties 11. De opleiding toont aan dat de beoogde eindkwalificaties worden gerealiseerd. Eindoordeel

20 Pagina 20 van 22 Onderwerp Standaard Beoordeling door het panel Wiskunde Beoogde eindkwalificaties 1 De beoogde eindkwalificaties van de opleiding zijn wat betreft inhoud, niveau en oriëntatie geconcretiseerd en voldoen aan internationale eisen Programma 2. De oriëntatie van het programma waarborgt de ontwikkeling van vaardigheden op het gebied van wetenschappelijk onderzoek en/of de beroepspraktijk. 3. De inhoud van het programma biedt 4. De vormgeving van het programma zet aan tot studeren en biedt 5. Het programma sluit aan bij de kwalificaties van de instromende Personeel 6. Het personeel is gekwalificeerd voor de inhoudelijke, onderwijskundige en organisatorische realisatie van het programma. Voorzieningen 7. De huisvesting en de materiële voorzieningen zijn toereikend voor de realisatie van het programma. 8. De studiebegeleiding en de informatievoorziening aan studenten bevorderen de studievoortgang en sluiten aan bij de behoefte van Kwaliteitszorg 9. De opleiding wordt periodiek geëvalueerd, mede aan de hand van toetsbare streefdoelen. Toetsing 10. De opleiding beschikt over een adequaat systeem van toetsing. Gerealiseerde eindkwaliticaties 11. De opleiding toont aan dat de beoogde eindkwalificaties worden gerealiseerd. Eindoordeel

21 Pagina 21 van 22 Onderwerp Standaard Beoordeling door het panel Gezondheidszorg en Welzijn Beoogde eindkwalificaties 1 De beoogde eindkwalificaties van de opleiding zijn wat betreft inhoud, niveau en oriëntatie geconcretiseerd en voldoen aan internationale eisen Programma 2. De oriëntatie van het programma waarborgt de ontwikkeling van vaardigheden op het gebied van wetenschappelijk onderzoek en/of de beroepspraktijk. 3. De inhoud van het programma biedt 4. De vormgeving van het programma zet aan tot studeren en biedt 5. Het programma sluit aan bij de kwalificaties van de instromende Personeel 6. Het personeel is gekwalificeerd voor de inhoudelijke, onderwijskundige en organisatorische realisatie van het programma. Voorzieningen 7. De huisvesting en de materiële voorzieningen zijn toereikend voor de realisatie van het programma. 8. De studiebegeleiding en de informatievoorziening aan studenten bevorderen de studievoortgang en sluiten aan bij de behoefte van Kwaliteitszorg 9. De opleiding wordt periodiek geëvalueerd, mede aan de hand van toetsbare streefdoelen. Toetsing 10. De opleiding beschikt over een adequaat systeem van toetsing. Gerealiseerde eindkwalificaties 11. De opleiding toont aan dat de beoogde eindkwalificaties worden gerealiseerd. Eindoordeel

22 Pagina 22 van 22 Bijlage 2: panelsamenstelling Kernpanelleden: - Drs. W.G. van Raaijen is partner bij Hobéon en veelvoudig betrokken geweest bij audits, waaronder accreditatieaudits. - Drs. C.M. Clarijs is voorzitter van het College van Bestuur van de Stichting Katholiek Voortgezet Onderwijs Breda e.o. - R. van Krieken is vierdejaars student-lid aan de lerarenopleiding aardrijkskunde van de HU. Referent kernpanel: - Dr. M.C.L. Timmermans is lector LeerKRACHT Pabo Avans Hogeschool; voorheen projectleider Vereniging Hogescholen en coördinator Opleiden in de school Pabo Groenewoud/Pabo Arnhem. Vakdeskundigen panelleden: - Prof. Dr. Zwaneveld is hoogleraar professionalisering van onderwijsgevenden, in het bijzonder in het wiskundeonderwijs en het informaticaonderwijs; sinds 2011 met emeritaat. - Prof. Dr. F. Kuiken is wetenschappelijk directeur Instituut voor Nederlands Taalonderwijs en Taaladvies (INTT), Universiteit van Amsterdam en bijzonder hoogleraar Nederlands als tweede taal, Leerstoelgroep Nederlandse Taalkunde, Universiteit van Amsterdam. - Drs. L. Heijmans is lerarenopleider Frans aan het Instituut voor Leraar en School (ILS) van de HAN. - Drs. M.J.G. Wierdsma is vanaf januari 1991 lerarenopleider Engels aan de Christelijke Hogeschool Windesheim. - Dhr. A.M.T.M. Janssen is docent Duits aan Fontys Leraren Opleiding Tilburg. - Prof. Dr. R.J.F.M. van der Vaart is Dean bij de University College Utrecht, Honours Dean Universiteit Utrecht en Vice Rector for Learning & Teaching, Universiteit Utrecht. - Dr. P. Holthuis is vakdidacticus geschiedenis aan het Universitair Centrum voor Leraren Opleidingen te Groningen, thans Gedrags- en Maatschappij Wetenschappen (GMW). - Drs. H.R. Goudsmit is projectleider Landelijk Expertisecentrum Economie en handel en Vakdidacticus Algemene Economie/Management & Organisatie (M&O) Vrije Universiteit Amsterdam; voorheen docent in het vo en hbo. - Drs. T.M. Dias Pedro Gomes is projectmanager en docent biologie binnen het domein Educatie en Beweging van Hogeschool Windesheim; voorheen docent in het vo en wo. - E.H.M.H. de Kleijn is senior curriculumontwikkelaar scheikunde/natuurwetenschappen, Stichting Leerplan Ontwikkeling en coördinator van de Nederlandse bètaolympiaden; voorheen docent natuur- en scheikunde in het vo. - Dr. M.J.M. Adriaansen is lector Innovatie in de Care (HAN) en coördinator Transferpunt Vaardigheidsonderwijs; voorheen docent verpleegkunde en coördinator van de Master Advanced Nursing Practice bij de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN). - Dr. P. Vermeer is Universitair Docent (UD) empirische religiewetenschappen, Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen aan de Radboud Universiteit en vakdidacticus Levensbeschouwing aan de Radboud Docentenacademie. - Dr. M. Ajouaou is universitair docent theologie aan de VU Amsterdam en de Katholieke Universiteit Leuven, tevens sectieleider aan de VU Amsterdam. Daarnaast is hij hoofd Islamitische geestelijke verzorging bij het Ministerie van Justitie. Het panel werd ondersteund door de volgende secretarissen (gecertificeerd): drs. R.F.H.M. Stapert en drs. L. Blom - van Veen.