Uitgebreide opleidingsbeoordeling

Transcriptie

1 BEOORDELINGSRAPPORT Leergebied Mens en Levensbeschouwing Uitgebreide opleidingsbeoordeling Opleiding tot leraar voortgezet onderwijs van de tweede graad Islamgodsdienst Godsdienst-Levensbeschouwing voltijd/deeltijd Hogeschool Inholland

2

3 Lange Voorhout ED Den Haag T (070) F (070) I E info@hobeon.nl BEOORDELINGSRAPPORT Leergebied Mens en Levensbeschouwing Uitgebreide opleidingsbeoordeling Opleiding tot leraar voortgezet onderwijs van de tweede graad Islamgodsdienst Croho Godsdienst-Levensbeschouwing Croho voltijd/deeltijd Hogeschool Inholland Hobéon Certificering Datum 21 april 2016 Auditpanel Drs. W.G. van Raaijen C.M. Clarijs Referent: Dr. M.C.L. Timmermans Vakpanellid: Dr. M. Ajouaou Dr. P. Vermeer Student: R. van Krieken Secretarissen: Drs. R.F.H.M. Stapert Drs. L. Blom-van Veen

4

5 INHOUDSOPGAVE 1. BASISGEGEVENS 1 2. SAMENVATTING 5 3. INLEIDING De lerarenopleidingen van Inholland Leergebied Mens en Levensbeschouwing Ontwikkelingen sinds de vorige accreditatie (2009) Clustervisitatie en inrichting van de audit OORDELEN OP HET NIVEAU VAN DE STANDAARDEN ALGEMEEN EINDOORDEEL AANBEVELINGEN 65 BIJLAGE I Scoretabel 67 BIJLAGE II Programma, werkwijze en beslisregels 69 BIJLAGE III Geraadpleegde documentatie 77 BIJAGE IV Overzicht auditpanel 79

6

7 1. BASISGEGEVENS NAAM INSTELLING Status instelling Resultaat instellingstoets kwaliteitszorg NAAM OPLEIDINGEN Registratienummer croho Domein/sector croho Oriëntatie opleidingen Hogeschool Inholland Bekostigd n.v.t. 1. Opleiding tot leraar voortgezet onderwijs van de tweede graad Islamgodsdienst 2. Opleiding tot leraar voortgezet onderwijs van de tweede graad Godsdienst- Levensbeschouwing 1. Islamgodsdienst: Godsdienst-Levensbeschouwing: Educatie HBO Niveau beide opleidingen Graad en titel opleidingen Bachelor Bachelor of Education Aantal studiepunten opleidingen 240 Afstudeerrichtingen AVO /(v)mbo Locatie Amstelveen Varianten opleidingen Joint programme Onderwijstaal Voltijd - Deeltijd nvt Nederlands Datum audit 18 november 2015 Contactpersoon opleidingen Jeanieke Kuijper-Rustenburg Jeanieke.kuijper@inholland.nl Hogeschool Inholland, versie 3.0 1

8 Basisgegevens Mens en Levensbeschouwing In de tabellen wordt onderscheid gemaakt in NVAO-definitie en Inholland-definitie. De verplicht aan te leveren kengetallen volgens de NVAO-definitie, betreffen alleen die studenten die voor de eerste keer in het hbo instromen. Bij de tweedegraads lerarenopleidingen van Inholland is dat maar een deel van de instroom. Daarom worden hieronder de kengetallen ook weergegeven voor de totale groep studenten. Islamgodsdienst (definitie NVAO) Instroom (aantal) voltijd deeltijd uit het eerste jaar (per cohort) voltijd deeltijd Uitval uit de bachelor (per cohort) voltijd deeltijd Rendement (per cohort) voltijd deeltijd Islamgodsdienst (definitie Inholland opleiding) Instroom (aantal) voltijd * deeltijd Uitval uit het eerste jaar (per cohort) voltijd deeltijd Uitval uit de bachelor (per cohort) voltijd 1-1 deeltijd Rendement (per cohort) voltijd deeltijd *In 2011 is een februari-instroom mogelijk geweest (8 van de 13 instromers). Hogeschool Inholland, versie 3.0 2

9 Godsdienst-Levensbeschouwing (definitie NVAO) Instroom (aantal) voltijd deeltijd Uitval uit het eerste jaar (per cohort) voltijd deeltijd Uitval uit de bachelor (per cohort) voltijd deeltijd Rendement (per cohort) voltijd deeltijd Godsdienst-Levensbeschouwing (definitie Inholland opleiding) Instroom (aantal) voltijd deeltijd 4 5* Uitval uit het eerste jaar (per cohort) voltijd deeltijd Uitval uit de bachelor (per cohort) voltijd deeltijd 1-2 Rendement (per cohort) voltijd deeltijd *In 2010 is er een februari-instroom mogelijk geweest (3 van de 5 instromers) Hogeschool Inholland, versie 3.0 3

10 Hogeschool Inholland, versie 3.0 4

11 2. SAMENVATTING De tweedegraads lerarenopleidingen van het Domein Onderwijs & Innovatie (O&I) van Hogeschool Inholland leiden studenten op tot tweedegraads leraar Islamgodsdienst Godsdienst-Levensbeschouwing, Nederlands, Frans, Duits, Engels, Biologie, Natuurkunde, Scheikunde, Wiskunde, Techniek, Aardrijkskunde, Geschiedenis, Maatschappijleer, Bedrijfseconomie, Algemene Economie, Gezondheidszorg & Welzijn en Pedagogiek. Al deze door het panel beoordeelde opleidingen vertonen een verstrekkende gelijkenis, qua (1) doelstelling, structuur en reikwijdte van de onderwijsleeromgeving, (2) wijze van toetsen en beoordelen, (3) deskundigheid personeel, (4) studiebegeleiding, (5) voorzieningen en (6) systematiek en implementatie van de interne kwaliteitszorg. Dit maakte het voor het panel mogelijk op algemeen niveau kwalitatieve uitspraken te doen die voor alle onderzochte opleidingen gelden. Alleen daar, waar aanleiding is van dit algemeen oordeel af te wijken, wordt daar in de samenvatting melding van gemaakt. OPLEIDING ISLAMGODSDIENST Onderwerp 1. Beoogde eindkwalificaties Generieke kenmerken Alle hierboven genoemde en door het panel onderzochte opleidingen tot leraar 2 e graad vo (in het vervolg genoemd de tweedegraads lerarenopleidingen ) van Hogeschool Inholland baseren zich aantoonbaar op de landelijke SBL-competenties en op de generieke en vakspecifieke kennisbases en zij hebben alle regelmatig contact hierover met vakgenoten en het werkveld. Dit gebeurt o.a. in ADEF-verband, in overleggen met vakgenoten in 10 voor de leraar, in andere landelijke vakgroep-overleggen en in de diverse overleggen met de opleidingsscholen. Bij de tweedegraads lerarenopleidingen spelen de beroepsgerichtheid en de integratie van praktijk en theorie een grote rol. Uitgaande van het motto Samen leren en samen leven in een open, multiculturele leeromgeving ontwikkelt de student internationale, interculturele kennis, vaardigheden en attitudes door samen te leren, samen te werken en samen te leven in een stimulerende leer- en werkomgeving. Deze visie sluit goed aan op de visie op leren binnen het Leergebied Mens en Levensbeschouwing. Tevens sluit de visie aan op de Common European Principles for Teacher Competences and Qualifications, die specifieke richtlijnen bieden voor leraren en hun opleiding op het Europese niveau. De tweedegraads lerarenopleidingen profileren zich duidelijk door hun ambitie leraren op te willen leiden die vakoverstijgend kunnen denken en handelen (wat door de keuze van de Leergebieden als organisatorische bedding sterk wordt bevorderd) en die erop gericht zijn te werken aan: (i) de eigen taalvaardigheid, (ii) de normatieve professionele ontwikkeling met aandacht voor burgerschap, multiculturaliteit, identiteit, waarden en zingeving (Bildung) en (iii) de voortdurende kwalitatieve versterking van de eigen onderwijsomgeving op basis van eigen onderzoek met gebruikmaking van de nieuwste inzichten omtrent begeleiding van leerlingen, didactische vaardigheden en educatieve toepassingen van ICT. Het auditpanel heeft voorts vastgesteld dat alle lerarenopleidingen op schema liggen qua invoering van de twee afstudeerrichtingen: havo/vwo en (v)mbo. Op grond van bovenstaande sterke punten (1) doelstelling met grote nadruk op Samen leren en samen leven in een open, multiculturele leeromgeving enerzijds en op een duidelijke integratie tussen praktijk en theorie anderzijds en (2) de ambitie normatieve professionals op te leiden die vakoverstijgend kunnen denken en handelen en die gericht zijn op de ontwikkeling van de eigen taalvaardigheid en op de voortdurende kwalitatieve versterking van de onderwijsomgeving waarin ze zich bevinden op basis van eigen onderzoek is het auditpanel van oordeel, dat alle door het panel beoordeelde tweedegraads lerarenopleidingen van Hogeschool Inholland een goed voor Standaard 1 verdienen. Hobéon Certificering Beoordelingsrapport hbo-bacheloropleiding leraar vo 2 e graad Islamgodsdienst, Hogeschool Inholland, versie 1.4 5

12 Opleiding Islamgodsdienst De opleiding Islamgodsdienst heeft, omdat zij de enige is in Nederland, haar vakspecifieke kennisbasis zichtbaar gebaseerd op die van de tweedegraads lerarenopleiding Godsdienst- Levensbeschouwing en op de Bekwaamheidseisen Leraren Islamitisch Godsdienstonderwijs (2006) van de ISBO (Islamitische Scholen Besturen Organisatie). Dit heeft zij, in samenwerking met de Vereniging Hogescholen (voorheen de HBO raad), op overtuigende wijze gedaan. Op grond hiervan en op grond van bovenstaande sterke generieke punten is het auditpanel van oordeel, dat de tweedegraads lerarenopleiding Islamgodsdienst van Hogeschool Inholland inderdaad een goed voor Standaard 1 verdienen. Onderwerp 2. Programma Het auditpanel heeft vastgesteld dat de opleiding Islamgodsdienst een doorwrochte en samenhangende structuur heeft waarbinnen alle beoogde eindkwalificaties een betekenisvolle plaats hebben gekregen via de onderscheiden generieke vakken, de praktijkgerichte werkvormen ( learning by doing and reflection ) en een gevarieerd palet van leer- en onderzoeksopdrachten, telkens resulterend in een product en/of gedrag. Het programma bevat een mooi competentiegericht en interreligieus didactisch concept, waarbinnen docenten als vakdidactisch rolmodel op respectvolle wijze omgaan met hun studenten. Ook dit vindt het panel een sterk punt van de opleiding, omdat het hierbij ook kan gaan om hele gevoelige (religieuze) thema s. De opleiding werkt met up-to-date en relevante bronnen en verdiepende studiematerialen. Een ander sterk punt van de opleiding is de duidelijk herkenbare onderzoekslijn, waar studenten erg positief over zijn. Studenten kunnen zich tijdens de opleiding goed voorbereiden op de praktijk, omdat het programma, mede dankzij het grote professionele netwerk van de docenten, een sterke en voortdurende gerichtheid kent op de schoolpraktijk en de ontwikkelingen daarbinnen. Het panel is ook positief over de belangrijke rol die de werkplekbegeleider van de (opleidings)school speelt bij de begeleiding en coaching van de studenten. Het auditpanel is van oordeel dat de opleiding gepaste maatregelen heeft genomen in verband met de geringe instroom van studenten en de relatief grote uitval gedurende het eerste studiejaar. Zij voldoet aan de wettelijke eisen qua omvang en duur van het studieprogramma. Deze oordelen wegend komt het auditpanel voor de tweedegraads lerarenopleiding Islamgodsdienst bij de Standaarden 2, 3 en 4 (oriëntatie, inhoud en vormgeving van het programma) tot het oordeel goed en bij Standaard 5 (aansluiting programma) tot het oordeel voldoende. Onderwerp 3. Personeel Alle door het panel beoordeelde tweedegraads lerarenopleidingen, dus ook de onderhavige, beschikken over een weldoordacht personeelsbeleid, dat docenten in ruime mate in staat stelt zich te ontwikkelen en zich in te zetten voor het opleiden van de studenten maar ook voor het verder ontwikkelen van de respectieve opleidingsprogramma s. Het panel is overtuigd van de vakkennis en de didactische kwaliteit van de docenten en is zeer te spreken over de voorbeeldrol die zij voor hun studenten vervullen. Eén docent van de onderhavige opleiding is gepromoveerd en twee zijn er bezig met hun promotieonderzoek. Het auditpanel is van oordeel dat het management op doeltreffende wijze aan de slag is gegaan om de werkdruk binnen het leergebied aan te pakken. Het auditpanel komt voor de opleiding Islamgodsdienst bij Standaard 6 (kwalificaties personeel) tot het oordeel goed. Onderwerp 4. Voorzieningen Het auditpanel is van oordeel dat alle door het panel beoordeelde tweedegraads lerarenopleidingen, dus ok de onderhavige, beschikken over de huisvesting en voorzieningen die de onderwijsprocessen in voldoende mate ondersteunen. Een mooi voorbeeld is het DIB (Digitaal Inleveren en Beoordelen), waardoor studenten snel inhoudelijke feedback kunnen krijgen op hun ingeleverde producten. Het auditpanel is voorts overtuigd van de goede kwaliteit van de studiebegeleiding en de informatievoorziening door de opleiding Islamgodsdienst. Hogeschool Inholland, versie 3.0 6

13 De studenten zijn zeer tevreden over de kleinschaligheid en de persoonlijke aandacht door hun docenten, die ook goed bereikbaar zijn. Dit brengt het auditpanel voor de tweedegraads lerarenopleiding Islamgodsdienst bij Standaard 7 (huisvesting en voorzieningen) tot het oordeel voldoende en bij Standaard 8 (begeleiding) tot het oordeel goed. Onderwerp 5. Kwaliteitszorg Het auditpanel heeft bij alle door hem beoordeelde tweedegraads lerarenopleidingen, dus ook bij de onderhavige, geconstateerd dat zij, mede dankzij hun evaluaties onder hun belangrijkste stakeholders, goed zicht hebben op de eigen sterke en zwakke punten. De opleidingen werken en dat is ook bij de opleiding Islamgodsdienst zichtbaar met een integraal kwaliteitszorgsysteem, waarin de PDCA-cyclus jaarlijks op alle niveaus rondgemaakt wordt. Daarbij zijn de opleidings- en examencommissie, medewerkers, studenten, alumni en het afnemend beroepenveld actief betrokken. Tot slot heeft het panel waargenomen dat de opleiding aantoonbare verbetermaatregelen heeft genomen die overtuigend waren qua uitvoering, verantwoordelijkheid en resultaten. Op basis van deze conclusie komt het auditpanel voor de tweedegraads opleiding Islamgodsdienst op Standaard 9 (periodiek evalueren) tot het oordeel goed. Onderwerp 6. Toetsing De tweedegraads lerarenopleiding Islamgodsdienst heeft haar toetssysteem goed op orde en zij toetst op een inzichtelijke, valide en betrouwbare manier met behulp van gevarieerde toetsvormen of de studenten de beoogde (eind)kwalificaties hebben bereikt. Het panel is van oordeel dat de opleiding op de goede weg is met het doorvoeren van aanpassingen in het curriculum om tot reductie van het aantal toetsen te komen. De (deel)examencommissie speelt een cruciale rol bij de borging van de kwaliteit van de tentamens en examens en van de daarbij behorende beoordelingskaders. Het auditpanel vindt het overigens een sterk punt van alle door hem beoordeelde opleidingen, dat de examencommissie voor de borging van de kwaliteit van de afstudeerproducten de afstudeercommissie heeft gemandateerd, waarvan de leden steekproefsgewijs afstudeerassessments bijwonen en als eerste beoordelaars betrokken zijn bij de beoordelingen van de praktijkonderzoeken in de afstudeerfase. Zoals ook voor andere kleine opleidingen geldt, nemen de opleidingen van het leergebied Mens en Levensbeschouwing geen jaarlijkse landelijke kennistoets af van het vak. Als alternatief hiervoor hebben zij in overleg met de andere kleine opleidingen in het project 10 voor de leraar gekozen voor een systeem van peer review waarbij de opleidingen gebruik maken van elkaars deskundigheid en elkaars critical friends zijn. Aangezien de opleiding Islamgodsdienst de enige in Nederland is, heeft zij de vergelijkbare opleiding bij de Hogeschool Erasmus in Brussel hierbij als sparringpartner. Op grond van bovenstaande sterke punten (toetssysteem goed op orde, cruciale rol (deel)examencommissie bij borging van kwaliteit toetsen & beoordelen, steekproefsgewijs bijwonen afstudeerassessments en betrokkenheid bij beoordeling afstudeeronderzoeken door leden afstudeercommissie) komt het panel tot een oordeel goed voor Standaard 10 (toetsing) voor de tweedegraads lerarenopleiding Islamgodsdienst. Onderwerp 7. Gerealiseerde eindkwalificaties Het auditpanel is van oordeel dat de studenten in hun eindwerken hebben aangetoond, dat zij op het vereiste bachelorniveau beschikken over de competenties van een startbekwaam tweedegraads leraar Islamgodsdienst. Het auditpanel was onder de indruk van de kwaliteit van de afstudeeronderzoeken. Ook uit de bekwaamheidsdossiers bleek dat de studenten goed kunnen reflecteren. Het panel kwam bij alle werken op een vergelijkbare beoordeling als de examinatoren van de opleiding. Ook de alumni en de vertegenwoordigers uit het werkveld zijn tevreden over het gerealiseerde niveau van de afgestudeerden. Deze punten in overweging nemende komt het auditpanel voor de opleiding Islamgodsdienst op Standaard 11 (gerealiseerde eindkwalificaties) tot het oordeel goed. Hogeschool Inholland, versie 3.0 7

14 Algemene conclusie: De ruim gekwalificeerde docenten van de tweedegraads lerarenopleiding Islamgodsdienst van Hogeschool Inholland zorgen ervoor dat het afnemende werkveld (in de regio) kan beschikken over startbekwame tweedegraads leraren Islamgodsdienst voor de scholen in het voortgezet en middelbaar beroepsonderwijs. Het auditpanel komt op grond van de beslisregels van de NVAO tot het eindoordeel goed voor de tweedegraads lerarenopleiding Islamgodsdienst van Hogeschool Inholland. OPLEIDING GODSDIENST EN LEVENSBESCHOUWING Onderwerp 1. Beoogde eindkwalificaties Generieke kenmerken Alle hierboven genoemde en door het panel onderzochte opleidingen tot leraar 2 e graad vo (in het vervolg genoemd de tweedegraads lerarenopleidingen ) van Hogeschool Inholland baseren zich aantoonbaar op de landelijke SBL-competenties en op de generieke en vakspecifieke kennisbases en zij hebben alle regelmatig contact hierover met vakgenoten en het werkveld. Dit gebeurt o.a. in ADEF-verband, in overleggen met vakgenoten in 10 voor de leraar, in andere landelijke vakgroep-overleggen en in de diverse overleggen met de opleidingsscholen. Bij de tweedegraads lerarenopleidingen spelen de beroepsgerichtheid en de integratie van praktijk en theorie een grote rol. Uitgaande van het motto Samen leren en samen leven in een open, multiculturele leeromgeving ontwikkelt de student internationale, interculturele kennis, vaardigheden en attitudes door samen te leren, samen te werken en samen te leven in een stimulerende leer- en werkomgeving. Deze visie sluit goed aan op de visie op leren binnen het Leergebied Mens en Levensbeschouwing. Tevens sluit de visie aan op de Common European Principles for Teacher Competences and Qualifications, die specifieke richtlijnen bieden voor leraren en hun opleiding op het Europese niveau. De tweedegraads lerarenopleidingen profileren zich duidelijk door hun ambitie leraren op te willen leiden die vakoverstijgend kunnen denken en handelen (wat door de keuze van de Leergebieden als organisatorische bedding sterk wordt bevorderd) en die erop gericht zijn te werken aan: (i) de eigen taalvaardigheid, (ii) de normatieve professionele ontwikkeling met aandacht voor burgerschap, multiculturaliteit, identiteit, waarden en zingeving (Bildung) en (iii) de voortdurende kwalitatieve versterking van de eigen onderwijsomgeving op basis van eigen onderzoek met gebruikmaking van de nieuwste inzichten omtrent begeleiding van leerlingen, didactische vaardigheden en educatieve toepassingen van ICT. Het auditpanel heeft voorts vastgesteld dat alle lerarenopleidingen op schema liggen qua invoering van de twee afstudeerrichtingen: havo/vwo en (v)mbo. Op grond van bovenstaande sterke punten (1) doelstelling met grote nadruk op Samen leren en samen leven in een open, multiculturele leeromgeving enerzijds en op een duidelijke integratie tussen praktijk en theorie anderzijds en (2) de ambitie normatieve professionals op te leiden die vakoverstijgend kunnen denken en handelen en die gericht zijn op de ontwikkeling van de eigen taalvaardigheid en op de voortdurende kwalitatieve versterking van de onderwijsomgeving waarin ze zich bevinden op basis van eigen onderzoek is het auditpanel van oordeel, dat alle door het panel beoordeelde tweedegraads lerarenopleidingen van Hogeschool Inholland een goed voor Standaard 1 verdienen. Hogeschool Inholland, versie 3.0 8

15 Opleiding Godsdienst en Levensbeschouwing De hierboven beschreven generieke kenmerken zijn alle onverkort van toepassing op de opleiding Godsdienst en Levensbeschouwing. Voorts heeft deze opleiding op overtuigende wijze aangetoond dat zij de kennisbasis Godsdienst en Levensbeschouwing als leidraad hanteert voor de doelstelling en inrichting van het vakspecifieke deel van haar opleidingsprogramma. Op grond hiervan en op grond van bovenvermelde sterke generieke punten is het auditpanel van oordeel, dat de tweedegraads lerarenopleiding Godsdienst en Levensbeschouwing van Hogeschool Inholland inderdaad voor Standaard 1 een goed 1 verdient. Op grond hiervan en op grond van bovenstaande sterke generieke punten is het auditpanel van oordeel, dat de tweedegraads lerarenopleiding Islamgodsdienst inderdaad een goed voor Standaard 1 verdienen. Onderwerp 2. Programma Het auditpanel is van oordeel dat de opleiding Godsdienst en Levensbeschouwing een mooie opbouw kent waarbinnen alle beoogde eindkwalificaties een betekenisvolle plaats hebben gekregen via de onderscheiden generieke vakken, de praktijkgerichte werkvormen ( learning by doing and reflection ) en een gevarieerd palet van leer- en onderzoeksopdrachten, telkens resulterend in een product en/of gedrag. Het panel heeft ook vastgesteld dat er voldoende samenhang in het programma aanwezig is, maar het ziet nog ruimte voor verbetering met betrekking tot het zichtbaarder maken van de integratie van de vakdidactiek in het gehele programma. Het programma bevat een mooi competentiegericht en interreligieus didactisch concept, waarbinnen docenten als vakdidactisch rolmodel op respectvolle wijze omgaan met hun studenten. De opleiding zou volgens het panel wel zichtbaarder moeten maken dat het interreligieus leren door de opleiding eerder gezien wordt als een doel-oriëntatie dan als een concrete doelstelling. De opleiding werkt met up-to-date en relevante bronnen en verdiepende studiematerialen. Een goed punt is voorts de duidelijk herkenbare onderzoekslijn, waar studenten erg positief over zijn. Studenten kunnen zich tijdens de opleiding goed voorbereiden op de praktijk, omdat het programma, mede dankzij het grote professionele netwerk van de docenten, een sterke en voortdurende gerichtheid kent op de schoolpraktijk en de ontwikkelingen daarbinnen. Het panel is ook positief over de belangrijke rol die de werkplekbegeleider van de (opleidings)school speelt bij de begeleiding en coaching van de studenten. Het auditpanel is van oordeel dat de opleiding gepaste maatregelen heeft genomen in verband met de geringe instroom van studenten. Deze oordelen wegend komt het auditpanel voor de tweedegraads lerarenopleiding Godsdienst en Levensbeschouwing bij de Standaarden 3 (inhoud van het programma) en 5 (aansluiting) tot het oordeel voldoende en bij de Standaarden 2 (oriëntatie) 4 (vormgeving programma) tot het oordeel goed. Onderwerp 3. Personeel Alle door het panel beoordeelde tweedegraads lerarenopleidingen, dus ook de onderhavige, beschikken over een weldoordacht personeelsbeleid, dat docenten in ruime mate in staat stelt zich te ontwikkelen en zich in te zetten voor het opleiden van de studenten maar ook voor het verder ontwikkelen van de respectieve opleidingsprogramma s. Het panel is overtuigd van de vakkennis en de didactische kwaliteit van de docenten en is zeer te spreken over de voorbeeldrol die zij voor hun studenten vervullen. Alle docenten van de opleiding Godsdienst en Levensbeschouwing hebben een eerstegraads bevoegdheid en ervaring in het voortgezet onderwijs. Het auditpanel is van oordeel dat het management op doeltreffende wijze aan de slag is gegaan om de werkdruk binnen het leergebied aan te pakken. Het auditpanel komt voor de opleiding Godsdienst en Levensbeschouwing op Standaard 6 (kwalificaties personeel) tot het oordeel goed. Hogeschool Inholland, versie 3.0 9

16 Onderwerp 4. Voorzieningen Het auditpanel is van oordeel dat alle door het panel beoordeelde tweedegraads lerarenopleidingen, dus ook de onderhavige, beschikken over de huisvesting en voorzieningen die de onderwijsprocessen in voldoende mate ondersteunen. Een mooi voorbeeld is het DIB (Digitaal Inleveren en Beoordelen), waardoor studenten snel inhoudelijke feedback kunnen krijgen op hun ingeleverde producten. Het auditpanel is voorts overtuigd van de goede kwaliteit van de studiebegeleiding en de informatievoorziening door de opleiding Godsdienst en Levensbeschouwing. De studenten zijn zeer tevreden over de kleinschaligheid en de persoonlijke aandacht door hun docenten, die ook goed bereikbaar zijn. Dit brengt het auditpanel voor de tweedegraads lerarenopleiding Godsdienst en Levensbeschouwing bij Standaard 7 (huisvesting en voorzieningen) tot het oordeel voldoende en bij Standaard 8 (begeleiding) tot het oordeel goed. Onderwerp 5. Kwaliteitszorg Het auditpanel heeft bij alle door hem beoordeelde tweedegraads lerarenopleidingen, dus ook bij de onderhavige, geconstateerd dat zij, mede dankzij hun evaluaties onder hun belangrijkste stakeholders, goed zicht hebben op de eigen sterke en zwakke punten. De opleidingen werken en dat is ook bij de opleiding Godsdienst en Levensbeschouwing zichtbaar met een integraal kwaliteitszorg systeem, waarin de PDCA-cyclus jaarlijks op alle niveaus rondgemaakt wordt. Daarbij zijn de opleidings- en examencommissie, medewerkers, studenten, alumni en het afnemend beroepenveld actief betrokken. Tot slot heeft het panel waargenomen dat de opleiding aantoonbare verbetermaatregelen heeft genomen die overtuigend waren qua uitvoering, verantwoordelijkheid en resultaten. Op basis van deze conclusie komt het auditpanel voor de opleiding Godsdienst en Levensbeschouwing op Standaard 9 tot het oordeel goed. Onderwerp 6. Toetsing De tweedegraads lerarenopleiding Godsdienst en Levensbeschouwing heeft haar toetssysteem goed op orde en zij toetst op een inzichtelijke, valide en betrouwbare manier met behulp van gevarieerde toetsvormen of de studenten de beoogde (eind)kwalificaties hebben bereikt. Het panel is van oordeel dat de opleiding op de goede weg is met het doorvoeren van aanpassingen in het curriculum om tot reductie van het aantal toetsen te komen. De (deel)examencommissie speelt een cruciale rol bij de borging van de kwaliteit van de tentamens en examens en van de daarbij behorende beoordelingskaders. Het auditpanel vindt het overigens een sterk punt van alle door hem beoordeelde opleidingen, dat de examencommissie voor de borging van de kwaliteit van de afstudeerproducten de afstudeercommissie heeft gemandateerd, waarvan de leden steekproefsgewijs afstudeerassessments bijwonen en als eerste beoordelaars betrokken zijn bij de beoordelingen van de praktijkonderzoeken in de afstudeerfase. Zoals ook voor andere kleine opleidingen geldt, nemen de opleidingen van het leergebied Mens en Levensbeschouwing geen jaarlijkse landelijke kennistoets af van het vak. Als alternatief hiervoor hebben zij in overleg met de andere kleine opleidingen in het project 10 voor de leraar gekozen voor een systeem van peer review waarbij de opleidingen gebruik maken van elkaars deskundigheid en elkaars critical friends zijn. Op grond van bovenstaande positieve punten komt het auditpanel voor de opleiding Godsdienst en Levensbeschouwing op Standaard 10 (toetsing) tot het oordeel goed. Hogeschool Inholland, versie

17 Onderwerp 7. Gerealiseerde eindkwalificaties Het auditpanel is van oordeel dat de studenten in hun eindwerken hebben aangetoond, dat zij op het vereiste bachelorniveau beschikken over de competenties van een startbekwaam tweedegraads leraar Godsdienst en Levensbeschouwing. In eerste instantie kwam het panel voor een afstudeeronderzoek op onvoldoende uit, terwijl de examinatoren van de opleiding een voldoende gaven. Het panel was van oordeel dat de vraagstelling en het theoretisch kader van onvoldoende Hbo-niveau waren, terwijl ook de focus van het onderzoek niet helder was. Van een bekwaamheidsdossier vond het panel de reflectie zwak, de theorie was niet volledig toegepast op het eigen leerproces. In de opschaling heeft het panel het afstudeeronderzoek en het bekwaamheidsdossier van twee studenten uit het afgelopen studiejaar met een voldoende beoordeeld. Eén van de afstudeerwerken kwalificeerde het zelfs als van hbo-bachelor+ niveau. Het panel is van oordeel dat de opleiding heeft aangetoond dat zij in korte tijd mooie verbeteringen in haar beoordelingssysteem heeft doorgevoerd. Ook de alumni en vertegenwoordigers vanuit het werkveld zijn tevreden over het gerealiseerde niveau van de afgestudeerden. Op basis van deze overwegingen acht het auditteam een oordeel voldoende voor Standaard 11 op zijn plaats. Algemene conclusie: De ruim gekwalificeerde docenten van de tweedegraads lerarenopleiding Godsdienst en Levensbeschouwing van Hogeschool Inholland zorgen ervoor dat het afnemende werkveld (in de regio) kan beschikken over startbekwame tweedegraads leraren Godsdienst en Levensbeschouwing voor de scholen in het voortgezet en middelbaar beroepsonderwijs. Het auditpanel komt op grond van de beslisregels van de NVAO tot het eindoordeel voldoende voor de tweedegraads lerarenopleiding Godsdienst en Levensbeschouwing van Hogeschool Inholland. PEDAGOGISCH DIDACTISCH GETUIGSCHRIFT (PDG-traject) EN EDUCATIEVE MINOR Algemene conclusie Alle kwaliteitskenmerken van de tweedegraads lerarenopleidingen van Inholland komen terug in het PDG-traject en in de Educatieve Minor Beroepsonderwijs: beide hebben een solide en praktijkgericht programma en beide zullen worden uitgevoerd door ruim gekwalificeerde docenten wier onderwijskundige kennis, vakkennis en didactische kwaliteit hen zeer wel in staat stellen de betreffende programma s op verantwoorde wijze uit te voeren, wat in dit geval betekent dat zij PDG-studenten inderdaad kunnen opleiden tot leraren die voldoende geëquipeerd zijn om in het mbo benoembaar te zijn en dat zij de hbo studenten die een Educatieve Minor volgen, inderdaad inzicht kunnen verschaffen in hun geschiktheid voor het leraarschap. Het oordeel van het panel is positief. Den Haag, 21 april 2016 drs. W.G. van Raaijen voorzitter drs. L. Blom-Van Veen, secretaris Hogeschool Inholland, versie

18 Hogeschool Inholland, versie

19 3. INLEIDING 3.1. De lerarenopleidingen van Inholland Organisatie De achttien tweedegraads lerarenopleidingen van Inholland maken deel uit van het Domein Onderwijs & Innovatie (O&I) en zij zijn gebundeld in zogeheten leergebieden. Redenen voor deze bundeling zijn: ontwikkelingen in het werkveld (brede basis), vakinhoudelijke en didactische ontwikkelingen, leren in vakoverstijgende studententeams en ook efficiëntie. De tweedegraads lerarenopleidingen zijn geordend in de volgende vijf leergebieden: Leergebied Mens en Levensbeschouwing o Opleidingen: Godsdienst-Levensbeschouwing, Islamgodsdienst Leergebied Mens en Taal o Opleidingen: Nederlands, Frans, Duits, Engels Leergebied Mens en Natuur o Opleidingen: Biologie, Natuurkunde, Scheikunde, Wiskunde, Techniek Leergebied Mens en Maatschappij o Opleidingen: Aardrijkskunde, Geschiedenis, Maatschappijleer, Bedrijfseconomie, Algemene Economie Leergebied Mens en Zorg o Opleidingen: Gezondheidszorg & Welzijn, Pedagogiek Het panel beschouwt deze bundeling als een krachtig kwaliteitsinstrument met behulp waarvan de ontwikkeling naar een vakoverstijgende benadering in het onderwijs sterk wordt bevorderd. Inrichting Alle achttien tweedegraads lerarenopleidingen zijn ingericht op basis van een aantal gezamenlijke uitgangspunten die zich als volgt laten samenvatten: 1. De beroepscompetenties, de kennisbases (inclusief generieke kennisbasis en kennisbasis ICT) en de profielpunten vormen het uitgangspunt voor de inhoud van de opleidingen (standaard 1). 2. Elk curriculum is opgebouwd volgens drie ontwikkelingsfasen: beroepsgeschikt (propedeusegetuigschrift), professionaliseringsbekwaam (einde jaar 3) en startbekwaam (afstudeerniveau) (standaard 3 en 11). 3. Elke opleiding is als volgt ingedeeld: Het kerncurriculum (165 EC): inhoudelijke vakbekwaamheid als leraar staat centraal. Het profieldeel (75 EC): vrije keuze, afstudeerrichting havo/vwo of vmbo/mbo in relatie tot de proeve van vakdidactische bekwaamheid, praktijkonderzoek in de afstudeerfase, de afrondende praktijk en het assessment startbekwaam kenmerken dit onderdeel van de opleidingen. 4. Elk curriculum is opgebouwd uit drie inhoudelijke leerlijnen (standaard 2, 3 en 4): vakinhoudelijke en vakdidactische lijn. onderwijskundige en pedagogische lijn. praktijklijn / slb-lijn. 5. De opleidingen kennen maatwerktrajecten (voltijd, deeltijd, versnelde deeltijd voor kandidaten met een passende vooropleiding, KOP-traject en door de examencommissie verleende vrijstellingen) en via de inrichting van elk curriculum zelf (zie standaard 5). 6. Er zijn geen verschillen in de inhoud en toetsing van het opleidingsprogramma tussen de voltijd- en deeltijd varianten. Onderzoek De educatieve lectoraten van het domein zijn sinds september 2014 gebundeld onder één onderzoeksgroep Onderwijzen en leren in diversiteit. De onderzoekgroep verricht onderzoek op Hogeschool Inholland, versie

20 vier thema s: Teaching, Learning & Technology, Pedagogische opdracht, Taal in interactie en Studiesucces. Het onderzoek is gericht op de versterking van de interne opleidingspraktijk van de lerarenopleidingen van het domein en, conform Samen Opleiden, Opleiden met scholen, op de externe opleidingspraktijk. Voor de lerarenopleidingen heeft dit geleid tot de inrichting van afstudeerkringen, betrokkenheid van docenten bij kenniskringen, onderzoek met studenten in opleidingsscholen en de inrichting van het keuzeonderwijs. De onderzoeksgroep doet tevens onderzoek naar en adviseert over effectieve methoden van opleiden binnen Hogeschool Inholland. Kopopleidingen Inholland biedt ook kopopleidingen aan. Het zijn eenjarige tot een tweedegraads bevoegdheid leidende voltijd opleidingen (60 ec s) bedoeld voor studenten die een bachelor-graad hebben behaald in de opleidingen zoals vermeld in de zogeheten Tabel Verwante Opleidingen Kopopleidingen Uitgangspunt is, dat de studenten dankzij hun vooropleiding reeds deskundig zijn op de betreffende vakgebieden en over de vereiste onderzoeksvaardigheden beschikken. Pedagogisch Didactisch Getuigschrift (PDG-traject) en Educatieve Minor Beroepsonderwijs Inholland biedt ook een PDG-traject (60 ec) en een Educatieve Minor Beroepsonderwijs (30 ec) aan. Het PDG-traject is bestemd voor onbevoegde deelnemers (meestal zij-instromers) die voor minimaal 0,4 fte werkzaam zijn als docent binnen het mbo. Kandidaten moeten al een hbo-opleiding hebben afgerond of aantoonbaar beschikken over hbo denk- en werkniveau. Het PDG-traject kan in twee of in drie semesters worden afgerond. De Educatieve Minor is bedoeld voor studenten hbo/wo die zich tijdens hun bachelor willen oriënteren op een carrière in het beroepsonderwijs in een verwant vak. De studenten zijn vrij een leerwerkplek in het vmbo of mbo te kiezen. Inholland heeft vooralsnog alleen een Educatieve Minor uitgewerkt ten behoeve van studenten van de vak-bachelors in de sector Techniek. Daarna, indien daar vraag naar is, zal zij ook Educatieve Minoren ontwerpen voor studenten van de vak-bachelors in andere sectoren, zoals economie en zorg Leergebied Mens en Levensbeschouwing Binnen het leergebied Mens en Levensbeschouwing biedt Inholland twee tweedegraads lerarenopleidingen aan: Godsdienst-Levensbeschouwing en Islamgodsdienst. De opleiding Islamgodsdienst is de enige in zijn soort in Nederland. Het leergebied kent een drietal specifieke profielkenmerken waarmee beide opleidingen zich positioneren: Grootstedelijke omgeving als context. Het toekomstig werkveld van de studenten wordt gekenmerkt door secularisatieprocessen enerzijds en een toename van het aantal moslimleerlingen anderzijds. Studenten leren om te gaan met groepen leerlingen met uiteenlopende religieuze en culturele achtergronden. Naast de specifieke vakinhouden en didactische vaardigheden volgen de studenten vanuit de beide opleidingen gezamenlijk onderwijs dat hierop gericht is. Ontwikkeling van de eigen levensbeschouwelijke identiteit. Studenten komen deze identiteit op het spoor door de ontmoeting met anderen. Deze ontmoetingen stimuleren de student bij zichzelf onderzoek te doen naar zijn opvattingen en deze te vergelijken met de opvattingen van de ander. De specifieke leergebied-onderwijseenheden geven de studenten de mogelijkheid overeenkomsten en verschillen te ontdekken. Voorbeelden: Levensbeschouwelijke vorming, Multiculturaliteit, Rituelen, Feesten en Symbolen. Hogeschool Inholland, versie

21 Interreligieus leren als pedagogisch concept. Het interreligieuze model introduceert studenten in het begrijpen van en communiceren over de dieperliggende levensvragen en waarden van verschillende levensbeschouwelijke tradities. Het doel is het verwoorden en het verantwoorden van het eigen levensbeschouwelijke standpunt. Dit gebeurt door voortdurend te wisselen van perspectief bij levensbeschouwelijke thema s. Voor het realiseren van dit concept is het van belang dat de studenten elkaar ontmoeten. De ontmoeting vindt plaats in de onderwijseenheden van het leergebied (voorbeelden: Inleiding Levensbeschouwing, Omgang met bronnen, Jodendom en Multiculturaliteit). KOP-OPLEIDING Godsdienst & Levensbeschouwing Het Leergebied Mens en Levensbeschouwing heeft een kopopleiding 1 in uitvoering: Godsdienst & Levensbeschouwing. Het is een eenjarige voltijd opleiding (60 ec s) bedoeld voor studenten die een bachelor-graad hebben behaald in de opleidingen zoals vermeld in de zogeheten Tabel Verwante Opleidingen Kopopleidingen Uitgangspunt is, dat de studenten dankzij hun vooropleiding reeds deskundig zijn op de betreffende vakgebieden en over de vereiste onderzoeksvaardigheden beschikken. Een ander belangrijk uitgangspunt is, dat de school de beste plek is om de student voor te bereiden op het leraarschap. Het programma van de betreffende kopopleiding is aantoonbaar gebaseerd op de (algemene) SBL-competenties en op de generieke kennisbasis. Zij is vrijwel uitstuitend gericht op algemene beroepsvoorbereidende vakken en voorts sterk vanuit de vakdidactiek en de schoolpraktijk ingericht. De interne kwaliteitszorg van de kopopleiding valt geheel onder het regime van het Leergebied Mens en Levensbeschouwing. Het panel is daar positief over. Ook de inrichting, uitvoering en kwaliteitsborging van het toetsen & beoordelen (inclusief de twee assessments) vallen geheel onder het regime van het Leergebied Mens en Levensbeschouwing. Ook hier is het panel positief over. Het panel is van oordeel, dat de doelstelling, reikwijdte, inrichting en uitvoering van het programma van de kopopleiding Godsdienst & Levensbeschouwing volledig beantwoorden aan de eisen die aan een tweedegraads lerarenopleiding worden gesteld. Ook de inrichting, uitvoering en kwaliteitsborging van het toetsen & beoordelen zijn in orde. 1 Instroom Godsdienst Hogeschool Inholland, versie

22 3.3. Ontwikkelingen sinds de vorige accreditatie (2009) Generieke ontwikkelingen Het toenmalige auditpanel (2009) gaf de tweedegraads lerarenopleidingen enkele aanbevelingen mee. De internationale oriëntatie (standaard 1 en 2). Het panel waardeerde voor het leergebied de kracht van de aandacht voor diversiteit en volstond in de samenvatting met de opmerking: Door de aard van de opleiding (studenten worden voorbereid op een baan in het Nederlandse onderwijs) is de internationale ambitie overigens bescheiden. Onderzoek (standaard 2). Het panel bepleitte een eigen lectoraat voor beide opleidingen. Het panel gaf aan dat de toenmalige context vroeg om nieuwe theorieën over het bestaan en de transformatie van religie, over religie in verhouding met moderniteit en over interreligieuze communicatie. In september 2010 is op hogeschoolniveau voor een periode van vier jaar het lectoraat Onderwijs en Levensbeschouwing ingesteld. De instelling van dit lectoraat paste goed bij het profiel van de hogeschool en van het domein vanwege het thema diversiteit. Het lectoraat richtte zich binnen de hele hogeschool op de levensbeschouwelijke dimensie van het onderwijs. Daarnaast legde het lectoraat de focus op de levensbeschouwelijke dimensie van onderwijs aan vmbo-leerlingen de grootste groep leerlingen in het Nederlandse vervolgonderwijs. Binnen dit lectoraat, onder aanvoering van lector dr. Ter Avest, is een aantal docenten van het leergebied Mens en Levensbeschouwing gestart met promotieonderzoek. Alhoewel het lectoraat is beëindigd, worden de promovendi nog door de oud-lector begeleid bij de afronding van hun promotie. De lector heeft een bijdrage geleverd aan de afstudeerkring Waardegericht onderwijs. Het belang van de persoonlijke dimensie van het leerproces zou met meer professionaliteit vanuit de opleiding moeten worden gevolgd, zichtbaar gemaakt en begeleid. Zie standaard 4 over het godsdienst-pedagogisch concept van interreligieus leren. Praktijkleren (Standaard 2): versterken van de contacten met het werkveld in het kader van het praktijkleren. Sinds de vorige accreditatie heeft Hogeschool Inholland een turbulente periode achter de rug, met als gevolg fors dalende studentenaantallen 2, ook voor de lerarenopleidingen. Dit heeft geleid tot de aanscherping en hogeschoolbrede uitvoering van het kwaliteitszorgkader. Alle tweedegraads lerarenopleidingen hebben sterke focus gelegd op het definiëren en uitvoeren van processen, met bijzondere aandacht voor onderwijskwaliteit, toetsen en beoordelen en kwaliteit eindwerken. Ook heeft de hogeschool geïnvesteerd in het optimaal uitvoeren van de planning & control-cycli. In dit verband wil het panel reeds in deze Inleiding opmerken, dat de lerarenopleidingen van hogeschool Inholland inmiddels een groot aantal substantiële kwaliteitsverbeteringen hebben gerealiseerd. Reden om thans niet langer meer achteruit te kijken maar vooruit. Opleidingsgerichte aanpassingen De opleidingen van het Leergebied Mens en Levensbeschouwing hebben de volgende opleidingsgerichte aanpassingen gedaan: Internationalisering in verband gebracht met etnische en culturele diversiteit en met ervaring opdoen in andere Europese landen. In samenwerking met het lectoraat Onderwijs en Levensbeschouwing de persoonlijke dimensie van het leerproces meer zichtbaar gemaakt door de ontwikkeling en toepassing van het godsdienstpedagogisch concept van interreligieus leren. Het aangrijpen van twee geboden promotie-onderzoeksmogelijkheden door twee docenten van de opleiding Islamgodsdienst. 2 Het aantal aanmeldingen van nieuwe studenten neemt sinds 2013 weer toe. In zijn er voor de 18 opleidingen samen 530 studenten aangemeld voor het eerste jaar. Hogeschool Inholland, versie

23 3.4. Clustervisitatie en inrichting van de audit Clustervisitatie De beoordeling van de tweedegraads lerarenopleidingen van Inholland vond plaats binnen het cluster tweedegraads lerarenopleidingen. De visitatie binnen dit cluster is uitgevoerd door de visitatiebureaus Hobéon en NQA, waarbij Hobéon de tweedegraads lerarenopleidingen van zes hogescholen en NQA de tweedegraads lerarenopleidingen van drie hogescholen heeft beoordeeld. Voorafgaand aan deze audits hebben NQA en Hobéon met elkaar en met de NVAO afgestemd over de opzet van de audits en de samenstelling van de auditpanels. Inrichting audit De audit had betrekking op de volgende tweedegraads lerarenopleidingen: Algemene Economie, Bedrijfseconomie, Maatschappijleer, Geschiedenis, Aardrijkskunde, Wiskunde, Biologie, Natuurkunde, Scheikunde, Techniek, Nederlands, Engels, Duits en Frans, Pedagogiek, Gezondheidszorg en Welzijn, Godsdienst-Levensbeschouwing en Islamgodsdienst. Deze achttien tweedegraads opleidingen vertonen onderling grote verwantschap, reden waarom zij alle in onderlinge samenhang zijn ge-audit tijdens een meerdaagse visitatie, gedurende welke ook de Opleidingsschool de opleidingsschool (ZAAM / ROC TOP) is gevisiteerd. Op de eerste dag heeft het kernpanel de generieke onderwerpen besproken. Dit kernpanel bestond uit twee domeindeskundigen, een referent en een student van een tweedegraads lerarenopleiding van een andere hogeschool. Hobéon leverde de voorzitter en de (coördinerend) secretaris voor het kernpanel. Na de generieke auditdag volgde een driedaagse audit van de vakopleidingen, geclusterd in de zogeheten Leergebieden, inclusief kopopleiding, educatieve minor en Pedagogisch Didactisch Getuigschrift. Per combinatie van opleidingen binnen een Leergebied 3 werden de vakdeskundigen uit het panel aan het opgesplitste kernpanel toegevoegd. Naast de voorzitter van Hobéon vervulde één van de twee domeindeskundigen uit het kernpanel in het parallelle gesprek ook de rol van (technisch) voorzitter. De vierde auditdag kende een middagsessie waarin het kernpanel zijn bevindingen op hoofdlijnen naar de hogeschool heeft teruggekoppeld. De vijfde dag kende een ochtendsessie gewijd aan een audit van de Opleidingsschool ZAAM / ROC TOP. De voorliggende rapportage bevat per standaard een generieke en een vakspecifieke paragraaf. Nota bene Bevindingen met betrekking tot de Opleidingsschool ZAAM / ROC TOP heeft het panel opgenomen in afzonderlijke rapportage. 3 Zie programma. Hogeschool Inholland, versie

24 Hogeschool Inholland, versie

25 4. OORDELEN OP HET NIVEAU VAN DE STANDAARDEN 4.1. Beoogde eindkwalificaties Standaard 1: De beoogde eindkwalificaties van de opleiding zijn wat betreft inhoud, niveau en oriëntatie geconcretiseerd en voldoen aan internationale eisen. Toelichting NVAO: De beoogde eindkwalificaties passen wat betreft niveau en oriëntatie (bachelor of master; hbo of wo) binnen het Nederlandse kwalificatieraamwerk. Ze sluiten bovendien aan bij de actuele eisen die in internationaal perspectief vanuit het beroepenveld en het vakgebied worden gesteld aan de inhoud van de opleiding. Voor zover van toepassing zijn de beoogde eindkwalificaties tevens in overeenstemming met relevante wet- en regelgeving. Bevindingen - generiek Visie op leren Alle opleidingen van Inholland, dus ook de onderhavige, gaan uit van het principe van competentiegericht onderwijs. Hierbij wordt het aanleren van kennis en vaardigheden gekoppeld aan handelen in de praktijk. De aankomende leraar moet bij het leren in staat worden gesteld zijn kennis en inzicht (het kennen) en het praktisch handelen (het kunnen) effectief te integreren. Deze beroepsgerichtheid speelt een grote rol in de opleidingen. Om praktijk en theorie goed te kunnen integreren, bevorderen de opleidingen actief, betekenisgericht, toepassingsgericht, zelfstandig en samenwerkend leren van de student. De studenten leren concepten en vaardigheden vanuit verschillende perspectieven en in verschillende situaties toe te passen. Visie op opleiden van leraren 1. De docent is pedagogisch-didactisch bekwaam en heeft organisatorische kwaliteiten waarbij verbetering centraal staat. Dit vraagt om opleiders die in staat zijn de scholingsvraag en de behoefte aan inhoudelijke innovatie van en met het beroepenveld te articuleren en voor en met hen kwalitatief uit te werken. 2. Het opleiden van leraren vindt plaats in samenwerking met het beroepenveld en kenmerkt zich door partnerschappen die daarbij dienstig zijn De belangrijkste context waarin de aanstaande leraar datgene wat hij geleerd heeft kan toepassen, is de werkplek binnen de (opleidings)school. Vanuit deze context neemt hij vragen en leerdoelen mee die vragen om theoretische verdieping en interactie met medestudenten en lerarenopleiders. 3. Omgaan met (levensbeschouwelijke) diversiteit van de leraar is voorwaardelijk In de grootstedelijke context van de Randstad is het van belang dat studenten kennis maken met de diversiteit aan multiculturele en levensbeschouwelijke achtergronden van hun toekomstige leerlingen. Studenten moeten leren hier waarde(n)vol mee om te gaan om zo de multiculturele samenleving verder vorm te geven. Een eigen opvatting van normatieve professionaliteit is daarbij onontbeerlijk. 4. Onderwijsvernieuwing en onderwijsinnovatie moeten onderwijs flexibel maken Het gebruik van digitale leeromgevingen, die bij initieel onderwijs en bij werkgerelateerd leren een toegevoegde waarde hebben, maakt flexibel onderwijs en begeleiding mogelijk. Maatwerk wordt hierdoor (beter) mogelijk. Hogeschool Inholland, versie

26 Beroepsprofiel en opleidingsprofiel Beoogde eindkwalificaties In generieke zin richten de opleidingen zich op de eindkwalificaties, gebaseerd op de eisen die landelijk en internationaal aan een leraar worden gesteld. Voor de tweedegraadsleraar zijn die eisen zichtbaar gemaakt in de zeven SBL-competentiegebieden 4 : (1) interpersoonlijk competent, (2) pedagogisch competent, (3) vakinhoudelijk en didactisch competent, (4) organisatorisch competent, (5) competent in het samenwerken met collega s, (6) competent in het samenwerken met de omgeving en (7) competent in zelfreflectie en ontwikkeling. Kennisbasis Alle onderzochte lerarenopleidingen, dus ook de onderhavige, hebben de zeven SBLcompetentiegebieden op, naar het oordeel van het panel, overtuigende wijze via een inzichtelijke matrix telkens in verband gebracht met de vijf Dublin Descriptoren en zij hebben daarmee tevens de negen domeinen van de generieke kennisbasis op het niveau van doelstellingen geïncorporeerd: (1) leren in diverse contexten, (2) didactiek en leren, (3) communicatie, interactie en groepsdynamica, (4) ontwikkeling van de adolescent, (5) leerlingen met speciale behoeften, (6) professionele docent, (7) Nederlands onderwijssysteem, (8) pedagogische kwaliteit en (9) diversiteit en onderwijs. De hierboven genoemde domeinen van de generieke kennisbasis en de kennisbasis ICT beschrijven de body of knowledge van alle tweedegraads leraren van Inholland. Een body of knowledge die vervolgens ten grondslag ligt aan alle (ook de vakspecifieke) competenties. Internationale oriëntatie Inholland gaat binnen de tweedegraads lerarenopleidingen uit van het motto samen leren en samen leven in een open, multiculturele leeromgeving. De student ontwikkelt internationale, interculturele en (binnen het Leergebied Mens en Levensbeschouwing) interreligieuze kennis, vaardigheden en attitudes door samen te leren, samen te werken en samen te leven in een stimulerende leer- en werkomgeving. Deze visie sluit goed aan op de visie op interreligieus leren binnen het Leergebied Mens en levensbeschouwing. Tevens sluit de visie aan op de Common European Principles for Teacher Competences and Qualifications,die specifieke richtlijnen bieden voor leraren en hun opleiding op het Europese niveau. Profilering De lerarenopleidingen van Inholland profileren zich door leraren op te leiden die: 1. in staat zijn vakoverstijgend te denken en te handelen iets wat door de keuze van de Leergebieden als organisatorische bedding inderdaad sterk wordt bevorderd; 2. gericht werken aan hun eigen taalvaardigheid en aan het vermogen om taalontwikkelend les te kunnen geven; 3. gericht zijn op normatieve professionele ontwikkeling met aandacht voor burgerschap, multiculturaliteit, identiteit, waarden en zingeving (Bildung); 4. gericht zijn op de voortdurende kwalitatieve versterking van hun eigen onderwijs, dat van hun team en dat van de school, op basis van eigen onderzoek met gebruikmaking van de nieuwste inzichten omtrent begeleiding van leerlingen, didactische vaardigheden en educatieve toepassingen van ICT. 4 Het gaat hier om de bij wet (Wet op Beroepen in het Onderwijs BIO) vastgelegde competenties, die onder begeleiding van de Stichting Beroepskwaliteit Leraren (SBL) tot stand zijn gekomen. Hogeschool Inholland, versie