Natuurwaarden op Groene daken Workshop KNW Stowa 4 Oktober 2016 Klaas van Nierop

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Natuurwaarden op Groene daken Workshop KNW Stowa 4 Oktober 2016 Klaas van Nierop"

Transcriptie

1 Natuurwaarden op Groene daken Workshop KNW Stowa 4 Oktober 2016 Klaas van Nierop

2 * Stadsecoloog bij Stadsingenieurs GG * vanaf 2008 gestart met lit. studie ecol.onderzoek op groene daken * ecol. veldonderzoek * vanaf 2010 specifieke natuurdaken * Samen met Cruydthoeck kruidenmengsel * Eigen schaduwdak beplant 2012 Alle groendekkers / productleveranciers : Zinco, Sempergreen, Optigroen, Mostert De Winter spreken over het voordeel van natuurwaarden; maar waar bestaan die IN NEDERLAND dan uit???

3 Subsidie Resultaat daken m 2 Gem. 200 m 2 Subs. ~ 2 milj. Totaal ~ 3,3 milj.

4 2010: 80 % van alle groen daken waren intensieve, zogenaamde sedumdaken > amper tot geen natuurwaarden en waterberging 2010, RUG Levenswetenschappen; 6700 m2; verbonden.

5 Wat zijn de potentiële natuurwaarden? behoud inheemse plantensoorten: planten van schrale en stenige biotopen. insecten: wilde bijen, zweefvliegen, kevers, honingbijen vlinders : graslandvlinders / kroeglopers oppervlakte en structuur vogels: zwarte roodstaarten, kwikstaarten, meeuwen (mantel), kievit, visdiefjes, scholeksters > kraaien (foerageren) korstmossen, paddenstoelen

6 Chopinlaan; 2012; 650 m2 Ca. 15 m hoog. Zinco Sedumplus + kruiden.

7 DE FORMULE: Oppervlakte x Structuur x Inheemse soorten (planten) x Ouderdom x Beheer x Bereikbaarheid isolatie x Hoogte

8 Hoe groter, hoe hoger/meer. 1. Oppervlakte Garage m2: tuin/part.niveau Bedrijfs of appartementen m2 : buurtniveau : uitzicht/psychisch Parkeergarage/ groot bedrijfspand m2 : buurt-wijkniveau > water,beleving, stadsnatuur Aaneenschakeling van natuurdaken: stads/ deel niveau > ook bv stadskoeling >

9 2012: DUO daktuin : 1 ha; combinatie van inh. kruidenvegetaties en cultuur soorten met nectarwaarde Verbonden met maaiveld; midden in stedelijke natuur

10 2. Structuur Hoe meer lagen hoe hoger de biodiversiteit. (korst)moslaag: nog geen onderzoek gegevens Kruidlaag: accidentatie substraat; hoge en lage kruiden Struiklaag: meer micromilieus: vogels, amfibieen, muizen, kl. zoogdieren Boomlaag: nog meer micromilieus- vogelsoorten Vijver: amfibieen en libellen

11 Gasunie (1993) fietsenstalling; sedumdak 200 m2 : 2 m hoog, maar verbonden; midden in stedelijk groen Sedum + dak krijgt hogere waarden door meerlaagse structuur omgeving

12 3. Genetisch inheemse soorten Bodem en beplanting bepalen faunawaarden Specifieke eigenschappen van bladsappen, bloemvormen en kleuren, nectar, vruchten hebben invloed op relaties met dieren; In veel gevallen zijn dat zelfs soortspecifieke relaties (monolectische en oligolectishe soorten) Een groter aandeel gen. inheems > een grotere natuurwaarde Subs. Voorwaarden GG: 25 l/m2 en 16 soorten waarvan 10 gen. inheems

13 Natuurdak Werkmancollege 2011; 10 m hoog; 400 m van stedelijk groen Meanderplaten 31 inheemse soorten ingezaaid 10. Rl soorten.

14 4.Ouderdom Met name in stedelijk gebieden kan sprake zijn van isolatie /eiland effect. Kolonisatie van/door soorten kan daardoor onmogelijk zijn of meer tijd vragen. Complexere ecosystemen vragen altijd meer tijd. (denk aan primair regenwoud) Ontwikkeling natuurwaarden vraagt dus voor verschillende organismen tijd > jaren.

15 5. Ecol. Beheer Essentiele en vaak vergeten factor bij ontwikkelaars en opdrachtgevers. Gaat NB bij natuurdaken wel om ecol. beheer zoals bv gefaseerd maaien * Bloeiende planten en nectar gewoon eraf gemaaid * Geen structuur

16 Praediniussingel 1998 Sedumdak; 475 m2 0,3 m hoog 50 meter van stedelijk groen

17 Isolatie kolonisatie afhankelijk van: * Hoogte (hoe lager hoe sneller) * Stedelijke dichtheid-nabij groen/natuur

18 Nassauschool 2009 Grasdak; verbonden; grenzend aan stedelijke ecol. structuur

19 Onderzoek in op 10 verschillende groendaken in de stad

20 Regentessestraat:13 jaar oud 180 m2 ; 1.80m boven maaiveld. Sedummatten: 3-4 cm substraat

21 Gem. Groningen 2013; Eigen groendak; schaduw; Wilde planten 5 m hoog; binnenstad

22

23

24

Tournesol - Zonnebloem zelf! Centre Régional d'initiation à l'écologie Ferme d'uccle

Tournesol - Zonnebloem zelf! Centre Régional d'initiation à l'écologie Ferme d'uccle OPGELET! De volgende presentatie mag niet gebruikt of verspreid worden aangezien de afbeeldingen niet allemaal eigendom zijn van onze vzw! asbl Tournesol-Zonnebloem vzw Enkel voor didactisch gebruik van

Nadere informatie

Groenbeheer met oog voor bijen

Groenbeheer met oog voor bijen Groenbeheer met oog voor bijen Voorbeelden van bijenvriendelijk beheer in openbaar groen toepasbaar in Groningen, Friesland en Drenthe Arie Koster Voor meer informatie voor ecologisch groenbeheer voor

Nadere informatie

BESTUIVERS IN HET LANDSCHAP

BESTUIVERS IN HET LANDSCHAP BESTUIVERS IN HET LANDSCHAP INTRODUCTIE Biodiversiteit: Biodiversiteit of biologische diversiteit is een graad van verscheidenheid aan levensvormen binnen een gegeven ecosysteem, bioom of een gehele planeet.

Nadere informatie

Handreiking voor biodiverse daken

Handreiking voor biodiverse daken Handreiking voor biodiverse daken Op weg naar een richtlijn voor biodiverse daken. Fons van Kuik, 8 december 2016, Almere Onderzoeksgroep Biodiverse daken Fabrice Ottburg, Wageningen Environmental Research.

Nadere informatie

Groendaken. Presentatie Wijkplatvorm Zuilenstein/Huis de Geer/Blokhoeve. 16 december 2013

Groendaken. Presentatie Wijkplatvorm Zuilenstein/Huis de Geer/Blokhoeve. 16 december 2013 Groendaken Presentatie Wijkplatvorm Zuilenstein/Huis de Geer/Blokhoeve 16 december 2013 Geurt Schepers Adviseur Milieu (energie, klimaat, duurzaam bouwen) Afdeling Duurzame Ontwikkeling Inhoud 1.Gemeentelijk

Nadere informatie

De sector draait op volle toeren. Plaatjes in de wereld van dak- en gevelbegroening

De sector draait op volle toeren. Plaatjes in de wereld van dak- en gevelbegroening De sector draait op volle toeren Plaatjes in de wereld van dak- en gevelbegroening De redactie van Dak&Gevel Groen kreeg weer een groot aantal projecten toegestuurd en selecteerde daaruit een aantal bijzondere,

Nadere informatie

Dossiernummer: 23-10-2013 Projectnummer:

Dossiernummer: 23-10-2013 Projectnummer: Bijlagen bij verordening subsidies natuurvriendelijke oevers en vispaaiplaatsen 2014: 1. Inrichtingseisen natuurvriendelijke oevers en vispaaiplaatsen; 2. Richtlijnen voor natuurvriendelijk onderhoud.

Nadere informatie

Belangenvereniging Binnenstad-Noord. Diny Tubbing, Stadsecoloog sr. beleidsadv. groen stad en regio Gemeente 20 september 2016

Belangenvereniging Binnenstad-Noord. Diny Tubbing, Stadsecoloog sr. beleidsadv. groen stad en regio Gemeente 20 september 2016 Belangenvereniging Binnenstad-Noord Diny Tubbing, Stadsecoloog sr. beleidsadv. groen stad en regio Gemeente Delft @stadsecoloog015 20 september 2016 - De stad en haar verschijningsvormen Groenbeleid Delft

Nadere informatie

Bermenplan Assen. Definitief

Bermenplan Assen. Definitief Definitief Opdrachtgever: Opdrachtgever: Gemeente Assen Gemeente Mevrouw Assen ing. M. van Lommel Mevrouw M. Postbus van Lommel 30018 Noordersingel 940033 RA Assen 9401 JW T Assen 0592-366911 F 0592-366595

Nadere informatie

Bij-scholing voor de groenprofessional. Titel presentatie. subtitel

Bij-scholing voor de groenprofessional. Titel presentatie. subtitel Bij-scholing voor de groenprofessional Titel presentatie subtitel Structureel vergroten van het voedselaanbod en de nestgelegenheid voor wilde bijen in Nederland. Initiatiefnemers Project- & campagnepartners

Nadere informatie

Beheerpakketten Leefgebied Open Grasland

Beheerpakketten Leefgebied Open Grasland Pakket 1 Grasland met rustperiode Het in acht nemen van een rustperiode op grasland is vooral voor weidevogels van belang. Ze biedt rust aan broedende vogels door de kans op verstoring van de legsels te

Nadere informatie

Biodiversiteit in stedelijk groen

Biodiversiteit in stedelijk groen Bestuurlijke conferentie groen in Gemeente IJsselstein Biodiversiteit in stedelijk groen Marco Hoffman 2010 jaar van de biodiversiteit Belang van biodiversiteit onder de aandacht brengen Veel planten en

Nadere informatie

De Groene Long Bij-vriendelijk-er. sturen op meer micromilieus

De Groene Long Bij-vriendelijk-er. sturen op meer micromilieus De Groene Long Bij-vriendelijk-er sturen op meer micromilieus Groene Long Paspoort Groene Wijk uit 1975: 35 jaar bos/groenontwikkeling Grootste aantal bewoners: 13.000 > hoogste waardering voor groen Gehele

Nadere informatie

Tuinvogels. Een interactieve lezing door Vogelwerkgroep Vught

Tuinvogels. Een interactieve lezing door Vogelwerkgroep Vught Tuinvogels Een interactieve lezing door Vogelwerkgroep Vught Gildes: indeling naar omgeving Stadsvogels worden ingedeeld naar gildes: Huizenbroeders (Half)holenbroeders Struikvogels Boomvogels Park- &

Nadere informatie

GROENE DAKEN...VOOR IEDEREEN!

GROENE DAKEN...VOOR IEDEREEN! GROENE DAKEN...VOOR IEDEREEN! Benut de vele mogelijkheden! Optigroen groendakopbouw voorbeeld Natuurdak Producten en schema van de groendakopbouw 1 Vegetatie Bijvoorbeeld Sedum, siergrassen, kruiden als

Nadere informatie

Plantensoorten kiezen

Plantensoorten kiezen Plantensoorten kiezen De keuze lijkt ontzettend groot Een ieder heeft zijn eigen voorkeur Een kort overzicht van de vele mogelijkheden Klein kan effectief zijn Mantel en zoom meidoorn en voorjaarszonnebloem

Nadere informatie

6+ 10 WAT MAAKT EEN BOS TOT EEN BOS? 3+ 8 + Opdracht EDUKIT 3

6+ 10 WAT MAAKT EEN BOS TOT EEN BOS? 3+ 8 + Opdracht EDUKIT 3 WAT MAAKT EEN BOS TOT EEN BOS? 6+ 10 + Wanneer is een bos een bos? Een paar bomen samen vormen pas een bos als ze een oppervlakte van 1/2 hectare beslaan. Je zou dit kunnen vergelijken met een voetbalvel

Nadere informatie

WAT MAAKT EEN BOS TOT EEN BOS?

WAT MAAKT EEN BOS TOT EEN BOS? 10 WAT MAAKT EEN BOS TOT EEN BOS? Wanneer is een bos een bos? Een paar bomen samen vormen pas een bos als ze een oppervlakte van 1/2 hectare beslaan. Dat is gelijk aan 5000 m² en ongeveer even groot als

Nadere informatie

Wat? Waarom? een tuin boven het hoofd. Aanleg van groendaken

Wat? Waarom? een tuin boven het hoofd. Aanleg van groendaken N1 een tuin boven het hoofd Aanleg van groendaken Wat? Waarom? Is de buurt wat grijs en troosteloos? Wil je met de organisatie een milieuminnend imago uitstralen? Wil je voor de werknemers en voor de buurt

Nadere informatie

Groen Dak Advies. Familie Benjamins De Fruithof 9 Drachten 10 mei 2012. Buro Elodea info@elodea.org 0512 843843

Groen Dak Advies. Familie Benjamins De Fruithof 9 Drachten 10 mei 2012. Buro Elodea info@elodea.org 0512 843843 Groen Dak Advies Familie Benjamins De Fruithof 9 Drachten 10 mei 2012 Buro Elodea info@elodea.org 0512 843843 Inleiding Na een bezoek aan de Drachtster Energiemarkt waar Buro Elodea aanwezig was met een

Nadere informatie

1 NATUUR. 1.1 Natuurwetgeving & Planologie

1 NATUUR. 1.1 Natuurwetgeving & Planologie 1 NATUUR 1.1 Natuurwetgeving & Planologie De bescherming van de natuur is in Nederland vastgelegd in respectievelijk de Natuurbeschermingswet en de Flora- en faunawet. Deze wetten vormen een uitwerking

Nadere informatie

Bibliotheek Inhoud per categorie

Bibliotheek Inhoud per categorie A1 Biologie Atlas bij de biologie Boek A1 Biologie De evolutie van het leven Boek A1 Biologie De ontwikkeling van het leven Artikel A1 Biologie Het ontstaan van het leven Artikel A1 Biologie Indeling van

Nadere informatie

PVM AKKERRANDENMENGSELS MATERIALEN. Telefoon 0316-248099 Telefax 0316-248083

PVM AKKERRANDENMENGSELS MATERIALEN. Telefoon 0316-248099 Telefax 0316-248083 PVM EENJARIG MENGSEL KRUIDENRIJKE ZOOM/BLOEMRIJK GRASLAND NR. 1 Doelsoort : Planten die van nature in Nederland op kleigronden voorkomen (=inheemse flora). Mengsel : Meerjarig mengsel met plantensoorten

Nadere informatie

RAADSVOORSTEL EN ONTWERPBESLUIT

RAADSVOORSTEL EN ONTWERPBESLUIT RAADSVOORSTEL EN ONTWERPBESLUIT Registratienummer raad 1064559, Datum: Behandeld door: 9 September 2013 P. Bakker Afdeling/Team: Stadsbeheer/ Staf Stadsbeheer Onderwerp: Bevordering bijenstand Purmerend

Nadere informatie

3.1 Akkerranden en wilde bestuivers Jeroen Scheper (WUR)

3.1 Akkerranden en wilde bestuivers Jeroen Scheper (WUR) 3.1 Akkerranden en wilde bestuivers Jeroen Scheper (WUR) Bestuivende insecten Ca. 88% wilde bloemplanten door insecten bestoven Ca. 84% gewassen in Europa door insecten bestoven Relevantie insectenbestuiving

Nadere informatie

Bij-vriendelijk Beheer

Bij-vriendelijk Beheer Bij-vriendelijk Beheer Sabine van Rooij en Anjo de Jong, Wageningen Environmental Research 13 november 2018, Klantendag Benchmark Gemeentelijk Groen Waarom? Voor welke soorten? Bijen o 358 soorten in Nederland:

Nadere informatie

Wat hebben bijen nodig?

Wat hebben bijen nodig? Wat hebben bijen nodig? Plek om te nestelen en te schuilen Genoeg voedsel Bijen zijn volledig afhankelijk van bloemen: stuifmeel (bouwstof) en nectar (brandstof). Hoe meer floristische diversiteit, hoe

Nadere informatie

Kleurkeur: keurmerk voor goed bermbeheer. Context: steeds minder insecten. -76% insectenbiomassa Anthonie Stip

Kleurkeur: keurmerk voor goed bermbeheer. Context: steeds minder insecten. -76% insectenbiomassa Anthonie Stip Kleurkeur: keurmerk voor goed bermbeheer Context: steeds minder insecten Anthonie Stip 1 juni 2018 anthonie.stip@vlinderstichting.nl @birdingstip -76% insectenbiomassa 1 Insectenverlies vooral na mei Biodiversiteit

Nadere informatie

NATTE ECO ZONE SCHUYTGRAAF BEELDENBOEK

NATTE ECO ZONE SCHUYTGRAAF BEELDENBOEK NATTE ECO ZONE SCHUYTGRAAF BEELDENBOEK NATTE ECOZONE SCHUYTGRAAF Inleiding 3 Ontwerp 5 Water 7 Randen en oevers 9 Eilanden 13 Verbindingen 17 Gebruik 21 Beplanting 25 I n h o u d NATTE ECOZONE SCHUYTGRAAF

Nadere informatie

Quickscan Flora- en Faunawet Nieuwbouw Doorninkweg 6. Verkennend onderzoek naar beschermde natuurwaarden ten behoeve van ruimtelijke ontwikkelingen

Quickscan Flora- en Faunawet Nieuwbouw Doorninkweg 6. Verkennend onderzoek naar beschermde natuurwaarden ten behoeve van ruimtelijke ontwikkelingen Quickscan Flora- en Faunawet Nieuwbouw Doorninkweg 6 Verkennend onderzoek naar beschermde natuurwaarden ten behoeve van ruimtelijke ontwikkelingen Quickscan Flora- en Faunawet Nieuwbouw Doorninkweg 6 Verkennend

Nadere informatie

Zorgen om insecten. Insecten. Sinusbeheer Meanderend maaien voor insecten Alle kranten + tv kopten

Zorgen om insecten. Insecten. Sinusbeheer Meanderend maaien voor insecten Alle kranten + tv kopten Sinusbeheer Meanderend maaien voor insecten Alle kranten + tv kopten Zorgen om insecten Anthonie Stip anthonie.stip@vlinderstichting.nl Sinusbeheer meanderend Heeze maaien voor 31 insecten augustus Heeze

Nadere informatie

Wat kunt u doen... Biodiversiteit in de Stad

Wat kunt u doen... Biodiversiteit in de Stad Kansen voor Biodiversiteit in de Stad Klik op de stadskaart voor meer info per onderdeel van de stad Biodiversiteit in de Stad Biodiversiteit gaat wereldwijd achteruit. Steden kunnen een bijdrage leveren

Nadere informatie

Maak van je tuin, een levende tuin!

Maak van je tuin, een levende tuin! Maak van je tuin, een levende tuin! Ontdek hoe je van jouw tuin een duurzame tuin kan maken. 2 Samen bouwen aan meer leven in de tuin. Gewoonweg door een paar stenen in jouw tuin te vervangen door groen.

Nadere informatie

Schadenberg Combi Groen

Schadenberg Combi Groen Schadenberg Combi Groen Schadenberg Combi Groen heeft zich gespecialiseerd in het adviseren en realiseren van complexe groenoplossingen. Een creatieve en vakkundige partner bij de aanleg en onderhoud van

Nadere informatie

Neonicotinoïden: opnieuw een dode lente op het boerenland? Frank Berendse Wageningen University

Neonicotinoïden: opnieuw een dode lente op het boerenland? Frank Berendse Wageningen University Neonicotinoïden: opnieuw een dode lente op het boerenland? Frank Berendse Wageningen University Veranderingen in de dichtheid van vogelsoorten van het boerenland in Eemland en Gelderse Vallei tussen

Nadere informatie

Inheems zaaizaad. Gehakkelde aurelia op Knoopkruid

Inheems zaaizaad. Gehakkelde aurelia op Knoopkruid Inheems zaaizaad Inleiding Gebruik van zaaizaad om een bloemrijke flora te verkrijgen en om insecten als vlinders en bijen te bevoordelen is populair en wint steeds meer terrein. Daarbij wordt de ingeschatte

Nadere informatie

GROENE DAKEN...VOOR IEDEREEN!

GROENE DAKEN...VOOR IEDEREEN! GROENE DAKEN...VOOR IEDEREEN! SAMEN DUURZAAM VERDER! Optigroen groendakopbouw volgens het voorbeeld natuurdak Producten en schema van de groendakopbouw 1 Vegetatielaag type Matten SKG alternatief 1: Pluggen

Nadere informatie

HET GOEDE VAN EEN GROENE TUIN STEENBREEK GROEN IS LEVEN OPERATIE

HET GOEDE VAN EEN GROENE TUIN STEENBREEK GROEN IS LEVEN OPERATIE HET GOEDE VAN EEN GROENE TUIN GROEN IS LEVEN OPERATIE STEENBREEK Het goede van een groene tuin Groen is leven Ons klimaat is zichtbaar aan het veranderen. Het weer in ons land wordt meer en meer onvoorspelbaar.

Nadere informatie

notitie drs. M.J. Schilt 1. ONDERDEEL ECOLOGIE

notitie drs. M.J. Schilt 1. ONDERDEEL ECOLOGIE notitie postbus 233 7400 AE Deventer telefoon 0570 69 79 11 telefax 0570 69 73 44 onderwerp ecologie - Trompenburg projectcode LIS16-2 referentie LIS16-2/akkr/029 opgemaakt door drs. A. den Held datum

Nadere informatie

Waarom kiezen voor Daku-systeem. water voor vegetatie en/of planten door condensatie en diffusie. alle producten zijn gebaseerd op de FLL-normen

Waarom kiezen voor Daku-systeem. water voor vegetatie en/of planten door condensatie en diffusie. alle producten zijn gebaseerd op de FLL-normen Groendak Waarom kiezen voor Daku-systeem 1. systeem water voor vegetatie en/of planten door condensatie en diffusie 2. hoge kwaliteit alle producten zijn gebaseerd op de FLL-normen 3. bewezen kwaliteit

Nadere informatie

Warm of koud worden van dak- en gevelgroen

Warm of koud worden van dak- en gevelgroen Warm of koud worden van dak- en gevelgroen Twee zaken vallen mij meestal op wanneer ik de inzendingen beoordeel voor deze rubriek. Eén: de inzenders prijzen het dak- en gevelgroen in de stad vooral aan

Nadere informatie

Toepassing op platte daken en bij licht hellende daken

Toepassing op platte daken en bij licht hellende daken NIEUW LASTENBOEK 2 LAGIG EXTENSIEF GROENDAK Aanleg van daktuinen, parkeerdaken en groene gevels Toepassing op platte daken en bij licht hellende daken A. OPBOUW GROENDAK Voordelen: zeer licht in gewicht,

Nadere informatie

Schadenberg Combi Groen

Schadenberg Combi Groen Schadenberg Combi Groen Schadenberg Combi Groen heeft zich gespecialiseerd in het adviseren en realiseren van complexe groenoplossingen. Een creatieve en vakkundige partner bij de aanleg en onderhoud van

Nadere informatie

Olie' xl.',1. ~_' ï":« : Zuivelweg 2, Vorden : FF- wet QuickScan : E. Rietman. : 24 september 2014 Opgesteld door : P. Otte & B.

Olie' xl.',1. ~_' ï:« : Zuivelweg 2, Vorden : FF- wet QuickScan : E. Rietman. : 24 september 2014 Opgesteld door : P. Otte & B. ~' ï":«xl.',1 Olie' G Ro E N A ovuas Correspondentie gegevens Datum : 24 september 2014 Opgesteld door : P. Otte & B. Born Projectgegevens Projectlocatie Betreft Contactpersonen : Zuivelweg 2, Vorden :

Nadere informatie

In het Buytenpark gaat het niet alleen om vogels

In het Buytenpark gaat het niet alleen om vogels Aanvulling op de bespiegelingen invloed uitbreiding SnowWorld In het Buytenpark gaat het niet alleen om vogels Door Winfried van Meerendonk In het Zoetermeerse Buytenpark verblijven zeker meer dan 100

Nadere informatie

Bijlage 1 Natuurtoets

Bijlage 1 Natuurtoets Bijlage 1 Natuurtoets B1.1. Aanleiding en doel Aanleiding Door de aanleg van de N57 ten oosten van Middelburg dient ook de aansluiting in de stad aangepast te worden. Dit betreft een herinrichting van

Nadere informatie

inspiratiedag beheerlijke bermen

inspiratiedag beheerlijke bermen 25.05.2015 inspiratiedag beheerlijke bermen Arnout Zwaenepoel expert natuur en landschap 15-06-2016 WVI www.wvi.be BARON RUZETTELAAN 35 8310 BRUGGE T +32 50 36 71 71 E wvi@wvi.be inspiratiedag beheerlijke

Nadere informatie

Groendaken + PV panelen. Congres Hittestress s-hertogenbosch

Groendaken + PV panelen. Congres Hittestress s-hertogenbosch Groendaken + PV panelen Congres Hittestress s-hertogenbosch Aangenaam kennis maken: ZinCo Benelux: adviseur van planfase tot uitvoeringsfase Systeemleverancier multifunctionele inrichting van daken Sinds

Nadere informatie

Een b(l)oeiend sportpark

Een b(l)oeiend sportpark Een b(l)oeiend sportpark Naar een hogere biodiversiteit en belevingswaarde van sportparken Mascha Visser Bureau Waardenburg Ruim dertig jaar onafhankelijk onderzoek, advies en ontwerp op het gebied van

Nadere informatie

Natuur in huis, tuin en op je terras. 17 mei 2016 Johan Baetens

Natuur in huis, tuin en op je terras. 17 mei 2016 Johan Baetens Natuur in huis, tuin en op je terras 17 mei 2016 Johan Baetens Inhoud Tuin, (groen)dak, (dak)terras en/of binnen? Van plant tot vegetatie Enkele interessante planten voor mens en dier Water doet leven

Nadere informatie

Lesbrief Bodemdiertjes favoriete voedsel

Lesbrief Bodemdiertjes favoriete voedsel Lesbrief Bodemdiertjes favoriete voedsel Doelgroep: Groep 6 t/m 8 Leerstofgebied: Wereldoriëntatie Werkvorm: Groepjes Duur: ± 30 minuten Doel van de opdracht: Leerlingen leren wat het favoriete voedsel

Nadere informatie

FLORA- EN FAUNASCAN Fietsbrug over de A9

FLORA- EN FAUNASCAN Fietsbrug over de A9 FLORA- EN FAUNASCAN Fietsbrug over de A9 Opdrachtgever: SD+P management en Advies BV Projectnummer : P12039 Datum : Auteur : M. Kuiper Controle : P.M.A. van der Wielen Paraaf : Postbus 36233 1020 ME AMSTERDAM

Nadere informatie

Beverwijkerstraatweg 44 - Castricum

Beverwijkerstraatweg 44 - Castricum Quick scan flora en fauna Beverwijkerstraatweg 44 - Castricum Gemeente Castricum 0 INHOUD 1. Aanleiding... 2 2. Gebiedsomschrijving en beoogde ingrepen... 3 3. Wettelijk kader... 4 4. Voorkomen van beschermde

Nadere informatie

Inpassingsplan Kavel B (zuidelijke kavel) Leiweg VM aanleg 3000 m 2 natuur

Inpassingsplan Kavel B (zuidelijke kavel) Leiweg VM aanleg 3000 m 2 natuur Inpassingsplan Kavel B (zuidelijke kavel) Leiweg 16-8-2018 VM aanleg 3000 m 2 natuur Bij de aanleg en onderhoud van het stuk natuur achter de woonbestemming gelegen op de locatie Leiweg ongenummerd perceel

Nadere informatie

Wijkgroenplan Leidsche Rijn

Wijkgroenplan Leidsche Rijn Wijkgroenplan Leidsche Rijn www.utrecht.nl Uitwerking Waterwinpark 8 september 2016 Wensen voor een fleuriger Waterwinpark - meer kleur en ecologische waarde - meer bomen - aanvullende wensen trapveld

Nadere informatie

Bijlage 3: Natuurtoets Westhavendijk (KuiperCompagnons)

Bijlage 3: Natuurtoets Westhavendijk (KuiperCompagnons) Bijlage 3: Natuurtoets Westhavendijk 14-16 (KuiperCompagnons) NATUUR Kader De Flora- en faunawet (hierna: Ffw) beschermt alle in het wild levende zoogdieren, vogels, reptielen en amfibieën. Van deze soortgroepen

Nadere informatie

Stappenplan voor de Rotterdamse watervriendelijke tuin. April 2017

Stappenplan voor de Rotterdamse watervriendelijke tuin. April 2017 Stappenplan voor de Rotterdamse watervriendelijke tuin April 2017 1 Probleem Veel Rotterdamse achtertuinen liggen laag en zijn verzakt, bij heftige regenbuien veroorzaakt dit wateroverlast in de tuin.

Nadere informatie

2Bconnect Ecologie en bedrijventerreinen. Kennisdag Rollin Verlinde Inverde

2Bconnect Ecologie en bedrijventerreinen. Kennisdag Rollin Verlinde Inverde CURSUS 2Bconnect Ecologie en bedrijventerreinen Kennisdag Rollin Verlinde Inverde Heeft dit zin? Welke rol kunnen bedrijventerreinen hebben? Illustratie: Wilfried Jansen Of Lorkeers, illustrator/designer

Nadere informatie

KIES VOOR DE NATUUR OP JE DAK

KIES VOOR DE NATUUR OP JE DAK Groendaksystemen KIES VOOR DE NATUUR OP JE DAK Groendaken zorgen voor een gezondere en aangenamere leefomgeving! Algemeen We onderscheiden twee soorten groendaken : Extensieve groendaken Vegetatiedaken

Nadere informatie

BIOLABO. Voorbereiding in de klas

BIOLABO. Voorbereiding in de klas BIOLABO Voorbereiding in de klas INHOUD 1. Inleiding 2. Biodiversiteit in de schoolomgeving 2.1 materiaal 2.2 verloop 3. Biodiversiteit op aarde 3.1 materiaal 3.2 verloop 3.3 afsluiter 1. Inleiding Biolabo

Nadere informatie

Biodiversiteit in de hoogstamboomgaard

Biodiversiteit in de hoogstamboomgaard Nationale Boomgaarden Stichting v.z.w. Vereniging voor pomologie, boomgaard- en landschapsbeheer (staatsblad 2 09-2005) Leopold-III-straat 8 3724 Vliermaal, tel: 012/391188; fax: 012/747438 E-mail: info@boomgaardenstichting.be

Nadere informatie

Biodiversiteit in Zundert Korte samenvatting

Biodiversiteit in Zundert Korte samenvatting Biodiversiteit in Zundert Korte samenvatting Wij hopen dat het rapport "Biodiversiteit in Zundert" en deze korte samenvatting u zullen inspireren tot het nemen van maatregelen om de biodiversiteit in Zundert

Nadere informatie

Oevers 2x maaien Oever 2

Oevers 2x maaien Oever 2 Oevers 2x maaien Oever 2 De vegetatie is rijk aan diverse soorten kruiden, zoals kattenstaart, grote waterweegbree en zwanebloem en behoort tot het Watertorkruidverbond (Oenanthion aquaticae). De vegetatie

Nadere informatie

Ruimtelijke onderbouwing Flora en fauna De Monarch I, II, III en IV

Ruimtelijke onderbouwing Flora en fauna De Monarch I, II, III en IV Notitie Contactpersoon ing. M.M. (Margaret) Konings Datum 18 juli 2012 Ruimtelijke onderbouwing Flora en fauna De Monarch I, II, III en IV Algemeen In opdracht van Monarch heeft Tauw in 2011 en 2012 onderzoek

Nadere informatie

Ecologische bij-structuur: het beheer

Ecologische bij-structuur: het beheer Ecologische bij-structuur: het beheer Bijvriendelijk beheer = ecologisch beheer Verschralingsbeheer Aanleg Beheer gras en kruidachtige vegetatie Beheer ruigtekruiden Beheer houtachtige vegetatie Beheer

Nadere informatie

De verschillen tussen de onderhoudsniveaus basis en accent zijn aangegeven in de tekst door middel van een onderstreping.

De verschillen tussen de onderhoudsniveaus basis en accent zijn aangegeven in de tekst door middel van een onderstreping. BIJLAGE A. BEELDBOEK GROEN KERNEN In de wijken krijgt de openbare ruimte een gemiddelde kwaliteit. Dit onderhoudsniveau noemen we basis. In de wijken dragen inwoners vervolgens zelf bij aan het beheer

Nadere informatie

De patrijs, klant van de akkerrand. Achtergrondinformatie bij de lesbrief voor kinderen.

De patrijs, klant van de akkerrand. Achtergrondinformatie bij de lesbrief voor kinderen. De patrijs, klant van de akkerrand. Achtergrondinformatie bij de lesbrief voor kinderen. Tekeningen Ciel Broeckx, juni 2010. 1 De Europese Unie heeft in 2002 afgesproken om het verlies aan biodiversiteit

Nadere informatie

Natuurbeheer G... E... N... Zoek waarvoor de afkorting GEN staat

Natuurbeheer G... E... N... Zoek waarvoor de afkorting GEN staat Natuurbeheer Vandaag hielp je de natuurarbeiders in het Stedelijk Natuurreservaat Bourgoyen-Ossemeersen. Dit gebied ligt ten westen van Gent en is vooral gekend om zijn prachtige graslanden en vele waterloopjes.

Nadere informatie

Natuurmengsels Mengsels met kruiden, granen, vlinderbloemigen, grassen etc.

Natuurmengsels Mengsels met kruiden, granen, vlinderbloemigen, grassen etc. Natuurmengsels Mengsels met kruiden, granen, vlinderbloemigen, grassen etc. NIEUW Biotoopmengsel KNJV en Plukweidemengsel Mengsels met bloemen en kruiden geven een impuls aan de ontwikkeling van de natuur.

Nadere informatie

BLk format Bedrijfsnatuurplan BLk melkkoe 1 ster

BLk format Bedrijfsnatuurplan BLk melkkoe 1 ster BLk format Bedrijfsnatuurplan BLk melkkoe 1 ster Adviseur: Bedrijfsnaam: UBN: Datum: BLk Format Bedrijfsnatuurplan versie 1.0, dd. 10.04.2019 Pagina 1 van 7 1. Meting ALGEMENE INFORMATIE Bedrijf gelegen

Nadere informatie

Quickscan natuuronderzoek bouwblok Kolenbranderweg Haaksbergen

Quickscan natuuronderzoek bouwblok Kolenbranderweg Haaksbergen Quickscan natuuronderzoek bouwblok Kolenbranderweg Haaksbergen Een inventarisatie van beschermde flora en fauna Haaksbergen 21 Mei 2014 Rapportnummer 031 Projectnummer 012 opdrachtgever Fam. Ten Dam Kolenbranderweg

Nadere informatie

Streefbeelden Bomen & Bos. Streefbeelden Bomen, Bos & Struweel. Stadsbomen. Van Leefbaarheid & Emotie tot Biodiversiteit & Natuureducatie

Streefbeelden Bomen & Bos. Streefbeelden Bomen, Bos & Struweel. Stadsbomen. Van Leefbaarheid & Emotie tot Biodiversiteit & Natuureducatie Streefbeelden Bomen, Bos & Struweel Van Leefbaarheid & Emotie tot Biodiversiteit & Natuureducatie Streefbeelden Bomen & Bos Van Leefbaarheid & Emotie tot Biodiversiteit & Natuureducatie Stadsbomen Stadsbomen

Nadere informatie

Deze wet beschermt van ongeveer 500 van de dier- en plantensoorten die in Nederland

Deze wet beschermt van ongeveer 500 van de dier- en plantensoorten die in Nederland Bijlage 3. Ecologie B3.1. Beleidskader Aanleiding en doel De beoogde ontwikkeling betreft de bouw van 31 woningen op een deels braakliggende kavel en delen van zeer diepe achtertuinen (zie ook paragraaf

Nadere informatie

Hoe krijg je meer insecten in tuin en plantsoen?

Hoe krijg je meer insecten in tuin en plantsoen? Informatiemarkt biodiversiteit, Tynarlo, 21-6-2012 Nieuwe brochure Hoe krijg je meer insecten in tuin en plantsoen? Marco Hoffman Samengesteld door ; uitgegeven door PPH Bestuivers basis voor biodiversiteit

Nadere informatie

Coöperatie Gebiedscollectief Noordoost-Twente U.A. Oldenzaalsedijk PD Deurningen.

Coöperatie Gebiedscollectief Noordoost-Twente U.A. Oldenzaalsedijk PD Deurningen. Coöperatie Gebiedscollectief Noordoost-Twente U.A. Oldenzaalsedijk 14 7562 PD Deurningen info@gebiedscollectiefnot.nl www.gebiedscollectiefnot.nl Programma 19.45 uur Inloop met koffie 20.00 uur Opening

Nadere informatie

RAADSVOORSTEL EN ONTWERPBESLUIT

RAADSVOORSTEL EN ONTWERPBESLUIT RAADSVOORSTEL EN ONTWERPBESLUIT Registratienummer raad 1099724 Datum: Behandeld door: 15 oktober 2013 P.Bakker Afdeling/Team: Stadsbeheer/ Staf Stadsbeheer Onderwerp: Bevordering bijenstand Purmerend Samenvatting:

Nadere informatie

Bloeiende bermen voor bijen en vlinders

Bloeiende bermen voor bijen en vlinders Bloeiende bermen voor bijen en vlinders in samenwerking met landbouwers & plattelandsbewoners s en bloeiende planten Inleiding Vzw Samenwerking voor Agrarisch Landschap (SVAL) doet al een aantal jaren

Nadere informatie

Quickscan. Een. Projectnummer 018. Opdrachtgever. Opdrachtnemer. Scholtenhagenweg 10

Quickscan. Een. Projectnummer 018. Opdrachtgever. Opdrachtnemer. Scholtenhagenweg 10 Quickscan natuuronderzoek ivm bestemmingsplan en ontwikkelingen Bellersweg 13 Hengelo Een inventarisatie van beschermde flora en fauna Haaksbergen 9 juli 2013 Rapportnummer 0128 Projectnummer 018 Opdrachtgever

Nadere informatie

Natuurwaarden Bermen en ruigten Sloten en kanalen Beschermde flora

Natuurwaarden Bermen en ruigten Sloten en kanalen Beschermde flora Natuurwaarden In 2004 is een inventarisatie uitgevoerd naar krachtens de Flora- en Faunawet beschermde plant- en diersoorten in de Achtersluispolder en aangrenzende terreinen zoals het Vijfhoekpark, de

Nadere informatie

Even (nou even..) bijpraten

Even (nou even..) bijpraten Even (nou even..) bijpraten Reageren? info@collectiefnhz.nl Meer informatie, ook persoonlijke documenten: www.collectiefnhz.nl Beste leden van Collectief Noord-Holland Zuid, De drukke tijd is voor iedereen

Nadere informatie

Handreiking Natuurdaken

Handreiking Natuurdaken Handreiking Natuurdaken sopgave Natuur op je dak is bouwen aan de toekomst 5. Voordelen van natuurdaken 5. Waarom meer natuur in de stad? 6. Samen winst stapelen 6. Integraal bouwproces 7.5 Leeswijzer

Nadere informatie

Quick scan ecologie. terrein hoek Bladstraat Bogtmanweg Tuitjenhorn. 21 februari 2018

Quick scan ecologie. terrein hoek Bladstraat Bogtmanweg Tuitjenhorn. 21 februari 2018 Quick scan ecologie terrein hoek Bladstraat Bogtmanweg Tuitjenhorn 21 februari 2018 1 Quick scan ecologie terrein hoek Bladstraat Bogtmanweg te Tuitjenhorn Auteur Opdrachtgever Foto omslag Philippine Brouwer-Stam,

Nadere informatie

Opdrachtgever: Datum: 3 mei 2017

Opdrachtgever: Datum: 3 mei 2017 Opdrachtgever: Datum: 3 mei 2017 Wilre BV T.a.v. de heer C.P.M.W. van Haaren Paradijslaan 36 5611 KN Eindhoven Onderwerp: (ons kenmerk: 17-154) Opgesteld door: De heer M.J.M Coenen Geachte heer van Haaren,

Nadere informatie

Quick scan ecologie Frankemaheerd te Amsterdam ZO

Quick scan ecologie Frankemaheerd te Amsterdam ZO Quick scan ecologie Frankemaheerd te Amsterdam ZO Quick scan ecologie Frankemaheerd te Amsterdam ZO Auteur Opdrachtgever Projectnummer Ingen foto omslag P.J.H. van der Linden Rochdale 12.060 september

Nadere informatie

12.1 Ekster (Pica pica)

12.1 Ekster (Pica pica) 12.1 Ekster (Pica pica) 1 Samenvatting Aantal en verspreiding Landelijk is over een langere periode zowel bij broedvogels als bij niet-broedvogels het aantal significant afgenomen, terwijl over de laatste

Nadere informatie

De inrichting en het beheer van de kwelders sluit aan bij het Kwelderherstelprogramma Groningen.

De inrichting en het beheer van de kwelders sluit aan bij het Kwelderherstelprogramma Groningen. Beschrijving kwelderherstelmaatregelen 1 1.1 Inleiding Aan de noordkust van Groningen heeft Groningen Seaports, mede ten behoeve van RWE, circa 24 ha. kwelders aangekocht. Door aankoop van de kwelders

Nadere informatie

Keuzedeel: De levende tuin. 6: fauna

Keuzedeel: De levende tuin. 6: fauna Keuzedeel: De levende tuin 6: fauna Doelen 1. Je bewust maken hoeveel leven groen in een tuin of woonomgeving kan ondersteunen. 2. Je bewust maken wat alle voordelen van groen in een tuin of woonomgeving.

Nadere informatie

Project Status Datum. Rood voor Rood Duivendansweg 10 definitief 24 maart Auteur Veldonderzoek Projectcode

Project Status Datum. Rood voor Rood Duivendansweg 10 definitief 24 maart Auteur Veldonderzoek Projectcode Onderwerp Opdrachtgever Duivendansweg 10 Wezep Ter Velde & den Besten Project Status Datum Rood voor Rood Duivendansweg 10 definitief 24 maart 2016 Auteur Veldonderzoek Projectcode Gelder, A. (Adriaan)

Nadere informatie

Toets flora en fauna. 1 Inleiding. 2 Wettelijk kader. Deel 54 Gemert

Toets flora en fauna. 1 Inleiding. 2 Wettelijk kader. Deel 54 Gemert Toets flora en fauna Deel 54 Gemert Datum : 22 juni 2016 Projectnummer : 16-0214 Opdrachtgever : Bouwbedrijf Raaijmakers Molenstraat 43 5421 KD Gemert Veldwerk : K. Moonen Auteur : K. Moonen Kwaliteitscontrole

Nadere informatie

Quickscan natuuronderzoek Dwarsdijk

Quickscan natuuronderzoek Dwarsdijk Quickscan natuuronderzoek Dwarsdijk Een inventarisatie van beschermde Zelhem flora en fauna Zelhem, februari 2007 Rapportnummer 0712 Projectnummer 756 opdrachtgever VanWestreenen Adviseurs Varsseveldseweg

Nadere informatie

Meetnetten Vlaams-Brabant

Meetnetten Vlaams-Brabant Meetnetten Vlaams-Brabant Terugblik 2016, vooruitblik 2017 Hannes Ledegen Natuurpunt Studie Natura 2000 en Vlaams prioritair? 1 Meetnetten Wat & waarom? Bepalen van Vlaamse toestand en trends 78 Europees

Nadere informatie

Aanvullend natuuronderzoek TATA. tbv tijdelijke natuur

Aanvullend natuuronderzoek TATA. tbv tijdelijke natuur Aanvullend natuuronderzoek TATA tbv tijdelijke natuur 2017 Aanvullend natuuronderzoek TATA tbv tijdelijke natuur C. van den Tempel & V. Ronde 2017 Projectleider Afdeling Opdrachtgever Financiering Foto

Nadere informatie

Toets flora en fauna President Verhofstadtstraat Groeskuilenstraat en Virmundtstraat te Gemert

Toets flora en fauna President Verhofstadtstraat Groeskuilenstraat en Virmundtstraat te Gemert Toets flora en fauna President Verhofstadtstraat Groeskuilenstraat en Virmundtstraat te Gemert Datum : 5 november 2014 Projectnummer : 14-0249 Opdrachtgever : Casper Kalb Projectaandrijving Rector de Vethstraat

Nadere informatie

Quickscan natuurwetgeving percelen Mortiere. Quickscan natuurwetgeving ontwikkeling percelen nieuwbouwwijk Mortiere Middelburg

Quickscan natuurwetgeving percelen Mortiere. Quickscan natuurwetgeving ontwikkeling percelen nieuwbouwwijk Mortiere Middelburg Quickscan natuurwetgeving ontwikkeling percelen nieuwbouwwijk Mortiere Middelburg 1 Quickscan natuurwetgeving ontwikkeling percelen nieuwbouwwijk Mortiere te Middelburg Opdrachtgever: Gemeente Middelburg

Nadere informatie

: QuickScan Flora & Fauna Meijelseweg 60a te Beringe, gemeente Peel en Maas

: QuickScan Flora & Fauna Meijelseweg 60a te Beringe, gemeente Peel en Maas Advies : QuickScan Flora & Fauna Meijelseweg 60a te Beringe, gemeente Peel en Maas Datum : 14 januari 2014 Opdrachtgever : De heer L.P.G. Oudenhoven Projectnummer : 211x05418 Opgesteld door : Ineke Kroes

Nadere informatie

orpskern, Zoeterwoude

orpskern, Zoeterwoude Rapportage: Verkennend onderzoek in het kader van FloraFlora- en Faunawet 3 locaties dorpskern, orpskern, Zoeterwoude Arjan van Duijvenboden, juli 2009 Duijvenboden Natuur, Natuur Kerkstraat 53, 2223 AG

Nadere informatie

Spelen met apps. Groepsdiscussie

Spelen met apps. Groepsdiscussie Slimmer dan de waarnemer? Van pen en papier tot ObsIdentify Live demonstratie nieuwe site Spelen met apps Installatie, tips & tricks Groepsdiscussie Waar gaan we naartoe? Dirk Smets Percentage waarnemingen

Nadere informatie

DAK- en GEVELGROEN introductie, inspiratie en kwaliteit

DAK- en GEVELGROEN introductie, inspiratie en kwaliteit DAK- en GEVELGROEN introductie, inspiratie en kwaliteit Het doel van deze presentatie is om te inspireren over toepassingsmogelijkheden voor groene daken en gevels. Gegevens over systemen en functies zijn

Nadere informatie

Leven op de rand Flora en fauna in akkerranden op de Brabantse zeeklei Samenvatting evaluatierapport 2009

Leven op de rand Flora en fauna in akkerranden op de Brabantse zeeklei Samenvatting evaluatierapport 2009 Leven op de rand Flora en fauna in akkerranden op de Brabantse zeeklei Samenvatting evaluatierapport 29 Antonie van Diemenstraat 2 518 CW Tilburg 13-582237 Eac@home.nl Pagina 1 Inleiding De hoofddoelstelling

Nadere informatie