mcommerce: Hoe kan een mobiele website een toegevoegde waarde zijn in het verkoopproces?

Transcriptie

1

2

3

4 mcommerce: Hoe kan een mobiele website een toegevoegde waarde zijn in het verkoopproces? Auteur Remco Hübner Student Communicatie & Multimedia Design Hogeschool Rotterdam Studentnummer: Telefoon: In opdracht van: De Nieuwe Zaak Melkmarkt MC Zwolle info@denieuwezaak.nl Telefoon:

5 INHOUDSOPGAVE Inhoudsopgave 3 Voorwoord 6 Samenvatting 8 Inleiding 10 Probleemstelling 10 Onderzoeksvraag 10 Kennisgebied 11 Doelstelling 11 Relevantie 11 Begrippenlijst 12 Literatuuronderzoek 18 Mobiel internet in Nederland 20 Geschiedenis van het mobiele internet 20 Gebruik van mobiel internet in Nederland 22 Mobiele websites 24 Wat is een mobiele website? 24 Hoe is een mobiele website opgebouwd? 25 Mobiele websites in Nederland 26 Reguliere versus mobiele websites 28 Schermresolutie en -verhouding 28 Besturingsmethode 29 Netwerkverbinding 30 Ondersteuning voor Rich Media 30 Moment en duur van gebruik 31 Mobiele sites voor consumenten 32 Wat kunnen consumenten op hun mobiel? 32 Wat doen consumenten op hun mobiel? 34 3

6 Wat willen consumenten op hun mobiel? 36 Wat vinden consumenten van toegevoegde waarde? 38 Mobiele sites in het verkoopproces 40 Komen 40 Kijken 41 Keuren 42 Kiezen en kopen 42 Weer kopen 43 De mobiele website in het verkoopproces 43 Afstudeerproject 44 Opdrachtbeschrijving 46 Onderzoek en analyse 48 Opdrachtgever 48 Doelgroep 50 Mobiele telefoons 52 Concept 54 Kernwaarde 54 Functionaliteiten 54 Promotie 56 Kosten en baten 56 Interactieontwerp 58 Visueel ontwerp 62 Prototype 66 HTML en CSS 66 Platform 66 Domein 66 Running Demo 67 Testfase 68 Testgroep 68 4

7 Interesse in de mobiele website 69 Functionaliteit van de mobiele website 70 Gebruikerstest van de mobiele website 70 Afsluiting 72 Conclusie en aanbevelingen 74 Conclusie 74 Aanbevelingen voor Fokkido 76 Literatuurlijst 78 Bijlage: Mobiele ontwerpmethodes 82 Ontwerpmethode 1: Do Nothing 82 Ontwerpmethode 2: Handheld Stylesheets 82 Ontwerpmethode 3: Smallest Size Fits All 82 Ontwerpmethode 4: Tough Love 82 Ontwerpmethode 5: Adaption 83 Welke methode is het beste? 83 Bijlage: Device Detection 84 WURFL 84 Stylesheet for mobile devices 84 DeviceAtlas 84 Bijlage: Populaire mobiele toestellen 86 Bijlage: XHTML Mobile Profile

8 VOORWOORD Mobiel internet fascineert mij. Op elk moment van de dag, waar je ook bent, de mogelijkheid hebben om informatie op te zoeken, spelletjes te spelen of contact op te nemen met (on)bekenden. De mogelijkheden zijn enorm, maar het bedrijfsleven in Nederland heeft de weg naar mobiel internet nog niet echt gevonden. Ik ben daarom blij dat ik bij De Nieuwe Zaak in Zwolle de gelegenheid heb gekregen om te onderzoeken hoe het bedrijfsleven gebruik kan gaan maken van mobiele websites, om ze de groeiende groep mobiele internetgebruikers te gaan bedienen van handige mobiele sites. Mobiel internet wordt al langer genoemd als trend voor de toekomst, maar het is nu zo ver dat het niet langer toekomstmuziek is. Als eerste wil ik mijn dankwoord toewijden aan Evy, die mij altijd gesteund heeft, en aan iedereen bij De Nieuwe Zaak. Ik dank Peter van Noord en Jurriën Kerstholt voor het accepteren van mij als stagiair bij De Nieuwe Zaak. Zonder hen had ik niet aan dit interessante onderwerp kunnen beginnen. Daarnaast wil ik alle andere medewerkers bedanken voor de geweldige sfeer en support: Iwan Blokzijl, Jean-Pierre Boskemper, Bauke Bosma, Stefan Buitenhuis, Willem Cohen, Menno Dijk, Shakira van Dijk, Arnoud Huberts, Remco Jansen, Eric de Leeuw, Jeltjo Muller, Gert Ruiter en Bart de Vries. Ook de twee andere stagiairs Leon Mondria en Jos Weits mogen in dit lijstje niet ontbreken. Tevens ben ik dankbaar voor de positieve geluiden die ik heb mogen ontvangen van iedereen bij De Nieuwe Zaak als reactie op de artikelen die ik geschreven heb naar aanleiding van mijn onderzoek in dit document. Deze hebben mij de impuls gegeven om mijn kennis te delen en zo mij beter te profileren voor toekomstige werknemers. Ik ben ongetwijfeld weer wat gegroeid in mijn professionele kennis en uitstraling tijdens mijn afstudeerstage. Ik wens iedereen bij De Nieuwe Zaak dan ook veel voorspoed toe. Ook nog een eervolle vermelding voor mijn stagebegeleiders van de Hogeschool Rotterdam. Louise Leenders, mijn stagebegeleider tijdens het derde studiejaar Communicatie en Multimedia Design. Niet alleen tijdens mijn stage heeft ze voor goede begeleiding gezorgd, ook na de stage heeft ze me veel geholpen. Daarnaast dank ik ook Barend Hendriks, die mij tijdens mijn afstudeerstage veelvuldig en snel van commentaar voorzag op mijn scriptie. Hierdoor heb ik veel vertrouwen gekregen in het verloop van mijn afstudeerstage, en het bijhorende theoretische kader dat ik hiervoor afgebakend heb. Zonder deze mensen in het bijzonder, zou ik niet zijn waar ik nu ben. 6

9 7

10 SAMENVATTING De Nederlandse consument heeft de weg naar mobiel internet reeds gevonden. Internet op de mobiele telefoon is steeds beter beschikbaar, en de technologie zorgt ervoor dat mobiele telefoons anno 2009 een uitstekende weergave kunnen geven van internetpagina s. Maar waar consumenten al druk zoeken naar hun favoriete winkels en merken, laten veel van de ondernemingen achter deze winkelketens en merken het afweten als het gaat om mobiel internet. De penetratie van mobiele telefoons in Nederland is bijzonder hoog. Zo hoog dat er meer mobiele telefoons dan inwoners zijn. Sinds 2007 maakt internet op de mobiele telefoon zijn opmars. Moderne mobieltjes hebben vaak een goedwerkende internetbrowser aan boord, waardoor het bekijken van websites goed mogelijk wordt gemaakt. Ook het draadloze netwerk waar de mobiele telefoons gebruik van maken is nu zo snel dat er niet langer minuten gewacht moet worden voordat een internetpagina geladen is. De kosten voor het gebruik van mobiel internet zijn omlaag gegaan, en de opkomst van flat-fee data-abonnementen zorgen ervoor dat consumenten meer en goedkoper gebruik kunnen maken van internet op hun mobiele telefoon. Begin 2009 waren er al ongeveer 2½ miljoen Nederlanders die gebruik maken van internet op hun mobiele telefoon. Consumenten gebruiken mobiel internet voornamelijk voor , het lezen van nieuws, en het gebruiken van kaarten zoals Google Maps om bijvoorbeeld routeaanwijzingen te vinden. Deze activiteiten zijn al goed gericht op de mobiele gebruiker. Zo bieden de NOS en Nu.nl een mobiele versie van hun site aan, en past ook Google haar uiterlijk aan wanneer een bezoeker de mobiele telefoon gebruikt om de pagina s te bekijken. Consumenten overwegen echter ook om mobiel internet te gebruiken om bijvoorbeeld prijzen te vergelijken van winkels, informatie te krijgen over een merk of product, en om producten te kopen. Er zijn echter weinig mogelijkheden om dit ook goed te kunnen doen met de mobiele telefoon. Grote winkelketens zoals Bol.com en de HEMA geven mobiele bezoekers geen website die snel en gemakkelijk in gebruik is, waardoor ze niet lang zullen blijven hangen. Consumenten willen meer doen met mobiel internet, maar door de geringe aanwezigheid van mobiele websites van bijvoorbeeld winkelketens en internetwinkels is er voor de consument nog weinig mee te doen. De techniek heeft lang in de weg gestaan van de adoptie van een mobiele website door commerciële ondernemingen. De mogelijkheden die het vroegere WAP en i-mode boden waren immers gering. Nu mobiele telefoons volwaardige internetbrowsers hebben, zijn de mogelijkheden om de consument een passende ervaring te bieden op een mobiele site sterk toegenomen. Een mobiele site kan veel bieden. Van eenvoudig uithangbord met productinformatie, 8

11 tot direct contactkanaal met een telefoonnummer dat direct gebeld kan worden vanaf de mobiele site. Zelfs een volwaardige internethandel is mogelijk vanaf de mobiele site, mits aan bepaalde voorwaarden wordt voldaan. Een mobiele website kan op verschillende plekken in het verkoopproces ingezet worden. Van informeren tot oriënteren, en van bestellen tot service: de mobiele site kan net zo veelzijdig zijn als de reguliere website. Een mobiele website moet vooral functioneel zijn. Mobiele bezoekers hebben weinig tijd om door overbodige tekst te klikken. Relevante informatie moet snel toegankelijk zijn, en passend weergegeven worden op het kleine scherm dat mobiele telefoons hebben. Er moet dus goed rekening mee gehouden worden dat de site bruikbaar is op de vele verschillende schermresoluties die mobiele telefoons kunnen hebben. Hoewel Flash op het moment van schrijven met een sterk wisselende ondersteuning te maken heeft, lijkt dit in de komende jaren steeds beter ondersteund te worden door telefoonproducenten. toepassingsmogelijkheden die er voor de mobiele website zijn, hoeft deze zich niet te beperken tot een statische pagina met een paar regeltjes tekst. Mobiele websites kunnen net zo kleurrijk en mooi zijn als de internetpagina s die we elke dag op onze notebook of desktopcomputer bekijken. Wanneer de mobiele site als verkoopkanaal ingezet wordt, moet er wel nagedacht worden over de betaalmethoden die aangeboden worden. De huidige betaalmethoden die op internet veelgebruikt zijn om mee vooruit te betalen, ideal en bankoverschrijving, zijn niet goed bruikbaar voor een mobiele internetgebruiker. Tot het moment dat er een betaalmethode in gebruik genomen wordt die goed bruikbaar is voor mobiele internetgebruikers, zal het dus belangrijk zijn om de mobiele klant de mogelijkheid te geven om achteraf zijn of haar bestelling te betalen. Ook het soort producten dat aangeboden wordt in de mobiele webshop, moet overwogen worden. Producten zoals sieraden of meubels willen consumenten meestal toch eerst zien voordat tot koop wordt overgegaan. Met een groeiend gebruik van mobiel internet, is het belangrijk om op tijd de consument een website aan te bieden die een passende ervaring biedt op zijn of haar toestel. Een website die langzaam laadt en slecht bruikbaar is tijdens het gebruik van mobiel internet, zal er immers voor zorgen dat er een negatieve associatie gemaakt zal worden met de website. En met de Mobiel internet is hot. Steeds meer consumenten in Nederland ontdekken de mogelijkheden, en er liggen daardoor genoeg kansen voor bedrijven om deze groeiende markt te bedienen. Consumenten hebben de techniek omarmd. Het is nu aan het bedrijfsleven om deze mensen te bedienen van relevante informatie, diensten en producten. 9

12 INLEIDING Sinds mijn introductie tot het mobiele platform bij de minor Web & Mobile op de Hogeschool Rotterdam, ben ik gefascineerd door de mogelijkheden die onze mobiele telefoons bieden voor de toekomst. Mijn aandacht werd vooral getrokken door het aanbod van internet op de mobiele telefoon. Internet biedt ons op de computer of laptop al een veelvoud aan mogelijkheden voor het verkrijgen van nieuws en entertainment, maar bijvoorbeeld ook voor het doen van aankopen, e-shopping. Wat mij echter opviel was dat ondanks de groei die het mobiele internet doormaakt, het aanbod vanuit het professionele bedrijfsleven achterblijft. De meeste nieuwswebsites zijn inmiddels goed bereikbaar met de mobiele telefoon, maar veel grote winkels, merken en bekende websites zijn nog niet aanwezig op het mobiele internet. Waarom hebben deze bedrijven nog geen website die zich toespitst op de mobiele bezoeker? BBProbleemstelling Het probleem is dus duidelijk: steeds meer consumenten maken gebruik van mobiel internet, maar deze kunnen de websites van allerlei ondernemingen niet bekijken op hun mobiele toestel. Dit probleem lijkt ontstaan te zijn door technische, maar ook praktische vragen die het mobiele platform met zich meebrengen. De hoeveelheid verschillende mobiele telefoons is groot, en het maken van een website die geschikt is voor al deze toestellen lijkt een onmogelijke taak. Daarnaast zijn er ook praktische vragen die bedrijven ervan weerhouden een mobiele website te maken. Waarom moet er een speciale site ontwikkeld worden voor mobiele telefoons? Alle informatie is toch al op de gewone website aanwezig? En heeft een dergelijke mobiele website wel een toegevoegde waarde voor mijn onderneming? BBOnderzoeksvraag Deze vragen hebben mij ertoe gebracht om deze situatie in kaart te brengen, om zo de ontwikkeling van het mobiele internet te stimuleren. De hoofdvraag van dit onderzoek is daarom als volgt: Op welke wijze kan een mobiele website een toegevoegde waarde leveren in het verkoopproces van ondernemingen die producten of diensten leveren aan consumenten? Om hier een antwoord op te vinden, zal ik de volgende deelvragen gaan beantwoorden: LL Wat is mobiel internet? LL Wat is een mobiele website? LL Wat zijn de voor- en nadelen van een mobiele website in vergelijking met een reguliere website? LL Op welke manier kan een mobiele website een toegevoegde waarde zijn voor consumenten? LL Op welke manier kan een mobiele website 10

13 gebruikt worden in het verkoopproces van een onderneming? Deze vragen zal ik door middel van literatuuronderzoek en het afstudeerproject beantwoorden in dit document. Als het antwoord op deze vragen gevonden is, zal ik een conclusie met aanbevelingen kunnen geven voor de toepassing van mobiele websites door ondernemingen die een product of dienst leveren aan consumenten. BBKennisgebied Dit onderzoek zal ik uitvoeren vanuit een commercieel, en een technisch standpunt. Enerzijds is dit onderzoek gericht op het vinden van een concrete toepassingsmethode voor het gebruik van mobiele websites door bedrijven en commerciële instellingen. Anderzijds wordt dit onderzoek uitgevoerd om de technische kant van de ontwikkeling van mobiele websites te belichten. Zo kan ik ontwikkelaars een houvast bieden waarmee ze inzicht krijgen in de technische, grafische en inhoudelijke beperkingen en mogelijkheden die het mobiele platform biedt. BBDoelstelling Het doel van dit onderzoek is om de ontwikkeling van het mobiele web te stimuleren, zodat consumenten en ondernemingen er meer profijt van kunnen halen. Dit hoop ik te bereiken door inzicht te geven in de praktische en technische (on)mogelijkheden die dit platform biedt. Daarnaast hoop ik met het afstudeerproject inzicht te geven in de stappen die genomen moeten worden om een mobiele website op te zetten. BBRelevantie De uitkomst van dit onderzoek heeft een zeer sterke praktische relevantie. De conclusies en aanbevelingen die in dit document worden aangeleverd kunnen zorgen voor de ontwikkeling van nieuwe mobiele websites, die ook in gebruik genomen kunnen worden. Zo draagt dit onderzoek bij aan de verdere ontwikkeling en groei van het mobiele internet in Nederland. Onderzoeksmethode Mijn onderzoeksmethoden zullen grotendeels kwantitatief, beschrijvend en empirisch zijn. Om een goede theoretische basis te hebben voor het afstudeerproject, wordt er een kwantitatief onderzoek uitgevoerd om te onderzoeken wat het draagvlak is van mobiel internet in Nederland, en welke beperkingen en mogelijkheden de mobiele telefoons van dit moment bieden. Bij dit onderzoek zullen bepaalde fenomenen, zoals mobiel internet en mobiele websites, ook nader beschreven worden. 11

14 BEGRIPPENLIJST»» 1G, 2G, 2.5G, 3G, 3.5G, 4G De benaming van [#]G wordt gebruikt om de generatie aan te duiden van het mobiele netwerk. Zie ook GSM, GPRS, UMTS, HSDPA, LTE, WiMAX.»» 3GPP LTE 3GPP Long Term Evolution behoort tot de vierde generatie voor mobiele netwerken. Deze biedt wederom een verhoogde snelheid ten opzichte van zijn voorgangers.»» ASID Anonymous Subscriber ID is een identificatiemethode die in mobiele applicaties gebruikt kan worden voor gebruikersidentificatie.»» Barcode # A B Barcode of streepjescode is de benaming voor een opeenvolging van lijnen die een code representeren die door een scanner gelezen kan worden.»» Call-to-action Het doen van een oproep tot het ondernemen van actie door een gebruiker. D»» Data-abonnement C Een abonnement dat bij veel telecomproviders kan worden afgesloten voor het gebruik van diensten zoals mobiel internet, waarbij veelvuldig data verstuurd wordt.»» Device Detection Het herkennen van het apparaat dat gebruikt wordt om een website te bekijken, en aan de hand van deze gegevens bepaald gedrag uitvoeren.»» ecommerce E 12

15 Een verzamelnaam voor de manieren waarop via computernetwerken handel gedreven kan worden. F»» Flat-fee Een prijsstructuur waarbij een vast bedrag wordt gevraagd voor een dienst, ongeacht hoeveel deze wordt gebruikt.»» GPRS G General Packet Radio Service, een uitbreiding op het GSM-netwerk. GPRS biedt een verhoogde snelheid op het GSM-netwerk, en wordt ook aangeduid als 2.5G.»» GPS Het Global Positioning System, een wereldwijd satellietplaatsbepalingssysteem. Hiermee kan de locatie van een apparaat bepaald worden.»» GSM Global System for Mobile Communications, een standaard voor digitale mobiele telefonie. GSM wordt beschouwd als de tweede generatie van het mobiele telefonienetwerk (2G). H»» HSDPA High-Speed Downlink Packet Access is een nieuwe versie van de UMTS standaard. HSDPA biedt een hogere snelheid dan standaard UTMS, en wordt daarom ook wel 3.5G genoemd. I - J - K - 13

16 »» LBS Zie Location-Based Service.»» Location-Based Service Een dienst die gebruik maakt van locatiegegevens van de gebruiker. Met bijvoorbeeld een postcode of GPSlocatie kan informatie getoond worden passend bij de locatie waar de gebruiker zich bevindt.»» LTE Zie 3GPP LTE.»» Matrixcode Een matrixcode, ook wel tweedimensionale barcode, is een manier om informatie op een andere manier op te slaan. Het is vergelijkbaar met een reguliere eendimensionale streepjescode, maar een matrixcode kan meer informatie bevatten. Zie ook barcode, QR-code.»» MMS L M Een uitgebreidere vorm van de SMS. Met MMS kan er naast tekst ook andere media zoals afbeeldingen, geluid of video meegestuurd worden. N - - O P»» Pixel Een enkele punt in een digitaal beeld of op een beeldscherm. Q»» QR-code Een QR-code is een tweedimensionale streepjescode die in 1994 is ontwikkeld door Denso-Wave. Deze kan meer informatie bevatten dan een reguliere streepjescode. Zie ook barcode. 14

17 »» Resolutie R De benaming voor het aantal pixels op een oppervlakte, zoals een beeldscherm. Hoe meer pixels, hoe hoger de resolutie.»» Rich Media Een andere naam voor interactieve media. In de context van dit document wordt er voornamelijk gedoeld op het gebruik van Adobe Flash op een website.»» Short Code S Een kort nummer waar SMS-berichten naar gestuurd kunnen worden, vaak in de vorm van een codewoord. Dit is eenvoudiger om te onthouden dan een volledig 06-nummer.»» SMS SMS staat voor Short Messaging Service, en is het protocol dat gebruikt wordt om korte tekstberichten te verzenden en ontvangen. Een dergelijk bericht wordt ook wel een sms genoemd. T -»» UMTS Universal Mobile Telecommunications System, de derde generatie van het mobiele (telefonie)netwerk, ook wel aangeduid met 3G. U V - W»» WAP Wireless Application Protocol; een methode om internetdiensten via een mobiele telefoon aan te bieden. 15

18 »» WiMAX WiMAX staat voor Worldwide Interoperability for Microwave Access is een standaard voor het mobiele netwerk. Deze behoort evenals LTE tot de vierde generatie draadloze netwerken. X - - Y Z - 16

19 17

20 18 LITERATUURONDERZOEK

21 19

22 MOBIEL INTERNET IN NEDERLAND Wat ooit een overbodige dienst leek zonder toekomst, is dankzij de inspanningen van de telecomindustrie uitgegroeid tot een platform met een gigantisch potentieel. Getransformeerd van traag teletekst naar razendsnelle leverancier van nieuws en entertainment: het mobiele internet. Het mobiele internet verwijst naar het bekijken van het internet met behulp van een mobiele telefoon of PDA. Het mobiele internet in Nederland heeft sinds de eerste stapjes in 1999 een ware evolutie door gemaakt. Van de eerste WAP-portalen die beschikbaar werden dankzij KPN, zijn we nu aangekomen bij een bijna volwaardige internetbeleving op onze mobiele telefoons, dankzij een snel datanetwerk en grote kleurenbeeldschermen. We zijn van iets dat leek op teletekst op de mobiele telefoon aangekomen bij mobiele websites met grote full colour afbeeldingen en streaming audio en video. in Finland, word geconcludeerd dat deze groei in de komende jaren zal doorzetten. De groei volgt uit de ontwikkeling van nieuwe mobiele netwerken, de ontwikkeling van nieuwe en betere mobiele telefoons, en de opkomst van flat-fee data-abonnementen waarmee onbeperkt gebruik gemaakt kan worden van mobiel internet. Deze drie factoren hebben ervoor gezorgd dat het benaderen van mobiel internet sneller, beter en goedkoper is geworden. BBGeschiedenis van het mobiele internet De ontwikkeling van mobiele netwerken heeft in de afgelopen 10 jaar de snelheid van het datanetwerk laten stijgen van 9,6 Kilobit per seconde in 1999 naar een mogelijke snelheid van 7,2 Megabit per seconde in Dit zorgt ervoor dat we nu met een veel hogere snelheid over het mobiele internet kunnen surfen. Aan de hand van cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek 1 (CBS) en het Open Mobiel Internet Initiatief 2 (OMI 2 ) blijkt dat er in 2008 tussen de 1,2 en 1,6 miljoen gebruikers maandelijks één of meerdere keren met hun mobiele telefoon het internet op gaan. Dit is ruim 10 procent van de totale internetbevolking in Nederland. De groei van mobiele internetgebruikers is van 2007 naar 2008 met ongeveer 30 procent gegroeid. En uit onderzoek van de TU Delft, dat de cijfers van Nederland heeft vergeleken met de cijfers In 1999 werd het GSM-netwerk gebruikt om de eerste WAP-diensten aan te bieden. Telefoons die beschikten over ingebouwde WAP-functionaliteit konden hiermee nieuws en informatiediensten vinden op het mobiele internet. De lage snelheid, hoge kosten en de gelimiteerde functionaliteit van mobiele telefoons zorgden er echter voor dat er slechts zeer beperkt gebruik van werd gemaakt. Een voorbeeld van WAP 20

23 Het jaar 2002 was het jaar van i-mode van KPN. Ondanks de verhoogde snelheid van het GPRS-netwerk waar gebruik van werd gemaakt, en de verbeterde kwaliteit van beeldschermen van mobiele telefoons, kwam het initiatief nooit goed van de grond in Nederland. Dit in tegenstelling tot de Aziatische markt, waar i-mode een gigantisch succes werd met miljoenen gebruikers. i-mode van KPN dit moment experimenten met het WiMAX- en LTEnetwerk. Deze maken nog hogere snelheden mogelijk. De Nederlandse telecomproviders hebben echter nog geen definitieve keuze gemaakt tussen de twee mogelijke netwerken. Het zal niet eerder dan 2010 zijn voordat een van deze netwerken voor consumenten in Nederland bruikbaar zal zijn. Sinds de introductie van het UMTS-netwerk in 2004 is het mobiele internet steeds populairder geworden, hoewel het nog tot 2007 zou duren voordat het daadwerkelijk een veelgebruikte dienst zou worden. De steeds geavanceerdere mobiele telefoons, met een groot kleurenbeeldscherm en een goede mobiele internetbrowser zorgen ervoor dat steeds meer mensen gebruik kunnen maken van mobiel internet. Daarnaast zijn er ook flat-fee data-abonnementen geïntroduceerd door de verschillende telecomproviders, waardoor de kosten voor het gebruik van mobiel internet duidelijk en inzichtelijk zijn geworden. De huidige ontwikkeling van nieuwe standaarden voor het mobiele netwerk laat zien dat er nog veel hogere snelheden binnen bereik liggen. Zo zijn er op Mobiel internet anno

24 BBGebruik van mobiel internet in Nederland Het gebruik van mobiel internet in Nederland is sinds 2007 onderdeel van de onderzoeken van het Centraal Bureau van de Statistiek. Uit de cijfers van 2008 van het onderzoek naar de Digitale Economie blijkt dat 1 op de 10 Nederlanders tussen de 12 en 74 jaar in 2008 gebruik heeft gemaakt van mobiel internet. Tevens is uit het onderzoek op te maken dat het profiel van de mobiele internetgebruiker veel lijkt op het profiel van de e-shopper. Zowel e-shoppers als mobiele internetgebruikers zijn voornamelijk mannen, jongeren en hoger opgeleiden. Tevens hebben ze een gemiddelde tot hoge vaardigheid in het gebruik van internet. De TU Delft concludeert uit haar onderzoek naar het gebruik van mobiele diensten 3 dat een gestage stijging in het gebruik van mobiele diensten, waaronder mobiel internet, waarschijnlijk is. Deze conclusie wordt getrokken na vergelijking met de cijfers van het gebruik van mobiele diensten in Finland. In Finland heeft er een paar jaar geleden een soortgelijke toename van het gebruik van mobiele diensten voorgedaan. Nederland lijkt wat betreft het gebruik van mobiele diensten een paar jaar achter te lopen op Finland. Zo werd in 2008 mobiel internet in Nederland door 19% van de respondenten op het onderzoek gebruikt. In Finland ligt dit aandeel echter op 36%. Mobiel internet komt ook voor steeds meer mensen binnen handbereik door de nieuwe mobiele telefoons die op de markt verschijnen. Uit onderzoek van het Amerikaanse Telephia in 2006 blijkt dat Europeanen gemiddeld twee jaar doen met hun mobiele telefoon. Wanneer iemand in het bezit is van een mobieltje dat nog niet beschikt over de capaciteiten om het internet te bezoeken, dan is de kans groot dat dit toestel over één of twee jaar vervangen word door een model dat deze capaciteiten wel heeft. Dit wordt ondersteund door de gegevens die ik verkregen heb bij het onderzoek naar populaire mobiele telefoons en hun specificaties. Vrijwel alle veel verkochte nieuwe mobiele toestellen zijn in het bezit van een groot beeldscherm met een minimale schermresolutie van 240x320 pixels, en kunnen gebruik maken van het 3G mobiele netwerk. Volledige specificaties van de populaire mobiele telefoons in maart 2009 is te vinden in de bijlage Populaire mobiele toestellen. Met de middelen die consumenten inmiddels tot hun beschikking hebben voor mobiel internet, heeft het er alle schijn van dat het gebruik hiervan in de komende jaren nog gestaag zal stijgen. Er is een snel mobiel netwerk in Nederland aanwezig, en het grootste deel van de mobiele telefoons zijn anno 2009 zeer goed in staat om een goede weergave van websites te geven. Samen met de cijfers van het CBS en de TU Delft over het gebruik van mobiel internet, lijkt deze de komende jaren een significant aandeel in het internetgebruik te verwerven. 22

25 Een strip van Dilbert: mobiele telefoons hebben steeds meer mogelijkheden. Bron: Referenties 1. CBS: Mediaproducten steeds meer via internet (28/10/2008), p Mesker, S. en Rutten, L.: Mobiel internet in Nederland Gebruik van mobiele sites: het web achterna? (24/6/2008), p CBS: De Digitale Economie (17/12/2008), p

26 MOBIELE WEBSITES Het gebruik van internet op de mobiele telefoon is een compleet andere ervaring dan het internetten op de laptop of desktop computer. Naast de technische beperkingen, geeft ook de manier waarop we het internet gebruiken op de mobiele telefoon een andere beleving. BBWat is een mobiele website? In het kort is een mobiele website een website die gemaakt is om optimaal gebruik te maken van de mogelijkheden en beperkingen die de mobiele telefoon met zich mee brengt bij het surfen op het (mobiele) internet. Kijkend naar de technische beperkingen valt het kleinere beeldscherm direct op. Daarnaast is het besturen van een mobiele telefoon een groot verschil met het besturen van een computer. Op onze desktop pc werken we met een muis en toetsenbord. De meeste mobiele telefoons beschikken echter over niet meer dan het 12-delige cijfertoetsenbord, met een paar extra knoppen die als selectieknoppen en pijltjestoetsen dienen. Ook bieden de meeste mobiele browsers niet dezelfde functionaliteit als de internetbrowsers voor de pc, zoals Internet Explorer en Firefox. Zo is de ondersteuning voor Rich Media in de vorm van Adobe Flash ten tijde van schrijven beperkt aanwezig, en wordt ook Javascript niet, of niet volledig ondersteund, afhankelijk van de ouderdom van de mobiele browser. Bij de gebruikersbeleving is er een groot verschil tussen de mobiele telefoon en een pc. Nielsen NetRatings meldde dat in 2007 een internetbezoek gemiddeld 56 minuten duurde. Voor het mobiele internetbezoek lag het gemiddelde echter op minder dan 5 minuten. Mobiele internetgebruikers surfen meestal niet zomaar even rond, zoals dat wel gebruikelijk is op een computer. De mobiele internetter is doelgericht op zoek; naar specifieke informatie, een mobiele dienst, of bijvoorbeeld naar zijn favoriete band. Het mobiele internet is dus meer to the point en heeft een duidelijke focus op contextspecifieke informatie. Zoals Per Holmkvist, Managing Director van Mobiento zegt: We zien de reguliere website als een supermarkt. We kunnen op veel manieren van de ingang naar de caissière toe, en het productaanbod is zeer groot en divers. De mobiele website lijkt echter meer op een gemakswinkel. Je kunt maar op 1 manier van de ingang naar de caissière toe, en de meeste keuzes zijn al voor je gemaakt. Vaak kun je niet uit meer dan 1 merk shampoo kiezen. 4 Dit voorbeeld geeft een goede illustratie van het verschil tussen het reguliere en het mobiele internet. Bij de een kijk je rustig rond, loop je alle onderdelen af. Bij de ander ga je snel naar binnen om datgene wat je zocht te halen, en ben je snel weer buiten. 24

27 BBHoe is een mobiele website opgebouwd? Het belangrijkste dat een mobiele website moet bieden is informatie die relevant is in de context waarin mobiele telefoongebruikers zich bevinden. Deze gebruikers hebben geen behoefte aan de uitgebreide geschiedenis van een bedrijf of merk, maar willen liever contactinformatie zien om een tafel voor twee te reserveren voor vanavond bij het restaurant in de stad. Of ze zoeken de adviesprijs van de nieuwste gadget die door het bedrijf is uitgebracht, samen met de adressen van winkels in de buurt die dit product verkopen. Dit zijn voorbeelden van informatie die de mobiele internetgebruiker de mogelijkheid geven om direct actie te ondernemen nadat ze de informatie hebben gevonden. Hoewel er tot nog toe enkel voorbeelden genoemd zijn voor retailers met een fysieke winkel, zijn er ook mogelijkheden voor online retailers op het mobiele web. Of en in hoeverre de online retail ingezet kan worden naar het mobiele platform is afhankelijk van het soort producten dat aangeboden word. Het ligt niet in de lijn der verwachting dat mobiele internetbezoekers meubels of dure sieraden via hun mobiele telefoon zullen kopen. Deze producten zullen mensen immers willen zien en voelen voordat tot koop wordt overgegaan. De mobiele telefoon is echter wel zeer geschikt voor kleine, of digitale aankopen. Spelletjes, wallpapers of muziek zijn immers ook direct bruikbaar op de mobiele telefoon. Digitale muziekbestanden kunnen Ook de huidige president van de Verenigde Staten Barack Obama werd tijdens zijn campagne voor het presidentschap ondersteund door een mobiele website, waar nieuws en video s bekeken konden worden. 25

28 gekocht worden op een website, en direct naar de mobiele telefoon gedownload worden. Vervolgens kunnen ze direct beluisterd worden op de mobiele telefoon. Op het gebied van betalingsmethoden voor de mobiele telefoon is er nog geen veelgebruikte methode zoals ideal dat is voor het internet. In de loop van 2009 zullen de mobiele netwerk operators zoals KPN, Vodafone en T-Mobile een afrekensysteem voor mobiel internet gaan aanbieden 5. Dit zal zich wel beperken tot digitale content. Er is ten tijde van schrijven nog niks bekend over toekomstige mobiele betaalmethoden van andere partijen. BBMobiele websites in Nederland De meeste bedrijven hebben reeds een website. Het percentage dat ook een mobiele website heeft ligt echter laag. De grote vraag is dan ook of een mobiele website wel nodig is. Hier is eigenlijk maar één antwoord op: ja. Alle Nederlandse consumenten hebben een mobiele telefoon. Bijna alle mobiele telefoons zijn geschikt om het mobiele internet mee te bezoeken. Als een bedrijf controle wil hebben over de manier waarop het zich toont op het mobiele web, zal er actie ondernomen moeten worden. Consumenten kunnen proberen om de website via de mobiele telefoon te bekijken, ongeacht of er een specifieke mobiele website aanwezig is. In het beste scenario ziet de reguliere website er niet uit op een mobiele telefoon, maar heeft de bezoeker een flat-fee abonnement zodat het bezoeken van de website hem bijna niks heeft gekost. In het slechtste scenario wordt het bedrijf aangerekend dat er geen rekening gehouden wordt met mogelijke klanten, doordat de tijd en het geld van de bezoeker verspild worden met het downloaden van een website die niet goed te bekijken is op de mobiele telefoon. Als we kijken naar de adoptie van mobiele websites in Nederland, dan valt in het onderzoek van OMI 2 te zien dat ongeveer een kwart van de veelbezochte websites op het internet ook een mobiele versie van hun site aanbieden 6. Per informatiecategorie van websites zit er echter een groot verschil tussen de percentages. Zo biedt 60 procent van de populaire nieuwswebsites een mobiele variant aan, maar ligt het percentage voor websites over bijvoorbeeld ecommerce of Health & Leisure op slechts 15 procent. De mobiele website van Amazon.com is op ieder moment en op elke locatie te bekijken. Gebruikers kunnen zelfs vanaf hun mobiel allerlei producten kopen door de koppeling met hun gebruikersaccount op Amazon. com. 26

29 Er zijn nog maar weinig winkelketens en webshops die ook een mobiele site hebben. Deze worden echter wel gezocht op het mobiele web, zo blijkt uit zoekgegevens van de mobiele telecomproviders. Enkele voorbeelden zijn de Mediamarkt en de HEMA, maar ook webshops als Bol.com. Ook in deze sector is er dus vraag naar relevante mobiele content. Begin 2009 is de aanwezigheid van een mobiele site echter nog zo sporadisch dat er een kloof is ontstaan tussen de vraag naar mobiele content, en het aanbod hiervan. Volgens Joris van Heukelom 7 zal dit echter snel verleden tijd zijn. Het tipping point is bereikt, de mobiele bom is ontploft. Het gebruik van mobiel internet is zo snel gestegen, en op zo n hoog punt terecht gekomen, dat uitgevers, adverteerders en mediabureaus nu toch echt actie moeten ondernemen en het mobiele platform moeten gaan gebruiken. Referenties 4. Holmkvist, P.: Do We Really Need a Mobile Web Site?, 5. Brackel, P.: Internet op je mobiele telefoon - update December 2008, p Mesker, S. en Rutten, L.: Mobiel internet in Nederland Gebruik van mobiele sites: het web achterna? (24/6/2008), p Heukelom, J. van: Column: De mobiele bom is ontploft, 27

30 REGULIERE VERSUS MOBIELE WEBSITES Er zijn een aantal belangrijke punten te ontdekken waarop het ontwerpen voor, en het bekijken van mobiele websites verschillend is ten opzichte van reguliere websites. Beeldschermen, besturing, de snelheid van het netwerk en andere mogelijke valkuilen die kunnen ontstaan bij het ontwikkelen van een mobiele website worden hier besproken door de vergelijking aan te gaan met de uitgangspunten die we als uitgangspunt nemen wanneer we een reguliere website maken. BBSchermresolutie en -verhouding Het verschil tussen de schermen van een mobiele telefoon en een desktop computer is te vinden in de schermresolutie, de afmetingen van het scherm, en de verhouding tussen de hoogte en breedte van het scherm. Naast het feit dat het scherm van een mobiele telefoon fysiek een stuk kleiner is, is ook de resolutie van het beeldscherm kleiner. De standaard schermresolutie die vaak aangehouden word bij het ontwikkelen van een reguliere website is 1024 x 768 pixels. De meeste computers zullen de website bij deze afmetingen goed en volledig kunnen weergeven. Het verschil tussen de schermresoluties van mobiele toestellen is echter zo groot, dat het moeilijker is om één enkele resolutie als uitgangspunt te nemen. Het scherm van een mobiele telefoon kan een resolutie hebben zo klein als 128 bij 128 pixels, maar ook zo groot zijn als 800 bij 480 pixels, met vele verschillende resoluties er tussen in. Hierbij is het verschil zo groot, dat wanneer de kleinste resolutie als standaard gebruikt zou worden, er zoveel witruimte zou zijn op de grotere schermen dat de weergave verre van optimaal zou zijn. Het heeft er echter alle schijn van dat er binnenkort ook voor het ontwerpen van mobiele websites een standaardresolutie gehanteerd kan worden. De populaire mobiele telefoons van 2008 hebben allemaal een schermresolutie van minimaal 240 x 320 pixels. Deze trend lijkt ook in 2009 door te zetten. Wanneer meer mensen in het bezit komen van een mobiele telefoon met een dergelijke schermresolutie, zal het makkelijker worden om een resolutie te vinden die als standaard gebruikt kan worden bij het ontwerp. Een ander punt waar op gelet moet worden is de verhouding tussen de breedte en hoogte van het scherm. Bij computers is het gebruikelijk dat het scherm breder is dan dat het hoog is. Mobiele telefoons zijn echter een ander verhaal. De schermen van deze toestellen zijn vrijwel altijd verticaal gepositioneerd, en zijn dus hoger dan dat ze breed zijn. Hier moet dus rekening mee gehouden worden wanneer er een mobiele website ontworpen word. Reguliere websites zijn horizontaal georiënteerd. Mobiele websites werken door de schermverhouding beter in een verticale oriëntatie. 28

31 BBBesturingsmethode De combinatie van een muis en toetsenbord zorgt ervoor dat we snel en effectief door een website kunnen navigeren. Typen is zeer gemakkelijk met het volledige QWERTY toetsenbord, en met de muis kunnen we allerlei objecten aanklikken en verslepen. Mobiele telefoons beschikken echter niet over deze besturingsmethode. Veel mobiele toestellen zijn beperkt tot een 12-delig toetsenbord, met een paar extra richtingstoetsen om naar links, rechts, omhoog en omlaag te navigeren. Typen duurt met een dergelijk toetsenbord een stuk langer, en een object aanklikken kost meer tijd omdat er met richtingstoetsen naartoe bewogen moet worden. De Apple iphone, met touchscreen De besturingsmogelijkheden voor mobiele telefoons worden anno 2009 steeds uitgebreider. De introductie van de Apple iphone in 2008 in Nederland heeft ertoe geleid dat er steeds meer mobiele telefoons met een touchscreen op de markt te vinden zijn. Ook is er bij verschillende mobiele telefoons een QWERTY toetsenbord te vinden, waardoor ook het typen van lange teksten eenvoudiger wordt. Echter, niet alle moderne telefoons bieden deze besturingsmethoden aan. Er moet nog steeds rekening gehouden worden met de traditionelere besturing door middel van het 12-delige toetsenbord met richtingstoetsen op een mobiele telefoon. Sony Ericsson Xperia X1 met QWERTY toetsenbord Nokia N95 met 12-delig toetsenbord en extra richtings- en functietoetsen 29

32 BBNetwerkverbinding Het aantal breedband internetverbindingen in Nederland ligt zeer hoog. Hierdoor hebben de meeste consumenten hier toegang tot internet via een zeer snelle dataverbinding. De snelheden op het mobiele netwerk liggen echter nog niet zo hoog als dat van het vaste breedbandnetwerk zoals veel computers dit gebruiken. Een langzamere verbinding zorgt ervoor dat websites minder snel geladen worden. De grootte van webpagina s voor een mobiele website moet dus niet te groot zijn, om ervoor te zorgen dat deze snel weergegeven worden op het scherm van de mobiele telefoon. Met de technische ontwikkelingen die het draadloze mobiele netwerk ondergaat, komen snellere dataverbindingen wel snel binnen bereik. Long Term Evolution (LTE) van 3GPP is een voorbeeld van een nieuwe standaard die de snelheid van het mobiele netwerk nog verder kan verhogen. Hoewel de telecomproviders in Nederland nog geen beslissing hebben genomen over de weg die zij in zullen slaan voor een sneller netwerk, zal telefoonfabrikant Nokia vanaf 2010 mobiele telefoons op de markt brengen die LTE ondersteunen. Zo komen hogere snelheden op het mobiele netwerk binnen handbereik voor consumenten. reguliere websites beschikken vrijwel alle computers over de benodigdheden om animaties en filmpjes gemaakt met Flash weer te geven. Op mobiele toestellen ligt de situatie ingewikkelder. Bepaalde oude mobiele toestellen ondersteunen vroege versies van Flash Lite. Omdat de meeste van deze toestellen een gesloten besturingssysteem hebben, is het hiervoor niet mogelijk om Flash bij te werken naar een nieuwere versie. Een groeiend aantal nieuwere mobiele telefoons ondersteunt Flash, maar dit is nog lang niet de meerderheid van de mobiele toestellen. En hoewel Adobe hard aan het werk is om de nieuwe Flash Lite Player naar mobiele toestellen te brengen, zal het nog even duren voordat de ondersteuning voor Flash Lite zo groot is dat vrijwel alle mobiele telefoons Rich Media kunnen weergeven. Adobe Flash: ook op de Apple iphone is dit ten tijde van schrijven nog niet beschikbaar. BBOndersteuning voor Rich Media De ondersteuning voor Rich Media zoals Adobe Flash is erg verschillend op het mobiele platform. Voor 30

33 BBMoment en duur van gebruik Naast de technische verschillen tussen reguliere en mobiele websites, zit er ook een verschil in het moment van het gebruik, en de duur van het gebruik van de (mobiele) website. Nielsen Netratings deed in 2007 onderzoek naar de duur van een gemiddelde internetsessie. Hierbij werd ook gekeken naar de duur van een mobiele internetsessie. Het verschil is aanzienlijk. Waar een gemiddelde internetsessie op een computer in 2006 bijna een uur duurde, was dit op het mobiele internet nog geen vijf minuten. Mobiele internetters lijken dus minder tijd te hebben of te nemen om de informatie die ze zoeken te bemachtigen. Daarnaast is ook het moment van gebruik verschillend. Een computer wordt thuis of op het werk gebruikt, zittend achter een tafel of bureau. Echter, het mobiele internet kan altijd en op elk moment benaderd worden. De mobiele telefoon wordt overal mee naartoe genomen, en kan dus ook op elk moment ingezet worden voor mobiele diensten. Even snel in de trein het nieuws lezen, onderweg naar huis. Of nog even kijken of er nieuwe s in het digitale postvakje liggen op de weg naar kantoor. Dit moment van gebruik draagt ook bij aan de duur van gebruik: het wordt even snel tussendoor gebruikt, in dat spaarzame moment onderweg dat de gebruiker zijn mobiele telefoon erbij pakt voor een beetje digitale informatie. Reguliere websites versus mobiele websites: een korte uitleg op 31

34 MOBIELE SITES VOOR CONSUMENTEN Het mobiele internet is ontdekt door de consumenten. Inmiddels surfen rond de anderhalf miljoen Nederlanders regelmatig op het mobiele web. Dit is echter nog lang niet het totaal aan mobiele telefoonbezitters in Nederland. Dus is het de vraag wat consumenten nu doen met hun mobiele telefoon, en wat ze van het mobiele internet verwachten. In dit hoofdstuk gaan we dieper in op het gebruik van de mobiele telefoon, en het mobiele internet door consumenten. Op deze manier kan er een beeld gevormd worden van de waarde en activiteiten die consumenten zoeken in het mobiele internet, en de wijze waarop mobiele websites in kunnen spelen op deze behoeften. BBWat kunnen consumenten op hun mobiel? De hedendaagse mobiele telefoon biedt een breed scala aan mogelijkheden. Het is niet enkel een telefoon, het is een compleet multimediatoestel. Je kunt ermee bellen en sms en. Met de ingebouwde camera maak je foto s en filmpjes, welke je kunt versturen naar vrienden en familie via MMS of . Ingebouwde GPS geeft je de mogelijkheid om een routebeschrijving op te vragen naar dat restaurant waar je nog niet eerder geweest bent. In de trein luister je naar je favoriete muziek op je mobiele telefoon, of bekijk je de uitzending van het NOS Journaal van 8 uur dat je gemist had. Mobiele telefoons kunnen anno 2009 bijna alles. En al deze technische ontwikkeling zorgt er voor dat er ook meer mogelijkheden tot interactie op het mobiele internet zijn. Upload foto s direct vanaf je mobiel, bekijk televisie via het mobiele internet, of verkrijg direct de routeaanwijzing naar het restaurant waarvan je de mobiele website bekijkt. De mogelijkheden voor functionaliteit op het mobiele internet zijn zeer uitgebreid. Maar welke functionaliteit wordt ook daadwerkelijk gebruikt? En welke functionaliteiten willen consumenten terug zien op het mobiele web? Deze vragen worden toegelicht aan de hand van een onderzoek, uitgevoerd door AKQA en dotmobi, naar het gebruik van, en de houding ten opzichte van mobiel internet. 32

35 33

36 BBWat doen consumenten op hun mobiel? Cijfers van het CBS laten zien dat mobiele telefonie compleet is ingeburgerd in de Nederlandse maatschappij 8. Ruim 90 procent van de Nederlanders geeft aan wel eens een mobiele telefoon te gebruiken. Dit percentage ligt bij Nederlanders tussen de 12 en 44 jaar zelfs rond de 95 procent. Toch wordt de mobiele telefoon nog maar weinig gebruikt om te internetten. Dit wordt door slechts één op de tien mobiele telefoon gebruikers gedaan. De acceptatie van mobiel internet ligt in 2008 dus nog vrij laag. AKQA en dotmobi hebben in mei 2008 onderzoek gedaan naar mobiel internetgebruik, en de houding van consumenten tegenover de mogelijkheden van mobiel internet 9. Dit onderzoek is uitgevoerd met respondenten woonachtig in zowel de Verenigde Staten als het Verenigd Koninkrijk. Hoewel dit onderzoek niet specifiek is gericht op de Nederlandse markt, kan het wel enig inzicht geven in de mogelijkheden die het mobiele internet biedt, en de wijze waarop consumenten het mobiele internet gebruiken, en zouden willen gebruiken. Van de 1650 ondervraagden, waarvan 808 uit de Verenigde Staten en 842 uit het Verenigd Koninkrijk, geeft 45 procent aan dat ze mobiel internet gebruiken om informatie op te zoeken zoals het nieuws, weer of sport. Iets meer dan een kwart van de ondervraagden, te weten 28 procent, geeft aan dat ze online kaarten gebruiken om een route te plannen of richtingsaanwijzingen te krijgen. Een iets kleinere groep surft daarnaast ook voor zijn of haar plezier rond met mobiel internet. Online winkelen met de mobiele telefoon wordt door slechts een kleine groep ondervraagden gedaan. Van de 1650 ondervraagden geeft maar 15 procent, ofwel 248 personen, aan dat ze rondkijken bij webshops op het mobiele web. Slechts 9 procent van het totaal aantal ondervraagden geeft aan ook daadwerkelijk iets gekocht te hebben met behulp van mobiel internet. Het is ook belangrijk om op te merken dat lang niet iedereen het mobiele internet al gevonden heeft. Uit het onderzoek van AKQA en dotmobi komt ook naar voren dat van 369 ondervraagden, iets minder dan de helft aangeeft dat ze simpelweg geen behoefte hebben om het mobiele internet te raadplegen. Ook geeft bijna een derde van de 369 ondervraagden aan dat de te hoge kosten van mobiel internet ervoor zorgt dat deze mensen het niet gebruiken. Deze mensen zullen pas gebruik gaan maken van mobiel internet wanneer ze duidelijk wordt op welke manier het mobiele internet toegevoegde waarde kan leveren aan hun leven. Er moeten dus niet alleen meer interessante en functionele activiteiten te doen zijn op het mobiele internet, maar dit moet ook goed gecommuniceerd worden naar consumenten toe, om deze bewust te maken van de mogelijkheden die het mobiele internet biedt. 34

37 Onderzoeksresultaten van AKQA en dotmobi naar activiteiten die consumenten ondernemen met mobiel internet. Bijna de helft van de respondenten geeft aan het nieuws te lezen op het mobiele web. Het aandeel dat mobiele webshops bezoekt ligt laag, op slechts 15 procent. Het aantal dat daadwerkelijk tot aankoop overgaat ligt zelfs nog lager. 35

38 BBWat willen consumenten op hun mobiel? Wanneer de personen in het onderzoek van AKQA en dotmobi werd gevraagd naar activiteiten die ze zouden overwegen om te doen met mobiel internet, dan komen dezelfde activiteiten naar voren die ook bij de ondernomen activiteiten genoemd werden. Het gebruik van online kaarten, en het opzoeken van informatie zoals het nieuws, weer en sport staan ook hierbij bovenaan. Het is interessant om te zien dat, wanneer gekeken wordt naar de percentages, het aantal mensen dat bepaalde activiteiten overweegt om te gebruiken, lager ligt dan het aantal mensen dat ook daadwerkelijk deze activiteiten uitvoert op het mobiele web. Dit geeft aan dat er toch factoren zijn die deze mensen verhinderen om het mobiele internet te gebruiken. bijvoorbeeld routeaanwijzingen, de weersvoorspelling bekijken, en communiceren met anderen door middel van instant messaging en het delen van foto s worden sterk overwogen. Voor bedrijven en ondernemers met een online winkel liggen er ook mogelijkheden op het mobiele platform. Ongeveer de helft van de ondervraagden overweegt om mobiel internet te gebruiken om rond te kijken op webshops. Hierbij kan gedacht worden aan een prijsvergelijking, of het opzoeken van productgegevens. Het aandeel dat ook daadwerkelijk aankopen zou doen bij mobiele webshops ligt wat lager, op 39 procent. Consumenten zijn dus bij mobiel internet sterk gericht op functionele activiteiten, maar ook winkelen op mobiele webshops wordt overwogen. Dat een groot percentage van de ondervraagden aangeeft interesse te hebben in veel van de genoemde activiteiten, geeft wel een beeld van de mogelijkheden die het mobiele internet biedt voor consumenten. Wanneer beperkende factoren zoals een lage verbindingssnelheid en hoge kosten verdwijnen, zou het goed mogelijk zijn dat ook de consumenten die nu nog enkel overwegen om het mobiele internet te gebruiken, dit ook daadwerkelijk zullen gaan doen. Functionele activiteiten kunnen op de meeste interesse rekenen van consumenten. Het verkrijgen van Ik gebruik de laatste tijd steeds meer mijn mobiele telefoon om te internetten. Nu lees ik er mijn RSS feeds, stuur een mailtje met Gmail of lees het nieuws op de mobiele sites van dagbladen en de BBC. Maar het zou ook fijn zijn als je er iets zou kunnen kopen, of in ieder geval geholpen zou kunnen worden iets te kopen. Sipke Overbeeke, blogger op 8a, online marketing blog 36

39 Onderzoeksresultaten van AKQA en dotmobi naar activiteiten die consumenten zouden overwegen om te doen op het mobiele internet. Hier komen functionele activiteiten, zoals het verkrijgen van richtingsaanwijzingen, of specifieke informatie opzoeken, naar voren als voornaamste taken die overwogen worden voor het mobiele internet. 37

40 BBWat vinden consumenten van toegevoegde waarde? In het onderzoek van AKQA en dotmobi zijn een vijftal mogelijke activiteiten voor op het mobiele web uitgediept en voorgelegd aan de respondenten. Hierbij werd hen gevraagd naar hoe nuttig zij het zouden vinden om deze activiteiten met hun mobiele telefoon en mobiel internet uit te voeren. De activiteiten die genoemd werden zijn de volgende: Inchecken op de vliegtuigvlucht met de mobiele telefoon, en de mobiele telefoon gebruiken als instapkaart. Een bar of restaurant in de omgeving zoeken en met behulp van internet een reservering maken op de mobiele telefoon. Productprijzen vergelijken tijdens het winkelen. Meer informatie verkrijgen over merken of bedrijven tijdens het winkelen. De mobiele telefoon gebruiken als een digitale coupon die gebruikt kan worden in een winkel voor aankopen. Alle vijf genoemde activiteiten werden door een ruime meerderheid van de ondervraagden beoordeeld als nuttig of zeer nuttig. Deze vijf activiteiten geven een goed beeld van de kracht van mobiel internet. Al deze activiteiten kunnen op elk moment uitgevoerd worden, en met de informatie die het mobiele internet biedt kan direct actie ondernomen worden. Zo kan het inchecken met de mobiele telefoon een hoop tijd en ergernis besparen. Een instapkaart wordt gemakkelijk vergeten. Wanneer deze op de mobiele telefoon aanwezig is, heeft de consument de instapkaart altijd bij zich. Wanneer consumenten tijdens het winkelen direct de prijzen in de winkel kunnen vergelijken met die op webshops, kunnen ze bepalen of ze een goede deal kunnen maken, en met de gegeven informatie direct actie ondernemen. Zo ook met de informatie over een bepaald merk of bedrijf. Als blijkt dat deze goed, of juist slecht bekend staat, kan de consument hier direct actie bij ondernemen. Zo hoeft de consument niet eerst naar huis om op de computer met een vaste internetverbinding meer informatie op te zoeken over een product of merk. Mobiele websites moeten contextrelevante informatie bieden, met een duidelijke call-to-action. Functioneel, contextrelevant, en actiegeoriënteerd zijn de belangrijkste kenmerken die voor het mobiele internet en mobiele websites van toepassing zijn. Referenties 8. CBS: De Digitale Economie (17/12/2008), p mobithinking, mobile-internet-usage-attitudes-study 38

41 Onderzoeksresultaten van AKQA en dotmobi naar de bruikbaarheid en waarde die een aantal uitgediepte activiteiten voor het mobiele web hebben voor de ondervraagden. Hier zitten ook veel mogelijkheden voor mcommerce: prijzen vergelijken, winkellocaties opzoeken, direct een reservering plaatsen, of het gebruiken van digitale coupons op de mobiele telefoon worden gezien als (zeer) nuttige activiteiten. 39

42 MOBIELE SITES IN HET VERKOOPPROCES Om tot een goede inzet van een mobiele website te komen voor commerciële doeleinden moet de consument door een aantal stappen geleid worden, zoals dat ook bij regulier ecommerce gedaan word. Het is niet genoeg om de potentiële klant enkel te wijzen op het bestaan van de mobiele website. Consumenten moeten naar de mobiele site geleid worden, waarna hun interesse gewekt moet worden met behulp van de juiste content die in de juiste vorm wordt gepresenteerd. Uiteindelijk is het de bedoeling dat de mobiele website een toegevoegde waarde zal vormen voor de consument, maar ook voor ondernemingen. Om te weten op welke manier een mobiele website gebruikt kan worden, plaats ik de mobiele website in het ecommerce-proces zoals dit bij De Nieuwe Zaak gehanteerd word. De website moet interesseren, oriënteren, en informeren. Dit moet de consument overhalen om een beslissing te maken, en een bestelling uit te voeren. En met een goede service de klant terug laten komen. In dit hoofdstuk wordt bekeken op welk van deze punten een mobiele website bij kan dragen aan dit verkoopproces. BBKomen De eerste stap is het bezoeken van de (mobiele) site. Deze zal dus goed onder de aandacht gebracht moeten worden bij consumenten. Dit is op verschillende manieren te doen. De mobiele site op de reguliere website onder de aandacht brengen is ecommerce volgens De Nieuwe Zaak. Bron: 40

43 een mogelijkheid, maar er kan ook gedacht worden aan speciale promoties op de mobiele website, om deze interessant te maken voor consumenten. Door middel van bijvoorbeeld QR-codes is het ook mogelijk om traditionele, geprinte media te koppelen aan de mobiele site. Een QR-code is een tweedimensionale barcode, die met behulp van software op de mobiele telefoon ingescand kan worden. Deze QR-code bevat bijvoorbeeld een hyperlink naar een mobiele website, die getoond wordt op het scherm van de mobiele telefoon, en die direct bezocht kan worden. De mogelijkheden om consumenten naar de mobiele site te leiden zijn uitgebreid, en kunnen via verschillende kanalen uitgevoerd worden. Ongeacht of dit gedaan word via traditionele geprinte media, mond-tot-mond reclame of hyperlinks op het internet, het proces zal niet starten totdat consumenten bij de website komen. QR-code met de URL van De Nieuwe Zaak BBKijken Wanneer de consument eenmaal op de mobiele site terecht is gekomen, zal deze zich oriënteren op de mogelijkheden die deze biedt. Welke informatie hier aangeboden wordt is sterk afhankelijk van de mobiele dienst die geleverd wordt. De dienst die een online verkoper biedt zal immers sterk verschillen met die van een verkoper met een fysieke winkellocatie. Ondernemingen met een of meerdere fysieke winkellocaties kan op de mobiele website informatie bieden die de bezoeker bijvoorbeeld in staat stelt om een winkel in de buurt te zoeken, de aanbiedingen die geboden worden in de winkel te bekijken, of om bijvoorbeeld telefonisch contact op te nemen met de winkel om een product te reserveren. Mogelijkheden voor online retail zijn er ook. Deze zullen wel in aangepaste vorm aan de mobiele bezoeker geleverd moeten worden. Zo is het ondoenlijk om een mobiele bezoeker door een zeer uitgebreide catalogus met honderden items te laten scrollen. Het onderzoeken welke producten interessant zijn voor mobiele bezoekers is daarom erg belangrijk. Ook is een prominente en snel te gebruiken zoekfunctie een sterk punt om het gebruiksgemak van de mobiele webwinkel te verhogen. Een mobiele website moet visueel aantrekkelijk zijn voor een goede eerste indruk, en de geleverde informatie moet relevant, snel te lezen, en overzichtelijk zijn. 41

44 BBKeuren Wanneer een mogelijke klant informatie zoekt over een product, moet deze kort en krachtig getoond worden. Afbeeldingen moet goed zichtbaar zijn op de kleine afmetingen van het scherm van de mobiele telefoon, en tekst moet in korte maar duidelijke zinnen geschreven zijn, om het goed leesbaar te houden. Het is hierbij van belang om de kleine schermafmetingen en schermresolutie in het achterhoofd te houden. Hoe minder gebruikers hoeven te scrollen om alle informatie op te nemen, hoe sneller en gebruiksvriendelijker het zal zijn. BBKiezen en kopen Als de consument de keus heeft gemaakt om een product te bestellen, moet deze door het aanschafproces geloodst worden. Het mobiele platform biedt nog niet dezelfde betaalmethoden als het reguliere internet. Zo is internetbankieren via ideal niet goed inzetbaar doordat de omgeving voor internetbankieren vaak een extern identificatieapparaat gebruikt. Betaling vooraf is enkel voor digitale content, met kleine bedragen, goed af te handelen met de mobiele telefoon. Met behulp van Premium SMS of het gebruik van 0900-nummers kan digitale content afgerekend worden. Betaling vooraf met creditcard is mogelijk op de mobiele telefoon, maar of consumenten deze gevoelige informatie op hun mobiele telefoon willen invoeren is nog maar de vraag. PayPal is een betaalmiddel dat geschikt lijkt voor gebruik met mobiel internet, sinds de invoering van een mobiele versie genaamd PayPal Mobile. Dit initiatief is op het moment van schrijven echter nog niet beschikbaar gesteld in Nederland. Het is onbekend wanneer PayPal Mobile in Nederland bruikbaar zal zijn. Logo van PayPal Mobile Achteraf betalen van fysieke goederen kan aangeboden worden via rembours, acceptgiro of een (eenmalige) machtiging. Een voordeel van achteraf betalen is dat mobiele gebruikers geen gevoelige gegevens zoals hun creditcardnummer of bankrekeningnummer hoeven te versturen via hun mobiele telefoon, wat een groter gevoel van veiligheid geeft. Deze methode is echter wel fraudegevoeliger, doordat verkopers moeten wachten op hun betaling, terwijl de producten al geleverd zijn. 42

45 BBWeer kopen Een eenvoudig en vlot gebruik van de mobiele site zal ervoor zorgen dat gebruikers ook voor latere aankopen terug zullen komen. De mobiele site is visueel aantrekkelijk, to the point, en laat de bezoeker snel en eenvoudig die informatie en vinden die voor hem relevant is. De content op de website is up-to-date, en biedt producten en acties die relevant zijn voor de mobiele gebruiker. Betalingen moeten snel, gemakkelijk en veilig uitgevoerd kunnen worden, zodat de drempel voor toekomstige betalingen laag gehouden worden. BBDe mobiele website in het verkoopproces De mobiele website kan als online winkel op eenzelfde manier ingezet worden in het ecommerce proces zoals dat ook bij een reguliere webwinkel gedaan kan worden. Als de producten, functionaliteiten van de website, en de betalingsmogelijkheden specifiek gericht zijn op mobiele telefoons, dan is een mobiele webwinkel een zeer goede mogelijkheid, die het volledige verkoopproces kan aanbieden. Een mobiele website is ook voor specifieke punten van het verkoopproces te gebruiken. Zo kan een reclamecampagne voor een nieuw product een mobiele site gebruiken om extra informatie te bieden. Een link naar de mobiele site op een poster of abri op straat zorgt ervoor dat consumenten die deze zien direct de speciale mobiele website kunnen bezoeken. Zo kunnen consumenten snel op de hoogte gebracht worden van de kwaliteiten van een nieuw product. Een mobiele site kan ook ingericht zijn op de informatievoorziening na aankopen die gedaan zijn. Contactinformatie op een mobiele website kan op ieder moment geraadpleegd worden, en een telefoonnummer op de mobiele site kan direct gebeld worden. Zo zouden klanten op elk moment het nummer van de klantenservice kunnen vinden, en deze direct bellen. Online winkels kunnen, ook wanneer ze geen directe koopmogelijkheden aanbieden op een mobiele site, de mogelijkheden van de mobiele website ook op een andere manier benutten. Zo zou de mobiele website productprijzen kunnen tonen van de webwinkel. Wanneer consumenten in een winkel staan, kunnen ze de mobiele site van de webwinkel bezoeken om te kijken of ze online een lagere prijs kunnen krijgen voor het product dat ze willen aanschaffen. De mobiele site kan enkel informatievoorziening zijn, een onderdeel zijn van after-sales contact, of het keuren van prijzen en producten bieden, maar kan ook het gehele verkoopproces aanpakken met een mobiele webwinkel. Wanneer de geboden functionaliteit goed aangepast is voor mobiele toestellen, kunnen ondernemingen op veel verschillende manieren een mobiele website toepassen. 43

46 44 AFSTUDEERPROJECT

47 45

48 OPDRACHTBESCHRIJVING Na het uitgebreide vooronderzoek, zal er voor de afstudeeropdracht een mobiele website ontwikkeld worden voor een klant van De Nieuwe Zaak. Deze mobiele website zal volledig ontworpen, ontwikkeld en getest worden. Zo kan er aan de hand van een praktijkvoorbeeld in de conclusie aanbevelingen gedaan worden voor de toepassing en inzet van mobiele websites door commerciële instellingen en bedrijven. Aan de hand van onderzoeksgegevens over mobiel internetgebruik in Nederland zal er een stappenplan worden opgesteld om een goed bruikbare mobiele website te maken voor een klant van De Nieuwe Zaak. De ideeën achter de functionaliteit van de mobiele website zullen verklaard worden in de conceptbeschrijving, waar de belangrijkste punten voor de inhoud van de mobiele site besproken worden. Aan de hand van een reeds bestaande mobiele site zal er vervolgens een serie wireframes met flowchart gemaakt worden om het interactieontwerp uit te lichten. Een goede opbouw van de mobiele website is immers essentieel om mobiele internetgebruikers snel die informatie te laten vinden die voor hen relevant is. Het visuele ontwerp zal gemaakt worden aan de hand van de grafische uitstraling van de bestaande reguliere website. De kenmerkende stijlelementen zullen zo goed mogelijk worden vertaald naar bruikbare elementen voor de mobiele site. Hiermee wordt de identiteit van de reguliere website ook terug gebracht in de mobiele versie. Met het interactieontwerp en visuele ontwerp zal er vervolgens een prototype gemaakt worden van de mobiele website. Dit prototype zal de belangrijke functionaliteiten die in het concept beschreven zijn bevatten, en zal ook zoveel mogelijk het ideale visuele ontwerp volgen. Dit prototype zal vervolgens ook getest worden door verschillende soorten gebruikers, met verschillende mobiele telefoons, om een goed beeld te krijgen van de manier waarop consumenten omgaan met een internetsite op de mobiele telefoon. Hier zal goed gelet worden op de snelheid van het gebruik bij een eerste bezichtiging, maar zal er ook gekeken worden of gebruikers sneller de handelingen kunnen voltooien wanneer ze vaker gebruik hebben gemaakt van de mobiele site. Ook zal er met behulp van een enquête onderzocht worden welke functionaliteit er volgens consumenten nog ontbreekt aan de mobiele site zoals deze in het prototype ontwikkeld is. De mobiele website zal ontwikkeld worden voor Fokkido, een webshop met een uitgebreide selectie aan LEGO, Playmobil en Bruder speelgoed, dat aangeboden wordt tegen scherpe prijzen. Er zijn tevens twee fysieke winkellocaties waar veel van de 46

49 artikelen uit de webshop terug te vinden zijn. Naast de eerder genoemde merken verkoopt de webshop ook Wesco afvalbakken en cookwear aan, en is Fokkido een officiële dealer van de Cadac barbecues en skottelbraai. De webshop van Fokkido is online terug te vinden op De webshop van Fokkido, 47

50 ONDERZOEK EN ANALYSE Om tot een passend uitgangspunt te komen voor de functionaliteiten die de mobiele website van Fokkido zal moeten bieden, is het belangrijk om meer informatie te hebben over de verschillende groepen die hier gebruik van zullen maken. Ook is het zinvol om te kijken naar de trends in mobiele telefonie, om zo inzicht te krijgen in de technische restricties waar de mobiele website aan zal moeten voldoen. zeer uitgebreid assortiment LEGO, Playmobil en Bruder tegen voordelige prijzen. Ook zijn er producten van Wesco, Cadac, Fiskars, SIGG en VIPP in de webwinkel te vinden. Hiervoor nemen we een diepere blik in de opdrachtgever Fokkido, namens wie de mobiele site opgezet wordt. Zo zal er een beeld ontstaan van de mogelijkheden die Fokkido kan bieden aan consumenten op de mobiele site. Vervolgens zal er een blik geworpen worden op de belangrijkste doelgroep van Fokkido. Zo kan bepaald worden welke functionaliteiten ook daadwerkelijk geïmplementeerd moeten worden. Meer kennis over de doelgroep zal er tevens voor zorgen dat er een passende promotiemethode voorgesteld kan worden. Daarnaast geef ik een beeld van de belangrijkste ontwikkelingen in mobiele telefonie BBOpdrachtgever Fokkido is onder de bedrijfsnaam Fokkido Trade in 2003 opgericht door mevrouw N.M. Krooneman. De hoofdvestiging van Fokkido Trade staat in Zwolle. Daar is ook een van de winkelvestigingen te vinden. Sinds februari 2009 is er ook een Fokkido vestiging in Groningen. De website van Fokkido, te vinden op biedt al een aantal jaar een In de Fokkido vestiging in Zwolle kunnen consumenten terecht voor het complete assortiment LEGO en Playmobil, en een groot deel van het totale assortiment Bruder speelgoed. De winkelvestiging in Groningen bevat naast het complete assortiment LEGO en Playmobil, ook een vrijwel compleet assortiment Bruder artikelen. Daarnaast zijn er in deze winkel grote assortimenten Wesco en Cadac producten te vinden. De belangrijkste informatie voor de ontwikkeling van de mobiele site is te halen uit de opzet van de webwinkel. Consumenten kunnen op de website het volledige assortiment aan artikelen dat Fokkido aanbiedt bekijken, en deze direct kopen. Betaling geschiedt door 48

51 middel van ideal, een online betalingsmethode, of door vooruitbetaling per bank of giro. Gekochte producten kunnen bezorgd worden, of opgehaald worden op de locatie van het magazijn van Fokkido. Deze staat los van de winkelvestigingen, en is niet op dezelfde tijden open. De aangeboden betaalmethoden lenen zich niet goed voor gebruik vanaf een mobiele telefoon. Vooraf betalen per bank of giro is omslachtig wanneer de consument onderweg is, en vereist dat deze naar de bank gaat, of een overschrijvingskaart invult en op de post doet. Wanneer er gebruik gemaakt wordt van internetbankieren, zoals ook ideal dit doet, is er voor veel banken extra randapparatuur nodig om in de beveiligde omgeving te komen die de bank biedt op internet. Hierdoor is ook ideal als betaalmethode voor een mobiele website ongeschikt, omdat het van consumenten verlangt dat ze naast hun mobiele telefoon ook op elk moment extra randapparatuur bij zich dragen. De mobiele site van Fokkido als internetwinkel lijkt hierdoor geen goede optie, tenzij er een mogelijkheid wordt aangeboden voor het achteraf betalen van de bestelde producten. Het sterkste punt van Fokkido voor consumenten is te vinden in de verhouding tussen prijs en kwaliteit die gehanteerd wordt. Echte merkproducten worden tegen scherpe prijzen verkocht. Voor bijvoorbeeld LEGO -producten liggen de prijzen van Fokkido lager dan de meeste andere grote speelgoedwinkels. De mobiele site kan als uithangbord voor deze voordelige prijzen belangrijk zijn in het verleiden van consumenten. Zo kunnen consumenten met deze lage prijzen naar de winkelvestigingen van Fokkido geleid worden. Fokkido zal zo meer potentiële klanten naar de winkelvestigingen kunnen leiden. De e.dentifier van ABN-AMRO. Dit apparaat wordt gebruik om in te kunnen loggen op de beveiligde internetbankieromgeving van de bank. Wanneer de mobiele site als uithangbord voor de fysieke winkelvestigingen zal dienen, is het belangrijk dat er geen producten getoond worden die niet in de winkel te vinden zijn. Op de mobiele site zal dus gericht 49

52 worden op de verkoop van LEGO, Playmobil en Bruder speelgoed. Deze artikelen zijn in beide winkelvestigingen te vinden, en kunnen zo een goede schakel vormen tussen de mobiele website en de winkels van Fokkido. BBDoelgroep De belangrijkste doelgroep voor de mobiele site van Fokkido zal hetzelfde zijn als voor de fysieke winkellocaties. Gezinnen met één of meer kinderen in de leeftijd vanaf 4 jaar zijn de meest verwachte consumenten in een speelgoedwinkel. Omdat de mobiele site gebruik zal maken van een doorverwijzing naar de winkellocaties, kan de beoogde doelgroep verder gespecificeerd worden naar de omgevingen van Zwolle en Groningen. Cijfers van de buurtmonitor van Zwolle laten zien dat op 1 januari 2009 er mensen woonachtig zijn in Zwolle. De belangrijkste groep voor Fokkido is huishoudens met kinderen. Op 1 januari 2009 telde Zwolle één-ouderhuishoudens met kinderen, en overige huishoudens met kinderen, een totaal van huishoudens met kinderen. De cijfers die de gemeente Groningen vrij heeft gegeven in het vlugschrift 2008 tonen aan dat daar huishoudens met kinderen wonen. Hoewel de cijfers van Groningen niet zo recent zijn als die van Zwolle, zullen deze wel voor de inschattig van de grootte van de doelgroep gebruikt worden. Recentere cijfers waren op het moment van schrijven nog niet aanwezig. De totale doelgroep van Fokkido telt dus minimaal huishoudens in de gemeenten Zwolle en Groningen samen. Daar kunnen nog huishoudens bijkomen uit de omringende gemeenten van Zwolle en Groningen. Om een beeld te krijgen van de doelgroep, kan er een persona opgesteld worden. In een persona wordt een fictief persoon uit de doelgroep uitgelicht. Dit gaat verder dan enkel persoonsgegevens zoals een naam, leeftijd en woonplaats. Met de persona proberen we motivatiefactoren, relevante kennis van het te ontwikkelen concept, en andere interessante informatie zoals gebruikspatronen te ontdekken. Op de pagina hiernaast is een persona weergegeven van een jongedame uit de beoogde doelgroep van een huishouden met één of meerdere kinderen. Dit wordt in de conceptuitwerking gebruikt om te bepalen welke functionaliteiten belangrijk zijn, en op welke manier het interactieontwerp opgesteld zal moeten worden. Wanneer de mobiele site van Fokkido ingezet gaat worden als prijsvergelijkingmethode, is het belangrijk dat de beoogde doelgroep bekend is met de mobiele site. De prijsvergelijker zal op de mobiele telefoon immers gebruikt worden wanneer de gebruiker een product bekijkt in een winkel van de concurrent. Op dit 50

53 LL Marja Vindering Mijn zoon is gek van Lego, en ik geef het hem graag als creatieve uitlaatklep. Maar goedkoop is het niet. Geslacht: Vrouw Leeftijd: 33 Nationaliteit: Nederlands Woonplaats: Zwolle Burgerlijke staat: Getrouwd Over Marja: Marja is 32 jaar, getrouwd, en heeft een zoon van 12 jaar oud. Sinds ze haar zoon voor zijn 11 e verjaardag een doos Lego heeft gegeven, is hij er helemaal verslingerd aan geraakt. Ze loopt dus ook geregeld de Intertoys of Bart Smit binnen om te kijken of er nog nieuwe Lego-dozen zijn. Er wordt echter alleen wat gekocht voor speciale gelegenheden, want het valt haar op dat Lego toch vrij duur is. Om wat extra geld over te hebben voor leuke dingen werkt Marja part-time bij een kleine schoenenwinkel. Marja over mobiele telefonie: Ik ken niet alle in s en out s van mobiele telefoons. Wel heb ik vorig jaar nog een nieuwe mobiele telefoon gehaald, want het is toch fijn om op elk moment bereikbaar te zijn. Het is een Nokia, van de KPN reclame. Ik zou er ook TV mee moeten kunnen kijken, maar dat gebruik ik niet. Wel bel ik veel, en sms en gaat me ook al goed af. Ik heb één keer internet bekeken op mijn telefoon. Ik was buitenshuis en moest opeens snel met het openbaar vervoer naar Groningen. Ik had in het nieuws gelezen dat je de website van de NS kon bekijken op de mobiele telefoon. Handig! 51

54 moment kan Fokkido de gebruiker moeilijk bereiken, en kennis op voorhand van de mobiele site van Fokkido is dus essentieel. Gerichte, regionale promotie van de mobiele site in het straatbeeld is nodig om deze onder de aandacht van de doelgroep te brengen. BBMobiele telefoons Door de omvang van de doelgroep, in combinatie met het grote aantal verschillende mobiele telefoons, is het zo goed als onmogelijk om een mobiele site te maken die geoptimaliseerd is voor elke mobiele telefoon die door de doelgroep gebruikt wordt. Het is wel mogelijk om te kijken naar populaire mobiele telefoons van 2008 en begin 2009, om de toestellen te kunnen categoriseren. Zo kan er een richtlijn gesteld worden voor de technische randvoorwaarden waar de mobiele site tijdens de ontwikkeling aan zal moeten voldoen. Het belangrijkste punt waar op gelet moet worden bij het maken van een mobiele website is de schermresolutie waarvoor ontworpen wordt. De site moet goed passend weergegeven worden in het scherm van de mobiele telefoon, zodat gebruikers niet zowel horizontaal als verticaal hoeven te scrollen. In het hoofdstuk Mobiel internet in Nederland was reeds geconstateerd dat populaire mobieltjes anno 2009 allemaal beschikken over een scherm met een minimale resolutie van 240 bij 320 pixels, en dat bijna alle toestellen ook gebruik kunnen maken van het snelle 3G-netwerk in Nederland. Omdat mobieltjes een gemiddelde gebruiksduur hebben van twee jaar, is het ook belangrijk om te kijken naar de mobiele telefoons van In het onderzoek van OMI 2 naar mobiel internet in Nederland 10, staan de twintig meestgebruikte mobiele telefoons voor mobiel internet genoteerd. Driekwart van deze mobiele toestellen heeft een schermresolutie van 240 bij 320 pixels of groter. De overige toestellen hebben een resolutie van 208 bij 208 pixels, 176 bij 220 pixels, en 128 bij 160 pixels. De specificaties van deze telefoons laten zien dat de meeste toestellen een resolutie van minimaal 240 bij 320 pixels hanteren. Echter, een kwart van de mobieltjes in 2008 gebruikte een lagere resolutie, en hier zal dus ook rekening mee gehouden moeten worden. Daarnaast komen er ook steeds meer mobiele toestellen met een hogere schermresolutie dan 240 bij 320 pixels. De schermresoluties kunnen voor de te maken mobiele site in de volgende groepen worden onderverdeeld: Klein: een schermresolutie vanaf 128 bij 160 pixels, de laagste resolutie uit de resultaten. Gemiddeld: een schermresolutie van 240 bij 320 pixels. Groot: resoluties groter dan 240 bij 320 pixels. Voor deze drie groepen zal het visuele ontwerp aangepast worden voor maximaal gebruik van de 52

55 mogelijkheden die de schermresolutie biedt, waarbij de middelste groep de hoogste prioriteit zal hebben. Deze groep bestaat immers uit de meeste veelgebruikte en populaire mobiele toestellen. Referenties 10. Mesker, S. en Rutten, L.: Mobiel internet in Nederland Gebruik van mobiele sites: het web achterna? (24/6/2008), p

56 CONCEPT Fokkido biedt echt merkspeelgoed aan voor lage prijzen, en dat mag gezien worden. LEGO, Playmobil en Bruder worden in de webshop en in de winkels in Zwolle en Groningen aangeboden tegen voordelige prijzen. Vaak goedkoper dan de prijzen bij andere (speelgoed)winkels. Aanbiedingen kunnen op elk moment, bijvoorbeeld in de bus of trein, bekeken worden op de mobiele website. Er kan vanaf de mobiele site direct naar een winkellocatie gebeld worden om te vragen of een product in voorraad is. Er kunnen digitale, mobiele coupons aangeboden worden op de mobiele site om consumenten regelmatig terug te laten keren naar de mobiele site, en naar de winkel. De mobiele website vergroot de bekendheid en bereikbaarheid van Fokkido, en de gunstige prijzen die zij hanteert voor consumenten. Maar weten consumenten wel waar ze Fokkido kunnen vinden, en hoeveel geld ze kunnen besparen door bijvoorbeeld LEGO bij Fokkido te kopen? Om consumenten inzicht te geven in de voordelen die Fokkido kan bieden, wordt er een mobiele website met bijhorende promotiecampagne gelanceerd. BBKernwaarde Direct prijzen vergelijken, aanbiedingen opzoeken, en (contact)informatie van de Fokkido winkels zijn de activiteiten die uitgevoerd kunnen worden op de mobiele website. Als consumenten in de winkel staan met een doos van LEGO, Playmobil of Bruder, kan er met behulp van de mobiele website direct gekeken worden of dit goedkoper gehaald kan worden bij Fokkido. BBFunctionaliteiten De mobiele website zal een aantal verschillende functionaliteiten kennen. Deze vormen de kernactiviteiten die op de website gedaan kunnen worden. In het literatuuronderzoek zijn de verschillende stappen 54

57 in het ecommerce proces toegelicht. Een mobiele website kan in elk van deze stappen ingezet worden mits het aan bepaalde voorwaarden kan voldoen. De mobiele website van Fokkido zal ingezet worden voor de volgende stappen: oriënteren, keuren, kiezen en weer kopen. Dit wordt gefaciliteerd met behulp van de volgende functionaliteiten: is er ook een goede after-sales service aanwezig, waardoor consumenten regelmatig terug zullen keren bij Fokkido voor de voordeligste prijzen. Naast deze kernfunctionaliteiten, is er een mogelijkheid om de mobiele diensten van Fokkido in een later stadium uit te breiden met de volgende functionaliteiten: LL LL LL LL De prijzen van Fokkido vergelijken met de prijs in andere speelgoedwinkels. Door middel van het artikelnummer (bijvoorbeeld L8631 bij LEGO ) kan via een zoekfunctie de (vaak lagere) prijs van Fokkido opgevraagd worden. Aanbiedingen op de mobiele website zijn altijd bij de hand. Geen foldertjes meer opzoeken in het oud papier, gewoon even naar de mobiele site surfen. Digitale coupons op de mobiele telefoon. Geen gedoe met het uitknippen van coupons uit de krant of folders, maar direct bij de hand op je mobiel. Alle benodigde contactinformatie om een winkel van Fokkido te bezoeken: adres, kaart, openingstijden en telefoonnummer. LL LL Prijzen vergelijken met een SMS-service, gekoppeld aan de database van de Fokkido webshop. Consumenten sms en het artikelnummer naar een shortcode, en krijgen een SMS terug met daarin de productcode, productnaam en prijs van Fokkido, met een link naar de mobiele site. Mobile coupons per SMS, of met een link naar coupons op de mobiele site, wanneer er nieuwe aanbiedingen of coupons te vinden zijn. Met behulp van de prijsvergelijker kunnen consumenten zich oriënteren op de prijzen van een artikel bij Fokkido, en kunnen ze een oordeel vormen over de voordeligste winkel om het product te halen. Hierdoor kunnen ze kiezen voor een bepaald product en winkel. Met behulp van contactinformatie en de mogelijkheid om op elk moment de prijs van artikelen op te vragen, 55

58 Deze extra SMS-diensten kunnen in een later stadium na de lancering van de mobiele website worden toegevoegd om consumenten die geen gebruik kunnen maken van mobiel internet tegemoet te komen. Met deze SMS-diensten kan een deel van de functionaliteit van de mobiele website gebruikt worden door consumenten die geen gebruik maken van mobiel internet, maar wel ervaring hebben met sms en. Deze extra diensten vallen buiten de tijdlijn van het afstudeerproject, en kunnen dus toegevoegd worden na de lanceerdatum van de mobiele website. BBPromotie Een mobiele website moet, zoals elke andere website, onder de aandacht van consumenten gebracht worden. Promotie hiervoor kan op verschillende manieren: LL LL LL Een link plaatsen op de reguliere website. Hierdoor zien consumenten dat er een mobiele site aanwezig is, en kunnen mobiele internetgebruikers vanaf de reguliere site doorgaan naar de mobiele site. Promotie van de mobiele site in een digitale nieuwsbrief naar de huidige klanten van Fokkido. De mobiele website promoten in gedrukte media, bijvoorbeeld folders of kranten, posters of abri s. Daarnaast is het mogelijk om bij deze promotiemethoden gebruik te maken van een dienst waarbij consumenten een link naar de mobiele website in een sms op hun mobiele telefoon kunnen ontvangen. Deze dienst heet SMS9009. Meer informatie hierover is te vinden op BBKosten en baten De kosten voor een mobiele website zijn door het kleinere formaat lager dan de kosten voor het onderhoud van een reguliere website. Om de website snel zichtbaar te maken voor de lagere netwerksnelheden op mobiele telefoons, wordt de bestandsgrootte van de verschillende pagina s zo klein mogelijk gehouden. Hierdoor blijft de site niet alleen snel in het gebruik, maar wordt de hoeveelheid aan schijfruimte die nodig is ook een stuk kleiner in vergelijking met de reeds bestaande website. Een gevolg van deze lagere bestandsgrootte is dat een mobiele site minder bandbreedte gebruikt. Er hoeft dus ook minder geïnvesteerd te worden in het dataverkeer. Een precieze kostenberaming voor het onderhoud van de mobiele website zijn afhankelijk van de uiteindelijke bestandsgrootte en het gebruik van de site. De kosten van de promotie zijn sterk afhankelijk van de verschillende kanalen die gekozen worden. Een link op een prominente plek op de reguliere website plaatsen loopt niet in de kosten, maar het promoten van de mobiele website door advertenties in gedrukte media vereist een groter budget. Voordeel hiervan is wel dat er consumenten bereikt worden die buiten de groep van bestaande bezoekers van de reguliere website vallen. 56

59 Een interessante mogelijkheid tot promotie van de mobiele website is het gebruikmaken van SMS9009. Voor een bedrag van 500 euro per drie maanden kan een keyword worden vastgelegd. Wanneer consumenten dit keyword naar 9009 sms en, krijgen ze gratis een hyperlink naar de mobiele website in een SMS op hun mobiele telefoon. In combinatie met een promotiecampagne voor gedrukte media geeft dit consumenten de mogelijkheid om direct te mobiele website te bezoeken na het zien van een advertentie, poster of abri van de campagne. Zo wordt de drempel voor het bezoeken van de mobiele website verlaagd, omdat consumenten met een druk op de knop vanuit de SMS de mobiele site kunnen bekijken op de mobiele telefoon. 57

60 INTERACTIEONTWERP Het is essentieel dat de informatie die een bezoeker zoekt snel te vinden is op de website. Een goed interactieontwerp helpt hierbij. Snel navigeren door prettig geplaatste elementen zorgt ervoor dat belangrijke informatie snel bereikbaar is. Voor het interactieontwerp is het gebruikelijk om wireframes te maken. Hierbij wordt de kern van de website uitgelicht, zonder de grafische schil die er in een later stadium nog overheen kan worden gelegd. De mobiele site van Fokkido draait om het vergelijken van prijzen, het bekijken van aanbiedingen, en het opzoeken van de locatie en contactinformatie van de winkelvestigingen van Fokkido. De hoeveelheid informatie die er op de mobiele site komt te staan, is zo beperkt. De verschillende soorten pagina s worden in dit hoofdstuk toegelicht met bijhorende wireframes. De homepagina (figuur 1) is verdeeld in de verschillende links naar de onderdelen van de mobiele site. In de wireframes zijn alle onderdelen onder elkaar geplaatst voor gebruik op kleinere resoluties. Voor resoluties boven de 240 bij 320 pixels kunnen elementen meer naast elkaar geplaatst worden, doordat er meer ruimte is op het scherm. Bij deze wireframes is dit niet gedaan om een indruk te krijgen van de weergave op kleine beeldschermen. De belangrijkste functie van de mobiele website is het vinden van de prijzen die Fokkido hanteert voor Figuur 1 - Wireframe van de home-pagina. LEGO, Playmobil en Bruder speelgoed. Vanaf de startpagina kan er dan ook direct gekozen worden voor een van de drie speelgoedmerken, om snel de prijs van een product op te vragen. Er is gekozen voor een eerste onderverdeling in merken zodat de gebruiker niet achteraf bij het zoeken nog moet selecteren of het resultaat LEGO, Playmobil of Bruder speelgoed 58

61 moest zijn. Onder de links naar de zoekfunctie voor een van de speelgoedmerken zijn de secundaire links te vinden. Een link naar de aanbiedingen, informatie van de winkelvestigingen, en direct contactinformatie. Ook is er een link opgenomen naar de reguliere website. Zo kunnen mobiele internetgebruikers met een geavanceerde telefoon ervoor kiezen om de gewone, volledige website van Fokkido te bezoeken. Als een gebruiker op de hyperlink van LEGO, Playmobil of Bruder klikt, komt deze terecht bij de zoekfunctie (figuur 2). Middels de productcode die op de doos van bijvoorbeeld een LEGO -artikel staat, kan van een bepaald product de naam, prijs en beschikbaarheid opgevraagd worden. Zo kan de gebruiker de prijs van Fokkido vergelijken met de prijs van het product in een andere winkel, op elk gewenst moment. Er kan dus zelfs vanuit de winkel van een concurrent de prijzen van speelgoed vergeleken worden met de prijzen van Fokkido. De onderste navigatie wordt op deze pagina herhaald in het geval dat de gebruiker verkeerd geklikt heeft, en een van de andere onderdelen wilde bekijken. Wanneer er een productcode is ingevoerd, en er op de zoekknop gedrukt is, komt de gebruiker op de resultaatpagina van het artikel (pagina 58, figuur 3). Deze pagina toont een foto van het product, en de prijs van het artikel bij Fokkido. Op deze manier kan de gebruiker de prijs van Fokkido vergelijken met de prijs Figuur 2 - Wireframe van de zoekfunctie naar de prijs van een artikel. Deze is voor LEGO, Playmobil en Bruder hetzelfde. Productcode op een LEGO doos. Deze kan gebruikt worden in de zoekfunfctie van de mobiele site van Fokkido. 59

62 van andere aanbieders. Onder de productinformatie staat een hyperlink die de gebruiker in staat stelt om direct te bellen naar een van de winkelvestigingen van Fokkido om navraag te doen van de beschikbaarheid van het specifieke product in de vestiging. Dit is noodzakelijk omdat de voorraden van de webwinkel en de fysieke winkels kunnen verschillen. De navigatie op de resultaatpagina is aangepast voor snel hergebruik van de zoekfunctie, of om snel terug te gaan naar het begin. Het spoor van de breadcrumb zal er bijvoorbeeld zo uit komen te zien: Home > LEGO, waarbij de beide woorden links zijn naar respectievelijk de homepagina en de zoekfunctie voor het ervoor gekozen speelgoedmerk. Zo kan er snel nog een productcode opgezocht worden, en blijft de pagina compact door het verwijderen van de overige links. Vanuit de startpagina kan men de aanbiedingenpagina (pagina 59, figuur 4) bekijken. Op deze pagina worden de aanbiedingen die Fokkido heeft getoond. De standaardnavigatie met een link naar Home, Winkels en Contact is weer aanwezig aan de onderkant van de pagina. Er wordt in deze navigatievorm geen gebruik gemaakt van een link naar de prijsvergelijker. Omdat de prijsvergelijker de belangrijkste functie van de mobiele site is, zal in de meeste gevallen deze gebruikt worden voordat andere informatie opgezocht wordt. Wanneer er enkel informatie over aanbiedingen of winkelinformatie gezocht word, zal de prijsvergelijker zelfs niet gebruikt worden, en is het opnemen van een Figuur 3 - Wireframe van een resultaatpagina van de zoekfunctie voor LEGO, Playmobil of Bruder. link naar de prijsvergelijker voor LEGO, Playmobil of Bruder dus zonde van de ruimte op het scherm. De laatste wireframe is van de winkelpagina (pagina 59, figuur 5). Hier kan meer informatie gevonden worden over de vestigingen van Fokkido. 60

63 Figuur 4 - Wireframe van de pagina met aanbiedingen. Figuur 5 - Wireframe van de pagina met informatie van de winkelvestigingen. Adresgegevens, samen met een telefoonnummer dat met een enkele klik gebeld kan worden. Tevens is er een link opgenomen naar een kaart met daarop de locatie van de winkel in de stad. De navigatie op deze pagina bevat enkel links naar de startpagina, en naar de aanbiedingen. De contactgegevens voor de winkels staan immers al op het scherm. Daarom biedt een link naar de kort weergegeven contactgegevens geen toegevoegde waarde aan de website. Met dit interactieontwerp zou een snel gebruik van de functionaliteiten op de mobiele site mogelijk moeten zijn. 61

64 VISUEEL ONTWERP Een goed visueel ontwerp draagt niet alleen bij aan de herkenbaarheid van het merk op een website, maar het kan ook de aandacht van een bezoeker grijpen of verliezen. Het visuele ontwerp van de mobiele website zal goed afgestemd moeten zijn op de stijl en visuele elementen die er op de reguliere website gebruikt worden, om zo de relatie tussen de websites helder te maken. De identiteit van de reguliere website moet geoptimaliseerd worden door de essentiële stijlelementen werkend te krijgen op het kleinere beeldscherm van de mobiele telefoon Het visuele ontwerp dat door De Nieuwe Zaak te Zwolle is ontwikkeld voor Fokkido geeft een eenduidige stijl door de hele website heen. Hierdoor vormen specifieke stijlelementen de kern van de uitstraling die de reguliere website biedt. De gestippelde randen bij de verschillende vlakken, en het gebruik van felgekleurde vlakken voor delen die moeten opvallen, vormen samen met de donkergrijze vlakken de meest kenmerkende grafische elementen. Het eerste onderdeel dat op de schop zal moeten is de navigatie. Het vooronderzoek heeft uitgewezen dat er niet genoeg ruimte is op het kleine scherm van de mobiele telefoon om zowel een horizontaal als een verticaal menu aan te bieden. Dit is in het interactieontwerp daarom vervangen door een verticale lijst met menulinks. De items van een lijst worden in het visuele ontwerp van de reguliere website voorgegaan door een gekleurde stip. De kleur van deze stip is afhankelijk van het soort pagina waar de gebruiker zich bevindt. Standaard is dit de oranje kleur van het Fokkido logo. Bij LEGO is dit rood gekleurd, en bij Playmobil lichtblauw. Deze kleuren kunnen ook in het ontwerp voor de mobiele site terug gebracht worden bij de verschillende speelgoedsoorten. In de lijstitems en de gekleurde balken voor bijvoorbeeld een productnaam. Ook de kenmerkende stippellijnen kunnen voor een groot deel terugkomen in het ontwerp voor de mobiele site. Echter, de omlijning zal zich beperken tot de onder en bovenkant, om de maximale breedte van het kleine scherm te kunnen gebruiken voor informatie. De stippellijnen aan de onder- en bovenkant van elk vlak zullen ervoor zorgen dat verschillende onderdelen duidelijk van elkaar gescheiden worden. Productafbeeldingen zullen los moeten worden geoptimaliseerd voor de mobiele website. Afbeeldingen moeten zowel in afmetingen als in bestandsgrootte aangepast worden voor weergave op de mobiele site. Hoewel het mogelijk is om de reeds bestaande afbeeldingen door de mobiele browser te laten herschalen naar kleinere afmetingen, lost dit niet het probleem op van de bestandsgrootte. De afbeelding is immers origineel nog steeds zeer groot, en wordt alleen kleiner weergegeven. Het aanbieden van een afbeelding die op voorhand geoptimaliseerd is voor de mobiele site, dus met kleinere afmetingen en een kleinere 62

65 De homepagina van Fokkido.com. De witte vlakken met gestippelde omlijning geven een eigen karakter aan de website. De oranje kleur van het logo komt terug in opvallende teksten en headers. Een donker vlak wordt gebruikt om extra functies zoals zoeken en klantenregistratie op te laten vallen. De breedte van de website in combinatie met het gebruik van Flash zorgen ervoor dat deze moeilijk te gebruiken is op een mobiel toestel. Een productpagina van een LEGO - artikel op Fokkido.com. Voor deze productcategorie is de oranje kleur omgezet in rood, wat goed past bij het logo van LEGO. De naam van het artikel valt snel op door de rode balk, en de foto s worden uitgelicht door het donkere vlak. Productinformatie wordt met zwarte tekst op een witte achtergrond goed leesbaar gehouden. 63

66 bestandsgrootte, zal er voor zorgen dat de volledige pagina sneller geladen zal zijn. De call-to-action op de mobiele site zal duidelijk weergegeven moeten worden om bezoekers te verleiden om ook daadwerkelijk actie te ondernemen met de informatie die ze hebben gekregen. Ondanks dat een product niet direct vanaf de mobiele site gekocht kan worden, kunnen bezoekers wel bellen naar een Fokkido vestiging in de buurt om te vragen of het opgezochte product daar in voorraad is. De link naar de telefoonnummers zal dus op moeten vallen op de site. Dit kan bereikt worden met een felgekleurde link, of met een interessante afbeelding die naar deze link wijst. Hieronder en op de pagina hiernaast zijn een aantal schermen van het visuele ontwerp te bekijken. Deze afbeeldingen reflecteren de gemaakte beslissingen met betrekking tot het gebruik van kleur, afbeeldingen, stijlelementen en schermafmetingen. Omdat een afbeelding meer kan zeggen dan woorden, zal bij de adresgegevens van de Fokkido vestigingen ook een link aangeboden worden naar een kaart van de locatie van de gekozen vestiging. Zo krijgt de bezoeker ook een visuele indicator van de locatie van de winkel op de kaart van Zwolle of Groningen. Deze kaart zal bestaan uit een enkele afbeelding, en dus geen verdere ondersteuning voor Google Maps of een dergelijke kaartweergave bieden. Enkel mobiele telefoons met een touchscreen kunnen goed gebruik maken van Google Maps. Om een zo groot mogelijke groep gebruikers de kaart te kunnen laten zien wordt er daarom gebruik gemaakt van een vaste afbeelding van de locatie van de winkel. 64

67 65

68 PROTOTYPE Met de technische realisatie van een website staat of valt het project. Mobiele browsers ondersteunen nog niet zoveel verschillende vormen van XHTML, zoals de browsers die we kennen van onze computer dat wel doen. Het correct definiëren en uitwerken van de verschillende pagina s van de mobiele website is dus zeer belangrijk voor een correcte weergave van de site op de mobiele telefoon. BBHTML en CSS Er zijn veel verschillende varianten van (x)html. Nader onderzoek met behulp van DeviceAtlas heeft uitgewezen dat vrijwel alle mobiele telefoons die in 2008 en 2009 zijn uitgebracht ondersteuning bieden voor XHTML Basic 1.0, en XHTML Mobile Profile 1.0. Voor de uitvoering van de HTML is daarom gekozen voor volledig gevalideerde XHTML Mobile Profile 1.0 pagina s. Daarnaast wordt gebruik gemaakt van een externe CSS stylesheet om de opmaak van de webpagina s in op te stellen. BBPlatform Om de webpagina eenvoudig te beheren te maken zal de template van de mobiele site gebruikt kunnen worden in een Content Management Systeem om de inhoud van de pagina s bij te kunnen houden. Het Content Management Systeem dat gebruikt wordt bij De Nieuwe Zaak is ecmanager, dat ook binnenshuis ontwikkeld is. Dit platform maakt gebruik van Microsoft s.net technologie om het Content Management Systeem eenvoudig aanpasbaar en uitbreidbaar te maken. ecmanager maakt gebruik van onderstaande componenten: Microsoft.Net Framework 2.0 of hoger Microsoft SQL Server 2005 of hoger Microsoft Internet Information Server 6 of hoger ASP.NET C# Linq Microsoft Communication Framework voor koppeling externe systemen, waaronder SAP Business one, Exact, Account view en Snelstart. Dit Content Management Systeem wordt onder andere gebruikt door Ace Jewelers, Cookoutshop, en bij de reguliere website van Fokkido. Naast de.net versie van de mobiele site die gebruikt zal worden als referentiemateriaal voor toekomstige projecten van De Nieuwe Zaak, zal er ook een versie uitgewerkt worden in HTML en PHP, welke op vrijwel elke webserver kan draaien voor usability tests. BBDomein De mobiele website moet zijn eigen specifieke domein hebben waar gebruikers op terecht komen wanneer bezoekers de mobiele site willen bezoeken. Deze moet los staan van de reguliere website van Fokkido, zodat bezoekers van de mobiele website zelf kunnen kiezen of ze op de mobiele site willen blijven, of door willen gaan naar de reguliere site. Een subdomein van 66

69 Fokkido.com is hiervoor een goed uitgangspunt. Het behoudt de merknaam Fokkido, en de link tussen de mobiele en reguliere website is hiermee snel gelegd. Een kort subdomein, bijvoorbeeld mobiel, of nog korter met enkel m, geeft een snel bereikbare URL. De URL van de mobiele site wordt dan bijvoorbeeld mobiel.fokkido.com, of m.fokkido.com. Het is ook mogelijk om een compleet los.mobi-domein te registreren. Of dit ook echt voordelen biedt is onzeker. De eerder genoemde goedkope en eenvoudig te implementeren oplossing met het gebruik van een subdomein heeft hier de voorkeur, en zal dus worden ingezet wanneer de mobiele site daadwerkelijk live zal gaan. BBRunning Demo Vanwege de moeilijke doelgroep en de noodzaak voor extra promotie en marketing, zal het concept voor de mobiele site van Fokkido niet binnen de stageperiode live gaan. Wel is er een demo website opgezet om gebruikerstests op uit te voeren. Deze is terug te vinden op Het prototype dat hier bekeken kan worden is geoptimaliseerd voor een schermresolutie van 240 bij 320 pixels, maar is op grotere en kleinere resoluties ook nog zeer goed te bekijken. Om te onderzoeken of het prototype klein en snel genoeg is voor gebruik op de telefoon, is ready.mobi ingezet. Met deze tool kan een enkele pagina, of een gehele website bekeken worden op bestandsgrootte, gebruik van CSS, afbeeldingen, XHTML en andere punten. Zo wordt een cijferoordeel gegeven over de bruikbaarheid van de site op een mobiel apparaat. Het prototype bleek zeer goed bruikbaar; het grootste deel van de pagina s wist, door slim gebruik van afbeeldingen, een uitstekende score te behalen. De basis voor verdere ontwikkeling richting een definitieve versie die live kan gaan is met dit prototype goed neergezet. 67

70 TESTFASE Een goed werkende website is vereist om gebruikers in staat te stellen om deze op de juiste manier te gebruiken. Wanneer de website niet correct werkt, biedt deze geen goede functionaliteit, en zullen bezoekers niet terugkeren. Daarnaast is het ook belangrijk om, bij een goed werkende website, inzichtelijk te krijgen waar verbeterpunten liggen. Zo kan de website in de toekomst nog beter gemaakt worden. Om een beeld te krijgen van de mening van consumenten over de mobiele website voor Fokkido is er een gebruikersonderzoek gedaan naar aanleiding van het hiervoor ontwikkelde concept. Dit onderzoek is op twee verschillende manieren uitgevoerd. Enerzijds is er een enquête verspreid onder de ouders van basisschoolkinderen in groep 1 tot en met 4 van basisschool de Gerenhof in Zwolle. De enquête omhelst het gebruik van mobiel internet en in de beoogde doelgroep. Ook is gevraagd naar het mogelijke gebruik van een mobiele website waarbij er de mogelijkheid geboden wordt om prijzen van producten te vergelijken, om te onderzoeken of de juiste functionaliteit in het concept aanwezig is. Daarnaast is er een gebruikerstest uitgevoerd met één van de moeders om te kijken hoe er met de mobiele website wordt omgegaan. BBTestgroep Voor de enquête is een groep van 80 personen gevraagd om deze in te vullen. De groep bestond uit de ouders van kinderen die in groep 1 tot en met 4 van de basisschool zitten. Omdat het specifiek noemen van Fokkido in de enquête als reclame gezien kon worden, konden er geen vragen over de bekendheid van Fokkido in de vragenlijst opgenomen worden. In de uitgegeven enquête stonden vragen zoals Heeft u een mobiele telefoon, Kan uw mobiele telefoon gebruik maken van mobiel internet, en Heeft u al eens gebruik gemaakt van mobiel internet, om erachter te komen in hoeverre de beoogde doelgroep voor het concept van Fokkido Mobiel bekend is met mobiel internet. Daarnaast is in de enquête gevraagd of er interesse is voor het vergelijken van prijzen met de mobiele telefoon, en op welke manier de ondervraagden dit zouden willen doen. Zo kan er gekeken worden in hoeverre de gekozen weg voor het concept de interesse heeft van de doelgroep. Uiteindelijk zijn 18 van de 80 enquêtes ingevuld teruggegeven. Met één van de ondervraagden is vervolgens een gebruikerstest uitgevoerd waarbij het prototype van de mobiele website op een Sony Ericsson C905 is gebruikt. Hierbij werd gevraagd om de prijs op te zoeken van een specifiek LEGO-product. Vervolgens werd haar gevraagd naar haar mening over de snelheid van de website, het gebruiksgemak, en de geboden functionaliteit. Zo kunnen er voor het ontwikkelde concept aanbevelingen gedaan worden om deze later verder uit te werken, zodat er een optimale mobiele website aan klanten van Fokkido geboden kan worden. 68

71 Gebruik van mobiel internet Alle 18 mensen die de enquête hebben ingevuld, hebben aangegeven dat ze in het bezit zijn van een mobiele telefoon. Opvallend is dat, ondanks het feit dat alle populaire mobiele telefoons van 2008 gebruik kunnen maken van mobiel internet, 7 van de 18 mensen aangaven dat hun mobiele telefoon niet het internet op kan. Van de 11 personen die aangaven over een mobiele telefoon te beschikken die gebruik kan maken van mobiel internet, zeggen er 4 dat ze ook daadwerkelijk al eens gesurft hebben met hun mobieltje. Van deze 4 mobiele internetgebruikers zijn er 3 man, en is er slechts 1 vrouw. Heeft u al eens mobiel internet gebruikt? 22% Nee Ja 78% Hoewel er dus mensen zijn die reeds gebruik maken van mobiel internet, kunnen we concluderen dat het gebruik van mobiel internet nog geen gemeengoed is in de doelgroep. Een van de respondenten was duidelijk:...mobiel internet moet eerst net zo snel worden als het gewone internet. Als dan de prijs voor het gebruik van mobiel internet drastisch omlaag gaat, zal ik pas het gebruik ervan overwegen. Deze gebruikscijfers geven hetzelfde beeld als een recent onderzoek van Harris Interactive naar mobiele marketing in de Verenigde Staten 11. Uit het onderzoek kwam naar voren dat het aandeel van mensen die vertrouwen hebben in het winkelen met de mobiele telefoon groter is in de groep van 18 tot 34 jaar, en waar oudere leeftijdsgroepen sceptischer zijn over mobiel winkelen. Ook komt uit dat onderzoek naar voren dat mannen positiever denken over mobiel winkelen dan vrouwen. Met een gemiddelde leeftijd van 41 jaar onder de respondenten van mijn enquête, valt deze doelgroep buiten de groep met de meeste interesse in het gebruik van de mobiele telefoon voor winkelen. Het is dan ook niet verbazingwekkend dat de persoon met de meeste interesse voor mobiel winkelen in de enquête een 30-jarige vrouw is die al gebruik gemaakt heeft van mobiel internet. BBInteresse in de mobiele website Ondanks het feit dat slecht een klein percentage van de respondenten gebruik maakt van mobiel internet is er wel interesse in het gebruik ervan. Vijf van de ondervraagden geeft aan dat ze prijzen van een winkel zouden willen bekijken op een mobiele website. Daarnaast geven drie mensen aan dat ze prijsinformatie per sms zouden willen ontvangen, door gebruik van een sms-dienst. Dit zou gebruikt kunnen worden als instapfunctie voor het gebruiken van een mobiele website voor volledige, uitgebreide (prijs)informatie van een product. 69

72 BBFunctionaliteit van de mobiele website Als we kijken naar de functionaliteit die consumenten willen vinden op de mobiele website van een speelgoedwinkel, dan gaat de voorkeur duidelijk uit naar prijsinformatie, het bekijken van lopende aanbiedingen, en daarnaast openingstijden en contactinformatie van de winkel. De eerste twee functionaliteiten krijgen 32% van de stemmen, de openingstijden en contactinformatie kreeg 21% van de stemmen. Ook geeft 3 van de 18 respondenten aan route-informatie te willen krijgen om de winkel te kunnen vinden. Slechts 1 van de 18 wil direct producten kunnen kopen vanaf de mobiele website. Wat wilt u doen op de mobiele website van een 21% 11% 4% 32% speelgoedwinkel? 32% Productprijzen bekijken. Aanbiedingen bekijken. Route-informatie bekijken. Openingstijden en contactinformatie bekijken. Direct speelgoed kopen met de mobiele telefoon. Hieruit lijkt naar voren te komen dat de meeste mensen mobiel internet vooral zien als informatiekanaal om actie mee te ondernemen. Met behulp van prijsinformatie en lopende aanbiedingen kan besloten worden om naar de speelgoedwinkel te gaan om de producten verder te bekijken. Hierbij komen ook de openingstijden van pas: zo komt de consument niet voor een gesloten deur te staan. BBGebruikerstest van de mobiele website Aan één van de respondenten van de enquête werd gevraagd om de mobiele website te gebruiken, om zo te kijken op welke manier het gebruik van de mobiele website verbeterd kan worden. De test werd uitgevoerd met een Sony Ericsson C905. Dit is een telefoon die in 2008 is uitgebracht in Europa. Het scherm heeft een resolutie van 240 bij 320 pixels, en de besturing van de telefoon gaat middels een vierpuntdruktoets en extra functietoetsen. De verbinding met mobiel internet wordt met behulp van Wi-Fi gemaakt. De voorgeïnstalleerde internetbrowser van de Sony Ericsson C905 is volledig in staat om de ontworpen HTML-pagina s correct weer te geven. Het duurt twee seconden voordat de homepagina is geladen en weergegeven wordt op de telefoon. De drie logo s van LEGO, Playmobil en Bruder worden prominent weergegeven. De testpersoon gebruikt de vierpuntdruktoets om de mogelijkheden op de homepagina te bekijken. Voor de test is gevraagd of ze de prijs van een LEGO -artikel wil opzoeken. Ze gaat met de vierpuntdruktoets naar het LEGO -logo die omlijnd wordt door de browser, waarmee een hyperlink wordt aangegeven. Ze drukt op de Enter-toets, en wordt 70

73 naar de zoekpagina voor LEGO gebracht. Hoewel de zoekpagina eenvoudig is opgemaakt, geeft de testpersoon aan niet te weten wat het productnummer, dat ze in moet vullen in het zoekveld, zou moeten zijn. Ze gaat naar de pagina Hoe werkt de productzoeker, en vindt daar de informatie om het juiste artikel te vinden met de zoekfunctie. Met de Terug -hyperlink komt ze weer bij de LEGO zoekpagina, en vult het productnummer in van het speelgoed. Ze komt op de productpagina terecht, en vindt daar de prijs van het artikel bij Fokkido. De testpersoon geeft aan dat ze de functionaliteiten die geboden worden op de mobiele website nuttig vindt. Wel vraagt ze zich af of ze het zou gebruiken. Ze denkt dat het gebruik van mobiel internet erg duur is, en dat de snelheid die nu gehaald is ook te halen is als ze door de stad loopt en gebruik maakt van het mobiele 3G-netwerk. Referenties 11. Shields, M.: Study: Mobile Marketing to Grow, Concluderend lijkt het erop dat consumenten wel interesse hebben in de functionaliteit die de mobiele website kan bieden. In de doelgroep is er echter nog weinig vertrouwen in het gebruik van mobiel internet, omdat het volgens de respondenten nog te duur en te langzaam is. Een goede introductie tot mobiel internet zou bij deze doelgroep kunnen zorgen voor meer interesse in dit medium. 71

74 72 AFSLUITING

75 73

76 CONCLUSIE EN AANBEVELINGEN Deze scriptie toont aan dat mobiel internet klaar is om ingezet te worden door commerciële partijen, mits er aan de juiste voorwaarden voldaan wordt. Mobiele websites kunnen hierbij op verschillende manieren gebruikt worden, afhankelijk van het doel en de middelen die aanwezig zijn. Consumenten hebben de stap richting mobiel internet reeds gemaakt. Het is nu aan bedrijven om ze tegemoet te komen met een passende ervaring voor hun mobiele telefoon. In dit afsluitende hoofdstuk zal ik een aantal conclusies trekken over het gebruik van mobiele websites door commerciële instellingen in het algemeen, met daarnaast nog extra aanbevelingen voor de inzet van een mobiele website door Fokkido. Op deze manier wordt een beeld gevormd voor de inzet van mobiele websites in het bedrijfsleven, en kan Fokkido het in deze scriptie ontwikkelde concept verder uitwerken. BBConclusie Dat het nu het moment is voor bedrijven om een mobiele strategie te ontwikkelen lijkt een simpel feit. De techniek voor mobiele apparaten is al zo ver gevorderd dat de mogelijkheden zeer uitgebreid zijn. En met de adoptie van deze techniek door consumenten is het belangrijk dat ondernemingen nu stappen ondernemen om straks niet achterop te raken. Met meer dan 2½ miljoen Nederlanders die gebruik maken van mobiel internet, is er al een grote potentiële doelgroep voor interessante, vernieuwende mobiele toepassingen. Ook mobiele websites kunnen goed gebruikt worden binnen de mobiele strategie voor ondernemingen. Een mobiele website is op verschillende manieren in te zetten om een bijdrage te leveren aan het verkoopproces van een onderneming. Afhankelijk van de huidige internetactiviteiten, aangeboden producten of diensten, en bereidheid om nieuwe betaalmiddelen te accepteren, kan de mobiele website ingezet worden van statisch informatiekanaal tot volledig verkoopkanaal. Ondernemingen die op dit moment nog geen gebruik maken van het internet om handel te drijven, en dit puur met fysieke winkels doen, kunnen een mobiele website gebruiken om hun klanten een eenvoudig contactkanaal aan te bieden. Vanaf de mobiele website kan er met een mobiele telefoon direct naar bijvoorbeeld de klantenservice gebeld worden voor service en ondersteuning. Daarnaast kan de mobiele site worden gebruikt om consumenten te bedienen van actuele informatie omtrent aanbiedingen of route-informatie naar de dichtstbijzijnde filiaal van de onderneming. Wanneer er reeds gebruik gemaakt wordt van een internetwinkel om producten of diensten aan te bieden aan consumenten, is het ook mogelijk om deze aan te bieden op een mobiele website. Reguliere webwinkels 74

77 zijn voor de meeste mobiele telefoons moeilijk in gebruik door het kleine scherm, en de verschillende besturingsmethoden. Daarnaast kost het laden van de grote, reguliere webwinkel voor consumenten zonder flat-fee databundel een aardige duit. Het aanbieden van een webwinkel die op maat gemaakt is voor mobiele internetgebruikers kan dus gezien worden als extra service aan de consument. Naast de technische aanpassingen die gedaan moeten worden, is het belangrijk om bij het interactieontwerp goed rekening te houden met de manier waarop consumenten omgaan met mobiel internet. De meeste consumenten gebruiken dit om gericht op zoek te gaan naar informatie. Een snel toegankelijke zoekfunctie om de consument direct het product te laten vinden dat hij of zij zoekt is dus erg belangrijk. kan worden. De mobiele site kan de consument interesseren in het doen van aankopen door informatie te geven over aanbiedingen en acties. Een mobiele site kan de consument helpen met oriënteren, informeren en beslissen door heldere product- en prijsinformatie aan te bieden. Wanneer een mobiele site de mogelijkheid biedt om gemakkelijk een product te bestellen en deze achteraf te betalen, biedt deze een verkooppunt dat op elk moment en vanaf elke locatie bereikbaar is. Met snel te vinden contactinformatie, kan de mobiele site ook een integraal onderdeel spelen in de aftersales service, doordat de mobiele internetgebruiker op elk moment het telefoonnummer van de onderneming kan terugvinden en bellen. Afhankelijk van het doel van de mobiele website binnen de mobiele strategie van een onderneming, kan een mobiele website elke gewenste rol binnen het verkoopproces vervullen. Omdat er op het moment van schrijven nog geen goede betaalmethode is die consumenten in staat stelt om grote bedragen vooraf te betalen, is het voor de mobiele versie van de webwinkel belangrijk om de klant de mogelijkheid te bieden om de bestelde producten na ontvangst contact of per acceptgiro te betalen. Dit kan in de toekomst veranderen wanneer er nieuwe betaalmethodes in gebruik genomen worden die geschikt zijn voor de mobiele telefoon. Concluderend kan er gezegd worden dat een mobiele website voor elke stap van het verkoopproces ingezet Commerciële ondernemingen doen er slim aan om zo snel mogelijk te beginnen met het ontwikkelen van een mobiele strategie. Consumenten hebben de techniek omarmd, en beginnen steeds meer en vaker gebruik te maken van mobiel internet. Ze verwachten dat hun favoriete winkels, merken en websites ook goed zullen werken op hun mobiele telefoon. Een goed uitgewerkte mobiele website kan hier voor zorgen, en kan bedrijven de mogelijkheid geven om hun klanten extra service en gemak te bieden. De techniek is in de handen van de consument. Nu moeten bedrijven nog zorgen voor een gepaste mobiele internetervaring. 75

78 zonder flat-fee databundel niet duur in gebruik. Op het gebied van functionaliteit scoorde de mobiele website ook een voldoende, al is hier wel ruimte voor verdere ontwikkeling. BBAanbevelingen voor Fokkido Aan de hand van de ontwikkeling van het concept voor de mobiele website, en resultaat van het onderzoek, is het ook mogelijk om het uitgewerkte mobiele concept te verbeteren. De technische uitwerking van het concept heeft voldaan aan de verwachtingen: deze laadt snel en heeft een kleine bestandsgrootte. Hierdoor is de mobiele site ook voor consumenten In het huidige concept voor de mobiele website biedt Fokkido enkel inzicht in de producten die zowel te koop zijn in de fysieke winkels als bij de webwinkel. Dit zijn enkel de LEGO, Playmobil en Bruder artikelen. De webwinkel biedt daarnaast ook nog artikelen van Wesco, Cadac, Fiskars, SIGG, en VIPP. Omdat de betalingsmethoden die Fokkido bij het ontwikkelen van het mobiele concept niet geschikt zijn voor gebruik op de mobiele telefoon, lag de focus van de mobiele site op het verleiden van consumenten om de fysieke winkel te bezoeken. Omdat enkel LEGO, Playmobil en Bruder in de Fokkido-winkel in Zwolle te koop is, moest de mobiele website zich hiertoe beperken. Wanneer consumenten hun bestellingen bij Fokkido achteraf mogen betalen, is het mogelijk om de mobiele site van Fokkido ook in te zetten als verkoopkanaal. Ook hoeft de site zich van niet te beperken tot LEGO, Playmobil en Bruder. Wanneer het huidige concept van de mobiele website als prijsvergelijker blijft bestaan, zal er geïnvesteerd moeten worden in promotie van de mobiele website. Slechts een klein deel van de beoogde doelgroep maakt al gebruik van mobiel internet. Om die mensen die nu nog geen gebruik maken van mobiel internet op 76

79 de mobiele website te krijgen, zal er gebruik gemaakt moeten worden van een methode om de drempel van het starten van de internetbrowser en het invoeren van de URL weg te halen. Omdat het overgrote deel van de doelgroep wel bekend is met het gebruik van sms, is het verstandig om gebruik te maken van SMS9009. Hierbij wordt een sms met een sleutelwoord naar 9009 verstuurd, waarna de verzender een sms ontvangt met een link naar de mobiele website van Fokkido. Hier kan vanuit het sms-bericht op gedrukt worden, waarna de mobiele telefoon direct de mobiele site opent in de internetbrowser. De doelgroep voor het concept is op dit moment nog niet echt bezig met mobiel internet. En hoewel de functionaliteit die het huidige concept biedt wel de interesse heeft van de gewenste doelgroep, is het nog wachten tot ook deze groep mobiel internet omarmd heeft. Afhankelijk van de richting die gekozen wordt voor de mobiele website, kunnen er nog belangrijke veranderingen doorgebracht worden in de mobiele strategie. Met de hiervoor genoemde aanbevelingen kan de mobiele website van Fokkido uitgebreid worden om extra functionaliteit toe te voegen, of de bereikbaarheid van de mobiele website door haar doelgroep te verbeteren. 77

80 LITERATUURLIJST Boogert, E.: 1,5 miljoen Nederlanders op mobiel internet op: (12/3/2009). Geraadpleegd op 12/3/2009. Boumans, J.: Weinig mobiele extensies bij websites op: (7/3/2007). Geraadpleegd op 12/2/2009. Bournique, D.: 2008 Mobile 2.0 Event San Francisco - Part 2 op: (4/11/2008). Geraadpleegd op 20/2/2009. Brackel, P.: Internet op je mobiele telefoon - update December 2008 op: (16/12/2008). Geraadpleegd op 13/2/2009. Brill, M.: Top Ten Mobile Marketing Predictions for 2009 op: blog/0, , o b,00.htm (3/1/2009). Geraadpleegd op 9/2/2009. Broex, A.: Internet is klaar, op naar mobiel op: (9/3/2009). Geraadpleegd op 9/3/2009. Cartman, J. & Ting, R.: Strategic Mobile Design: Creating Engaging Experiences, Berkeley, CA, New Riders, CBS: Mediaproducten steeds meer via internet op: (28/10/2008). Geraadpleegd op 10/2/2009. CBS: De Digitale Economie 2008 op: digitale-economie/publicaties/2008-de-digitale-economie-2008-pub.htm (17/12/2008). Geraadpleegd op 10/2/2009. Chanslor, M.: Adobe Announces New Flash Lite Distributable Player op: (16/2/2009). Geraadpleegd op 16/2/2009. Heukelom, J. van: Column: De mobiele bom is ontploft op: (18/3/2009). Geraadpleegd op 18/3/2009. Higginbotham, S.: Nokia Plans LTE Devices for 2010 op: (4/3/2009). Geraadpleegd op 5/3/2009. Holmkvist, P.: Do We Really Need a Mobile Web Site? op: Geraadpleegd op 11/2/

81 Kleiweg, M.: Gebruik mobiel internet stijgt fors op (18/11/2008). Geraadpleegd op 10/2/2009. Lupetti, A.: Tips to design your site for mobile devices op: (21/7/2008). Geraadpleegd op 23/2/2009. Mesker, S.: Mobiel internet: Create magic op: (3/12/2007). Geraadpleegd op 11/2/2009. Mesker, S., Rutten, L.: Mobiel internet in Nederland Gebruik van mobiele sites: het web achterna? op: (24/6/2008). Geraadpleegd op 9/2/2009. Mirck, J.: Penetratie mobiel internet naar 80 procent op: (4/3/2009). Geraadpleegd op 4/3/2009. MobiForge: Mobile Web Design op: Geraadpleegd op 18/2/2009. mobithinking: Driving buyers into the stores op: (2008). Geraadpleegd op 17/2/2009. Moll, C.: Mobile Web Design: Methods to the Madness op: archives/ html (12/8/2005). Geraadpleegd op 12/2/2009. Overbeeke, S.: Spullen kopen met je mobiele telefoon op: (12/12/2008). Geraadpleegd op 9/3/2009. Rabin, J., McCathieNevile, C.: Mobile Web Best Practices 1.0 op: (29/8/2008). Geraadpleegd op 20/2/2009. Riet, F. van: Mobiele webstrategie: de juiste content op je mobiele website op: com/archive/2008/12/31/mobiele-webstrategie-de-juiste-content-op-je-mobiele-website/ (31/12/2008). Geraadpleegd op 12/2/2009. Rijk, B. de: Mobiel betalen voor de leeuwen op (22/9/2008). Geraadpleegd op 9/3/2009. Schaafsma, E.: Europeaan doet gemiddeld twee jaar met gsm op: (9/5/2006). Geraadpleegd op 9/3/2009. Sender11: Mobile screen size trends op: (15/4/2008). Geraadpleegd op 16/2/

82 Shields, M.: Study: Mobile Marketing to Grow op: (27/5/2009). Geraadpleegd op 29/5/2009. Smits, G.: Kansen voor mobiele webshops op: kansen-voor-mobiele-webshops (14/5/2007). Geraadpleegd op 12/2/2009. Smits, G.: Call-to-action: Tips voor de ultieme verleiding op: hhttp:// archive/2009/01/22/de-ultieme-verleiding-tips-voor-de-call-to-action (22/1/2009). Geraadpleegd op 10/3/2009. Snell, S.: Mobile Web Design Trends 2009 op: (13/1/2009). Geraadpleegd op 22/2/2009. Telegraaf: Miljardste mobieltje verkocht op: Miljardste_mobieltje_verkocht.html?p=1,1 (6/1/2009). Geraadpleegd op 11/2/2009. Twinkle Magazine: Online-coupons: conversie hoog, inzet nog gering op: nieuws.aspx?id=23376 (12/3/2009). Geraadpleegd op 13/3/2009. Wokke, A.: Jaaroverzicht: een smartphone voor iedereen op: (27/12/2008). Geraadpleegd op 13/2/2009. Wright, L.: Character Design for Mobile Devices, St. Louis, MO, Focal Press,

83 81

84 BIJLAGE: MOBIELE ONTWERPMETHODES Wanneer er ontworpen wordt voor mobiele toestellen, zijn er een aantal ontwerpmethoden die gehanteerd kunnen worden om tot het gewenste resultaat te komen. Welk van deze methoden gebruikt wordt zal sterk afhangen van het budget van het project, de gewenste doelgroep, en het beoogde doel van de mobiele website. De hier behandelde ontwerpmethoden zijn aangedragen door Cameron Moll, freelance designer voor nieuwe media, en Stefan Butlin, CTO van Taptu.com. BBOntwerpmethode 1: Do Nothing De goedkoopste en snelste ontwerpmethode voor het mobiele web. Geen aanpassingen doen aan de reguliere website, en deze dus ook zo tonen aan mobiele internetbezoekers. Dit is een mogelijke optie door het gebruik van internetbrowsers zoals Opera Mini, die een reguliere website omzetten voor gebruik op een mobiele telefoon. Het gebruiksgemak van een website die op deze manier is omgezet is echter niet altijd even goed. De pagina s van de website kunnen nog erg groot zijn, en zullen dus niet snel laden. Daarnaast kan het vinden van de gewenste informatie vanaf een mobiele telefoon langer duren in vergelijking met het gebruik van de website op een pc. BBOntwerpmethode 2: Handheld Stylesheets Hou de originele website intact, en voeg een aparte styling toe die gebruikt wordt door mobiele internetgebruikers. Dit is een snelle methode die gebruik maakt van de inhoud die reeds op de website aanwezig was. Enkel de opmaak van de website wordt aangepast om goed weergegeven te worden op het scherm van een mobiele telefoon. Nadeel hiervan is dat de hoeveelheid en soort informatie die de mobiele internetgebruiker voor zijn kiezen krijgt simpelweg niet functioneel is, waardoor de juiste informatie te diep verborgen, en dus niet vindbaar is. BBOntwerpmethode 3: Smallest Size Fits All Ontwerp een aparte mobiele website voor alle mobiele telefoons, en neem daarbij de allerkleinste schermresolutie als uitgangspunt. Als het kleinste scherm de informatie kan bekijken, dan kunnen grotere schermen dit ook. Dit is een vrij snelle methode, en zorgt voor een ontwerp dat bruikbaar is door vrijwel alle mobiele telefoons. Echter, het ontwerp zal er op mobiele telefoons met grotere schermen saai uit zien, en zal ook weinig functionaliteit kunnen bieden door de gelimiteerde afmetingen van het kleinste scherm. BBOntwerpmethode 4: Tough Love Neem de populairste mobiele toestellen van de doelgroep als uitgangspunt voor de nieuw te maken mobiele website, en hou geen rekening met de rest van de mobiele telefoons. Wanneer er uit onderzoek is gebleken dat de gewenste doelgroep bepaalde toestellen veel gebruikt, kan dit een uitstekende ontwerpmethode zijn. Het zorgt voor een optimale gebruikerservaring bij deze groep. Het blijft echter de 82

85 telefoon van de bezoeker worden opgevraagd, en kan deze doorgestuurd worden naar de mobiele website die specifiek voor zijn toestel is ontworpen. Zo krijgt elke bezoeker een gepaste ervaring van de mobiele website. Lees meer over Device Detection in de bijlage Device Detection. Hoewel deze methode een zeer goede ervaring biedt voor bijna alle mobiele internetgebruikers, kost de ontwikkeling volgens deze methode meer tijd en geld dan de andere methoden, omdat er meer ontwikkeld en getest moet worden. vraag hoe goed het ontwerp zich vertaalt naar kleinere of grotere schermen. BBOntwerpmethode 5: Adaption Ontwerp voor alle mobiele telefoons, waarbij mobiele internetgebruikers een mobiele website zo te zien krijgen dat deze geoptimaliseerd is voor hun toestel. Hier kan er goed gebruik gemaakt worden van de groepen van schermafmetingen die de Mobile Marketing Association heeft opgesteld. Door middel van Device Detection kunnen de gegevens van de mobiele BBWelke methode is het beste? Alle vijf genoemde ontwerpmethoden hebben hun eigen voor- en nadelen. Welke methode gebruikt moet worden is dan ook sterk afhankelijk van het doel van de website, en de doelgroep die men voor ogen heeft. Als de mobiele website enkel zal dienen ter voorziening van statische (contact)informatie, kan het gebruik van de Smallest Size Fits All methode genoeg zijn om bezoekers te bedienen. Wanneer er een mobiele website ontwikkeld wordt voor een specifieke doelgroep, is het gebruiken van de Tough Love -methode echter een betere oplossing. Welke methode voor een project geschikt is, zal aan de hand van het budget, de beoogde doelgroep en het gewenste doel van de mobiele website bepaald moeten worden. 83

86 BIJLAGE: DEVICE DETECTION Device Detection is het gebruiken van methoden om het toestel waarmee een website bekeken wordt te herkennen. Vervolgens kan een aangepaste weergave van de site getoond worden, afhankelijk van het gebruikte toestel. Er zijn verschillende methoden om een website aan te passen afhankelijk van het toestel waarmee deze bekeken word. Hier worden drie van deze methoden kort toegelicht. BBWURFL WURFL is feitelijk een grote database met informatie over een zeer groot aantal mobiele toestellen, die continu door de gebruikers up to date gehouden word. Deze gegevens zijn opgeslagen in een gratis te gebruiken schema in XML-formaat, en is in alle programmeertalen toe te passen. Wanneer WURFL gebruikt wordt, kijkt het systeem naar de User Agent die door elke browser wordt gestuurd. Als er een mobiele browser herkend wordt, kan deze vervolgens doorgestuurd worden naar de mobiele website. Meer informatie op: BBStylesheet for mobile devices Een andere methode om een website aan te passen aan een mobiele internetbezoeker is door gebruik te maken van speciale CSS stylesheets. Hiertoe heeft Dean Hamack een stuk HTML script geschreven om de verschillende mobiele browsers op te vangen, en ze de juiste stylesheet voor te schotelen. Hierbij kan de styling van de website compleet aangepast worden zodat een mobiele bezoeker niet dezelfde website te zien krijgt als een bezoeker die de website bekijkt vanaf zijn computer. Deze methode kijkt naar de mogelijkheden die de internetbrowsers bieden voor bepaalde elementen van CSS, om zo de juiste stylesheet te tonen voor de juiste browser. Meer informatie op: BBDeviceAtlas DeviceAtlas is de meest uitgebreide database met gegevens van mobiele toestellen. De database wordt continu geüpdate, en biedt hierdoor de mogelijkheid om goed voorbereid te zijn op nieuwe mobiele toestellen die op de markt komen. De gegevens die DeviceAtlas biedt zijn, in tegenstelling tot WURFL, niet gratis voor professioneel gebruik. Een abonnement op de gegevens van DeviceAtlas kost 99 tot 299 dollar per jaar, afhankelijk van hoe regelmatig updates worden uitgeleverd. Meer informatie op: 84

87 85