Alles wat we in ons leven. Eten als de oermens
|
|
- Esther Veenstra
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Eten als de oermens Geen granen, geen Aardappelen, brood, suiker en zuivel worden in de ban gedaan. Vlees, fruit en vis vullen het menu. Voedingskundige en journaliste Karine Hoenderdos verdiepte zich in de oerdis : eten zoals onze verre voorouders. Ze was sceptisch maar ging volledig om. Tekst Karine Hoenderdos Illustratie Jan van der Hoeven Karine Hoenderdos. Alles wat we in ons leven eten, heeft invloed op onze gezondheid. Dat maakt voeding uniek: er is niets anders dat we dagelijks aan ons lichaam toedienen en dat zo n direct effect heeft op onze gezondheid. Als voedingskundige vind ik dat een fascinerend idee. En dus ben ik al jaren op zoek naar de perfecte voeding de heilige graal voor gezond oud worden en lang vitaal blijven. Dat is hard nodig, want niet alleen wij worden massaal te dik, ook onze kinderen en kleinkinderen. Onze aderen slibben dicht en onze suikerspiegels stijgen tot ongekende hoogten. Dieetgoeroes Iedereen heeft recht op zijn persoonlijke afwijking. Die van mij is dat ik niets vermakelijker vind dan het lezen van boeken van dieetgoeroes. Atkins, Montignac, South Beach, Sonja Bakker: ze prijken allemaal in mijn kast. Een jaar of twee geleden las ik ook het boek The Paleo Diet van de Amerikaanse wetenschapper dr. Loren Cordain. Het gaat over de voeding van de eerste mens, hoe deze voeding bij onze genen past en dat deze voeding heilzaam kan zijn voor onze gezondheid. Cordain vertelt enthousiast en aanstekelijk, zo aanstekelijk zelfs dat ik hem ervan verdacht de zoveelste dieetgoeroe te zijn. Ik zette Cordain in de boekenkast en vergat hem. Totdat ik een uitnodiging kreeg van het InnovatieNetwerk, een denktank van het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. Of ik als voedingskundige mee wilde denken over de vraag: wat is nu echt gezonde voeding? Ze kwamen terecht bij de voeding van de allereerste mens. Deze verre voorouders waren jagers en verzamelaars, die leefden van wat ze in de natuur konden vinden. Dat was in die tijd best veel: wild, vis, groenten, 2
2 gezondheid piepers, geen melk fruit, eieren, zeewier, insecten en noten. De oermens at verrassend gezond, zo bleek uit een literatuurstudie van het InnovatieNetwerk. Uit opgravingen blijkt bijvoorbeeld dat oermensen niet klein of ondervoed waren. Er zijn zelfs vrouwelijke skeletten van ruim 1,80 meter aangetroffen! Onze huidige voeding is compleet anders dan die van de oermens. De oermens dronk geen zuivel (wilde koeien lieten zich niet melken), at geen granen (de landbouw was nog niet uitgevonden) en al helemaal geen industrieel bereide producten als gedroogde soep, drop, chips of diepvriesmaaltijden. Westerse voeding Tijdens de bijeenkomst van het InnovatieNetwerk werd de voeding van de oermens de Oerdis gedoopt. Ik trok na afloop het boek van Cordain weer uit de kast en maakte een afspraak voor een interview met professor Frits Muskiet, een Groningse hoogleraar die bekend staat als een warm pleitbezorger van de Oerdis. Klinisch chemicus Muskiet bleek een wandelende oer-encyclopedie van het onderhoudende soort. Jaren geleden raakte hij gefascineerd door het contrast tussen de westerse voeding en de voeding van de eerste mensen. De homo sapiens loopt nog maar jaar op de aarde rond, zegt Muskiet. Dat lijkt een eeuwigheid, maar het is slechts een knipoog in de geschiedenis. Genetisch gezien zijn we nog vrijwel identiek aan onze voorouders, aldus Muskiet. Het duurt namelijk heel lang voordat genen zich aanpassen aan veranderende leefomstandigheden. Lange tijd was onze voeding goed afgestemd op de omgeving waarin we woonden. Onze genen zijn helemaal niet afgestemd op veel eten en weinig bewegen, en dat ook nog elke dag weer. Maar in relatief korte tijd is veel veranderd: onze omgeving, onze voeding en hoeveel we bewegen. Muskiet: Denk aan de opkomst van de landbouw en veeteelt, zo n jaar geleden, en aan de industriële revolutie, ongeveer 200 jaar geleden. Onze genen zijn helemaal niet afgestemd op veel eten en weinig bewegen en dat ook nog elke dag weer. Ons leefen eetpatroon is de belangrijkste Plus Magazine september
3 oorzaak van welvaartsziekten en gezondheidsproblemen van deze tijd. Als we meer rekening zouden houden met onze aanleg, kunnen we langer gezond leven. Muskiet somde op wat er allemaal mis is met onze huidige voeding. Om te beginnen eten we de verkeerde vetten, bijvoorbeeld uit zuivel en snacks. We krijgen te weinig vezels binnen en vaak te veel calorieën. En dan is onze voeding ook nog eens arm aan een flink aantal vitamines en mineralen, zoals vitamine A, vitamine D, foliumzuur, zink, ijzer en selenium. De huidige voedingsadviezen passen volgens de hoogleraar niet bij onze genetische aanleg. Muskiet: Er wordt te veel brood en aardappels aanbevolen en te weinig vlees, vis, gezonde vetten en groenten en fruit. Ik ging de Oerdis zelf uitproberen. Twee weken lang at ik veel vis, vlees, eieren, noten, groenten en fruit, en een beetje zuivel. Het was heerlijk. Proefkonijn Het InnovatieNetwerk besloot een boek te schrijven over de Oerdis. Aan mij de taak om er, als voedingskundige, praktische dagmenu s bij te verzinnen. Het was even omschakelen om een menu te bedenken waar (vrijwel) geen granen, aardappelen en zuivel inzitten, maar toch lukte het om lekkere gerechten samen te stellen. Maar eerlijk gezegd geloofde ik niet dat deze dagmenu s zonder volkoren boterhammen en glazen melk voldoende gezonde bouwstoffen zouden bevatten. Toen ik vervolgens de voedingswaarde berekende, viel ik bijna van mijn stoel. Wat een prachtige resultaten! Bijna alle vitamines en mineralen waren ruim boven de aanbevolen hoeveelheid. En ook qua vetten zat het helemaal snor met de Oerdis. De maaltijden volgens de huidige voedingsadviezen steken er zelfs bleekjes bij af. Het werd tijd voor een proef op de som. Ik ging de Oerdis zelf uitproberen. Twee weken lang liet ik granen, suiker en bewerkte producten staan. In plaats daarvan at ik veel vis, vlees, eieren, noten, groenten en fruit, en een beetje zuivel. Opnieuw zorgde de Oerdis voor een verrassing: ik at in die weken namelijk heerlijk. Ik maakte goedgevulde salades, soepen, omeletten, groenteschotels, visjes uit de oven en gegrild vlees. En als ik trek had in een snack nam ik fruit, noten en olijven. Toegegeven, het vraagt wel wat meer tijd dan een boterhammetje smeren, maar je eet er dan ook lekkerder door. Kritiek Intussen bleef het project Oerdis niet onopgemerkt. Er verschenen artikelen over de Oerdis, de radio besteedde er aandacht aan en onder voedingskundigen barstte een discussie los. Er waren enthousiaste reacties, maar er was ook 4
4 kritiek. Logisch, want de Oerdis is soms volledig in tegenspraak met de huidige inzichten over gezonde voeding. Een voeding met zo weinig zuivel, daar moet je toch wel broze botten van krijgen? En als je helemaal geen granen en aardappelen eet, dan krijg je toch nooit genoeg vezels en vitamines binnen? Ik weet inmiddels dat het met die vezels en vitamines veel beter zit dan met de normale Nederlandse voeding: de Oerdis scoort daarmee beter dan de Schijf van Vijf. En inderdaad, de hoeveelheid calcium is vrij laag in de Oerdis, maar niet schrikbarend laag. Het Voedingscentrum beveelt per dag 1000 mg calcium aan (voor ouderen 1100 mg), en in een dagmenu van de Oerdis zit gemiddeld 900 mg. En de Nederlandse aanbeveling is al hoger dan in andere delen van de wereld. Mijn collega Angela Severs was een van de criticasters. Ze is dol op brood en aardappelen en het kon er bij haar gewoon niet in dat een voeding zonder deze basisproducten ook gezond kan zijn. Oerdieet goed voor diabetici? Er zijn nog maar weinig onderzoeken gedaan met proefpersonen die volgens de Oerdis eten, maar de onderzoeken dié er zijn, laten goede resultaten zien op de bloeddruk, het cholesterolgehalte en de bloedsuiker. Die waarden worden stuk voor stuk gezonder, zelfs als de proefpersonen niet afvallen. Bijzonder, vindt Hanno Pijl, internist van het Leids Universitair Medisch Centrum. Hij ziet in de Oerdis een manier om patiënten met diabetes type 2 beter te kunnen behandelen. Afvallen is voor diabetici heel belangrijk, omdat daarmee de kans op hartziektes vermindert; door het gewichtsverlies worden de bloeddruk en het cholesterol gezonder. Ook de bloedsuiker verbetert door afvallen, waardoor de diabetes beter te behandelen is en medicijnen soms helemaal niet meer nodig zijn. Maar voor veel diabetici is afvallen nóg moeilijker dan voor anderen. De Oerdis zou voor deze patiënten mogelijk een ideaal dieet zijn, omdat het de gezondheid óók verbetert als het gewicht gelijk blijft. Hanno Pijl start binnenkort met een onderzoek waarbij diabetespatiënten het oerdieet krijgen voorgeschreven. Plus Magazine september
5 Angela dook in de wetenschappelijke literatuur en schreef een korte nota over de Oerdis. En ze moest toegeven: de Oerdis heeft potentie, de resultaten tot nu toe zijn zo positief dat verder onderzoek zeker gerechtvaardigd is. Gezond tussendoortje Ga ik voortaan eten volgens de Oerdis? Nee, dat gaat te ver. Een leven zonder brood, appeltaart of spaghetti kan ik me niet voorstellen. Wel neem ik vaker vis, een lekkere salade of soep bij de lunch, en noten en fruit als gezond tussendoortje. Ook eet ik puurder, dus minder bewerkte producten, omdat die vaak veel zout, vet en suiker bevatten. Zo pik ik wat gezonde aspecten van de Oerdis mee en dat is al heel gezond. Verder blijf ik de Oerdis op de voet volgen. Want wie weet is het toch de heilige graal waar ik al zo lang naar zoek! Het boek van InnovatieNetwerk over de Oerdis verschijnt binnenkort. Een website is er wel al: The Paleo Diet van Loren Cordain is alleen Engelstalig uitgegeven. Een dag eten volgens de Oerdis Ontbijt Vers fruit bestrooid met gehakte nootjes. Vers geperst vruchtensap. Thee. Tussendoor Fruit. (Kruiden)thee, water of koffie. Lunch Salade Niçoise met tomaat, ui, sperziebonen, tonijn, olijven en ei. Fruit. Tussendoor Glas vers gepureerd fruit (smoothie). Handje ongezouten noten. Diner Gegrilde biefstuk. Broccoli. Frisse rauwkostsalade van ijsbergsla, komkommer, radijs en venkel. Glas wijn. Portie aardbeien. s Avonds Fruit of rauwkost. Handje ongezouten noten. Koffie, (kruiden)thee of water. 6
5 Daags Afvalprogramma
5 Daags Afvalprogramma Dag 1 Dieetsnel.nl De eerste dag van mijn dieet is aangebroken, het zal je vast meevallen wat er vandaag op het menu staat! s Morgens 2 crackers met melk, s middags 2 boterhammen
Nadere informatieGezond eten met pubers
Gezond eten met pubers Slimme tips voor ouders E-Book uitgegeven door Feel Good Coaching, exploitant van Ladyline Parkstad en Ladyline Sittard Gezond eten met pubers Slimme tips voor ouders Als ouder zie
Nadere informatieWat is goede voeding? Aanbevelingen & tips voor kinderen 9 t/m 18 jaar
Wat is goede voeding? Aanbevelingen & tips voor kinderen 9 t/m 18 jaar Gezonde leefstijl Ben jij benieuwd hoe je gezond kunt eten? Daar kan de Schijf van Vijf je bij helpen. Door iedere dag producten uit
Nadere informatieGoede voeding voor je kind. Uitleg over basisvoeding en een dagmenu
Goede voeding voor je kind Uitleg over basisvoeding en een dagmenu Goede voeding Dagmenu kind 1 t/m 3 jaar Wat is goede voeding voor kinderen? Door alle beschikbare informatie is het soms lastige te weten
Nadere informatieVOEDING OP DE BUURDERIJ
VOEDING OP DE BUURDERIJ De voeding op de Buurderij voldoet aan de richtlijnen Gezonde Voeding van het Voedingscentrum. Per 1 januari 2018 is er gemiddeld 6,60 beschikbaar per bewoner per dag voor het eten.
Nadere informatieMenu Toelichting op het menu
Verslag door Ilona 928 woorden 5 juli 2017 10 1 keer beoordeeld Vak Biologie Menu Toelichting op het menu In het kader van voedsel, een onderwerp dat wij nu behandelen heb ik een menu gemaakt voor een
Nadere informatiePre-diabetes, wat is het en wat kan ik er zelf aan doen? In deze folder krijgt u hier meer informatie over.
Pre-diabetes Pre-diabetes, wat is het en wat kan ik er zelf aan doen? In deze folder krijgt u hier meer informatie over. Wat is pre-diabetes Pre-diabetes is het stadium vóór diabetes (suikerziekte). Het
Nadere informatieSchijf van Vijf-spel. Opdracht 4C. Opdracht
Opdracht 4C Schijf van Vijf-spel Opdracht Doel: Introductie: 15 min. Opdracht 1: Opdracht 2: Kinderen worden bewust gemaakt van wat gezonde basisvoeding is. Dit zijn producten uit de Schijf van Vijf. Als
Nadere informatieHet koken en eten mag je zelf doen, maar ik begeleid je daarbij. Stap voor stap.
Het koken en eten mag je zelf doen, maar ik begeleid je daarbij. Stap voor stap. EET PALEO 3 Inhoudsopgave Inleiding 6 Mijn Paleo verhaal 8 De 7 stappen in het kort 12 Stap 1 Richt je op de praktijk 14
Nadere informatieEet smakelijk René de Groot 15-06-2014
Eet smakelijk René de Groot 15-06-2014 Inhoudsopgave: Kennis testen Waar is voeding eigenlijk goed voor? Waarmee moeten we dan ontbijten? Bloedsuiker spiegel Calorieën?? Schijf van 5 Hoeveel calorieën
Nadere informatieVoedingsadvies bij zwangerschapsdiabetes. diabetes gravidarum
Voedingsadvies bij zwangerschapsdiabetes diabetes gravidarum 2 Deze brochure is bedoeld voor vrouwen met diabetes gravidarum. In deze brochure wordt informatie gegeven over o.a. de richtlijnen voor de
Nadere informatieVOEDING OP DE BUURDERIJ
VOEDING OP DE BUURDERIJ De voeding op de Buurderij voldoet aan de richtlijnen Gezonde Voeding van het Voedingscentrum. Per 1 januari 2018 is er gemiddeld 6,60 beschikbaar per bewoner per dag voor het eten.
Nadere informatieDiabetes type 2. Het belang van gezonde voeding
Diabetes type 2 Het belang van gezonde voeding Gezond eten is voor iedereen belangrijk, maar voor mensen met diabetes type 2 zijn er extra aandachtspunten. Onze voedingsadviezen helpen je. Wat gebeurt
Nadere informatieG e z o n d e t e n m e t d e Schijf van Vijf
G e z o n d e t e n m e t d e Schijf van Vijf De Schijf van Vijf in het kort Om fit en gezond te leven is het belangrijk om gezond te eten. Gezond eten is samen met voldoende bewegen dé basis voor een
Nadere informatie10-02-2013 LEZING. Carola Engbers
10-02-2013 LEZING Met Voeding in je kracht Mesologie Orthomoleculaire Geneeskunde PNI DE KLACHT Reguliere Geneeskunde Grondige medische kennis als basis voor de integratie van de andere vakken. Chinese
Nadere informatieWinnen door Voeding Woensdag 2 april 2014
Winnen door Voeding Woensdag 2 april 2014 CVO t Gooi Wat zie je? Spier: Huid: Bot: Bloed: Vet: Pezen: vocht, eiwit, koolhydraten, mineralen, vitamines vocht, eiwit mineralen vocht, eiwitten, vitamines
Nadere informatieAltijd al gedacht dat zware botten een verklaring voor overgewicht zijn?
1 Altijd al gedacht dat zware botten een verklaring voor overgewicht zijn? De 20 fabels en feiten over afslanken Be-Slank Copyright 2011 Be-Slank.nl Alle rechten voorbehouden. 2 Feiten en Fabels: Frisdrank
Nadere informatieVakantie vitamines: hoe voorkom je vakantie kilo s? Jantine Blaauwbroek Diëtist
Vakantie vitamines: hoe voorkom je vakantie kilo s? Jantine Blaauwbroek Diëtist Inhoud 1 Vakantiebestemmingen 2 Wat is gezonde voeding? 3 Energieleveranciers en functies 4 Energiebalans op vakantie 5 Weet
Nadere informatieVitamines zitten in kleine hoeveelheden in je eten en drinken. Je hebt het halve alfabet aan vitamines: A, B, C, D, E, K.
Testlab Er zitten heel veel voedingsstoffen in gezonde producten. Dat hebben jullie in de film gezien. Nou ja gezien? Voedingsstoffen zijn niet zichbaar in producten, maar we kunnen ze wel aantonen. Daar
Nadere informatiePre-diabetes, wat is het en wat kan ik er zelf aan doen? In deze folder krijgt u hier meer informatie over.
Pre-diabetes Pre-diabetes, wat is het en wat kan ik er zelf aan doen? In deze folder krijgt u hier meer informatie over. Wat is pre-diabetes Pre-diabetes is het stadium vóór diabetes (suikerziekte). Het
Nadere informatieWorkshop Korfbal & Voeding: maximaal effect door minimale aanpassingen. Miracle Performance
Workshop Korfbal & Voeding: maximaal effect door minimale aanpassingen. Bob ter Haak Miracle Performance Bob ter Haak Eigenaar Miracle Performance Sportdiëtist Bewegingsdeskundige Docent Sport Fietsen
Nadere informatieInhoudsopgave. 5 Inleiding. 85 Energie in balans met de Schijf van Vijf. 7 Gezond eten met de Schijf van Vijf
Inleiding Iedereen weet dat gezond eten goed voor je is. Je voelt je daardoor beter. Daarnaast is het ook belangrijk om een gezond gewicht te krijgen of te houden. Om gezond te kunnen eten, moet je wel
Nadere informatieGezond leven betekent dat je; - voldoende beweegt - gezond eet
Gezond leven betekent dat je; - voldoende beweegt - gezond eet Waarom eet je eigenlijk? Je krijgt er energie van! Energie heb je nodig alle processen in je lichaam b.v. voor lopen, computeren Maar ook
Nadere informatieWerkblad Vooral volkoren, zoals volkorenbrood, volkoren pasta en couscous en zilvervliesrijst
Volop uit de Schijf van Vijf Veel groente en fruit Werkblad Vooral volkoren, zoals volkorenbrood, volkoren pasta en couscous en zilvervliesrijst Gezond eten: Genoeg zuivel, zoals melk, yoghurt en kaas
Nadere informatieInhoud Inleiding... 3 Schijf van Vijf... 4 Groente en fruit... 4 Vetten... 4 Zuivel, noten, vlees, vis, peulvruchten en eieren...
Linda van Stee Inhoud Inleiding... 3 Schijf van Vijf... 4 Groente en fruit... 4 Vetten... 4 Zuivel, noten, vlees, vis, peulvruchten en eieren... 5 Brood, graanproducten en aardappelen... 5 Dranken... 5
Nadere informatieMet brood in balans Gezond afvallen Doe het broodwisseldieet
Met brood in balans Gezond afvallen Doe het broodwisseldieet Een goed gewicht Ben je ook een van die miljoenen Nederlanders die worstelen met de weegschaal? Of je nu een paar kilo wilt afvallen of juist
Nadere informatieLekker afvallen en gezond eten
Lekker afvallen en gezond eten Welkom bij STARTMETLIJNEN.nl! Leuk dat je onze weekmenu s gaat volgen! De regels van het week-menu WISSELEN Je kunt wel hele dagen wisselen, maar bijvoorbeeld niet de lunch
Nadere informatieLOW CALORIE DIET DAGEN LANG VERLIES 2 MAALTIJD- VERVANGERS PER DAG VOOR GEWICHTS-
10 DAGEN LANG 2 MAALTIJD- VERVANGERS PER DAG VOOR GEWICHTS- VERLIES LOW CALORIE DIET GROENE SMOOTHIE Maak van je in een handomdraai een groene smoothie! Healthy en ook nog eens heel lekker. Doe één dosering
Nadere informatie28-9-2014. Inhoud. Voeding en leefstijl bij en na kanker. 1. Voeding van vroeger tot nu. 1. Voeding van vroeger tot nu. 2.
Voeding en leefstijl bij en na kanker Malu van Geel Inhoud 1. Voeding van vroeger tot nu 2. Voeding en kanker 3. Aanbevelingen 4. Veel gestelde vragen 1. Voeding van vroeger tot nu 1 Hippocrates Laat voeding
Nadere informatieGezond gewicht: BOFT. Gezonde eet- en beweegadviezen. voor ouders van kinderen van 4 tot 12 jaar
Gezond gewicht: BOFT Gezonde eet- en beweegadviezen voor ouders van kinderen van 4 tot 12 jaar Van gezond eten blijf je fit en van bewegen word je vrolijk Kinderen moeten goed eten om te groeien, leren,
Nadere informatieWorkshop Turn4u & Miracle Performance. De juiste voeding voor turners. Bob ter Haak Danique Stoop
Workshop Turn4u & Miracle Performance De juiste voeding voor turners Bob ter Haak Danique Stoop Stellingen (1 / 4) Goede voeding kan blessures helpen voorkomen. Waar Door gezond te eten krijg je een mooiere
Nadere informatieOntdek jouw aanpak Gezond eten met de Schijf van Vijf
Ontdek jouw aanpak Gezond eten met de Schijf van Vijf Iedereen vult zijn eigen Schijf van Vijf Je lijf gaat je hele leven mee, daar wil je dus zo goed mogelijk voor zorgen. Maar hoe doe je dat? Als je
Nadere informatieWAT HEBBEN WE GEMETEN? Inner Scan Body Composition
HERBALIFE FITCHECK WAT HEBBEN WE GEMETEN? Inner Scan Body Composition % LICHAAMSVET Wie wil je worden? Waar ben je nu? % LICHAAMSVET Vrouw 20-39 Leeftijd 40-59 60-79 Man 20-39 Leeftijd 40-59 60-79 Te laag
Nadere informatieWelke melk, yoghurt, kwark en kaas? In dit menu gaan wij uit van halfvolle melk, magere yoghurt, magere kwark en 48+ kaas.
belangrijke info Welk menu moet ik volgen? Afhankelijk van jouw caloriebehoefte kun je het menu van 1.250, 1.500, 1.800 of 2.100 Kcal per dag volgen. Op www.projectgezond.nl/hoeveel-calorieen-per-dag/
Nadere informatieWat eten we vanavond?
35 35 HOOFDSTUK 3 Wat eten we vanavond? WOORDEN 1 Kies uit: jam school slager boodschappen vegetariër 1 Dorien eet geen vlees. Ze is. 2 Moniek houdt van zoet. Ze eet graag op brood. 3 Johan, ik ga naar
Nadere informatieGezond eten en drinken voor je kind van 1 tot 3 jaar
Gezond eten en drinken voor je kind van 1 tot 3 jaar Kinderen vanaf twaalf maanden eten volledig met de pot mee. En ze drinken dan een stuk minder melk. Net als de rest van het gezin dus: drie maaltijden
Nadere informatieMet het hele gezin gezond het nieuwe jaar in
Met het hele gezin gezond het nieuwe jaar in LINDA AMMERLAAN KINDERVOEDINGSCOACH Inleiding Wie ben ik? Als moeder van 2 kinderen weet ik hoe lastig het is om in deze tijd je kinderen gezond te laten opgroeien.
Nadere informatieLOW CALORIE DIET DAGEN LANG VERLIES 2 MAALTIJD- VERVANGERS PER DAG VOOR GEWICHTS-
10 DAGEN LANG 2 MAALTIJD- VERVANGERS PER DAG VOOR GEWICHTS- VERLIES LOW CALORIE DIET GROENE SMOOTHIE WIL JE AFSLANKEN? OF JE CALORIEËN CONTROLEREN EN TOCH DE AANBEVOLEN VITAMINES, VOEDINGS- EN BOUWSTOFFEN
Nadere informatieGezond eten als je zwanger wilt worden
Gezond eten als je zwanger wilt worden Auteur: Voedingscentrum Gezond eten is belangrijk, zeker als je zwanger wilt worden. Dit informatieblad bevat algemene tips en informatie over gezond eten. De tips
Nadere informatieDeze brochure is gebaseerd op de NDF Voedingsrichtlijn Diabetes. Lekker. en gezond eten met diabetes
Deze brochure is gebaseerd op de NDF Voedingsrichtlijn Diabetes Lekker en gezond eten met diabetes 3 Gezond eten heeft zin Met diabetes heb je extra veel plezier van gezond eten: je zit lekkerder in je
Nadere informatieKinderen en een gezond gewicht
Kinderen en een gezond gewicht Een kind met een gezond gewicht beweegt makkelijker en ontwikkelt zich lichamelijk beter dan een kind met overgewicht. Bovendien betekent nú overgewicht hebben dat je kind
Nadere informatieDiabetes type 2 Het belang van gezonde voeding
Diabetes type 2 Het belang van gezonde voeding Gezond eten is voor iedereen belangrijk, maar voor mensen met diabetes type 2 zijn er extra aandachtspunten. Onze voedingsadviezen helpen je. Wat gebeurt
Nadere informatieGenieten. van lekker eten
Genieten van lekker eten Food Connect Passie voor eten Een maaltijd die met liefde is gekookt, dat is elke dag weer een cadeautje. Aan onze maaltijden proef je dat ze met aandacht zijn bereid. We kiezen
Nadere informatiede andijvie A is een soort groente met grote groene bladeren.
Woordenlijst bij hoofdstuk 6 de aardappel Wat eten we vanavond, rijst of a? alcoholvrij zonder alcohol Graag een a bier. Ik moet nog auto rijden. de andijvie A is een soort groente met grote groene bladeren.
Nadere informatieVoedingsbeleid. Niels Donders De Sportanen
2019 Voedingsbeleid Niels Donders De Sportanen 1-1-2019 INLEIDING 2 1.1 Waarom een voedingsplan 2 1.2 Gezond voedingsaanbod 2 1.2.1 Gezond eten met de schijf van vijf 3 1.2.2 Vaste en rustige eetmomenten
Nadere informatieNaam: GEZOND ETEN. Hoe je gezond kan eten zie je in de Schijf van Vijf.In het midden staan de 5 regels hoe je gezond kan eten:
Naam: GEZOND ETEN Gezonde voeding zorgt voor een gezond lichaam. Als je daarbij genoeg beweegt blijf je op een gezond gewicht. Daardoor word je minder snel ziek. Hoe je gezond kan eten zie je in de Schijf
Nadere informatieVan Richtlijnen Goede Voeding naar de Schijf van Vijf en diëtistenpraktijk Andrea Werkman
Van Richtlijnen Goede Voeding naar de Schijf van Vijf en diëtistenpraktijk Andrea Werkman Logischer voor diëtist? Is het logischer geworden door uit te gaan van voedingsmiddelen? De aandacht voor voedingsmiddelen
Nadere informatie1. Verdeling tijdens de ramadan 2. Het Suikerfeest
1. Verdeling tijdens de ramadan 2. Het Suikerfeest 4. Goede indeling van het bord 3. Goede vulling van het bord 6. Goede hoeveelheid kiezen 5. Goede keuze maken 8. Drink geen vruchtensap 7. Gedroogd of
Nadere informatieGezond eten en drinken voor kinderen in de basisschoolleeftijd
Gezond eten en drinken voor kinderen in de basisschoolleeftijd Je kind speelt, leert en groeit. Door goed te eten en te drinken, krijgt je kind de energie die hij daarvoor nodig heeft. Van ontbijt tot
Nadere informatieKERN GEZOND KRAMEN GEZONDE VOEDING
KERN GEZOND KRAMEN GEZONDE VOEDING IN HET KRAAMGEZIN Wie ben ik Gewichtsconsulent met de specialisatie kinderwens, zwangerschap, moederschap en kinderen 0-4 jaar. Maatschappelijk werk achtergrond Wat Voedingsadvies
Nadere informatieInfofiche 1. De actieve voedingsdriehoek. Doelstellingen
Infofiche 1 Doelstellingen De leerlingen leren de actieve voedingsdriehoek kennen en begrijpen de indeling ervan. De leerlingen kunnen zelf voedingsmiddelen indelen bij de passende voedselgroep. geeft
Nadere informatieInhoud. Voorwoord 3. Voeding 6. Slaap 22. Houding 30. Naar de dokter 37. Kleding 65. Mode 74. Kleding wassen 77
Inhoud Voorwoord 3 Voeding 6 Slaap 22 Houding 30 Naar de dokter 37 Kleding 65 Mode 74 Kleding wassen 77 6 VOEDING Weet wat je eet Je eet elke dag. Alles wat je eet (en drinkt) heet voeding. Is elke voeding
Nadere informatieMeloen Abrikozen. Blauwe bessen Bramen. Perziken Cranberries. Nectarines Zwarte bessen. Frambozen
LEEF PUUR NATUUR 1 Hieronder vind je de hele lijst van alle koolhydraatarme producten die je mag eten. Print de lijst uit en hang hem op je koelkast. Zo kun je altijd even snel kijken of dat wat je wilt
Nadere informatieGoede voeding voor je kind. Uitleg over basisvoeding en een dagmenu
Goede voeding voor je kind Uitleg over basisvoeding en een dagmenu Goede voeding Wat is goede voeding voor kinderen? Door alle beschikbare informatie is het soms lastig te weten wat goed is. Wat heeft
Nadere informatieHoe werk je nu met de driehoek?
Weet en eet gezond Dit boekje gaat over gezonde voeding en over de driehoek die je kan helpen om iedere dag en iedere maaltijd gezond te eten. Als je gezond eet en genoeg beweegt zal je ook minder snel
Nadere informatieVoeding voor goed herstel na operatie
Voeding voor goed herstel na operatie Inhoud 1. Vermijd snel gewichtsverlies, eet gezond 3 2. Nuchter voor de operatie? 3 3. Voeding na de operatie 4 4. Neem voldoende melkproducten, groenten en fruit!
Nadere informatieOvergewicht bij kinderen en tieners Beter begrijpen, beter bestrijden
Overgewicht bij kinderen en tieners Beter begrijpen, beter bestrijden In onze dikmakende maatschappij kunnen ouders het heft in handen nemen en hun kinderen beschermen tegen overgewicht. Moeilijk is dat
Nadere informatieGezond eten en drinken voor kinderen in de basisschoolleeftijd
Gezond eten en drinken voor kinderen in de basisschoolleeftijd Je kind speelt, leert en groeit. Door goed te eten en te drinken, krijgt je kind de energie die hij daarvoor nodig heeft. Van ontbijt tot
Nadere informatieWat als ik gezonder van het leven wil genieten?
Wat als ik gezonder van het leven wil genieten? Over goede en minder goede eetgewoonten en waarom een consequente keuze voor de mediterrane voedingsstijl belangrijk is. De Deurwaerder Micheline / september
Nadere informatieMineralen. Vitamines. Tip: vooral in de zomer kan je daarvan genieten. Tip: denk aan Popeye en zijn spinazie.
Testlab Bekijk voordat je begint deel 1 van de film. Er zitten heel veel voedingsstoffen in gezonde producten. Dat hebben jullie in de film gezien. Nou ja gezien? Voedingsstoffen zijn niet zichbaar in
Nadere informatieVoedingsadvies bij Diabetes Mellitus. Bij gebruik van GLP-1-analoog
Voedingsadvies bij Diabetes Mellitus Bij gebruik van GLP-1-analoog Aangezien u lijdt aan Diabetes mellitus, type 2 (oftewel ouderdomsdiabetes) én overgewicht hebt, heeft de arts u een behandeling met zogenaamd
Nadere informatieVEILIGHEID. 5. TBM Maart 2014
VEILIGHEID 5. TBM Maart 2014 TBM: Gezond op het werk * Aan de hand van een Quiz * Verdeel de Quiz kaart de dag voor de TBM * Verzamel voor de start van de TBM de kaarten en steek deze in een omslag met
Nadere informatieGeef kanker. minder kans. eet volop. groente en. fruit
Geef kanker minder kans eet volop groente en fruit Iedereen heeft zo zijn eetgewoonten. De één eet wat meer dan de ander. De één lust graag dit, de ander dat. Vaste eetgewoonten zijn er steeds minder.
Nadere informatieWAT HEBBEN WE GEMETEN? Inner Scan Body Composition
HERBALIFE FITCHECK WAT HEBBEN WE GEMETEN? Inner Scan Body Composition BMI Body Mass Index = gewicht in kg lengte x lengte in m BMI < 18,5 ondergewicht 18,5 24,9 normaal 25 29,9 overgewicht 30 34,9 zwaar
Nadere informatieVoedingsadviezen bij zwangerschapsdiabetes
DIETETIEK Voedingsadviezen bij zwangerschapsdiabetes Bij de behandeling van zwangerschapsdiabetes hoort een voedingsadvies. Vaak zijn maar een paar aanpassingen nodig in de voeding om nadelige gezondheidsgevolgen
Nadere informatieVoor een gezonde groei moet je voldoende calcium (kalk) binnenkrijgen. Wat bevat de meeste calcium?
1 Schimmelen rood dat een paar dagen oud is kan gaan schimmelen. eschuit blijft veel langer goed. Hoe kan dat? eschuit is goed verpakt. Er zit weinig energie in beschuit. Er zit weinig vocht in beschuit.
Nadere informatie*Natuurgeneeskundige. *Docent irisdiagnostiek. circe-natuurgeneeskunde.nl 2
Tijd voor voeding *Natuurgeneeskundige *Docent irisdiagnostiek circe-natuurgeneeskunde.nl 2 *Voeding. *De geschiedenis van onze voeding. *De huidige gezondheidsproblemen. *Wetenschappelijk onderzoek en
Nadere informatieVoedingsadvies bij ijzertekort
Voedingsadvies bij ijzertekort Wat doet ijzer in het lichaam IJzer is een bestanddeel van het bloed. Het zit in de kleurstof van de rode bloedlichaampjes, het hemoglobine. Dit hemoglobine neemt de zuurstof
Nadere informatieDAGMENU 1 DAGMENU 2. Ontbijt Fat burner + NewINShape muesli met chocolade
DAGMENU 1 Ontbijt Fat burner + NewINShape muesli met chocolade karamelsmaak +150 gram magere kwark 1 appel Lunch Fat burner + NewINShape shake Rolletje rookvlees met gekookt ei Diner Fat burner + Gegrilde
Nadere informatieEen gezond gewicht. Informatie voor jongeren
Een gezond gewicht Informatie voor jongeren Ben jij tevreden over je gewicht? Vind jij jezelf te dik of vind jij jezelf te dun. Wil jij weten hoe je een gezond gewicht kunt krijgen of houden? Lees deze
Nadere informatiePATIËNTEN INFORMATIE. Ondervoeding. in het ziekenhuis Afdeling Diëtetiek
PATIËNTEN INFORMATIE Ondervoeding in het ziekenhuis Afdeling Diëtetiek Ondervoeding bij ziekte Ondervoeding door ziekte is in ziekenhuizen een veel voorkomend probleem. Ongeveer 1 op de 4 patiënten is
Nadere informatieWAT HEBBEN WE GEMETEN? Inner Scan Body Composition
HERBALIFE FITCHECK WAT HEBBEN WE GEMETEN? Inner Scan Body Composition BMI Body Mass Index = gewicht in kg lengte x lengte in m BMI < 18,5 ondergewicht 18,5 24,9 normaal 25 29,9 overgewicht 30 34,9 zwaar
Nadere informatieGezond/onbewerkt eten (clean eating) VS. If It Fits Your Macro s (IIFYM)
Gezond/onbewerkt eten (clean eating) VS. If It Fits Your Macro s (IIFYM) Op je voeding letten, gezond eten of diëten hoe je het ook noemt, het moet wel leuk blijven! If It Fits Your Macro s is daar bij
Nadere informatieDieetadviezen bij wondgenezing
Dieetadviezen bij wondgenezing Diëtetiek Bereikbaarheid afdeling Diëtetiek Amphia Ziekenhuis: Locatie Langendijk, Molengracht, Pasteurlaan: (076) 595 30 75 Algemeen telefoonnummer Amphia Ziekenhuis: (076)
Nadere informatieVoedingsadviezen bij verhoogde bloedglucose in de zwangerschap
Voedingsadviezen bij verhoogde bloedglucose in de zwangerschap www.jijwij.nl Tijdens de zwangerschap kunnen er problemen optreden bij de verwerking van koolhydraten (suiker) uit de voeding. Dit wordt aangetoond
Nadere informatieVoedingsrichtlijnen zwangerschap
Voedingsrichtlijnen zwangerschap Hoera! Je bent zwanger. Een nieuwe tijd breekt aan. Wat gaat deze zwangerschap brengen? Hoe zorg je dat je baby goed groeit? Hoe blijf je zelf fit tijdens je zwangerschap?
Nadere informatieGezond eten en drinken voor je kind van 4 tot 8 jaar
Gezond eten en drinken voor je kind van 4 tot 8 jaar Je kind speelt, leert en groeit. Door goed te eten en te drinken, krijgt je kind de energie die hij daarvoor nodig heeft. Van ontbijt tot lunch, tussendoortjes
Nadere informatieVC Groot Dilbeek Denkcel opleidingen
Gezond eten Opleiding Lekker en gezond eten met kinderen tips and tricks VC Groot Dilbeek Denkcel opleidingen Lifestyle bij VC Groot Dilbeek gezond eten We willen als club ons steentje bijdragen om de
Nadere informatieDienstverlenende werkzaamheden Les 3
Dienstverlenende werkzaamheden Les 3 Wat moet je nu wel eten en wat niet? Waarom wel en waarom niet? Hoe kun je er achter komen wat gezonde keuzes zijn? Eten is voor ons het zelfde als brandstof voor
Nadere informatieWanneer té dik? Wat is gezonde voeding en wat niet?
Wanneer té dik? Iedereen weet dat je gezond moet eten om te leren, te sporten en gezond volwassen te worden. Sommige jongeren worden echter te dik. Dit kan een probleem zijn als je moeite hebt met sporten,
Nadere informatieNoten en gedroogde zuidvruchten passen in een gezond voedingspatroon
Noten en gedroogde zuidvruchten passen in een gezond voedingspatroon Noten, rozijnen, gedroogde pruimen en andere gedroogde zuidvruchten bevatten veel gezonde vetten, vezels, vitamines en mineralen. Uit
Nadere informatieVoedingsbeleid kdv & bso SKBNM
Voedingsbeleid kdv & bso SKBNM Inhoudsopgave Inleiding 3 1. Uitgangspunten 4 1.1 Pedagogische uitgangspunten 4 1.2 Voedingsaanbod 5 Bijlage 1: Aanbevolen dagelijkse hoeveelheden voor kinderen Bijlage 2:
Nadere informatieVoeding voor goed herstel na operatie
Voeding voor goed herstel na operatie Inhoud 1. Vermijd snel gewichtsverlies en eet gezond! 4 2. Nuchter voor de operatie? 4 3. Voeding na de operatie 5 4. Neem voldoende melkproducten, groenten en fruit!
Nadere informatieGezond eten. Tips voor een gezonde
Gezond eten Tips voor een gezonde leefstijl Gezond eten door kleine veranderingen Inleiding In dit boekje lees je meer over hoe je met kleine veranderingen gezonder kunt eten. Tips die weinig moeite
Nadere informatiePak voor de activiteit Hoe eten astronauten? de foto van de etende astronaut uit de bijlage.
Mensen in de ruimte GROEP 5-6 58 50 minuten 1 en 23 Pak voor de activiteit Hoe eten astronauten? de foto van de etende astronaut uit de bijlage. De leerling: weet dat voedsel in de ruimte gaat zweven weet
Nadere informatieGEZONDHEIDSKUNDE-AFP LES 3. Gezonde voeding
GEZONDHEIDSKUNDE-AFP LES 3 Gezonde voeding 1 INLEIDING Thema 3 hoofdstuk Gezonde voeding blz. 149 Onderwerpen: -Persoonlijke verschillen -Voeding en levensfasen -Voedingsmiddelen en voedingsstoffen -Richtlijnen
Nadere informatieVoorkom Zwangerschapsdiabetes
Voorkom Zwangerschapsdiabetes Steeds meer zwangere vrouwen krijgen zwangerschapsdiabetes (zwangerschapssuiker). Deze folder geeft informatie over gezond eten en bewegen tijdens zwangerschap. Wat is zwangerschapsdiabetes?
Nadere informatieVoedingsadviezen bij verhoogde bloedglucose in de zwangerschap
Voedingsadviezen bij verhoogde bloedglucose in de zwangerschap Dit document bevat vertrouwelijke informatie van JijWij. Het kopiëren en/of verspreiden van dit document zonder voorgaand schriftelijke toestemming
Nadere informatiePERSONAL HORMONAL PROFILING
Personal Hormonal Profile Nutrition Rules Wetenschappers zijn het er over eens dat onze lichaamsprocessen met betrekking tot voeding bijna 100% gelijk zijn aan die van onze voorvaderen; de Caveman. Ons
Nadere informatieInnovatie- Netwerk. Oerdis: aan tafel met onze voorouders. Conceptwijzer december Jagers en verzamelaars. Inleiding
Innovatie- Netwerk InnovatieNetwerk genereert grensverleggende vernieuwingen in landbouw, agribusiness, voeding en groene ruimte en zorgt ervoor dat die door belanghebbenden in de praktijk worden gebracht.
Nadere informatieDe voedingsmiddelendriehoek.
Hoofdstuk 8 De voedingsmiddelendriehoek. 1. De voedingsdriehoek invullen. 2. De drie maaltijden per dag opnoemen. 3. Zeggen wanneer we best drinken en hoeveel liter we drinken. 4. Tips opnoemen om gezond
Nadere informatieDiabetes mellitus. Victoza en voeding
Diabetes mellitus Victoza en voeding In het kort Wat is diabetes? Diabetes mellitus wordt in de volksmond ook wel suikerziekte genoemd. Bij Diabetes mellitus is er geen of onvoldoende insuline beschikbaar
Nadere informatieEten met de Schijf van Vijf. genieten van goed eten
Eten met de Schijf van Vijf genieten van goed eten Waar heb jij zin in vandaag? Wat staat er in de Schijf van Vijf? Bekijk het per vak, inclusief tips om gezonder te eten. Daarmee kun je stap voor stap
Nadere informatie8.5. Boekverslag door Stefan 3796 woorden 29 oktober keer beoordeeld. Wetenschapsoriëntatie
Boekverslag door Stefan 3796 woorden 29 oktober 2017 8.5 2 keer beoordeeld Vak Wetenschapsoriëntatie https://www.scholieren.com/verslag/111353 Pagina 1 van 12 Achtergrondinformatie De Schijf van Vijf geeft
Nadere informatieVerantwoord en gezond afslanken? Even simpel als. Doe de test & krijg persoonlijk dieetadvies. www.weightcare.nl www.weightcare.be
Verantwoord en gezond afslanken? Even simpel als Doe de test & krijg persoonlijk dieetadvies. www.weightcare.nl www.weightcare.be _WeightCare_ABC-105x170_NL_linda.indd 1 2 Bereken hier je BMI! Je BMI (Body
Nadere informatieGewichtstoename bij behandeling van kanker
Gewichtstoename bij behandeling van kanker Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding U bent tijdens uw behandelingen tegen kanker ongewenst in gewicht aangekomen. In deze
Nadere informatieBegin de dag met een lach en geniet van een lekker ontbijtje! 4 EET PALEO ONTBIJT
Begin de dag met een lach en geniet van een lekker ontbijtje! 4 EET PALEO ONTBIJT Inhoudsopgave Inleiding 6 Supersnel Ontbijten 8 Wat drink je erbij? 12 Recepten 14 Zoete zaken 17 Chia Chia Chia 59 Een
Nadere informatie... Opdracht 1 Lezen Lees de tekst. Beantwoord daarna de vragen op bladzijde 2.
Opdracht 1 Lezen Lees de tekst. Beantwoord daarna de vragen op bladzijde 2. Tekst Eet gezond: groente en fruit in alle kleuren en smaken Rode tomaten, gele bananen, groene spinazie, blauwe bessen, oranje
Nadere informatieEat Clean, Train Dirty
3SIXTY5 FOOD CHALLENGE Eat Clean, Train Dirty Vrijdag 8 december is het zover: dan starten we met een grote groep cliënten en trainers de 14 dagen Foodchallenge! In de 2 weken tot aanvang van de kerstdagen
Nadere informatie