De opgaande lijn van de activiteit zette zich in 1962 wederom

Transcriptie

1 DE HAVEN De opgaande lijn van de activiteit zette zich in 1962 wederom door. Een nieuwe mijlpaal in de geschiedenis van de haven werd op 18 december bereikt, toen het 25.OOOste schip, het m.s. Tosterö', een Zweedse ertstanker, ligplaats koos en wel bij de Nieuwe Matex in het Botlekgebied. Aan deze gebeurtenis werd enig relief verleend, o.m. doordat de volgende dag kapitein en bemanning door het Gemeentebestuur in de Burgerzaal ten Stadhuize werden ontvangen, waartoe de behandeling van de begroting in de Gemeenteraad onderbroken werd. Het totaal van de binnengekomen zeeschepen beliep tegenover in Het goederenverkeer ter zee, inclusief bunkermateriaal, vertoonde een bevredigende stijging tot rond 96 miljoen ton (in 1961: 90,1 miljoen ton). Het vervoer van granen en kolen, dat in 1961 een teruggang te zien had gegeven (totalen toen resp. 4.5 en 4,9 miljoen ton), vertoonde een vooruitgang met resp. 26 % en 36 %. In het bijzonder t.a.v. het graanvervoer viel in het midden van het jaar een opvallende drukte te signaleren: in verband met het in werking treden van de landbouwbepalingen van de E.E.G. per 1 augustus wilde men voor dat tijdstip zo veel mogelijk graan invoeren. Het vervoer van stukgoed steeg met 9 % ten opzichte van 1961 (14,6 miljoen ton). Het ertsvervoer, in ,5 miljoen ton, liep in 1962 terug met 16 %. Het vervoer van minerale oliën daarentegen steeg met 12 % (in miljoen ton, inclusief bunkermateriaal). De verhouding tussen nationaal verkeer (in- en uitvoer) en transitoverkeer verschoof wederom verder ten gunste van het nationale verkeer. Was deze verhouding in 1938 nog 1 : 3 en in 1961 reeds 3 :2, voor 1962 was zij 2 : 1. Nederland industrialiseert zich en de nieuwe zeehavenindustrieën bij Rotterdam zijn daarbij van aanzienlijke invloed. Door concentraties bij een aantal rederijen verminderde het aantal lijndiensten (283 in 1961) tot 274. De intensiteit van de afvaarten bleef echter nagenoeg gelijk op ca In 1962 kwamen 660 zeeschepen met een diepgang van meer dan 10,50 m de Nieuwe Waterweg binnen met bestemming Rotterdam 93

2 (571 in 1961). Ook dit jaar viel de grootste toeneming te bespeuren in de klasse van de grote scheepstypen (diepgang meer dan 11 m): bedroeg het aantal hiervan in 1960: 73 en in 1961: 243, in 1962 waren het er reeds 400, waarvan zelfs voor het eerst dit jaar 28 schepen met een diepgang van meer dan 13 m. Van de grootste schepen, die in 1962 binnenliepen, mogen vermeld worden de 'Frisia', dwt, diepgang 14,06 m, die ligplaats koos bij Shell in Europoort, de 'Esso Austria', dwt, die met een diepgang van 13,10 m bij hoog water in de Botlek binnenliep, en de 'Esso Spain', ca dwt, het grootste schip dat tot dusver Rotterdam aandeed. Evenals in vorige jaren zetten overheid en bedrijfsleven de verbetering en uitbreiding van de havenaccommodatie gestaag voort. In de Waalhaven kwam 385 m kademuur gereed. De voor de zeevaart effectief in gebruik zijnde lengte kademuur steeg hierdoor tot 24,4 km. Voor de binnenvaart kwam o.a. 191 m kademuur langs de Oosterkade beoosten de Boerengatsluis gereed. Het belegbaar oppervlak in loodsen en pakhuizen werd dit jaar uitgebreid met ca m^, zodat het totaal belegbaar oppervlak, met inbegrip van fruitloodsen en koel- en vrieshuizen thans m* bedraagt. Negen stukgoedloodsen en een massagoedloods (in de Waalhaven en bestemd voor opslag van kunstmest) kwamen dit jaar gereed. De opslagcapaciteit van granen in de haven bleef ongewijzigd ( ton). De totale opslagcapaciteit voor minerale oliën in het gehele havengebied langs de Rotterdamse Waterweg steeg met ca ton tot ton. Deze toename moet voor het grootste deel worden toegeschreven aan het in gebruik nemen van installaties op nieuwe terreinen en aan de verdere uitbreidingen van de tankinstallaties in het Botlekgebied rond de Derde Petroleumhaven en in Europoort, waar thans resp ton en ton ruwe olie en olieprodukten in tanks kan worden opgeslagen. De opslagcapaciteit voor plantaardige oliën onderging een geringe stijging, zodat thans ton kan worden opgeslagen. Het kranenpark werd bij de particuliere bedrijven uitgebreid met 25 nieuwe stukgoedkranen met een hefvermogen van 2-5 ton en een maximale vlucht van 36, 38 en 40 m. Het aantal kranen van 94

3 de Gemeentelijke Handelsinrichtingen werd vermeerderd met vijf walkranen, hefvermogen 2,5-5 ton en een maximale vlucht van 40 m. Het totaal aantal walkranen in het Rotterdamse havengebied bedraagt nu 411. De nieuwe kranen werden voornamelijk geplaatst langs de nieuwe kadeterreinen aan de Katendrechtse havens, de Maashaven en de Waalhaven. De drijvende outillage verminderde met 16 massagoedkranen, terwijl een massagoedkraan en twee stukgoedkranen werden toegevoegd. De haven beschikte eind 1962 derhalve nog over 67 drijvende kranen, waarvan 40 stukgoedkranen. Eind 1962 bedroeg het aantal drijvende bokken voor zware lasten tot 250 ton 34. Afgevoerd werden drie bokken. Bij de werf Wilton Fijenoord werd de bouw van een nieuw te graven dok voor schepen tot ton en de verlenging van dok 5 ter uitbreiding van de dokcapaciteit voortgezet. Bij de werf Verolme op Rozenburg zijn de gegraven dokken voor schepen van ton en ton, het Prinses Beatrix dok en het Koningin Juliana dok, op 10 mei in bedrijf gesteld. Voorts bestaan bij Verolme plannen tot het bouwen van een dok voor schepen tot ton. De sleepbootvloot bleef in het afgelopen jaar ongewijzigd. De vierde in een serie van vijf havendienst-brandblusboten, de 'Havendienst XIV', werd op 17 februari opgeleverd aan de Gemeentelijke Havendienst. In de eerste dagen van het jaar ontvingen Burgemeester en Wethouders van de minister van Verkeer en Waterstaat het verheugende bericht, dat krachtens beslissing van de Regering de eerste hoofdfase van het ontwikkelingsplan van de Werkgroep Ontwikkeling Rijnmondhavens in haar geheel als richtsnoer voor de verdere toekomstige waterstaatkundige ontwikkeling van het gebied van Rozenburg en onmiddellijke omgeving zou worden genomen. Van Rijkswege wordt daartoe in de komende jaren o.m. een nieuwe havenmond in zee en, ten behoeve van de achterwaartse verbindingen, een voor de duwvaart geschikt binnenvaartkanaal gemaakt. Ten behoeve van de ontwikkeling van Europoort-Oost verstrekte de Gemeenteraad in zijn zitting van 2 februari een krediet 95

4 van 37 miljoen gulden, voor de aanleg van havendijken, perskaden en een hoofdwaterkering, voor baggerwerken, het opspuiten van terreinen, alsmede voor de aanleg van een oeververdediging, van wegen en spoorwegwerken. Voorts verstrekte de Gemeenteraad op 1 maart in het kader van de verdere uitbreiding van Europoort- West een krediet van f , ten behoeve van een voortgezette uitdieping van de Europoort-havens tot 15,65 m minus N.A.P., zodat schepen met een diepgang van 46 a 47 voet kunnen worden ontvangen. Ten behoeve van een verdere uitbreiding van het Europoort-complex op De Beer met een haven- en industrieterrein, stelde de Gemeenteraad in de vergadering van 4 oktober f , beschikbaar. De werkzaamheden zullen omvatten: aanleg van perskaden en havendijken, het uitvoeren van baggerwerken en het opspuiten van terreinen, aanleg van oeververdedigingen, van weg- en spoorwegverbindingen, ontpolderingswerken. Voorts werd op 20 september de aanleg van een tweede watertransportleiding naar Europoort ten bedrage van f , goedgekeurd. Op 8 november keurde de Raad een aanvullend krediet goed van f , voor het onderzoek dat de United States Steel Corporation in samenwerking met de Franse bureau's SEMA en SOFRESID had ingesteld naar de mogelijkheden tot vestiging van een hoogoven- en staalbedrijf op Rozenburg. Op 17 augustus 1961 was reeds een krediet van f , hiertoe gevoteerd. De rapporten van de verrichte studies zijn vertrouwelijk ter visie van de Raad gelegd. Aan een verklaring, die de Burgemeester op 4 oktober ten overstaan van de Raad aflegde, zij ontleend, dat het onderzoek geen twijfel liet bestaan aan de aantrekkelijkheid van de vestigingsplaats. De Hoogovens te IJmuiden, die de rapporten hebben kunnen bestuderen, besloten zich afzijdig te houden. De terreinen zullen voorlopig gereserveerd blijven. Een uitbreiding van de eerste fase van het Europoort-project kwam dit jaar zover gereed, dat op 2 mei de dijk kon worden doorgebaggerd, welke dit - meer oostwaarts - gelegen gedeelte van de reeds bestaande Europoorthavens scheidde. Deze uitbreiding omvat een tweede tankerhaven met omliggende terreinen, o.a. van Gulf Oil (200 ha) en van Tidewater (34 ha). Voorts werd een aanvang gemaakt met de aanleg van het 96

5 o 5 > 5 i

6 1 1 I I b I5 I

7 nieuwe Hartelkanaal, een onderdeel van de scheepvaartverbinding tussen Europoort en Oude Maas met achterwaartse vaarwegen. Op de kop van Rozenburg werd voortgang gemaakt met de havenaanleg. De bouw van een gecombineerde spoor- en verkeersbrug over het zgn. Ertskanaal vorderde gestaag: de brug moet in 1963 gereed komen. Aan het eind van 1962 was in Europoort-West 910 ha netto verhuurbaar terrein beschikbaar; t.a.v. 415 ha zijn verhuringen tot stand gekomen of vaste afspraken getroffen; over ca. 400 ha (exclusief een eventueel staalbedrijf) waren besprekingen gaande; vrij was nog 70 ha, terwijl voor een voorzieningscentrum 6 ha gereserveerd was. In Europoort-Oost, dat nog in zijn ontwikkelingsfase verkeerde en waarvan de begrenzing nog niet vaststond, was eind 1962 netto verhuurbaar ca. 3?5 ha. Verhuurd of vaste afspraken: 137 ha; besprekingen waren gaande t.a.v. 120 ha; nog vrij was 168 ha. De gronden moesten ten dele nog worden onteigend, vrijwel geheel worden opgehoogd en waren dus voorlopig niet beschikbaar. Op 17 mei werd de eerste paal geslagen voor de bouw van twee chemische fabrieken (investering 30 miljoen gulden) op het terrein van I.C.I. in Europoort-Oost. Men wil de fabrieken eind 1963 voltooid hebben. Op 19 mei werd de eerste paal geslagen voor de bouw van de raffinaderij, twee steigers en tankinstallaties van Gulf. Voorlopig wordt 90 miljoen gulden geïnvesteerd. De hier gevestigde bedrijven breidden zich in dit jaar verder uit, terwijl nieuwe industrieën met de bouw van hun fabrieksinstallaties begonnen of daarmee gereed kwamen. Met de bouw van de steiger van het graanbedrijf van de Graan Elevator Mij. en de Graan Silo Mij. werd een aanvang gemaakt (raming der investeringskosten 30 miljoen gulden), evenals met de bouw van een fenolfabriek van de N.V. Staatsmijnen Dow Fenol, die - naar men veiwacht - in de loop van 1963 in gebruik kan worden genomen. De eerste paal voor de acht hoge opslag-silo's voor roet van Ketjen- Carbon werd op 11 augustus geslagen. Voorts werd een aanvang gemaakt met de werkzaamheden ten behoeve van het nieuwe ertsoverslagbedrijf van Frans Swarttouw's 97

8 Havenbedrijf N.V., bestaande uit de bouw van ca. 800 m kademuur, waarvan 650 m voor zee- en 150 m voor binnenschepen. Met de bouw van een aromatenfabriek van de ESSO, die medio 1964 zal gereedkomen (investering 65 miljoen gulden) werd begonnen. Nieuwe verhuringen kwamen tot stand: met Borax N.V. van een terrein van 5 ha, waar op 17 augustus werd aangevangen met de bouw van een distributiedepöt voor boriumprodukten, dat eind 1963 gereed zal zijn (investering geraamd op 15 miljoen gulden); met Sicedison, een dochteronderneming van het Italiaanse concern Societa Edison, voor een terrein van 8 ha, waar met de bouw van een op- en overslagbedrijf voor chemische produkten (investering ca. 1 miljoen gulden) werd begonnen. Verder werden terreinen verhuurd aan Van Leer's Vatenfabnek N.V. tot een grootte van 1,2 ha en, ten behoeve van een vetverhardingsbedrijf, aan Brinkers Margarinefabrieken N.V., eveneens ter grootte van 1,2 ha. De Aluminium Industrie A.G. te Zurich besloot zich te vestigen op een terrein van ruim 70 ha voor de vestiging van een metallurgisch-chemisch bedrijf (anoden en aluminiumoxyde); onder de naam Aluminium en Chemie Rotterdam N.V. zal door dit bedrijf, naar verwacht wordt, in de eerste 10 tot 20 jaar ca. 200 miljoen gulden geïnvesteerd worden. De N.V. Titaandioxydefabriek werd op 2 november door Z.K.H. Prins Bernhard officieel in gebruik gesteld. In het Botlekgebied was eind 1962 bij de huidige vormgeving 787 ha aan verhuurbaar industrieterrein beschikbaar. Over 696 ha waren verhuringen tot stand gekomen of vaste afspraken gemaakt; over 50 ha waren besprekingen gaande, zodat nog ca. 40 ha voor eventuele gegadigden in reserve bleef. Tot ultimo 1962 waren voor het Botlekgebied kredieten tot een bedrag van ƒ , beschikbaar gesteld. Op 1 januari 1963 is hiervan rond ƒ , verwerkt voor de aanleg van havens en terreinen. Bij de Shell werd op 3 april een tweede platformer in gebruik genomen voor de vervaardiging van hoogwaardige benzines. Deze installatie vergde een investering van 13 miljoen gulden. De bij- 98

9 behorende schoorsteen kreeg, om de luchtverontreiniging tot een minimum te beperken, een hoogte van 105 m. Eveneens bij de Shell werd op 16 november van dit jaar een nieuwe fabriek voor de vervaardiging van polisopreen-rubber in bedrijf gesteld. Het is in zijn soort de eerste fabriek buiten de Verenigde Staten van Amerika. De capaciteit bedraagt ton per jaar. Voorts heeft Shell Nederland Chemie N.V. plannen om, in samenwerking met de Duitse Maatschappij Edeleanu te Frankfurt a/m, een ureum-parafine fabriek te bouwen, die de grondstof zal leveren voor een nieuw reinigingsmiddel. Met het oog op de verdere uitbreiding van het Eemhavencomplex, waar plannen bestaan voor vestigingen van diverse stukgoedbedrij ven. keurde de Gemeenteraad op 15 maart een krediet goed van 44 miljoen gulden, voor de bouw van 3380 m kademuur, voor stukgoedoverslag, rond en aansluitend aan de Derde Eemhaventak. De geprojecteerde waterdiepte is voorshands 10 m. Voorts werd nog in de vergadering van 20 december een krediet van f , beschikbaar gesteld voor de uitvoering van grondstabilisatiewerkzaamheden langs de Vierde Eemhaven zuidzijde en voor het zuidwestelijk deel van het Eemhavencomplex. In dit laatste gedeelte kunnen nog twee stukgoedhavens en een haven voor de Rijn- en binnenvaart worden gegraven. Een begin werd gemaakt met het baggeren van de Derde Eemhaven, waarbij ca. 1,3 miljoen m* verwerkt werd. Daar zich bij het opspuiten geen ernstige moeilijkheden voordeden, kon genoemde hoeveelheid specie in de beschikbare loswallen worden geborgen. Aan de kop van de Waalhaven noordzijde kwam de steiger voor het Nederlands Transport Bureau gereed. Hierdoor kwam 85 m kademuur voor de zeevaart en aan de andere zijde van de steiger, waar de waterdiepte ca. 4,50 m bedraagt, 85 m kademuur voor de binnenvaart vrij. Tevens werd aan deze kade een opslagloods voor kunstmest met een oppervlakte van 2278 m* voltooid. Ook kwam de verlenging van pier 1 met een stuk van 150 m gereed, waardoor 300 m kademuur voor de zeevaart beschikbaar kwam. 99

10 In aanleg was nog de kop van pier 2 ten behoeve van het stukgoedcomplex van Pakhuismeesteren N.V. Op 1 oktober werd het nieuwe dienstgebouw in gebruik genomen. Voorts werden aan deze kade twee loodsen van de Gemeentelijke Handelsinrichtingen (oppervlak 7000 m") in gebruik genomen. De kunstwerken voor de oostelijke aansluiting van het nieuwe spoorwegemplacement aan Waalhaven-Zuid werden in gereedheid gebracht. De werkzaamheden voor het slopen van de voormalige duikbootbasis in de Waalhaven zijn inmiddels begonnen. Verwacht wordt dat het werk drie jaar zal duren en dat er ca m^ puin vrij zal komen. Aan de mond van de Maashaven breidde Hanno zijn stukgoedcomplex uit met een tweede loods (belegbaar opp m*). Op 2 juni werd aan de Eerste Katendrechtse haven het nieuwe stuwadoors- en opslagcomplex van de N.V. Citex officieel in gebruik genomen. Het complex omvat ca m* loodsruimte, ca m" open opslagruimte en 275 m kade; daarop 4 Figée-wipkranen van 2,5 ton - 5 ton. Op 24 augustus is het stukgoedcomplex van de N.V. Deka Transportmij aan de Tweede Katendrechtse haven, waarvan met de bouw in 1961 was begonnen, gereed gekomen en officieel geopend. Het complex bestaat o.a. uit twee loodsen met een oppervlakte van ca m*. Loods 7 (belegbaar oppervlak 2160 m") aan de Spoorweghaven is 19 juli door de Dienst van Gemeentewerken overgedragen aan de Gemeentelijke Handelsinrichtingen. Met de oplevering van deze loods is de vernieuwing van de kade terreinen langs de Spoorweghaven oostzijde voltooid. Eveneens kwam loods 5 gereed (belegbaar opp m*). Op 2 november stelde burgemeester mr. G. E. van Walsum de nieuwe cantine, kleed- en wasgelegenheden en een loods (ca m^) op het Ferry-terrein van Hudig & Pieters officieel in gebruik. 100