Een natuurrijke toekomst voor de Leievallei?

Transcriptie

1 xxxxxxxxxxxxxxx beleid Een natuurrijke toekomst voor de Leievallei? Natuurpunt Gent stuurde half mei zijn advies door met betrekking tot het eindvoorstel Gewenste ruimtelijke structuur en programma voor uitvoering in het kader van de Ruimtelijke visie voor landbouw, natuur en bos regio Leiestreek. Onze vereniging volgt dit dossier van heel nabij op omdat het van cruciaal belang is voor de toekomst van de resterende natuurgebieden in de Leie- en Scheldevallei in het Gentse. Bart Vangansbeke 18 Snep! 2de trimester 2008

2 In de vorige Snep! hadden we het al uitgebreid over de voorgeschiedenis van dit dossier, dat van start ging op 17 oktober 2003, toen de Vlaamse Regering besliste het planningsproces voor de afbakening van de natuurlijke en agrarische structuur op te starten. Dit proces moet leiden tot de uitvoering van het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen (RSV), met name tot de bevestiging of wijziging van de bestaande gewestplannen in het buitengebied (waarmee zo ongeveer het platteland wordt bedoeld, of Vlaanderen buiten de stedelijke gebieden). Voor natuur en bos gaat het om de levensnoodzakelijke (verdere) afbakening van het Vlaams Ecologisch Netwerk (VEN), de natuurverwevingsgebieden en de bosuitbreidingsgebieden. Het planningsproces voor de Leiestreek ging in maart 2006 van start. De opmaak van het eindvoorstel betekende de laatste stap in deze visievorming. Op 20 maart 2008 had een overleg plaats met de betrokken organisaties en besturen van Oost-Vlaanderen. Ondanks de houding van de landbouwsector, die zich ook voor de huidige natuurgebiedzones zoals in de vallei van de Leie hard (volgens sommigen arrogant) opstelde (zie ook artikel in de vorige Snep!), bevat het eindvoorstel een groot aantal van de door Natuurpunt Gent en de stad Gent voorgestelde wijzigingen. Bijna alle huidige bestemde natuurgebieden staan in dat eindvoorstel uiteindelijk opgenomen in de categorie van gebieden waar natuur de hoofdfunctie heeft. Maar toch zijn er nog heel wat opmerkingen te maken op de voorliggende tekst. Toen het eindvoorstel voor formeel advies werd voorgelegd aan gemeenten, provincies en belangengroepen, hebben we dan ook niet nagelaten om daar ten volle gebruik van te maken en hebben we een uitgebreid advies opgemaakt en doorgestuurd. Het advies van Natuurpunt Gent over het eindvoorstel onder de loep Het advies van Natuurpunt Gent becommentarieert achtereenvolgens de vooropgestelde beleidsdoelstellingen, de ruimtelijke concepten per deelruimte, het programma voor uitvoering per gebied waarin eerst de te herbevestigen agrarische gebieden aan bod komen en dan de op te maken gewestelijke Ruimtelijke Uitvoeringsplannen (RUP s). Het volledige advies staat te lezen op onze website www. natuurpuntgent.be bij de rubriek dossiers. In dit artikel behandelen we enkel de ruimtelijke concepten en het programma voor uitvoering in de Noordelijke Leievallei. Ruimtelijke concepten Noordelijke Leievallei Wanneer we de kaartenbundel van de verkenningsnota (februari 2007) naast de voorliggende gewenste ruimtelijke structuur leggen, zien we dat er gevolg is gegeven aan enkele opmerkingen en suggesties van Natuurpunt Gent (en de Stad Gent). De meeste natuurgebieden in de Noordelijke Leievallei staan in het eindvoorstel aangeduid als gebieden met hoofdfunctie natuur, in tegenstelling met de vorige versie in de Verkenningsnota waar veel van deze gebieden opgenomen waren als verwevingsgebied waar natuur en landbouw nevengeschikte functies hebben. Aangezien de Muynckhammen-Hoge Blaarmeersen, Hoge en Lage Lake, Keuzemeersen en de Rosdambeekvallei op het bestaande gewestplan zijn ingekleurd als natuurgebied (of park), is een herbevestiging hiervan niet meer dan logisch (en wenselijk). We zijn dan ook tevreden over die aanpassingen, maar vinden ze anderzijds niet meer dan vanzelfsprekend, want het is een herbevestiging van de bestaande toestand (zie kader 1: legende-eenheden bij structuurschets). Natuurpunt Gent ondersteunt dus ten volle de keuze om al de opgesomde gebieden op te nemen als gebieden met hoofdfunctie natuur. Deze visie volgt trouwens zowel de eigen geformuleerde ruimtelijke beleidsdoelstellingen voor de open ruimte in de buitengebiedregio Leiestreek als het RSV. Zij is eveneens volstrekt in overeenstemming met de gewestplanbestemming sinds 1977 én met het Ruimtelijk Structuurplan Gent (RSG) én met de opties inzake landbouw en natuur in functie van het afbakeningsproces Grootstedelijk Gebied Gent. Bij de afbakening van dat grootstedelijk gebied vormden de landschappelijke waarden en de natuurwaarden van zowel de Leievallei als de Rosdambeekvallei sterke grensstellende elementen. Het is dan ook logisch dat rekening wordt gehouden met deze waarden bij de gewenste ruimtelijke structuur voor deze buitengebiedregio. Toch zijn er volgens ons nog enkele belangrijke wijzigingen nodig. Zie ook de kaart met de door ons gevraagde wijzigingen. 1. Natuurpunt Gent vraagt om de volledige Hoge en Lage Lake op te nemen bij 1.1 (wijziging 1 op kaart) Natuurpunt Gent is tevreden met de herbevestiging van de Hoge en Lage Lake als natuurgebied (deel van 1.1). Het is ons echter onduidelijk waarom dit herbevestigde natuurgebied op de kaart niet is ingetekend tot aan de Leieoevers. Nochtans is de hele zone tot en met de oevers van de Leie in de Hoge en Lage Lake natuurgebied op het gewestplan. Het is trouwens een van de weinige plaatsen in de Noordelijke Leievallei waar er een gave overgang is naar de Leie (niet onderbroken door bebouwing of wandel- en/of fietsinfrastructuur). Bij de definitieve aanduiding van zone 1.1 dient deze grafische fout te worden rechtgezet. 2. Natuurpunt Gent vraagt om de volledige Assels op te nemen bij 1.1 (wijziging 2 op kaart) Natuurpunt Gent kan zich helemaal niet vinden in de onvolledige opname van de Assels in 1.1. Een gedeelte Assels en Piereput staat in het eindvoorstel ingetekend als 2.6 (behoud en versterking van gevarieerde (open/halfopen) valleilandschappen met ruimte voor waterberging). Deze gebieden worden gedifferentieerd als natuurverwe- Snep! 2de trimester

3 vingsgebied, wat betekent dat landbouw en natuur hier nevengeschikte functies zijn. Dit is voor dit deel van de Assels in tegenspraak met het RSV en het RSG. Voor het als valleigebied bestemde (zuidelijke) deel van de Assels kiest het eindvoorstel voor verweving. Dit vormt een (verdere) bedreiging voor belangrijke natuurwaarden in het zuidelijke deel. De optie om te kiezen voor natuurverwevingsgebied in een deel van de Assels is nefast voor de natuur. Enkel bij een hoofdbestemming natuurgebied kunnen potentiële natuurwaarden daadwerkelijk tot hun recht komen. Het hogere op een donk gelegen intensieve agrarische grondgebruik wordt bij een verweving niet voldoende tegengehouden. Mestuitspoeling naar het lagergelegen en naastgelegen natuurgebied wordt/blijft mogelijk. Maar ook het voor het natuurbehoud ongunstige water(peil)beheer in het door landbouwers gebruikte agrarisch gebied heeft negatieve effecten op het naast- en lagergelegen natuurgebied. De kaartenbundel van het deelbekken Benedenleie vermeldt dat gebied 2.6 (natuurverwevingsgebied Assels en Piereput ) gelegen is aan twee sterk vervuilde punten waterbodem en oppervlaktewater zonder verder in te gaan op de oorzaak van deze verontreiniging. Een aanduiding als natuurverwevingsgebied is in dit geval dus Legende-eenheden bij de structuurschets van het eindvoorstel De Gewenste ruimtelijk structuur maakt onderscheid tussen verschillende soorten gebieden, rubrieken genoemd. Voor de Noordelijke Leievallei bestaat rubriek 1 uit alle gebieden voor het behoud en de versterking van uitgesproken natuurwaarden in valleien met ruimte voor waterberging. De afzonderlijke gebieden in deze rubriek krijgen elk een nummer; bv. 1.1 Assels, Hoge en Lage Lake, Hoge Blaarmeersen- Muynckhammen 1.2 Keuzemeersen, 1.3 Latemse Meersen, enz.. In deze gebieden is natuur de hoofdfunctie. Rubriek 2 bundelt de gebieden voor het behoud en de versterking van gevarieerde (open/halfopen) valleilandschappen met ruimte voor waterberging. Het gaat hier om natuurverwevingsgebieden, waarin landbouw en natuur nevengeschikte functies zijn. Onder rubriek 3 vallen de bosgebieden met bos als hoofdfunctie en onder rubriek 4 de Ruimtelijk-functioneel samenhangende gebieden die gevrijwaard worden voor de land- en tuinbouw als drager van de open ruimte. De hoofdfunctie van deze gebieden is landbouw. Gebieden onder rubriek 5 niet voldoende. Natuurpunt Gent stelt (in navolging van het RSG) voor om deze zone eveneens in te kleuren als natuurgebied. De afbakening van de Assels (1.1, 2.6) is dus een gemiste kans en dient rechtgezet. Natuurpunt Gent wil dat de hele Assels opgenomen worden bij 1.1. Men volgt hier (volgens ons ten onrechte) het gemeentelijk RUP van de Assels/Piereput. Dit RUP is opgemaakt voor heel andere doeleinden (vooral om de verdubbeling van de spoorlijn van Gent naar Brugge/Oostende mogelijk te maken) en niet voor de afbakening van het buitengebied. De Stad Gent heeft in haar Ruimtelijk Structuurplan altijd gesteld dat deze afbakening de taak was van de Vlaamse overheid. 3. Natuurpunt Gent vraagt om de Beelaertmeersen op te nemen bij 1.2 (wijziging 3 op kaart) Natuurpunt Gent begrijpt niet waarom de Beelaertmeersen niet meer opge- Gewenste ruimtelijke structuur Noordelijke Leievallei Gebied toeristische Leie met de wijzigingen die Natuurpunt vraagt 20 Snep! 2de trimester 2008

4 nomen staan in het eindvoorstel (in de Verkenningsnota stonden deze meersen vermeld als onderdeel van 2.3 Leievallei- Keuzegoed). De Beelaertmeersen zijn momenteel bestemd als natuurgebied. Zij vormen een onlosmakelijk deel van de ketting natuurgebieden langs de (Noordelijke) Leievallei. Natuurpunt Gent vraagt om het eindvoorstel gewenste ruimtelijke structuur aan te passen door de Beelaertmeersen op te nemen als onderdeel van 1.2 (Keuzemeersen-Leievallei Keuzegoed). De optie om de openruimteverbinding ter hoogte van Afsnee te vrijwaren, ondersteunen wij ten volle. Natuurgebieden voldoen (net als landbouwgebieden) perfect om de open ruimte te vrijwaren. 4. Natuurpunt Gent vraagt om een uitbreiding van 1.2 in de noordelijke Keuzemeersen (wijziging 4 op kaart) Natuurpunt Gent kan zich helemaal niet vinden in de huidige intekening van de Keuzemeersen. We gaan vanzelfsprekend akkoord met het voorstel om de zuidelijke Keuzemeersen op te nemen als gebied met hoofdfunctie natuur (1.2 Keuzemeersen- Leievallei Keuzegoed). De noordelijke Keuzemeersen (ten noorden van de E40) worden echter slechts voor een (heel) klein deel opgenomen bij 1.2. Het andere deel staat in het eindvoorstel opgenomen als onderdeel van 4.1 (landbouwgebied Landegem-Sint-Maria-Leerne). Dit strookt helemaal niet met de kenmerken van het gebied: het gaat hier immers om de voortzetting van de alluviale vallei, een ecologisch en ruimtelijk samenhangend geheel, deels om de valleirand en kouter. Volgens Natuurpunt Gent dient de intekening dan ook als volgt te worden aangepast: het deel dat bij 1.2 is opgenomen, moet uitgebreid worden met alle meersen in het noordelijk deel van de Keuzemeersen- Keuzegoed (zeker alle meersen onder de 10-meter hoogtelijn). Het deel tussen de 10-meter hoogtelijn tot aan de Deinsesteenweg wordt opgenomen als gebied voor behoud en versterking van gevarieerde (open/halfopen) valleilandschappen met ruimte voor waterberging, dus als verwevingsgebied waarin natuur en landbouw als evenwaardige nevenfuncties gelden. Dit zal voor een betere buffering (tegen mestuitspoeling) zorgen voor het (toekomstige) natuurgebied. 5. Natuurpunt Gent vraagt om geen agrarische gebieden te herbevestigen die gelegen zijn tot aan de oever van de Leie Natuurpunt Gent stelt vast dat in het eindvoorstel gewenste ruimtelijke structuur verschillende te herbevestigen landbouwgebieden (4.1 en 4.3) tot aan de Leie grenzen. Wij stellen voor om dit te vermijden, omdat agrarisch gebied palend aan de Leie nefast is voor de water- en bodemkwaliteit in de Leie zelf en in de naastgelegen natuurgebieden. Natuurpunt Gent stelt voor om die agrarische zones als natuurverwevingsgebied of natuurgebied te voorzien. De gemeente Sint-Martens- Latem stelde trouwens zelf voor om de zone Leievallei-Vetterskouter op te delen in VEN-gebied en agrarisch gebied. Het projectteam antwoordde hierop dat het moeilijk ligt om een gebied dat aan de Leie grenst in te kleuren met een hoofdfunctie landbouw. In het geval van de Vetterskouter is dit dan ook (gelukkig) niet gebeurd. Natuurpunt Gent stelt echter vast dat het projectteam op andere plaatsen in de Noordelijke Leievallei geen gevolg heeft gegeven aan zijn eigen opmerking. Natuurpunt Gent vraagt om het deelgebied ter hoogte van de Weldemeers- Scheidbeek op te nemen als natuurverwevingsgebied (wijziging 5a op kaart) De Verkenningsnota stelde het deelgebied ter hoogte van de Weldemeers-Scheidbeek voor als natuurverwevingsgebied (als 2.5 Leievallei Kwaadham). Het eindvoorstel gewenste ruimtelijke structuur voorziet echter geen bufferzone meer en stelt voor om dit deelgebied op te nemen als te herbevestigen agrarisch gebied (als onderdeel van 4.1 landbouwgebied Landegem-Sint-Maria-Leerne). Natuurpunt Gent vraagt om dit deelgebied alsnog op te nemen als natuurverwevingsgebied. Op die plaats is een bufferzone als natuurverwevingsgebied zeker een noodzakelijke voorwaarde, aangezien zich hier een sterk verontreinigde waterbodem bevindt. Deze bufferzone is des te meer nodig omdat landbouw in deze zone leidt tot bijkomende erosie en hierdoor nog meer bijdraagt aan de verontreiniging van de waterbodem. Natuurpunt Gent vraagt om het deel van het landbouwgebied 4.3 dat paalt aan de Leie op te nemen als natuurverwevingsgebied (wijziging 5b op kaart) Gezien de hogere erosiegevoeligheid (in vergelijking met gronden met een gelijkaardige ligging aan de Leieoevers) van het landbouwgebied Afsnee (4.3) dat op twee punten al te nauw aansluit bij de Leieoevers, is het ook voor deze zone aangewezen een bufferzone (minstens natuurverweving) af te bakenen. Natuurpunt Gent volgt hier tevens het voorstel van de Stad Gent om het zuidelijke deel van 4.3, gedegradeerd bulkengebied, niet op te nemen als te herbevestigen agrarisch gebied, aangezien de daar voorziene glastuinbouw sowieso beperkte toekomstmogelijkheden heeft (te kleine oppervlakte) en de mogelijkheid te behouden om de hobbylandbouw in het Gentse op een verantwoorde manier ruimtelijk te plannen. 6. Natuurpunt Gent vraagt meer bosuitbreidingsmogelijkheden voor de Hospicebossen en andere kleine bosprojecten. Heel belangrijk vinden we de mogelijkheid om de Hospicebossen uit te breiden. Natuurpunt Gent wijst erop dat de GECORO van Sint-Martens-Latem zelfs een consensus heeft bereikt met de landbouwsector (en alle andere actoren) om bosuitbreidingsmogelijkheden ten zuiden van de spoorweg te vrijwaren. Ook was er een consensus omtrent kleinere bebossingsprojecten ter hoogte van de Oude Vierschaar en een speelbos ter hoogte van de Lijnstraat. In het woonparkgebied van Latem en Deurle zijn nog belangrijke bosrelicten aanwezig die zeer waardevol zijn. Een ruimtelijke oplossing moet gezocht worden om deze oude boskernen Snep! 2de trimester

5 definitief veilig te stellen, eventueel door herbestemming naar bosgebied of door de ruimtelijke voorschriften zo aan te scherpen dat bijkomende bebouwing de facto onmogelijk wordt gemaakt. Cruciaal is de natuurverwevende functie van het gebied tussen de Hospicebossen, de woonwijk van Hooglatem, het Latemse woonparkgebied en de bossen in Ooidonk. Programma voor uitvoering per gebied Bij het deel Programma voor uitvoering per gebied gaat Natuurpunt Gent in zijn advies vooral in op de te herbevestigen agrarische gebieden en de op te maken gewestelijke RUP s Te herbevestigen gebieden In theorie moet hectare agrarisch gebied en hectare VEN-gebieden worden afgebakend. Dat betekent dat er zesmaal zoveel agrarisch gebied zal worden afgebakend als VEN-gebied. Er is geen geoefend oog nodig om uit het overgrote deel van de kaarten voor de Leiestreek af te leiden dat iets te kwistig is omgegaan met de herbevestiging van landbouwgebied. In het Gentse en Sint-Martens-Latem zijn er veel te weinig natuur- en bosgebieden bestemd. Veel van die gebieden zijn dan nog eens in landbouwgebruik. Eigenlijk moeten we in deze gevallen spreken van zonevreemd gebruik. Door het huidige landbouwgebruik zijn de natuurwaarden in die natuurgebieden fel onderdrukt en zelfs plaatselijk gedeeltelijk verdwenen. Maar potentieel kunnen die gebieden, mits het invoeren van een natuurbeheer, al vlug hun vroegere natuurwaarden herwinnen. Natuurpunt Gent pleit er alvast voor om in het Gentse geen bestemde bos- en natuurgebieden in landbouwgebruik te herbevestigen als agrarisch gebied. Verder vragen wij om de voorgestelde te herbevestigen agrarische gebieden op vier plaatsen te beperken. 1. Deel van Keuzegoed in de Noordelijke Leievallei (4.1) Natuurpunt Gent verzet zich ten volle tegen de voorliggende herbevestiging als agrarisch gebied van een deel van Keuzegoed. Dit voorstel is in tegenspraak met de criteria vooropgesteld voor de afbakening van het te herbevestigen agrarisch gebied, die duidelijk stellen dat de begrenzing gerelateerd moet zijn aan infrastructuren zoals wegen. Wij stellen dan ook voor om het te herbevestigen agrarisch gebied 4.1 te verkleinen en te laten begrenzen door de Deinsesteenweg. Op die manier komt er geen herbevestigd agrarisch gebied ten zuiden van de Deinsesteenweg (in Keuzegoed). 2. Deelgebied ter hoogte van de Weldemeers-Scheidbeek (4.1) Hetzelfde principe geldt voor het deel te herbevestigen agrarisch gebied 4.1 tegenover 1.4 en 1.5. (Leievallei-Kwaadham). De Verkenningsnota stelde dit gebied voor als natuurverwevingsgebied (2.5 Leievallei-Kwaadham). Het eindvoorstel voorziet echter geen bufferzone meer en stelt voor om dit deelgebied op te nemen als te herbevestigen agrarisch gebied bij 4.1 Landbouwgebied Landegem-Sint- Maria-Leerne. Natuurpunt Gent adviseert om dit deelgebied alsnog op te nemen als verwevingsgebied. Op die plaats is een bufferzone als natuurverwevingsgebied zeker een noodzakelijke voorwaarde, gezien de sterk verontreinigde waterbodem en de bijkomende erosie en verontreiniging door de landbouw. Natuurpunt Gent adviseert om ook hier het te herbevestigen agrarisch gebied (4.1) te verkleinen en de begrenzing te laten gebeuren door de Leernsesteenweg. 3. Agrarisch gebied in Afsnee (4.3) Voor Natuurpunt Gent horen zones voor hobbylandbouw en het houden van paarden thuis in het agrarisch gebied (en zeker niet in kwetsbare (natuur)gebieden). Ze dienen een plaats te krijgen in de stedelijke landbouwgebieden of andere agrarische gebieden. De landbouwsector pleit er echter voor om hobbylandbouwzones niet af te bakenen in agrarisch gebied ( hectare in Vlaanderen!), omdat dit agrarisch gebied bestemd is voor beroepslandbouw. Waar die zones voor hobbylandbouw volgens de landbouw dan moeten terechtkomen, is niet duidelijk. Uit de beleidsdoelstellingen die aan de uitwerking van de gewenste ruimtelijke structuur voorafgaan, blijkt nu dat de Vlaamse overheid de Boerenbondvisie ondersteunt en stelt dat hobbylandbouwzones niet behoren tot de hectare agrarisch gebied dat te vrijwaren is voor beroepslandbouw. Dit is volgens Natuurpunt Gent een verkeerde keuze. De omgeving van het grootstedelijk gebied Gent vormt een belangrijke opvang voor deze hobbylandbouwgebieden, wat voor Natuurpunt Gent een bijkomende reden is om deze landbouwgebieden voor hobbyisten goed (ruimtelijk) in te plannen. Uit de eerste analyse van een landbouwstudie van de Vakgroep Landbouweconomie van de Universiteit Gent in opdracht van de stad Gent blijkt dat in ,2% of 181 ha van het totale openruimtegebied binnen het Gentse deel van deze buitengebiedregio voor hobbylandbouw werd benut. Indien de Vlaamse regering geen zones voor hobbylandbouw wenst af te bakenen, dient deze bevoegdheid bij de gemeente te worden gelegd. Maar dan moet er bij de te herbevestigen agrarische structuur voldoende ruimte in het agrarische gebied worden vrijgehouden voor de hobbylandbouw en die ruimte mag dus niet worden opgenomen in de herbevestiging. Natuurpunt Gent stelt vast dat gebieden die op Vlaams niveau zijn afgebakend als natuurgebied en bovendien zijn meegenomen in de eerste afbakening van het VEN, zonder omhaal worden ingenomen door hobbylandbouwers. Onze vereniging hoopt dan ook dat de Vlaamse Regering haar verantwoordelijkheid opneemt en een regelgeving oplegt die dit soort activiteiten onmogelijk maakt in natuurgebied. Bij de herbevestiging als agrarisch gebied door het Vlaamse Gewest moet er rekening mee worden gehouden dat de Stad Gent helemaal niet meer in de mogelijkheid zal zijn om te verfijnen richting hobbylandbouw, en dat er op gewestelijk niveau nergens sprake is van gebieden waar hobbylandbouw dan wel kan. Daarom staat Natuurpunt Gent erop dat agrarische gebieden enkel worden herbevestigd indien nu al duidelijk is dat zij niet als zone voor hobbylandbouw in aanmerking komen. Zo heeft de stad Gent nog 22 Snep! 2de trimester 2008

6 Belangrijke huidige (en potentiële) natuurwaarden behouden en herstellen In de Noordelijke Leievallei zijn Europees belangrijke natuurwaarden aanwezig die kunnen versterkt worden en eventueel dienen hersteld te worden (door een optimaal natuurbeheer). De bodemkundige variatie en het kleinschalige reliëf op zeer korte afstand (hogere zandige donken, overgaand naar zandlemige oeverstroken en laaggelegen zware kleigronden in de meersen) in de Noordelijke Leievallei bieden kansen aan voor het natuurbehoud interessante vegetatietypes en andere daarmee verbonden levensvormen. Maar daarvoor moeten die gebieden ook natuur als bovengeschikte functie als bestemming hebben. Bij een duidelijke keuze voor natuur als bovengeschikte functie zal ook het belang van de Noordelijke Leievallei als broedplaats voor weidevogels en overwinterende watervogels verder verhogen. Er zijn mogelijkheden tot ontwikkeling van ooibos, struweel, ruigte en soortenrijke graslanden en herstel van meersen- en moerasvegetaties. Door vernatting zijn er ook mogelijkheden voor broedende weidevogels als grutto, watersnip en meer overstromingen in de winter kunnen bijkomende mogelijkheden bieden voor overwinterende watervogels als slobeend, smient, pijlstaart en kemphaan. Maar al die mogelijkheden kunnen alleen maar worden gerealiseerd als het hele complex van deelgebieden de hoofdfunctie natuur heeft. Dit wordt trouwens bewezen in de delen van de Latemse Meersen, Keuzemeersen en Assels (en de Bourgoyen-Ossemeersen) die al als natuurreservaat worden beheerd. Dit beheer heeft geleid tot een opmerkelijk herstel van de bloemrijke graslanden en de watervogelpopulaties. De meersencomplexen tussen Deinze en Gent herbergen overwinterende watervogelpopulaties met een omvang van internationale betekenis. In het bijzonder de Bourgoyen-Ossemeersen en de Ooidonkmeersen spelen hier een belangrijke rol. Het is zeer belangrijk dat maatregelen worden genomen opdat belangrijke oppervlakten van de laaggelegen meersen in Ooidonk gedurende verscheidene wintermaanden een hoger waterpeil krijgen dan vandaag het geval is, zodat overwinterende watervogels er jaarlijks een pleisterplaats vinden en dit niet beperkt blijft tot occasionele periodes van overstroming. De gehele Noordelijke Leievallei zou erkend kunnen worden als RAMSAR-gebied (en voldoet aan de Europese vogelrichtlijn), omdat zij jaarlijks meer dan 1% van de West-Europese populatie van de slobeend herbergt. We weten ondertussen dat de Bourgoyen-Ossemeersen mede dankzij de uitwisseling van watervogels tussen de verschillende omliggende natuurgebieden langs de Leie zo hoog kunnen scoren. Recent onderzoek stelde vast dat smienten, kemphanen, slobeenden en wintertalingen die foerageren en overnachten in het stedelijk natuurreservaat ook steeds meer te vinden zijn in de andere deelgebieden van de Gentse Leievallei. De natuurwaarde van de Rosdambeek dient behouden en versterkt te worden. Zowel op het vlak van flora (moerasvegetaties met o.a. zwarte zegge, brede orchis, dotterbloem naast oude bosvegetaties met grote keverorchis, enz.) als fauna (wespendief, boomvalk, houtsnip, steenmarter, ) is deze vallei rijk aan belangrijke natuurwaarden. de mogelijkheid om na verder onderzoek deze gebieden als zone voor landbouw of hobbylandbouw in te tekenen. Dat wil bijvoorbeeld zeggen dat bij de open koutergebieden rond Afsnee (gebied 4.1) alleen de open kouters worden herbestemd als agrarisch gebied, zodat de Stad Gent nog de mogelijkheid heeft om na verder onderzoek de bestemming van de versnipperde aangrenzende (bulken)gebieden te verfijnen en deze gebieden dus waar wenselijk te bestemmen als landbouwzone/ hobbylandbouwzone. 4. Zuidelijk deel van het Landbouwgebied Afsnee (4.3) Het RSG voorziet binnen deze deelruimte slechts één locatie waar glastuinbouw van bovenlokaal niveau een plaats kan krijgen: aanleunend tegen het regionale bedrijventerrein Drongen langs de E40. Ondertussen bleek dat zelfs deze zone te klein is om van een volwaardig grootschalig serregebied te kunnen spreken. De ontwikkeling van kleinschalige serres is een zaak van gemeentelijk niveau en wij staan er dus op om de inplanting hiervan via het opmaken van een gemeentelijk ruimtelijk uitvoeringsplan te laten bepalen. Hierbij denkt Natuurpunt Gent onder meer aan het zuidelijke deel van het gebied Landbouwgebied Afsnee (4.3), gelegen onder de E40. Deze zone vormt een gedegradeerd bulkengebied en kan dus ook in aanmerking komen voor een bestemming als landbouw/hobbylandbouwgebied. Daarom staan wij erop dat het zuidelijke deel van het landbouwgebied Afsnee (4.3) niet wordt opgenomen als een te herbevestigen agrarisch gebied, zodat hier na verder onderzoek op stedelijk niveau voor de meeste geschikte bestemming kan gekozen worden. Op te maken gewestelijke RUP s Natuurpunt Gent vindt het noodzakelijk dat de herbevestiging van agrarische gebieden gepaard gaat met een gelijktijdige afbakening van de rest van het Vlaams Ecologisch Netwerk (VEN 2de fase) via Buitengebied-RUPs, consequent met het regeerakkoord en alle vroegere afspraken. De afbakening van in totaal hectare VEN-gebied had al in 2003 moeten zijn afgerond! In de eerste fase zijn intussen ca hectare afgebakend. De aanduiding van verwevingsgebieden (deel van het IVON hectare) is eveneens een decretale verplichting. Verwevingsgebieden zijn nodig om bestaande potenties voor meekoppeling van functies te benutten. Een strikte scheiding van functies op het hele grondgebied doet onrecht aan bestaande verweving en staat ontwikkelingen op het platteland in de weg. In die verwevingsgebieden dient wel een evenwaardige nevenschikkende functie van natuur en landbouw gegarandeerd te worden. Natuurpunt Gent vindt het noodzakelijk om prioritair een buitengebied-rup voor de Noordelijke Leievallei op te starten. Ook voor de mogelijke acties m.b.t. de Rosdambeekvallei en de Vallei van Zeverenbeek (en Maanbeek) en Oude Mandelbeek en Vondelbeek is Natuurpunt Gent vragende partij om die zo snel mogelijk ruimtelijk vast te leggen via Buitengebied- RUPs. Actie aub! Een buitengebied-rup in de Noordelijke Leievallei biedt een uitgelezen kans om de gevraagde bestemmingswijzigingen naar natuurgebied in de Assels en de noordelijke Keuzemeersen te realiseren en op te nemen in het VEN. Het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen bepaalt dat er in Vlaanderen hectare extra natuurgebied moet worden (bij)gecreëerd. De verkenningsnota stelt als richtcijfer dat in deze regio minimum hectare en maximum 5012 hectare afgebakend moeten worden als Grote Eenheden Natuur (in Ontwikkeling) (GEN(O)). Natuurpunt Gent hoopt dat het voorliggende document niet het zoveelste gemiste-kansendocument wordt, waarbij enkel op papier natuur wordt gerealiseerd. Natuurpunt Gent vindt dat de Vlaamse overheid (en ook de Stad Gent) haar verantwoordelijkheid moet nemen in het buitengebied en de (in het RSV en RSG opgenomen) suggesties tot herbestemming naar natuurgebied moet realiseren. Snep! 2de trimester