Haal ik de kennisbasistoets

Transcriptie

1 ontwikkeling en onderzoek 48 Haal ik de kennisbasistoets rekenen-wiskunde? Dit artikel beschrijft een analyse met als doel vroegtijdig signaleren van studenten die extra aansporing tot inzet en ondersteuning voor de kennisbasistoets rekenenwiskunde nodig hebben. Het gaat over een mogelijke voorspeller voor de toets in het reguliere onderwijsprogramma van de lerarenopleiding basisonderwijs, die middels statistische analyses geselecteerd is. Het bleek dat resultaten op de Wiscattoets en twee rekenmodules van de KPZ correleren met het resultaat op de kennisbasistoets. We hebben de studenten onderverdeeld in groepen, en op basis van deze criteria het percentage per groep berekend wat direct de eerste keer voor de kennisbasistoets slaagt. Vervolgens is dit percentage als voorspelling gedeeld met de volgende lichting studenten die volgens dezelfde criteria ook in groepen verdeeld zijn. Dit heeft er voor gezorgd dat studenten die aan alle criteria voldoen met een gerust gevoel de toets gaan maken. Een deel van de studenten die niet aan alle criteria voldoen waren ontmoedigd en deden tot vlak voor de toets niets. Een ander deel van de studenten die niet aan alle criteria voldoet werden aangezet om vroegtijdig te starten met voorbereiden en/of begeleiding te zoeken. Dit heeft in de volgende analyse geleid tot een verhoging van de slagingspercentages in de subgroepen. Het is dus mogelijk om vroegtijdig te signaleren welke studenten extra rekenhulp nodig hebben en vroegtijdig moeten starten met voorbereiden van de toets. Het delen van deze voorspelling met studenten heeft het percentage dat terecht vroegtijdig start met de voorbereiding vergroot. inleiding De kennisbasistoets rekenen-wiskunde werd in 2013 landelijk ingevoerd voor alle derdejaars studenten om bij te dragen aan niveauverhoging van leraren (OCW, 2008). Wij hebben op de Katholieke Pabo (KPZ) gekeken of het mogelijk is te voorspellen of studenten wel of niet in één keer de kennisbasistoets rekenen-wiskunde gaan halen, zodat vroegtijdige ondersteuning aan de juiste studenten geboden kan worden. Er is gekeken naar rekenmodules op de lerarenopleiding basisonderwijs die genoeg informatie geven over het in één keer behalen van de kennisbasistoets rekenen-wiskunde. We zochten naar welke module een goede graadmeter is om vroegtijdig, dat wil zeggen wellicht jaren voor ze de kennisbasistoets rekenen-wiskunde gaan maken, te signaleren welke studenten extra rekenhulp nodig hebben om deze toets te halen. probleemstelling Lerarenopleiders rekenen-wiskunde uiten al jaren hun zorgen omtrent het reken-wiskundeniveau van startbekwame leraren (Van Zanten, 2010). Naar aanleiding van een rapport van De Commissie Leraren over startbekwame basisschoolleraren heeft de Expertgroep Doorlopende Leerlijnen Taal en Rekenen de aanbeveling gegeven een gemeenschappelijk eindniveau te ontwikkelen (Van Zanten, Barth, Faarts, Van Gool & Keijzer, 2009). Het ministerie van OCW heeft in 2008 in de Kwaliteitsagenda voor het opleiden van leraren aangegeven dat lerarenopleidingen basisonderwijs moeten inzetten op kwaliteit voor alle schoolvakken, te beginnen met taal en rekenen. De HBO-raad heeft hierop besloten de kennisbasistoets rekenen- Petra Hendrikse & Anouk Beekman Katholieke Pabo Zwolle Hendrikse, P. & Beekman, A. (2018). Haal ik de kennisbasistoets rekenen-wiskunde? Volgens Bartjens ontwikkeling en onderzoek, 38(1), 48-56

2 49 wiskunde in te voeren die pabostudenten in het derde studiejaar moeten maken (Van Zanten, 2010). Deze toets bleek een struikelblok voor veel studenten. Wij, opleiders van de KPZ in Zwolle, willen hier graag op inspelen door effectief in te zetten op remediëring van potentiële uitvallers. Maar hoe komen we er vroegtijdig achter welke studenten potentiële uitvallers zijn? Om de rekenkernen goed te consolideren én te onderhouden in de loop van de tijd, is het nodig dat studenten vroegtijdig starten met voorbereiden (Expertgroep doorlopende leerlijn taal en rekenen, 2008). Op het laatste moment nog even wat rekensommen oefenen is voor een deel van de studenten niet voldoende om de toets te halen. In andere woorden: voor een hoog toetsrendement is het vroegtijdig starten met voorbereiden nodig. Voor een deel van de studenten zal gelden dat deze voorbereiding grotendeels al op de vooropleiding heeft plaatsgevonden. Dit geldt echter niet voor alle studenten. Bovendien is de benodigde hoeveelheid begeleiding om de toets te halen per student verschillend. Als opleiding is het dus wenselijk om gericht ondersteuning te bieden afhankelijk van de noodzakelijke ondersteuning. Om deze gerichte ondersteuning te bieden moet daarom achterhaald worden welke student welke (of geen) begeleiding nodig heeft om de kennisbasistoets rekenen-wiskunde te halen. theoretische achtergrond Het vroegtijdig kunnen voorspellen van studiesucces en rendementsverhoging in het hoger onderwijs zijn vaker het onderwerp van onderzoek geweest. Aanleiding was dan bijvoorbeeld de invoering van het bindend studieadvies of onvrede over de doorstroming tussen (voor)opleidingen. Wat kunnen we uit deze studies leren over het maken van een voorspelling rondom het halen van de kennisbasistoets rekenenwiskunde? Een kanttekening van Van Ooijen-van der Linden, Smagt, Woertman en Te Pas (2016) is dat het per programma verschilt of elders gevonden voorspellers ook daadwerkelijk in een ander programma geschikt zijn. Vroeg in de studie behaalde resultaten Een studie van Van Berkel, Jansen, en Bax (2012) naar de Bindend Studie Advies Norm (BSA-norm) toont aan dat vroeg in de studie behaalde studieprestaties voorspellend zijn voor latere prestaties in de studie. Mennen (2012) voegt hieraan toe dat mogelijke uitval door een BSA alleen een positief effect heeft op de studievoortgang als het eerste jaar ook daadwerkelijk voorspellend is voor het vervolg van de studie. Een vergelijkbaar resultaat vond Sax Xhaw (1956). Zij richtte zich op het voorspellen van toetsresultaten van het vak algemene algebra aan de hand van objectieve toetsen. In dit geval een algebratest die in het eerste studiejaar gemaakt werd. Deze test was objectief en bevatte de reikwijdte van de betreffende cursus. Dat wil zeggen, de test komt goed overeen met de doelen van de studie. De voorspelling bleek op groepsniveau succesvol te zijn. Op individueel niveau bleek deze echter nog niet voldoende te zijn. Als we dit verbinden aan de kennisbasistoets rekenen-wiskunde zouden we dus kunnen kijken welke (resultaten van) modules representatief zijn voor de kennisbasistoets om als voorspeller te gebruiken. Intelligentie, werkgeheugen, leerkrachtattitude en motivatie Het is lastig om studiesucces te onderzoeken. Er zijn veel onmeetbare factoren die invloed hebben op het succes van de lerende. Interesse, persoonlijkheidskenmerken voor leervaardigheden en het verwerven van kennis zijn voorbeelden van deze factoren. Er is wel getracht dergelijke factoren mee te nemen door onder andere te kijken naar motivatie. Daarnaast is gekeken naar de voorspellende waarde van intelligentie, werkgeheugen en leerkrachtattitude op de rekenvaardigheid van leerlingen (Sax Xhaw, 1956). Uit onderzoek van Blees, Ooms, Visser, en Vlucht (2014) komt naar voren dat intelligentie, werkgeheugen en motivatie significante voorspellers zijn voor de rekenvaardigheid. Zij nuanceren dat hoe groter de motivatie, hoe sterker de voorspellende waarde is van werkgeheugen en intelligentie voor de rekenvaardigheid. Echter in een studie van Jansen, Van Duijn, Post en Landman (2017) komt juist naar voren dat motivatie slechts een kleine voorspellende waarde heeft. Daarmee lijkt nogmaals onderstreept te worden dat, zoals Sax Xhaw al schreef, het lastig is grip te krijgen op dit soort factoren. Eindexamencijfers, leeftijd en profiel In de studie van Jansen, Van Duijn, Post, en Landman (2017) blijkt dat naast motivatie, de factoren eindexamencijfer Engels, Nederlands en wiskunde, leeftijd en profiel een kleine voorspellende waarde hebben op de cognitieve resultaten bij een psychologiestudie. Freijer (2013) vond daarentegen juist dat hoe hoger de vooropleiding, hoe kleiner de kans is op studie-uitval en hoe meer ECTS (studiepunten) er behaald worden. Boersma en Keijzer (2017) hebben gekeken naar voorspellende criteria voor het behalen van de kennisbasistoets rekenen-wiskunde. Uit dit onderzoek bleek dat het examencijfer wiskunde een voorspeller is van de score op de kennisbasistoets. Dat roept de vraag op in hoeverre deze cognitieve resultaten in onze situatie een voorspellende waarde hebben.

3 50 Actieve omgang met de leerstof Een andere factor die in de literatuur naar voren komt is de omgang met de leerstof. Des te actiever studenten omgaan met de leerstof, des te meer ze lijken te onthouden (Van Berkel et al., 2012). Dit heeft natuurlijk te maken met de student, maar indirect ook met de opleiding. Wanneer we de vertaalslag maken naar de kennisbasistoets rekenen-wiskunde betekent dit dat als studenten actiever gaan oefenen voor deze toets, of als wij studenten kunnen aanzetten tot actief oefenen, er een groter aantal studenten is dat de toets gaat halen. Volgens Van Berkel et al. (2012) is echter een groot aantal van de factoren die invloed hebben op het studierendement zelden beïnvloedbaar door een (hoge)school. Als een hogeschool er al invloed op heeft, is dit complex. De factoren staan namelijk zelden op zichzelf wat het lastig maakt om echt tot rendementsverhoging te komen (Van Berkel et al., 2012). De vraag die nu rijst is of een actieve omgang met de leerstof wel of niet tot de factoren behoort waar een (hoge)school invloed op heeft. vraagstelling Voortbouwend op genoemde onderzoeken rond studiesucces, gaan we hier na of we een voorspelling kunnen maken voor het resultaat van een student op de kennisbasistoets rekenen-wiskunde. Deze voorspelling kan gebaseerd worden op resultaten behaald op verwante rekenmodules uit eerdere leerjaren. Wanneer een dergelijke voorspelling mogelijk blijkt is het zaak te kijken hoe de voorspelling ingezet kan worden om studenten aan te sporen actief en vroegtijdig te laten voorbereiden. Het is van belang dat de ingreep die gedaan wordt de studenten niet demotiveert. Om een voorspelling mogelijk te maken is de volgende onderzoeksvraag is opgesteld: Wat is voor een lerarenopleiding basisonderwijs een passende manier om vroegtijdig te signaleren welke studenten extra aansporing tot inzet en ondersteuning voor de kennisbasistoets rekenen-wiskunde nodig hebben? In de analyses zijn verschillende gegevens gebruikt van studenten, zoals leerjaar, vooropleiding, resultaten van modules van de KPZ, resultaten van de Wiscattoets en resultaten op de kennisbasistoets rekenen-wiskunde. Alleen derdejaars studenten van de voltijdopleiding van de KPZ zijn in de analyse meegenomen. Deeltijdstudenten of studenten die eigenlijk in het vierde jaar zouden moeten zitten zijn buiten beschouwing gelaten. vinden van voorspellers We zijn op zoek gegaan naar criteria die we als voorspeller voor de kennisbasistoets rekenen-wiskunde kunnen gebruiken. Zo kunnen we tijdig achterhalen welke studenten extra rekenhulp nodig hebben of zelf actief moeten gaan oefenen. Het verschilt per programma of elders gevonden voorspellers ook in een ander programma geschikt zijn voor een voorspelling (Van Ooijen-van der Linden et al., 2016). In deze analyse hebben we gekeken naar verschillende rekenmodules op de KPZ om als voorspeller te gebruiken. Wiscattoets In het eerste leerjaar van de lerarenopleiding basisonderwijs maken de studenten de Wiscattoets. Straetmans en Eggen (2005) geven weer hoe deze toets is samengesteld. Deze bestaat uit eigenvaardigheid met items uit verschillende reken-wiskundedomeinen: basisvaardigheden, verhoudingen, breuken, procenten en decimale getallen, meten en meetkunde, informatieverwerking, kans en statistiek, (woord)algebra, en verbanden, grafieken en functies. Bij de Wiscattoets gaat het daarmee om de eigen vaardigheid van de student en dat is ook het geval bij de kennisbasistoets rekenen-wiskunde. Het blijkt dat groepen studenten met een hogere score op de Wiscattoets, over het algemeen ook een hogere score op de kennisbasistoets rekenen-wiskunde halen. Keijzer en Hendrikse (2013) hebben een matig tot sterk verband gevonden tussen de score op de Wiscattoets en de score op de kennisbasistoets rekenen-wiskunde: ( ) 43,8 procent van de variatie in de score op de Kennisbasistoets wordt verklaard door de score op deze Wiscattoets, aldus Keijzer en Hendrikse (2013). Aan de hand hiervan gebruiken we de score van de Wiscattoets als criterium voor de voorspelling op de kennisbasistoets. Uiteindelijk willen we naar een dichotoom criterium. Daarvoor moet de score omgezet worden naar wel of niet voldaan. Hier is dan ook een grensscore van de Wiscattoets voor nodig. Duman (2015) laat in zijn artikel Sterke rekenaars op de ipabo een grafiek zien van de entreescores in het studiejaar van ipabo studenten (afbeelding 1). De gemiddelde score komt uit op 102. Duman geeft aan dat de grafiek laat zien dat er zwakke rekenaars zijn met minder dan 90 punten en sterke rekenaars met meer dan 120 punten voor de toets. De ipabo heeft de keuze gemaakt om de norm van de Wiscattoets te verhogen van 103 naar 120 punten. In deze analyse kiezen wij dezelfde grenswaarde van 120. Bij een Wiscatscore van 121 punten of meer is dan aan het criterium rond de score van de Wiscattoets voldaan.

4 51 Afbeelding 1 Wiscatscores ipabo (Duman, 2015, p.4). Module verhoudingen Volgens Van Berkel et al. (2012) blijkt dat eerder in de studie behaalde resultaten een voorspellende waarde kunnen hebben op latere prestaties in de studie. Dat zou kunnen betekenen dat bepaalde rekenmodules mogelijk een voorspellende waarde hebben op de kennisbasistoets rekenen-wiskunde. Wij hebben gekeken of er een correlatie is tussen deze resultaten. De rekenmodules van de KPZ bestaan uit zowel vakdidactiek als eigen vaardigheid. Dit geldt ook voor de module verhoudingen die studenten in het tweede leerjaar krijgen. Er bestaat een matige positieve correlatie (n = 85, R 2 = 0,397) tussen de score op het eigen vaardigheidsgedeelte van deze moduletoets en de kennisbasistoets (afbeelding 2). De score van een student op de toets verhoudingen eigen vaardigheid kan dus als voorspeller mee genomen worden. Afbeelding 2 Correlatie tussen score verhoudingen eigen vaardigheid en score kennisbasistoets rekenen-wiskunde.

5 52 Module verbanden Onlangs is een nieuwe module voor rekenen-wiskunde ontwikkeld, namelijk de module verbanden. Verbanden is een domein in de kennisbasistoets rekenen-wiskunde. Studenten doen deze module voordat ze de kennisbasistoets doen. Afbeelding 3 laat zien dat er een relatie is tussen het resultaat behaald op deze module en de kennisbasistoets rekenen-wiskunde. Deze is als derde criterium toegevoegd. We hebben dan de volgende drie criteria om de eerste kans van slagen op de kennisbasistoets rekenen-wiskunde te voorspellen: Eigen vaardigheid verhoudingen 27 punten (=voldoende) Wiscattoets 121 punten Verbanden 6,0 (=voldoende) Afbeelding 3. Correlatie tussen score verbanden en score kennisbasistoets rekenen-wiskunde. De studenten zijn op basis van het aantal criteria ingedeeld in groepen. Afbeelding 4 toont per criterium het percentage studenten dat de eerste keer de kennisbasistoets haalt. Criteria 0/3 1/3 2/3 3/3 Percentage dat 1 e keer is geslaagd 0% 21% 33% 100% Aantal studenten Afbeelding 4. Slagingspercentage kennisbasistoets rekenen-wiskunde (1 e keer slagen) per hoeveelheid criteria. studenten stimuleren actief om te gaan met de leerstof De gedachte achter deze voorspelling is dat we studenten willen aansporen om actief met de leerstof van de toets te oefenen en hier tijdig mee te beginnen. Daarom besloten we om de gevonden percentages richting studenten te communiceren als een voorspelling over hun slagingskans. De nieuwe lichting studenten hebben we op basis van het aantal criteria ingedeeld in groepen. Iedere student kreeg te horen wat hun slagingskans was (afbeelding 5). Een student die bijvoorbeeld aan 1 van de 3 criteria voldeed kreeg te horen dat zijn slagingspercentage bij de eerste kans 21 % was. Studenten hebben dit in een individueel gesprek van hun studieloopbaanbegeleider gehoord. Hierbij werd wel aangegeven dat dit een voorspelling is en dat het niet iets is wat vaststaat.

6 53 Voorspelling over behalen van de kennisbasistoets rekenen-wiskunde In hoeverre wordt voldaan aan de criteria Percentage dat 1 e keer slaagt (afb.4) Aantal studenten (juni 2015) In één keer 3 van de 3 100% 24 Niet in één keer 2 van de 3 33% 24 1 van de 3 21% 27 0 van de 3 0% 23 Totaal aantal deelname van dit toets moment 98 TOTAAL aantal 3 e jaars 174 Afbeelding 5 Voorspelling voor het in één keer behalen van de toets voor de derdejaars studenten. NB. Van een groot deel van de studenten ontbreken de gegevens nog. Dit heeft te maken met het feit dat studenten nog geen gebruik hebben gemaakt van het eerste aanbod van een van de toetsen die in dit onderzoek worden mee genomen. Wat vinden studenten van de uitgesproken voorspellingen? We bedachten dat het delen van deze voorspelling op verschillende manieren effect teweeg kan brengen. Het zou kunnen zijn dat studenten zo daadwerkelijk worden aangespoord om actief en tijdig te starten met de voorbereiding op de toets. Dit is nagegaan door middel van een enquête afgenomen bij de derdejaars studenten waaraan voor het eerst de voorspelling is gecommuniceerd. De volgende onderwerpen kwamen in de enquête aan bod: op welke manier hebben studenten zich voorbereid op hun eerste deelname aan de kennisbasistoets rekenen-wiskunde, hebben studenten ondersteuning gezocht voorafgaand aan de eerste keer dat ze deze toets gingen maken, wat voor reactie heeft de uitgesproken verwachting gegeven? heeft dit de studenten juist aangezet tot actie of heeft dit misschien wel averechts gewerkt en hen gedemotiveerd, adviseren zij deze voorspelling het volgende jaar wederom aan tweedejaars studenten te geven? welke vorm van feedback heeft de studenten het meest aangezet tot actie om zich voor te bereiden op de toets? Is dit de voorspelling via de SLB er? Adviezen van ouderejaars studenten die ze informeel wel eens spreken over de kennisbasistoets of bijvoorbeeld de resultaten van eigen vaardigheidsmodules op de KPZ. Tot slot was er nog ruimte voor eventuele opmerkingen die studenten kwijt wilden over dit onderwerp. Resultaten enquête Wij willen dat de studenten die de toets volgens de voorspelling niet in één keer gaan halen, zich actiever voorbereiden. Uit de enquête blijkt dat studenten die niet alle criteria voldoende hebben, ondersteuning hebben gezocht. Studenten die alle criteria voldoende hebben, beginnen vlak voor de toets met voorbereiden en halen de toets in één keer. Deze studenten hebben minder ondersteuning gezocht. Zij hoeven ook niet actiever te worden in de voorbereiding. Het geven van deze voorspelling kan een bepaalde reactie teweeg brengen bij studenten. Een aantal studenten was door de voorspelling geraakt en heeft tot vlak voor de toets niets voorbereid (afbeelding 6). Deze demotivatie was natuurlijk niet de bedoeling. Het overgrote deel van de studenten was gerustgesteld of had geen specifieke reactie. Deze studenten hebben vrijwel allemaal de toets in één keer gehaald.

7 54 Afbeelding 6. Reactie op voorspelling. Een vraag is wat maakt dat studenten beginnen met voorbereiden voor de kennisbasistoets. Afbeelding 7 toont dat adviezen van ouderejaars hierop een grote invloed hebben. Dit geldt ook voor de verhalen van vijfdejaars studenten die de toets nog niet hebben gehaald. Het valt op dat studenten met name naar de scores van de rekenmodules op de KPZ kijken en niet specifiek naar de scores op de eigen vaardigheidsonderdelen. In de rekenmodules gaat het ook over de didactiek, terwijl het bij de kennisbasistoets rekenen-wiskunde alleen om de eigen vaardigheid gaat. Afbeelding 7. Invloed van verschillende vormen van feedback.

8 55 We hebben de studenten ook gevraagd of de gegeven voorspelling volgend jaar weer gegeven moet worden. Studenten die de toets nog niet hadden gehaald, adviseren over het algemeen de voorspelling niet weer via de slb-er te verstrekken. Zij zouden de voorspelling liever krijgen tijdens de module rekenen. De meerderheid van de studenten die de toets wel in één keer haalt geeft aan de voorspelling juist wel weer via de slb er te laten doorgeven. De meerderheid van de studenten ziet voordelen van de voorspelling. de invloed van de voorspelling op de resultaten van de kennisbasistoets rekenen-wiskunde We hebben met studenten een voorspelling gedeeld voor het slagen van de kennisbasistoets rekenenwiskunde. De vraag is nu of het delen van deze voorspelling invloed heeft gehad op de resultaten van de kennisbasistoets rekenen-wiskunde. Resultaten kennisbasistoets rekenen-wiskunde Afbeelding 8 laat per criterium zien hoeveel studenten de kennisbasistoets gehaald hebben. Het slagingspercentage weergegeven in afbeelding 8 is hoger dan dat in afbeelding 4. Er is een zekere vooruitgang in het slagingspercentage bij studenten die niet aan alle criteria voldoen. Zij kunnen dus wel degelijk de toets halen mits zij actief en op tijd beginnen met oefenen en voorbereiden. Het blijkt dat studenten die gebruik hebben gemaakt van consultaties op de KPZ en niet aan alle criteria voldoen de toets in één keer hebben gehaald. voorspeller in 1 keer in 2 keer nog niet gehaald kennisbasis wiskunde gehaald? totaal Slagingspercentage 1 e keer Verwacht Slagingspercentage volgens tabel 4 Aantal Aantal Aantal Aantal % % 0 van de van de van de , van de onvolledige gegevens ,7 - Afbeelding 8. Gegevens van de analyse van de resultaten behaald door de studenten aan wie de voorspelling is gecommuniceerd. conclusie Wij zijn niet de eersten die op zoek gingen naar voorspellers voor studiesucces of rendementsverhoging. Dit is al vaker onderwerp van onderzoek geweest. Het verschilt per programma welke voorspellers hiervoor gebruikt kunnen worden (Van Ooijen-van der Linden, Smagt, Woertman & Te Pas, 2016). Het blijkt dat er een onderbouwde voorspelling gemaakt kan worden op het wel of niet in één keer behalen van de kennisbasistoets rekenen-wiskunde. Dit kan door te kijken naar de resultaten op de toets van de module verhoudingen (eigen vaardigheid), de Wiscattoets en de toets van de module verbanden. We kunnen dus signaleren welke studenten extra aansporing tot inzet en ondersteuning voor de kennisbasistoets rekenen-wiskunde nodig hebben. Om hen vervolgens ook nog tijdig aan te zetten tot actie in de voorbereiding, hebben we de voorspelling met ze gedeeld. Bij een aantal studenten zorgde dit er voor dat zij actief en tijdig gingen voorbereiden. Bij anderen zorgde de voorspelling voor een terechte geruststelling. Uit de enquête bleek dat ouderejaars een grote rol spelen in het starten met voorbereiden. Dit zou een sleutel kunnen zijn om het overige deel van de zwakste groep studenten ook aan te zetten tot actie en gebruikmaking van ondersteuning. De helft van de studenten die in eerste instantie ontmoedigd was, is gebruik gaan maken van ondersteuning. De studenten die terecht gerustgesteld waren, zijn juist minder gebruik gaan maken van ondersteuning in vergelijking met het jaar ervoor. Dit heeft niet geleid tot een afname van het percentage dat in één keer slaagt. De meerderheid van de studenten geeft aan dat het goed zou zijn de voorspelling volgend jaar opnieuw te verstrekken. Dit geeft misschien ook wel aan dat de voorspelling een positief effect kan hebben op de voorbereiding en/of geruststelling van studenten. suggesties voor vervolgonderzoek Eerdere onderzoeken laten zien dat er meerdere factoren zijn die iets zeggen over het halen van een toets. In dit onderzoek hebben we ons beperkt tot de Wiscattoets en modules van de KPZ. In een vervolgonderzoek is het van belang om te kijken naar andere factoren die van invloed kunnen zijn. Studiesucces in

9 56 zijn algemeenheid is voor het vervolg ook een interessante factor om te onderzoeken. Is er bijvoorbeeld een verband tussen het halen van de propedeuse binnen één jaar en het resultaat op de kennisbasistoets rekenen-wiskunde? We hebben een mogelijkheid gevonden om tijdig te signaleren welke studenten extra rekenhulp nodig hebben. Met bovenstaande vervolgonderzoeken kunnen we de voorspelling wellicht nog specifieker maken en zorgen dat studenten, goed voorbereid, de kennisbasistoets rekenen-wiskunde gaan halen! literatuur Blees, A., Ooms, I., Visser, M., Van der Vlucht, I. (2014). De voorspellende waarde van intelligentie, werkgeheugen, leerkrachtattitude, en motivatie voor de rekenvaardigheid van leerlingen. (Bachelorscriptie, University Utrecht, Utrecht, The Netherlands). Gevonden op: Boersma, G. & Keijzer, R. (2017). Worstelen met rekenen-wiskunde in het vierde jaar van de lerarenopleiding basisonderwijs. Tijdschrift voor Lerarenopleiders, 38(1), Duman, V. (2015). Sterke rekenaars op de ipabo - een differentiatievraagstuk -. Reken-wiskundeonderwijs: onderzoek, ontwikkeling, praktijk, 34, Expertgroep doorlopende leerlijnen taal en rekenen (2008). Over de drempels met taal en rekenen. Gevonden op: Freijer, S.T.M. (2013). Een vliegende start. Effectieve voorspelindicatoren van studiesucces en uitval van eerstejaarsstudenten in het wetenschappelijk onderwijs. (Master s thesis, Utrecht University). Gevonden op: handle/1874/ Jansen, E., Van Duijn, M., Post, W., & Landman, E. (2017, juni). Predictiemodellen voor studiesucces in een Nederlandse psychologieopleiding. Paper gepresenteerd op de Onderwijs Research Dagen. Keijzer, R., & Hendrikse, P. (2013). Wiskundetoetsen voor pabo-studenten vergeleken. Reken-wiskundeonderwijs: onderzoek, ontwikkeling, praktijk, 32, Mennen, J. (2012). Laid-back of up-tempo? De Voorspellende Kwaliteit van het Eerste Jaar voor de Studievoortgang in een Conservatorium. (Master Thesis, Open University, Heerlen, The Netherlands). Gevonden op: bitstream/1820/4803/1/owjmennen pdf OCW (2008). Krachtig meesterschap. Kwaliteitsagenda voor het opleiden van leraren Den Haag: OCW Sax Shaw, G. (1956). Prediction of success in elementary algebra. The Mathematics Teacher, 49(3), Straetmans, G., & Eggen, T. (2005). Afrekenen op rekenen: over de rekenvaardigheid van pabo-studenten en de toetsing daarvan. Tijdschrift voor Hoger Onderwijs, 23(3), Van Berkel, H., Jansen, E., & Bax, A. (2012). Studiesucces bevorderen: het kan en is niet moeilijk. Den Haag: Boom Lemma Uitgevers. Van Ooijen-van der Linden, L., Van der Smagt, M.J., Woertman, L., & Te Pas, S.F. (2016). Signal detection theory as a tool for successful student selection. Geraadpleegd op Assessment & Evaluation in Higher Education. Doi: / Van Zanten, M., Barth, F., Faarts, J., Van Gool, A., & Keijzer, R. (2009). Kennisbasis Rekenen-Wiskunde voor de lerarenopleiding basisonderwijs. Gevonden op: isbasisrekenenwiskunde.pdf Van Zanten, M. (2010). De kennisbasis rekenen-wiskunde voor pabo s. Reken-wiskundeonderwijs: onderzoek, ontwikkeling, praktijk, 29(1), The aim of this study described in this article is signaling student teachers early when they need to be encouraged preparing early for the mathematics knowledge base test and establishing which student teachers need extra support in preparing for the test. In statistical analyzes performed using SPSS, we searched for criteria that can serve as a predictor for the test. It turned out that the entrance test mathematics and two of the institute s mathematics tests correlate with the results on the knowledge base test. We matched the student teachers using these criteria, and based on these criteria we established which group will pass the test in the first attempt. This prediction is shared with the students. Students who did meet all the criteria started preparing for the test without stress and passed the test successfully. Some of the students who did not meet all the criteria were peeved and didn t do anything, until just before the test. Other students who did not meet all the criteria were encouraged to start preparing and/or seek help early. This has led to an improvement in the success rates in the following test. We therefore conclude that it is welcome to inform students in an early stage if they need extra help and have to start preparing for the test early.