MERSEYSIDE FIRE AND RESCUE SERVICE: DEEL 2

Transcriptie

1 MERSEYSIDE FIRE AND RESCUE SERVICE: DEEL 2 Brugghemans B 1., De Decker V 2., Maertens F. 3, Monserez C. 4 INLEIDING In maart 2011 ging een gemengde delegatie van BVV, Brandweer Antwerpen en FOD BIZA (SLIV) op bezoek bij de brandweer van Liverpool (Merseyside Fire and Rescue Service). De doelstelling van het bezoek was de toepassing van Community Fire Safety te bekijken en na te gaan hoe in België brandweerlieden kunnen betrokken worden bij de brandpreventie in woningen. Wat volgt is deel 2 van het verslag van een bezoek aan één van de meest performante brandweerkorpsen in Europa. In de vorige editie van het vakblad werden de vier pijlers benoemd die van MF&RS één van de meest performante brandweerkorpsen van Europa maken. De eerste pijler is de maatschappijgerichte brandweerzorg (community safety of CFS). Community Fire Safety betekent dat de burger betrokken wordt bij brandveiligheid en zelf verantwoordelijkheid opneemt om brand te voorkomen. Bij MF&RS beschouwt men CFS als een kerntaak van de dienst die even belangrijk is als brandbestrijding. In deel 1 hebben we gezien dat de inspanningen op vlak van CFS omgekeerd evenredig zijn met het aantal woningbranden, het aantal doden bij brand en zelfs met het aantal opzettelijk aangestoken branden. In deel 2 zal blijken dat de brandweer van Liverpool niet enkel inzet op CFS. We hebben in Liverpool het belang ingezien van het bewaken van de balans in de kerntaken van de 1 Brugghemans Bert is 2 De Decker Veerle is 3 Maertens Frank is 4 Monserez Claude is brandweer. Een goed evenwicht tussen maatschappijgerichte (zachte) brandweerzorg en operationele excellentie is uitermate belangrijke. Zo zal ook blijken dat MF&RS zeer sterk werkt op basis van kennis en informatie en hiertoe zelfs een belangrijke en grote knowledge and information service heeft uitgebouwd. Verder werken ze zeer intens rond innovatie en verbetering. We besluiten het artikel met de resultaten van tien jaar werken volgens deze nieuwe wijze. Het zal blijken dat de resultaten significant beter zijn dan in de rest van de UK en dat MF&RS erin geslaagd is om een enorme daling te krijgen in branden (van alle types) en in aantal slachtoffers. Positieve neveneffecten zijn een stijging in populariteit van de brandweer en aantal sollicitanten, bovendien zijn de brandweerlieden minder het slachtoffer van agressie. KENNIS EN INFORMATIE Understand where you are before you know where you want to go Een van de meest indrukwekkende diensten van MF&RS is de knowledge and information service. Deze dienst met 35 personeelsleden heeft tot doel het werk vast te leggen in cijfers, te rapporteren over de effecten van de inspanningen en om risicoanalyses van het grondgebied te maken. De input van gegevens komt voornamelijk uit drie bronnen: - Home Safety Checks: Bij de HSC (zie deel 1) worden gegevens via een vragenlijst verzameld. Zo krijgt men op zeer grote en op individuele schaal een inventarisatie van risicogedrag. - Interventiegegevens: systematische verslaggeving van interventies. - Externe bronnen en andere overheidsdiensten: Via economische en demografische 1

2 gegevens kan men bepaald risicogedrag of bepaalde risicoprofielen in kaart brengen. Iedere brandweerman/vrouw weet uit ervaring dat brand discrimineert. Dit betekent dat brand meestal de zwakkeren in de maatschappij tot slachtoffer maakt. Men tracht via de verkregen gegevens de parameters te onderscheiden die de kans op brand en letsel bij brand verhogen (roken, ouderdom, sociale problematiek, immobiele patiënten, ). Eens men de parameters kent, gaat men op zoek naar gebieden waar mensen met deze parameters of een combinatie van deze parameters geconcentreerd zijn. Via de verwerking van de verkregen informatie kan men op kaart risicogebieden uittekenen, maar ook risiscogedrag in bepaalde risicogebieden aanduiden. De informatie wordt ter beschikking gesteld aan de operationele diensten. Zo kan een leidinggevende vaststellen of zijn ploegen zich op de juiste regio s focussen en of zij voldoende inspanningen doen in de buurt van recente branden. Ook bij interventies wordt gebruik gemaakt van de informatie om de inzet te optimaliseren. Zo beschikt men in geval van brand in een woning over belangrijke gegevens zoals: zijn er hulpbehoevende/bedlegerige personen in de woning, hoeveel kleine kinderen of oudere bewoners, waar bevinden die zich? Zijn er zuurstoftanks aanwezig? De informatie en opvolging wordt ook uitgewisseld met de andere partners (sociale diensten, politie, thuisverpleging, ). Er wordt dan ook geïnvesteerd in de samenwerking met de partners. Passing on the responsability. De brandweer ziet zijn werking dus niet als een eindpunt, maar wel als een beginpunt voor hulpverlening door andere partners. Totaal resultaat van deze werking is dat de analyse leidt tot een doelgerichte inzet van alle middelen, zowel operationeel alsook van de inspanningen op vlak van CFS. De inzet wordt dus afgestemd op de noden van de gemeenschap. INNOVATIE De database waarover de brandweer beschikt, draagt bij tot heel wat kennis heeft over de operationele werking en over de maatschappij. Vanuit die kennis wordt continu gestreefd naar een verbeteringen. Het innoverende gedrag zit doorheen de organisatie en we illustreren dit aan de hand van één voorbeeld: Liverpool is een arme stad en heeft zeer veel problemen met jeugdcriminaliteit en brandstichtingen door jongeren. De brandweer tracht hiermee om te gaan op verschillende manieren: - Operationeel: omdat het vaak gaat om kleine branden (vuilbakbranden, wagens,...) zet de MF&RS in bepaalde wijken op bepaalde uren (vooral in de vooravond) kleinere voertuigen in om kleine branden te blussen. Het betreffen hier moto s en kleine voertuigen die zijn uitgerust met een CAFS-systeem. De brandweer past hier dus zijn uitrukcapaciteit en bezetting aan aan de specifieke nood van de sector - Preventie: Liverpool heeft te maken met brandstichtingen bij sociaal zwakkere mensen. Dit is een vorm van pestgedrag door vaak werkloze jongeren die zich vervelen. De brandweer heeft een team (Arson Task Force) dat i.s.m. de politie mensen met een hoog risico op deze brandstichtingen beschermt door bvb een beschermende folie op het glas te kleven (bescherming tegen molotov-cocktails) en door een brandwerende zak aan de 2

3 brievenbus te bevestigen (bescherming tegen brandstof en vuurwerk dat in de bussen wordt gegooid). - Maatschappelijke inspanningen: de brandweer heeft vaak te maken met agressie tegen hulpverleners. De brandweer levert heel wat inspanningen om in de wijken en in brandweerposten. Verder heeft de dienst een centraal hoofdkwartier, een eigen opleidingscentrum en enkele logistieke centra. Ze bemannen ook de 999 centrale en een hebben een eigen callcenter voor community safety. De regio heeft jaarlijks ongeveer 7000 branden en 2500 andere incidenten. Om deze incidenten te bestrijden heeft de organisatie ongeveer 1000 de scholen actief te zijn met jongeren om een herkenbare partner te worden voor die jongeren. Zo gaat men langs in scholen, organiseren ze cage football met de jongeren en rijden ze met quads (Anti-social Behaviour Team) de wijken in om met de jongeren te praten. De effecten van deze inspanningen zijn enorm! In de grafiek is te zien hoe het aantal aangestoken voertuigbranden aanzienlijk is gedaald. Daarnaast is de agressie tegen hulpverleners en het aantal brandstichtingen ook verminderd. OPERATIONEEL EXCELLEREN De operationele diensten van MF&RS zijn gestationeerd in 26 operationele medewerkers (inclusief specialisten voor community safety) en 250 niet-operationele medewerkers in dienst. De bestaffing is de laatste jaren met ongeveer 1/3 gedaald. Om de daling in het aantal brandweerlieden te compenseren, werd beslist om de brandweerlieden zo efficiënt mogelijk in te zetten. Om een optimale dienstverlening te blijven garanderen, is men uitgegaan van het volgende principe: Less people, trained to a higher standard. Verder heeft men veel aandacht voor het evenwicht tussen preventief werken en de operaties waar brandweerlieden steeds mee zullen te maken krijgen. Rookalarmen doven 3

4 het vuur niet. Dàt doen de brandweermannen/vrouwen. Maar het plaatsen van rookalarmen en het sensibiliseren door het geven van de juiste informatie redden wel levens! Op operationeel vlak wordt geïnvesteerd om de mensen zo veilig mogelijk, maar ook zo goed mogelijk een inzet te laten doen. operations en CFS, leidt tot betere resultaten (minder branden en minder slachtoffers maar ook efficiëntere en veilige brandbestrijding) en het is het bereiken van die resultaten die dé motivatie vormt voor de community fire fighter. Opleiding: Merseyside beschikt over een eigen opleidingscentrum in het hart van Liverpool In het Training & Development Academy is ¼ van het wagenpark dagelijks in training! De trainingen worden ingepland op de momenten waarop de knowledge and information service heeft vastgesteld dat het aantal interventies gemiddeld laag is. In geval van een grootschalig incident waarbij deze voertuigen nodig zijn, verlaten ze gewoon de training/opleiding. Dankzij de goede verdeling van de posten en de dynamische inzet van voertuigen, worden de gaten steeds opgevangen. Materiaal/wagenpark: Bij de investeringen in materiaal en wagenpark wordt rekening gehouden met de specifieke noden. MF&RS betrekt zich dan ook zeer actief in de ontwikkeling van materiaal en voertuigen. Reeds eerder werd de inzet van quads, moto s en kleinere voertuigen, uitgerust met een CAFSsysteem besproken. Rekrutering: Door het recruteren van de juiste personen die een passie hebben voor hun job met de juiste motivatie om zich in te zetten, is de organisatie van Merseyside geëvolueerd naar een progressieve organisatie met een duidelijke missie. Diversiteit in de werking, met het bewaken van het juiste evenwicht in 4

5 BESLUIT EN RESULTATEN We vatten de werking van de CFS van MF&RS nog eens samen in een schema: 5

6 Aangezien MF&RS een sterke kennisen informatiedienst heeft, zijn de resultaten van hun werking zeer duidelijk. Figuur 3 geeft een overzicht van de evolutie van het aantal dodelijke slachtoffers bij accidentele branden en verder geven we ook een overzicht van een aantal andere opmerkelijke resultaten: - Presentatie bezoek MF&RS - Film voorstelling MF&RS - Rapportage van een specifiek CFS project in MF&RS EN BIJ ONS? In verschillende Vlaamse korpsen werkt men aan de sensibilisering van Figuur 3: evolutie van het aantal doden per jaar bij accidentele branden in Merseyside 33% daling in accidentele woningbranden (20% nationaal) Een daling van 60% in aantal slachtoffers van brand (20% nationaal) Aantal slachtoffers per brand verminderd met 40% (national geen wijziging) Significante uitbreiding van de operationele capaciteiten en de operationele rol Ieder huis in Merseyside al minstens één keer bezocht mensen. De BVV wil deze initiatieven ondersteunen en daarom wordt een visietekst opgesteld. Verder wordt ook een catalogus opgesteld van types projecten die momenteel lopen. Op het congres van de BVV (8 oktober) werden reeds een aantal van deze initiatieven getoond. Op de website van de BVV kunnen een aantal bijkomende documenten en films bekeken worden: 6