BESPREKINGEN TUSSEN DE EU EN DE VSA BETREFFENDE EEN OVEREENKOMST INZAKE VETERINAIRE GELIJKWAARDIGHEID

Transcriptie

1 MEMO/97/37 Brussel, 3 april 1997 BESPREKINGEN TUSSEN DE EU EN DE VSA BETREFFENDE EEN OVEREENKOMST INZAKE VETERINAIRE GELIJKWAARDIGHEID Na het sluiten van de WTO-Overeenkomsten voor de landbouwsector in 1993 heeft de Europese Unie (EU) het initiatief genomen tot onderhandelingen over algemene veterinaire overeenkomsten met de belangrijkste handelspartners. Tot nu toe zijn de door de EU gevoerde veterinaire onderhandelingen met derde landen succesvol geweest. Vorig jaar is de eerste overeenkomst met Nieuw-Zeeland ondertekend. Met andere landen, waaronder Canada en Tsjechië, is een technische overeenkomst bereikt. Momenteel onderhandelt de EU met Australië. De EU betreurt dat niet binnen de vastgestelde termijn (vóór 1 april) een soortgelijke overeenkomst kon worden gesloten met deverenigde Staten van Amerika. De VS is het enige land waarmee nog geen overeenstemming kon worden bereikt op het gebied van de volksgezondheid. De EU hoopt nog steeds de onderhandelingen te kunnen voortzetten teneinde ook met de VS spoedig een overeenkomst te kunnen sluiten. De problemen die een algemene overeenkomst in de weg staan, zijn volgens de EU niet zeer talrijk en hebben met name betrekking op decontaminatie, het koelen van pluimvee en een aantal punten betreffende rood vlees. De EU is van oordeel dat de veterinaire besprekingen vooral gaan om de volksgezondheid en de bescherming daarvan. Hoewel veterinaire maatregelen uiteraard consequenties hebben voor het handelsverkeer, mag dat aspect niet het belangrijkste punt van zorg zijn. Het zou dus niet juist zijn de besprekingen volledig af te stemmen op de handelsaspecten; bovendien kunnen vergeldingsmaatregelen de besprekingen alleen maar bemoeilijken.

2 Vragen/Antwoorden : Welke zijn de doelstellingen van een veterinaire overeenkomst? De veterinaire overeenkomst tussen de EU en de VS is erop gericht overeenstemming te bereiken over de gelijkwaardigheid van de respectieve regelingen, teneinde het handelsverkeer in dierlijke producten te vergemakkelijken met behoud van een adequate mate van bescherming van de volksgezondheid en de diergezondheid. De veterinaire overeenkomsten hebben met name ten doel te voorzien in een duidelijke regeling voor : - de erkenning van de gelijkwaardigheid met betrekking tot sanitaire maatregelen; - de toepassing van het regionalisatiebeginsel (teneinde uitbraken van een dierziekte te bestrijden door alleen het betrokken gebied te isoleren en niet de gehele Lid-Staat of de Lid-Staten waar de ziekte zich voordoet); - en een betere uitwisseling van informatie en samenwerking met betrekking tot de sanitaire maatregelen. Een fundamenteel onderdeel van deze overeenkomsten is de erkenning dat dezelfde mate van bescherming als in de EU kan worden bereikt door gelijkwaardige, hoewel niet noodzakelijkerwijs identieke, maatregelen. Welke producten vallen onder de veterinaire overeenkomst? Een veterinaire overeenkomst tussen de EU en de VS betreft alle dierlijke producten voor menselijke consumptie (met inbegrip van alle vlees, pluimvee, eieren en eiproducten, melk en zuivelproducten, vis, schaal-, schelp- en weekdieren, enz.), levende dieren, embryo's en sperma van dieren, voeder voor gezelschapsdieren, alsmede alle producten van destructie (vet, enz.) en andere dierlijke bijproducten (huiden, mest, enz.). Houdt een veterinaire overeenkomst in dat de exportbedrijven in de US aan alle details van de communautaire wetgeving moeten voldoen? Neen. In het kader van een veterinaire overeenkomst kan de EU ook gelijkwaardige maatregelen accepteren, op voorwaarde dat dezelfde mate van bescherming van de volksgezondheid en de diergezondheid wordt geboden als van de EU-bedrijven wordt geëist. Om te kunnen uitmaken of de maatregelen van een land van uitvoer dezelfde mate van bescherming bieden, moeten de sanitaire maatregelen op alle punten met elkaar worden vergeleken. 2

3 Voor de EU bestaat gelijkwaardigheid niet louter uit het vergelijken van de eindproductspecificaties. Het gaat hierbij om een evaluatie van de algemene hygiëne bij de productie en van de mate waarin de exporteur in een doeltreffende controleregeling kan voorzien. De onderhandelaars van de EU en de VS houden zich dan ook niet bezig met de kleur of de vorm van muren, zolang maar aan de hygiënische normen wordt voldaan. Opgemerkt moet worden dat heel wat in de EU gehanteerde sanitaire normen uit de Verenigde Staten afkomstig zijn. Zij werden 20 jaar geleden in Europa ingevoerd op verzoek van inspecteurs uit de VS. Aan welke voorschriften moet bij uitvoer van levende dieren en dierlijke producten naar de EU worden voldaan indien geen veterinaire overeenkomst wordt gesloten? Zonder veterinaire overeenkomst zijn, met ingang van 1 april 1997, de geharmoniseerde invoervoorschriften van de EU van toepassing op een aantal producten (met inbegrip van vlees van pluimvee, eiproducten, zuivelproducten en voeder voor gezelschapsdieren). Deze voorschriften komen overeen met de normen die reeds vele jaren in de EU worden toegepast. De geharmoniseerde invoervoorschriften hadden per 1 januari 1997 van toepassing moeten worden, maar om administratieve redenen werd die toepassing uitgesteld tot 1 april. Krachtens de geharmoniseerde invoervoorschriften van de EU moet een certificaat kunnen worden afgegeven waarin staat dat een exporteur aan de in de communautaire wetgeving vastgestelde eisen voldoet. Volgens de VS mag, zonder een overeenkomst inzake veterinaire gelijkwaardigheid, voor bepaalde producten geen enkel gezondheidscertificaat voor uitvoer naar de EU worden ondertekend. Wanneer geen overeenkomst kan worden bereikt, zou dat voor de belangrijkste sectoren de volgende gevolgen hebben : Vlees van pluimvee en eiproducten Voor de EU zijn er twee belangrijke problemen : Decontaminatie van pluimveekarkassen. Krachtens de communautaire wetgeving is decontaminatie verboden; indien verontreiniging optreedt, moet het betrokken deel door de vleeskeurder worden verwijderd. Niet alleen moeten de betrokken delen met een mes worden weggesneden, maar bovendien mag het karkas nadien alleen met schoon water worden afgespoeld, aangezien het product daardoor niet wordt verontreinigd en geen risiduen achterblijven. Ook mag gebruik worden gemaakt van warme stoom. Koeltechnieken. Bepaalde in de VS gebruikte koeltechnieken voldoen niet aan de Europese normen. Wanneer te weinig schoon water wordt gebruikt bij het koelen, ontstaat er gevaar voor kruisbesmetting. In de Europese pluimvee-industrie wordt niet meer met water gekoeld maar met lucht, zodat elk gevaar voor kruisbesmetting wordt vermeden. 3

4 Het Wetenschappelijk Veterinair Comité van de EU heeft onlangs verschillende decontaminatietechnieken onderzocht (december 1996). Het comité vreesde vooral dat, indien decontaminatie zou worden toegestaan, de hygiëne in het gedrang zou komen of het ene risico zou worden vervangen door het andere. Het comité maakte zich met name zorgen over het gebruik van water met een zeer hoog chloorgehalte, maar was wel van oordeel dat andere producten, bijvoorbeeld melkzuur of trinatriumfosfaat, onschadelijk zijn voor de gezondheid van de mens; decontaminatie werd evenwel geenszins aanbevolen. In verband met de problemen die voor de pluimvee-industrie van de US onvermijdelijk verbonden zijn aan de invoervoorschriften van de EU, heeft de EU voorgesteld om voor de pluimveesector tijdelijk in een specifieke oplossing te voorzien. Dat aanbod heeft ten doel de handelsproblemen voorlopig te vergeten totdat een overeenkomst inzake veterinaire gelijkwaardigheid is bereikt. Het aanbod voorziet in het tijdelijk toestaan van het gebruik van trinatriumfosfaat of van melkzuur voor decontaminatiedoeleinden. Voeder voor gezelschapsdieren : Voor de uitvoer van voeder voor gezelschapsdieren zal er niet zoveel veranderen. De EU heeft al het mogelijke gedaan om te garanderen dat de handel in dat voeder bijna ongestoord kan worden voortgezet. Voor eiwitten van niet-zoogdieren (pluimvee en vis) kan de VS per 1 april uitvoercertificaten ondertekenen, aangezien die producten geen materiaal bevatten dat afkomstig kan zijn van met BSE besmette dieren. Bijgevolg mag de VS deze producten produceren en uitvoeren overeenkomstig de eigen normen. Het gaat hier om ongeveer 70 % van de US-handel in voeder voor gezelschapsdieren. Voor van zoogdieren afkomsitge eiwitten die in voeder voor gezelschapsdieren worden verwerkt kan het handelsverkeer - en het gaat hierbij om de resterende 30 % - gewoon blijven doorgaan indien de producent gebruik maakt van laagrisicomateriaal, d.i. materiaal van dieren die normaal geschikt zijn voor menselijke consumptie, en niet van gestorven of zieke dieren. Handel in rood vlees : Voor de handel tussen de EU en de VS in rood vlees (b.v. rundvlees, varkensvlees en paardenvlees) is nog steeds de "Red Meat Agreement" (Overeenkomst Rood Vlees) van toepassing die in 1992 tussen de EU en de VS is gesloten op basis van de communautaire Richtlijn Vlees uit Derde Landen. Krachtens de Overeenkomst Rood Vlees wordt met name de dialoog tussen dierenartsen uit de EU en uit de VS gestimuleerd en wordt gestreefd naar onmiddellijke oplossingen voor volksgezondheidsproblemen, zonder dat de handel in rundvlees en varkensvlees wordt verstoord. De overeenkomst heeft een onbeperkte looptijd en blijft de basis voor het handelsverkeer, ook indien geen veterinaire overeenkomst wordt gesloten. De lijst van door de EU voor uitvoer van vlees erkende bedrijven in de VS vervalt evenwel per 31 juli Om die lijst te kunnen hernieuwen dient het Permanent Veterinair Comité van de EU uiterlijk in juli een besluit daartoe te nemen. 4

5 Een van de belangrijkste nog op te lossen problemen met betrekking tot rood vlees - voordat een veterinaire overeenkomst kan worden gesloten - betreft de keuring na het slachten van varkensharten. De VS twijfelt aan het nut van een dergelijke praktijk, die in de EU wordt gebruikt om zich een oordeel te kunnen vormen over de algemene gezondheidstoestand van het dier vóór het slachten. Op grond van de door de VS aangedragen onderzoeksresultaten terzake heeft de EU voorgesteld om niet meer alle voor de communautaire markt bestemde varkens te keuren, maar nog slechts 10 % daarvan. Welke handelsmaatregelen is de VS voornemens te nemen? Volgens USDA News #0097/97 van 1 april wordt jaarlijks voor meer dan 300 miljoen dollar vlees uit de EU naar de VS geëxporteerd, en indien niet aan alle keuringsvoorschriften van de VS wordt voldaan, wordt de handel stilgelegd. Indien dit cijfer representatief is voor het effect van het niet sluiten van de veterinaire overeenkomst (namelijk stopzetting van de uitvoer van vlees van pluimvee, eieren en zuivelproducten), dan wordt elk soortgelijk effect op de uitvoer van producten uit de VS naar de EU ver overtroffen. Volgens uit de VS afkomstige gegevens betreffende het handelsverkeer is in 1996 voor 75 miljoen dollar aan pluimvee en eieren uit de US naar de EU uitgevoerd. Met het wegvallen van dat handelsverkeer is bijgevolg ongeveer 75 miljoen dollar gemoeid. Bovendien zouden vergeldingsmaatregelen van de VS tegen de EU onwettig zijn op grond van de internationale handelsregels. Waarom heeft de EU geen vertrouwen in de eindproductspecificaties? Wij hebben behoefte aan hygiënische normen "van in de stal tot op de tafel". Hierover zijn de EU en de VS het eens. Niet elke biefstuk of elke kip kan worden gecontroleerd om te garanderen dat consumptie ervan veilig is. Goede hygiënische praktijken moeten tijdens het volledige productieproces in acht worden genomen, zoals ook een kok hygiënisch moet werken van het begin tot het einde en er niet mag op betrouwen dat het kook- of bakproces het door hem geserveerde voedsel veilig zal maken. Wanneer alle gewicht wordt gelegd op een enkele preventieve maatregel - bijvoorbeeld behandeling van een verontreinigd product met chloor om bacteriën te verwijderen - blijft het risico groot dat de behandeling niet helemaal efficiënt is en dat de consument aan een gevaarlijk product wordt blootgesteld. De aanpak van de EU bestaat erin de nodige preventieve maatregelen te nemen in alle stadia van productie en verwerking, teneinde elke vorm van verontreiniging te voorkomen in plaats van te trachten verontreiniging achteraf ongedaan te maken. 5

6 Moeten consumenten in de VS zich meer zorgen maken omtrent de veiligheid van hun voedsel dan consumenten in de EU? Geen enkel systeem ter wereld kan de consument volledig behoeden voor consumptie van een verontreinigd product. De intensieve houderijsystemen die aan beide zijden van de Atlantische Oceaan ingang hebben gevonden, hebben steeds meer de nadruk gelegd op de noodzaak aan een veilige voedselvoorziening in alle stadia tussen bedrijf en consument. Bijgevolg kan niet worden vertrouwd op één enkele maatregel in één enkel stadium in de voedselketen. Daarom wordt in de EU aandacht besteed aan het gehele productieproces, dus ook aan diervoeding, het gebruik van diergeneesmiddelen, het slachten en de verdere verwerkingsfasen. Wij constateren dat de VS-autoriteiten in hun nieuwe voorstellen inzake voedselveiligheid aan een dergelijke aanpak aandacht beginnen te besteden. Daarom is de ontgoocheling des te groter omdat bij de onderhandelingen is gebleken dat het EUstandpunt niet positief wordt benaderd. 6