Handleiding

Transcriptie

1 Handleiding Inhoudsopgave: 1 Context Doelstellingen van het instrument Homepage Registreren Registreren als leerkracht Registreren als CLB-medewerker Registreren als medewerker hoger onderwijs Registreren als leerling Registreren als student Overzicht codes en wachtwoorden Je wachtwoord vergeten Profielbeheer Toevoegen van een nieuw schooljaar Vier modules Portfolio Statistieken Statistieken voor leerkracht/medewerker hoger onderwijs statistieken voor CLB-medewerkers Technische vereisten Nazorg en vorming Copyright

2 1 Context Klaar voor hoger onderwijs? Zijn jongeren die het secundair onderwijs afgerond hebben klaar voor het hoger onderwijs? In principe zou dat moeten. Toch stellen we vast dat de overgang van het secundair onderwijs naar het hoger onderwijs voor 50 procent van de leerlingen niet verloopt zoals gehoopt. Talrijke onderzoeken hebben de oorzaken van dit probleem bloot gelegd. Naast intelligentie, vooropleiding, motivatie en persoonlijke omstandigheden, blijken ook een aantal generieke competenties van belang te zijn voor een succesvolle start in het hoger onderwijs, met name: studiekeuze-, leer-, taal-, en ICTcompetenties. Hefboomvaardigheden Dewulf (2009) 1 omschrijft deze generieke competenties als hefboomvaardigheden. Vaardigheden die je helpen om meer uit je talent te halen. Het gaat om gedrag dat je ontwikkelt om je talent(en) beter te kunnen inzetten in diverse contexten, dus ook in de context van het hoger onderwijs of je latere beroepsleven. Je kan hefboomvaardigheden identificeren aan het feit dat ze dreigen weg te vallen of in te krimpen onder stress, grote druk, als je slecht geslapen hebt of je fysiek niet goed voelt. Twee voorbeelden Hannah kiest voor de opleiding bachelor in het kleuteronderwijs omdat ze zeer goed overweg kan met kinderen. Ze wordt geprezen om haar creativiteit en pedagogische kwaliteiten op stage. Het kost haar geen energie. Ze heeft echt talent om het beste uit kinderen te halen. Ze heeft het echter moeilijk met het theoretisch gedeelte van de opleiding. Zeker wanneer ze onder stress staat, durft ze hoofd- en bijzaken wel eens door elkaar te halen. Het risico bestaat dat ze tijdens de examens het bos door de bomen niet meer ziet en dat ze voor de theoretische vakken een onvoldoende haalt. Nathan is een rekenwonder. Hij kiest voor een bachelor in de wiskunde. Taal gaat hem iets minder makkelijk af. Wanneer hij taken of presentaties voorbereidt, vergeet hij dikwijls structuur aan te brengen in wat hij schrijft of zegt. Daardoor komt zijn denkproces soms chaotisch over. Het risico bestaat dat docenten zijn ideeën niet helemaal naar waarde kunnen schatten. 1 Dewulf, L. (2009). Ik kies voor mijn talent. Leuven Uitgeverij: LannooCampus. 2

3 Jongeren laten schitteren Het pedagogisch project van het onderwijs dient er op gericht te zijn om talenten van jongeren te ontdekken en tot ontplooiing te laten komen. Doen waar je goed in bent, leidt immers tot persoonlijk geluk en tot maatschappelijk succes. Een noodzakelijke voorwaarde om dit te kunnen realiseren is dat we jongeren niet alleen laten zien welke hefboomvaardigheden ze precies nodig hebben, maar hen ook begeleiden in de ontwikkeling ervan. Zo zullen ze hun talenten nog meer kunnen laten schitteren. De leerkracht vervult een belangrijke voorbeeldrol in het doorgeven van hefboomvaardigheden. Hij/zij is een voorbeeld voor de toekomstige professional die een leven lang zal moeten leren. Door stil te staan bij hefboomvaardigheden versterkt de leerkracht de autonomie van de leerling. Twee voorbeelden Wanneer een lerares van Hannah in het secundair onderwijs tijd maakt om een stuk tekst samen met haar te analyseren en te demonstreren hoe zij zelf hoofd- en bijzaken onderscheidt, kan dat een enorm krachtige hulpbron zijn voor Hannah. Zij zal deze strategieën door haar voorbeeld misschien kunnen transfereren naar andere vakken of later in haar opleiding kleuteronderwijs gebruiken. Misschien gebruikt zij diezelfde methode ook wanneer ze nieuwe handleidingen krijgt van haar schooldirectie in haar latere job. Wanneer een leerkracht van Nathan in het secundair onderwijs heel gerichte feedback geeft op de manier waarop Nathan zijn teksten structureert en hem leert hoe hij gebruik kan maken van alinea s, verbindingswoorden, enz., investeert hij in de latere toekomst van Nathan. Misschien schrijft Nathan ooit nog een doctoraat in de wiskunde? Het is - zo mag ook duidelijk zijn uit het voorgaande - een misvatting om te denken dat alleen zwakkere leerlingen hiermee geholpen worden. Ook sterkere leerlingen kunnen op deze manier tot een niveau van excellentie gebracht worden waarbij ze nog meer uit hun talent kunnen halen. Decretaal kader In de vakoverschrijdende eindtermen van het secundair onderwijs (1991) 2 vinden we een opsomming van mogelijke hefboomvaardigheden terug (o.a. keuzebekwaamheid, leren, communicatieve vaardigheden, enz.). Ook het Vlaams kwalificatiekader (2009) verwijst naar algemene competenties die op een steeds complexer niveau verworven dienen te worden. Aandacht schenken aan hefboomvaardigheden is bijgevolg geen vrijblijvend engagement, het is een decretaal verankerde opdracht van zowel het secundair als het hoger onderwijs. 2 De Coninck, C. e.a. (2002). Over de Grenzen. Vakoverschrijdende eindtermen voor de tweede en de derde graad secundair onderwijs. Vlaamse gemeenschap. Departement Onderwijs. Dienst voor onderwijsontwikkeling. Geraadpleegd op 15 mei 2011 via 3

4 Randvoorwaarden Leerkrachten kunnen overtuigd zijn van het belang van werken aan hefboomvaardigheden en het verplichte karakter daarvan. Het blijft natuurlijk realiteit dat er in het onderwijs heel wat vakinhouden en vakspecifieke competenties moeten worden doorgegeven. Vaak geven leerkrachten aan dat er hen geen tijd rest om te werken aan generieke competenties. Ze verwijzen hiervoor door naar specifieke begeleidingsdiensten. Leerkrachten hebben hiervoor de steun nodig van het schoolmanagement. Er dient een visie ontwikkeld te worden op de school rond brede basisvorming. Idealiter wordt er plaats gemaakt in het opleidingsprogramma, worden leerlijnen uitgezet, vakoverschrijdende werkgroepen geïnstalleerd en gezamenlijke projecten opgezet. Kortom, wanneer er een proces van schoolontwikkeling op gang getrokken wordt rond dit thema, zullen leerkrachten en docenten zich gedragen voelen in deze opdracht en deze ook op lange termijn kunnen volhouden. De website kan dan interessante tools aanreiken aan leerkrachten en begeleiders om in groep of individueel generieke competenties van leerlingen te observeren en gedifferentieerd bij te werken. 2 Doelstellingen van het instrument De belangrijkste doelstelling van dit instrument is het sensibiliseren van laatstejaarsleerlingen over de verwachtingen die het hoger onderwijs stelt op het vlak van studiekeuze-, leer, ICT- en taalcompetenties. Aan de hand van verschillende screeningsinstrumenten plaatsen we de eindtermen van het secundair onderwijs in de context van het hoger onderwijs: hoe is het gesteld met mijn instapcompetenties en wat ben ik daarmee in het hoger onderwijs?. Het instrument brengt vier generieke instapcompetenties in kaart die de overgang van het secundair naar het hoger onderwijs ondersteunen. Elk instapcompetentie vormt een hefboom om te slagen in het hoger onderwijs, ongeacht de toekomstige opleiding van de leerling. Binnen het instrument krijgt elke instapcompetentie vorm binnen een module: studiekeuze, studiemethode, taal en ICT. We kiezen er expliciet voor om het instrument aan te bieden binnen een begeleidingscontext. Leerlingen kunnen enkel via hun leerkracht of CLB-begeleider toegang krijgen tot de website. De screeningsinstrumenten en de bijhorende resultaten kunnen het best door hen geïnterpreteerd worden. 4

5 Via het instrument krijgt de begeleider op twee manieren de mogelijkheid om de leerlingen te remediëren of stimuleren. Ten eerste zijn er heel wat tips opgenomen om deze competenties verder in te oefenen. Ten tweede heeft de begeleider toegang tot alle resultaten en worden er automatisch overkoepelende statistieken en grafieken gegenereerd. Op die manier kan je als begeleider per klas of per school heel gericht differentiëren. De ultieme doelstelling van deze toepassing is het aanbieden van een online portfolio aan elke leerling. Het portfolio bevat de zelfgekozen werkpunten en talenten van de leerling. Bovendien worden de resultaten en alle gemaakte oefeningen hierin bijgehouden. 3 Homepage Op de homepage kunnen we twee delen onderscheiden. Bovenaan zie je de menu- en navigatiebalk. Onder de welkomsttekst vind je 4 buttons die toegang verlenen tot de modules. Deze zijn enkel toegankelijk nadat je geregistreerd en ingelogd bent. 5

6 4 Registreren Iedereen die het instrument wil gebruiken, dient zich eerst te registreren: 6

7 4.1 Registreren als leerkracht 7

8 Instructie 1. Kies voor leerkracht. 2. Vul je naam en voornaam in. 3. Kies je schoolgemeente en daarna je school. Indien je je school niet kan terugvinden, registreer dan onder andere. Opgelet! Dit keuzevenster bevat normaliter alle secundaire scholen in Vlaanderen die voorkomen in de scholenlijst van het departement onderwijs. Check dus goed of je je school echt niet kan vinden! Na het kiezen van de school verschijnt een pop-up met de namen van de reeds geregistreerde leerkrachten op jouw school. Nadien kan je onder profielbeheer op elk moment nakijken welke leerkrachten van jouw school reeds zijn geregistreerd. Dit maakt een optimale samenwerking mogelijk. 4. Je kan verschillende klassen toevoegen en nadien bewerken of verwijderen 5. Geef aan of je klastitularis bent. 6. Kies jouw onderwijsvak(ken). 7. Geef je adres in. Het is aan te raden om een aantal belangrijke partners in deze begeleidingscontext te betrekken. We denken hierbij aan de CLB-medewerker van de school, de directie en eventuele leerlingbegeleiders of graadcoördinatoren. Indien je het adres van deze personen invult, worden zij automatisch via op de hoogte gebracht van jouw registratie. 8

9 8. Kies een wachtwoord 9. Geef (eventueel) het adres van je CLB-medewerker in. 10. Geef (eventueel) het adres van je directeur of graadcoördinator in. Hierna krijg je een bevestiging van je registratie op je scherm en in je mailbox. Bewaar deze registratiebevestiging. De code die jouw leerlingen nodig hebben om zich te registreren staat hierin vermeld. Wanneer je het scherm verlaat, kom je automatisch op de homepage terug. Je hebt nu toegang tot alle modules, mijn portfolio en bekijk resultaten en statistieken. CODE 4.2 Registreren als CLB-medewerker Deze website kan door CLB-medewerkers op 2 verschillende manieren worden gebruikt: Consulteren van resultaten van individuele leerlingen, klassen of scholen die gekoppeld zijn aan jouw profiel van CLB-medewerker. Hiervoor dien je een correcte opsomming te geven van alle scholen die onder jouw begeleiding vallen. De website gebruiken als begeleidingsinstrument bij individuele leerlingen die je zelf begeleidt zonder tussenkomst van een leerkracht of school. 9

10 10

11 1. Kies voor CLB-medewerker. 2. Vul je naam en voornaam in. 3. Kies jouw CLB-centrum. 4. Kies de scholen die je graag wil opvolgen of begeleiden. 5. Geef je adres in. 6. Kies een wachtwoord. 7. Bevestig je registratie. Hierna krijg je een bevestiging van je registratie op je scherm en in je mailbox. Bewaar deze registratiebevestiging. De code die jouw leerlingen nodig hebben om zich te registreren staat hier vermeld. Wanneer je het scherm verlaat kom je automatisch op de homepage terug. Je hebt nu toegang tot alle modules, mijn portfolio en bekijk resultaten en statistieken. 11

12 4.3 Registreren als medewerker hoger onderwijs 1. Kies voor Medewerker hoger onderwijs. 2. Vul je naam en voornaam in. 3. Kies jouw instelling. Indien deze niet voorkomt in de lijst, registreer dan onder andere. 12

13 4. Kies de opleidingen waaraan je bent verbonden. 5. Geef je adres in. 6. Kies een wachtwoord. 7. Bevestig je registratie. Hierna krijg je een bevestiging van je registratie op je scherm en in je mailbox. Bewaar deze registratiebevestiging. De code die jouw studenten nodig hebben om zich te registreren staat hier vermeld. Wanneer je het scherm verlaat kom je automatisch op de homepage terug. Je hebt nu toegang tot alle modules, mijn portfolio en bekijk resultaten en statistieken. 4.4 Registreren als leerling De code die je als leerkracht, CLB-medewerker of medewerker hoger onderwijs na registratie hebt ontvangen, geef je door aan jouw leerlingen/studenten. Zij vullen deze code in vooraleer ze zichzelf kunnen registreren. 13

14 14

15 De leerlingen vullen een aantal persoonsgegevens in. Het is eveneens nodig dat ze zich akkoord verklaren met de privacyverklaring: Beste leerling Dank voor jouw registratie. In functie van de privacywetgeving, vragen we goedkeuring voor het gebruik van jouw gegevens door: jouw leerkracht en/of CLB-medewerker in het kader van begeleiding de Arteveldehogeschool en haar partners in het kader van wetenschappelijk onderzoek. Veel succes! Wanneer de leerling het scherm verlaat, komt hij automatisch op de homepage terug. Hij heeft nu toegang tot alle modules en mijn portfolio. 15

16 4.5 Registreren als student De studenten vullen een aantal persoonsgegevens in en verklaren zich akkoord met de privacyverklaring. Wanneer de student het scherm verlaat, komt hij automatisch op de homepage terug. Hij heeft nu toegang tot alle modules en mijn portfolio. 4.6 Overzicht codes en wachtwoorden Hieronder vind je een overzicht van alle codes en wachtwoorden die je nodig hebt om met de website aan de slag te gaan: Wat? Hoe bekomen? Wanneer gebruiken? Jouw eigen adres Gekozen tijdens registratie Inloggen Jouw eigen wachtwoord Gekozen tijdens registratie Inloggen Code voor de leerlingen Krijg je na registratie op je scherm en in een bevestiging Eén keer gebruiken om je leerlingen te laten registreren adres van de leerling Gekozen tijdens registratie Inloggen Wachtwoord van de leerling Gekozen tijdens registratie Inloggen 16

17 4.7 Je wachtwoord vergeten Als gebruiker van dit instrument krijg je alleen toegang tot het instrument na het invoeren van je persoonlijk adres en wachtwoord. Indien je je wachtwoord bent vergeten kan je dit als volgt opvragen: Je ontvangt je wachtwoord in je box. 4.8 Profielbeheer Alle gebruikers (leerkrachten, CLB-medewerker, medewerker hoger onderwijs, studenten én leerlingen) kunnen hun profiel ten allen tijde wijzigen. Zodra je bent geregistreerd of ingelogd vind je links bovenaan de homepage een knop profielbeheer. Hier vind je onder alle begeleidersprofielen de code terug die je kan doorgeven aan je leerlingen of studenten. Deze code kan je steeds oproepen maar kan niet gewijzigd worden! Het is ook op deze plaats dat je scholen, onderwijsvakken, groepen, enzovoort kan toevoegen, bewerken of verwijderen. 17

18 18

19 4.9 Toevoegen van een nieuw schooljaar Indien je als leerkracht, CLB-medewerker of medewerker hoger onderwijs in schooljaar X al werkte met en je wenst dat in schooljaar X+1 opnieuw te doen met andere of dezelfde (klas)groepen, dan is het belangrijk dat je je profiel aanpast. Hoe ga je als begeleider te werk? 1. Log in met je bestaande adres en wachtwoord 2. Ga naar Profielbeheer (knop links boven) 3. Ga naar Klassen of Groepen 4. Je kan klassen of groepen toevoegen door: een schooljaar te selecteren een leerjaar te kiezen of een groepsnaam in te vullen een klasnaam in te vullen op OK te drukken 5. Druk op gegevens wijzigen (knop onderaan) Indien leerlingen/studenten reeds werkten met en ze wensen dat in het volgende schooljaar opnieuw te doen, dan moeten ze zelf ook het nieuwe schooljaar instellen op de homepage. Hoe gaan leerlingen/studenten te werk? 1. Inloggen met hun bestaande en wachtwoord 2. Naar Profielbeheer (knop links boven) gaan 3. Kiezen voor het huidige schooljaar, daarna klikken op OK 4. Naar groepen gaan: Het nieuwe schooljaar kiezen Klasnaam/groepsnaam kiezen die de begeleider heeft ingevuld 5. Klikken op gegevens wijzigen (knop onderaan) 19

20 Opgelet! Kijk altijd na of het juiste schooljaar ingesteld staat op de homepage! Zo niet worden de resultaten van je leerlingen niet correct bewaard in het portfolio en de statistieken. 20

21 5 Vier modules Binnen het instrument krijgt elke instapcompetentie vorm binnen een module: Studiekeuze Studiemethode Taal ICT Je vindt een overzicht van alle modules en inhouden onder de pagina handleiding. Ook kan je hier een aantal praktijkvoorbeelden en publicaties downloaden. 21

22 Elke module heeft een vaste kleur die doorheen de website gebruikt wordt. Iedere module heeft ook een vaste structuur: De individuele modules worden uitgebreid toegelicht in de respectievelijke handleidingen. Hierin zijn een aantal vaste rubrieken opgenomen: Waarom de competentie deel uitmaakt van deze website; Hoe je het filmpje kan gebruiken in de klas; Welke screeningsinstrumenten in de module zijn opgenomen en hoe je die kan afnemen in de klas; Welke resultaten de leerlingen krijgen en hoe je deze feedback moet interpreteren; Hoe je de tips kan gebruiken; Welke statistieken er opgenomen zijn in de module. 22

23 Deze handleidingen zijn apart downloadbaar bij de rubriek Handleiding. De modules kunnen apart en in willekeurige volgorde gemaakt worden. Als je een volledig instapprofiel voor de leerling wil bekomen, is het aan te raden om met zoveel mogelijk modules aan de slag te gaan (zie verder onder rubriek portfolio ). Tip: Idealiter wordt er gedurende het volledige laatste jaar secundair onderwijs met dit instrument gewerkt. Wanneer je in het eerste semester de screenings afneemt, blijft er voldoende tijd over om tijdens de rest van het schooljaar met de leerlingen rond de tips te werken. Op die manier biedt de website houvast en structuur aan de leerlingen. 6 Portfolio De ultieme doelstelling van deze toepassing is het aanbieden van een online portfolio aan elke leerling. Het portfolio bevat de zelfgekozen werkpunten en talenten van de leerling. Bovendien worden de resultaten en alle gemaakte oefeningen er in bijgehouden. 23

24 Het portfolio is opgebouwd uit volgende elementen: Woordenwolk met werkpunten en talenten: Wanneer de leerling een pagina met resultaten van een screening wil verlaten, verschijnt een automatische pop-up waarin de leerling één werkpunt en één talent uit de screening moet selecteren. Deze woorden worden vervolgens in de woordenwolk van het portfolio opgenomen. Voorbeeld: na de feedback op de ZOLEERiC verschijnt volgende pop-up: Kies uit onderstaande leercompetenties één werkpunt en één talent. Mijn werkpunten Mijn talenten Inzet Inzet Plannen Plannen Concentreren Concentreren Samenwerken Samenwerken Taken maken Examenstrategie Verbanden leggen Hoofd- en bijzaken onderscheiden Taken maken Examenstrategie Verbanden leggen Hoofd- en bijzaken onderscheiden Per module kan je: Pdf-documenten van de resultaten van de ingevulde screenings downloaden. Pdf-documenten van ingevulde oefeningen uit de tips downloaden. Deze pdf-documenten worden automatisch gegenereerd en kunnen afgeprint worden door/voor de leerling. 24

25 7 Statistieken Als leerkracht of medewerker hoger onderwijs heb je toegang tot enkele overkoepelende statistieken over de gemaakte screenings van je leerlingen. Je kan steeds de scores van elke individuele leerling opvragen. Daarnaast kan je kiezen uit grafieken of statistieken per klas of per school. Op deze manier kan je op een gerichte manier de meest gepaste oefeningen uit de tips kiezen en differentiëren tussen de verschillende leerlingen. In de handleidingen van de individuele modules wordt er telkens toegelicht welke statistieken en grafieken er voorhanden zijn. 7.1 Statistieken voor leerkracht/medewerker hoger onderwijs Resultaten per module op schoolniveau Resultaten op klasniveau Sofie Goethals Individuele resultaten 25

26 7.2 statistieken voor CLB-medewerkers Als CLB-begeleider heb je toegang tot volgende statistieken: - Individuele resultaten van leerlingen die je zelf hebt begeleid - Resultaten op school-, klas- en individueel niveau van de scholen die onder jouw CLBverantwoordelijkheid vallen. Keuzeveld met scholen verbonden aan jou als CLB-begeleider Keuzeveld groepen en individuele leerlingen die je zelf hebt begeleid. Zonder tussenkomst van school/leerkracht Resultaten per module op schoolniveau Resultaten op klasniveau Sofie Goethals Individuele resultaten 8 Technische vereisten De werking van de website wordt gegarandeerd bij volgende technische instellingen: Adobe Flash Player 10 of 11 Java for Windows versie 6 Internet Explorer of Mozilla firefox 26

27 9 Nazorg en vorming De Arteveldehogeschool biedt vormingen aan om te leren gebruiken. Tot onze doelgroep behoren alle leerkrachten en CLB-medewerkers die laatstejaarsleerlingen voorbereiden op het hoger onderwijs. Vorming op maat (vanaf 7 personen): vervoersonkosten voor een vorming van 3u. Vorming in de Arteveldehogeschool: actueel programma via >> Je bent studiekeuzebegeleider. Als er vragen zijn kunnen de gebruikers steeds een beroep doen op de ontwikkelaars. De contactgegevens vind je hieronder. Via Twitter en Facebook willen we nieuws uit het oriënteringslandschap snel delen met onze gebruikers. Het is ook een platform voor gebruikers om tips te delen, vragen te stellen, suggesties te bezorgen, Ook ontvang je als gebruiker af en toe een gebruikersbericht via waarin de belangrijkste ontwikkelingen binnen het instrument gecommuniceerd worden. 10 Copyright Niets uit deze handleidingen of website mag worden verveelvoudigd en/of vermenigvuldigd door middel van druk, fotokopie of op welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de dienst studieadvies van de Arteveldehogeschool. Deze webtoepassing werd ontwikkeld door de dienst studieadvies van de Arteveldehogeschool. Ontwikkelteam: Module studiekeuze: Lobke Dedrie Module studiemethode: Hilde Van Puyenbroeck Module taal: Joke Vrijders Module ICT: Sofie Vispoel Projectleiders: Lobke Dedrie Sofie Vispoel Voor vragen of suggesties contacteer studieadvies@arteveldehs.be 27