Nodeloze brandmeldingen. Examenvragen. Beurs integrale veiligheid. Examenantwoorden. VEBON-opleidingen 2003 en VEBON nieuws

Transcriptie

1 nummer 3 november 2003 een uitgave van VEBON Nodeloze brandmeldingen Examenvragen Beurs integrale veiligheid Examenantwoorden VEBON-opleidingen 2003 en 2004 VEBON nieuws

2 NODELOZE BRANDMELDINGEN IN JUIST PERSPECTIEF We worden er regelmatig mee geconfronteerd: nodeloze brandmeldingen. Is het niet door de berichtgeving na publicatie van CBS-cijfers, dan wel omdat we het in onze eigen omgeving meemaken. Is het werkelijk zo dramatisch of is er een keerzijde aan deze medaille? En hoe kunnen we tot een verbetering van de situatie komen? Interview met Martien Aartman, voorzitter van de sectie Branddetectie van VEBON en werkzaam bij Siemens Building Technologies. beïnvloeding, condensvorming in relatie tot omgevingstemperatuur en heersende luchtvochtigheid en technische gebreken. Brandmeldinstallaties worden veelal geëist door de overheid respectievelijk verzekeraars om: te voorkomen dat bij een calamiteit als brand slachtoffers vallen; de brand beheersbaar te houden; en de schade tot een minimum te beperken. Daarnaast kan een bedrijf op basis van een risico-analyse het natuurlijk ook zelf noodzakelijk achten het pand met een brandmeldinstallatie te beveiligen om daarmee tevens de continuïteit van het bedrijf zeker te stellen. ONTWIKKELING AANTAL GEÏNSTALLEERDE MELDERS WAT VERSTAAN WE ONDER NODELOZE BRANDMELDINGEN? We kunnen drie soorten brandmeldingen onderscheiden. In de eerste plaats de echte brandmeldingen. Dat zijn meldingen van brand of situaties die als er niet wordt ingegrepen tot brand kunnen leiden. In de tweede plaats de ongewenste brandmeldingen en op de derde plaats de onechte brandmeldingen. De laatste twee worden in de volksmond ook wel nodeloze brandmeldingen genoemd. Ongewenste brandmeldingen worden veroorzaakt door verschijnselen die op brand lijken, maar geen brand zijn. Hierbij kun je bijvoorbeeld denken aan sigarettenrook, rook veroorzaakt door laswerkzaamheden en rook afkomstig van startende auto s. Onechte brandmeldingen worden veroorzaakt door verschijnselen die niet op brand lijken. Te denken valt daarbij aan stoomvorming in productieprocessen of van het douchen, stofdeeltjes die in de lucht zweven en in de meetkamer van een melder komen, elektromagnetische Brandmeldinstallaties zijn sinds de jaren vijftig gemeengoed geworden. In het bijzonder de laatste vijftien jaar is het aantal sterk toegenomen. Op basis van gegevens (figuur 1) van de sectie Branddetectie van de VEBON (Vereniging van Beveiligingsondernemingen in Nederland) zijn in ons land (stand 2002) een kleine 4 miljoen brandmelders geïnstalleerd. Het gaat daarbij alleen om de professionele systeemmelders en niet om zoge Park automatisch melders Figuur 1: Totaal aantal automatische melders in Nederland 2

3 naamde huismelders. Het aantal automatische brandmelders zal jaarlijks met zo n 200 à stijgen. Per jaar wordt in Nederland zo n 100 miljoen euro geïnvesteerd in nieuwe installaties en onderhoud, uitbreiding en vervanging van bestaande installaties. ONTWIKKELING AANTAL NODELOZE ALARM- MELDINGEN Voor de ontwikkeling van het aantal nodeloze brandmeldingen is de enige bron van informatie de statistiek van het CBS (figuur 2). Bij iedere uitruk wordt door de brandweer een statistiekformulier ingevuld, dat de basis is voor de statistiek over branden. Een onderdeel daarvan zijn de nodeloze brandmeldingen, die apart worden geregistreerd. Uiteraard is de betrouwbaarheid sterk afhankelijk van de nauwkeurigheid waarmee dit gebeurt en de manier waarop een en ander geïnterpreteerd kan worden. IS HET AANTAL NODELOZE BRANDMELDINGEN TE HOOG? Uiteraard is een aantal van circa nodeloze brandmeldingen met uitruk in 2001 als absoluut getal hoog te noemen. Om dat daadwerkelijk te kunnen beoordelen Nodeloos alarm totaal Park automatisch melders Nodeloos alarm totaal (x115) Nodeloos alarm met uitruk (x115) Figuur 3: aantal nodeloze brandmeldingen versus totaal aantal melders Figuur 2: Aantal nodeloze brandmeldingen per jaar Nodeloos alarm met uitruk moet je deze in het perspectief van het totaal aantal automatische brandmelders in Nederland zien. Dat zijn immers de potentiële bronnen van ellende. Daarnaast is het van wezenlijk belang wat in de norm voor brandmeldinstallaties NEN 2535 met betrekking tot nodeloze brandmeldingen als prestatie-eis staat aangegeven. In de NEN 2535 is vermeld wat per risicoklasse als maximaal aantal nodeloze brandmeldingen geaccepteerd wordt om nog aan de norm te voldoen. Als je uitgaat van een verdeling van het totaal aantal automatische brandmelders over de klassen A, B en C van 20, 30 en 50 procent kom je op een gemiddelde van alle risicoklassen van 1,15 nodeloze brandmelding per 100 melders per jaar. Uitgaande van de 3,5 miljoen automatische brandmelders in 2001 kom je op een geaccepteerd aantal nodeloze brandmeldingen voor heel Nederland van per jaar. Dat hebben wij als marktpartijen met elkaar afgesproken en geaccepteerd. Als je deze vergelijkt met het werkelijke aantal in 2001, namelijk ca met uitruk, dan moet je tot de conclusie komen dat het nog niet zo slecht is gesteld met het aantal nodeloze brandmeldingen. Dat daarbij installaties zijn die ver boven of onder het gemiddelde zitten is duidelijk. Daar valt ook nog een grote verbetering te halen. De ontwikkeling in de loop der jaren (figuur 3) laat duidelijk zien dat de situatie ten opzichte van begin jaren 90 is verbeterd. WAT LEVEREN ECHTE BRANDMELDINGEN OP? Uiteraard zijn nodeloze brandmeldingen een storend fenomeen. En er is veel aandacht voor in de media. Maar minstens zo belangrijk is de andere kant van de medaille. Daar vind je weinig van terug. Tenslotte worden brandmeldinstallaties aangebracht om branden in een dusdanig stadium te ontdekken dat persoonlijke en materiele schade tot een minimum beperkt blijft. Volgens de CBS-statistiek zijn er in het jaar 2000 ca echte brandmeldingen geregistreerd. Het werkelijke aantal ligt echter aanmerkelijk hoger. 3

4 Dat komt door een aantal factoren: Ten eerste omdat bij installaties met een vertraagde doormelding, een beginnende brand door een adequaat reagerende interne organisatie zelf geblust wordt en de melding niet bij de brandweer komt en dus ook niet in de statistiek verschijnt. Ten tweede door de onnauwkeurigheid van de statistiek, die is terug te voeren op het onjuist invullen respectievelijk een andere interpretatie. Bijvoorbeeld voorvallen als warmdraaiende motoren kunnen in veel gevallen tot brand leiden en moeten dus ook als echte alarmmelding in de statistiek opgenomen worden. Nu wordt dat vaak geregistreerd als systeemfout. Op basis van statistieken van leveranciers en statistieken uit landen die vergelijkbaar zijn met Nederland kan gesteld worden dat het werkelijk aantal echte alarmmeldingen tussen de en per jaar zal liggen. WAT LEVERT DAT DE MAATSCHAPPIJ OP? Er zijn enkele zaken die moeilijk in geld of aantallen zijn uit te drukken, omdat het niet mogelijk is of omdat er te weinig gegevens van bekend zijn. Het betreft onder andere: minder slachtoffers, met de daaraan verbonden immateriële en emotionele schade en de financiële schade gedragen door bijvoorbeeld verzekeraars; kortere inzetduur brandweer ten gevolge van een snelle melding en minder gevaar door beheersbare situatie; minder bedrijfsstilstand / verlies klanten; minder faillissementen na bedrijfsstilstand, onderzoeken hebben aangetoond dat 70 procent van de bedrijven na drie jaar niet meer bestaat; mindere belasting voor het milieu. Wel kunnen we op basis van CBScijfers over gemiddelde schades bij brand iets meer zeggen over de geschatte directe schade. Voor 2000 lag het gemiddeld schadebedrag bij brand in gebouwen op euro. Uiteraard fluctueren die bedragen per jaar. Bovendien zal de schade, veroorzaakt door een vroegtijdig gedetecteerde brand, niet in alle gevallen nul zijn. Daar staat tegenover dat de gevolgschade, zoals boven vermeld, niet is meegenomen. Wat kunnen we wel vaststellen? Uitgaande van echte brandmeldingen kom je op een besparing van 272 miljoen euro. Bij echte brandmeldingen ligt dat bedrag op 408 miljoen euro. Zet daar tegenover de jaarlijkse investering van 100 miljoen euro die we met zijn allen doen, dan zal het duidelijk zijn dat brandmeldinstallaties van groot maatschappelijk nut zijn. Soortgelijke onderzoeken uit Zwitserland geven een zelfde beeld. Daarmee is het thema nodeloze alarmering zeker niet van tafel, maar staat het wel in een ander perspectief. HOE NU VERDER? Feit blijft dat het aantal nodeloze brandmeldingen als hoog wordt ervaren. Valt er nog verbetering te halen? Jazeker, maar dat zal niet eenvoudig zijn en daar zullen wel enige jaren voor nodig zijn. Bovendien hebben we te maken met een complex van factoren/partijen, die een rol spelen. Denk bijvoorbeeld aan: brandweer (eisende partijen en handhaver); leverancier en onderhouder; gebruikers; normering zowel nationaal als internationaal; bestaande park aan installaties. Convenant Een belangrijke rol is weggelegd voor drie partijen, te weten de brandweer, de leverancier en de gebruiker. Ieder speelt daarin zijn eigen rol en kan een belangrijke bijdrage leveren aan de beheersing van nodeloze brandmeldingen. Om tot een gestructureerde aanpak te komen, is in september vorig jaar een convenant afgesloten tussen de NVBR (de brandweer), FMN (de gebruikers) en VEBON (de leveranciers). Doelstelling is gezamenlijk acties op poten te zetten, die een belangrijke bijdrage kunnen leveren aan het terugdringen van nodeloze brandmeldingen, ieder vanuit zijn eigen verantwoordelijkheid. Een van de eerste acties is te komen tot een goede registratie, die als nulmeting kan gaan dienen. Hierna zijn de inspanningen die door de partijen gedaan worden ook daadwerkelijk meetbaar. Regeling brandmeldinstallaties Een belangrijke stap is geweest het tot stand brengen van een certificeringsregeling. Om de kwaliteit van de branche te verbeteren, is samen met de andere marktpartijen zoals brandweer, verzekeraars en inspectiebureaus een certificeringsregeling opgezet. Deze regelt onder meer de eisen waaraan de partijen moeten voldoen en de kwaliteit van de installaties. De leveranciers hebben zeer veel aan opleidingen van hun personeel gedaan en in de tussentijd zijn enkele honderden mensen bevoegd om te werken als projecterings- en onderhoudsdeskundige. Bestaande installaties Verbeteringspotentieel is zeker voorhanden bij de bestaande installaties (tienduizenden). Ook hier geldt dat 80 procent van de problemen door 20 procent van de installaties veroorzaakt wordt. Problemen ontstaan meestal door geen of slecht onderhoud, bouw- 4

5 kundige en functionele veranderingen binnen het bedrijf waarop de brandmeldinstallatie niet is aangepast en desinteresse bij de gebruiker en/of het personeel. De praktijk in een aantal gemeenten heeft geleerd, dat bij een doelgerichte aanpak en opvolging door de brandweer aanzienlijke verbeteringen te behalen zijn. Normering In tegenstelling tot bijvoorbeeld inbraakmeldsystemen is er voor brandmeldsystemen en producten veel in normen en regelingen vastgelegd. Op zich is dat een goede zaak. Normen zijn echter minimale eisen waaraan je moet voldoen en niet meer dan dat. Als zo n minimale eis standaard voor alle voorkomende situaties wordt kan dat tot problemen leiden. In de Europese normen is uitstekend geregeld waarop een melder onder laboratoriumomstandigheden moet reageren. Echter niet is vastgelegd, dat hij op bepaalde zaken, zoals veel voorkomende storende invloeden als bijvoorbeeld roken, niet mag reageren. Dat pleit ervoor om ook in de normen vast te leggen waarop een melder niet mag reageren. Mogelijk kan dat dan leiden tot het vastleggen van Detector Applicatie Profielen (DAP). Dit schept duidelijkheid waar de toepassingsgrenzen van een melder liggen. Met andere woorden: voor welke applicaties is een melder geschikt? CONCLUSIE Brandmeldinstallaties hebben hun nut in de praktijk duidelijk bewezen en doen dat nog dagelijks. Veel kan nog worden verbeterd, maar dat zal een proces van jaren zijn. Leveranciers verenigd in VEBON zijn in staat om goede installaties te leveren en in stand te houden. Er kunnen door de leveranciers systemen geleverd worden waarbij het aantal ongewenste meldingen aanzienlijk afneemt. Maar ook dit heeft zijn prijs. Als we er in de toekomst niet in slagen het minimale geëiste kwaliteitsniveau te differentiëren naar de toepassing, zullen we in de praktijk geconfronteerd blijven met de huidige minimaal niveau melders, waarmee ook complexe installaties gebouwd gaan worden. De gebruiker ziet immers een brandmeldinstallatie nog steeds als iets wat hem door de overheid of verzekeraar is opgelegd en zal daarvoor alleen het minimale willen uitgeven, uitzonderingen daar gelaten. Bron: Security Management nr. 6 juni 2003 EXAMENVRAGEN Brandende vragen! Zie voor de juiste antwoorden pagina Aan het plafond van een ruimte met een hoogte van 3,5 meter zitten balken met een hoogte van 15 cm. Moet er bij de projectering van de melders rekening worden gehouden met deze balken? a) ja, altijd b) ja, indien de vakken groter zijn dan 0,6xA c) ja, indien de vakken kleiner zijn dan 0,6xA d) nee 2. Hoe wordt de afstand tussen een thermische melder en het plafond of dak bepaald? a) Afhankelijk van de hoogte van de ruimte b) Conform NEN 2535, op dezelfde wijze als voor een vlammenmelder c) Conform NEN 2535, op dezelfde wijze als voor een rookmelder d) Thermische melder moet altijd direct tegen het plafond of dak gemonteerd 5

6 BEURS INTEGRALE VEILIGHEID Deze vindt plaats van 11 t/m 13 november 2003 in de Jaarbeurs te Utrecht. Uiteraard ontbreekt VEBON niet en u vindt ons dan ook in hal1, standnummer E052. Daarnaast verleent VEBON medewerking aan het seminartheater op de beursvloer en wel op: 11 november uur Beveiliging van industrieterreinen en terugdringen van onbetaald tanken (M. van Kersbergen) uur Beperking brandgevaar door rooken warmteventilatie (S. Veldpaus) 12 november uur Beveiliging van industrieterreinen en terugdringen van onbetaald tanken (M. van Kersbergen) uur Race tegen de halon klok (J. Kreyn) uur Nieuwe mogelijkheden op het gebied van security management met behulp van biometrie en IP technologie (A. Bouter) uur Beperking brandgevaar door rooken warmteventilatie (P. de Jong) 13 november uur Brandmelding in perspectief (M. Aartman) uur Beperking brandgevaar door rooken warmteventilatie (F. van Elsen) De hieronder vermelde VEBON leden staan met een stand op de beurs: ARAS Security FR Security FITO Products Hi-Safe IE Keyprocessor Initial Varel Security Interflex Lobeco Maasland Security Meldkamer Holland Nsecure Securitas Siemens Nederland Tyco Integrated Systems VDG Europe VEMA Sales Videotronic Infosystems Nederland Wagner Nederland EXAMENANTWOORDEN Het antwoord op vraag 1 is d. Er dient altijd rekening gehouden te worden met balken aan het plafond maar als de hoogte van de balk kleiner is dan 200 mm heeft de aanwezigheid van de balk geen invloed op de projectering. (NEN2535 blz 39, artikel ) Het antwoord op vraag 2 is d. Thermische melders moeten altijd tegen het plafond/dak aangebracht worden. (NEN2535 blz 39, artikel ) Dit in tegenstelling tot rookmelders. Bij een rookmelder is de afstand tussen de melder en het plafond/dak afhankelijk van de geometrie van de ruimte, de vorm van het plafond en de door de temperatuurverschillen in de ruimte aanwezige warmtedeken. 6

7 VEBON-OPLEIDINGEN 2003 EN 2004 Bij het verschijnen van deze uitgave van de Brandmelder zijn de VEBON cursussen Brandmeldinstallatie, projecteringsdeskundige Brandmeldinstallatie, onderhoudsdeskundige en Ontruimingsalarminstallatie, projecteringsdeskundige en is de cursus Ontruiming inmiddels al geëxamineerd. Genoemde cursussen mogen wederom rekenen op een goede belangstelling. Van elke cursus zijn er twee groepen gestart. VEBON-cursussen vinden tweemaal per jaar plaats en wel in het voorjaar en in het najaar. Afhankelijk van het aantal aanmeldingen worden deze cursussen voor 1 of meerdere groepen gegeven. De lesstof van met name de cursussen brandmeldinstallatie projecteringsdeskundige en brandmeldinstallatie onderhoudsdeskundige is inmiddels zodanig geactualiseerd dat cursisten een nog betere aansluiting op het examen vinden. Zo wordt de lesstof van eenvoudige tot complexe systemen in de cursus behandeld en wordt er regelmatig geoefend met de praktijkcases. Vanaf begin 2004 zal een basiscursus brandmeldinstallaties aan het opleidingenprogramma worden toegevoegd om kandidaten te helpen aan een goed instapniveau voor de beide cursussen brandmeldinstallaties. Voor meer informatie over VEBON cursussen, lesdata en de mogelijkheid tot aanmelden voor een cursus verwijzen wij u graag naar de VEBON website: NIEUWS VAN HET VEBON BUREAU VEBON is als vereniging in januari 1969 opgericht. VEBON heette tot 1996 NVOB. In 2004 bestaat VEBON dus 35 jaar, aanleiding voor het algemeen bestuur VEBON om kort voor de zomer 2004 een klein feestje te organiseren. Een kleine commissie zal worden belast met de voorbereidingen. Eén dezer weken wordt het 100 ste VEBON-lid welkom geheten binnen de vereniging. Voor het einde van 2003 zal VEBON zo n 105 leden tellen. VEBON telt inmiddels 14 autonome secties. De algemene ledenvergadering van VEBON, ook wel de winterledenvergadering genoemd, is op vrijdag 23 januari Op de locatie en het programma wordt nog driftig gestudeerd. In voorbereiding is bij de sectie Branddetectie een boekwerkje dat zal ingaan op een goed beheer van brandmeldinstallaties. In de loop van 2004 zal dit inhoudelijk lezenswaardige boekwerk van de persen rollen. De secties Speciale blusinstallaties en Huis(rook)melders leggen op dit moment beide de laatste hand aan respectievelijk een fraaie brochure en een handzame, edoch niet minder fraai leaflet. Brochure en leaflet zullen voor het eerst worden getoond op de vakbeurs Integrale Veiligheid op 11 november a.s. Ook de sectie PAC s timmert communicatief aan de weg en komt met een eigen jaaruitgave, getiteld propac. De jaarlijkse branchebrede enquête van VEBON zal in november wederom aan de leden van de Vereniging VEBON worden verspreid. De enquête geeft een beeld van de branche voor wat betreft de volgende drie onderwerpen: - personeelsomvang en samenstelling; - de omzet, samenstelling hiervan, resultaten en R&D; - de verwachtingen ten aanzien van de omzet, resultaten en R&D. Het percentage geslaagden voor de VEBON-cursus Ontruimingsalarminstallaties (NEN2575) in het voorjaar van 2003 lag op iets minder dan 50%. De cursisten voor het najaar 2003 hebben inmiddels de cursus gevolgd en onlangs examen mogen doen. Alles wat u moet weten over rookbeheersingssystemen, rookwarmteafvoer en relevante aanpalende regelgeving kunt u binnenkort lezen in de uitgave van de uitgeverij Koninklijke Vermande. In de boekenreeks "Handboeken voor de brandweer" verschijnt de titel "Rookbeheersingssytemen". Verwachting is dat dit 100 pagina telende boekwerk begin 2004 zal verschijnen. 7

8 Colofon VEBON Boerhaavelaan 40 Postbus AD Zoetermeer telefoon fax website Wilt u meer weten over het lidmaatschap van VEBON? vebon@fme.nl of bel De redactieraad van Brandmelder wordt gevormd door: Martien Aartman, IJsbrand Kruithof, Edwin van Oostende, Janette van de Scheur, Erwin Schoemaker en Peter van Setten is bestemd voor Brandweer Verzekeraars Inspectiebureaus Gemeenten Leden VEBON