Onderzoek naar de behoeften van jongeren die iemand verloren door zelfdoding

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Onderzoek naar de behoeften van jongeren die iemand verloren door zelfdoding"

Frederik Verhoeven
5 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Onderzoek naar de behoeften van jongeren die iemand verloren door zelfdoding ik dacht dat ik volledig ten onder zou gaan aan deze gebeurtenis maar samen met dierbaren hebben we heel mooie verwerkingsmanieren gevonden.

2 Verwelkoming Stéphanie De Smet Onderzoek naar de behoeften van jongeren die iemand verloren door zelfdoding

3 Doel en aanpak Philippe Bocklandt Onderzoek naar de behoeften van jongeren die iemand verloren door zelfdoding

Jonge nabestaanden na zelfdoding 1.066 zelfdodingen/jaar in Vlaanderen = 3/dag Een gemiddeld Vlaams huishouden heeft 2,33 leden.

950 dichte nabestaanden achter. Demografisch gezien is 18% tussen de 16 en 30 jaar (Statbel.fgov.

4 Jonge nabestaanden na zelfdoding zelfdodingen/jaar in Vlaanderen = 3/dag Een gemiddeld Vlaams huishouden heeft 2,33 leden. (VRIND (2016)) Elke Vlaming heeft gemiddeld zo n 7 goede vrienden of vriendinnen buiten het gezin (Agneessens, e.a. (2003) Vlaanderen gepeild) Na zelfdoding blijven per jaar gemiddeld dichte nabestaanden achter. Demografisch gezien is 18% tussen de 16 en 30 jaar (Statbel.fgov.be (2016)) Jaarlijks zijn dus jongeren tussen 15 en 30 jaar nabestaande van een zelfdoding.

5 Waarom dit project? Nabestaanden na zelfdoding hebben een verhoogd risico op een gecompliceerd rouwproces (Young e.a. (2012)) hebben meer kans om ernstige depressieve symptomen te ontwikkelen (Pitman e.a. (2014)) hebben meer kans om zelfmoordgedachten te ontwikkelen (McMenamy e.a. (2008); De groot & Broer (2011)) Nabestaanden na zelfdoding rapporteren meer intense gevoelens van afwijzing, schaamte, stigma en schuld dan andere nabestaanden (Sveen & Walby (2008)) Werkgroep Verder bereikt vele nabestaanden na zelfdoding vooral volwassenen vooral jongeren samen met hun ouders Jongeren zonder hun ouders worden minder (vlot) bereikt

6 Onderzoeksaanpak een uniek drieluik Onlinebevraging bij jonge nabestaanden en hun peers Actieonderzoek bij jonge nabestaanden Focusgroepen met jonge nabestaanden en experts VERDIEPEN VERKENNEN VERIFIËREN

7 Onlinebevraging jonge nabestaanden en hun peers 15- tot 30-jarige nabestaanden en hun peers via 3000 tussenpersonen online bevraging bezorgd Tussen mei en oktober 2016 Respons: 73 nabestaanden + 12 peers nabestaande peer geslacht 81 % vrouw 67 % vrouw opleidingsniveau 51 % hoger onderwijs 58 % hoger onderwijs Gemiddelde leeftijd 20,8 jaar 22,7 jaar Leeftijd bij zelfdoding 16 jaar 19 jaar Zelfdoding is gemiddeld 4,6 jaar geleden 1,1 jaar geleden

Actie-onderzoek Juni 2016: Één-op-éénchat tussen nabestaande en hulpverlener Juli 2016: Opstart besloten en begeleide Facebookgroep JONA Leden van de

8 Actie-onderzoek Juni 2016: Één-op-éénchat tussen nabestaande en hulpverlener Juli 2016: Opstart besloten en begeleide Facebookgroep JONA Leden van de Facebookgroep communiceerden ook onderling via Messenger Vragen aan hulpverlener via e- mail September 2016: Opstart gespreksgroep voor jonge nabestaande

9 Focusgroepen met 9 experten uit Vlaams Expertisecentrum Suïcidepreventie Centrum ter Preventie van Zelfdoding Missing You De Bleekweide Zelfstandige therapeuten die werken rond rouw bij jongeren Studentenvoorziening Arteveldehogeschool Leerkracht met ervaring zelfdoding in klascontext met 9 jonge nabestaanden + interview met 2 moeders met jonge nabestaanden Themastellingen rond Aanbod: rouwen algemeen rouwen na zelfdoding? Offline versus online aanbod? Hoe directe omgeving ondersteunen? Postventie is ook preventie?

10 GETUIGENIS

11 Resulaten Sara Van Rossem & Livia Anquinet De klastitularis die me niet behandelde alsof ik opeens iemand anders was, maar die er op een gewone manier over praatte. Onderzoek naar de behoeften van jongeren die iemand verloren door zelfdoding

12 Nabestaanden Op eigen kracht Zelf aan de slag Ontspanning en afleiding (85%) Tijd nemen om stil te staan bij het verlies (67%) Creatief bezig zijn

13 Ik zat op internaat van een kunstschool en ik denk dat ik het beter heb kunnen verwerken doordat ik altijd omringd was door mensen. Ik zocht afleiding heel veel muziek beluisteren, theater spelen, muziek maken, dansen en schrijven, veel brieven schrijven naar mijn vader en naar mijzelf.

14 Nabestaanden Op eigen kracht Zelf aan de slag Ontspanning en afleiding (85%) Tijd nemen om stil te staan bij het verlies (67%) Creatief bezig zijn Verbinding zoeken met de overledene Ik ga regelmatig naar het kerkhof om met haar te praten

Nabestaanden Op eigen kracht Met steun uit omgeving / Met anderen Ontspanning en afleiding (85%) Betrokkenheid bij verlies Nabijheid, luisterend oor, begrip Geen clichés

15 Nabestaanden Op eigen kracht Met steun uit omgeving / Met anderen Ontspanning en afleiding (85%) Betrokkenheid bij verlies Nabijheid, luisterend oor, begrip Geen clichés De typische zinnetjes van mensen het komt goed, de pijn zal verminderen, ze is gelukkiger nu. Eindeloze discussies met mensen over zelfmoord en mensen die het laf vinden.

16 Nabestaanden Ondersteuning Informatieve ondersteuning Website Specifiek over rouwen na zelfdoding & voor jongeren (52% >< 29%) Met voldoende verscheidenheid: Informatie over rouwen na zelfdoding Informatie over het hulpaanbod Hoopvolle getuigenissen Links naar literatuur en andere media Een duidelijk optie geven van een organisatie of neutrale persoon die beschikbaar is om te helpen en je bij te staan, we wisten niet wat er allemaal bestond en welke psychologen goed waren we liepen verloren, alles was onbekend.

Nabestaanden Ondersteuning Informatieve ondersteuning Wat al bestaat en gebruikt wordt: Herinneringssite Online rouwkaarten Geen behoefte aan uitgebreide

17 Nabestaanden Ondersteuning Informatieve ondersteuning Wat al bestaat en gebruikt wordt: Herinneringssite Online rouwkaarten Geen behoefte aan uitgebreide brochure, wèl... belang van doorverwijzing/toeleiding door verschillende actoren Adhv postkaart Adhv persoonlijk contact Scholen, artsen, jeugdwerk, omgeving.

Nabestaanden Ondersteuning Via hulpverlening Vraag indiviudeel contact met een hulpverlener Via face-to-facehulp (57%) Via mail of chat (38%) Als gezin in rouw

18 Nabestaanden Ondersteuning Via hulpverlening Vraag indiviudeel contact met een hulpverlener Via face-to-facehulp (57%) Via mail of chat (38%) Als gezin in rouw is, kan de school een stabiele factor zijn De klastitularis die me niet behandelde alsof ik opeens iemand anders was maar die er op een gewone manier over praatte.

Nabestaanden Ondersteuning Via lotgenoten Lotgenoten = leeftijdsgenoten - nabestaanden Wens om iets te betekenen voor anderen in eigen proces Online, via: Chat, gemonitord door hulpverlener

19 Nabestaanden Ondersteuning Via lotgenoten Lotgenoten = leeftijdsgenoten - nabestaanden Wens om iets te betekenen voor anderen in eigen proces Online, via: Chat, gemonitord door hulpverlener (zonder actieve betrokkenheid) Forum: Eerder lezen dan zelf bijdragen Uitdaging om dynamiek te verkrijgen Offline: Gespreksgroepen Bredere activiteiten voor nabestaanden & peers Herstelgerichte focus!

20 Peers Wat ze willen betekenen of doen voor de nabestaande Luisteren en proberen haar toch positief te houden. Proberen om haar af te leiden zodat ze niet zou piekeren. Ik zei hem dat ik er voor hem was en dat hij altijd met me mocht praten indien hij dat wenste. Ik was er voor hem, de hele dag door! Proberen helpen relativeren en verwerken, mentale steun en een luisterend oor bieden.

21 Peers Waaraan zij zelf nood hebben Specifieke informatie over rouwen na zelfdoding Handvatten in contact met nabestaande-vrienden Direct contact met een hulpverlener Offline: bellen Online: chatten

cursussen, misschien worden er zelfs nog meer mensenlevens gered.

22 Preventie Belang van geestelijke gezondheidsbevordering (nabestaanden, peers én experten) Er is een nood aan algemene educatie en sociale vaardigheden in de maatschappij ipv EHBO cursussen, misschien worden er zelfs nog meer mensenlevens gered. Belang van vroegdetectie & bespreekbaar maken (experten) Belangrijke partners hierbij: Huisartsen Scholen Ouders Jeugdwerk...

23 Conclusie Meerwaarde van dit onderzoek Onderzoek naar de behoeften van adolescente nabestaanden na zelfdoding

24 Conclusie I. En-En verhaal II. Voorkeur voor ondersteuning III. Aandachtspunten bij doelgroepen

25 En & En Verhaal Combinatie van online & offline aanbod NOOD AAN OFFLINE CONTACTEN OP MAAT & UITGEBREID AANBOD UITDAGING OM ONLINE DYNAMIEK TE VERKRIJGEN

26 Voorkeur voor Ondersteuning MET HULPVERLENER MET PEER Verwerking verlies is bij voorkeur één op één

27 Voorkeur voor Ondersteuning WEBSITE LOTGENOTENCONTACT Rouwen betekent óók focussen op verder gaan

28 Aandachtspunten PEERS nood aan informatie & ondersteuning LEEFTIJDSGROEP 14 TOT 18 JAAR moeilijk te bereiken: toeleiden naar aanbod en betrekken van omgeving

29 Bedankt voor uw aandacht Artevelde Hogeschool Met dank aan Philippe Bocklandt, Saskia Saelens, Kim Van Durme & Tim Vanhove Cera Met dank aan Stéphanie De Smet Werkgroep Verder Met dank aan Livia Anquinet, Sara Van Rossem, Lore Vonck, Nico De Fauw & An Segers

Vergelijkbare documenten

Jong en iemand verloren door zelfdoding onderzoek naar hun behoeften en die van hun peers

Ik dacht dat ik er volledig aan ten onder zou gaan Maar samen hebben we mooie verwerkingsmanieren gevonden. Jong en iemand verloren door zelfdoding onderzoek naar hun behoeften en die van hun peers Livia