Farmacodynamiek en Farmacokinetiek

Transcriptie

1 Farmacodynamiek en Farmacokinetiek Prem Adhien apotheker/epidemioloog 29 januari 2018 Timm,Timm & Timm 1

2 Docent Prem Adhien Apotheker Voorzitter SIG Diabetes NDF Hogeschool Utrecht: docent MPA Universiteit Utrecht: docent Farmaceutische Wetenschappen Timm,Timm & Timm 2

3 Programma Farmacodynamiek Farmacokinetiek Timm,Timm & Timm 3

4 Leerdoel De cursist heeft kennis van en inzicht in: De algemene principes van farmacotherapie Farmacokinetiek Farmacodynamiek Timm,Timm & Timm 4

5 Begintoets 1. Bij een competitieve antagonist treedt remming van de receptoractivatie op als de antagonist op een andere plaats aan de receptor bindt dan de agonist of door binding van de antagonist aan componenten van de signaaltransductiecascade. O Juist O Onjuist Timm,Timm & Timm 5

6 Begintoets 2. Allergieën zijn bijwerkingen die niet verklaard worden door de farmacologische eigenschappen van een geneesmiddel, maar door de veranderde immunologische gevoeligheid van een patiënt. O Juist O Onjuist Timm,Timm & Timm 6

7 Begintoets 3. Men spreekt van tolerantie als een kortdurende verminderde gevoeligheid optreedt na toediening van slechts enkele doses van het farmacon. Dit kan optreden door uitputting van de voorraad (neuro-) transmitter. O Juist O Onjuist Timm,Timm & Timm 7

8 Begintoets 4. Als van twee geneesmiddelen, die in een (verschillende) dosering hetzelfde welomschreven effect hebben, een willekeurig percentage van de dosis van het ene geneesmiddel wordt vervangen door hetzelfde percentage van de dosis van het andere geneesmiddel en het effect hetzelfde blijft, spreekt men van synergisme. O Juist O Onjuist Timm,Timm & Timm 8

9 Begintoets 5. Men spreekt van het reboundfenomeen wanneer na abrupt staken van een geneesmiddel de aan de therapeutische werking tegenovergestelde toestand in versterkte mate optreedt. O Juist O Onjuist Timm,Timm & Timm 9

10 Begintoets 6. Afhankelijkheid is een toestand gekarakteriseerd door een sterke drang of behoefte bij voortduring een bepaalde stof te gebruiken, met een tendens de dosis te verhogen; dit gaat veelal gepaard met psychische en fysieke afhankelijkheid en een neiging de stof tegen letterlijk en figuurlijk tegen elke prijs te verwerven. O Juist O Onjuist Timm,Timm & Timm 10

11 Begintoets 7. Het twee-compartiment-model bestaat uit een centraal (plasma-) en een perifeer (weefsel-) compartiment; hiermee wordt de kinetiek van de meeste geneesmiddelen beschreven. O Juist O Onjuist Timm,Timm & Timm 11

12 Begintoets 8. Bij nulde-ordekinetiek of niet-lineaire kinetiek: per tijdseenheid wordt een bepaald percentage van het geneesmiddel uitgescheiden of omgezet, hierdoor ontstaat een rechte lijn als de concentratie op logaritmische wijze wordt uitgezet. O Juist O Onjuist Timm,Timm & Timm 12

13 Begintoets 9. Het verdelingsvolume (V) is het schijnbaar volume over welke het geneesmiddel verdeeld zou zijn wanneer de concentratie in het weefsel (het perifere compartiment) gelijk is aan die van het plasma (het centrale compartiment). O Juist O Onjuist Timm,Timm & Timm 13

14 Begintoets 10. De biologische beschikbaarheid (F) is de fractie van het geneesmiddel welke tenslotte in de algemene circulatie komt; F varieert dus tussen 0 en 1. O Juist O Onjuist Timm,Timm & Timm 14

15 Doel farmacotherapie Bij farmacotherapie wordt gezocht naar een zo gunstig mogelijke interactie tussen de patiënt en het geneesmiddel met als doel een maximum aan gewenst effect en zo min mogelijk bijwerkingen. Timm,Timm & Timm 15

16 Therapeutische breedte Indien de plasmaconcentraties waarbij het gewenste effect optreedt en waarbij bijwerkingen optreden dicht bij elkaar liggen, dan spreken we van een geneesmiddel met een geringe therapeutische breedte. Timm,Timm & Timm 16

17 Farmacodynamiek De farmacodynamiek beschrijft de werking en bijwerking van geneesmiddelen op het totale organisme en behandelt op welke manier een geneesmiddel zijn effecten heeft op regulatiemechanismen, weefsels, receptoren en processen in cellen. Timm,Timm & Timm 17

18 Farmacodynamiek Werking en bijwerkingen Interactie Veranderde werking Afhankelijkheid en verslaving Timm,Timm & Timm 18

19 Werking - 1 Receptor: specifieke bindingsplaats in het lichaam waarbij de binding van een geneesmiddel of een andere (lichaamseigen) stof leidt tot een effect. Timm,Timm & Timm 19

20 Werking - 2 Niet elk geneesmiddel past op elk willekeurig receptor: hun ruimtelijke structuur moet (enigszins) op elkaar afgestemd zijn. Timm,Timm & Timm 20

21 Werking - 3 Agonist: wanneer binding van het geneesmiddel de receptor activeert en daarmee het gewenste of bedoelde effect optreedt. Intrinsieke activiteit: Volledig agonist: 1 Partiele agonist: tussen 0 en 1 Timm,Timm & Timm 21

22 Agonist Timm,Timm & Timm 22

23 Werking - 1 Antagonist: wanneer een geneesmiddel de effecten van activering van een receptor blokkeert of opheft. De intrinsieke activiteit van een antagonist is 0. Timm,Timm & Timm 23

24 Werking - 2 Competitieve antagonist: het verhinderen van binding van een (lichaamseigen) agonist aan de receptor door competitie om de bindingsplaats. Timm,Timm & Timm 24

25 Werking - 3 Niet-competitieve antagonist: remming van de receptoractivatie treedt op als de antagonist op een andere plaats aan de receptor bindt dan de agonist of door binding van de antagonist aan componenten van de signaaltransductiecascade. Timm,Timm & Timm 25

26 Bijwerking - 1 Een bijwerking is de werking van het geneesmiddel anders dan de bedoelde werking. De meeste bijwerkingen liggen in het verlengde van het voornaamste farmacologische effect of zijn ongewenste farmacologische effecten. Timm,Timm & Timm 26

27 Bijwerking - 2 Ze zijn voorspelbaar op grond van het werkingsmechanisme van het geneesmiddel en zijn vaak orgaanspecifiek. Onvoorspelbare bijwerkingen zijn allergieën en idiosyncrasie (abnormale gevoeligheid). Allergieën zijn bijwerkingen die niet verklaard worden door de farmacologische eigenschappen van een geneesmiddel, maar door de veranderde immunologische gevoeligheid van een patiënt. Timm,Timm & Timm 27

28 Interactie - 1 Interactie: een kwalitatieve of kwantitatieve verandering in de werking van een geneesmiddel door toedoen van een andere stof. Interactie met voedingsmiddelen en genotmiddelen als interactie met geneesmiddelen kan optreden. Interacties treden eerder aan het licht bij farmaca met een geringe therapeutische breedte. Timm,Timm & Timm 28

29 Geneesmiddeleninteractie Mogelijke consequenties: Geneesmiddelinteracties kunnen leiden tot een afname of het uitblijven van een effect (therapeutic failure). Geneesmiddelinteractie kunnen leiden tot een verhoogd risico op (ernstige) bijwerkingen. Timm,Timm & Timm 29

30 Indeling Farmacodynamische interactie Via recept beinvloeding: Antagonist & agonist Versterking (bij)werking: Acenocoumarol & clopidogrel Farmacokinetische interactie Absorptieniveau Verdelingsniveau Eliminatieniveau Hepatische klaring CYP-interactie Renale klaring Timm,Timm & Timm 30

31 Farmacodynamische interactie Effect kan varieren van uitblijven/verminderen effect tot ernstige toxiciteit of complicaties. Voorbeelden: Cumarines & vitamine K: trombo-embolisch risico stijgt (verminderen effect cumarine). Cumarines & trombocytenaggregatieremmers: bloedingsrisico stijgt (versterken effect cumarine). Timm,Timm & Timm 31

32 Interactie - 3 Negatieve interactie antagonisme Positieve interactie additie en synergisme (of potentiering) Timm,Timm & Timm 32

33 Interactie - 4 Van additie spreekt men als twee geneesmiddelen, die in een (verschillende) dosering hetzelfde welomschreven effect hebben, een willekeurig percentage van de dosis van het ene geneesmiddel wordt vervangen door hetzelfde percentage van de dosis van het andere geneesmiddel en het effect blijft (1+1=2). Timm,Timm & Timm 33

34 Interactie - 5 Men spreekt van synergisme wanneer van twee geneesmiddelen, die in een (verschillende) dosering hetzelfde welomschreven effect hebben, een willekeurig percentage van de dosis van het ene middel wordt vervangen door hetzelfde percentage van de dosis van het andere geneesmiddel waarbij het uiteindelijk effect toch toeneemt (1+1=3) Timm,Timm & Timm 34

35 Veranderde werking - 1 Sensibilisatie Reboundfenomeen Tachyfylaxie Tolerantie Resistentie Timm,Timm & Timm 35

36 Veranderde werking - 2 Sensibilisatie: het verkrijgen van verhoogde gevoeligheid van het organisme voor een geneesmiddel. Hieraan kan zowel een allergie als een versterkte werking ten grondslag liggen. Reboundfenomeen: wanneer na abrupt staken van een geneesmiddel de aan de therapeutische werking tegenovergestelde toestand in versterkte mate optreedt. Timm,Timm & Timm 36

37 Veranderde werking - 3 Tachyfylaxie: een kortdurende verminderde gevoeligheid na toediening van slechts enkele doses van het farmacon. Dit kan optreden door uitputting van de voorraad (neuro-) transmitter. Tolerantie: lange tijd (dagen tot weken) durende verminderde gevoeligheid van het organisme voor een farmacon na langdurige toediening. Timm,Timm & Timm 37

38 Veranderde werking - 4 Resistentie: ongevoeligheid voor een bepaald geneesmiddel als gevolg van genetische selectie van organismen met bepaalde mutaties. Timm,Timm & Timm 38

39 Afhankelijkheid en verslaving - 1 Afhankelijkheid: een psychisch toestand, die vaak met lichamelijke symptomen gepaard gaat en gekarakteriseerd wordt door de periodieke of continu aanhoudende drang een (genees)middel te nemen. Het oogmerk van zulk gedrag is om de psychische effecten van het geneesmiddel te verkrijgen en/of de negatieve effecten van (genees)middelenonthouding te vermijden. Timm,Timm & Timm 39

40 Afhankelijkheid en verslaving - 2 Verslaving: een toestand gekarakteriseerd door een sterke drang of behoefte bij voortduring een bepaalde stof te gebruiken, met een tendens de dosis te verhogen. Dit gaat veelal gepaard met psychische en fysieke afhankelijkheid en een neiging de stof tegen letterlijk en figuurlijk elke prijs te verwerven. Timm,Timm & Timm 40

41 Farmacokinetiek - 1 De farmacokinetiek behandelt de reactie van het organisme op het geneesmiddel. Absorptie: opname geneesmiddelen. Distributie: verdeling over het organisme. Metabolisme: omzetting in (on)werkzame stoffen. Eliminatie: de uitscheiding Timm,Timm & Timm 41

42 Farmacokinetiek - 2 Doel farmacokinetiek: de farmacokinetiek geeft aan hoe (toedieningsvorm/- wijze), hoe lang en in welke dosering het geneesmiddel moet worden toegediend om de juiste plasmaconcentratie te bereiken en deze te handhaven binnen het gewenste farmacodynamische bereik. Timm,Timm & Timm 42

43 Het een- en tweecompartimentenmodel Een-compartiment-model: een geneesmiddel verspreidt zich homogeen over het lichaam. Twee-compartiment-model: bestaat uit een centraal (plasma-) en een perifeer (weefsel-) compartiment, wordt de kinetiek van de meeste geneesmiddelen beschreven. Timm,Timm & Timm 43

44 Plasmaconcentratie/tijdcurve - 1 De plasmaconcentratie-tijdcurve geeft aan hoe de plasmaspiegel van een geneesmiddel verandert in de tijd. De tijd wordt lineair uitgezet op de X-as terwijl de Y-as de plasmaspiegel logaritmisch weergeeft. Eerste-ordekinetiek of lineaire kinetiek: per tijdseenheid een bepaald percentage van het geneesmiddel uitgescheiden of omgezet wordt. hierdoor ontstaat een rechte lijn als de concentratie op logaritmische wijze wordt uitgezet. Timm,Timm & Timm 44

45 Plasmaconcentratie/tijdcurve - 2 Niet-lineaire kinetiek of nulde orde kinetiek: er is geen verband meer tussen de hoogte van geneesmiddelenconcentratie en de hoeveelheid geneesmiddel die omgezet wordt (en er is geen rechte lijn in een semi-logaritmische grafiek) alcohol Timm,Timm & Timm 45

46 Farmacokinetische parameters - 1 Halfwaardetijd (T1/2): de tijd die nodig is om een plasmaconcentratie tijdens de eliminatiefase tot de helft te reduceren. Klaring (Cl): hoeveel plasma per tijdseenheid van het geneesmiddel wordt geschoond. De totale klaring is de som van de klaringen van alle klarende organen. Timm,Timm & Timm 46

47 Farmacokinetische parameters - 2 Verdelingsvolume (V): over welk schijnbaar volume het geneesmiddel verdeeld zou zijn wanneer de concentratie in het weefsel (het perifere compartiment) gelijk is aan die van het plasma (het centrale compartiment). Biologische beschikbaarheid (F): welke fractie van het geneesmiddel er tenslotte in de algemene circulatie komt; F varieert dus tussen 0 en 1. Timm,Timm & Timm 47

48 Verdelingsvolume Verdelingsvolume Compartimentsysteem Vd<0,8 eiwitbinding 1-compartimentsysteem 0,8<Vd<2,0 1-compartimentsysteem Vd>2,0 2-compartimentsysteem Timm,Timm & Timm 48

49 Farmacokinetische interactie Absorptieniveau Verdelingsniveau Eliminatieniveau Hepatische klaring CYP-interactie Renale klaring Timm,Timm & Timm 49

50 Invloed biologische beschikbaarheid Invloed grapefruitsap sterker bij middelen met lage biologische beschikbaarheid. Klinische effecten: hypotensie, blozen, tachycardie en hoofdpijn. Calciumantagonist F Effect grapefruitsap Amlodipine 64-80% - Nee Klinisch relevant? Nitrendipine 10-30% -/+ Twijfelachtig Lercanidipine 1-2% ++ Ja Felodipine 15% + Ja Timm,Timm & Timm 50

51 Absorptie Complexvorming en adsorptie ph-veranderingen in de maag Verandering van de verblijftijd in de maag Inname van vetrijk voedsel Transport en metabolisme in de darmwand Timm,Timm & Timm 51

52 Complexvorming Vorming van onoplosbare complexen van geneesmiddel en mineralen (Ca(2+), Fe(2+), Mg (2+), Zn(2+) of Al(3+)), waardoor de absorptie afneemt. Voeding: melkproducten, supplementen, sonde- en drinkvoeding Geneesmiddelen: Chinolonen: ciprofloxacine, norfloxacine, levofloxacine Tetracyclines: doxycycline, minocycline, tetracycline Bisfosfonaten: alendroninezuur, risedroninezuur Timm,Timm & Timm 52

53 Complexvorming Norfloxacine & sucralfaat (Al-verbinding) Biologische beschikbaarheid norfloxacine Gelijktijdig inname 2% Sucraalfaat 2 uur voor norfloxacine 55% Norfloxacine 2 uur voor sucralfaat 85-90% Advies: Norfloxacine 2 uur voor sucralfaat innemen! Timm,Timm & Timm 53

54 ph-verandering in de maag Itraconazol & omeprazol Itraconazol lost slecht op bij ph>3 Oplossing: Gescheiden inname? Afwachten of itraconazol effect heeft? Omeprazol vervangen? Itraconazol vervangen? Timm,Timm & Timm 54

55 Transport en metabolisme in de darm Absorptie vindt vooral plaats in duodenum en jejenum Opname via passieve diffusie of actief transport Passieve diffusie: lipofiliteit, molecuulgrootte Actief transport enterocyt in/uit: Drug transporters (bijv. P-glycoproteine) Metabolisme in darmwand door enterocyten Drug metabolizing enzymes: CYP-enzymen Timm,Timm & Timm 55

56 Enterocyten Timm,Timm & Timm 56

57 Biotransformatie Met biotransformatie wordt een aantal chemische reacties aangeduid die in het lichaam verlopen waardoor de structuur van lichaamsvreemde stoffen wordt veranderd. De producten die na biotransformatie ontstaan worden metabolieten genoemd. Doel van biotransformatie is: De stof onwerkzaam te maken en/of De stof geschikter te maken voor uitscheiding. Timm,Timm & Timm 57

58 Biotransformatie In principe kan biotransformatie overal in het lichaam plaatsvinden, maar in de lever spelen zich de meeste reacties af. Er zijn twee reactievormen: Fase 1: oxidatie, hydrolyse, reductie Fase II: conjugatie-reacties Timm,Timm & Timm 58

59 Fase 1 reactie De structuur wordt zodanig gewijzigd dat de stof onwerkzaam wordt. In een aantal gevallen wordt een onwerkzaam stof (pro-drug) juist wel werkzaam of verandert de werking. Fase 1 katalyseert reacties als: Oxidatie reacties: chemisch proces waarbij een stof elektronen afgeeft aan een andere stof. Hydrolyse reacties: de splitsing van een chemische verbinding onder opname van water. Reductie reacties: het scheikundige proces waarbij een deeltje elektronen opneemt. Timm,Timm & Timm 59

60 Fase 1 reactie Fase 1 enzymen verwijderen of voegen juist een functionele groep toe aan een stof. Dit speelt een belangrijke rol in de metabolisme van giftige stoffen, maar ook voor chemicaliën in het lichaam. De meeste fase 1 reacties worden uitgevoerd door Cytochroom P450. Timm,Timm & Timm 60

61 Cytochroom P450 Cytochroom P450 enzymen (CYP s) Familienummer Subfamilienummer Nummer voor het individuele enzym binnen de subfamilie. Asterix en letter voor de genetische variant: CYP2D6*1a Zowel betrokken bij (bio)synthese als degradatie. Endogene substraten: steroiden, lipiden en vitamines Exogene substraten: bestanddelen uit voeding, omgeving en geneesmiddelen. Timm,Timm & Timm 61

62 Cytochroom P450 Geneesmiddelen: remming of inductie van CYPenzymen. Vooral CYP1, CYP2 en CYP3 relevant bij metabolisme van geneesmiddelen. Expressie CYP450 afhankelijk van: Genetische variant (polymorfismen) Geslacht Leeftijd Voedingspatroon Roken( CYP1A2) Geneesmiddelengebruik (carbamazepine) Timm,Timm & Timm 62

63 Genetische polymorfismen CYP2D6 polymorfisme: Efficient metabolizer: 75-85% Intermediate metabolizers: 10-15% Poor metabolizers: 5-10% Utra-rapid metabolizer: 1-10% Klinisch relevant bij 25% van de geneesmiddelen: Betablokkers (metoprolol) TCA s Antipsychotica (haloperidol, perfenazine) Anti-arritmica (flecainide) Timm,Timm & Timm 63

64 Fase 2 reactie Fase 2 omvat conjugatie-reacties. Hierbij wordt de lichaamsvreemde stof, of de metabolieten na de fase 1 reacties, gekoppeld aan een lichaamseigen stof. Daardoor wordt de nieuwe verbinding meer wateroplosbaar waardoor het beter door de nieren uitgescheiden kan worden. Timm,Timm & Timm 64

65 Cumulatie - 1 Cumulatie: als bij herhaalde toediening het doseringsinterval korter is dan 4-5 halfwaardetijden, stijgt de plasmaspiegel, omdat het geneesmiddel nog niet volledig is verwijderd. De mate van cumulatie is afhankelijk van de verhouding tussen halfwaardetijd en doseringsinterval. Timm,Timm & Timm 65

66 Cumulatie - 2 Timm,Timm & Timm 66

67 Cumulatie - 3 Timm,Timm & Timm 67

68 Cumulatie - 4 Timm,Timm & Timm 68

69 Cumulatie - 5 Geneesmiddelen die middels eersteordekinetiek worden uitgescheiden, bereiken na 4-5 halfwaardetijden na het starten of wijzigen van de dosering een plateau in de plasmaconcentratie: de kinetische steady state. bij een stijgende plasmaconcentratie neemt de uitscheiding evenredig toe. De hoogte van de gemiddelde steady-state-concentratie is afhankelijk van de dagelijkse dosis en de fluctuaties tussen top- en dalspiegel van de doseringsfrequentie. Timm,Timm & Timm 69

70 Het farmacotherapeutische raam - Farmacotherapeutische raam: horizontale band in de plasmaconcentratie/tijdgrafiek. 1 Timm,Timm & Timm 70

71 Het farmacotherapeutische raam - Therapeutische drempel: ondergrens van deze band, waarbij een gewenst effect optreedt. Bij concentraties lager is geen effect merkbaar. 2 De bovengrens is de concentratie waarbij een bepaalde bijwerking optreedt. Bij concentraties boven de bovengrens geven bijwerkingen en /of toxiciteit. Therapeutische breedte: de afstand tussen de onder-en bovengrens in de therapeutische breedte. Timm,Timm & Timm 71

72 Verschuivingen van het therapeutische raam De therapeutische raam ligt hoger bij verminderde gevoeligheid bij patienten of bij antagonisme door een ander geneesmiddel hogere plasmaconcentratie, dus hogere dosering nodig om hetzelfde effect te bereiken. De therapeutische raam ligt lager in geval van hypergevoeligheid van de patient en bij synergisme van een ander geneesmiddel een lagere plasmaconcentratie en dus dosering is dan voldoende. Timm,Timm & Timm 72

73 Breedte van het therapeutische raam. Smal bij digoxine en cytostatica Breed bij penicillinen Breedte verschilt per patient: therapeutische raam benzodiazepinen bij bejaarden smaller dan bij jong volwassenen. Bij smalle ramen is een nauwkeurige dosering nodig (plasmaspiegels bepalen bij individuele patient). Timm,Timm & Timm 73

74 De plasmaconcentratie-tijd curve Het stoppen van de behandeling: De tijd die na het staken nodig is totdat een geneesmiddel geen effect heeft wordt bepaald door de hoogte van Css, T1/2 en therapeutische drempel. Uitsluipen: het geleidelijk verlagen van de dosering (in de loop van dagen tot maanden) omdat er ontrekkings-verschijnselen of reboundfenomenen kunnen optreden. Timm,Timm & Timm 74

75 Eindtoets 1. Bij een competitieve antagonist treedt remming van de receptoractivatie op als de antagonist op een andere plaats aan de receptor bindt dan de agonist of door binding van de antagonist aan componenten van de signaaltransductiecascade. O Juist O Onjuist Timm,Timm & Timm 75

76 Eindtoets 2. Allergieën zijn bijwerkingen die niet verklaard worden door de farmacologische eigenschappen van een geneesmiddel, maar door de veranderde immunologische gevoeligheid van een patiënt. O Juist O Onjuist Timm,Timm & Timm 76

77 Eindtoets 3. Men spreekt van tolerantie als een kortdurende verminderde gevoeligheid optreedt na toediening van slechts enkele doses van het farmacon. Dit kan optreden door uitputting van de voorraad (neuro-) transmitter. O Juist O Onjuist Timm,Timm & Timm 77

78 Eindtoets 4. Als van twee geneesmiddelen, die in een (verschillende) dosering hetzelfde welomschreven effect hebben, een willekeurig percentage van de dosis van het ene geneesmiddel wordt vervangen door hetzelfde percentage van de dosis van het andere geneesmiddel en het effect hetzelfde blijft, spreekt men van synergisme. O Juist O Onjuist Timm,Timm & Timm 78

79 Eindtoets 5. Men spreekt van het reboundfenomeen wanneer na abrupt staken van een geneesmiddel de aan de therapeutische werking tegenovergestelde toestand in versterkte mate optreedt. O Juist O Onjuist Timm,Timm & Timm 79

80 Eindtoets 6. Afhankelijkheid is een toestand gekarakteriseerd door een sterke drang of behoefte bij voortduring een bepaalde stof te gebruiken, met een tendens de dosis te verhogen; dit gaat veelal gepaard met psychische en fysieke afhankelijkheid en een neiging de stof tegen letterlijk en figuurlijk tegen elke prijs te verwerven. O Juist O Onjuist Timm,Timm & Timm 80

81 Eindtoets 7. Het twee-compartiment-model bestaat uit een centraal (plasma-) en een perifeer (weefsel-) compartiment; hiermee wordt de kinetiek van de meeste geneesmiddelen beschreven. O Juist O Onjuist Timm,Timm & Timm 81

82 Eindtoets 8. Bij nulde-ordekinetiek of niet-lineaire kinetiek: per tijdseenheid wordt een bepaald percentage van het geneesmiddel uitgescheiden of omgezet, hierdoor ontstaat een rechte lijn als de concentratie op logaritmische wijze wordt uitgezet. O Juist O Onjuist Timm,Timm & Timm 82

83 Eindtoets 9. Het verdelingsvolume (V) is het schijnbaar volume over welke het geneesmiddel verdeeld zou zijn wanneer de concentratie in het weefsel (het perifere compartiment) gelijk is aan die van het plasma (het centrale compartiment). O Juist O Onjuist Timm,Timm & Timm 83

84 Eindtoets 10. De biologische beschikbaarheid (F) is de fractie van het geneesmiddel welke tenslotte in de algemene circulatie komt; F varieert dus tussen 0 en 1. O Juist O Onjuist Timm,Timm & Timm 84

85 Vragen?? Dank voor jullie aandacht Timm,Timm & Timm 85