Gevolgen van de AWBZ pakketmaatregelen. Onderzoek onder chronisch zieken, ouderen, lichamelijk en verstandelijk gehandicapten

Transcriptie

1 Gevolgen van de AWBZ pakketmaatregelen Onderzoek onder chronisch zieken, ouderen, lichamelijk en verstandelijk gehandicapten Auteur: Felicie van Vree en Susan van Klaveren Datum: 26 maart 2010

2 Gevolgen van de AWBZ pakketmaatregelen Onderzoek in opdracht van: Landelijke cliëntenorganisaties Ouderenbonden Uitgevoerd door: Research voor Beleid 2009: eerste meting 2010: tweede meting Parallel: ITS monitort andere doelgroepen

3 Hoofdvraag van het onderzoek Wat zijn de effecten van de smallere toegangspoort voor begeleiding in de AWBZ en het versterken van het inclusief beleid voor cliënten met verschillende soorten ondersteuningsbehoeften?

4 Onderzoeksopzet In het cliëntenonderzoek hebben we 438 mensen telefonisch geïnterviewd over de vermindering van begeleiding en het zoeken naar alternatieven (september 2009). Daarnaast hebben we in acht regio s een contextanalyse uitgevoerd om ontwikkelingen aan de aanbodszijde te inventariseren (november 2009).

5 Conclusies cliëntenonderzoek Van de mensen die voorheen begeleiding kregen, krijgt de helft geen of minder begeleiding. Van de mensen die voor het eerst een indicatie voor begeleiding hebben aangevraagd, is één op de vijf niet tevreden over de gestelde indicatie. Tweederde van deze mensen gaat actief op zoek naar alternatieve begeleiding. Een kwart van hen heeft in 2009 dankzij de zoektocht de gewenste begeleiding gevonden. Van de mensen die nog geen oplossing hebben gevonden, gaat de helft verder met zoeken; 10% doet dit misschien en de overigen zoeken niet langer naar een oplossing.

6 Resultaten contextanalyse Inzicht in de gevolgen Actie ondernomen door stakeholders Ontwikkeling van nieuw aanbod Oplossingsrichtingen

7 Hebben de stakeholders inzicht in de gevolgen? Landelijk inzicht: Rapportages door CIZ, MEE, cliëntenorganisaties en ouderenbonden Lokaal inzicht: Bij gemeenten door rapportages CIZ en cliënten aan loket Bij zorgaanbieders vanuit hun klanten Bij welzijnsorganisaties en vrijwilligersorganisaties door meer aanvragen Maar.weinig kennisuitwisseling tussen partijen, en Nog maar (relatief) weinig mensen melden zich.

8 Wat zegt het kleine aantal cliënten dat zich tot op heden meldt? Het valt allemaal (nog) wel mee? Cliënten hebben het binnen het eigen netwerk opgelost? Stilte voor de storm? Mensen weten de weg naar alternatieven/ de relevante organisaties niet? Cliënten denken zelf geen begeleiding nodig te hebben? Problemen komen nog bv met mantelzorgers, financieel? Hoe ziet u dit op dit moment?

9 Wat doen gemeenten? Gemeenten verschillen in de mate van pro-activiteit: Alleen cliënten aan het Wmo-loket helpen als zij geen oplossing in eigen netwerk kunnen vinden (Groepen) cliënten identificeren en alternatief aanbod bedenken/ontwikkelen Cliënten die begeleiding hebben verloren, actief benaderen Gemeenten ervaren een aantal belemmeringen: Geen zicht op doelgroep, soms kleine groepen Beperkt zicht op welk aanbod in gemeente ontbreekt Beperkte middelen

10 Wat doen zorgaanbieders? Zorg blijven bieden en markt behouden: Resterende deel indicatie effectueren Nieuwe aanvraag indienen Bezwaarprocedure starten Een bijdrage van cliënten vragen Extra kosten voor eigen rekening nemen Soms: creatieve oplossingen buiten de bestaande kaders bv met welzijnsorganisaties een aanbod creëren voor dagopvang

11 Komt nieuw of aangepast aanbod tot stand? In het algemeen nog nauwelijks concreet; Afwachtende houding Onderlinge contacten zijn nog beperkt Wel worden stappen genomen; Werkbijeenkomsten met alle stakeholders Beleidsnotities Experimenten met vrijwilligers Dagopvang projecten ism welzijn, wonen en zorg

12 Voorbeelden Apeldoorn Ideeën nieuw aanbod: buurtkamers, vrijwilligers als begeleiders, cursus netwerk opbouwen, eigen kracht conferentie Den Haag Mantelzorgconvenant, netwerkcoaches Dordrecht/ Zwijndrecht Casemanagers vanuit de welzijnsorganisatie, Leger des h Heils Haarlem/Heemstede Wmo-loket versterken, subsidie voor collectieve voorzieningen Enschede/Losser Respijtzorg en ruilzorg in Wmo-verordening, in kaart brengen welzijnsaanbod voor doelgroep

13 Voorbeelden Heerlen e.o. Ideeën Denktank: ontkokering lokale beleidsvelden, professional als coach van hulpvragers en vrijwilligers, huur van ruimte in verzorgingshuis tbv vrijwillige thuiszorg Tilburg Plan van aanpak AWBZ pakketmaatregelen, ontwikkelen sociale kaart begeleiding, training loketmedewerkers, noodbudget, huiskamerproject Hoogeveen en Meppel Dagopvang in omliggende dorpen door vrijwilligers met professionele begeleiding, kerken tbv signaleren

14 Oplossingsrichtingen Gemeenten moeten de regie nemen en o.a.: Stakeholders bij elkaar brengen Met zorgaanbieders en welzijnsorganisaties gezamenlijk aanbod ontwikkelingen, ook voor nieuwe doelgroepen Ontwikkelen sociale kaart begeleiding Samenwerking op wijkniveau Respijtzorg bieden/ waarborgen

15 Casussen 3 casussen Bespreken knelpunten Inventariseren oplossingsmogelijkheden Vaststellen van randvoorwaarden, succes- en faalfactoren

16 Casus 1 Cognitieve beperkingen door hersenletsel Vergeetachtigheid, oriëntatiemoeilijkheden Begeleiding van klasse 4 naar klasse 3 Huidige oplossingen: Vrouw is minder gaan werken Zoon en vrienden springen extra bij

17 Casus 2 Alleenstaande man van 76 Herseninfarct gehad, redt zich psychisch niet meer Begeleiding bij structuur aanbrengen valt weg Gevolg: mijnheer wordt nerveus en valt fysiek terug Er is nog geen oplossing gevonden

18 Casus 3 Zelfstandig wonend echtpaar (88 en 85 jaar) Hij is beginnend dement Drie dagdelen zorg blijven behouden Twee dagen dagopvang voor mijnheer vervallen Vrouw en 2 volwassen kinderen vangen situatie op. Voor hoe lang?