LESVOORBEREIDINGSFORMULIER BASISSTAGE

Transcriptie

1 LESVOORBEREIDINGSFORMULIER BASISSTAGE Datum nazicht: Naam student (klas): Veerle Francke Stageschool: Stageklas: vierde leerjaar Aantal lln.: 20 Nagekeken door: aanpassen - herwerken goedgekeurd à Bachelor Leraar Lager Onderwijs CAMPUS DE VEST - tel: ZANDPOORTVEST MECHELEN Mentor: VAK/ACTIVITEIT: MUVO - drama handtekening LESONDERWERP: een eigen plekje DATUM: BEGINSITUATIE: TIJDSTIP: uur - uur - Beginsituatie van de kinderen in verband met het lesonderwerp: De kinderen kregen reeds een introductie over het werk van de kunstenaar Hans Op de Beeck. Hier werd ook dieper ingegaan op het hebben van een eigen plek waar je op jezelf tot rust kan komen. - Andere lesspecifieke beginsituatiekenmerken: De kinderen hebben ervaring met en staan erg open voor improvisatie- opdrachten. De kinderen zijn gewend om presentaties in publiek te geven. LEERPLANDOELEN EN LESDOELEN: (genummerde lijst van leerplandoelen (voluit) + concrete lesdoelen in chronologische volgorde met verwijzing naar de corresponderende leerplandoelen) LEERPLANDOELEN - 1 KINDEREN KUNNEN DE WIJZE WAAROP EEN DRAMATISCH SPEL TOT STAND KOMT, HERKENNEN EN BESCHOUWEN. DAT HOUDT IN DAT ZE: 1.2 WETEN DAT EEN SPELSITUATIE OPGEBOUWD WORDT DOOR BIJVOORBEELD AANLOOP, CLIMAX EN SLOT. 1.6 VASTSTELLEN DAT VRAGEN ALS WIE, WAT, WAAROM, HOE, WANNEER EN WAAR? HEN OP HET SPOOR BRENGEN VAN DE WEZENLIJKE ASPECTEN VAN HET DRAMATISCH SPEL. - 6 KINDEREN LEVEN ZICH IN EEN DING, EEN IDEE, EEN PERSONAGE, EEN GEBEURTENIS OF OMSTANDIGHEID IN. DAT HOUDT IN DAT ZE: 6.1 ZICH INLEVEN IN EEN DING, EEN IDEE, EEN PERSONAGE, EEN GEBEURTENIS OF EEN OMSTANDIGHEID UIT DE WERKELIJKHEID OF UIT EEN VERTELD OF VOORGELEZEN VERHAAL EN DAT AL SPELEND VORMGEVEN. - 7 KINDEREN ONTWIKKELEN HUN SPEELDURF. DAT HOUDT IN DAT ZE: 7.4 TIJDENS EEN SPEL MET EEN EIGEN EXPRESSIESTIJL DURVEN INSPELEN OP ERVARINGEN, GEVOELENS, IDEEËN EN FANTASIEËN VAN ANDEREN KINDEREN ONTWIKKELEN EEN KRITISCHE HOUDING. DAT HOUDT IN DAT ZE: 10.1 HET DRAMATISCH SPEL VAN LEEFTIJDGENOTEN OPBOUWEND- KRITISCH EN TACTVOL BESPREKEN. 1

2 LESDOELEN BOUWSTENEN: WIE (VOORWERP) WAT (CONFLICT) WAAR (EIGEN PLEKJE) - DE LLN KUNNEN ZICH INLEVEN IN HUN VOORWERP EN DE PLEK WAAR HET ZICH BEVINDT EN VANUIT DEZE INLEVINGSWERELD EEN DRAMATISCH SPEL VORMGEVEN (6.1). - DE LLN DURVEN ALS BEMIDDELAAR INSPRINGEN IN HET DRAMATISCH CONFLICT TUSSEN 2 VOORWERPEN EN KUNNEN OP EEN GEPASTE MANIER HET CONFLICT OPLOSSEN (7.4). - DE LLN KUNNEN EEN SPELSITUATIE OPBOUWEN: EEN BEGIN MET EEN (GELUKKIG) VOORWERP OP ZIJN PLEKJE, EEN MIDDEN MET EEN ANDER VOORWERP DAT ZIJN RUST VERSTOORT EN EEN SLOT MET EEN BEMIDDELAAR DIE HET CONFLICT OPLOST (1.2) - DE LLN KUNNEN ERVAREN DAT HUN DRAMATISCH SPEL VORM KRIJGT DOOR VRAGEN TE STELLEN OVER DE PLEK WAAR HUN VOORWERP ZICH BEVINDT EN WAAROM ZE DAAR WEL OF NIET GELUKKIG ZIJN (1.6) - DE LLN KUNNEN HET DRAMATISCH SPEL VAN 2 KLASGENOTEN BEOORDELEN DOOR OPBOUWENDE KRITIEK TE GEVEN OP INHOUDELIJKE EN VORMELIJKE ASPECTEN (10.1). LEERINHOUD VERTREKKEND VANUIT HET IDEE DAT IEDER EEN EIGEN PLEKJE KAN KIEZEN WAAR JE JE GOED VOELT, GAAN DE LEERLINGEN ZICH NU INLEVEN IN DE WERELD VAN EEN VOORWERP. DE VOORWERPEN KUNNEN HUN EIGEN PLEKJE IN HUIS NAMELIJK NIET ZELF KIEZEN. DE LEERLINGEN NEMEN ELK EEN BEPAALD VOORWERP DAT IN HET MIDDEN VAN DE KRING LIGT. ZE VERPLAATSEN ZICH IN DE LEEFWERELD VAN DIT VOORWERP DOOR ZICH IN TE BEELDEN WAAR HET VOORWERP ZICH BEVINDT EN HOE HET ZICH DAAR ZOU VOELEN. ZE VERTOLKEN DE GEVOELENS VAN HET VOORWERP. IN DE LESKERN GAAN ZE IN DIALOOG MET EEN ANDER VOORWERP. DE LEERKRACHT VRAAGT OM HIERVOOR IN DUO S TE WERKEN. EEN VOORWERP DOET IETS OP DE PLEK WAAR HIJ ZICH GOED VOELT, MAAR DE RUST WORDT VERSTOORD DOOR EEN ANDER VOORWERP. DE LEERLINGEN HURKEN ACHTER EEN BANK NEER EN HOUDEN DE VOORWERPEN BOVEN DE RAND ZOALS IN EEN POPPENSPEL. VERVOLGENS WORDEN NIEUWE DUO S GEVORMD, ZODAT ER EEN NIEUW CONFLICT ONTSTAAT TUSSEN DE 2 VOORWERPEN (VERBREDEN). TENSLOTTE KOMEN DE TWEE DUO S BIJ ELKAAR, WAARBIJ HET ÉÉN DUO VOOR HET ANDERE SPEELT. HET TOEKIJKENDE DUO MAG TIJDENS HET SPEL BIJKOMENDE VRAGEN STELLEN: WAAROM MAKEN JULLIE RUZIE, WAT KOM JE DOEN BIJ DIT VOORWERP, ETC (VERDIEPEN). DAARNA WORDEN DE ROLLEN GEWISSELD. IN DE VERWERKINGSFASE WORDT ER EEN SLOT GEMAAKT VOOR HET SPEL. DE KLASGROEP SPEELT PUBLIEK EN GAAT IN ENKELE RIJEN IN DE KLAS ZITTEN. EEN DUO DAT ZIN HEEFT OM ZIJN STUK TE TONEN, KOMT VOORAAN ACHTER DE BANK SPELEN. DE LK GEEFT AAN DAT WIE WIL, OP EEN BEPAALD MOMENT IN HET SPEL MAG INGRIJPEN ALS BEMIDDELAAR. DIT DERDE VOORWERP ZORGT VOOR EEN AFGEROND EINDE DOOR HET CONFLICT OP TE LOSSEN. DE LLN GEVEN NA ELKE VERTONING OPBOUWENDE KRITIEK OVER INHOUD EN VORM: WAS HET VERHAAL DUIDELIJK, WAS DE INTERVENTIE VAN DE BEMIDDELAAR ZINVOL, DUURDE HET NIET TE LANG, WERD ER HELDER EN DUIDELIJK GESPROKEN, ETC. 2

3 TIMING LESDOELEN AANPAK (ONDERWIJSACTIVITEITEN EN ORGANISATIE) 5 min. FASE 1: INTRODUCTIE VOORWERPEN MET EEN EIGEN PLEKJE LEERACTIVITEITEN (INTERNE EN EXTERNE LEERACTIVITEITEN) De lln kunnen hun eigen favoriete plekje benoemen. De lln kunnen zich inleven in een voorwerp door te vertolken hoe dit voorwerp zich voelt op zijn plaats in huis. De lk zit met de leerlingen op de grond in een kring. In het midden liggen voorwerpen die ze meebracht van thuis. De lk laat een foto van het kunstwerk Mijn kleine paradijs van Hans Op de Beeck zien. De kunstenaar maakte een maquette van een paalwoning op het water. Hij beschouwt dit als zijn persoonlijke paradijs, een plekje waar hij even op zichzelf kan zijn. De lk vraagt aan de lln of zij ook zo n fijn plekje hebben waar ze zich even kunnen terugtrekken. De lk vraagt nu om even te kijken naar de voorwerpen die in het midden van de kring liggen. Ook zij hebben allemaal een plek in huis. Alleen hebben ze zelf niet voor die plek gekozen. Hoe zouden die voorwerpen zich voelen op hun plek? Zelf neemt ze de WC- rol vast: Ik ben het zo zat om altijd weer in dat houdertje gestoken te worden, dat heeft me een heel beklemmend gevoel. En soms moet ik echt naar adem happen, het kan hier soms zo stinken in dit kamertje. Kon ik maar buiten gaan spelen in de tuin. Wie wil er ook eens een voorwerp spelen? Waar bevind je je en ben je gelukkig op die plek? Op welke manier spreek je? De lk laat verschillende kinderen om beurt spontaan aan het woord. Ze geeft nog wat inspiratie waar nodig: wie bevindt zich in jouw buurt? Heb je contact met die andere voorwerpen? Hoe voel je je daar op dat plekje? De lln vertellen over hun eigen favoriete plekje. Dit kan gaan over een plek in de tuin, een kamer in huis, een boomhut, Een ll neemt bijvoorbeeld het fotokadertje en vertelt: Ik vind het eigenlijk erg fijn om op de kast tussen al die interessante boeken te staan. Soms hoor ik ze onder elkaar fluisteren. Het is best gezellig op mijn plankje en ik heb het altijd lekker warm. Ook kijken ze regelmatig eens naar mij. Ik krijg dus zeker genoeg aandacht. Een andere ll kan een hamer nemen en vertellen over hoe donker en koud het is tussen al dat gereedschap in die grote kist. Ook doet het pijn als zijn baas met hem op een spijker slaat. 3

4 25 min. FASE 2: DE VOORWERPEN VERSTOREN ELKAARS RUST (EERST IN DUO, DAN WISSELEND DUO, DAN 2 DUO S DIE ELKAAR BEKIJKEN EN BEVRAGEN) De lln kunnen een spelsituatie opbouwen door te starten met een actie van 1 voorwerp, waarbij het tweede voorwerp inspringt en een conflict veroorzaakt. De lln kunnen extra ideeën aanbrengen bij het spel van hun klasgenoten. De lk vraagt nu aan iedereen om een voorwerp te kiezen. Denk je dat jouw voorwerp gelukkig is op zijn plekje? Ga dan op zoek naar iemand met een voorwerp dat niet gelukkig is. De lk vraagt om terug in de kring te gaan zitten. We gaan nu het volgende uitproberen. Het gelukkige voorwerp is iets leuk aan het doen op zijn plekje. Plots komt het andere voorwerp zijn rust verstoren. Wat gebeurt er? Het stukje wordt gespeeld als een poppenspel. De lk vraagt de kinderen achter hun bank neer te hurken en hun voorwerp op de rand van de bank te houden. De lk geeft aan dat de lln 5 minuutjes krijgen om dit eens uit te proberen. De lk zegt: De ongelukkige voorwerpen gaan nu een andere partner zoeken. Jullie mogen nu de rust bij een ander voorwerp verstoren. Let goed op de reactie van het gelukkige voorwerp. Waarom vindt hij/zij het vervelend dat jij erbij komt? De lln krijgen opnieuw 5 minuutjes. De lk zegt: We gaan nu 2 groepjes van 2 vormen. Ze maakt duidelijk dat de partners uit de oorspronkelijke duo s er terug bij komen. Het ene groepje mag zijn stukje aan het andere laten zien. De andere groep is publiek en mag vragen stellen. Bijvoorbeeld: waarom kom je nu de rust van dat voorwerp verstoren? Wat kom je daar doen? Waarom ben je niet gelukkig op je plekje? Etc Daarna worden de rollen verwisseld en wordt het eerste groepje publiek. In totaal worden er 4 toneeltjes gespeeld (alle combinaties). Ze krijgen hiervoor 15 minuutjes. Gedurende dit volledige blok loopt de lk rond en doet suggesties waar nodig. De lln kiezen elk een voorwerp. De lln zoeken een partner en vormen duo s. Vervolgens gaan ze terug in de kring zitten. Elk duo gaat achter een bank neerhurken en speelt een soort poppenspel met de 2 voorwerpen. Het eerste (gelukkige) voorwerp doet iets op zijn plekje, waarna het verstoord wordt door een ander voorwerp. Daarop volgt een conflict. Het ruziestokende voorwerp gaat nu een duo vormen met een ander (gelukkig) voorwerp. Opnieuw wordt een situatie gespeeld. De 2 duo s vormen nu een kwartet. Het ene duo kijkt naar het tafereel van het andere duo en stelt ondertussen vragen over o.a. hun gedrag. Daarna worden de rollen gewisseld. 4

5 20 min. FASE 3: EEN DERDE VOORWERP KOMT HULP AANBIEDEN OPLOSSING VAN HET CONFLICT (TOONMOMENT IN TRIO VOOR PUBLIEK) De lk vraagt nu aan de kinderen om de banken opzij te schuiven. In het midden van de klas wordt een publieksblok met stoelen klaargezet. Vooraan in de klas wordt 1 bank geplaatst. De lln kunnen het slot van het dramatisch spel benoemen. De lln kunnen een spel voor publiek brengen, waarbij een derde ll als bemiddelaar durft in te springen. De lln kunnen elkaar opbouwende kritiek geven. De lln kunnen de delen van het spel benoemen. De lk zegt: Welk duo zou graag zijn toneeltje aan de rest van de klas laten zien? We gaan nu een echt toneeltje maken met 3 delen. De eerste 2 delen hebben jullie al geoefend. Bij aanvang zie je dus het gelukkige voorwerp op zijn plekje iets doen. In het middenstuk komt een ander voorwerp zijn rust verstoren. Wat zou er dan in het slotstuk kunnen gebeuren? Juist! Als één van de voorwerpen uit het publiek graag wil komen bemiddelen tussen de 2 voorwerpen, kom dan gerust spontaan naar voor en doe met hen mee. Let wel: jullie moeten tot een oplossing komen. De lk maakt de lln er ook attent op dat het stukje niet langer dan 5 mag duren. De lk vraagt na de eerste bemiddelingspoging wat de kinderen ervan vonden. Is er een goede oplossing gevonden? Duurde het slot nu niet te lang? Bleef het de hele tijd boeiend? Was het duidelijk wat er gebeurde? Hebben jullie alles goed kunnen verstaan? Op die manier kan het volgende duo dat aan de beurt komt met deze opmerkingen rekening houden. De lk laat nu meerdere duo s aan de beurt komen. Tot slot vraagt ze nog of de lln dit een leuke activiteit vonden. En kunnen ze nog eens herhalen uit welke delen het toneelstukje bestond? Een ll kan suggereren dat een derde voorwerp kan tussenkomen om tussen de 2 voorwerpen te bemiddelen. Een duo speelt zijn stukje voor publiek. Een derde kind komt spontaan naar voor en gaat als voorwerp bemiddelen. Er wordt samen een oplossing gevonden. De lln evalueren hun medelln op inhoud en vorm (niet te lang, verstaanbaar, luid genoeg,..) Enkele andere duo s presenteren hun stukje en telkens komt er een derde voorwerp bij om een oplossing te vinden. Na elk stukje evalueren de lln elkaar. De lln geven hun mening over de les en duiden nog eens waaruit hun toneelstukje bestond: begin met gelukkig voorwerp, midden met ander voorwerp dat rust verstoorde, einde met bemiddelaar en oplossing van conflict. 5

6 DIDACTISCH MATERIAAL: Een hele reeks voorwerpen: fotokader, plooimeter, lepeltje, tas, beertje, rol WC- papier, kistje, kussen, waterkan, boek, nietjesmachine, pennezak, schoenen, fototoestel, vaas, bord, halssnoer, horloge, weegschaal, schriftje, (lege) spuitbus, krant, toiletzak, rekenmachine, pepermolen, bal. BRONNEN: (noteren volgens de hogeschoolafspraken Bibliografisch refereren ) Het kleine paradijs in Middelheim. Geraadpleegd op 30 april Callebaut, B., Demesmaeker, S. (2013). Cursus muzische vorming 1. BALOA 1. Vlaams Verbond van het Katholiek Basisonderwijs. Muzische opvoeding. Dramatisch spel. Deelleerplan (1999). OVERZICHT VAN DE BIJLAGEN: (genummerd overzicht met een korte omschrijving) AFBEELDING VAN HET KUNSTWERK MIJN KLEINE PARADIJS HANS OP DE BEECK 6