(preventief) omgaan met burn-out bij medewerkers. Burn-out. Mieke Mievis. Inhoud. Deel 1: Kenmerken van een burn-out

Transcriptie

1 (preventief) omgaan met burn-out bij medewerkers Mieke Mievis Burn-out De energieziekte van de eeuw Inhoud Deel 1: Kenmerken van een burn-out Deel 2: Hoe curatief en preventief omgaan met een burn-out bij werknemers 1

2 Deel 1: Kenmerken van een burn-out Stress is slecht (of toch niet?) Hoe stress zien bij werknemers? Oorzaken van stress. Welke personen zijn stressgevoelig? Welke personen kunnen goed om met stress? Wat is het verschil tussen depressie en burnout? Hoe ontstaat een burn-out? Begin van elke burn-out is stress Aanhoudende stress Stijging stresshormonen BURN OUT Onvoldoende hersteltijd Alarmstand Uitputting Stress is slecht (of toch niet?) Positieve stress zorgt ervoor dat we scherp blijven, doelgericht en tot meer in staat zijn. Maar we moeten veel... 2

3 Stress is slecht (of toch niet?) Wat als mensen te lang onder stress staan? Wat als mensen te lang onder stress staan? In ons reptielenbrein worden de belangrijkste functies bestuurd om als soort te overleven: Eten/drinken Slapen Warmte/koude onderscheiden Seks En gevaar detecteren 3

4 Deel 1: Kenmerken van een burn-out Stress is slecht (of toch niet?) Hoe stress zien bij werknemers? Oorzaken van stress. Welke personen zijn stressgevoelig? Welke personen kunnen goed om met stress? Wat is het verschil tussen depressie en burnout? Hoe ontstaat een burn-out? Hoe stress zien bij werknemers? 1) Spierspanning stijgt (om te vechten/vluchten/bevriezen) Hoofdpijn Lage rugpijn Maag- en darmklachten Spierpijn Trillen Vermoeidheid 4

5 Hoe stress zien bij werknemers? 2) Stijgend hartritme Hartkloppingen Duizelig Opgejaagd, onrustig gevoel Verhoogde bloeddruk Hoe stress zien bij werknemers? 3) Verhoogde ademhaling Hyperventilatie Hoe stress zien bij werknemers? 4) Lichaam in gevaar toestand, geblokkeerde link naar prefrontale cortex Piekeren Slecht slapen Concentratieproblemen Ontbreken van elke energie of zin 5

6 Hoe stress zien bij werknemers? 4) Lichaam in gevaar toestand, geblokkeerde link naar prefrontale cortex Angsten Vergeetachtigheid Emotioneel Te warm of net te koud hebben Geen eetlust of net schransen Niets meer af krijgen (kip zonder kop syndroom) Deel 1: Kenmerken van een burn-out Stress is slecht (of toch niet?) Hoe stress zien bij werknemers? Oorzaken van stress. Welke personen zijn stressgevoelig? Welke personen kunnen goed om met stress? Wat is het verschil tussen depressie en burnout? Hoe ontstaat een burn-out? De oorzaken van stress die leiden tot een burn-out zijn vaak een combinatie van Werkgerelateerde problemen Persoonlijke problemen 6

7 Poll Hoeveel mensen zitten momenteel al langer dan een jaar thuis met een burn-out? A. minder dan B. tussen de en C. tussen de en D. tussen de en E. tussen de en F. meer dan Maar liefst van het personeel binnen een bedrijf kampt met een burn-out en is al langer dan 1 jaar ziek. 2%, dat zijn. werknemers!! De oorzaken van stress die leiden tot een burn-out zijn vaak een combinatie van Werkgerelateerde problemen Persoonlijke problemen 7

8 Hoeveelheid werk Oorzaken van aanhoudende stress werkgerelateerd Geen waardering voor het geleverde werk Opdrachten die je petje te boven gaan, geen coaching Pesten of sexuele intimidatie Verantwoordelijk- heden die je niet aankan Job of werkgever heeft andere waarden Wegnemen verantwoordelijkheden zonder communicatie Verandering of herstructurering zonder communicatie Echtscheiding Oorzaken van aanhoudende stress niet-werkgerelateerd Vreemdgaan (Ver)Bouwen Financiële problemen (onverwerkte) Trauma s Onrecht Ziekte van uzelf, partner, kind (zware diagnose) Werkloosheid Deel 1: Kenmerken van een burn-out Stress is slecht (of toch niet?) Hoe stress zien bij werknemers? Oorzaken van stress Welke personen zijn stressgevoelig? Welke personen kunnen goed om met stress? Wat is het verschil tussen depressie en burnout? Hoe ontstaat een burn-out? 8

9 Welke personen zijn stressgevoelig? Perfectionisten Onvoldoende veerkracht Weinig zelfcontrole Idealisten? Laag zelfbeeld Onvoldoende assertief Hypersensitieve persoonlijkheden Mensen met 1 allesoverheersende passie, taak of job Deel 1: Kenmerken van een burn-out Stress is slecht (of toch niet?) Hoe stress zien bij werknemers? Oorzaken van stress Welke personen zijn stressgevoelig? Welke personen kunnen goed om met stress? Wat is het verschil tussen depressie en burnout? Hoe ontstaat een burn-out? Personen die minder vatbaar zijn Extroverte personen Personen met een zekere nonchalance Bevlogen persoonlijkheden met grote zelfcontrole en veerkracht Goed verwerkte levenservaringen of trauma s Goede gezinssituatie, familie, vriendenkring, sociaal netwerk Stressbestendige personen 9

10 Deel 1: Kenmerken van een burn-out Stress is slecht (of toch niet?) Hoe stress zien bij werknemers? Oorzaken van stress Welke personen zijn stressgevoelig? Welke personen kunnen goed om met stress? Wat is het verschil tussen depressie en burn-out? Hoe ontstaat een burn-out? Verschil tussen burn-out en depressie Niet hetzelfde! Verschillende oorzaken Verschillende behandelingen vereist Verschil tussen burn-out en depressie: niet hetzelfde Burn-out is niet meer kunnen maar wel nog willen Depressie is niet meer willen maar wel nog kunnen 10

11 Verschil tussen depressie en burn-out: verschillende oorzaken Burn-out is vaak het resultaat van te snel opeenvolgende stressmomenten. Herstelfase blijft uit. Depressie kent verschillende oorzaken Verschil tussen burn-out en depressie: verschillende oorzaken Depressie kent verschillende oorzaken: Ziekte (CVA, schildklier, bijnierschors) Geneesmiddelen Hormonale veranderingen (zwangerschap, menopauze) Erfelijke belasting Trauma Drank en drugmisbruik (cocaïne en amfetamines) Lichamelijke oorzaken ( tekort aan vitamine D, omega-3 vetten, serotonine) Deel 1: Kenmerken van een burn-out Stress is slecht (of toch niet?) Hoe stress zien bij werknemers? Oorzaken van stress Welke personen zijn stressgevoelig? Welke personen kunnen goed om met stress? Wat is het verschil tussen depressie en burnout? Hoe ontstaat een burn-out? 11

12 De verschillende stadia Aanhoudende stress Stijging stresshormonen BURN OUT Onvoldoende hersteltijd Alarmstand Uitputting Een normale stressreactie hersenverbinding verbroken spierspanning verhoogd ademhaling versneld hartslag neemt toe vecht, vlucht, verstarring Opeenvolgende normale stressreactie recuperatiemomenten om het herstelhormoon DHEAS aan te maken 12

13 Te frequente aanvallen van stress te snelle opeenvolging er wordt geen DHEAS aangemaakt stresscentrum blijft geprikkeld doorstroming naar frontale cortex belemmerd Inhoud Deel 1: Kenmerken van een burn-out Deel 2: Hoe curatief en preventief omgaan bij een burn-out bij werknemers Poll Welke boodschap helpt iemand die in een burn-out zit, het meest? A. Nog even volhouden, je kan het! B. Als je terugkomt, verminderen we je werk C. Neem je tijd! D. Ga met iemand praten? E. Sinds je uitval, halen de collega s het haast niet meer!! F. Geen, ik laat die gerust 13

14 Deel 2: Hoe preventief en curatief omgaan bij een burn-out van een werknemer Hoe verloopt zijn/haar curatieve aanpak en kan ik in die fases iets betekenen? Welke tips kan je beter niet geven aan je werknemer in een burn-out? Welke tip kan je beter wel geven aan je werknemer in een burn-out? Hoe kan je als werknemer preventief een burnout Hoe verloopt zijn/haar curatieve aanpak ALGEMEEN: Burn-out = wel willen maar niet kunnen Betrokkenheid is vaak belangrijk Vraag welke info de persoon nog wil hebben Nodig hen uit op informele momenten Vraag regelmatig hoe het met hen is Respecteer een niet-antwoord AANPAK Aanpak CURATIEF Curatief Luik LUIK PREVENTIEF Preventief LUIK Luik 14

15 Curatief luik Je werknemer zit in een burn-out. Om hier uit te raken heeft hij een combinatie van aanpakken nodig: Kine/relaxatie/bewegingstherapie Psychotherapie Communicatietraining Arbeidspsycholoog Aanpak 1: Kine, relaxatie, bewegingstherapie Mate van verkramping bepaalt welke van de drie het wordt Aanpak 1: Kine, relaxatie, bewegingstherapie Wat kan een werkgever doen? Bevraag of de werknemer aan sport/relaxatie doet Geef wat tips: plaatsen, adressen, mensen, Moedig aan Indien gewenst: zoek mee naar een beweging of stimuleer het team om de collega aan te moedigen 15

16 Aanpak 2: Psychotherapie De beste combinatie met bewegen is psychotherapie = positieve psychologie Je werknemer voelt zich gefaald en schaamt zich Voor zichzelf zorgen is eerste uitdaging Aanpak 2: Psychotherapie Wat kan een werkgever doen? Is er een beleid rond terugbetaling, laat het weten Moedig mensen aan om de stap te zetten Bevraag en koppel terug Aanpak 3: Communicatietraining Bijna 80% van personen met een burn-out, durven niet NEE zeggen 16

17 Aanpak 3: Communicatietraining Wat kan een werkgever doen? Laat hen weten dat je bereid bent om naar grenzen te luisteren Geef hen een stem op een vergadering Aanpak 4: Arbeidspsycholoog Je werknemer beslist om terug te komen! Persoon moet vooral ANDERS terug naar het werk gaan! Aanpak 4: Arbeidspsycholoog Wat kan een werkgever doen? 17

18 Aanpak 4: Arbeidspsycholoog Bij terugkeer Plan een informele meeting Luister naar de voorwaarden Bespreek hoe ze willen dat het team geïnformeerd wordt Zorg voor een feestelijk terugkommoment Deel 2: Hoe preventief en curatief omgaan bij een burnout van een werknemer Hoe verloopt zijn/haar aanpak en kan ik in die fases iets betekenen? Welke boodschappen kan je beter niet geven aan je werknemer in een burn-out? Welke boodschappen kan je beter wel geven aan een werknemer in een burn-out? Hoe kan je als werknemer preventief een burnout Welke boodschappen kan je beter niet geven aan je werknemer in een burn-out? Don ts: Wees gewoon flink en zet nog even door Love it or leave 18

19 Welke boodschappen kan je beter niet geven aan je werknemer in een burn-out Don ts: We hebben je taak lichter gemaakt (zonder overleg) We depromoveren je (voor je bestwil) Alles is nu toch goed? Deel 2: Hoe preventief en curatief omgaan bij een burnout van een werknemer Hoe verloopt zijn/haar aanpak en kan ik in die fases iets betekenen? Welke boodschappen kan je beter niet geven aan je werknemer in een burn-out? Welke boodschappen kan je beter wel geven aan een werknemer in een burn-out? Hoe kan je als werknemer preventief een burnout Welke boodschappen kan je beter wel geven aan een werknemer in een burn-out? Do s: Ik wil weten wat je valkuilen op het werk zijn We bekijken wekelijks wat kan en wat moet Nu mag je stop zeggen. 19

20 Welke boodschappen kan je beter wel geven aan een werknemer in een burn-out? Do s: Indien je wil, passen we je werk aan. Waar verlies je energie op het werk? Ik wil je talent inzetten Deel 2: Hoe preventief en curatief omgaan bij een burnout van een werknemer Hoe verloopt zijn/haar aanpak en kan ik in die fases iets betekenen? Welke boodschappen kan je beter niet geven aan je werknemer in een burn-out? Welke boodschappen kan je beter wel geven aan een werknemer in een burn-out? Hoe kan je als werknemer preventief een burnout Wees betrokken: persoonlijk als nodig, maar zeker workrelated 20

21 Luister bereid en empathisch Maak duidelijk waar je lat/doel ligt en wat je verwacht Gun een pauze 21

22 Maak een keuze als er te veel werk is Stimuleer het team op elkaar te steunen Stimuleer zelfstandigheid en grijp in bij fouten 22

23 Laat hen een onderscheid maken tussen de dingen die binnen hun controle vallen en die buiten hun controle liggen Buiten controle Zone van invloed Gedrag Binnen eigen verantwoordelijkheid Gevoel Gedachten Neem teamspanningen serieus Kijk goed naar signalen van burn-out en bevraag ze 23

24 Doe regelmatig informele praatjes Vermijd overwerk Zet je deur open! 24

25 En zorg dat er af en toe gelachen wordt! POLL: Wat neem je mee? Depressie en burn-out is niet hetzelfde Het specifieke verloop van een burn-out Burn-out heeft specifieke kenmerken door FFF De vier nodige aanpakken bij een burnout Betrokkenheid en grenzen trekken werken preventief Teamspirit werkt Andere 25