BA Geneeskunde Vrije Universiteit Amsterdam - VUmc - B Geneeskunde

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "BA Geneeskunde Vrije Universiteit Amsterdam - VUmc - B Geneeskunde - 2011-2012"

Transcriptie

1 BA Geneeskunde Vrije Universiteit Amsterdam - - B Geneeskunde Vrije Universiteit Amsterdam - - B Geneeskunde I

2 Welkom bij de opleiding geneeskunde aan de VU. Dit is inmiddels het zevende jaar dat het onderwijsprogramma - -compas - van start gaat. Het is een goed programma waarin je wordt opgeleid tot een uitstekende dokter. Studenten hebben actief meegedacht en meegewerkt aan de ontwikkeling van het -compas en ook de afgelopen zeven jaar bij de bijstelling van het programma. Het is een competentiegericht programma en leidt artsen op die hun werk met compassie (meeleven) uitvoeren. Het motto van het onderwijsprogramma is daarom: competent en met compassie. -compas sluit goed aan bij jouw vooropleiding en is gebaseerd op actuele onderwijskundige inzichten. Vanaf dag één van je studie kom je in contact met patiënten. Daarbij leer je niet alleen alles over het afnemen van een anamnese en het stellen van een diagnose, maar je leert ook hoe je het beste kunt communiceren met een patiënt. Je leert samenwerken en je leert kritisch beoordelen. Uiteraard is er in de opleiding aandacht voor het functioneren als arts in een multiculturele samenleving. Ik wens je veel succes en plezier met de opleiding toe en ben benieuwd naar je ervaringen. Prof. dr. Gerda Croiset Opleidingsdirecteur Geneeskunde De opbouw van de bacheloropleiding geneeskunde Binnen de drie jaren van de bachelor worden de volgende thema s behandeld: -Jaar 1: de volwassen mens; -Jaar 2: de ontwikkeling van de mens: van cel tot bejaarde; -Jaar 3: Mechanismen van ziekten. De semesters van bachelorjaar 1 (B1) en bachelorjaar 2 (B2) bestaan uit vijf cursussen. In B1 is dat een praktijkstage zorg in het tweede semester en in B2 een praktijkstage huisartsgeneeskunde. In het derde jaar zijn er drie cursussen per semester. De laatste cursus van het derde jaar is een keuzevak. Tijdens het eerste en het tweede studiejaar loopt de lijn Professionele Ontwikkeling. De basiseenheid van onderwijs in de bachelor is de week. Het programma van de week vormt inhoudelijk een geheel en gaat uit van patiëntenproblemen. Naast colleges is er per week één practicum gewijd aan het aanleren van vaardigheden op het gebied van de rollen van het -compas. Het andere practicum is gericht op een verdieping en illustratie van de leerdoelen van de cursus. Daarnaast zijn in het eerste en tweede studiejaar twee studiegroepen en in het derde studiejaar werkgroepen. De onderwijsvormen van de bacheloropleiding Colleges Tijdens het openingscollege vindt een eerste kennismaking met het weekthema plaats. Er wordt een patiënt gepresenteerd die past bij dit weekthema. Doel is het leren begrijpen van de klacht van de patiënt tegen de achtergrond van zijn persoonlijke situatie. Het verhaal wordt vervolgens als casus in de aansluitende studiegroep gebruikt. Studiegroepen In een studiegroep analyseer je een patiëntprobleem op methodische wijze. Je leert onderscheid maken tussen hoofd- en bijzaken en verband leggen met relevante literatuur of opvattingen van de meest betrokken vakgebieden. Per week zijn er twee bijeenkomsten. Tijdens de eerste week vindt er een brainstorm plaats over het weekthema en tijdens de tweede bijeenkomst wordt de uitgezochte informatie gepresenteerd. Studieopdrachten Per week worden in de studiegroep vier studieopdrachten behandeld. Zij vormen de leidraad van de kennis die je verwacht wordt uit te gaan zoeken. Na de bespreking van de vier studieopdrachten worden leerdoelen geformuleerd. Deze leerdoelen worden aan de hand van de studieopdracht in trio s uitgewerkt. Tijdens de zelfstudie werk je met behulp van de literatuur de studieopdrachten uit. In de tweede bijeenkomst van de studiegroep presenteer je volgens een vast stramien de resultaten van je zelfstudie over jouw studieopdracht. De studieopdrachten komen vaak terug in de toetsvragen. Het is dus zinnig dat je kennis neemt van alle studieopdrachten en niet alleen die studieopdracht die jij hebt uitgeplozen. Practica Practica kunnen verschillende doelen hebben: Vrije Universiteit Amsterdam - - B Geneeskunde II

3 -illustratie van de aangeboden stof; -verdieping van de leerstof; -aanleren van competenties; -voorbereiding op bepaalde praktijkdagen. Practica zijn kleinschalig en dienen in de meeste gevallen voorbereid te worden. Slotcolleges Tijdens de slotcolleges wordt moeilijke stof nader toegelicht en de weekstof kort samengevat. Er worden verbanden en relaties gelegd tussen patiënt, studieopdrachten en leerstof. Ook is er aandacht voor de ontwikkelingen die gaande zijn in het wetenschappelijk onderzoek, de geneeskunde en in de maatschappij in relatie tot het weekthema en welke betekenis deze ontwikkelingen hebben voor het toekomstig functioneren als arts. Daarnaast worden elke week startend in de eerste week van de bacheloropleiding colleges klinisch redeneren verzorgd. Tijdens deze colleges leer je systematisch de complexe klacht van een patiënt te analyseren en via diagnose tot een therapie te komen. Professionele ontwikkeling Door de gehele opleiding van Bachelor t/m Master loopt de onderwijslijn Professionele ontwikkeling. Het doel van deze onderwijslijn is om de algemene competenties die je nodig hebt om als arts te functioneren in samenhang en geïntegreerd te onderwijzen en te toetsen, in een zo authentiek mogelijke context, over de hele opleiding, waarbij de aansluiting op de vervolgopleiding optimaal geborgd wordt. Het gaat hierbij om de competenties: communicatie, reflectie, gezondheidsbevorderaar, beroepsbeoefenaar, samenwerker, organisator, academicus en medisch expert. De academische vorming is door het gehele onderwijsprogramma vervlochten, met accenten tijden de cursussen Leeronderzoek 1, Leeronderzoek 2 en Wetenschappelijk Focusonderwijs. Tijdens de Bachelor wordt per semester je professionele ontwikkeling getoetst, waarbij er steeds een ander accent gelegd wordt op de verschillende onderwerpen en op een steeds hoger aggregatieniveau. De toetsen betreffen: Professioneel Gedrag, Portfolio, BVD, Stationstoets en voor het eerste semester van bachelorjaar 1 de VU-Taaltoets. Vrije Universiteit Amsterdam - - B Geneeskunde III

4 Inhoudsopgave Bachelor jaar Diverse activiteiten 1 Bachelor jaar 1 geneeskunde 1 Bachelor jaar 1 geneeskunde 1 Bachelor jaar 1 geneeskunde 2 Bachelor jaar 2 geneeskunde 2 Bachelor jaar 2 geneeskunde 3 Bachelor jaar 3 geneeskunde 3 Minor Geneeskunde voor FALW studenten 4 Vak: Bachelor Honours Programme 10 4 Vak: Bouw en bewegen 4 Vak: Circulatie en volumeregulatie 5 Vak: Cursus afhankelijke toets: Hematologie, oncologie en infectieziekten 6 Vak: Cursus afhankelijke toets: Psychisch functioneren 7 Vak: Cursus afhankelijke toets: Spijsvertering en stofwisseling 8 Vak: Cursus afhankelijke toets: Vaten en luchtwegen 9 Vak: Cursus afhankelijke toets: Wetenschappelijk focusonderwijs 10 Vak: Cursus afhankelijke toets: Zenuwstelsel en zintuigen 11 Vak: Groei en ontwikkeling 12 Vak: Hematologie en oncologie 13 Vak: Hersenen en zintuigen 14 Vak: Homeostase - autonome en endocriene systemen 15 Vak: Huid en afweer 16 Vak: Leefstijl en medische interventies 17 Vak: Leeronderzoek 1 18 Vak: Leeronderzoek 2 19 Vak: Leren dokteren 1 20 Vak: Leren dokteren 2 20 Vak: Leren dokteren 3 21 Vak: Leren dokteren 4 22 Vak: Metabole systemen 23 Vak: Parate kennis toets Vak: Parate kennis toets Vak: Praktijkcursus gezondheidszorg 24 Vak: Praktijkstage huisartsgeneeskunde 25 Vak: Praktijkstage zorg 26 Vak: Professionele ontwikkeling 1 27 Vak: Professionele ontwikkeling 2 27 Vak: Professionele ontwikkeling 3 28 Vak: Professionele ontwikkeling 4 29 Vak: Schade, afweer en herstel 29 Vak: Sekse, seksualiteit en relaties 30 Vak: Start van het leven 31 Vrije Universiteit Amsterdam - - B Geneeskunde IV

5 Bachelor jaar Diverse activiteiten Vakken: Naam Periode Credits Code Bachelor Honours Programme 10 Bachelor jaar 1 geneeskunde Semester 1, Semester 2, Zomerperiode 0.0 M_BHPDIVRS11 Bachelor jaar 1 geneeskunde Bachelor jaar 1 Semester 1.1 In dit semester gaan de cursussen vooral over de opbouw van het lichaam. De huid vormt het uitgangspunt. Van daaruit wordt de opbouw van cellen en weefsels en bewegingsapparaat behandeld. Gevolgd door de bouw en functie van organen. De ontwikkeling van de acht competenties die in het -compas centraal staan, loopt als een rode draad door het semester. Met studieopdrachten en practica leer je vaardigheden aan op het gebied van medisch expert, academicus, samenwerker, organisator, reflector, communicator, gezondheidsbevorderaar en beroepsbeoefenaar. Vervolgens staat kennismaking met onderzoek centraal tijdens Leeronderzoek 1, gevolgd door de cursus Leren dokteren 1, waarin de invloed van gedrag op gezondheid en ziekte in de premedische fase en binnen de context van de gezondheidszorg behandeld wordt en waar het klinisch redeneren van het semester wordt afgesloten. Semester 1.2 Het tweede semester van het eerste jaar bouwt voort op het eerste semester. Iedere week heeft een vast weekprogramma waarin een bepaald thema centraal staat. Elke week start met een patiëntdemonstratie over een ziekte gerelateerd probleem dat de context vormt voor het weekthema. De week wordt afgerond met college over de inhoud van de week en een college klinisch redeneren, dat zoveel als mogelijk is afgestemd op het weekthema. Evenals in semester 1.1 loopt als rode draad door dit semester de aandacht voor het ontwikkelen van de verschillende competenties van het -compas.deels is de ontwikkeling van de hierboven genoemde competenties gericht op de taken die je tijdens de praktijkstage zorg aan het einde van semester 1.2 gaat uitvoeren.de cursus leren dokteren 2 besteed aandacht aan het werk van de arts. Opleidingsdelen: - Bachelor jaar 1 geneeskunde Vrije Universiteit Amsterdam - - B Geneeskunde Pagina 1 van 32

6 Vakken: Naam Periode Credits Code Bouw en bewegen Semester M_BB-B10 Circulatie en volumeregulatie Bachelor jaar 1 geneeskunde Semester M_BC-V10 Hersenen en zintuigen Semester M_BH-Z10 Homeostase - autonome en endocriene systemen Semester M_BHS10 Huid en afweer Semester M_BH-A10 Leeronderzoek 1 Semester M_BLO110 Leren dokteren 1 Semester M_BLD110 Leren dokteren 2 Semester M_BLD210 Metabole systemen Semester M_BMS10 Praktijkstage zorg Semester M_BPZ10 Professionele ontwikkeling 1 Semester M_BPO110 Professionele ontwikkeling 2 Semester 1, Semester M_BPO210 Bachelor jaar 2 geneeskunde Semester 2.1 Het eerste semester van het tweede jaar heeft als thema De start van het leven en de groei en ontwikkeling. Ook in dit semester volgt het basisstramien van de bachelorfase, waarin de week start met een patiëntendemonstratie ter inleiding van het thema van de betreffende cursusweek en aan het eind van deze cursusweek een slotcollege met speciale aandacht voor klinisch redeneren. Semester 2.2 In het tweede semester van het tweede jaar wordt voortgebouwd op de levenslijn die in het voorgaande semester werd ingezet. De organisatie van het onderwijs is vergelijkbaar met jaar 1 en semester 2.1. Er wordt gestart met een patiëntdemonstratie over het thema van de week en afgerond met een slotcollege, die terugblikt en integreert en waarin speciale aandacht wordt geschonken aan klinisch redeneren. De semesters worden ondersteund met practica, waarin enkele basale aspecten van de behandelde problematiek centraal staan, of, waarin de student zelf ervaart, wat afwijkingen kunnen betekenen en deze worden geobjectiveerd. Praktische vaardigheden worden aangeleerd en aandacht wordt geschonken aan uw eigen rol, houding en beleving tijdens de verschillende trainingen. Tijdens de huisartsenstage komt veel hiervan aan de orde en kunt u zien wat er in de dagelijkse praktijk gebeurt bij zieke maar ook bij gezonde mensen. Tijdens beide semesters wordt aandacht besteed aam de professionele ontwikkeling van de student ter voorbereiding op de voor de arts Vrije Universiteit Amsterdam - - B Geneeskunde Pagina 2 van 32

7 benodigde competenties. Beide semesters worden afgesloten met een cursus leren dokteren, elk met een verschillend inhoudelijk accent waarbij klinisch redeneren het uitgangspunt is. Opleidingsdelen: - Bachelor jaar 2 geneeskunde Vakken: Naam Periode Credits Code Groei en ontwikkeling Semester M_BG-O11 Hematologie en oncologie Semester M_BH-O11 Leefstijl en medische interventies Bachelor jaar 2 geneeskunde Semester M_BLSMI11 Leeronderzoek 2 Semester M_BLO211 Leren dokteren 3 Semester M_BLD311 Leren dokteren 4 Semester M_BLD411 Praktijkcursus gezondheidszorg Praktijkstage huisartsgeneeskunde Semester 1, Semester M_BPCGZ11 Semester 1, Semester M_BPSHG11 Professionele ontwikkeling 3 Semester M_BPO311 Professionele ontwikkeling 4 Semester M_BPO411 Schade, afweer en herstel Semester M_BSAH11 Sekse, seksualiteit en relaties Semester M_BSSR11 Start van het leven Semester M_BSVHL11 Bachelor jaar 3 geneeskunde Bachelor jaar 3 Semester 3.1 Het eerste semester richt zich voornamelijk op ziekten van inwendige organen. Zowel de pathobiologie als ook de diagnostiek en behandelingsmogelijkheden zullen vanuit diverse gezichtspunten aan de orde komen (bijvoorbeeld fysiologie, pathologie, klinische chemie, medische genetica, klinische microbiologie, heelkunde, interne geneeskunde). Dit semester is ingedeeld in 3 cursussen: Hematologie, oncologie en infecties; Vaten en luchtwegen; Spijsvertering en stofwisseling. Semester 3.2 Het tweede semester gaat over afwijkingen in het functioneren van het zenuwstelsel, zich uitend in stoornissen in de neurologische functies Vrije Universiteit Amsterdam - - B Geneeskunde Pagina 3 van 32

8 (bijvoorbeeld bewustzijnsstoornissen, verlammingen en stoornissen in de coördinatie) en in de psychische functies (bijv. hallucinaties en wanen, stemmings- en gedragsstoornissen). Daarnaast zal er ook aandacht zijn voor de basisvakken, neurofysiologie, neuroanatomie en farmacotherapie. De leerstof sluit aan op de cursussen 1.1.2, en Dit semester wordt afgesloten met het Wetenschappelijk Focus Onderwijs. Vakken: Naam Periode Credits Code Cursus afhankelijke toets: Hematologie, oncologie en infectieziekten Cursus afhankelijke toets: Psychisch functioneren Cursus afhankelijke toets: Spijsvertering en stofwisseling Cursus afhankelijke toets: Vaten en luchtwegen Cursus afhankelijke toets: Wetenschappelijk focusonderwijs Cursus afhankelijke toets: Zenuwstelsel en zintuigen Minor Geneeskunde voor FALW studenten Semester M_BHO-I07 Semester M_BPF07 Semester M_BS-S07 Semester 1, Periode M_BV-L07 Semester M_BWFO07 Semester M_BZZ07 Parate kennis toets 3.1 Semester M_B31PAK07 Parate kennis toets 3.2 Semester M_B32PAK07 Bachelor Honours Programme 10 Vakcode M_BHPDIVRS11 () Periode Semester 1, Semester 2, Zomerperiode Credits 0.0 prof. dr. M. Boers Werkcollege, Praktijkstage, Symposium Bouw en bewegen Vakcode M_BB-B10 (300050) Periode Semester 1 Credits 5.0 drs. M.W. van Emden Vrije Universiteit Amsterdam - - B Geneeskunde Pagina 4 van 32

9 Practicum, Hoorcollege, De cursus geeft inzicht in de bouw en functie van het bewegingsapparaat. In de eerste week van de cursus wordt aandacht besteed aan de rug. In de tweede week van de cursus wordt aandacht besteed aan de globale opbouw van het perifere zenuwstelsel. In de derde week staat het synoviale gewricht centraal. In week vier staat het skelet centraal. Tot slot komen in week vijf de spieren aan bod. Tijdens de cursus wordt er ook aandacht besteed aan DNA replicatie en genexpressie, celschade en weefselherstel. Naast de bovengenoemde basiskennis, leer je in deze cursus de beginselen van het afnemen van een anamnese en het doen van lichamelijk onderzoek bij rugklachten. Tevens maak je kennis met studievaardigheden, leer je feedback geven en ontvangen en reflecteren op jezelf. Ook bespreek je de ervaringen op de snijzaal na. De toetsing bestaat uit twee onderdelen: Cursusafhankelijke toets (CAT), Parate kennistoets (PAK). Voorwaarde voor het behalen van de cursus en het toekennen van de studiepunten is dat de CAT met een voldoende is afgerond en er voldaan is aan de PAK en dat je actief deelgenomen hebt aan verplichte practica behorende bij de cursus.de practicumregistratie vindt plaats middels een practicumkaart. Indien u aan de verplichtingen heeft voldaan kunt u de volle kaart inleveren bij de CAT toets of het Onderwijs Service Centrum. In de PAK toets wordt de parate kennis van deze cursus en van alle voorgaande cursussen van de bachelor geneeskunde getoetst. Het cijfer van de CAT bepaalt het cijfer dat behaald is voor de cursus. N.B.: Klinisch redeneren vindt plaats in elk slotcollege en wordt getoetst in de semestertoets die afgenomen wordt aan het eind van cursus Leren dokteren 1. (Zie ook informatie Leren dokteren 1) opgave van studiestof staat in de cursusklapper. De studiestof behandeld in de colleges, practica en studiegroepen van de module Professionele ontwikkeling 1 behoort eveneens tot de studiestof van deze cursus. De database met de vragen van de PAK toets staat op Blackboard. Circulatie en volumeregulatie Vakcode M_BC-V10 (300051) Periode Semester 2 Credits 5.0 dr. J. de Groot-van der Velden Practicum, Hoorcollege, Leergroep Deze cursus behandelt de bloedsomloop, het hart en de nieren (inclusief de embryologie). Er wordt aandacht besteed aan de histologie, biochemie en functie van het hart, bloedvaten en nieren. Daarnaast leert u een Vrije Universiteit Amsterdam - - B Geneeskunde Pagina 5 van 32

10 anamnese af te nemen. In week 1 wordt aandacht besteed aan de bloedsomloop en in vogelvlucht aan hart en nieren. Hierbij verwerf je o.a. inzicht in functies en ligging van met name de grote slagaders en aders, de bouw van de vaatwand en het ziekteproces van atherosclerose. Maar ook de ligging van de urinewegen en van de nieren, alsmede hun functies op overzichtsniveau komen aan de orde. Je leert de pols te voelen en de bloeddruk te meten. In week 2 maak je kennis met de microcirculatie en wordt kennis van de nier verder uitgediept. Dit leidt tot inzicht in de uitwisselingsprocessen tussen bloed en weefsel, de vloeistofcompartimenten en hun electrolyt-verschillen, de mechanismen van vochttransport, ook in de glomerulus van de nier, en het systeem van bloedstelping en stolling. Tevens wordt aandacht besteed aan verschillende nieraandoeningen en oedeem. In week 3 staat het hart centraal. Je krijgt inzicht in de bouw, functie en de regeling van het hart, het hartritme, de hartcyclus, de pompfunctie van het hart en stoornissen hierin zoals hartfalen. Daarnaast zal aandacht worden besteed aan de thorax en aan het maken van diagnostische beelden van het hart met name met behulp van ultrageluid. Ook wordt aandacht besteed aan determinanten van bloedstroming. Tot slot leer je anamnestisch en fysisch-diagnostisch om te gaan met de klacht hartkloppingen en om te gaan met emoties. in week 4 komt uitgebreider de rol van de nieren in de volumeregulatie aan bod. Hiertoe worden de bouw en functie van de verschillende onderdelen van het nefron behandeld, evenals de regulatie van de arteriële bloeddruk. Tevens verwerf je inzicht in de regulatie van het zuurbase evenwicht en de stoornissen die hierin kunnen optreden. Ook wordt in deze week aandacht besteed aan geneesmiddelen die van invloed zijn op de bloeddruk, en aan het effect van inspanning op de bloedsomloop. In week 5 wordt de kennis opgedaan in de voorgaande vier weken geïntegreerd en toegepast. Aandacht wordt besteed aan preventie en risicofactoren van hart- en vaatziekten, aan niet-septische vormen van shock, en aan hartrevalidatie. Cursus afhankelijke toets: Hematologie, oncologie en infectieziekten Vakcode M_BHO-I07 (300301) Periode Semester 1 Credits 5.0 prof. dr. P.C. Huijgens Practicum, Hoorcollege, Symposium, Werkcollege, Computerpracticum In deze cursus wordt in de eerste vier weken aandacht besteed aan oorzaken, ontstaanswijzen, presentatie, diagnostiek en behandeling van kanker, zowel van bloed en bloedvormende organen als van allerlei andere weefsels. Ook andere ziekten van de bloedvormende organen komen later aan de orde. In de vijfde en zesde week komen infectieziekten en afweerstoornissen (die vaak leiden tot een verhoogde vatbaarheid voor infectieziekten en die soms het gevolg zijn van de behandeling van kanker) uitvoerig aan bod. Aan welke patiënten moet je bij deze cursus zoal denken? Om je een Vrije Universiteit Amsterdam - - B Geneeskunde Pagina 6 van 32

11 indruk te geven een paar voorbeelden: Een juriste van 45 jaar met borstkanker, een jonge man met een kwaadaardige zwelling van lymfeklieren (een maligne lymfoom), een gepensioneerde bouwvakker met een longontsteking (pneumonie), een jongen van twaalf met heel veel keel-, neus- en oorontstekingen, een Afrikaanse met bloedarmoede, een oud-horecaondernemer met heel veel pijn door uitzaaiingen van longkanker. We proberen enerzijds van een breed palet van aandoeningen de pathobiologie te tonen, met een 'blik in het laboratorium' om te zien wat de huidige stand van de wetenschap is. Inzichten in de genetica leiden bijvoorbeeld tot een enorme informatietoename over het ontstaan van en het risico op deze ziekten. Anderzijds houden we de 'menselijke maat' steeds in het oog: wat willen patiënten en hoe moeten we zo goed mogelijk voor ze zorgen? Bij dat laatste hoort bij voorbeeld ook aandacht voor (de organisatie van) palliatieve (op symptoombestrijding gerichte) zorg. De cursus wordt getoetst middels de Cursusafhankelijke toets (CAT) en de Parate Kennistoets (PAK) die aan het einde van de cursus afgenomen worden. In de PAK toets wordt de parate kennis van deze cursus en van alle voorgaande cursussen van de bachelor geneeskunde getoetst. De leerstof komt uit de kernboekenlijst, zie opgave van leerstof staat in de cursusklapper. De studiestof behandeld in de colleges, practica en in de werkgroepen gedurende de cursus behoort eveneens tot de leerstof van de CAT. Cursus afhankelijke toets: Psychisch functioneren Vakcode M_BPF07 (300308) Periode Semester 2 Credits 5.0 prof. dr. A.N.M. Schoffelmeer Practicum, Hoorcollege, Werkcollege, Werkgroep In deze cursus leer je het psychisch functioneren op systematische wijze te beschrijven en krijg je inzicht in hoe afwijkingen in de psychische functies zich manifesteren in specifieke psychiatrische stoornissen. Je leert welke hersenstructuren en neurotransmittersystemen betrokken zijn bij het psychisch functioneren en hoe afwijkingen of dysregulaties in deze systemen samenhangen met specifieke psychiatrische stoornissen. Daarnaast leer je de verschillende ziektebeelden in te delen volgens het DSM-IV classificatiesysteem. Ook krijg je inzicht in de behandelmogelijkheden, veelal diverse vormen van psychofarmaca en psychotherapie. Iedere week besteden we aandacht aan één of meerdere typen stoornissen, die geïllustreerd worden door middel van gesprekken met patiënten, studieopdrachten, interactieve colleges en beeldmateriaal. In een aantal cursusgebonden practica wordt geoefend met het psychiatrisch onderzoek en het gebruik van gestructureerde vragenlijsten. Daarnaast is er ook een practicum neuroanatomie en fysiologie in deze cursus opgenomen. Zoals gewoonlijk in het Vrije Universiteit Amsterdam - - B Geneeskunde Pagina 7 van 32

12 compas, lopen de competentiepractica als een rode draad door de cursus heen. In de eerste week staat de verwarde patiënt centraal. Dit is de patiënt bij wie het cognitief functioneren ernstig verstoord is en die gediagnosticeerd wordt binnen de categorie psychotische stoornissen. In de tweede week leer je over patiënten met een ontregelde stemming. In de derde week gaat het over patiënten die problemen hebben in de relatie met andere mensen. Je leert hoe die problemen kunnen samenhangen met een autistische stoornis of met een persoonlijkheidsstoornis. In week vier komen gedrags- en verslavingsproblemen aan de orde. In week vijf behandelen we een groep patiënten die je als arts vaak zult tegenkomen: patiënten met gecombineerde lichamelijke en psychiatrische problemen. Dit zijn patiënten die veel gebruik maken van medische voorzieningen en bij wie de behandeling gecompliceerd verloopt. Aan de hand van dit onderwerp wordt de rol van de consultatieve of liaison psychiatrie besproken. In week zes leer je over de diverse vormen van angststoornissen. De cursus wordt getoetst middels de Cursusafhankelijke toets (CAT) en de Parate Kennistoets (PAK) die aan het einde van de cursus afgenomen worden. In de PAK toets wordt de parate kennis van deze cursus en van alle voorgaande cursussen van de bachelor geneeskunde getoetst. De leerstof komt uit de kernboekenlijst, zie opgave van leerstof staat in de cursusklapper. De studiestof behandeld in de colleges, practica en in de werkgroepen gedurende de cursus behoort eveneens tot de leerstof van de CAT. Cursus afhankelijke toets: Spijsvertering en stofwisseling Vakcode M_BS-S07 (300303) Periode Semester 1 Credits 5.0 prof. dr. G. Kraal Practicum, Hoorcollege, Werkcollege, Werkgroep 'Der Mensch ist was er ißt', schreef ooit de Duitse filosoof Feuerbach. Of dat nu waar is of niet: voeding en voedselverwerking (laten we dat voor het gemak even spijsvertering en metabolisme noemen) zijn natuurlijk van wezenlijk belang voor ons dagelijks welzijn. Stoornissen in de organen of orgaansystemen die in dit proces een belangrijke rol spelen zijn er vele. Of dat nu gaat om korte, heftige verstoringen (zoals reizigersdiarree) of om chronische meer slepende stoornissen (zoals de ziekte van Crohn of diabetes mellitus), je wordt er in de dagelijkse praktijk als arts zeer vaak mee geconfronteerd. Deze cursus biedt je de mogelijkheid je in diverse ziektebeelden te verdiepen. Over voeding nog een apart woord: het wordt steeds duidelijker dat ziekten die in onze samenleving veel voorkomen mogelijk samenhangen met een bepaald voedingspatroon. Van een moderne arts mag dan ook verwacht worden dat hij/zij een steen kan bijdragen aan het verbeteren van de voedingsgewoonten van zowel zieke mensen als gezonde (voorkomen is Vrije Universiteit Amsterdam - - B Geneeskunde Pagina 8 van 32

13 immers beter dan genezen). Ook komen in deze cursus in het kader van overige buikpathologie urologische en gynaecologische problemen aan de orde. Een selectie van patiënten: Een vrouw van middelbare leeftijd met klachten van incontinentie, een jonge man die bloed braakt door een 'maagzweer', een studente met buikklachten zonder dat daar een duidelijke oorzaak voor kan worden gevonden, een man van 43 die steeds last heeft van zuurbranden, een vrouw van 85 met diverticulitis, een caissière met de ziekte van Graves, een kind van 14 dat veel te zwaar is, een student met een alcoholprobleem. Anatomie, fysiologie, biochemie van het intermediaire metabolisme, de werking van hormonen en de klachten die kunnen optreden bij verstoringen hiervan zijn - naast de patiëntverhalen - de basis van de cursus. Nieuwe ontwikkelingen op het gebied van ontsteking en immunologie (vgl. cursus ) en daarop gebaseerde therapieën komen aan bod. Voortschrijdende technologische ontwikkelingen maken diagnostiek ((virtuele) endoscopieën) en therapie (endoscopische chirurgie) steeds geavanceerder en patiëntvriendelijker. De cursus wordt getoetst middels de Cursusafhankelijke toets (CAT) en de Parate Kennistoets (PAK) die aan het einde van de cursus afgenomen worden. In de PAK toets wordt de parate kennis van deze cursus en van alle voorgaande cursussen van de bachelor geneeskunde getoetst. De leerstof komt uit de kernboekenlijst, zie opgave van leerstof staat in de cursusklapper. De studiestof behandeld in de colleges, practica en in de werkgroepen gedurende de cursus behoort eveneens tot de leerstof van de CAT. Cursus afhankelijke toets: Vaten en luchtwegen Vakcode M_BV-L07 (300302) Periode Semester 1, Periode 2+3 Credits 5.0 dr. A. Thijs Practicum, Hoorcollege, Werkcollege, Werkgroep Hart- en vaatziekten komen in de westerse omgeving veel voor en vormen een grote bedreiging voor inwoners van Azië en Afrika. Zij leiden tot veel ziekte (morbiditeit) en tot veel sterfte (mortaliteit). Van een bachelor geneeskunde mag dan ook het nodige verwacht worden met betrekking tot kennis en vaardigheden op dit gebied. In deze cursus dragen we daar ons steentje aan bij. Aan de hand van patiëntencasus herhalen we de anatomie en fysiologie van hart en vaten nog eens. Voor het voetlicht komt ook het stollingsmechanisme, hoe dat kan ontsporen en hoe we de stolling kunnen beïnvloeden. Daarnaast komen klachten (op zowel de kinder- als de volwassenleeftijd) van de luchtwegen (kortademigheid, hoesten en pijn) uitvoerig aan de orde. Wederom een greep uit het spreekuur of de eerste hulp: Een jongen die tijdens zwemles steeds kortademig wordt en 'piept', een bankdirecteur die een hartinfarct krijgt en die haar werk niet kan loslaten, een zwangere met een longembolie, een magere jongeman met een pneumothorax, Vrije Universiteit Amsterdam - - B Geneeskunde Pagina 9 van 32

14 een oudere heer met kortademigheid en oedeem in de benen (chronisch hartfalen), een 65-jarige in shock door een gebarsten aorta, een manager met hoge bloeddruk. Naast aandacht voor mechanismen van genoemde ziekten is er ook ruimschoots aandacht voor het begrip risicofactor (en de betekenis daarvan voor de dagelijkse praktijk). In de behandeling is de laatste decennia veel veranderd. Niet alleen zijn er verscheidene doorbraken geweest op het gebied van de pathobiologie, maar ook is er een groot aantal onderzoeken geweest op grond waarvan moderne behandelingsstrategieën zijn gebaseerd. Nut (en beperkingen) van evidence based medicine en de oorsprong, plaats en betekenis (en (afwezigheid van) onderbouwing)) van geneeskundige richtlijnen komen dan ook aan bod. De cursus wordt getoetst middels de Cursusafhankelijke toets (CAT) en de Parate Kennistoets (PAK) die aan het einde van de cursus afgenomen worden. In de PAK toets wordt de parate kennis van deze cursus en van alle voorgaande cursussen van de bachelor geneeskunde getoetst. De leerstof komt uit de kernboekenlijst, zie opgave van leerstof staat in de cursusklapper. De studiestof behandeld in de colleges, practica en in de werkgroepen gedurende de cursus behoort eveneens tot de leerstof van de CAT. Cursus afhankelijke toets: Wetenschappelijk focusonderwijs Vakcode M_BWFO07 (300309) Periode Semester 2 Credits 4.0 dr. I.L.M.A. Baart Computerpracticum, Hoorcollege, Werkcollege Het Wetenschappelijk Focus Onderwijs (WFO) is de laatste cursus van de bachelorfase (B3.2.3) en maakt onderdeel uit van de lijn van onderwijs die de Academische Vorming betreft en die eindigt met de wetenschappelijke stage in de masterfase van de opleiding geneeskunde. Het doel van het WFO is: Leren om wetenschappelijk te denken en te handelen binnen de wetenschappelijke wereld van een vakgebied. Het wetenschappelijk focusonderwijs bestaat uit plenair onderwijs algemene methodologie en focusspecifiek onderwijs ; studenten kunnen kiezen uit tien verschillende focusgebieden. Tijdens het onderwijs algemene methodologie wordt de student o.a. voorbereid op het schrijven van een wetenschappelijk stuk, er wordt geoefend in het zoeken van wetenschappelijke literatuur en het ontwikkelen van een onderzoeksvraag. Bovendien wordt methodologische stof, als de gerandomiseerde trial, de systematische review en statistiek aangeboden. Tijdens het focusonderwijs maakt de student kennis met de wereld van het wetenschappelijk onderzoek in het focusgebied en leert wetenschappelijk te denken en te handelen binnen het focusgebied. De link tussen kliniek en wetenschap zal worden belicht. In de cursus leren de studenten tevens Vrije Universiteit Amsterdam - - B Geneeskunde Pagina 10 van 32

15 een wetenschappelijk stuk (bv een verslag, onderzoeksvoorstel, literatuur-review) te schrijven over een specifiek onderwerp binnen het focusgebied. Er worden colleges en werkcolleges gevolgd, opdrachten uitgevoerd, practica gevolgd, excursies en literatuuronderzoek uitgevoerd en een schrijfopdracht gemaakt. Toetsing van het Wetenschappelijk Focus Onderwijs vindt plaats door middel van: -Een toets algemene methodologie ; -De focusspecifieke toets; -Toetsing van de schrijfopdracht (schriftelijk en mondeling); -Een toets professioneel gedrag; De leerstof komt uit de kernboekenlijst, zie opgave van leerstof staat in de cursusklapper. De studiestof behandeld in de colleges, practica en in de werkgroepen gedurende de cursus behoort eveneens tot de leerstof van de CAT. Cursus afhankelijke toets: Zenuwstelsel en zintuigen Vakcode M_BZZ07 (300307) Periode Semester 2 Credits 5.0 dr. B.W. van Oosten Practicum, Hoorcollege, Werkcollege, Werkgroep In week 1 wordt aandacht besteed aan het bewustzijn. Zowel normale veranderingen (bijvoorbeeld slaap) als abnormale bewustzijnsveranderingen (bijvoorbeeld epilepsie, delier) zullen worden behandeld. Je leert welke structuren van belang zijn voor het in stand houden van het bewustzijn en wat er mis kan gaan. Ook leer je welke testen de arts ter beschikking staan om het bewustzijn te "meten", variërend van simpele testen aan het bed tot geavanceerd technisch onderzoek. In week 2 verdiepen we ons in de patiënt met zintuiglijke beperkingen: zien, horen, evenwicht, tast, reuk en smaak. Je krijgt inzicht in de structuur en functie van de receptororganen, inclusief de representatie van deze systemen in het centrale zenuwstelsel. Tevens leer je wat de relatie tussen laesies in deze systemen en specifieke (neurologische) uitvalsverschijnselen en hoe met (simpele) onderzoeksmethoden deze uitval is vast te stellen. In week 3 bespreken we oorzaken en gevolgen van min of meer acuut ontstane neurologische uitvalverschijnselen. Denk bijvoorbeeld aan een herseninfarct. Hierbij kijken we niet alleen naar het verband tussen de plaats van het letsel en de verschijnselen, maar ook naar de diagnostische en therapeutische mogelijkheden. We bekijken hoe de zorg rondom dergelijke patiënten wordt georganiseerd en wat de knelpunten zijn. In week 4 besteden we aandacht aan chronische ziekten van het zenuwstelsel, zoals bijvoorbeeld de ziekte van Parkinson en Multiple Vrije Universiteit Amsterdam - - B Geneeskunde Pagina 11 van 32

16 Sclerose. Je krijgt inzicht in (veronderstelde) oorzaken van deze aandoeningen en in de toenemende diagnostische en therapeutische mogelijkheden. Ondanks de toegenomen behandelmogelijkheden zijn dit soort ziekten in het algemeen niet te genezen. Ook hier is het dus van belang je te verdiepen in de manier waarop dergelijke patiënten het best begeleid kunnen worden. In week 5 komen ziekten aan de orde die leiden tot cognitieve problemen. In het algemeen gaat het hier dan om dementieën. Welke soorten dementie zijn er en is het zinvol die te kunnen onderscheiden? Hoe kun je eenvoudig een eerste indruk krijgen of er bij iemand sprake is van een dementie? Zijn er behandelmogelijkheden? Hoe is de zorg georganiseerd? Wat zijn de gevolgen voor de wilsbekwaamheid? In week 6 worden de verschillende aspecten van pijn belicht. Dit is een uitgebreid terrein, waar vele specialismen actief zijn. Je zult inzicht krijgen in een aantal veel voorkomende pijnsyndromen (hoofdpijn, pijn in het been). Je leert welke vragen je moet stellen en welke onderzoeken je moet doen om erachter te komen wat de oorzaak van de pijn is. Ook leer je welke (medicamenteuze) behandelopties er zijn en ga je daar mee oefenen. De cursus wordt getoetst middels de Cursusafhankelijke toets (CAT) en de Parate Kennistoets (PAK) die aan het einde van de cursus afgenomen worden. In de PAK toets wordt de parate kennis van deze cursus en van alle voorgaande cursussen van de bachelor geneeskunde getoetst. De leerstof komt uit de kernboekenlijst, zie opgave van leerstof staat in de cursusklapper. De studiestof behandeld in de colleges, practica en in de werkgroepen gedurende de cursus behoort eveneens tot de leerstof van de CAT. Groei en ontwikkeling Vakcode M_BG-O11 () Periode Semester 1 Credits 6.0 drs. A.F. Nagelkerke Practicum, Hoorcollege, Leergroep In deze cursus komt de normale ontwikkeling van baby naar jong volwassene aan de orde met de afgrenzing van de vertraagde en de afwijkende ontwikkeling. De cursus is opgebouwd rond vijf leeftijdsfasen waarbij elke week één leeftijdsfase centraal staat (zuigeling, peuter, kleuter, schoolkind en adolescent). Er wordt ingegaan op de groei en ontwikkeling van het kind in relatie met zijn of haar omgeving. De nadruk ligt op de normale ontwikkeling van de functie van de diverse orgaansystemen. Deze wordt extra verduidelijkt door ook aandacht te besteden aan de mogelijkheid van een afwijkende ontwikkeling. Om die reden wordt een begin gemaakt met het bestuderen van de geneeskunde van het kind. Bijzondere aandacht is er voor de blootstelling aan microorganismen in de jeugd en de ontwikkeling van de immuniteit van het kind (incl. vaccinatie) en voor de psychomotore ontwikkeling. De basale, Vrije Universiteit Amsterdam - - B Geneeskunde Pagina 12 van 32

17 preventieve en klinische aspecten van de verschillende ontwikkelingaspecten worden belicht. De toetsing bestaat uit twee onderdelen: Cursusafhankelijke toets (CAT), Parate kennistoets (PAK). Voorwaarde voor het behalen van de cursus en het toekennen van de studiepunten is dat de CAT met een voldoende is afgerond en er voldaan is aan de PAK en dat je actief deelgenomen hebt aan verplichte practica behorende bij de cursus. In de PAK toets wordt de parate kennis van deze cursus en van alle voorgaande cursussen van de bachelor geneeskunde getoetst. Het cijfer van de CAT bepaalt het cijfer dat behaald is voor de cursus. N.B.: Klinisch redeneren vindt plaats in elk slotcollege en wordt getoetst in de semestertoets die afgenomen wordt aan het eind van cursus Leren dokteren 3. (Zie ook informatie Leren dokteren 3) opgave van studiestof staat in de cursusklapper. De studiestof behandeld in de colleges, practica en studiegroepen van de module Professionele ontwikkeling 3 behoort eveneens tot de studiestof van deze cursus. De database met de vragen van de PAK toets staat op Blackboard. Hematologie en oncologie Vakcode M_BH-O11 () Periode Semester 2 Credits 6.0 dr. S. Zweegman Practicum, Hoorcollege, Studiegroep, Werkcollege In deze cursus wordt aandacht besteed aan oorzaken, presentatie, diagnostiek en behandeling van kanker, zowel van bloed en lymfklieren (hematologie) als van solide organen (oncologie). Tevens komen in het blok hematologie een deel van de goedaardige hematologische aandoeningen aan bod. Aan welke patiënten moet je bij deze cursus zoal denken? Om je een indruk te geven een paar voorbeelden: Een juriste van 45 jaar met borstkanker, een jonge man met een kwaadaardige zwelling van lymfeklieren (een maligne lymfoom), een studente van 24 met leukemie, een Afrikaanse met bloedarmoede, een oud-horecaondernemer met heel veel pijn door uitzaaiingen van longkanker. We zullen niet alleen de theorie behandelen, maar de student tevens een 'blik in het laboratorium' laten werpen om te ervaren hoe belangrijk interactie tussen kliniek en laboratorium in de diagnostische fase is. Maar tevens om te tonen hoe moleculaire karakterisering de behandeling van de patiënt met kanker direct beïnvloedt en leidt tot behandeling op maat en targeted therapy voor de individuele patiënt. Dat geldt natuurlijk ook voor de wens van de patiënt en zijn of haar omgeving; wat willen patiënten en hoe kunnen we zo goed mogelijk voor ze zorgen? Bij dat laatste hoort bij voorbeeld ook aandacht voor (de organisatie van) palliatieve (op symptoombestrijding gerichte) zorg en psychosociale Vrije Universiteit Amsterdam - - B Geneeskunde Pagina 13 van 32

18 begeleiding. De toetsing bestaat uit twee onderdelen: Cursusafhankelijke toets (CAT), Parate kennistoets (PAK). Voorwaarde voor het behalen van de cursus en het toekennen van de studiepunten is dat de CAT met een voldoende is afgerond en er voldaan is aan de PAK en dat je actief deelgenomen hebt aan verplichte practica behorende bij de cursus. In de PAK toets wordt de parate kennis van deze cursus en van alle voorgaande cursussen van de bachelor geneeskunde getoetst. Het cijfer van de CAT bepaalt het cijfer dat behaald is voor de cursus. N.B.: Klinisch redeneren vindt plaats in elk slotcollege en wordt getoetst in de semestertoets die afgenomen wordt aan het eind van cursus Leren dokteren 4. (Zie ook informatie Leren dokteren 4) opgave van studiestof staat in de cursusklapper. De studiestof behandeld in de colleges, practica en studiegroepen van de module Professionele ontwikkeling 4 behoort eveneens tot de studiestof van deze cursus. De database met de vragen van de PAK toets staat op Blackboard. Hersenen en zintuigen Vakcode M_BH-Z10 (300053) Periode Semester 2 Credits 5.0 prof. dr. H.J. Groenewegen Practicum, Hoorcollege, Leergroep De cursus Hersenen en Zintuigen geeft inzicht in de structuur en functie van de zintuigen en het centrale zenuwstelsel. In deze cursus wordt voortgebouwd op onderwerpen die in eerdere cursussen aan de orde zijn geweest zoals het autonome zenuwstelsel en de basale neurofysiologie en het perifere zenuwstelsel. Aan het begin van de cursus wordt aandacht besteed aan de structuur en functie van de zintuigen, zoals oog en oor en de verwerking van de signalen van de perifere sensibele organen in het centrale zenuwstelsel. Tevens leer je wat de relatie tussen laesies in deze systemen en specifieke (neurologische) uitvalsverschijnselen is en hoe met (simpele) neurologische onderzoeksmethoden deze uitval is vast te stellen. Daarna wordt ingegaan op de motorische en gedragssystemen van de hersenen. Hierbij komt het beloop van de sensibele en motorische baansystemen aan de orde. Deze kennis wordt gekoppeld aan specifieke patronen van sensibele en motorische uitval bij laesies op verschillende niveaus in het perifere en centrale zenuwstelsel. De verschillende hersensystemen (grote hersenen, basale ganglia, cerebellum, vestibulair systeem, oculomotorisch systeem) die zijn betrokken bij beweging, houding en evenwicht worden behandeld. In de laatste weken van de cursus zullen we ons bezig houden met meer complexe functies van de hersenen, zoals het geheugen, emoties, cognitie en bewustzijn. Tevens wordt aandacht besteed aan de neuronale basis van de slaap en bewustzijn. Je krijgt inzicht in de wijze waarop gedrag tot Vrije Universiteit Amsterdam - - B Geneeskunde Pagina 14 van 32

19 stand komt en kan worden beïnvloed door cognitie, emotie en motivatie. Bovendien komen enkele belangrijke neuropsychiatrische stoornissen, zoals geheugenstoornissen en dementie aan de orde. Naast de medischinhoudelijke kennis leer je in practica bepaalde aspecten van het onderzoek van het horen en het zien en hoe je een anamnese kunt afnemen bij een slechthorende patiënt. De toetsing bestaat uit twee onderdelen: Cursusafhankelijke toets (CAT), Parate kennistoets (PAK). Voorwaarde voor het behalen van de cursus en het toekennen van de studiepunten is dat de CAT met een voldoende is afgerond en er voldaan is aan de PAK en dat je actief deelgenomen hebt aan verplichte practica behorende bij de cursus. In de PAK toets wordt de parate kennis van deze cursus en van alle voorgaande cursussen van de bachelor geneeskunde getoetst. Het cijfer van de CAT bepaalt het cijfer dat behaald is voor de cursus. N.B.: Klinisch redeneren vindt plaats in het slotcollege van iedere week en wordt getoetst in de semestertoets die afgenomen wordt aan het eind van cursus Leren dokteren 2. (Zie ook informatie Leren dokteren 2) opgave van studiestof staat in de cursusklapper. De studiestof behandeld in de colleges, practica en studiegroepen van de module Professionele ontwikkeling 2 behoort eveneens tot de studiestof van deze cursus. De database met de vragen van de PAK toets staat op Blackboard. Homeostase - autonome en endocriene systemen Vakcode M_BHS10 (300054) Periode Semester 2 Credits 3.0 dr. A.M.W. van Dam Practicum, Hoorcollege, Leergroep In deze cursus wordt aandacht besteed aan het begrip homeostase, het functioneren van het autonome zenuwstelsel en de endocriene systemen bij de gezonde mens. Tevens worden de algemene farmacologische principes en toepassingen refererend aan het autonome zenuwstelsel en endocriene systemen behandeld. In de eerste week wordt het autonome zenuwstelsel geïntroduceerd en de rol die het speelt bij het handhaven van de homeostase. Het concept homeostase wordt verder uitgewerkt aan de hand van de thermoregulatie en het klinische beeld shock. Vervolgens wordt aandacht besteed aan de begrippen receptoren en second messengers die aangrijpingspunten zijn voor signaalstoffen of farmaca om hun effect te bewerkstelligen zodanig dat homeostase wordt bereikt. Aangezien autonome en endocriene organen van belang zijn bij het in stand houden van de homeostase, worden deze in een practicum gedemonstreerd. In de tweede week wordt de cholinerge en noradrenerge regulatie van het autonome zenuwstelsel belicht, o.a. in een practicum. Tevens worden de farmacologische beïnvloeding van het autonome zenuwstelsel en algemene Vrije Universiteit Amsterdam - - B Geneeskunde Pagina 15 van 32

20 begrippen van de farmacodynamiek uitgewerkt. In de derde en laatste week worden de endocriene systemen besproken. Hierbij komen onder andere de verschillende endocriene systemen en hun hormonen aan de orde. Het hormoon insuline en zijn rol in de glucosehuishouding wordt op biochemisch niveau verder uitgewerkt. Dit sluit aan bij de bespreking van het klinisch beeld diabetes mellitus. Tevens worden schildklierafwijkingen als voorbeeld van een endocriene stoornis behandeld met daarbij de aangrijpingspunten voor farmacotherapeutische behandeling. Naast de basale en medische inhoud van de cursus wordt er gewerkt aan de basisvaardigheden van het communiceren. De toetsing bestaat uit twee onderdelen: Cursusafhankelijke toets (CAT), Parate kennistoets (PAK). Voorwaarde voor het behalen van de cursus en het toekennen van de studiepunten is dat de CAT met een voldoende is afgerond en er voldaan is aan de PAK en dat je actief deelgenomen hebt aan verplichte practica behorende bij de cursus. In de PAK toets wordt de parate kennis van deze cursus en van alle voorgaande cursussen van de bachelor geneeskunde getoetst. Het cijfer van de CAT bepaalt het cijfer dat behaald is voor de cursus. N.B.: Klinisch redeneren vindt plaats in elk slotcollege en wordt getoetst in de semestertoets die afgenomen wordt aan het eind van cursus Leren dokteren 2. (Zie ook informatie Leren dokteren 2) opgave van studiestof staat in de cursusklapper. De studiestof behandeld in de colleges, practica en studiegroepen van de module Professionele ontwikkeling 2 behoort eveneens tot de studiestof van deze cursus. De database met de vragen van de PAK toets staat op Blackboard. Huid en afweer Vakcode M_BH-A10 (300052) Periode Semester 1 Credits 4.0 prof. dr. R.H.J. Beelen Practicum, Hoorcollege, Leergroep In deze cursus wordt aandacht besteed aan de opbouw van de huid en de functie die de huid en de cellen in de huid uitoefenen. Je krijgt een overzicht van de opbouw van het weefsel, de opbouw van een cel en de overdracht van informatie die vastligt in het DNA naar functie/fenotype. Tevens komt het onderwijsproces van het hele semester aan de orde en het werken in studiegroepen. De volgende vragen worden behandeld: Hoe complex is de cellulaire opbouw van de huid? Hoe is de cel opgebouwd? Hoe vindt overdracht van informatie van het DNA naar functie en fenotype van de cel plaats? Hoe reageren cellen en weefsels op invloeden van buitenaf (bv. zonlicht, toxische stoffen, micro organismen)? Hoe herken je (patho)fysiologische veranderingen in de huid? Hoe werken cellen samen? Tevens wordt er elke week aandacht besteed aan een verstoring van de homeostase (fysiologie) en de biochemie. In de eerste twee dagen en Vrije Universiteit Amsterdam - - B Geneeskunde Pagina 16 van 32

21 week 1 komen de huid en huidreactie aan de orde evenals het leerproces. In week 2 huidletsel en herstel. Tot slot worden in de derde week enkele specifieke huidafwijkingen die deels genetisch en deels door omgevingsfactoren bepaald zijn behandeld. Naast de fysiologie van de huid leer je werken in studiegroepen volgens de rolomschrijvingen en maak je kennis met de onderdelen van het geneeskundig proces. Je leert hoe je de huid moet inspecteren en een relatie legt naar het histologische beeld. Tot slot leer je wat de geheimhoudingsplicht van de arts inhoudt. De toetsing bestaat uit twee onderdelen: Cursusafhankelijke toets (CAT), Parate kennistoets (PAK). Voorwaarde voor het behalen van de cursus en het toekennen van de studiepunten is dat de CAT met een voldoende is afgerond en er voldaan is aan de PAK en dat je actief deelgenomen hebt aan verplichte practica behorende bij de cursus. In de PAK toets wordt de parate kennis van VWO 5+6 en van deze cursus van de bachelor geneeskunde getoetst. Het cijfer van de CAT bepaalt het cijfer dat behaald is voor de cursus. N.B.: Klinisch redeneren vindt plaats in elk slotcollege en wordt getoetst in de semestertoets die afgenomen wordt aan het eind van cursus Leren dokteren 1. (Zie ook informatie Leren dokteren 1) opgave van studiestof staat in de cursusklapper. De studiestof behandeld in de colleges, practica en studiegroepen van de module Professionele ontwikkeling 1 behoort eveneens tot de studiestof van deze cursus. De database met de vragen van de PAK toets staat op Blackboard. Leefstijl en medische interventies Vakcode M_BLSMI11 () Periode Semester 2 Credits 6.0 dr. E.A.L.M. Verhagen Hoorcollege, Studiegroep, Practicum Deze cursus gaat in op de interactie tussen aan leefstijl gerelateerde gezondheidsklachten en medische interventies. Vrijwel alle belangrijke aandoeningen van dit moment komen voort uit (of hebben een relatie met) een ongezonde leefstijl. Bij de secundaire en tertiaire preventie van deze aandoeningen worden medische en farmacologische interventies ingezet. Deze cursus gaat dieper in op de werking van farmacologische middelen in het lichaam. Speciale aandacht is er voor de interactie van middelen wanneer er één of meerdere leefstijlfactoren aanwezig zijn. Hiernaast zal er stil worden gestaan bij leefstijlveranderingen. Immers als leefstijl ten grondslag ligt aan de aandoening kan een verandering van leefstijl de aandoening positief beïnvloeden. Als laatste wordt er nog stilgestaan bij de negatieve gevolgen van een gezonde leefstijl in de vorm van sport- en beweegletsels. Vrije Universiteit Amsterdam - - B Geneeskunde Pagina 17 van 32

BA Geneeskunde Vrije Universiteit Amsterdam - VUmc - B Geneeskunde - 2010-2011

BA Geneeskunde Vrije Universiteit Amsterdam - VUmc - B Geneeskunde - 2010-2011 BA Geneeskunde Vrije Universiteit Amsterdam - - B Geneeskunde - 2010-2011 Vrije Universiteit Amsterdam - - B Geneeskunde - 2010-2011 I Welkom bij de opleiding geneeskunde aan VU medisch centrum (). Dit

Nadere informatie

BA Geneeskunde Vrije Universiteit Amsterdam - VUmc - B Geneeskunde

BA Geneeskunde Vrije Universiteit Amsterdam - VUmc - B Geneeskunde BA Geneeskunde Vrije Universiteit Amsterdam - - B Geneeskunde - 2012-2013 Vrije Universiteit Amsterdam - - B Geneeskunde - 2012-2013 I Welkom bij de opleiding geneeskunde aan de VU. Dit is inmiddels het

Nadere informatie

BA Geneeskunde Vrije Universiteit Amsterdam - VUmc - B Geneeskunde

BA Geneeskunde Vrije Universiteit Amsterdam - VUmc - B Geneeskunde BA Geneeskunde Vrije Universiteit Amsterdam - - B Geneeskunde - 2014-2015 Vrije Universiteit Amsterdam - - B Geneeskunde - 2014-2015 I Welkom bij de opleiding geneeskunde aan de Vrije Universiteit Het

Nadere informatie

BA Geneeskunde Vrije Universiteit Amsterdam - VUmc - B Geneeskunde

BA Geneeskunde Vrije Universiteit Amsterdam - VUmc - B Geneeskunde BA Geneeskunde Vrije Universiteit Amsterdam - - B Geneeskunde - 2015-2016 Vrije Universiteit Amsterdam - - B Geneeskunde - 2015-2016 I Welkom bij de opleiding geneeskunde aan de Vrije Universiteit Het

Nadere informatie

Raamplan Artsopleiding 2009

Raamplan Artsopleiding 2009 Raamplan Artsopleiding 2009 Prof. dr. Roland Laan UMC St Radboud Nijmegen Onderwerpen - Historie en Doel - Student wordt Arts; wordt Specialist - Rollen en competenties - Kennis, vaardigheden en attitudes

Nadere informatie

Samenvatting leerstof Geriatrie opleiding

Samenvatting leerstof Geriatrie opleiding Samenvatting leerstof Geriatrie opleiding Klinisch redeneren doen we in feite al heel lang. VUmc Amstel Academie heeft hiervoor een systematiek ontwikkeld, klinisch redeneren in 6 stappen, om gedetailleerd

Nadere informatie

Klinisch Redeneren. Leereenheid. Verpleegkundige Vervolgopleidingen

Klinisch Redeneren. Leereenheid. Verpleegkundige Vervolgopleidingen Klinisch Redeneren Leereenheid Verpleegkundige Vervolgopleidingen November 2014 2 Leereenheid Klinisch Redeneren VUmc Amstel Academie De Boelelaan 1109 1081 HV Amsterdam www.amstelacademie.nl November

Nadere informatie

BACHELORJAAR 1 OPLEIDINGSONDERDEEL Leerlijn 1 : Medische kennis. Biologie: basis van het leven 6. De cel: biomoleculen en metabolisme 10

BACHELORJAAR 1 OPLEIDINGSONDERDEEL Leerlijn 1 : Medische kennis. Biologie: basis van het leven 6. De cel: biomoleculen en metabolisme 10 BACHELORJAAR 1 Biologie: basis van het leven 6 De cel: biomoleculen en metabolisme 10 De cel: structuur en functie 6 De cel: moleculaire biologie en signaaltransductie 6 De cel: van cel naar weefsel 7

Nadere informatie

Contact bachelor geneeskunde

Contact bachelor geneeskunde Contact bachelor geneeskunde Semester-, cursus- en vice-cursuscoördinatoren Huid en afweer Cursuscoördinator Horssen, van Dhr. prof. dr. J. Huid en afweer Vice-cursuscoördinator Wintzen Mw. dr. M Bouw

Nadere informatie

Vrijstellingsregeling voor Overstap van GNK Bachelor curriculum 2007 naar 2012

Vrijstellingsregeling voor Overstap van GNK Bachelor curriculum 2007 naar 2012 Vrijstellingsregeling voor Overstap van GNK Bachelor curriculum 2007 naar 2012 Vastgesteld door de EC op 2 september 2013 1 Opgesteld door Aandachtsgroep Overgangsregeling Voorzitter Mw. J.H.M. Schonk

Nadere informatie

BA Geneeskunde Vrije Universiteit Amsterdam - VUmc - B Geneeskunde

BA Geneeskunde Vrije Universiteit Amsterdam - VUmc - B Geneeskunde BA Geneeskunde Vrije Universiteit Amsterdam - - B Geneeskunde - 2016-2017 Vrije Universiteit Amsterdam - - B Geneeskunde - 2016-2017 I BA Geneeskunde Welkom bij de opleiding geneeskunde aan de Vrije Universiteit

Nadere informatie

BA Geneeskunde Vrije Universiteit Amsterdam - VUmc - B Geneeskunde

BA Geneeskunde Vrije Universiteit Amsterdam - VUmc - B Geneeskunde BA Geneeskunde Vrije Universiteit Amsterdam - VUmc - B Geneeskunde - 2017-2018 Vrije Universiteit Amsterdam - VUmc - B Geneeskunde - 2017-2018 I BA Geneeskunde Welkom bij de opleiding geneeskunde aan de

Nadere informatie

Bachelor VUmc-compas 15 Overgangsregeling. Prof.dr. Anton Horrevoets, Programmaleider Bachelor GNK

Bachelor VUmc-compas 15 Overgangsregeling. Prof.dr. Anton Horrevoets, Programmaleider Bachelor GNK Bachelor VUmc-compas 15 Overgangsregeling Prof.dr. Anton Horrevoets, Programmaleider Bachelor GNK Vumc compas 2015 Voldoen aan wettelijk raamwerk academische bachelor (OCW): Wet kwaliteit in verscheidenheid

Nadere informatie

Docenten voor Docenten

Docenten voor Docenten Docenten voor Docenten 25 september 2018 FA-MA101 Chronische aandoeningen Marianne Verdel, coördinator Opbouw master Farmacie CUR2016 jaar blok 1 1.1 1.2 blok 2 blok 3 blok 4 2.1 2.2 3.1 3.2 4.1 4.2 1

Nadere informatie

Onderwerpen die aan de orde komen tijdens de Registeropleiding Medische- Pyschosociale Basisvakken SHO 47 ECTS:

Onderwerpen die aan de orde komen tijdens de Registeropleiding Medische- Pyschosociale Basisvakken SHO 47 ECTS: Onderwerpen die aan de orde komen tijdens de Registeropleiding Medische- Pyschosociale Basisvakken SHO 47 ECTS: Bij start op 10 maart 2017 College 1: Algemene basiskennis, begrippen, rechten en plichten,

Nadere informatie

Universiteit Opleiding Cursus Beschrijving Link. Vaardigheidsonderwijs 2e jaar

Universiteit Opleiding Cursus Beschrijving Link. Vaardigheidsonderwijs 2e jaar Overzicht bachelorcursussen Dit overzicht geeft een groot aantal bachelorcursussen weer die aandacht besteden cultuur en/of gender op het gebied van gezondheidszorg. Het overzicht betreft cursussen uit

Nadere informatie

Integrale lichaamsmassage

Integrale lichaamsmassage Integrale lichaamsmassage Eindtermen theorie: - De therapeut heeft kennis van anatomie/fysiologie en pathologie m.b.t. Integrale lichaamsmassage; - De therapeut is zich ervan bewust dat een massage behandeling

Nadere informatie

Culture, Organization and Management Vrije Universiteit Amsterdam - Faculteit der Sociale Wetenschappen - P Culture Organization and Management -

Culture, Organization and Management Vrije Universiteit Amsterdam - Faculteit der Sociale Wetenschappen - P Culture Organization and Management - Culture, Organization and Management Vrije Universiteit Amsterdam - - P Culture Organization and Management - 2013-2014 Vrije Universiteit Amsterdam - - P Culture Organization and Management - 2013-2014

Nadere informatie

Inhoud. Woord vooraf 9. Over de auteurs 11

Inhoud. Woord vooraf 9. Over de auteurs 11 Inhoud Woord vooraf 9 Over de auteurs 11 1 Inleiding 12 1.1 Geschiedenis 12 1.2 Wettelijke bepalingen 14 1.3 Het verstrekken van geneesmiddelen door verpleegkundigen 18 1.4 Medicatiefouten 21 1.5 Therapietrouw

Nadere informatie

Celbiologie: Huid en bloed (was Celbiologie: werken microscoop) Celbiologische technieken (was Moleculaire Biologische technieken in LO2)

Celbiologie: Huid en bloed (was Celbiologie: werken microscoop) Celbiologische technieken (was Moleculaire Biologische technieken in LO2) B1 Practica C10 B1 Practica C15 Huid en afweer Biochemie: Inductie eiwitsynthese Celbiologie: Celdeling&celdiff. Celbiologie:Celorganellen Celbiologie: Werken microscoop Fysiologie: Huid en huidreactie

Nadere informatie

Biologie inhouden (PO-havo/vwo): Dynamisch evenwicht

Biologie inhouden (PO-havo/vwo): Dynamisch evenwicht Biologie inhouden (PO-havo/vwo): Dynamisch evenwicht kerndoelen primair onderwijs kerndoelen onderbouw havo bovenbouw exameneenheden vwo bovenbouw exameneenheden 34: De leerlingen leren zorg te dragen

Nadere informatie

Titel: Interne Geneeskunde: van symptoom naar diagnose

Titel: Interne Geneeskunde: van symptoom naar diagnose Titel: Interne Geneeskunde: van symptoom naar diagnose ONDERTITEL: Iedere dokter die deze minor niet volgt, heeft daar een leven lang spijt van. Wie wel deelneemt is een leven lang comfortabel. Interne

Nadere informatie

Culture, Organization and Management Vrije Universiteit Amsterdam - Faculteit der Sociale Wetenschappen - P Culture Organization and Management -

Culture, Organization and Management Vrije Universiteit Amsterdam - Faculteit der Sociale Wetenschappen - P Culture Organization and Management - Culture, Organization and Management Vrije Universiteit Amsterdam - der Sociale Wetenschappen - P Culture Organization and Management - 2014-2015 Vrije Universiteit Amsterdam - der Sociale Wetenschappen

Nadere informatie

Legenda KG Kennisgestuurde leerlijn PG Praktijkgestuurde leerlijn SG Studentgestuurde leerlijn

Legenda KG Kennisgestuurde leerlijn PG Praktijkgestuurde leerlijn SG Studentgestuurde leerlijn Legenda Kennisgestuurde leerlijn Praktijkgestuurde leerlijn Studentgestuurde leerlijn Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek 1e jaar regulier BML1/BML2 Propedeutisch jaar 2011/2012, cohort 2011 Studieloopbaancoaching

Nadere informatie

Declaratiecode Zorgproductcode Lekenomschrijving Totaal bedrag 14C031 990030021 Klinisch neurofysiologisch onderzoek bij Een aandoening van de

Declaratiecode Zorgproductcode Lekenomschrijving Totaal bedrag 14C031 990030021 Klinisch neurofysiologisch onderzoek bij Een aandoening van de 14C031 990030021 Klinisch neurofysiologisch onderzoek bij Een aandoening van de hersenen/zenuwen/het ruggenmerg 505,51 14C032 990030022 Klinisch neurofysiologisch onderzoek bij Een aandoening van de hersenen/zenuwen/het

Nadere informatie

Examenprogramma biologie vwo

Examenprogramma biologie vwo Bijlage 4 Examenprogramma biologie vwo Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A Vaardigheden Domein

Nadere informatie

Op weg naar het nieuwe geneeskundecurriculum

Op weg naar het nieuwe geneeskundecurriculum Op weg naar het nieuwe geneeskundecurriculum 2015 Visie CRU + Continuïteit van zorg Continuïteit van supervisie Continuïteit van curriculum Verticale curriculumintegratie Veel kliniek, lange coschappen,

Nadere informatie

Minor Taal en Gehoor - track voor universitaire studenten

Minor Taal en Gehoor - track voor universitaire studenten Minor Taal en Gehoor - track voor universitaire studenten 2017-2018 I Hier vind je de beschrijvingen van de vakken in de minor. Meer inhoudelijke informatie over de minor vind je op minor.vu.nl. II Inhoudsopgave

Nadere informatie

CAT VRAGEN OEFENEN Week 1. Cursus Psychisch Functioneren Mw. dr. U. Klumpers, psychiater/ cursuscoördinator Vrijdag 8 maart 2013

CAT VRAGEN OEFENEN Week 1. Cursus Psychisch Functioneren Mw. dr. U. Klumpers, psychiater/ cursuscoördinator Vrijdag 8 maart 2013 CAT VRAGEN OEFENEN Week 1 Cursus Psychisch Functioneren Mw. dr. U. Klumpers, psychiater/ cursuscoördinator Vrijdag 8 maart 2013 1.Psychiatrisch onderzoek: De cognitieve functies bestaan o.a. uit: a. geheugen,

Nadere informatie

Bijlage 1: Kwantitatieve gegevens

Bijlage 1: Kwantitatieve gegevens Bijlage 1: Kwantitatieve gegevens Instroomgegevens Instroom in aantallen Opleiding 2006/2007 2007/2008 2008/2009 Geneeskunde 413 413 411 408 407 413 Tandheelkunde 60 53 47 47 47 49 129 159 165 155 167

Nadere informatie

Declaratiecode Zorgproductcode Lekenomschrijving Kostentarief Honorarium Totaal 14C031 990030021 Klinisch neurofysiologisch onderzoek bij Een

Declaratiecode Zorgproductcode Lekenomschrijving Kostentarief Honorarium Totaal 14C031 990030021 Klinisch neurofysiologisch onderzoek bij Een 14C031 990030021 Klinisch neurofysiologisch onderzoek bij Een aandoening van de hersenen/zenuwen/het ruggenmerg 313,25 168,49 481,74 14C032 990030022 Klinisch neurofysiologisch onderzoek bij Een aandoening

Nadere informatie

Deze studenten zullen uiteindelijk afstuderen met een mengeling van vakken uit het oude en het nieuwe curriculum.

Deze studenten zullen uiteindelijk afstuderen met een mengeling van vakken uit het oude en het nieuwe curriculum. Verandering bachelor curriculum Biomedische wetenschappen Vanaf volgend academiejaar (2015-2016-) wordt een nieuw bachelorcurriculum ingevoerd. Hierbij worden een aantal bestaande vakken uit het curriculum

Nadere informatie

Verwacht niveau in de co-schappen

Verwacht niveau in de co-schappen Verwacht niveau in de co-schappen Het gehele co-schap is verdeeld in vier fasen. Enerzijds verschillende deze fasen inhoudelijk van elkaar omdat ze bij verschillende afdelingen en specialismen plaatsvinden,

Nadere informatie

Opleiding Matrix-kleurentherapie

Opleiding Matrix-kleurentherapie www.instituutblokdijk.nl Opleiding Matrix-kleurentherapie Instituut Blokdijk Dr. Berlagelaan 5 5622 HA Eindhoven OPLEIDING MATRIX- KLEURENTHERAPIE Het is een 3-jarige opleiding + Medische basiskennis Deze

Nadere informatie

Van Klacht tot Patiënt

Van Klacht tot Patiënt Van Klacht tot Patiënt Master I-fase 1 Toelichting Achtergrondinformatie In de fase tot het doctoraal examen krijgt u een visie op de taak van de arts aangereikt, die wordt bepaald door de gedachte dat

Nadere informatie

Neurorevalidatie bij Centraal Neurologische Aandoeningen

Neurorevalidatie bij Centraal Neurologische Aandoeningen Cursusinformatie Neurorevalidatie bij Centraal Neurologische Aandoeningen Overeenkomsten in symptomen en paramedische interventies Ontwikkeling en coördinatie : Frans van der Brugge Maart 2015 1 Algemene

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2010 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Slavische talen en culturen Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel

Nadere informatie

Minor Taal en Gehoor - track voor logopediestudenten

Minor Taal en Gehoor - track voor logopediestudenten Minor Taal en Gehoor - track voor logopediestudenten 2017-2018 I Hier vind je de beschrijvingen van de vakken in de minor. Meer inhoudelijke informatie over de minor vind je op minor.vu.nl. II Inhoudsopgave

Nadere informatie

Bijlagen bacheloropleidingen Farmacie en Farmaceutische Wetenschappen

Bijlagen bacheloropleidingen Farmacie en Farmaceutische Wetenschappen Bijlagen bacheloropleidingen Farmacie en Farmaceutische Wetenschappen 2010-2011 Bijlage I Eindtermen van de bacheloropleiding (artikel 1.3) Voor de bacheloropleiding Farmacie gelden de volgende eindtermen:

Nadere informatie

Hbo-bachelor verloskunde

Hbo-bachelor verloskunde Hbo-bachelor verloskunde zaterdag 8 november 2014 algemene informatie opleiding Willeke Boom, Teamleider propedeuse Korine Meulepas, Teamleider postpropedeuse Jasper de Jong, student Janneke Mathijssen,

Nadere informatie

Samenvatting voor niet-ingewijden

Samenvatting voor niet-ingewijden Samenvatting 188 Samenvatting Samenvatting voor niet-ingewijden Diabetes mellitus type 2 (DM2), oftewel ouderdomssuikerziekte is een steeds vaker voorkomende aandoening. Dit heeft onder andere te maken

Nadere informatie

Declaratiecode Zorgproductcode Lekenomschrijving Totaal bedrag 15A066 020109023 Diagnostiek bij Prostaatkanker 1.070,00 15A077 020109034 Behandeling

Declaratiecode Zorgproductcode Lekenomschrijving Totaal bedrag 15A066 020109023 Diagnostiek bij Prostaatkanker 1.070,00 15A077 020109034 Behandeling 15A066 020109023 Diagnostiek bij Prostaatkanker 1.070,00 15A077 020109034 Behandeling of onderzoek op de polikliniek of dagbehandeling bij Prostaatkanker 570,00 15A130 020110010 Diagnostiek waarbij een

Nadere informatie

Tarieven 2014 Antoni van Leeuwenhoek Ingangsdatum: 1 april 2014

Tarieven 2014 Antoni van Leeuwenhoek Ingangsdatum: 1 april 2014 Tarieven 2014 Antoni van Leeuwenhoek Ingangsdatum: 1 april 2014 DBCzorgproductcode 19999007 6 tot maximaal 28 verpleegligdagen bij Een infectieziekte 15B932 11.286,44 10.283,87 1.002,57 20107006 Operatie

Nadere informatie

Examenprogramma biologie havo

Examenprogramma biologie havo Examenprogramma biologie havo Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A1 Vaardigheden Domein A2 Analyse

Nadere informatie

Welkom bij. Een kijkje in de lesdagen

Welkom bij. Een kijkje in de lesdagen Welkom bij Een kijkje in de lesdagen Maak kennis met Con Amore Welkom, wat leuk dat je geïnteresseerd bent in onze opleiding of je misschien zelfs al hebt ingeschreven! Met dit document willen we je een

Nadere informatie

Programma van toetsing

Programma van toetsing Programma van toetsing Inleiding In samenwerking met onderwijskundige experts hebben we ons programma van toetsing ontworpen. Het programma van toetsing is gevarieerd en bevat naast kennistoetsen en beoordelingen

Nadere informatie

Bachelor of Business Administration (MER opleiding)

Bachelor of Business Administration (MER opleiding) Bachelor of Business Administration (MER opleiding) voor decentrale overheden Het Onderwijs De Bachelor of Business Administration voor decentrale overheden (Management, Economie & Recht, MER) wordt aangeboden

Nadere informatie

Leerplanschema Minor Psychologie

Leerplanschema Minor Psychologie Minor Psychologie 1 Inleiding Waarom houden mensen zich niet aan dieetvoorschriften? Hoe kan ik ze dan stimuleren om dat wel te doen? Hoe kan ik teamsporters leren om beter om te gaan met zelfkritiek?

Nadere informatie

Workshops en cursussen H E R S E N W E R K. Scholing en advies op het gebied van hersenletsel

Workshops en cursussen H E R S E N W E R K. Scholing en advies op het gebied van hersenletsel Workshops en cursussen H E R S E N W E R K Scholing en advies op het gebied van hersenletsel 2016 Hersenwerk Hersenwerk is een organisatie die kennis en wetenschap verzamelt en verspreidt op het gebied

Nadere informatie

Eindtermen. Eindtermen Praktijk: Eindtermen Voetreflextherapeut.doc 1

Eindtermen. Eindtermen Praktijk: Eindtermen Voetreflextherapeut.doc 1 Eindtermen Voetreflexzonetherapie: Eindtermen theorie: - De therapeut behandelt vanuit een holistische mensvisie en stelt binnen het kader van beroepsprofiel het lichamelijk en geestelijk functioneren

Nadere informatie

Indeling hoger onderwijs

Indeling hoger onderwijs achelor & master Sinds enkele jaren is de structuur van het hoger onderwijs in België afgestemd op die van andere Europese landen. Hierdoor kan je makkelijker switchen tussen hogescholen en universiteiten

Nadere informatie

COGNITIEVE REVALIDATIE THERAPIE VOOR KINDEREN, ADOLESCENTEN EN VOLWASSENEN

COGNITIEVE REVALIDATIE THERAPIE VOOR KINDEREN, ADOLESCENTEN EN VOLWASSENEN VOOR KINDEREN, ADOLESCENTEN EN VOLWASSENEN CURSUS VOOR ERGOTHERAPEUTEN OPLEIDING TOT CPCRT-GECERTIFICEERD THERAPEUT De cursus richt zich op de ergotherapeutische diagnostiek, benadering en behandeling

Nadere informatie

Premaster Communicatie- en Informatiewetenschappen Vrije Universiteit Amsterdam - Faculteit der Geesteswetenschappen - P Communicatie- en

Premaster Communicatie- en Informatiewetenschappen Vrije Universiteit Amsterdam - Faculteit der Geesteswetenschappen - P Communicatie- en Premaster Communicatie- en Informatiewetenschappen Vrije Universiteit Amsterdam - Faculteit der Geesteswetenschappen - P Communicatie- en Informatiewetenschap - 2016-2017 I Als je niet voldoet aan de vooropleidingseisen,

Nadere informatie

1. Kennismaken kennismakingsspel 3 uur 2 uur 5 uur 2. Wegwijs in de Medische rondleiding ½ uur 1 uur 1½ uur

1. Kennismaken kennismakingsspel 3 uur 2 uur 5 uur 2. Wegwijs in de Medische rondleiding ½ uur 1 uur 1½ uur Overzicht van de leereenheid Introductie 1 lesdag (alleen bij gehele vervolgopleiding) contact uur totale SBU 1. Kennismaken kennismakingsspel 3 uur 2 uur 5 uur 2. Wegwijs in de Medische rondleiding ½

Nadere informatie

Examenprogramma biologie havo

Examenprogramma biologie havo Bijlage 3 Examenprogramma biologie havo Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A Vaardigheden Domein

Nadere informatie

Niet-technische samenvatting Algemene gegevens. 2 Categorie van het project

Niet-technische samenvatting Algemene gegevens. 2 Categorie van het project Niet-technische samenvatting 2015246 1 Algemene gegevens 1.1 Titel van het project Het ontrafelen van de rol die darmflora speelt in het ontstaan van hart- en vaatziekten 1.2 Looptijd van het project 1.3

Nadere informatie

Masterpleiding Tandheelkunde 3-jarig (MSc) Vrije Universiteit Amsterdam - ACTA - M Tandheelkunde 3-jarige opleiding

Masterpleiding Tandheelkunde 3-jarig (MSc) Vrije Universiteit Amsterdam - ACTA - M Tandheelkunde 3-jarige opleiding Masterpleiding Tandheelkunde 3-jarig (MSc) Vrije Universiteit Amsterdam - - M Tandheelkunde 3-jarige opleiding - 2012-2013 Vrije Universiteit Amsterdam - - M Tandheelkunde 3-jarige opleiding - 2012-2013

Nadere informatie

Passantentarieven zorgproducten Bergman Clinics 2014

Passantentarieven zorgproducten Bergman Clinics 2014 15B903 010501002 Ziekenhuisopname met maximaal 5 verpleegdagen bij een seksueel overdraagbare aandoening (SOA) 200,32 200,32 1.509,68 15B904 010501003 Lasertherapie bij een seksueel overdraagbare aandoening

Nadere informatie

Samenvatting voor niet-ingewijden

Samenvatting voor niet-ingewijden voor niet-ingewijden Type 2 diabetes Diabetes is een ernstige chronische ziekte, die wordt gekenmerkt door te hoge glucosespiegels (de suikers ) in het bloed. Er zijn verschillende typen diabetes, waarvan

Nadere informatie

Passantentarieven Medisch Centrum de Veluwe Tarieven per 1 januari 2013

Passantentarieven Medisch Centrum de Veluwe Tarieven per 1 januari 2013 019999003 Meerdere dagbehandelingen bij Een infectieziekte 15B928 3.343,25 3.060,85 282,40 019999004 Maximaal 5 verpleegligdagen bij Een infectieziekte 15B929 3.816,23 3.540,83 275,40 019999005 Onderzoek

Nadere informatie

Inhoud. Inleiding 9. 5 Planning 83 5.1 Leerdoelen en persoonlijke doelen 84 5.2 Het ontwerpen van het leerproces 87 5.3 Planning in de tijd 89

Inhoud. Inleiding 9. 5 Planning 83 5.1 Leerdoelen en persoonlijke doelen 84 5.2 Het ontwerpen van het leerproces 87 5.3 Planning in de tijd 89 Inhoud Inleiding 9 1 Zelfsturend leren 13 1.1 Zelfsturing 13 1.2 Leren 16 1.3 Leeractiviteiten 19 1.4 Sturingsactiviteiten 22 1.5 Aspecten van zelfsturing 25 1.6 Leerproces vastleggen 30 2 Oriëntatie op

Nadere informatie

Minor Toegepaste Psychologie

Minor Toegepaste Psychologie Minor Toegepaste Psychologie 1 Inleiding Waarom houden mensen zich niet aan dieetvoorschriften? Hoe kan ik ze dan stimuleren om dat wel te doen? Hoe kan ik teamsporters leren om beter om te gaan met zelfkritiek?

Nadere informatie

Wetenschappelijke vorming in de huisartsopleiding

Wetenschappelijke vorming in de huisartsopleiding Versiedatum: 0-0-06 Pagina van 5 De wetenschappelijke onderbouwing van het huisartsgeneeskundig handelen vormt een belangrijke leidraad voor de huisarts. Deze moet een wetenschappelijke onderbouwing kunnen

Nadere informatie

Programma Stichting Educatie Atrium Innovations GEZONDHEID

Programma Stichting Educatie Atrium Innovations GEZONDHEID Programma Stichting Educatie Atrium Innovations GEZONDHEID Groeien in gezondheid door kennis Onze gezondheid is ons belangrijkste bezit. Daarom is het goed dat we ons er steeds meer van bewust worden dat

Nadere informatie

Praktijkopdracht Klinisch Redeneren

Praktijkopdracht Klinisch Redeneren Praktijkopdracht Klinisch Redeneren Inleiding Via deze praktijkopdracht werk je aan je verpleegkundige vakdeskundigheid. De opdracht helpt je om achtergrondkennis te verwerven van de patiënten binnen het

Nadere informatie

Bachelorproject (15 EC), BSK. Docent: MSc, Drs. C. Nagtegaal

Bachelorproject (15 EC), BSK. Docent: MSc, Drs. C. Nagtegaal Vakbeschrijvingen derde jaar EBM: In het derde jaar volg je enkele verdiepende vakken, schrijf je de bachelorscriptie en heb je een vrije keuzeruimte. Je kunt deze ruimte invullen met keuzevakken (o.a.

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2010 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Talen en culturen van Latijns Amerika/ Spaans Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig

Nadere informatie

Premaster Taalwetenschappen Vrije Universiteit Amsterdam - Faculteit der Geesteswetenschappen - P Taalwetenschappen

Premaster Taalwetenschappen Vrije Universiteit Amsterdam - Faculteit der Geesteswetenschappen - P Taalwetenschappen Premaster Taalwetenschappen I Als je niet voldoet aan de vooropleidingseisen, dan kun je tot de masteropleiding Taalwetenschappen worden toegelaten nadat je de premaster Taalwetenschappen (waarin je je

Nadere informatie

Toetsregeling Beroepsvaardigheden en thema s B1.1

Toetsregeling Beroepsvaardigheden en thema s B1.1 Toetsregeling Beroepsvaardigheden en thema s B. studiejaar 25-26 Bacheloropleiding Geneeskunde Radboudumc Deze regeling is van kracht vanaf 3 augustus 25. ) Begripsbepaling Het tentamen Beroepsvaardigheden

Nadere informatie

Projectaanvraag Grassroots 2010

Projectaanvraag Grassroots 2010 Projectaanvraag Grassroots 2010 Via dit formulier dient u uw projectvoorstel in voor deelname aan het Grassroots project bij de Vrije Universiteit in 2010. Meer informatie en richtlijnen voor het indienen

Nadere informatie

DESKUNDIG AAN HET WERK OUDEREN. Trainingen op het gebied van psychische problemen of psychiatrische stoornissen

DESKUNDIG AAN HET WERK OUDEREN. Trainingen op het gebied van psychische problemen of psychiatrische stoornissen DESKUNDIG AAN HET WERK OUDEREN Trainingen op het gebied van psychische problemen of psychiatrische stoornissen 2 3 INHOUDSOPAVE PAGINA Kennis over psychische problemen bij ouderen nodig?! 4 Praktische

Nadere informatie

Programma van toetsing

Programma van toetsing Programma van toetsing Programma van toetsing Versie 1.1 Con Amore B.V. Inleiding In samenwerking met onderwijskundige experts hebben we een nieuw programma van toetsing ontworpen. We zijn afgestapt van

Nadere informatie

ARTIKEL 1 - CURRICULUM OVERZICHT EN JAARINDELING

ARTIKEL 1 - CURRICULUM OVERZICHT EN JAARINDELING ARTIKEL 1 - CURRICULUM OVERZICHT EN JAARINDELING De opleiding is zo veel mogelijk georganiseerd conform de uniforme 3TU (TU Eindhoven, Universiteit Twente en TU Delft) jaarindeling in samenspraak met de

Nadere informatie

Inhoud. Introductie tot de cursus

Inhoud. Introductie tot de cursus Inhoud Introductie tot de cursus 1 Inleiding 7 2 Voorkennis 7 3 Het cursusmateriaal 7 4 Structuur, symbolen en taalgebruik 8 5 De cursus bestuderen 9 6 Studiebegeleiding 10 7 Huiswerkopgaven 10 8 Het tentamen

Nadere informatie

Masterroute Klinische Psychologie

Masterroute Klinische Psychologie Masterroute Klinische Psychologie Masterweek Marieke Pijnenborg Contact Twee Coördinatoren Wiljo van Hout Ineke Wessel Eén e-mailadres Mastercoordinator-K@rug.nl Wetenschappelijke oriëntatie Onderwijs

Nadere informatie

HOGESCHOOL VAN ARNHEM EN NIJMEGEN. Voorlichtingsfolder Pré-master BW Instromen in Master Biomedical Sciences na de HBO bachelor Fysiotherapie

HOGESCHOOL VAN ARNHEM EN NIJMEGEN. Voorlichtingsfolder Pré-master BW Instromen in Master Biomedical Sciences na de HBO bachelor Fysiotherapie HOGESCHOOL VAN ARNHEM EN NIJMEGEN Voorlichtingsfolder Pré-master BW Instromen in Master Biomedical Sciences na de HBO bachelor Fysiotherapie Inhoud Inleiding... 3 Leerroute... 4 Toelatingseisen... 5 Inschrijving...

Nadere informatie

Overgangsregeling Curius naar Curius+, Ongedeelde Opleiding Geneeskunde

Overgangsregeling Curius naar Curius+, Ongedeelde Opleiding Geneeskunde Overgangsregeling Curius naar Curius+, Ongedeelde Opleiding Geneeskunde De overgangsregeling is in eerste instantie bedoeld voor studenten, die per 1 september 2008 zijn gestart met de opleiding (cohort

Nadere informatie

BIG-6: klinische farmacotherapiecyclus

BIG-6: klinische farmacotherapiecyclus BIG-6: klinische farmacotherapiecyclus apothekers De rol van de apotheker is in hoog tempo aan het veranderen. Anno 2015 dient de apotheker zijn unieke farmacologische expertise in te zetten om te interveniëren

Nadere informatie

Modulebeschrijving FINSLC0108

Modulebeschrijving FINSLC0108 pagina 1 van 5 Modulebeschrijving FINSLC0108 Naam module FINSLC0108 Vakgebied(en) Studieloopbaancoaching Studiepunten 1 EC Voorkennis De vereiste voorkennis van deze module zijn de stagevoorbereidingsactiviteiten

Nadere informatie

Geschiedenis van de gehandicaptenzorg en voorzieningen. 3.3 Zorgprofielen voor mensen met een beperking

Geschiedenis van de gehandicaptenzorg en voorzieningen. 3.3 Zorgprofielen voor mensen met een beperking Traject V&V; Gehandicaptenzorg niveau 4 TB Inhoudsopgave (concept) 30-03-2017 THEMA 1 De gehandicaptenzorg Hoofdstuk 1 Hoofdstuk Hoofdstuk 3 Hoofdstuk 4 Zorgvragers in de gehandicaptenzorg 1.1 Inleiding

Nadere informatie

Bestuurskunde Vrije Universiteit Amsterdam - Faculteit der Sociale Wetenschappen - P Bestuurskunde - 2012-2013

Bestuurskunde Vrije Universiteit Amsterdam - Faculteit der Sociale Wetenschappen - P Bestuurskunde - 2012-2013 Bestuurskunde Vrije Universiteit Amsterdam - - P Bestuurskunde - 2012-2013 Vrije Universiteit Amsterdam - - P Bestuurskunde - 2012-2013 I Inhoudsopgave Premasterprogramma Bestuurskunde 1 Vak: Beleid en

Nadere informatie

Programma van toetsing tot september 2015 Versie 1.1 Con Amore B.V.

Programma van toetsing tot september 2015 Versie 1.1 Con Amore B.V. Programma van toetsing tot september 2015 Programma van toetsing tot september 2015 Versie 1.1 Con Amore B.V. Inleiding Voor studenten die zijn begonnen met het curriculum voor september 2015 is het oude

Nadere informatie

Examenprogramma biologie havo

Examenprogramma biologie havo Examenprogramma biologie havo Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A1 Vaardigheden Domein A2 Analyse

Nadere informatie

Het onderwijsprogramma van de opleidingen Pedagogiek mei 2013

Het onderwijsprogramma van de opleidingen Pedagogiek mei 2013 Bijlage 7: Het onderwijsprogramma van de opleidingen Pedagogiek mei 2013 Visie opleidingen Pedagogiek Hogeschool van Amsterdam Wij dragen als gemeenschap en daarom ieder van ons als individu, gezamenlijk

Nadere informatie

Postmaster opleiding systeemtherapeut

Postmaster opleiding systeemtherapeut Postmaster opleiding systeemtherapeut mensenkennis In de context met cliënten, gezinnen en kinderen was dit leerzaam en direct bruikbaar in mijn werk. evaluatie deelnemer Postmaster opleiding systeemtherapeut

Nadere informatie

Declaratiecode Zorgproductcode Lekenomschrijving Kostentarief Honorarium Totaal 14C031 990030021 Klinisch neurofysiologisch onderzoek bij Een

Declaratiecode Zorgproductcode Lekenomschrijving Kostentarief Honorarium Totaal 14C031 990030021 Klinisch neurofysiologisch onderzoek bij Een 14C031 990030021 Klinisch neurofysiologisch onderzoek bij Een aandoening van de hersenen/zenuwen/het ruggenmerg 313,25 168,49 481,74 14C032 990030022 Klinisch neurofysiologisch onderzoek bij Een aandoening

Nadere informatie

Critical Appraisal of a Topic De 7 stappen van de CAT Bachelor geneeskunde 3de jaar AWV

Critical Appraisal of a Topic De 7 stappen van de CAT Bachelor geneeskunde 3de jaar AWV Critical Appraisal of a Topic De 7 stappen van de CAT Bachelor geneeskunde 3de jaar AWV Arno Roest en Saskia Le Cessie CAT-project@lumc.nl Evidence based medicine (EBM) (Patho)fysiologie: Klachten, ziekte,

Nadere informatie

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/20304 holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/20304 holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/20304 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Wietmarschen, Herman van Title: A systems approach to sub-typing of rheumatoid

Nadere informatie

Het verpleegplan. Persoonlijke basiszorg 2. Begeleiden. Voorlichting, advies en instructie. Traject V&V niveau 4 OVERZICHT LEEREENHEDEN CONCEPT

Het verpleegplan. Persoonlijke basiszorg 2. Begeleiden. Voorlichting, advies en instructie. Traject V&V niveau 4 OVERZICHT LEEREENHEDEN CONCEPT Basisdeel Het verpleegplan Persoonlijke basiszorg 1 Persoonlijke basiszorg 2 Begeleiden Voorlichting, advies en instructie Oriëntatie op het beroep Gegevens verzamelen Inschatten van zorgsituaties Verpleegdoelen

Nadere informatie

Op weg naar de speerpuntennotitie lokaal gezondheidsbeleid Boxmeer 2009 2011: Speerpunten voor Boxmeer?? Esther Hendriks 24 september 2009

Op weg naar de speerpuntennotitie lokaal gezondheidsbeleid Boxmeer 2009 2011: Speerpunten voor Boxmeer?? Esther Hendriks 24 september 2009 Op weg naar de speerpuntennotitie lokaal gezondheidsbeleid Boxmeer 2009 2011: Speerpunten voor Boxmeer?? Esther Hendriks 24 september 2009 Op weg naar speerpuntennotitie? Wat doen/deden we al? Welke gezondheidsproblemen

Nadere informatie

Toetsplan Masteropleiding Midden-Oosten Studies

Toetsplan Masteropleiding Midden-Oosten Studies Toetsplan Masteropleiding Studies 2017-2018 JAAR 1 semester 1 Blok 1 Blok 2 vaktitel vakcode week 1-7 colleges week 8/9/10 (her)toetsing week 11-17 colleges week 18/19/20 (her)toetsing Conflicten in het

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting proefschrift Renée Walhout. Veranderingen in de hersenen bij Amyotrofische Laterale Sclerose

Nederlandse samenvatting proefschrift Renée Walhout. Veranderingen in de hersenen bij Amyotrofische Laterale Sclerose Nederlandse samenvatting proefschrift Veranderingen in de hersenen bij Amyotrofische Laterale Sclerose Cerebral changes in Amyotrophic Lateral Sclerosis, 5 september 2017, UMC Utrecht Inleiding Amyotrofische

Nadere informatie

PROFESSIONELE BACHELOR ERGOTHERAPIE 2015-2016. Modeltraject eerste jaar Semester 1 WWW.AP.BE OPLEIDINGSONDERDELEN 2015/2016

PROFESSIONELE BACHELOR ERGOTHERAPIE 2015-2016. Modeltraject eerste jaar Semester 1 WWW.AP.BE OPLEIDINGSONDERDELEN 2015/2016 PROFESSIONELE BACHELOR ERGOTHERAPIE 2015-2016 Modeltraject eerste jaar Semester 1 Professioneel redeneren 1 6 ECTS Je zal de geschiedenis en de specifieke plaats van ergotherapie binnen de organisatie

Nadere informatie

Passantentarieven Medisch Centrum de Veluwe 2015

Passantentarieven Medisch Centrum de Veluwe 2015 19999003 Meerdere dagbehandelingen bij Een infectieziekte 15B928 3.886,92 19999004 Maximaal 5 verpleegligdagen bij Een infectieziekte 15B929 2.889,91 19999005 Onderzoek of behandeling op de polikliniek

Nadere informatie

Sport en Welzijn. Physician Assistant Masteropleiding Amsterdam

Sport en Welzijn. Physician Assistant Masteropleiding Amsterdam Gezondh Sport en Welzijn Physician Assistant Masteropleiding Amsterdam Gezondheid, Sport en Welzijn Masteropleiding Physician Assistant De Physician Assistant (PA) is een hoogopgeleide medische professional

Nadere informatie

Gezondheidsverklaring

Gezondheidsverklaring Gezondheidsverklaring Geef een juist en volledig antwoord op alle vragen. Dit is erg belangrijk. Hiermee kunt u later problemen voorkomen. Noem al uw gezondheidsklachten. Ook als u denkt dat deze niet

Nadere informatie

Minor Licht Verstandelijk Beperkt

Minor Licht Verstandelijk Beperkt Minor Licht Verstandelijk Beperkt Academie voor Sociale Studies Inleiding De minor Licht Verstandelijk Beperkt biedt een inspirerend en intensief half jaar deskundigheidsbevordering op het gebied van werken

Nadere informatie

Opleiding / programma: BA Liberal Arts and Sciences. Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum

Opleiding / programma: BA Liberal Arts and Sciences. Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum Opleidingsspecifieke deel OER, 2018-2019 Opleiding / programma: Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum Het toelatingsonderzoek, bedoeld in art. 7.29 van de wet, heeft betrekking op de volgende vakken op het

Nadere informatie

Hersentumoren en rijbewijs. Naam: prof. dr. Jan J.Heimans Functie: Neuroloog VU medisch centrum

Hersentumoren en rijbewijs. Naam: prof. dr. Jan J.Heimans Functie: Neuroloog VU medisch centrum Hersentumoren en rijbewijs Naam: prof. dr. Jan J.Heimans Functie: Neuroloog VU medisch centrum Gezondheidsproblemen kunnen de rijvaardigheid beïnvloeden. Hiervoor zijn twee redenen: 1. Het vermogen om

Nadere informatie

C u r r i c u l u m v o l t i j d s e o p l e i d i n g A c a d e m i e j a a r

C u r r i c u l u m v o l t i j d s e o p l e i d i n g A c a d e m i e j a a r C u r r i c u l u m v o l t i j d s e o p l e i d i n g A c a d e m i e j a a r 2 0 1 6-2 0 1 7 1. Algemeen 2. Indeling van de modules 1 Jaar 1 Modules Indeling in vakken Credits (ECTS) Principes en filosofie

Nadere informatie