Of niet? Dat moet kunnen! Houding, afspraken en grenzen op het gebied van seksualiteit, relaties en lichaamsbeleving van cliënten
|
|
- Renée Meijer
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Dat moet kunnen! Of niet? Houding, afspraken en grenzen op het gebied van seksualiteit, relaties en lichaamsbeleving van cliënten Stichting Pedagogisch Sociaal Werk Midden- en Noord-Limburg (PSW)
2 Aan de lezer Relaties en seksualiteit horen bij het leven van volwassen mensen. Veel mensen met een verstandelijke handicap hebben behoefte aan begeleiding en ondersteuning bij het aangaan en onderhouden van relaties en bij de beleving van seksualiteit. Omdat zij vaak minder weerbaar zijn dan andere mensen en moeilijker hun eigen grenzen kunnen leggen of aangeven. Ouders/vertegenwoordigers en begeleiders hebben daarom een taak en verantwoordelijkheid op dit gebied. Maar juist als het gaat over zaken als seksualiteit en relaties, is het lastig om die taak en verantwoordelijkheid vorm en inhoud te geven. Iedereen heeft immers eigen waarden en normen. PSW (Stichting Pedagogisch Sociaal Werk Midden- en Noord-Limburg) heeft een visie en beleid geformuleerd op het gebied van seksualiteit en relaties. In dit boekje leest u wat onze basishouding is als het gaat om seksualiteit, relaties en lichaamsbeleving van mensen met een verstandelijke handicap, welke afspraken daarover zijn vastgelegd en hoe onze begeleiders daarmee in de praktijk omgaan. Zodat cliënten, ouders/vertegenwoordigers en begeleiders weten waar ze aan toe zijn en hun verantwoordelijkheid waar kunnen maken. Aan de lezer 2 Dat moet kunnen! Of niet?
3 Visie en uitgangspunten Zorgvisie: de Taak PSW biedt zorg en ondersteuning aan kinderen en volwassenen met een verstandelijke handicap bij wonen, dagbesteding/werken/onderwijs en vrije tijd. Zorg en ondersteuning worden geboden in of vanuit kleinschalige centra midden in de samenleving. PSW wil bevorderen dat mensen met een verstandelijke handicap zoveel mogelijk zelf richting en inhoud kunnen geven aan hun eigen leven. PSW werkt vanuit een houding van respect voor de eigenheid van de kinderen en volwassen cliënten. De vraag van de cliënt staat centraal. Belangrijke uitgangspunten zijn het persoonlijk welzijn van de cliënt; gedeelde verantwoordelijkheid; de cliënt in zijn/haar sociale omgeving; mogelijkheden, talenten en vaardigheden; professionele en betrouwbare organisatie. Deel 1 Basishouding en uitgangspunten PSW eist van medewerkers, stagiaires en vrijwilligers een houding van respect jegens de cliënten, ook op het gebied van seksualiteit, relaties en lichaamsbeleving. PSW heeft daarbij de volgende uitgangspunten mensen met een verstandelijke handicap hebben dezelfde rechten en plichten op het gebied van beleving van seksualiteit als andere mensen; de beleving en privacy van de cliënt staan centraal; er mag nooit sprake zijn van dwang; normen en waarden van de samenleving zijn het referentiekader; daarnaast wordt rekening gehouden met de waarden en normen van de cliënt zelf en ook die van de ouders/vertegenwoordigers en de begeleiders; PSW biedt desgewenst begeleiding bij zaken rondom (de beleving van) seksualiteit en relaties; als de beleving van seksualiteit problemen oplevert voor de cliënt zelf of de omgeving neemt PSW preventieve maatregelen en treedt sturend op; seksualiteit of intieme relaties tussen cliënten enerzijds en medewerkers, stagiaires of vrijwilligers anderzijds zijn niet toegestaan. Dat moet kunnen! Of niet? 3
4 Wonen en dagbesteding/werk Seksualiteit en intieme relaties zijn onderdeel van het privéleven van de cliënt. Vragen en ondersteuning op het gebied van (beleving van ) seksualiteit en relaties zijn met name aan de orde in de woonsituatie van de cliënt. Seksualiteit en intieme relaties horen niet thuis in de dagbestedings- of werksituatie. Persoonlijk begeleider/begeleiding Veel mensen met een verstandelijke handicap hebben behoefte aan individuele begeleiding op het gebied van seksualiteit en de beleving daarvan. De persoonlijk begeleider van de cliënt van wonen vervult hierin een belangrijke en actieve rol. Hij/zij is alert op de seksuele ontwikkeling en beleving van de cliënt en is verantwoordelijk voor daarop afgestemde begeleiding. Indien nodig, roept hij/zij ondersteuning in van gedragskundigen of externe deskundigen. De begeleider of jobcoach van de dagbesteding vervult in eerste instantie geen actieve rol op het gebied van seksualiteit. Hij/zij is wel alert op eventuele signalen van vragen of problemen op het gebied van seksualiteit en de weerbaarheid van de cliënt. Hij/zij neemt zo nodig contact op met de thuissituatie van de cliënt, de ouders/vertegenwoordigers of de persoonlijk begeleider van wonen, en biedt waar nodig aanvullende ondersteuning. Individueel begeleidingsplan In het individueel begeleidingsplan van de cliënt wordt een zo compleet mogelijk beeld van de cliënt vastgelegd. Seksualiteit, weerbaarheid en relaties zijn daar een onderdeel van. Vragen en/of problemen rondom seksualiteit, lichaamsbeleving, weerbaarheid en relaties komen aan de orde in het plan en afspraken daarover worden vastgelegd in het plan. Privacy PSW werkt op basis van gedeelde verantwoordelijkheid met de cliënt zelf en de ouders/verwanten. PSW spreekt ook wel van werken in de driehoek. Bij vragen/problemen op het gebied van seksualiteit ligt de privacy van cliënten meestal gevoeliger dan bij andere ondersteuningsvragen. Indien nodig of wenselijk, overlegt PSW over vragen of problemen op het gebied van seksualiteit met ouders/vertegenwoordigers, op voorwaarde dat de cliënt daarmee instemt. Wanneer echter het welbevinden van de cliënt of van diens omgeving naar de mening van PSW geschaad dreigt te worden, kan van deze regel worden afgeweken. Deel 1 4 Dat moet kunnen! Of niet?
5 De praktijk Voorlichting Ouders/vertegenwoordigers en begeleiders hebben een verantwoordelijkheid op het gebied van goede seksuele voorlichting aan mensen met een verstandelijke handicap. De eerste verantwoordelijkheid ligt in principe bij de woonsituatie van cliënten, dat wil zeggen bij de ouders/vertegenwoordigers of de persoonlijk begeleider van wonen. Seksuele voorlichting is gericht op het ontwikkelen en in stand houden van gezond seksueel gedrag en seksuele weerbaarheid en preventie van seksueel misbruik. Afhankelijk van de individuele cliënt wordt voorlichting gegeven over: het (eigen) menselijk lichaam; relaties; beleving van seksualiteit; normen en waarden; risico s, zoals seksueel misbruik, seksueel overdraagbare aandoeningen en ongewenste zwangerschap; en anticonceptiemiddelen. Voorlichting wordt bij voorkeur gegeven in een vertrouwelijke en ontspannen sfeer en omgeving. Afhankelijk van de individuele cliënt, worden bepaalde aspecten van de voorlichting regelmatig herhaald. Lichaamsverzorging Lichaamsverzorging en lichaamsbeleving hebben invloed op elkaar. Hoe iemand het eigen lichaam ervaart, wordt mede beïnvloed door hoe anderen ermee omgaan. Een deel van de cliënten van PSW heeft (veel) lichamelijke verzorging nodig. Respect van de kant van de begeleider voor de intimiteit en beleving van de cliënt is dan van groot belang. Dit wordt mede bewaakt door aandacht voor de weerbaarheid van de cliënt (hoe kan hij/zij aangeven wat wel/niet als prettig wordt ervaren) en het maken en vastleggen van goede afspraken tussen de cliënt en de begeleider(s) over die verzorging en over de grenzen van betrokkenen. Aanraken Aandacht en genegenheid kunnen op verschillende manieren worden geuit. Elkaar aanraken is één manier, bijvoorbeeld door de ander even op de schouder te kloppen, te omarmen of te knuffelen. Dat geldt zowel voor de omgang Deel 2 Dat moet kunnen! Of niet? 5
6 tussen medewerkers (en stagiaires en vrijwilligers) en cliënten als tussen cliënten onderling. Vooral bij cliënten die zich niet of niet goed verbaal kunnen uiten, zullen medewerkers (en stagiaires en vrijwilligers) makkelijk overgaan tot lichamelijk contact en dat geldt ook bij omgang tussen cliënten onderling. Het is goed daarvoor ruimte te bieden. Maar niet iedereen vindt het prettig om aangeraakt te worden. Ook hier hebben medewerkers (en stagiaires en vrijwilligers) aandacht voor de weerbaarheid van cliënten en stimuleren die zo goed mogelijk. Het is belangrijk om stil te staan bij de beleving van de individuele cliënt en ervoor te zorgen dat diens grenzen niet worden overschreden. Medewerkers (en stagiaires en vrijwilligers) stimuleren daarnaast ook cliënten om rekening te houden met de wensen en weerstanden van de ander. Vriendschap en verliefdheid Vriendschap en verliefdheid kunnen verwarrende gevoelens oproepen. Het is de taak van de persoonlijk begeleider om de situatie en gevoelens zo nodig bespreekbaar te maken en de cliënt ondersteuning te bieden. De eigen beleving van de cliënt en diens vriend(in) staan daarbij centraal. (Intieme) relaties De cliënt bepaalt in principe zelf of en met wie hij/zij intieme relaties aangaat. Een relatie met een medewerker, vrijwilliger of stagiaire van PSW is uitgesloten. PSW treedt bovendien sturend op in de situatie dat een cliënt een sterk ongelijkwaardige relatie aangaat of heeft met een andere persoon binnen of buiten de stichting. Veel cliënten hebben begeleiding of ondersteuning nodig bij het aangaan of onderhouden van (intieme) relaties. De persoonlijk begeleider heeft daar een taak in, evenals de ouders/vertegenwoordigers. PSW streeft er steeds naar dat betrokkenen op één lijn zitten. Dit om te voorkomen dat de cliënt tegenstrijdige adviezen krijgt. Vrijen/geslachtsgemeenschap Met vrijen en geslachtsgemeenschap wordt bedoeld: lichamelijk contact met erotische bedoelingen. Het onderwerp vrijen/geslachtsgemeenschap heeft uitsluitend betrekking op de woonsituatie. Vrijen en geslachtsgemeenschap horen niet thuis in de dagbestedings- of werksituatie of in een andere openbare omgeving. Vrijen en geslachtsgemeenschap is een geaccepteerde seksualiteitsbeleving. Er hoeft geen sprake te zijn van een duurzame relatie en de cliënt kan desgewenst wisselende contacten onderhouden. 6 Dat moet kunnen! Of niet?
7 PSW heeft wel een aantal voorwaarden geformuleerd, die door de persoonlijk begeleider nadrukkelijk worden bewaakt: er is geen sprake van dwang het gaat om een (of meer) gelijkwaardige relatie(s); het gedrag is niet storend voor de omgeving; vrijen/geslachtsgemeenschap met medewerkers, vrijwilligers en stagiaires van PSW is niet toegestaan; de persoonlijk begeleider biedt de cliënt indien nodig begeleiding; de cliënt moet op de hoogte zijn van voorbehoedsmiddelen en daarover kunnen beschikken; de cliënt moet op de hoogte zijn van risicovol gedrag en van seksueel overdraagbare aandoeningen (SOA). Masturbatie Het onderwerp masturbatie heeft met name betrekking op de woonsituatie van cliënten. Masturbatie in de dagbestedings- of werksituatie is of in een andere openbare omgeving is ontoelaatbaar. Binnen PSW wordt masturbatie beschouwd als een normale vorm van seksualiteitsbeleving. Het behoort tot de taak van begeleiders om cliënten te leren dat ze zich daarvoor terugtrekken in de eigen kamer, toilet of badkamer en erop toe te zien dat de cliënt zich in de praktijk ook afzondert. Een cliënt die excessief masturbeert en daardoor het risico loopt van zelfbeschadiging, heeft extra begeleiding nodig. Pornografie Via internet, film, TV en tijdschriften is pornografie toegankelijk voor cliënten. In de dagbestedings- en werksituatie is pornografie niet toegestaan. In de woonsituatie onderneemt PSW geen actie tegen het gebruik van pornografie, mits deze binnen de grenzen van de maatschappelijke acceptatie blijft. Voorwaarden zijn wel dat de cliënt met de porno op de eigen kamer blijft en er geen anderen bij betrekt. Het gevaar bestaat dat cliënten pornografie opvatten als de algemeen geldende realiteit en daar hun gedrag op afstemmen. De begeleiders zijn alert op signalen die daarop wijzen. De persoonlijk begeleider heeft de taak daarover te praten met een cliënt die belangstelling heeft voor pornografie. Deel 2 Dat moet kunnen! Of niet? 7
8 Prostitutie Cliënten kunnen in principe een prostituee bezoeken of ontvangen. Voor deze situatie hanteert PSW dezelfde voorwaarden als die zijn geformuleerd voor vrijen/geslachtsgemeenschap. Indien gewenst, kan PSW bemiddelen bij het leggen van contacten met een persoon die seksuele diensten aanbiedt en die betrouwbaar is en gericht op mensen met een handicap (bijvoorbeeld SAR, Stichting Alternatieve relatiebemiddeling). Het uitoefenen van prostitutie, dat wil zeggen het aanbieden van seksuele diensten aan anderen in ruil voor een (financiële) beloning, acht PSW voor cliënten ontoelaatbaar. Anticonceptie PSW acht het van belang om open te praten over de kans op ongewenste zwangerschap en het gebruik van voorbehoedsmiddelen. De verantwoordelijkheid voor het wel of niet gebruiken van een voorbehoedsmiddel ligt bij de cliënt. Als de cliënt niet in staat is een weloverwogen keuze te maken, voert de persoonlijk begeleider overleg met de ouders/ vertegenwoordiger, met instemming van de cliënt. De keuze van het type voorbehoedsmiddel hangt onder meer af van de zelfredzaamheid van de cliënt. Sterilisatie kán, in bepaalde situaties en onder bepaalde voorwaarden, een geschikt middel zijn om zwangerschap te voorkomen. Sterilisatie gebeurt alleen met toestemming van de cliënt of, indien hij/zij wilsonbekwaam is, van de wettelijke vertegenwoordiger. Een arts bepaalt uiteindelijk of de ingreep plaatsvindt en is verantwoordelijk voor de uitvoering en medische begeleiding. Abortus Wanneer een cliënt ongewenst zwanger is en binnen de grenzen van de wet een abortus wil, dan verleent PSW de gewenste ondersteuning. De uitvoering en medische begeleiding zijn de verantwoordelijkheid van een arts/medisch specialist. Seksueel overdraagbare aandoeningen (soa s) PSW acht het van belang om open te praten over soa s ofwel geslachtziektes en over het gebruik van bijvoorbeeld condooms ter bescherming. De cliënt bepaalt uiteindelijk zelf of hij/zij een condoom gebruikt en of hij/zij zich laat behandelen in geval van een soa. PSW neemt wel de verantwoordelijkheid daarin sturing te geven aan de cliënt. Als de cliënt niet in staat is een weloverwogen keuze te maken, overlegt de persoonlijk begeleider met de ouder/vertegenwoordiger, met instemming van de cliënt. 8 Dat moet kunnen! Of niet?
9 Seksueel misbruik Onder seksueel misbruik wordt verstaan: alle seksueel getinte aandacht en/of contacten die door de cliënt niet gewenst zijn. Seksueel misbruik van cliënten kan gebeuren door andere cliënten van PSW, door medewerkers, vrijwilligers of stagiaires van PSW of door personen buiten PSW, zoals familie of andere hulpverleners. Seksueel misbruik wordt door PSW nooit getolereerd! PSW heeft een meldingsplicht waar het gaat om verdenking van seksueel misbruik. In de situatie van verdenking van seksueel misbruik maakt PSW daarvan altijd melding bij de politie en bij de Inspectie van de Gezondheidszorg. Medewerkers van PSW zijn alert op seksueel misbruik en op signalen die (kunnen) wijzen op seksueel misbruik. Kinderwens De ondersteuning van cliënten met een kinderwens begint met voorlichting en oordeelsvorming over seksualiteit, anticonceptie en ouderschap, liefst nog voor de kinderwens concreet is geworden. PSW erkent de risico s van ouderschap van mensen met een verstandelijke handicap en voert een ontmoedigingsbeleid met betrekking tot cliënten met een kinderwens. Doel is om voorspelbaar leed te voorkomen bij de betreffende moeder (of ouders) en het ongeboren kind. De beslissing om al of geen kinderen te krijgen ligt bij de cliënt zelf. Indien de cliënt niet in staat is om een weloverwogen keuze te maken, overlegt de persoonlijk begeleider met de ouders/vertegenwoordiger, tenzij de cliënt nadrukkelijk aangeeft daartegen bezwaren te hebben. PSW laat zich daarbij dan wel ondersteunen en toetsen door een professionele organisatie. Zwangerschap Tijdens de zwangerschap en ook na de geboorte van het kind biedt PSW desgevraagd en waar mogelijk intensieve begeleiding aan de cliënt. PSW werkt zo goed mogelijk samen met andere zorgverleners en de omgeving van de cliënt. In de situatie dat de cliënt zwanger is of het kind reeds geboren is en PSW de inschatting maakt dat het (ongeboren) kind gevaar loopt, wordt de situatie preventief aangemeld bij Bureau Jeugdzorg. Deel 2 3 Dat moet kunnen! Of niet? 9
10 Waarborgen Weerbaarheid Hét middel om gezond (seksueel) gedrag te bevorderen en seksueel misbruik te voorkomen, is naast het geven van seksuele voorlichting het vergroten van de weerbaarheid van cliënten. Wie op tijd en duidelijk nee durft te zeggen of om hulp durft te vragen, is minder kwetsbaar. PSW besteedt veel aandacht aan het vergroten van de weerbaarheid van cliënten, onder meer door gerichte cursussen aan te bieden. Cliënten leren met name om zich bewust te worden van hun eigen lichaam, behoeftes en grenzen, en daarvoor zelf op te komen. Gedrag en omgangsvormen Omgangsvormen spelen in de dagelijkse praktijk een belangrijke rol en bepalen voor een groot deel de kwaliteit van zorg en van arbeid. Goede omgangsvormen in de woon- en werksituaties zijn bovendien een belangrijke voorwaarde voor gezond seksueel en ander gedrag. Het spreekt vanzelf dat begeleiders het goede voorbeeld geven, als het gaat om omgangsvormen. PSW heeft een aantal gedragsregels opgesteld voor medewerkers en vastgelegd in het boekje: Doen en Laten. Daarnaast heeft PSW een aantal attituderegels voor medewerkers van PSW opgesteld en opgenomen in het boekje Wikken en Wegen. Teamleiders zorgen voor een werkklimaat waarin medewerkers openlijk kunnen praten over seksualiteit en vragen op dat gebied van de cliënten. Daarnaast wordt van medewerkers verwacht dat zij oog hebben voor vragen op het gebied van seksualiteit en voor signalen van ongewenst seksueel gedrag of seksueel misbruik. Professionele werkwijzen PSW zet instrumenten in als intervisie, coaching (individueel en in teamverband) en scholing. PSW werkt op basis van professionele methodieken, bijvoorbeeld op het gebied van seksuele voorlichting en begeleiding cliënten met een kinderwens. Desgewenst worden ondersteuningsmiddelen ingezet van het Info- en ondersteuningscentrum cliënten (IOC). 10 Dat moet kunnen! Of niet?
11 Beleid seksualiteit PSW heeft beleid geformuleerd inzake seksualiteit van cliënten met een verstandelijke handicap en dit beleid vastgelegd in een notitie. Met het oog op de kwetsbaarheid van de cliënten gaat veel aandacht uit naar het voorkomen van seksueel misbruik. Bij de notitie is onder meer een lijst opgenomen met lichamelijke, somatische, psychische en gedragssignalen die kunnen wijzen op seksueel misbruik. Protocollen seksueel misbruik PSW heeft verschillende protocollen Vermoeden van Misbruik en Mishandeling van cliënten. In die protocollen staat stap voor stap staat beschreven wat er moet gebeuren in de situatie van (het vermoeden van) misbruik van cliënten. Vertrouwenspersoon Cliënten, ouders/vertegenwoordigers en medewerkers die vragen of problemen rondom de seksualiteit van cliënten van PSW signaleren, kunnen terecht bij de persoonlijk begeleider van de betreffende cliënt of bij de teamleider. In de situatie dat zo n contact niet wenselijk is of niet het gewenste resultaat oplevert, kunnen mensen terecht bij de cliëntenvertrouwenspersoon van PSW. Haar naam en telefoonnummer staan op vrijwel alle publicaties van PSW en ook op onze website vermeld. Commissie ethiek Vragen rondom seksualiteit van mensen met een verstandelijke handicap zijn niet altijd even gemakkelijk te beantwoorden. PSW heeft een interne commissie Levensbeschouwing en Ethiek. De commissie denkt mee over ethische vragen van ouders/vertegenwoordigers en medewerkers. Vragen om advies kunnen worden ingediend via de teamleider. Deel 3 3 Dat moet kunnen! Of niet? 11
12 PSW (Pedagogisch Sociaal Werk Midden- en Noord-Limburg) Bezoekadres Charles de Gaullestraat 21, 6049 HB Roermond Postadres Postbus 420, 6040 AK Roermond Telefoon Telefax Website Cliëntenvertrouwenspersoon Mevrouw Marlies Kunnen Telefoon MEER WETEN? Dit boekje bevat informatie op hoofdlijnen. Heeft u na het lezen van dit boekje nog vragen? U kunt altijd terecht bij de (persoonlijk) begeleider of bij de teamleider. Uitgave 2010 Stichting Pedagogisch Sociaal Werk Midden- en Noord-Limburg (PSW) Grafische verzorging Hoenen&vanDooren, Creatieve Communicatie, St. Odiliënberg
doen gedragsregels van PSW
doen laten gedragsregels van PSW Inhoud1. Inleiding 2. De Taak 3. Gedragsregels 4. Werken met dit boekje 1 1. Inleiding Algemeen Werken bij PSW Stichting Pedagogisch Sociaal Werk Midden-Limburg betekent
Nadere informatieBELEIDSVISIE SEKSUALITEIT HOMEVIL. Inleiding
BELEIDSVISIE SEKSUALITEIT HOMEVIL Inleiding Verliefdheid, liefde, seksualiteit: algemeen menselijke gevoelens waar we ook in onze zorg voor volwassenen met een verstandelijke handicap mee worden geconfronteerd.
Nadere informatiePersoonlijk Plan Aandachtspunten omgangsvormen, verzorging, lichaamsbeleving, weerbaarheid relaties en seksualiteit
Persoonlijk Plan Aandachtspunten omgangsvormen, verzorging, lichaamsbeleving, weerbaarheid relaties en seksualiteit Het is belangrijk dat de begeleiding rond omgangsvormen, weerbaarheid en seksualiteit
Nadere informatieBeleid omtrent gedrag HBV-Vianen Vooruit (uitgeklede versie)
Datum: 12 mei 2017 Van: Bestuur HBV en Vianen Vooruit Versie: 1.0 Light Beleid omtrent gedrag HBV-Vianen Vooruit (uitgeklede versie) 1. Inleiding: Een onderdeel van de samenwerking tussen jeugdafdelingen
Nadere informatieBeleidsnotitie intimiteit en seksualiteit. - Gedragscode medewerkers. - Richtlijn Omgangsvormen SGL. - Huisregels WBC en AC. - Agressiebeleidsplan
Titel Beleidsnotitie intimiteit en seksualiteit Samenhang met andere documenten - Gedragscode medewerkers - Richtlijn Omgangsvormen SGL - Huisregels WBC en AC - Agressiebeleidsplan - Beleidsnotitie Privacy
Nadere informatieGrondhouding voor bejegening
Grondhouding voor bejegening Gedragscode hoe te handelen naar het vertrouwen dat je krijgt 1. Gedragscode hoe te handelen naar het vertrouwen dat je krijgt 2. Uitgangspunten vanuit de ODE en Zorgvisie
Nadere informatieaf. Met dit protocol, in haar handelen en in haar beleid wil Klik Kinderopvang
Grensoverschrijdend gedrag Klik Kinderopvang wijst alle vormen van grensoverschrijdend gedrag af. Met dit protocol, in haar handelen en in haar beleid wil Klik Kinderopvang grensoverschrijdend gedrag voorkomen
Nadere informatieSamen doen. Zorgvisie. Zorg- en dienstverlening van A tot Z
Samen doen Zorgvisie Zorg- en dienstverlening van A tot Z Wat en hoe? 3 W Samen met de cliënt bepalen we wát we gaan doen en hóe we het gaan doen. Mensen met een verstandelijke beperking kunnen op diverse
Nadere informatieSeksualiteit bij jongeren met een (chronische) aandoening
Seksualiteit bij jongeren met een (chronische) aandoening Op de polikliniek van het Universitair Kinderziekenhuis St Radboud ziekenhuis willen wij je met deze folder informatie geven over seksualiteit
Nadere informatieToelichting voorbeeld gedragscode
Vereniging Nederlandse Organisaties Vrijwilligerswerk Toelichting voorbeeld gedragscode Preventie Seksueel Misbruik Vrijwillig Jeugdwerk Catharijnesingel 47 T 030 789 20 10 algemeen@nov.nl Postbus 19129
Nadere informatieBeleidsdocument ongewenst gedrag jegens jongeren
Beleidsdocument ongewenst gedrag jegens jongeren INLEIDING Activiteiten worden door beroepskrachten en vrijwilligers uitgevoerd. Natuurlijk moet dat in een plezierige en persoonlijk altijd veilige omgeving
Nadere informatieIN VEILIGE HANDEN. IVN-afdeling Vecht en Plassengebied
IN VEILIGE HANDEN Beleid ter voorkoming van seksueel misbruik en ander ongewenst gedrag IVN-afdeling Vecht en Plassengebied Inleiding IVN-afdeling Vecht en Plassengebied wil de vrijwilligers en de deelnemers
Nadere informatieVlaggensysteem RJ Inbedding in de organisatie / dia 2
Vlaggensysteem RJ Inbedding in de organisatie 23-2-2015 / dia 2 Welkom en kennismaking 23-2-2015 / dia 3 Enkele stellingen 23-2-2015 / dia 4 Begeleiders moeten verplicht worden met kinderen en jongeren
Nadere informatieIEMAND VAN JE FAMILIE
POLITIE STEUNKAARTJE IEMAND VAN JE FAMILIE STEUNKAARTJE IEMAND VAN JE GEZIN STEUNKAARTJE JE VERKERING STEUNKAARTJE BESTE VRIEND/VRIENDIN STEUNKAARTJE HUISARTS STEUNKAARTJE (LEERLING)BEGELEIDER STEUNKAARTJE
Nadere informatieRelatievorming en seksualiteit
visietekst Relatievorming en seksualiteit INHOUD 1. Inleiding 2. Het begrip seksualiteit 3. Het recht op seksualiteit 4. Ondersteuningskader bij het begeleiden van gebruikers in hun seksualiteitsbeleving
Nadere informatieToolkit. Mijn kind wil een kind. Kinderen, waar kies ik voor?
Toolkit Kinderen, waar kies ik voor? Mijn kind wil een kind Informatiefolder voor ouders van mensen met een verstandelijke beperking en een kinderwens 2 Vraag een willekeurige persoon wat voor hem belangrijk
Nadere informatieINLEIDING Wat verstaan we onder ongewenst gedrag en seksueel misbruik?
In Veilige Handen - Het voorkómen van seksueel misbruik en ander ongewenst gedrag INLEIDING IVN-activiteiten worden door beroepskrachten en vrijwilligers uitgevoerd. Natuurlijk moet dat in een plezierige
Nadere informatieVisie relaties en seksualiteit in het PVT Salto. Stelenseweg 19 B-2440 Geel. tel +32-(0)14-57 90 76 fax +32-(0)14-58 04 48
Stelenseweg 19 B-2440 Geel tel +32-(0)14-57 90 76 fax +32-(0)14-58 04 48 info@opzgeel.be www.opzgeel.be Visie relaties en seksualiteit in het PVT Salto Visie relaties en seksualiteit in het PVT Salto
Nadere informatiePSW. vrijwillig maar niet vrijblijvend. vrijwilligers bij PSW. Stichting Pedagogisch Sociaal Werk Midden- en Noord-Limburg
PSW Stichting Pedagogisch Sociaal Werk Midden- en Noord-Limburg vrijwilligers bij PSW vrijwillig maar niet vrijblijvend PSW PSW (Stichting Pedagogisch Sociaal Werk Midden- en Noord-Limburg) biedt zorg
Nadere informatieInfo. Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten. Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde
Info Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde Inhoud INHOUD 1. Waar gaat het over 3 2. Aanraken 4 3. Hoe noem jij dat? 5 4. Baas over
Nadere informatieBASISNOTA BELEID SEKSUALITEIT
Aveleijn Grotestraat 260 7622 GW Borne BASISNOTA BELEID SEKSUALITEIT Onderwerp Beleid seksualiteit e-mail info@aveleijn.nl Internet K.v.K. www.aveleijn.nl 41 03 16 96 Telefoon Rabobank 074-2556600 11.09.98.731
Nadere informatieInformatie voor gezinnen over Jeugdbescherming
Informatie voor gezinnen over Jeugdbescherming Wat is Jeugdbescherming? Jeugdbescherming heette vroeger Bureau Jeugdzorg Agglomeratie Amsterdam. Wij dragen bij aan de bescherming van kinderen en daardoor
Nadere informatieThema's per klas die aangeboden worden in de methode:
Thema's per klas die aangeboden worden in de methode: Groep 1-2 Hierbij zijn de kinderen bezig met specifieke lichaamskenmerken van zichzelf en van anderen. Ook gaan ze op zoek naar onderlinge overeenkomsten.
Nadere informatieVolleybalvereniging Woudenberg. Functie- en taakomschrijving vertrouwenspersoon. Beleid vertrouwenspersoon Volleybalvereniging Woudenberg
Volleybalvereniging Woudenberg Functie- en taakomschrijving vertrouwenspersoon 1 1 Inleiding Binnen de Volleybalvereniging Woudenberg vinden we dat we met respect met elkaar moeten omgaan. Stelregel is:
Nadere informatiePrivacy & Veiligheid voorop!
Gedragscode 05-2018 t.b.v. de AVG wetgeving & preventief handelen Voor: Bestuursleden, docenten, vrijwilligers en deelnemers van Stichting Nationaal Projectmatig Accordeon Onderwijs Privacy & Veiligheid
Nadere informatiePREVENTIEF BELEID GRENSOVERSCHRIJDEND GEDRAG ZV DE GELENBERG
PREVENTIEF BELEID GRENSOVERSCHRIJDEND GEDRAG ZV DE GELENBERG Vastgesteld door het bestuur d.d. 01 augustus 2018 Preventief beleid grensoverschrijdend gedrag ZV de Gelenberg d.d. 01-08-2018 Definitief Pagina
Nadere informatieSeksualiteit en seksuele ontwikkeling
Seksualiteit en seksuele ontwikkeling Platform Smith Magenis syndroom 15 november 2014 - Leusden Yvonne Stoots Vanmiddag Seksualiteit Seksuele ontwikkeling Begeleiding bij seksuele ontwikkeling Seksualiteit
Nadere informatieGedragscode Stichting Rumi
Reikwijdte: Organisatie Aanmaakdatum 01-01-2018 Documenteigenaar: Het bestuur van Stichting Rumi Revisiedatum: 01-04-2019 Documentbeheer: Secretaris bestuurder 1 Inleiding Stichting Rumi heeft omgangsregels
Nadere informatieSeksuele Vorming en weerbaarheid
Seksuele Vorming en weerbaarheid Workshop Orion Event woensdag 13 maart 2019 Van Koetsveldschool- ZML-Amsterdam (van pionier naar excellent) Even voorstellen.. Presentatie: Urmila Munshi Leerkracht Van
Nadere informatieCirculairenummer Inlichtingen bij Doorkiesnummer Den Haag, 2007-05-IGZ IGZ-loket 088 120 5000 22 november 2007
Bezoekadres Parnassusplein 5 2511 VX Den Haag Postadres Postbus 16119 2500 BC Den Haag Telefoon (070) 340 79 11 Telefax (070) 340 51 40 www.igz.nl Internet Circulairenummer Inlichtingen bij Doorkiesnummer
Nadere informatieVertrouwenspersoon op Koninklijke UD
Vertrouwenspersoon op Koninklijke UD Op aanraden van NOC*NSF gaan veel sportverenigingen over op het aanstellen van een vertrouwenspersoon. Voor Koninklijke UD is dit Lars Stempher. Wat houdt deze vertrouwenspersoon
Nadere informatieGedragsregels begeleiders. Concretisering beleid aangaande veiligheid en (sexuele) intimidatie
Gedragsregels begeleiders 2017 Concretisering beleid aangaande veiligheid en (sexuele) intimidatie Gedragsregels voor begeleiders (lid of geen lid) van jeugd en G-ploeg van de kanovereniging FLEVO Kv Flevo
Nadere informatieGedragscode ter voorkoming van ongewenst gedrag
, verder te noemen organisatie, hanteert deze voor zowel kinderopvang als peuterspeelzalen. Inleiding De organisatie wil met deze gedragscode waarborgen scheppen voor een goed en stimulerend werkklimaat
Nadere informatieDoelen relationele vorming
Doelen relationele vorming RV 1 Kinderen hebben vertrouwen in zichzelf RV 1.1. Ontdekken dat ieder uniek is. RV 1.2. Zich bewust worden van hun eigen kwetsbaarheid en ermee kunnen omgaan. RV 1.3. Eigen
Nadere informatieRelaties en seksualiteit
Seksualiteit ontwikkelt zich vanaf de geboorte en is een wezenlijk onderdeel van het mens-zijn gedurende het hele leven. Seksualiteit wordt geuit en ervaren in gevoelens, gedachten, opvattingen, rollen
Nadere informatieAanmeldformulier vrijwilligers
Pasfoto Aanmeldformulier vrijwilligers Datum aanmelding: -------------------------------------------------------------------------- Persoonsgegevens: Naam: Voornaam: Roepnaam: Adres: Postcode + Woonplaats:
Nadere informatieBeleid ASVB Ongewenst gedrag
Beleid ASVB Ongewenst gedrag 1-10-2016 Inhoudsopgave 1. Beleid bij ASVB... 2 1. Inleiding... 2 2. Wat is grensoverschrijdend gedrag... 2 3. Beleidspeerpunten... 3 4. De gedragscode... 3 5. Het aanstellingsbeleid...
Nadere informatieMenukaart Gezonde School basisonderwijs: Relaties & Seksualiteit
Menukaart Gezonde basisonderwijs: Relaties & Seksualiteit : Plaats: Locatie: Contactpersoon: Telefoonnummer: E-mailadres: Datum invullen: Inhoud: Om op een effectieve manier invulling te geven aan gezondheidsthema
Nadere informatieSeksuele intimidatie in de sport
Informatie voor ouders Seksuele intimidatie in de sport Wat is het? Hoe herkent u het? Wat kunt u doen? Ze ging met plezier naar de trainingen en kwam altijd enthousiast thuis. Ineens wilde ze niet meer.
Nadere informatieCasus Seksuele handelingen als zorgvraag: directe aanpassing beroepscode?
Casus Seksuele handelingen als zorgvraag: directe aanpassing beroepscode? 1. Inleiding In de media was de afgelopen weken uitgebreid aandacht voor de casus van de studente verpleegkunde die geacht werd
Nadere informatieSeksuele vorming en seksuele ontwikkeling van kinderen. Marianne Cense (Rutgers WPF) & Jos Poelman (Soa Aids Nederland)
Seksuele vorming en seksuele ontwikkeling van kinderen Marianne Cense (Rutgers WPF) & Jos Poelman (Soa Aids Nederland) Programma 1. Seksuele ontwikkeling van kinderen en jongeren 2. Criteria om normaal
Nadere informatieReglement ongewenste omgangsvormen
Utrechtse Roeivereniging "Viking" Reglement ongewenste omgangsvormen vastgesteld door de algemene vergadering op 19 maart 2012 INLEIDING De Utrechtse Roeivereniging "Viking" (U.R.V. Viking) rekent de zorg
Nadere informatieOver een relatie met een (ex-)zorgvrager. Aanvulling bij Omgaan met aspecten van seksualiteit tijdens de beroepsuitoefening
Over een relatie met een (ex-)zorgvrager Aanvulling bij Omgaan met aspecten van seksualiteit tijdens de beroepsuitoefening 1 Inleiding In 2011 heeft de V&VN Commissie Ethiek de notitie Omgaan met aspecten
Nadere informatieDoelenlijst Relationele Vorming in de Basisschool in combinatie met de IK-zinnen
Doelenlijst Relationele Vorming in de Basisschool in combinatie met de IK-zinnen RV 1 Kinderen hebben vertrouwen in zichzelf. RV1.1 RV1.2 RV1.3 RV1.4 Ontdekken dat iedereen uniek is. Ik heb door dat iedereen
Nadere informatieIedereen die sport moet dit kunnen doen in een veilige omgeving.
Iedereen die sport moet dit kunnen doen in een veilige omgeving. Het is van belang dat iedereen die op enigerlei manier betrokken is bij ZV De Vennen zich veilig en vertrouwd voelt. Dit betekent niet alleen
Nadere informatieLogopedie en Kindermishandeling. Toelichting op de Meldcode en het Stappenplan
Logopedie en Kindermishandeling Toelichting op de Meldcode en het Stappenplan Nederlandse Vereniging voor Logopedie en Foniatrie (NVLF) Juni 2009 Inleiding Omgaan met (vermoedens van) kindermishandeling
Nadere informatieOndersteuningsboom dementie en seksualiteit
Ondersteuningsboom dementie en seksualiteit Seksualiteit hoort bij het leven. Het is een energie, een dynamiek die in iedere levensfase zijn betekenis en invulling krijgt. Seksualiteit (ontwikkeling/ beleving)
Nadere informatieProtocol tegen seksuele intimidatie binnen BV Volharding
Protocol tegen seksuele intimidatie binnen BV Volharding - Omgangsregels BV Volharding - Gedragsregels begeleiders in de sport - Vertrouwenspersoon (VCP) - Klachtenprocedure - Aanstellen van vrijwilligers
Nadere informatieR A A M W E R K K L A C H T E N R E G E L I N G P I C T O G R A M M E N
H E T R A A M W E R K K L A C H T E N R E G E L I N G VA N K L A C H T E N R E G E L I N G H E T M E T VA N R A A M W E R K P I C T O G R A M M E N Klachtenregeling Als praten niet geholpen heeft In dit
Nadere informatieDoel Bespreekbaar maken van seksualiteit. Aandacht voor positieve aspecten van seksualiteit. Voorkomen van seksueel misbruik. Aandacht voor negatieve
Thema: seksualiteit Workshop door Anton Stoltenborg Doel Bespreekbaar maken van seksualiteit. Aandacht voor positieve aspecten van seksualiteit. Voorkomen van seksueel misbruik. Aandacht voor negatieve
Nadere informatieProtocol Ongewenste Omgangsvormen
Protocol Ongewenste Omgangsvormen 1. Uitgangspunten Om een veilig sociaal sportklimaat te waarborgen wordt van ieder lid, trainer, vrijwilliger, ouder of gast bij de vereniging (nader samenvattend genoemd:
Nadere informatieFunctiebeschrijving verzorgende IG (FWG 35) A. Plaats in de organisatie
Functiebeschrijving verzorgende IG (FWG 35) A. Plaats in de organisatie Plaats in de organisatie De verzorgende IG is werkzaam ten behoeve van de cliënten van Zorggroep Hof en Hiem. Zorg en begeleiding
Nadere informatieOuderavond lijf & relaties
Ouderavond lijf & relaties Robert van der Gaag info@one2know.nl 0611003414 Voorstellen Ervaring Gezonde school, genotmiddelen, seksualiteit, voeding, bewegen, mondzorg en mediawijsheid Kinderen Wie heeft
Nadere informatieGedragscode Versie: januari 2016 Vastgesteld: januari 2016 Door: Coördinatieteam Netwerk Gewoon Samen Evaluatiedatum: Januari 2017
Gedragscode Versie: januari 2016 Vastgesteld: januari 2016 Door: Coördinatieteam Netwerk Gewoon Samen Evaluatiedatum: Januari 2017 Beste vrijwilliger van Netwerk Gewoon Samen, Netwerk Gewoon Samen heeft
Nadere informatieWerken aan sociale veiligheid
Toolkit Workshop: 17 juni 2013 Train-de-trainer: najaar 2013 Werken aan sociale veiligheid voor organisaties die zorg bieden aan mensen met een (verstandelijke) beperking U werkt met mensen met een verstandelijke
Nadere informatieLet s talk about sex Eerste hulp bij seksuele voorlichting
Let s talk about sex Eerste hulp bij seksuele voorlichting Normen en waarden De spelleider wijst iemand aan die een casus voorlegt waarin seksuele voorlichting is gegeven aan een cliënt. Bespreek in tweetallen
Nadere informatieProtocol seksueel misbruik
Protocol seksueel misbruik Inhoud 1 Inleiding... 3 2 Begripsomschrijvingen... 3 2.1 Seksuele intimidatie en seksueel misbruik... 3 2.2 Medewerkers... 3 2.3 Ouders... 4 2.4 Reikwijdte... 4 3 Verbodsbepaling
Nadere informatieIVN-landelijk heeft een notitie opgesteld In Veilige Handen met betrekking tot het voorkómen van seksueel misbruik en ander ongewenst gedrag.
. INLEIDING 1 IVN-landelijk heeft een notitie opgesteld In Veilige Handen met betrekking tot het voorkómen van seksueel misbruik en ander ongewenst gedrag. IVN-Apeldoorn volgt dit landelijk beleid. Wat
Nadere informatieGedragscode Stichting Wijken voor Welzijn
Gedragscode Stichting Wijken voor Welzijn Gedragscode versienummer 201602 Reikwijdte: Organisatie aanmaakdatum 24-8-2015 Documenteigenaar: bestuurder laatste wijziging: 12-12-2017 Revisiedatum: december
Nadere informatieVolleybal - Vereniging TAURUS
Volleybal - Vereniging TAURUS Auteur: Tonneke de Rooij en Ton van der Spek (vertrouwenscontactpersoon Taurus) Titel: Pagina 1 van 5 Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Gedragsregels van NOC*NSF 3. Gedrag binnen
Nadere informatieAlle kinderen mogen zich in onze vereniging veilig voelen, zodat ze zich optimaal kunnen ontwikkelen.
Pestprotocol. Dit pestprotocol heeft als doel: Alle kinderen mogen zich in onze vereniging veilig voelen, zodat ze zich optimaal kunnen ontwikkelen. Door regels en afspraken zichtbaar te maken kunnen kinderen
Nadere informatieFunctie en taakomschrijving vertrouwenspersoon
Functie en taakomschrijving vertrouwenspersoon VEILIG SPORTKLIMAAT Budovereniging Asahi Inhoudsopgave 1 Inleiding 2 2 Doel van aanstelling van een vertrouwenscontactpersoon 2 3 Taken en bevoegdheden van
Nadere informatieGedragscode medewerkers en cliënten
Gedragscode medewerkers en cliënten 2014 1/9 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Werkwijze... 3 3. Samenvatting gedragscode... 4 4. Gedragscode medewerkers stichting Zorg Almere... 5 - clientgerichtheid....5
Nadere informatieNotitie. Vermoeden seksueel grensoverschrijdend gedrag of seksueel misbruik
Notitie Vermoeden seksueel grensoverschrijdend gedrag of seksueel misbruik Inhoud 1. Definitie van vermoeden seksueel grensoverschrijdend gedrag of seksueel misbruik 2. Seksueel misbruik: achtergrondinformatie
Nadere informatieDe WGBO is een dwingend recht. Dit betekent dat cliënten en zorgverleners onderling geen afspraken kunnen maken die van deze wet afwijken.
Cliëntenrechten Als cliënt van De Zorggroep vraagt u zich misschien af wat uw rechten en plichten zijn. Uw rechten zijn vastgelegd in een wet. Dit is de Wet Geneeskundige Behandelingsovereenkomst (WGBO).
Nadere informatieDe omgangsregels worden niet ondertekend, maar gelden als algemene huisregels van de organisatie voor zowel gasten, vrijwilligers als medewerkers.
Huishoudelijk reglement Resto VanHarte In het huishoudelijk reglement staan de omgangsregels, de gedragscode en het meldprotocol voor alle Resto VanHarte locaties. De omgangsregels worden niet ondertekend,
Nadere informatieGedragsregels ter preventie van seksuele intimidatie in de sport
Gedragsregels ter preventie van seksuele intimidatie in de sport Bron: KNHB en NOC*NSF NOC*NSF heeft ter preventie van seksuele intimidatie in de sport een aantal gedragsregels opgesteld. Deze gedragsregels
Nadere informatieBeroepscode Beroepsvereniging van cliëntondersteuners voor mensen met een beperking
Beroepscode Beroepsvereniging van cliëntondersteuners voor mensen met een beperking 1 VOORWOORD Met trots presenteert de Beroepsvereniging van cliëntondersteuners voor mensen met een beperking (BCMB) de
Nadere informatieGedragscode de Hoofdlijn
Gedragscode de Hoofdlijn Versie 2016 Inleiding Wij willen graag dat de cliënten aan wie onze instelling diensten verleent, daarover tevreden zijn. Ook vinden we het belangrijk dat onze medewerkers met
Nadere informatieSeksuele vorming: gave (op-)gave
Seksuele vorming: gave (op-)gave De Wegwijzer Oosterwolde, 28 januari 2016 Mieneke Aalberts-Vergunst Programma Introductie Stellingen De wereld om ons heen Onze opvoeding Seksualiteit Het Bijbelse beeld
Nadere informatieIntimiteit, seksuele ontwikkeling en beleving bij kinderen (0-18 jr) met een (chronische) aandoening
Intimiteit, seksuele ontwikkeling en beleving bij kinderen (0-18 jr) met een (chronische) aandoening De seksuele ontwikkeling van een kind begint al vroeg in het prille leven en loopt eigenlijk door de
Nadere informatieSexual Education for Adults with Disabilities
Sexual Education for Adults with Disabilities Tool 3 De inhoud en vormgeving van het kaartspel per thema The European Commission support for the production of this publication does not constitute an endorsement
Nadere informatieSamen maken wij het verschil!
Samen maken wij het verschil! Biest 43 6001 AP Weert T 0495 456 491 F 0495 456 499 www.landvanhorne.nl WAAR STAAN WE VOOR EN WAAR GAAN WE VOOR? inhoud onze identiteit 4 onze zorgvisie 6 onze kernwaarden
Nadere informatieDe Gedragscode Zwembranche
De Gedragscode Zwembranche De omgang tussen zwembadmedewerkers en bezoekers en zwemleerlingen laat zich niet tot in detail regelen. Zeker niet wanneer lichamelijk contact nodig is in de vorm van instructie,
Nadere informatieFunctie en taakomschrijving vertrouwenspersoon VEILIG SPORTKLIMAAT
Functie en taakomschrijving vertrouwenspersoon VEILIG SPORTKLIMAAT Taak/ functiebeschrijving vertrouwenspersoon versie 01 datum 22-01-2016 Pagina 1 of 8 Inhoudsopgave 1 Inleiding 2 Doel van aanstelling
Nadere informatieGedragscode medewerkers Moviera
Gedragscode medewerkers Moviera Deze gedragscode is een nadere invulling van de wettelijke bepalingen betreffende ongewenst gedrag en van artikel 1.6.3. van de CAO Welzijn & Maatschappelijke Dienstverlening.
Nadere informatieGEDRAGSCODE. Utrecht, november 2015 MNN
GEDRAGSCODE Utrecht, november 2015 MNN Gedragscode Mentorschap Nederland 2015 Inleiding Het mentorschap is bedoeld om mensen, die niet zelf hun belangen kunnen waarnemen, te steunen en -met respect voor
Nadere informatieAan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG
1 > Retouradres Postbus 20301 2500 EH Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Turfmarkt 147 2511 DP Den Haag Postbus 20301 2500 EH Den Haag www.rijksoverheid.nl/venj
Nadere informatieProtocol machtsmisbruik / meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling
geweld en kindermishandeling Doelgroep: Directies, leerkrachten en interne contactpersonen in primair onderwijs In deze protocollen beperken we ons tot een korte beschrijving van de taken die de interne
Nadere informatiePreventiebeleid SMHC laatste aanpassing 14 september 2015
Preventiebeleid SMHC laatste aanpassing 14 september 2015 SMHC Sneek wil een veilige vereniging zijn, waar iedereen met plezier bezig is met haar of zijn sport: hockeyen. Mede naar aanleiding van een aantal
Nadere informatieTKM Online, april 2012
TKM- enquête onder ruim 1.400 professionals Het zwarte gat na een melding Marie-José Linders voor Tijdschrift Kindermishandeling 'Je ziet niet hoe het verder gaat met een kind. Wat gebeurt er? Wat doen
Nadere informatieVeiligheid van kinderen preventie seksueel misbruik
Veiligheid van kinderen preventie seksueel misbruik Even voorstellen Marijke Lammers, MOVISIE Adviseur, trainer en auteur bejegeningsvraagstukken en preventie & aanpak seksueel en huiselijk geweld. Veel
Nadere informatieSCHOOLVEILIGHEIDSPLAN MONTESSORISCHOOL ELZENEIND
SCHOOLVEILIGHEIDSPLAN MONTESSORISCHOOL ELZENEIND Inhoudsopgave Inleiding Onderzoek Visie schoolveiligheidsplan Montessorischool Elzeneind Doelstelling beleidsplan Preventief beleid Curatief beleid Registratie
Nadere informatieInterviews: - interview: vragen gast - vragen pleeggezin - vragen aan begeleider van Open Thuis - Interview met de dienst VMG :
Bijlage Interviews: - interview: vragen gast - vragen pleeggezin - vragen aan begeleider van Open Thuis - Interview met de dienst VMG : Interview: vragen gast : Levensgeschiedenis: Zie dossier Hoe vind
Nadere informatieKLACHTENREGELING BERG EN BOSCHSCHOOL
KLACHTENREGELING BERG EN BOSCHSCHOOL Klachtenregeling Berg en Boschschool - april 2015 1 1 Inleiding In artikel 3 van de Arbowet is opgenomen dat het bevoegd gezag beleid betreffende preventie en bestrijding
Nadere informatieGedragscode Raad & Daad Den Haag
Gedragscode Raad & Daad Den Haag Inleiding Wij willen graag dat de cliënten aan wie Raad & Daad Den Haag thuiszorg verleent, daarover tevreden zijn. Ook vinden we het belangrijk dat onze medewerkers met
Nadere informatieProtocol Ongewenst Gedrag. Richtlijnen bij ongewenst gedrag binnen Badmintonvereniging Conquesto
Protocol Ongewenst Gedrag Richtlijnen bij ongewenst gedrag binnen Badmintonvereniging Conquesto 0 Inhoud Inhoud... 1 Intro... 2 Ongewenst gedrag... 2 Ongewenste intimiteiten... 2 Uitgangspunten / Gedragscode...
Nadere informatieHeeft u kennis genomen van het artikel 'GGD moet stoppen met seksvragen aan 13-jarigen' in het algemeen Dagblad van 18 februari 2014?
VVD-fractie Harderwijk C. Van der Wal-Zeggeling p/a Spiekerweg 9 3849 PT HARDERWIJK datum: ons kenmerk: uw brief van: uw kenmerk: onderwerp: 17 april 2014 U14.002313 Beantwoording van schriftelijke vragen
Nadere informatiede jeugd is onze toekomst
de jeugd is onze toekomst vereniging van groninger gemeenten Bestuursakkoord Jeugd 2008-2012 In veel Groninger gemeenten zijn er kinderen met problemen. En daarvan krijgen er te veel op dit moment niet
Nadere informatieGedragscode. De doelen van de gedragscode zijn:
Gedragscode Wij willen graag dat cliënten aan wie NovaFarm-Grip haar zorg- en dienstverlening aanbiedt, daarover tevreden zijn. Ook vinden wij het belangrijk dat onze medewerkers met plezier hun werk doen.
Nadere informatiePESTPROTOCOL (versie april 2014)
PESTPROTOCOL (versie april 2014) Op de Lispeltuut willen wij de kinderen een veilige leeromgeving bieden. Kinderen moeten zich op een prettige en positieve manier kunnen ontwikkelen. Een gevoel van veiligheid
Nadere informatieBELEIDSPLAN SEKSULE INTIMIDATIE (VOG)
BELEIDSPLAN SEKSULE INTIMIDATIE (VOG) JUNI 2016 Inleiding Binnen de Vereniging Gehandicapte Wintersporters (VGW) willen we zo goed mogelijk zorgen dat de activiteiten van de vereniging in een veilige omgeving
Nadere informatieFunctie en taakomschrijving Vertrouwenspersoon
Functie en taakomschrijving Vertrouwenspersoon TV Beekhuizen Sabine Gobardhan 06-41 37 47 14 vertrouwenspersoon@tvbeekhuizen.nl Inhoudsopgave 1 Inleiding 2 Doel van aanstelling van een vertrouwenscontactpersoon
Nadere informatieGedragscode CMWW. Met elkaar, voor elkaar. versie
Gedragscode CMWW Met elkaar, voor elkaar versie 2018.1 1 Inhoud Gedragscode CMWW... 3 Artikel 1: Definities:... 3 Artikel 2: Doel en uitgangspunt:... 3 Artikel 3: Status en reikwijdte van de gedragscode...
Nadere informatieProtocol Vertrouwenscommissie RC Zwolle 2016
1 Inhoud 1. Vertrouwenscommissie RC Zwolle... 3 2. Geheimhouding... 3 3. Wanneer inschakelen vertrouwenscommissie?... 4 4. Verklaring Omtrent Gedrag (VOG)... 5 5. Bijlagen... 6 Bijlage 1. Gedragsregels
Nadere informatie