Jaarverslag 2012 Stichting Jeugdformaat De Jutters Combinatie (JJC) maart 2013
Inleiding Voor u ligt het jaarverslag 2012 van Stichting Jeugdformaat De Jutters Combinatie (JJC). Hierin blikken we terug op een dynamisch jaar en kijken we vooruit naar wat ons te wachten staat. Er is veel gebeurd in 2012 dat voor 2013 belangrijke veranderingen inhoudt en daarbij komt, met name door overheidsmaatregelen, een toename van de aan de financiering verbonden risico s. In 2012 nam JJC afscheid van directeur Hetty Goedvolk, zij werd opgevolgd door waarnemend directeur Dick de Koning. In december trad Tjitske Koopmans aan als nieuwe directeur van JJC. Eén van haar eerste bezigheden betrof het afronden van de nieuwe behandelvisie. De nieuwe behandelvisie gaat specifieker in op het verwezenlijken van een toekomstperspectief dat past bij de individuele jongere en geeft meer handen en voeten aan de integratie van orthopedagogiek en psychiatrie in het zorgaanbod van JJC. Begin 2013 is deze behandelvisie vastgesteld. Eind 2012 werd duidelijk dat de bedrijfsvoering geoptimaliseerd moest worden om beter in control te komen en dat er maatregelen nodig zijn om JJC weer financieel gezond te maken. Een herziening van de prioriteiten in het jaarplan 2013 en herziening van de begroting 2013 zijn daarom noodzakelijk. De medewerkers van JJC hebben zich in deze omstandigheden goed staande gehouden, zowel in de dagelijkse gang van zaken als in de intensieve veranderprojecten die het hele jaar doorgingen. Dankzij hen werden belangrijke successen geboekt. De observatie- en diagnostiekafdeling Bragi werd in de eerste helft van 2012 opgebouwd en vervult sindsdien een belangrijke functie voor jongeren die instromen bij JJC. In vier tot maximaal zes weken wordt hier onderzocht en afgestemd met de jongere en zijn/haar ouders wat het toekomstperspectief van de jongere is en welk zorgtraject daarbij het beste past. Door de aansluiting met instroomklas Freya (Midgaard college Horizon) wordt bovendien voorzien in een goede samenwerking met het interne onderwijs. Ook in de trajectzorg werden grote stappen gezet. Het formaliseren van zorgtrajecten tussen JJC, Jeugdformaat en De Jutters leidde tot een eerste pilot trajectzorg die zich met name richtte op het verwezenlijken van zorgtrajecten voor jongeren uit de regio Haaglanden. De zorgtrajecten waarin jongeren met systeemtherapie (Multi Dimensionele Familie Therapie) naar huis terugkeren werden daarna volgens hetzelfde model ingericht. Deze ontwikkelingen maken dat JJC de toetsing van het kwaliteitskader voor trajectzorg met vertrouwen tegemoet ziet. In mei 2013 wordt deze door de Inspectie Jeugdzorg uitgevoerd. In 2012 werd JJC positief beoordeeld in meerdere externe onderzoeken. Toetsing van het kwaliteitsmanagement en de psychosociale arbeidsbelasting werd positief afgesloten en ook de hertoets van het leefklimaat op de afdelingen van JJC leverde een goed resultaat op. Dit was mogelijk doordat JJC voortdurend werkt aan een steviger zorgaanbod en een volwaardiger kwaliteitsmanagement, maar ook doordat JJC met andere Jeugdzorg Plus instellingen over en weer best practices uitwisselt. Zo kan JJC zich optimaal voorbereiden en kunnen medewerkers met trots over hun werk vertellen. Terugkijkend op 2012 concluderen we dat JJC veel heeft meegemaakt en stappen vooruit heeft gezet. Voor 2013 zijn er opnieuw grote uitdagingen, maar ook daarin zal JJC een weg weten te vinden. Raad van Bestuur JJC A. Venus B. Timman G.J. Lomme A.P. Cohen pagina 2 van 5
Profiel van JJC Doelgroep De doelgroep van JJC bestaat uit jongeren tussen de 12 en 18 jaar met een civielrechtelijke machtiging voor gesloten jeugdzorg, die gekenmerkt worden door veelvuldige aanraking met de jeugdhulpverlening in het verleden ten gevolge van ernstige, weerbarstige gedragsproblemen in combinatie met een psychiatrische stoornis. JJC richt zich niet alleen op deze jongeren, maar ook op hun systeem (ouders/verzorgers, familieleden, kennissen en anderen in hun sociale omgeving die van belang zijn voor de jongere). Kernactiviteiten en succescriteria De jongeren van JJC worden stapsgewijs voorbereid op een terugkeer in en deelname aan het reguliere maatschappelijke leven. De betrokkenheid van de jongere en zijn/haar netwerk, gedegen observatie en diagnostiek en heldere uitleg over functie en doel van het zorgtraject zijn daarbij van groot belang. Onderwijs, arbeidstoeleiding en dagbesteding zijn ook van wezenlijk belang. Zowel tijdens het verblijf bij JJC, maar ook daarna. Door trajectzorg is het mogelijk om de aansluiting tussen de Jeugdzorg Plus, de (residentiële of ambulante) vervolgzorg en de thuissituatie zo goed mogelijk te laten verlopen. JJC zorgt voor kortdurende ondersteuning aan jongeren die op hun nieuwe verblijfplaats dreigen terug te vallen, maar ook door de effectmeting van de behandeling na het gesloten verblijf voort te zetten. Zo worden jongeren en hun netwerk langdurig gevolgd en is het mogelijk hun in een latere fase van het zorgtraject nog bij te staan. De kernactiviteiten van JJC zijn geformuleerd op basis van vier hoofdthema s: opvoeding, onderwijs, behandeling en bescherming. De succescriteria hiervoor zijn: De jongere en zijn/haar netwerk voelen zich beschermd, ondersteund en veilig, zodat zij eigen verantwoordelijkheid kunnen nemen voor actieve participatie in het behandelproces. Voor jongeren en zijn/haar netwerk is helder wat het perspectief is en welke doelen en verantwoordelijkheden daarbij horen. Diagnosestelling en risicotaxatie zijn tijdig en adequaat. JJC en het Midgaard college (interne school) werken vanuit een gezamenlijke behandelvisie en samenhangende methodiek. Afspraken over trajectzorg zorgen ervoor dat JJC een doelgroep heeft die baat heeft bij behandeling van JJC, of bij het geïntegreerde aanbod van orthopedagogiek en psychiatrie. Medewerkers van JJC zijn actueel geschoold en voldoen aan het functie- en competentieprofiel van hun discipline. Het kwaliteitsmanagementsysteem levert managementinformatie die ondersteunend is aan een optimale invulling van het primaire proces, kritieke secundaire processen en projectmatige verbetertrajecten waarin JJC participeert. Zorginhoudelijke organisatiestructuur Het regionale plaatsingscoördinatie van Bureau Jeugdzorg zorgt voor plaatsing van jongeren bij JJC via het intaketeam JJC. Jongeren worden opgenomen op de opname- en diagnostiekafdeling Bragi, of op afdeling Skadi waar alleen meisjes met specifieke meidenproblematiek worden opgenomen (bijvoorbeeld omtrent loverboys). Een gestructureerde observatie en diagnostiek van vier weken resulteert in een trajectplan voor de jongere en zijn/haar netwerk. Op een andere afdeling werkt de jongere dan aan de hand van het sociaal competentiemodel als basismethodiek toe naar zijn/haar toekomstperspectief. Hierin is specifieke aandacht voor een onderwijstraject, arbeidstoeleiding en dagbesteding. Het afgelopen jaar is hard gewerkt aan een multidisciplinaire aanpak waarvan het Midgaard college als interne school, Jeugdformaat als open residentiële zorgaanbieder en De Jutters als aanbieder van psychiatrische zorg een integraal onderdeel zijn. Daarnaast is regionale differentiatie in de Jeugdzorg Plus tot stand gekomen, zodat jongeren worden toegeleid naar de instelling die hen het beste kan helpen met het verwezenlijken van hun toekomstperspectief. JJC richt zich in dat kader specifiek op jongeren met een combinatie van orthopedagogische en psychiatrische problematiek. Om deze verdeling in de praktijk te brengen zijn tevens afspraken gemaakt met de regionale Bureaus Jeugdzorg. pagina 3 van 5
De omgeving JJC hanteert het principe dat zorg zo dicht mogelijk bij huis dient plaats te vinden. In dat kader verleent JJC regionale zorg in het zorggebied Zuid-West (Zuid-Holland, stadsregio s Rotterdam en Haaglanden Onderwijs Onderwijs is een belangrijk element tijdens de behandeling. JJC werkt samen met het Midgaard college (Horizon) aan het verwezenlijken van een intern onderwijsaanbod. Het Midgaard college zorgt ook voor de aansluiting tussen het interne onderwijs en het vervolgonderwijs na de geslotenheid. JJC en het Midgaard college willen behandeling en onderwijs optimaal integreren, zodat er in de praktijk sprake is van één jongere één plan. Er is samenhang in werkprocessen met de volgende uitgangspunten: Er is één behandelvisie met een daarop gebaseerd samenhangend leefklimaat, behandelklimaat en didactisch klimaat. Er is één trajectplan en behandelcyclus. Er is een samenhangend kwaliteitsmanagementsysteem. Er is samenhangend beleid en afstemming met ketenpartners. Jeugdzorgketenpartners Integratie van orthopedagogiek en psychiatrie JJC werkt samen met De Jutters en Jeugdformaat ten behoeve van het integrale zorgaanbod van orthopedagogiek en psychiatrie. In het verlengde hiervan is een samenwerking met Brijder opgezet voor de aanpak van ernstige verslavingsproblematiek bij jongeren die bij JJC verblijven en behandeld worden. Passende zorg zo dicht mogelijk bij huis JJC werkte in 2012 samen met de regionale Jeugdzorg Plus -aanbieders Horizon (gefuseerd met Avenier) en Pluryn om een regionaal dekkend zorgaanbod voor jongeren met een machtiging gesloten jeugdzorg te verwezenlijken. Per januari 2013 is Schakenbosch geopend voor opname voor jongeren met een laag IQ, waardoor het zorgaanbod in zorggebied Zuid-West gecompleteerd is. De regionale plaatsingscoördinatie vanuit de Bureaus Jeugdzorg realiseert dat zo min mogelijk herselecties tussen de zorgaanbieders plaatsvinden, door direct naar de juiste Jeugdzorg Plus -aanbieder te plaatsen. Adviezen en klachten van cliënten JJC heeft een cliëntvertrouwenspersoon vanuit het Advies- en Klachtenbureau Jeugdzorg (AKJ) die onafhankelijk opereert binnen de instelling. Deze brengt eenmaal per jaar een jaarverslag uit over JJC op basis waarvan verbetermaatregelen getroffen worden. De vertrouwenspersoon communiceert direct met het lijnmanagement en de directie wanneer dat gezien de aard en ernst van een klacht noodzakelijk is. JJC is daarnaast aangesloten bij de provinciale klachtencommissie voor het behandelen van klachten die niet met de medewerkers van JJC zelf en/of met behulp van de vertrouwenspersoon opgelost worden. Kwaliteit van zorg Inrichting van de observatie en diagnostiekafdeling De combinatie van gedragsproblematiek en psychiatrische klachten van jongeren die bij JJC worden opgenomen maakt dat gestructureerde observatie en diagnostiek van groot belang is. In 2012 is afdeling Bragi verbouwd tot observatie- en diagnostiekafdeling. Hier wordt geconcentreerd op een risicotaxatie van de (on-)veiligheid van de jongere voor zichzelf en zijn/haar netwerk en de behandelbehoefte van de jongere wordt hier in kaart gebracht. Hier wordt ook rekening gehouden met de grotere mate van geslotenheid die jongeren aan het begin van hun verblijf vaak nodig hebben. De kamerdeuren bij Bragi kunnen op slot. Dit is bij andere afdelingen van JJC niet het geval. Ketenafspraken over trajectzorg op maat Een van de speerpunten uit het Streefbeeld Jeugdzorg Plus is het verwezenlijken van trajectzorg. JJC is gestart met een verbeterslag in de uitvoering van trajecten conform het beleidskader van het ministerie van VWS en de businesscase trajectzorg die op basis hiervan werd geschreven door JJC. pagina 4 van 5
Er zijn bindende afspraken gemaakt met Jeugdformaat en De Jutters omtrent uitstroom van JJC naar open residentiële voorzieningen (Jeugdformaat) en therapievormen (De Jutters) die in deze zorgtrajecten worden geleverd als aanvulling op de behandeling en het verblijf bij JJC. Ook zijn de zorgtrajecten waarbij jongeren met ondersteuning van systeemtherapie (MDFT) uitstromen naar een thuissituatie geformaliseerd. Effectmeting van de zorg Monitor Jeugdzorg Plus De monitor Jeugdzorg Plus is landelijk ingevoerd bij de Jeugdzorg Plus instellingen om beter inzicht te krijgen in de resultaten van de behandeling. Deze bestaat uit een aantal wetenschappelijk onderbouwde vragenlijsten die verdeeld over drie meetmomenten tijdens en na het verblijf in de geslotenheid worden afgenomen bij cliënten. In overleg met De Jutters en het Midgaard college is een klein aantal vragenlijsten toegevoegd voor cliënten van JJC, die gekoppeld zijn aan de meetmomenten in de monitor. Met Jeugdformaat wordt eenzelfde afstemming in 2013 afgerond. Ook het onderzoek naar de behandelresultaten van MDFT is gekoppeld aan de meetmomenten van de monitor Jeugdzorg Plus. Leefklimaatonderzoek JJC heeft ook in 2012 deelgenomen aan het landelijke leefklimaatonderzoek waarin gekeken wordt naar de ontwikkeling van jongeren tijdens hun verblijf in een jeugdzorginstelling en welke invloed het leefklimaat op de groep hierop heeft. Het onderzoek wordt uitgevoerd door de Universiteit van Amsterdam en Hogeschool Leiden. De resultaten worden in het eerste kwartaal van 2013 bekend. Verminderen van incidenten en afzonderingen De incidentenanalyse van JJC is doorontwikkeld tot een analyse op teamniveau. Binnen dit kader wordt een specifiek thema gekozen. Voor 2012 was dit het bepalen van specifieke doelgroepen binnen JJC die bovengemiddeld veel agressie-incidenten veroorzaken. Van deze doelgroepen is een profiel gemaakt, zodat in 2013 verder onderzoek kan plaatsvinden en waar nodig specifieke behandelinterventies voor deze doelgroepen ingezet kunnen worden. Daarnaast is in 2012 ingezet op vermindering van het aantal incidenten door verbeterslagen te maken van vernieuwde definities conform landelijke afspraken in de Jeugdzorg Plus tot het organiseren van deskundigheidsbevordering voor medewerkers over het voorkomen van- en omgaan met agressieincidenten. De uiteindelijke daling van het aantal incidenten bedraagt 14%. Hertoetsing leefklimaat Het leefklimaat bij JJC werd nogmaals onderzocht door de Inspectie Jeugdzorg. De inspectie constateerde dat JJC goed zorgt voor een passende dagbesteding en dagstructuur voor de jongeren die er verblijven en behandeld worden. Psychosociale arbeidsbelasting De Inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft in mei de psychosociale arbeidsbelasting bij medewerkers van JJC getoetst. De inspectie was in het algemeen positief over het staande beleid bij JJC en de wijze waarop hieraan uitvoering gegeven, maar was kritisch over kwaliteit van de in 2010 (RIE) en 2011 (MTO) uitgevoerde 0-meting van de werkdruk. Naar aanleiding van de toets heeft JJC een andere partij voor uitvoering van de RIE en het MTO ingeschakeld en zijn enkele wijzigingen in de arbocommissie doorgevoerd. Halfjaarlijkse evaluatie van het kwaliteitsmanagement Lloyds Register Quality Assurance Limited (LRQA) komt elk half jaar bij JJC voor een tussentijdse controle ten behoeve van het HKZ certificaat. Na de certificatie in februari kwam LRQA in oktober opnieuw een audit uitvoeren. Er werd één verbetersuggestie gedaan omtrent het aantal brandoefeningen met evacuatie van jongeren, voor het overige voldeed JJC aan alle kwaliteitseisen van het HKZ schema Jeugdzorg 2010. pagina 5 van 5