Gevalsbespreking 39-jarige vrouw. migraine zonder aura vanaf de menarche. progressieve toename in hoofdpijn frekwentie sedert 1 jaar

Vergelijkbare documenten
Standpunt Nederlandse Hoofdpijn Vereniging (NHV) inzake de behandeling van Chronische Migraine met Botuline Toxine (BT)

Nieuwe migraine medicatie vanuit de CGRP hoek

Disclosures. GON-blokkades: Uitvoering en effect bij clusterhoofdpijn. Casus. Outline. Gebruikelijke behandeling. Enquete

Voorlichtingsavond CWZ 9 juli Cluster hoofdpijn. Een bijzondere vorm van hoofdpijn. J. Poelen Neuroloog CWZ

Paramedisch OnderzoekCentrum

Verdenking clusterhoofdpijn of andere TAC

Kinderen met hoofdpijn

Occipitale Zenuwstimulatie biedt een perspectief voor refractaire hoofdpijn.

Hoofdpijn huisartsen nascholing 10 sept 2013

Lamotrigine in bipolar depression Loos, Marcus Lambertus Maria van der

Hoofdpijn bij kinderen. THEMA dagen 2010 Drs. M.C.G. Beeren. Kinderarts H.C. Stael. Semi-arts St. Anna ziekenhuis, Geldrop

Hoe vaak komt SUNCT voor bij kinderen? SUNCT komt zelden voor op kinderleeftijd, het komt vaker voor bij volwassenen.

Migraine met aura. Migraine Tension-type headache: 1 jaar prevalentie Tension-Type Headache. flimpje 1. filmpje 2.

Hoofdpijn bij kinderen: Dokter, het is toch geen tumor? Katrien Vanrykel Symposium Kindergeneeskunde in de praktijk GZA 7 maart 2015

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Flowchart chronische hoofdpijn. 1)Medicatie afhankelijkehoofdpijn (MAH) 2)Chronische migraine (CM) 3)Hemicrania continua (HC)

OLIJFdag 3 oktober 2015

Hoofdpijn Blijf er niet mee lopen. Rob Bernsen en Marian van Zagten, neurologen Namens overige leden Multidisciplinaire Hoofdpijnpoli

Oorzaken en diagnose

Significante Fase III Studies in de Oncologie Wat betekent dit voor de practicus?

Nieuwe ontwikkeling in migrainepreventie

Verschillende soorten hoofdpijn

Remimazolam. S.J.A. van Bilsen

Aanknopingspunten vanuit de pathosfysiologie van migraine. Verklaringsmodel voor de behandeling. Opzet onderzoek en resultaten van de pilotstudie

Wat doet u? Thuisbehandeling longembolie is nu al veilig. Start behandeling in het ziekenhuis. Na 1 dag naar huis. Na 2 dagen naar huis

Introduction Henk Schwietert

Heleen Boven Voorzitter HNN Eerste lijn, manueeltherapeut Tweede lijn, diagnostisch fysiotherapeut hoofdpijncentrum MZH Lid werkgroep Hoofdpijn

Klinische implicaties van de EVOLVE studie

5-jaars Follow-up van de FAME studie

Nederlandse samenvatting. Chapter 11

Back to lipids lange termijn effecten van sta6nes

Opvolgrapport Richtlijn voor goede medische praktijkvoering Aanpak van migraine in de huisartsenpraktijk. Gevalideerd door CEBAM in januari 2010

Clusterhoofdpijn. Een overzicht van de aktuele internationale adviezen met betrekking tot behandeling met medicijnen

Rationeel voorschrijven bij ontwikkelingsstoornissen. Pieter Hoekstra Kinder en Jeugdpsychiater UMCG en Accare

Flash: chemotherapie en allergie

Paramedisch OnderzoekCentrum

Hoofdpijn bij kinderen

Migraine. klinische gegevens pathofysiologie behandeling /ontwikkelingen. Paul Bouma

Als je hoofd je tegenwerkt

Primaire hoofdpijnsyndromen bij ouderen: epidemiologie, diagnostiek en behandeling

Post-ASCO. Behandeling van melanoom en niercelcarcinoom John Haanen

Behandelproblematiek en laatste ontwikkelingen in Hepatitis B Nationale hepatitis dag 2017

Kinderneurologie.eu. Hypnic headache.

Hoofdpijn, in het bijzonder migraine. Diagnose volgens de classificatie van de International Headache Society (IHS)

Nimodipine. Luuk van den Bersselaar, ANIOS IC April 2019

Is de behandeling van lage rugklachten door middel van tractie evidence based? Dr Peter Verspeelt Fysische geneeskunde en revalidatie 24 oktober 2015

Landelijk Diabetes Congres 2016

Op zoek naar nieuwe behandelingen tegen Alzheimer; De Amsterdamse benadering

Inhoud. Voorwoord Verschillende soorten hoofdpijn Epidemiologie 19

Wat is clusterhoofdpijn

Trigeminusneuralgie Multidisciplinaire aanpak en behandeling

Studie type Populatie Patiënten kenmerken Interventie Controle Dataverzameling

Wat is de beste behandeling voor een medicatieovergebruikshoofdpijn?

Symptomen bij hoofdpijn

Bent u gemotiveerd? L.E.J. Gerretsen Studentnummer: Eerste begeleider: prof. dr. L. Lechner Tweede begeleider: Dr. A.

Myopie Controle Centrum Rotterdam. Jan Roelof Polling

Het syndroom van Klinefelter: Screening en opvolging van metabole afwijkingen. David Unuane Endocrinologie Klinefelter Kliniek

Depressie behandeling: additie en augmentatie strategieën. Leo Timmerman Opleider psychiatrie GGZ Drenthe

Functioneren van een Kind met Autisme. M.I. Willems. Open Universiteit

Aurasymptomen bij clusterhoofdpijn

CATCH-studie. Cocaine Addiction Treatments to improve Control and reduce Harm (CATCH)

Chemotherapie en stolling

Marlies Peters. Workshop Vermoeidheid

Agenda: Rotary Industry Group

Behandeling van het acute herseninfarct

RICHTLIJNEN DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING CHRONISCH RECIDIVERENDE HOOFDPIJN ZONDER NEUROLOGISCHE AFWIJKINGEN 1 ste herziening, 2007

Work related road safety trends and analysis in Belgium. PRAISE Madrid - October 1, 2015

Welke behandeling voor obese type 2 patiënten? Gewoon insuline?

Migrainemiddelen. Opbouw Aanvalsmiddelen sumatriptan overige triptanen. Profylactica. Nieuwe ontwikkelingen. Geurt van den Brink

Opioiden en medicinale cannabis voor chronische pijn: alle problemen opgelost?? Jan Van Zundert / Anesthesiologie-MPC ZOL

Lichamelijke factoren als voorspeller voor psychisch. en lichamelijk herstel bij anorexia nervosa. Physical factors as predictors of psychological and

LTA Hartfalen, perspectief vanuit de huisarts

Nonrespons en ernstige klachten bij OCD: richtlijnen herzien? Else de Haan PhD Lidewij Wolters PhD Amsterdam, the Netherlands

Samenvatting richtlijn Diagnostiek en behandeling chronisch recidiverende hoofdpijn zonder neurologische afwijkingen

Op 2 november 2010 is het volgende advies (A10.099) gegeven.

Thursday, March 29, 2018

Dissectie van de A. carotis door een stomp trauma. Fanny Vuik Keuze Coassistent IC

Farmacotherapeutische behandelmogelijkheden bij alcoholafhankelijkheid. Dr. De Mulder Psychiater-PsychotherapeutePAAZ H.-Hartziekenhuis Lier

de hoofdpijn van kinderen Onno Graafland, kinderarts Pjotr Carbaat, neuroloog Albert Schweitzer ziekenhuis Dordrecht

Bloeddruk en CV risico. Bert-Jan van den Born Vasculaire geneeskunde AMC

INVLOED VAN CHRONISCHE PIJN OP ERVAREN SOCIALE STEUN. De Invloed van Chronische Pijn en de Modererende Invloed van Geslacht op de Ervaren

Acute pijntherapie voor de geriatrische patiënt

Summary 136

Pien de Haas en John de Klerk nucleair geneeskundigen Meander Medisch Centrum Amersfoort. 2e Mammacongres 28 januari 2011 Harderwijk

Pijn na CVA. Erik Scherder Afdeling Klinische Neuropsychologie Vrije Universiteit Amsterdam

01 07 SEPT MIGRAINE IS MEER DAN HOOFDPIJN. Adviseer uw klanten.

Behandeleffecten. in Forensisch Psychiatrisch Center de Rooyse Wissel. Treatment effects in. Forensic Psychiatric Centre de Rooyse Wissel

Gendersensitief basaal onderzoek: zoeken naar een oplossing voor migraine. Dr. A. Maassen van den Brink Erasmus MC Rotterdam

Chronische migraine. Afdeling neurologie

Whiplash en duizeligheid: een paar apart Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp

Train uw Brein: Cognitieve Training als een behandeling voor depressie. Marie-Anne Vanderhasselt

Migraine Contact. Officiële tijdschrift van de Belgian Headache Society Zesmaandelijks tijdschrift Nr. 2 - januari 2002 Afgiftekantoor Brussel X

25 jaar whiplash in Nederland

Migraine Contact. Headache Update First announcement. De nieuwe internationale classificatie van hoofdpijn Medication-overuse headache

summary background studies on Melatonin

Zelfmanagementondersteuning of regelmatige controles bij COPD patiënten in de huisartspraktijk? Een gerandomiseerd gecontroleerd experiment

Update PCSK9 trials. Vascular Rounds MUMC

Alcohol policy in Belgium: recent developments

Cover Page. Author: Smelt, Antonette Title: Treatment of migraine : from clinical trial to general practice Issue Date:

Transcriptie:

Therapie in neurologie: hoofdpijn Gevalsbespreking 39-jarige vrouw migraine zonder aura vanaf de menarche voorgeschiedenis: depressie middelengebruik: geen Dr.L.Herroelen dienst neurologie Pentalfa - 13 maart 2014 progressieve toename in hoofdpijn frekwentie sedert 1 jaar dagelijkse hoofdpijn sedert drie maanden medicatiegebruik: 2 dagen per week paracetamol / paracetamol codeïne / zolmitriptan Hoofdpijnkarakteristieken 1. Aanhoudende hoofdpijn: - matige intensiteit - holocraniele lokalisatie - drukkende kwaliteit 2. Twee aanvallen per week: - hevige intensiteit - hemicraniele lokalisatie - drukkende kwaliteit - begeleidende fotofobie, sonofobie - ipsilaterale lacrimatie normaal neurologisch onderzoek normale biologische parameters MR scan van de hersenen: normaal onderzoek Uw diagnose? 1.chronische dagelijkse hoofdpijn 2. chronische spanningshoofdpijn 3. chronische migraine zonder aura 4. migraine zonder aura in combinatie met hoofdpijn van het spanningstype Stem via http://app.pentalfa.be # stemmen: 1

1. ICHD-II. Cephalalgia 2005;25:460 465. 1. ICHD 2006 Headache Classification Committee of the International Headache Society. Olesen J et al. Cephalalgia 2006;26:742 746. 18/03/2014 Klassificatie van de meest frekwente primaire hoofdpijnvormen frekwentie Chronisch (15+ dagen/m) Episodisch (<15 Duur dagen/m) Lang (4+ uur) Chronisch / lange duur Episodisch / lange duur - chronische migraine - episodische migraine - chronische spanningshoofdpijn - episodische spanningshoofdpijn - New daily persistent headache - Hemicrania continua Klassifikatie van chronische migraine: de ICHD 2004 criteria 1 Chronische migraine: gereviseerde ICHD-II 2006 criteria Kort (<4 uur) Chronisch / korte duur Episodisch / korte duur - chronische clusterhoofdpijn - episodische clusterhoofdpijn - chronische paroxysmale hemicranie - episodische paroxysmale hemicranie - SUNCT SUNCT = short-lasting, unilateral, neuralgiform headache attacks with conjunctival injection and tearing. Behandeling van chronische migraine 1. Hygienische maatregelen: ingrijpen op 1. gebrek aan beweging 2. alcohol/caffeine overconsumptie 3. Onregelmatige maaltijden. 4. Slaap (zowel teveel als te weinig) 5. Tabagisme Behandeling van chronische migraine 2. Comorbiditeit behandelen: 1 angst/depressie 2. obesitas 3. OSAS 3. Profylaxe: 4. Acute therapie Preventieve behandeling van chronische migraine: algemene beginselen Profylaxe kan het aantal migraine hoofdpijndagen, en de ernst en de invaliditeit ervan reduceren. Geneesmiddel selecteren in functie van comorbiditeit Combinatie van profylactica kan noodzakelijk zijn. 2

Yurekli et al. J Headache Pain (2008) 9:37 41 prospectief, gerandomiseerd, dubbelblind placebo- gecontroleerde studie. CM patienten: n=29 (17 Vpa, 12 placebo). Vpa én Pcb: reductie in gemiddelde en maximale hoofdpijnintensiteit. Reductie in aantal hoofdpijndagen per maand: Vpa 22.05 ± 6.6 5.2 ± 5.0 Pcb 22.30 ± 6.9 22.30 ± 6.4 Topiramate in the treatment of chronic migraine Silvestrini, cephalalgia 2003 Oct;23(8):820-4 Dubbelblind gerandomiseerd, pcb gecontroleerd Run-in 8 weken, 2 x 4 weken behandeling n = 14:14 50 mg topiramaat vs pcb Fase 1: 15.3 ± 7.5 vs 20.3 ± 2.8 Fase 2: 8.1 ± 1.8 vs 20.6 ± 3.4 Efficacy and safety of topiramate for the treatment of chronic migraine: a randomized, double-blind, placebo-controlled trial. Silberstein, S. D. et al. Headache 47, 170 180 (2007). N = 306 4 weken titratie, 12 weken onderhoudsdosis Topiramaat reduceert het aantal migrainedagen per maand (P=0,01) neveneffecten: 3/17 vs 1/12 ~ 17.6% vs 8.3% AE: tintelingen, maaglast, slaperigheid Utility of topiramate for the treatment of patients with chronic migraine in the presence or absence of acute medication overuse. Diener, H. C. et al. Cephalalgia 29, 1021 1027 (2009). n= 59 De meeste met medicatie-abusus Topiramaat reduceert het aantal migrainedagen per maand (P=0,02) Efficacy of Topiramate and Valproate in Chronic Migraine Bartolini et al. Clin Neuropharmacol 2005;28:277-279. Open studie bij chronische migrainepatiënten n=49 resistent aan β-blokkers/cacn blokkers. 4 w baseline, 3w titratie tot 75 mg Tpr of 750 mg Vpa. 6 drop-outs (sedatie). 50% reductie na 4w: 21 Vpa/20 Tpr. 50% reductie na 12w: 21 Vpa/21 Tpr. Cephalalgia 2003; 23:961 962. n = 52 IHS migraine: 8-24 dagen/maand (EM & CM). Resistent aan β-blokker of VPA gedurende 2-3 maanden. VPA 300-1000 mg + propranolol of nadolol toegevoegd (40-160 mg). 15% drop-out / 29% geen respons / 56% respons (17% excellente respons) 3

Blumenfeld AM et al. Lancet 2010 In press. 18/03/2014 Pascual et al. Acta Neurol Scand 2007: 115: 81 83. Nieuwe behandelingsmodaliteiten Open studie n = 58; 20 CM, 13 MOH, 18 Mwo, 7 MwA Propranolol of nadolol 1.5 maand zonder verbetering. Overschakeling naar topiramate 1.5 maand zonder verbetering. Topiramate ongewijzigd, initiële β blocker opnieuw toegevoegd Doserange: 50-200 mg / 40-80 mg. primary outcome measure: > 50% reductie in # dagen met hoofdpijn in de derde maand. > 50% verbetering ~ respons > 75% verbetering ~ excellente respons gebruik van Botulinetoxine: geregistreerd voor gebruik in de behandeling van chronische migraine occipitale zenuwstimulatie (ONS) PREEMPT I & II Phase III REsearch Evaluating Migraine Prophylaxis Therapy Totaal n = 1384. Significante reductie in aantal hoofdpijndagen per maand PREEMPT 1 23/01/2006 16/07/2008 56 centra in N-A 15 hoofdpijndagen/maand 1 dag = 4 uur continue hoofdpijn, met 50% (waarschijnlijke) migrainedagen Primaire eindpunt: mean change from baseline in frequency of headache episodes for the 28-day period ending with week 24. dosis: 155 (31 sites) - 195 U (39 sites).! 2/3 misbruik van analgetica! 40% nooit profylaxe. Injection paradigm: required dose using a fixed-site, fixed-dose paradigm Order Muscle Number of Units (U) A Corrugator 10 (5 each side) B Procerus 5 C Frontalis 20 (10 each side) D Temporalis 40 (20 each side) E Occipitalis 30 (15 each side) F Cervical paraspinal 20 (10 each side) G Trapezius 30 (15 each side) Dosing and results in these studies are specific to the formulation of BOTOX manufactured by Allergan Inc. (Irvine, CA). The Total Allergan number Ltd formulation of is units not interchangeable (U) with other botulinum toxin products and cannot be converted using a dose 155 ratio. 4

Preempt: enrolled on study n= 679 (A) primair eindpunt = aantal hoofdpijnepisodes / 28 d BOTOX: n = 341 Discontinued prior to week 24 n=45 (13.2%) PLACEBO: n = 338 Discontinued prior to week 24 n=43 (12.7%) Discontinuations due to: Adverse events: 11 (3.2%) Discontinuations due to: Adverse events: 2 (0.6%) (B) secundaire variabele = aantal hoofdpijndagen / 28 d Neveneffecten Behandeling gerelateerd: o nekpijn (5.9%) o spierzwakte (5.9%) in de onabotulinumtoxina groep. 7/2/2006 11/8/2008 66 centra < 50 N-A en 16 Eur. > 60% misbruik van analgetica. 5

Dodick DW et al. Headache 2010;50:921 936. 18/03/2014 PREEMPT 2 primary endpoint: mean change from baseline in headache day frequency. headache day frequency at baseline: 19.9 BTX vs. 19.7 PCB Pooled efficacy of BOTOX at Week 24 (primary time point) A significantly greater percentage of BOTOX -treated than placebo-treated patients had at least a 50% decrease from baseline in the frequency of headache days at all time points from week 4, up to 24 weeks (p<0.001) BOTOX Placebo Endpoint, Mean Change From Baseline (n=688) (n=696) p Value Frequency of HA days -8.4-6.6 <0.001 Frequency of migraine days -8.2-6.2 <0.001 Frequency of moderate/severe HA days -7.7-5.8 <0.001 Total cumulative HA hours on HA days -119.7-80.5 <0.001 % Patients with severe ( 60) HIT-6 score 67.6 78.2 <0.001 Total HIT-6 score -4.8-2.4 <0.001 Frequency of HA episodes -5.2-4.9 0.009 Frequency of migraine episodes -4.9-4.5 0.004 Frequency of acute HA pain medication intake (all categories) -10.1-9.4 0.247 Frequency of triptan use -3.2-2.1 <0.001 BOTOX was statistically significantly more effective than placebo in reducing mean frequency of headache days at every visit in the double-blind phase starting at the first post-treatment study visit (Week 4) DB Botuline 688 : placebo 696 OL 607 : 627 minimum 50% verbetering in hoofdpijn: 47.1% Botuline : 35,1% placebo 7% nekpijn; 3% ooglidptose (resp 2.2 en 0.3 %) Occipital nerve stimulation for the treatment of intractable chronic migraine headache: ONSTIM feasibility study Weiner & Reed (1999): occipitalis neuralgie < occipitale stimulatie. n=13 ; succes in 12 ~ chronische migraine Responders (50% verbetering): - 39% Adjustable, -6% preset 1 per dag -0% medical management Chronische migraine: conclusie Diagnose o.b.v. ICHDII-R. Levensstijl aanpassen. Comorbiditeit behandelen AE: 24 % electrodemigratie 6

Chronische migraine: conclusie Profylactica: gegevens over Tpr, VPA Tpr + propranolol (VPA + Propranolol). geen gegevens over β-blockers & CaCN-blockers. botulinetoxine / ONS Beperk acute behandeling: - simpele analgetica minder dan 15 dagen/maand - combinatie analgetica / 5-HT1 agonisten minder dan 10 dagen/maand - combinatie van verschillende klassen minder dan 10 dagen/maand. 7