Zorg ondersteunings document Basisschool Sint Antonius van Padua SintOedenrode 20142015
Ter Inleiding Kinderen ontwikkelen zich van nature. Ze zijn nieuwsgierig en willen steeds iets nieuws leren. Op school stimuleren we de kinderen en dagen ze uit om steeds iets nieuws te ontdekken. Als de ontwikkeling wat minder vanzelfsprekend verloopt, bieden we hulp. Daarom neemt de leerlingzorg een belangrijke plaats in op onze school. Dit document heeft als doel om de manier waarop wij de zorg vormgeven helder uiteen te zetten. Dit document dient als leidraad voor onszelf, maar ook ter verantwoording naar anderen, zoals ouders, bestuur en inspectie. Met de invoering van Passend onderwijs verandert ook de inrichting van de leerlingenzorg. In de loop van schooljaar 20142015 zal er een nieuwe versie van dit plan komen, tot die tijd dient dit document als basis van ons handelen. Met vriendelijke groeten, Team Basisschool St. Antonius van Padua, r.k basisschool Sint Antonius van Padua Jasmijnstraat 11a 5492 JS Nijnsel (Sint Oedenrode) Tel: 0413472091 Brin: 15CR00 Email: info@bsnijnsel.nl Internet: www.bsnijnsel.nl Pagina 2
Inhoudsopgave 1 Doelstellingen van de leerlingzorg... 4 2 De organisatie van de leerlingzorg... 4 2.1 Signalering... 4 2.2 Methodegebonden toetsen... 4 2.3 Methodeonafhankelijke toetsen... 4 2.4 Groepsbespreking... 4 3 In de praktijk... 5 3.1 Leraar in de groep... 5 3.1.1 De 1zorgroute... 5 3.1.2 Begeleidingsniveau s... 5 3.2 Intern Begeleider... 6 3.3 Deskundigen... 6 3.4 Externe begeleiding... 6 4 Extra mogelijkheden leerlingzorg... 7 4.1 Verlengde leertijd (doubleren)... 7 4.2 Speciaal Basisonderwijs en Speciaal Onderwijs... 7 4.2.1 Speciaal Basisonderwijs... 7 4.2.2 Speciaal Onderwijs... 8 4.2.3 Leerlinggebonden financiering... 8 5 Sociaalemotionele ontwikkeling... 8 6 Bijlagen... 9 6.1 Toetskalender... 9 6.2 Bijlage 2: Protocol verlengde leertijd... 10 6.3 Bijlage 3: Informatieve websites:... 10 Pagina 3
1 Doelstellingen van de leerlingzorg De leerlingzorg neemt een centrale plaat in op onze school met de volgende, aan de kerndoelen ontleende doelstellingen: Het aanbieden van een zo ononderbroken mogelijke ontwikkeling van het kind. Hierin wordt continuïteit nagestreefd door te letten op: Continuïteit in de leerstof De vakken lezen, taal en rekenen vormen de kern van ons onderwijs. Het zijn vaardigheden die de basis vormen voor elke andere ontwikkeling. Continuïteit in de ontwikkeling van het kind: Door observatie van het gedrag, het leerproces en de resultaten wordt zo goed mogelijk afgestemd op de onderwijsbehoefte van het kind. Om deze doelstelling te bereiken, is specifieke onderwijskundige kennis en vaardigheden benodigd. Daarnaast moet binnen de school aan een aantal voorwaarden worden voldaan. Deze voorwaarden vormen de inhoud van de zorgstructuur en staan in dit document beschreven. 2 De organisatie van de leerlingzorg 2.1 Signalering Om de ontwikkeling van de kinderen te volgen maken we naast methodegebonden toetsen gebruik van methodeonafhankelijke toetsen. 2.2 Methodegebonden toetsen De methodegebonden toetsen registreren of leerlingen voldoende hebben bijgeleerd van de lessen over een gedeelte van de leerstof. Veel methodes bieden extra oefenstof ten behoeve van remedial teaching. 2.3 Methodeonafhankelijke toetsen Deze toetsen hebben een landelijke normering en worden als zodanig gebruikt. Voor de kinderen uit de groepen 1 en 2 gebruiken we observatielijsten van het Gouds Ontwikkelingsvolg. Systeem voor de kleuter (GOVK) De voor de groepen 3 t/m 8 gebruikte toetsen zijn ontwikkeld door CITO. In de toetskalender treft u een overzicht aan van de toetsen. (Zie bijlage 1) 2.4 Groepsbespreking Tweemaal per jaar vindt in elke groep een groepsbespreking plaats met de interne begeleider(iber). Alle kinderen worden dan besproken. Zowel de didactische als de sociaalemotionele ontwikkeling komt aan bod. Voor de kinderen die extra zorg nodig hebben wordt een (groeps)handelingsplan opgesteld. Afhankelijk van de zorg die nodig is vindt een individuele leerlingbespreking plaats. Pagina 4
3 In de praktijk De leerlingzorg op onze school wordt door meerdere functionarissen verzorgd en geborgd. 3.1 Leraar in de groep De leraar in de groep verzorgt de dagelijkse leerlingzorg van alle leerlingen. Voor alle leerlingen in de groep worden globaal dezelfde doelen in een bepaalde periode nagestreefd. Er is sprake van een basisaanbod voor de hele groep. Sommige groepjes leerlingen ontvangen naast het basisaanbod verlengde instructie, extra leertijd of extra leerstof om de doelen voor de hele groep te bereiken. Dit model is uitgewerkt in de 1zorgroute. 3.1.1 De 1zorgroute Het uitgaanspunt van de 1zorgroute is dat het onderwijs wordt afgestemd op de onderwijsbehoefte van de kinderen, uitgaande van hun positieve kwaliteiten. De leerkracht verzamelt gegevens van de leerlingen op het gebied van kennis(toetsen) en gedrag(observatie) en noteert deze op het groepsoverzicht. Daarna worden de leerlingen geclusterd die vergelijkbare onderwijsbehoeften hebben. Er worden drie groepen gevormd op basis van de behaalde Citoscore: Aanpak 1: De groep die verlengde instructie nodig heeft (Cito niveau DE) Aanpak 2: De groep die de methode volgt. (Cito niveau BC) Aanpak 3: De groep die zelfstandig aan het werk kan (Cito niveau A) Leerlingen met een ontwikkelingsvoorsprong krijgen uitdagende activiteiten ter verdieping/verrijking aangeboden (Cito niveau A+) Leerlingen met een ontwikkelingsachterstand krijgen een eigen leerlijn aangeboden. (Cito niveau E) Het begeleiden van de kinderen wordt uitgewerkt in een groepsplan. Na een periode van vijf maanden wordt dit groepsplan geëvalueerd. Indien nodig wordt het aangepast. Als een leerling herhaald onvoldoende profiteert van het groepsplan kan in de groepsbespreking het besluit genomen worden tot aanmelding voor de leerlingbespreking met de intern begeleider. De ouders worden op de hoogte gesteld. 3.1.2 Begeleidingsniveau s Onze leerlingzorg kent vijf niveaus. Zorgniveau 1: In zorgniveau 1 zitten de kinderen die door de leerkracht onderwijs aangeboden krijgen vanuit het reguliere programma in de betreffende jaargroep. Zorgniveau 2: In zorgniveau 2 zitten de kinderen die extra instructie en/of extra oefening bij één of meerdere vakgebieden nodig hebben. De kinderen die een ontwikkelingsvoorsprong hebben, maken minder oefenstof (compacten) en krijgen extra uitdagende opdrachten. Zorgniveau 3: In zorgniveau 3 zitten de kinderen die in de groepsbespreking met de interne begeleider naar voren zijn gekomen als zorgleerling. In overleg met de ouders, leerkracht en interne begeleider wordt een handelingsplan opgesteld. Dit wordt uitgevoerd door de groepsleerkracht of intern begeleider. Zorgniveau 4: In zorgniveau 4 zitten kinderen die extra zorg krijgen na extern onderzoek. Dit onderzoek kan bijvoorbeeld worden uitgevoerd door de schoolbegeleidingsdienst (zie 3.5). Pagina 5
Op basis van het onderzoek wordt een handelingsplan opgesteld en door de leerkracht uitgevoerd. Zorgniveau 5: In zorgniveau 5 zitten de kinderen die verwezen gaan worden naar het Speciaal Basisonderwijs (zie 4.2.1) of een vorm van Speciaal Onderwijs (zie 4.2.2). Door het gebruik van de worden zorg en zorgniveaus lijkt het wellicht alsof hert vanaf niveau 2 altijd gaat om leerlingen die niet goed meekomen met de leerstof. Dit zou een verkeerde aanname zijn. Ook leerlingen die meer aankunnen dan het reguliere programma van de betreffende jaargroep (bijvoorbeeld meerbegaafde leerlingen) worden ondergebracht in zorgniveaus 2, 3 of 4 om ook voor hen een passend en uitdagend onderwijsaanbod te realiseren. Daarnaast is het van belang om te weten dat een leerling gedurende het schooljaar van zorgniveau kan wisselen. Het is dus zeker niet zo dat een kind dat eenmaal in een bepaald zorgniveau zit daar ook gedurende het hele schooljaar zal blijven. 3.2 Intern Begeleider De intern begeleider (IBer) is de algehele coördinator binnen de leerlingzorg op school. Zij stelt de toetskalender op en zorgt dat de methodeonafhankelijke toetsen op tijd worden afgenomen, geregistreerd en geïnterpreteerd. Zij houdt overzicht over de leerlingzorg aan individuele leerlingen, per groep en de hele school. Zij is ook actief betrokken bij onderwijskundige vernieuwingen en maakt deel uit van het management van de school. 3.3 Deskundigen Het beleid van de school is erop gericht alle leerlingen optimale kansen te bieden. Het is dan van groot belang, dat leraren regelmatig bijscholen en dat creatief wordt omgegaan met de beperkte middelen die in het basisonderwijs aanwezig zijn. We leren van de adviezen van de externe adviseurs. Tegelijkertijd zijn of worden de leraren opgeleid tot gespecialiseerd leraar (Master SEN 1 ) op het gebied van SVIB, dyslexie, gedrag, lichamelijke beperking en hoogbegaafdheid. Kennis of vaardigheid die we niet in huis hebben worden zo mogelijk gehuurd. 3.4 Externe begeleiding De leerlingzorg wordt ondersteund in de vorm van advisering en onderzoek. Het gaat dan om onderzoek van leerlingen met een vermoede leer of gedragsproblemen (bijv. dyslexie, leerachterstanden) of om advies aan de interne begeleider of individuele leerkrachten met betrekking tot zorgleerlingen. Na een onderzoek wordt met de interne begeleider en met de groepsleerkracht een handelingsplan opgesteld. Dit wordt binnen de groep uitgevoerd. Voor deze ondersteuning maken we gebruik van de diensten van het eigen zorgondersteuningsteam van SKOSO waar onze school deel van uitmaakt. Voor onderzoek is de schriftelijke toestemming van ouders vereist, zodat u vanaf het begin op de hoogte en erbij betrokken bent. Ook bij een eventuele verwijzing naar het speciaal onderwijs is dit ondersteuningsteam nauw betrokken. Dit kan betekenen dat keuzes gemaakt moeten worden en dat bepaalde aanvragen niet gehonoreerd kunnen worden. Sinds 1 januari 2009 zit diagnostiek en behandeling van ernstige, enkelvoudige dyslexie in het basispakket van de zorgverzekering. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met de IBer 1 Master Sen: HBOmaster Special Educational Needs Pagina 6
4 Extra mogelijkheden leerlingzorg 4.1 Verlengde leertijd (doubleren) We streven naar een ononderbroken ontwikkeling van elk kind. Zittenblijven wordt zoveel mogelijk vermeden. We houden rekening met de voortgang van het kind. Als de leerresultaten en ontwikkeling opvallend achterblijven bij de landelijke norm, wordt een doublure overwogen. Doel van het zittenblijven is dat het kind daarna de basisschool gewoon kan afmaken. We streven ernaar, een besluit te nemen in goed overleg en met instemming van de ouders,maar uiteindelijk beslist de school. Het besluit wordt onderbouwd en gemotiveerd door de leraar en de intern begeleider en de ouders worden tijdig geïnformeerd. Alleen bij hoge uitzondering kan een kind tweemaal in de schoolloopbaan doubleren. Meer informatie hiervoor staat in het protocol verlengde leertijd (zie bijlage 2). 4.2 Speciaal Basisonderwijs en Speciaal Onderwijs Als de school de zorg die het kind nodig heeft niet meer kan bieden, kan het kind doorverwezen worden naar het speciaal basisonderwijs of het speciaal onderwijs. 4.2.1 Speciaal Basisonderwijs Kinderen met een leeren/of ontwikkelingsachterstand kunnen aangemeld worden bij het Speciaal Basisonderwijs. In overleg met de ouders wordt het kind aangemeld bij de Permanente Commissie Leerlingenzorg (PCL). De PCL is de commissie die zich buigt over de toelaatbaarheid van kinderen tot het speciaal basisonderwijs. Zonder en beschikking van de PCL kan een kind niet geplaatst worden. De PCL bestaat uit de voorzitter van het samenwerkingsverband, de directeur van de speciale school voor basisonderwijs, een jeugdarts, een psycholoog/orthopedagoog, een maatschappelijk deskundige en de intern begeleider van de eigen basisschool. Procedure met betrekking tot aanmelding bij de PCL (aanvragen van een beschikking): Wanneer de basisschool in overleg met de ouders en de schoolbegeleidingsdienst tot de conclusie gekomen is dat verdere begeleiding op de speciale school voor het basisonderwijs de voorkeur geniet, wordt het traject als volgt ingezet: 1. De basisschool stuurt het onderwijskundig rapport naar de PCL in Veghel. 2. De ouders krijgen bericht van de PCL dat het onderwijskundig rapport ontvangen is. Zij krijgen informatie over de speciale school voor basisonderwijs en een inschrijfformulier. Tevens worden zij geïnformeerd over de toelatingsprocedure. 3. Er kan nog aanvullend onderzoek worden gedaan (medisch, maatschappelijk en/of psychologisch). 4. Na intern overleg wordt er een beschikking geformuleerd. Deze wordt besproken met de ouders en met de basisschool. 5. Als een positieve beschikking wordt afgegeven kunnen ouders hun kind aanmelden bij de school voor speciaal onderwijs De Wissel in Veghel. 6. Als de ouders een negatieve beschikking ontvangen of weigeren hun kind aan te melden na een positieve beschikking wordt in overleg met de school een passende oplossing gekozen, waarbij het belang van het kind voorop staat. Pagina 7
4.2.2 Speciaal Onderwijs Kinderen met een beperking (handicap) kunnen aangemeld worden bij het Speciaal Onderwijs. Het Speciaal Onderwijs bestaat uit vier clusters: 1. Visueel gehandicapten en blinde kinderen. 2. Dove en slechthorende kinderen en kinderen met spraak/taalmoeilijkheden. 3. Meervoudig, lichamelijk of verstandelijk gehandicapte kinderen. Langdurig zieke kinderen. 4. Kinderen met gedragstoornissen, ontwikkelingsstoornissen en psychiatrische problematiek. Voor verwijzing naar het speciaal onderwijs is een indicatie nodig van de Commissie van Indicatiestelling (CVI). Mocht een indicatie worden afgegeven, dan kan voor een rugzak of wel leerlinggebonden financiering (LGF) worden gekozen. Het kind bezoekt dan de basisschool met ondersteuning van de leerlinggebonden financiering (LGF). 4.2.3 Leerlinggebonden financiering Een LGF bestaat uit drie delen: Een bedrag voor extra personele inzet. Dit kan bijvoorbeeld worden gebruikt voor extra uren voor de leerkracht, de remedial teacher, een klassenassistent of een andere gekwalificeerde medewerker. Een combinatie is mogelijk. Een bedrag waarmee speciale leermiddelen kunnen worden aangeschaft. Ook kan het worden gebruikt om meer duidelijk te krijgen over hoe op school de leerling het beste kan worden geholpen; handelingsgericht onderzoek dus. Een bedrag voor ambulante begeleiding. Door middel van ambulante begeleiding wordt de school, de leerkracht(en) en (direct of indirect) de leerling deskundige hulp geboden. De ambulante begeleiding wordt verzorgd door een medewerker van een speciale school of van een ambulante dienst van het REC (Regionaal Expertise Centrum).Op onze school doen we er alles aan, de rugzakleerlingen optimaal te begeleiden. We maken daarbij graag gebruik van de specialisten van de speciale school. Hoewel we er als reguliere basisschool niet voor zijn ingericht en opgeleid, zoeken we creatief naar manieren om Nijnselse rugzakleerlingen in onze schoolgemeenschap op te nemen en goed onderwijs te geven in een ook voor hen veilige setting. We begeleiden de ouders bij hun keuze tussen de speciale school met alle voorzieningen, maar op afstand (Veghel Boxtel, Eindhoven) en onze Nijnselse basisschool. 5 Sociaalemotionele ontwikkeling Naast de cognitieve ontwikkeling van de leerlingen hechten wij veel waarde aan het welbevinden van de leerlingen. Wij streven naar een sfeer en veiligheid, vertrouwdheid en gemoedelijkheid. Wij zijn alert op onverdraagzaamheid, discriminatie en pesten en werken vooral aan het voorkomen daarvan. Om de sociaal emotionele ontwikkeling van de kinderen te volgen maken we gebruik van het leerlingvolgsysteem ZIEN! Bij het invullen daarvan maken we gebruik van belangrijke informatiebronnen zoals observaties van de leerkrachten en gesprekken met de kinderen en hun ouders. Aanvullend wordt in de groepen 3 t/m 8 jaarlijks een sociogram afgenomen. Het sociogram maakt de speciale relaties en verbindingen die in een groep spelen zichtbaar. Het geeft inzicht wie in het middelpunt van en wie buiten de groep staat. Met het oog op het vervolgonderwijs wordt in groep 7 de SAQI afgenomen. De School Attitude Questionnaire Internet (SAQI) is een vragenlijst die informatie geeft over hoe een leerling de school ervaart. Voor meer informatie zie document pestprotocol. Pagina 8
6 Bijlagen 6.1 Toetskalender Toets /Groep 1 2 3 4 5 6 7 8 G.O.V.K 2 Nov. Mei Taal voor Kleuters Mei Rekenen voor kleuters Mei Drieminuten toets Avi Lezen Leestechniek Leestempo Luisteren Mei Dec. Dec. Dec. Toets begrijpend lezen Spellingvaardigheid Febr. Febr. Febr. Febr. Woordenschattoets Jan. Rekenen en Wiskunde Engels Mei/ Entreetoets Mei Eindtoets Febr. NIO 3 Okt. Schoolvragenlijst Zien Okt. Okt. Okt. Okt. Okt. Okt. Schoolvragenlijst Okt. SAQI 4 Sociogram Okt. Okt. Okt. Okt. Okt. Okt. Tabel 1 2 Gouds Ontwikkelings Volgsysteem voor kleuters 3 Nederlandse Intelligentietest voor Onderwijsniveau 4 School Attitude Questionnaire Internet Pagina 9
6.2 Bijlage 2: Protocol verlengde leertijd Inleiding Kinderen ontwikkelen zich van nature. Ze zijn nieuwsgierig en willen steeds iets nieuws leren. Onze school hanteert het leerstofjaarklassensysteem. Binnen dat systeem moet het kind in een bepaalde leertijd een bepaalde hoeveelheid kennis en vaardigheden verwerven. Als school streven we een ononderbroken ontwikkeling na. Er wordt veel rekening gehouden met goede en zwakke leerlingen. Wie moeite heeft met een bepaald onderdeel krijgt extra oefenstof. Wie goed kan leren krijgt extra uitdagende opdrachten. De vakken lezen, taal en rekenen vormen de kern van ons onderwijs. Naast een evenwichtige sociaal emotionele ontwikkeling vormen zij de basis voor elke ontwikkeling. Verlengd leertijd Soms blijkt dat een kind over onvoldoende kennis en vaardigheden beschikt om verantwoord de overstap te maken naar een volgend leerjaar. Dan is het bieden van verlengde leertijd (doublereren) een optie. In de meeste gevallen zal het bieden van verlengde leertijd alleen plaats vinden in de groep 1 t/m5. Doel van de verlengde leertijd is dat het kind daarna de basisschool gewoon kan afmaken. We streven ernaar om een dergelijk besluit in goed overleg en met instemming van de ouders te laten plaatsvinden. Uiteindelijk beslist de school. Procedure In oktober bespreekt de leerkracht met de interne begeleider de ontwikkeling van elk kind. Er wordt dan ook gesproken welk handelingsplan/advies wordt uitgevoerd om de problemen te verminderen/op te heffen. In november/december deelt de leerkracht zijn/haar zorgen met de ouders. De ouders worden over het handelingsplan geïnformeerd. De school vraagt zo nodig advies aan een externe instantie. In maart wordt het handelingsplan geëvalueerd met de interne begeleider, de leerkracht en de ouders. In mei worden alle kinderen besproken met de intern begeleider. Nadat in mei/juni de CITO LOVS toetsen zijn afgenomen wordt in samenspraak met de leerkracht en de interne begeleider besloten voor welke leerlingen verlengde leertijd noodzakelijk geacht wordt. Ouders worden door middel van een gesprek door de leerkracht en de intern begeleider op de hoogte gesteld van het besluit. Er wordt ten behoeve van het leerlingdossier door de intern begeleider een schriftelijk verslag van het oudergesprek gemaakt. 6.3 Bijlage 3: Informatieve websites: www.wsnsveghel.nl www.wisselskipov.nl www.masterplandyslexie.nl www.balansdigitaal.nl www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/basisonderwijs Pagina 10