Fedora 13 ISO images naar schijf branden Hoe download je ISO images en maak je CD en DVD media Fedora Documentation Project Copyright 2010 Red Hat, Inc. and others. The text of and illustrations in this document are licensed by Red Hat under a Creative Commons Attribution Share Alike 3.0 Unported license ("CC-BY-SA"). An explanation of CC-BY-SA is available at http://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/. The original authors of this document, and Red Hat, designate the Fedora Project as the "Attribution Party" for purposes of CC-BY-SA. In accordance with CC-BY-SA, if you distribute this document or an adaptation of it, you must provide the URL for the original version. Red Hat, as the licensor of this document, waives the right to enforce, and agrees not to assert, Section 4d of CC-BY-SA to the fullest extent permitted by applicable law. Red Hat, Red Hat Enterprise Linux, the Shadowman logo, JBoss, MetaMatrix, Fedora, the Infinity Logo, and RHCE are trademarks of Red Hat, Inc., registered in the United States and other countries. For guidelines on the permitted uses of the Fedora trademarks, refer to https:// fedoraproject.org/wiki/legal:trademark_guidelines. Linux is the registered trademark of Linus Torvalds in the United States and other countries. All other trademarks are the property of their respective owners. Samenvatting Hoe download je ISO images en maak je CD en DVD media 1. Inleiding... 2 2. Downloaden... 2 2.1. CD of DVD kiezen... 2 2.2. De ISO-bestanden kiezen... 3 3. Valideren van de bestanden... 3 3.1. Validatie in de grafische omgeving van Windows... 4 3.2. Validatie op de commando-regel van Windows... 4 3.3. Validatie met Mac OS X... 5 3.4. Validatie met Linux... 5 1
ISO images naar schijf branden 4. Branden... 5 4.1. Schijven branden met Windows besturingssystemen... 6 4.2. Schijven branden met Mac OS X... 7 4.3. Schijven branden met Linux... 8 5. Volgende stappen... 8 6. We hebben terugkoppeling nodig!... 9 A. Herzieningsgeschiedenis 9 1. Inleiding Het Fedora Project verspreidt Fedora in de vorm van ISO image bestanden die je kunt downloaden van het Internet. Je kunt deze ISO image bestanden overbrengen, of branden naar een lege CD of DVD en daarna deze schijf gebruiken om Fedora te installeren op een computer. Dit document laat je zien hoe je deze image bestanden kunt downloaden en branden op een schijf met gebruik van een paar gewone gereedschappen. Dit document neemt aan dat je geen ervaring hebt met Linux. Software van derden Het Fedora Project ondersteunt alleen software dat onderdeel is van de Fedora distributie Andere software genoemd in dit artikel is bedoeld om de gebruiker in de juiste richting te sturen. Het Fedora Project is niet verantwoordelijk voor, noch onderschrijft deze software pakketten, en hun gebruik is hier slechts beschreven voor het gemak van de lezer. Dit is niet bedoeld om een complete gids te zijn voor het branden van ISO's op elk operating systeem. 2. Downloaden De ISO bestanden zijn groot, dus het kan een hele tijd duren om ze te downloaden, zeker als je een in-bel-verbinding hebt. Als je een langzame verbinding met het Internet hebt, overweeg dan een download-beheerder te gebruiken. Download-beheerders laten je gewoonlijk de download tijdelijk stoppen en herbeginnen op een geschikte tijdstip en om een download te hervatten als deze onderbroken is geweest. 2.1. CD of DVD kiezen Fedora wordt gedistribueerd op meerdere ISO-bestanden ter grootte van een CD, of een enkel ISObestand ter grootte van een DVD. Je kunt het enkele DVD ISO-bestand gebruiken als je computer voldoet aan de volgende vereisten: Het heeft een DVD-writable of DVD-rewritable station. Het heeft voldoende opslag ruimte om het image bestand op te slaan (ongeveer 3.5 GB). Het gebruikt een bestandssysteem dat bestanden groter dan 2 GB kan opslaan. Om het DVD ISO-bestand naar een schijf te schrijven, moet jouw computer een station te hebben dat op DVD-media kan schrijven. Als jouw computer een station heeft dat alleen op CD-media kan schrijven en niet op DVD-media, download dan de bestanden van CD grootte. 2
De ISO-bestanden kiezen Een bestandssysteem is een methode die je computer gebruikt om de bestanden en data in zijn opslag apparaten te organiseren. Sommige bestandssystemen kunnen geen bestanden groter dan 2 GB opslaan, wat ze weerhoudt om de Fedora DVD image op te slaan, omdat deze ongeveer 3.5 GB groot is. FAT32 is een bestandssysteem dat nog veel gebruikt wordt op oudere computers en die op deze manier beperkt is. FAT32 was het standaard bestandssysteem voor computers die de Windows 98 en Windows Me besturingssystemen gebruiken, en werd ook gebruikt op veel computers met de Windows 2000 en Windows XP besturingssystemen, hoewel het daar niet de standaard keuze was. Als jouw computer Windows 98 of Windows Me gebruikt, ga dan niet het DVD image bestand downloaden, maar download in plaats daarvan de CD image bestanden. Als jouw computer Windows 2000 of Windows XP gebruikt, controleer dan eerst het formaat van een harde schijf zoals C:. Klik op de Start knop en dubbel-klik op Deze Computer. Klik-rechts op de harde schijf die je wilt controleren, en kies Eigenschappen. Het dialoog scherm toont dan het formaat van die schijf. De meeste schijven op computers die Windows 2000 of Windows XP gebruiken zijn geformatteerd als NTFS, een bestandssysteem dat grote bestanden zoals DVD images aan kan. Maak een nieuwe map aan waarin je de bestanden die je nodig hebt kunt downloaden. Je hebt ongeveer 700 MB aan vrije ruimte nodig voor elk ISO-bestand ter grootte van een CD, of ongeveer 3.5 GB voor het ISO-bestand ter grootte van een DVD. 2.2. De ISO-bestanden kiezen De juiste bestanden die je nodig hebt van de download-server hangen af van jouw systeem en de versie van Fedora die je wilt downloaden. De bestanden die je nodig hebt, hebben een naam in de vorm Fedora-<versie>-<arch>-disc<nummer>.iso, waarbij "<versie>" de versie van Fedora is die je wilt downloaden, "<arch>" de architectuur van jouw computer is en "<nummer>" het schijfnummer voor elk van de installatie CD's is. In het geval van een installatie DVD, wordt DVD gebruikt in de bestandsnaam. De computer processor architectuur is gewoonlijk i386 voor 32-bit PC's, waaronder de Pentium en Athlon processor families. De architectuur is gewoonlijk x86_64 voor 64-bit PC's, waaronder de Athlon 64 processor familie. De architectuur is gewoonlijk ppc voor PowerPC computers, waaronder de meeste Apple Macintosh modellen voordat de Intel processoren gebruikt werden in de Macbook. Als je het niet zeker weet heeft jouw systeem waarschijnlijk de i386 versies nodig. Als je bijvoorbeeld Fedora 13 voor een Pentium 4 computer gaat downloaden, heb je het bestand Fedora-i386-DVD.iso nodig. Je hebt wellicht ook het CHECKSUM bestand nodig om te controleren of de bestanden die je hebt gedownload compleet en correct zijn. Merk op dat er ook een Fedora live CD beschikbaar is. Deze schijf bevat niet alle software pakketten die beschikbaar zijn op de DVD of de set CD's, maar laat je Fedora uitproberen voordat je het installeert op jouw computer. Refereer naar Fedora Live Images beschikbaar op http:// docs.fedoraproject.orgvoor meer informatie. 3. Valideren van de bestanden Tijdens het downloaden kunnen fouten voorkomen, zelfs als je download beheerder er geen meldt. Daarom is het zeer belangrijk om te controleren of de bestanden niet op de een of andere manier beschadigd zijn. Dit is het doel van het CHECKSUM bestand. Het bevat voor elk van de beschikbare ISO-bestanden een regel met een inhoud-controlerende code, een hash, welke berekend wordt van de originele ISO-bestanden. 3
ISO images naar schijf branden Automatische fout controle met BitTorrent BitTorrent voert automatisch fout controle uit tijdens het downloaden. Als je BitTorrent programma meldt dat alle bestanden succesvol zijn gedownload, kun je deze stap veilig overslaan. Software van derden Het Fedora Project en Red Hat, Inc. hebben geen controle over externe sites, zoals degene die hierboven zijn getoond, of de programma's die zij aanbieden. 3.1. Validatie in de grafische omgeving van Windows Er zijn een aantal gratis producten beschikbaar voor bestand validatie en hashing die grafische interfaces hebben. Hieronder een aantal links naar een paar van hen: HashTab: http://beeblebrox.org/ Marxio File Checksum Verifier (FCV): http://www.marxio-tools.net/en/marxio-fcv.php DivHasher: http://soft.mydiv.net/divhasher.html Volg de opgegeven instructies om het programma te installeren. Wanneer je het programma start, gebruik je het bestand selectie middel om je gedownloade ISO-bestanden te selecteren. Daarna selecteer je het SHA256 algoritme voor de berekening en laat het programma lopen. Het programma heeft enige tijd nodig, omdat het het volledige ISO-bestand moet inlezen. Open het bestand CHECKSUM met een tekstverwerker, zoals Notepad, om de inhoud ervan te laten zien. Controleer of de hash-waarde weergegeven door het hash-programma voor elk van de gedownloade ISO-bestanden exact overeenkomt met de overeenkomstige hash-waarde in het CHECKSUM bestand. Als alle hashes overeenkomen kun je de ISO-bestanden branden naar media. Als een bestand niet overeenkomt moet je het opnieuw downloaden. 3.2. Validatie op de commando-regel van Windows Om de bestanden te controleren met behulp van de commando-regel moet je het programma sha256sum.exe downloaden, beschikbaar op http://www.labtestproject.com/files/win/sha256sum/ sha256sum.exe. Het sha256sum.exe programma berekent en geeft hash-waarden weer. Om het te gebruiken dient het sha256sum.exe bestand opgeslagen te worden in dezelfde map als de ISO-bestanden. Selecteer Run... vanuit het Start menu en voer dan cmd in als naam voor het programma om een Command Prompt venster op te starten. Ga vervolgens naar de download map. Voer het sha256sum programma uit voor elk ISO-bestand zoals hieronder: cd -"C:\Documents and Settings\Owner\My Documents\My Downloads\Fedora" sha256sum.exe Fedora-i386-DVD.iso Het duurt even voordat dit programma is voltooid, omdat het hele ISO-bestand gelezen moet worden. 4
Validatie met Mac OS X Open het bestand CHECKSUM met een tekstverwerker, zoals Notepad, om de inhoud ervan te laten zien. Controleer of de hash-waarde weergegeven door sha256sum.exe voor elk van de gedownloade ISO-bestanden exact overeenkomt met de overeenkomstige hash-waarde in het CHECKSUM bestand. Als alle hashes overeenkomen kun je de ISO-bestanden branden naar media. Als een bestand niet overeenkomt moet je het opnieuw downloaden. 3.3. Validatie met Mac OS X Om de bestanden te controleren, download je het programma HashTab beschikbaar op http:// beeblebrox.org/. Versleep elk Fedora image bestand dat je wilt valideren en laat het op HashTab vallen. Noteer de SHA256 waarde die HashTab laat zien. Open het bestand CHECKSUM met een tekstverwerker, zoals TextEdit, om de inhoud ervan te laten zien. Controleer of de hash-waarde weergegeven door HashTab voor elk van de gedownloade ISObestanden exact overeenkomt met de overeenkomstige hash-waarde in het CHECKSUM bestand. Als alle hashes overeenkomen kun je de ISO-bestanden branden naar media. Als een bestand niet overeenkomt moet je het opnieuw downloaden. 3.4. Validatie met Linux Open een terminal emulator: op het GNOME bureaublad klik je op Toepassingen Systeemgereedschappen Terminalvenster om Gnome terminal te openen op het KDE bureaublad, klik je op Kickoff Programmastarter Programma's Systeem Terminal om Konsole te openen Ga naar de map die de ISO image bestanden bevat, en voer daarna sha256sum uit, bijvoorbeeld: $ cd Downloads $ sha256sum Fedora-i386-DVD.iso Open het bestand CHECKSUM met een tekstverwerker, zoals gedit of kwrite, om de inhoud ervan te laten zien. Controleer of de hash-waarde weergegeven door sha256sum voor elk van de gedownloade ISO-bestanden exact overeenkomt met de overeenkomstige hash-waarde in het CHECKSUM bestand. Als alle hashes overeenkomen met de hashes gevonden op http://fedoraproject.org/en/verify, kun je de ISO-bestanden naar schijf branden. Als een bestand niet overeenkomt moet je het opnieuw downloaden. 4. Branden Het proces om ISO images naar schijf te branden varieert afhankelijk van jouw operating systeem en de software die je beschikbaar hebt. Deze paragraaf biedt een gids voor een paar populaire schijf brand programma's. 5
ISO images naar schijf branden Als je een set Fedora CD's gaat branden, kun je testen of de schijven goed gebrand zijn en of jouw computer kan opstarten met deze schijven zodra je de eerste schijf van de set hebt gebrand. Refereer naar Paragraaf 5, Volgende stappen om te ontdekken hoe je jouw computer opstart met een Fedora schijf. Als je op Enter duwt tijdens het Fedora opstart scherm, zal de Fedora installer je een mogelijkheid bieden om de schijf te testen. Als je een probleem ontdekt met de eerste schijf voordat je de gehele set brandt, kun je tijd en schijven besparen. Merk op dat de schijf test optie beschikbaar is als je opstart van een Fedora DVD, of CDROM #1 van een Fedora CD set, maar niet als je opstart van een Fedora Live CD. 4.1. Schijven branden met Windows besturingssystemen 4.1.1. Schijven branden met Windows 7 1. Breng een lege, beschrijfbare schijf in. 2. Klik-rechts op het ISO bestand en selecteer Openen met -> Windows-hulpprogramma voor het branden van schijfkopiebestanden. 3. In het Windows-hulpprogramma voor het branden van schijfkopiebestanden venster controleer je of de juiste brander is aangegeven in het Cd/dvd-brander uitklap menu, klik daarna op Branden. 4.1.2. Schijven branden met oudere Windows besturingssystemen De CD brand eigenschap ingebouwd in Windows XP en Windows Vista kan geen CD's branden van images en Windows besturingssystemen voor Windows XP hebben helemaal geen ingebouwde CD brand mogelijkheid. Om daarom ISO image bestanden om te zetten naar een CD of DVD op Windows besturingssystemen voor Windows 7, heb je aparte schijf brand software nodig die ISO image bestanden aankan. Hoewel dit het geval voor de meeste schijf brand software, zijn er uitzonderingen. Voorbeelden van populaire CD brand programma's voor Windows die je misschien al op je computer hebt, zijn Nero Burning ROM en Roxio Creator. Als je een Windows besturingssysteem op jouw computer gebruikt en je hebt geen schijf brand software geïnstalleerd (of je bent er niet zeker van dat de software schijven kan branden van image bestanden) is InfraRecorder een bruikbaar alternatief welke beschikbaar is van http://www.infrarecorder.org/, en dit programma is vrije en open bron software. De stappen die nodig zijn om ISO images naar schijf te branden met enkele populaire CD brand programma's zijn hieronder aangegeven. 4.1.2.1. De ISO Recorder V2 Power Toy gebruiken Verkrijg en installeer de ISO Recorder power toy van de http://isorecorder.alexfeinman.com/ isorecorder.htm website. 1. In de bestand beheerder Explorer, rechts klikken op het eerste Fedora ISO-bestand. 2. In het context-menu, selecteer Copy image to CD. 3. Volg de stappen op aangegeven in het pop-up venster van CD Recording Wizard. 4. Herhaal dit voor de andere ISO-bestanden. 6
Schijven branden met Mac OS X 4.1.2.2. Roxio Easy Media Creator 7 gebruiken 1. Start Creator Classic. 2. Selecteer Other Tasks. 3. Selecteer Burn from Disc Image File. 4. Kies het Fedora ISO-bestand en brand het op schijf. 4.1.2.3. Nero Burning ROM 5 gebruiken 1. Start het programma. 2. Open het File menu. 3. Selecteer Burn Image. 4. Kies het Fedora ISO-bestand en brand het op schijf. 5. Herhaal de bovenstaande stappen voor elk van de andere ISO-bestanden. 4.1.2.4. Nero Express 6 gebruiken 1. Start het programma. 2. Selecteer Disc Image or Saved Project. 3. Er verschijnt een Open venster. Selecteer het eerste Fedora ISO-bestand. Klik op Open. 4. Stel de schrijf snelheid van je schijf brander in. De optimale instelling hangt af van jouw apparaat. 5. Klik op Volgende om te branden. 6. Herhaal de bovenstaande stappen voor de andere ISO-bestanden. 4.2. Schijven branden met Mac OS X 1. Klik rechts of klik met Control op het ISO bestand. Een context-gebonden menu verschijnt. 2. Klik op Open With Disk Utility. 3. In het Disk Utility venster, klik je op het ISO bestand, en daarna klik je op de Burn icoon in de gereedschap balk. Een Burn Disc In boodschap verschijnt onder de gereedschap balk. 4. Breng een lege, beschrijfbare schijf in. 5. Klik op Burn. Als het branden klaar is, werpt jouw computer de schijf, die nu klaar voor gebruik is, uit. 7
ISO images naar schijf branden 4.3. Schijven branden met Linux 4.3.1. Schijven branden op het GNOME bureaublad CD/DVD Creator is schijf brand software die geïntegreerd is in het GNOME bureaublad. 1. Klik-rechts op het ISO bestand dat je hebt gedownload. De Openen met Cd's branden dialoog verschijnt. 2. Klik op de Branden knop. CD/DVD Creator vraagt je een schijf in te brengen, en brandt daarna het image bestand naar de schijf. 4.3.2. Schijven branden met K3b K3b is de standaard schijf brand software voor het KDE bureaublad. 1. Klik op Kickoff Programmastarter Programma's Multimedia CD- en dvd brandprogramma om K3b.te starten. 2. Klik op Hulpmiddelen CD-iso-image branden om een CD te branden, of Hulpmiddelen DVD-iso-image branden om een DVD te branden. The CD-iso-image branden of DVD-isoimage branden dialoog verschijnt. 3. Gebruik de knop naast het Image to burn vakje om naar het ISO image bestand te bladeren. 4. Breng een lege schijf in, en klik dan op de Start knop. K3b brandt het image bestand naar de schijf. 4.3.3. Schijven branden met Brasero Brasero is schijf brand software die meegeleverd wordt door verscheidene Linux distributies en werkt op meerdere bureaubladen. 1. Start Brasero op. 2. Klik op Burn Image. 3. Klik op Klik hier om een image-bestand te selecteren en blader naar het ISO image bestand dat je gedownload hebt. 4. Breng een lege schijf in en klik op de Branden knop. Brasero brandt nu het image bestand op de schijf. 5. Volgende stappen Om jouw computer op te starten met de DVD of CD's die je zojuist gemaakt hebt: 1. Breng de DVD of CDROM#1 in, en zet je computer uit met de schijf nog in het station. 2. Start jouw computer opnieuw op. Als de computer opstart, kijk dan uit naar de boodschap die je vertelt om op een bepaalde toets te duwen om een opstart-apparaat te kiezen. Deze toets varieert van computer tot computer, maar op vele systemen zal de vereiste toets F12, F2, F1, Esc, of Delete zijn. Duw de vereiste toets in en selecteer het CD of DVD station dat jouw schijf bevat. 8
We hebben terugkoppeling nodig! Als jouw computer je geen opstart menu aanbiedt, en een Fedora opstart scherm verschijnt niet korte tijd nadat de computer start, moet je misschien de opstart volgorde van de computer veranderen in zijn BIOS. Refereer naar de documentatie die meegeleverd is met je computer voor instructies. De details voor deze procedure kunnen sterk verschillen van computer tot computer. 3. Als het Fedora opstart scherm verschijnt, kun je verder gaan met het installeren van Fedora. Refereer naar Fedora 13 Installatie snelgids voor basis instructies voor de meeste desktop en laptop computers, of naar de Fedora 13 Installatie gids voor een volledig overzicht van alle installatie instructies. Beide documenten zijn beschikbaar op http://docs.fedoraproject.org. 6. We hebben terugkoppeling nodig! Indien u een typografische fout in deze handleiding vindt, of u weet een manier om deze handleiding te verbeteren, zouden wij dat graag van u horen! Meldt u alstublieft fouten in de uitgave Fedora Documentation via Bugzilla: http://bugzilla.redhat.com/bugzilla/. Indien u fouten meldt, vergeet dan alstublieft niet het kenmerk: readme-burning-isos te vermelden. Indien u suggesties hebt om de documentatie te verbeteren, probeer dan zo duidelijk mogelijk deze suggesties te omschrijven. Indien u fouten hebt ontdekt, vermeldt dan alstublieft het sectienummer en wat omringende tekst, opdat we de fout makkelijker kunnen vinden. A. Herzieningsgeschiedenis Herziening 13.1-1 Mon Apr 12 2010 Vernieuwing voor Fedora 13 Toevoegen van instructies voor Windows 7 Rüdiger Landmann r.landmann@redhat.com 9
10