Re-integratie 2014 1
Inhoud 3 Inleiding 5 De instrumenten 6 Re-integratie rotonde 2014 7 Korte bemiddeling naar werk 9 Gerichte ondersteuning 11 Zorg & activering 13 Generieke producten 14 Cijfers & perspectief 21 Analyse 2
Effectiviteit van re-integratie in Zoetermeer Wat werkt? In Zoetermeer vinden we het belangrijk dat iedereen meedoet. De drempel naar werk is zo laag mogelijk. Ook mensen met afstand tot de arbeidsmarkt doen mee naar vermogen. Meedoen is niet vrijblijvend: van iedere Zoetermeerder wordt verwacht dat hij of zij, binnen de verantwoordelijkheden en mogelijkheden, doet wat nodig is om mee te doen. Inzicht in effectiviteit re-integratie In november 2013 heeft de raad De eerste afslag naar werk vastgesteld en in december 2014, in het kader van de Participatiewet, Ruim baan op de rotonde. Hiermee heeft Zoetermeer de re-integratieaanpak bijgesteld met als doel om met minder middelen meer mensen naar werk toe te leiden. Dat doen we door stevig te sturen op uitstroom, beperking van instroom en strikt handhaven. En met succes. De afgelopen drie jaar wisten we de hoogste uitstroom uit de bijstand te realiseren van alle 100.000-plus gemeenten in Nederland. Voor het behalen van goede resultaten is inzicht in de effectiviteit van re-integratie instrumenten essentieel. Door te leren wat goed en minder goed werkt ben je beter in staat om resultaten te verbeteren. Daarom vindt het college, met de raad, inzicht in effectiviteit van re-integratie heel belangrijk. Door te leren wat goed en minder goed werkt ben je beter in staat om resultaten te verbeteren. aanleiding van de motie Eerste afslag naar betere sturingsinformatie (1311-45) en het amendement Functioneel meten (1311-K) om jaarlijks aanvullend op de jaarrekening inzicht te verschaffen in de resultaten van re-integratie en een analyse te geven van het succes van ingezette instrumenten. Bij het meten van de effectiviteit van re-integratie gaat het om inzicht in de vraag wat de effectiviteit van re-integratie-instrumenten is. En of interventies voor snellere en duurzamere werkhervatting zorgen 1. Het is niet eenvoudig goed en eenduidig inzicht te krijgen in de effectiviteit van re-integratie. Dat geldt voor alle gemeenten en ook het Kabinet en de Tweede Kamer willen dat inzicht vergroten 2. Zoetermeer participeert actief in (landelijke) initiatieven gericht op het verkrijgen van beter inzicht in de effectiviteit van re-integratie. In het programma Transparantie en Effectiviteit wordt het vergelijken van resultaten door benchmarking verbeterd. Het Programma Effectiviteit en Vakmanschap wordt ingezet op verdergaande professionalisering van uitvoeringsprofessionals en managers om re-integratie te versterken. Het Kennisplatform Werk en Inkomen ontwikkelt, verspreidt en ondersteunt het gebruik van kennis op het terrein van re-integratie. Met deze rapportage geeft het college invulling aan de toezeggingen aan de raad (juni 2014) naar 1 Zie ook: Het effect van re-integratie in 8 vragen, bijzonder hoogleraar Pierre Koning in Sprank (oktober 2013) 2 Zie http://www.gemeenteloket.minszw.nl/dossiers/werk-en-inkomen/re-integratie/effectiviteit-van-re-integratie.html 3
In Zoetermeer hebben we, mede ondersteund door deze programma s, de afgelopen jaren beter inzicht gekregen in de effectiviteit van onze re-integratie. Maar we zijn ook nog aan het leren. We kunnen niet alles onderzoeken en meten. Bovendien verandert de omgeving waarin we werken. Waar voorheen de focus primair op werk lag, is door de decentralisaties in het sociaal domein meer behoefte aan inzicht in de effecten van interventies op andere domeinen zoals zorg en jeugd- en gezinshulp. In 2014 hebben we, naast de resultaten die gerapporteerd worden in de P&C-cyclus, op verzoek van de raad aanvullend inzicht geboden aan de raad in de effectiviteit van ondersteuning. Dit jaar kunnen we al veel meer laten zien. Zo is ook de effectiviteit van een aantal specifieke projecten onderzocht. Daarbij kijken we niet alleen naar hoeveel mensen een baan weten te vinden, maar ook naar de totale kosten en krijgen we ook inzicht in de besparing op het uitkeringsbudget. Ook kunnen we door deelname aan de (Divosa) benchmark vergelijkingen maken met andere gemeenten. Leeswijzer In deze rapportage vindt u eerst een totaaloverzicht van de resultaten per (hoofd-)instrument op basis van de rotonde, zoals ook gepresenteerd in het beleidsplan Afslag naar werk. Per instrument staan het aantal ingezette activiteiten in 2014, hoeveel klanten hiermee zijn bediend en de kosten. Vervolgens lichten we de instrumenten toe, vergezeld met een casusbeschrijving. Daarna wordt Zoetermeer vergeleken met andere gemeenten op bijvoorbeeld de uitstroom, instroom en ontwikkeling van het aantal uitkeringen. De rapportage sluit af met een uitgebreide analyse. Wat werkt? Het college is trots op de geboekte resultaten en met het verbeterde inzicht in re-integratie. Tegelijkertijd realiseren we ons goed dat we er nog niet zijn. We willen stappen blijven zetten om steeds beter inzicht te krijgen in de effectiviteit van interventies. Telkens vanuit de vraag: Wat werkt? Dat geldt ook voor de vorm van deze rapportage. Ook daarin gaan we op zoek naar wat werkt?. Landelijk is er veel belangstelling voor meer inzicht en met deze rapportage loopt Zoetermeer voorop. We hebben daarom in deze rapportage veel aandacht besteed om het op een toegankelijke wijze te presenteren, voor de gemeenteraad, onze inwoners, maatschappelijke partners en andere overheden. Namens het college van burgemeester en wethouders, Taco Kuiper Wethouder Werk en Inkomen 4
De instrumenten 5
Instroom Max WW aanpak Zorg & activering Afslagen 8 en 9 0 Activiteiten 2.870 Unieke klanten 620 Totale kosten 1.693.300 Participatiebevordering 1 9 Preventie Re-integratie Rotonde 2014 Beschut werk Loonkostensubsidie arbeidsbeperking 8 7 <<< Samenwerking sociaal domein >>> Generieke producten 10 Gerichte ondersteuning Afslagen 5 t/m 7 Activiteiten 750 Unieke klanten 420 Totale kosten 2.857.500 6 Tijdelijke loonkostensubsidie / behoud uitkering zoetermeerbanen 5 Uitstroombedrijf Centurion Werk+ Korte bemiddeling Afslagen 1 t/m 4 Activiteiten 2.180 Unieke klanten 1.040 Totale kosten 4.120.200 2 Direct werk 3 Werkacademie Uitzendbureau 4 Ondernemershuis WGSP 6
Korte bemiddeling Werkacademie Zoetermeer Korte bemiddeling wordt ingezet voor mensen met een relatief korte afstand tot de arbeidsmarkt. Dit instrument omvat de afslagen 1 t/m 4 van de rotonde (zie pagina 6). Door direct bij de uitkeringsaanvraag kandidaten te bemiddelen naar werk of direct na het begin van de uitkering ondersteunen bij het vinden van werk, wordt uitstroom naar werk gerealiseerd. Een voorbeeld van korte bemiddeling is de activiteit Werkacademie. Doel van de Werkacademie De Werkacademie is erop gericht om werkzoekenden die nu klaar zijn voor werk, binnen acht weken te laten uitstromen naar een betaalde baan. Daarnaast is het een motivatie traject om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt weer in beweging krijgen, zodat ze kunnen doorstromen naar het sollicitatietraject. De Werkacademie ondersteunt kandidaten door: n Anders solliciteren met gebruik van Sociale media en netwerken n Opbouwen van een positieve mindset en een kansrijk gevoel n Nauwe samenwerking met het WGSP, klantmanagers en Job coaches Voorbeeld van een succesvolle bemiddeling vanuit de Werkacademie naar werk is de plaatsing van werkzoekenden bij de nieuwe Primark vestiging in Zoetermeer. Toen bekend was dat Primark naar Zoetermeer kwam en personeel zocht, zijn direct afspraken gemaakt met de onderneming om een aantal kandidaten voor te dragen. Op de volgende pagina leest u hoe Zoetermeer David aan een baan heeft geholpen middels de Werkacademie. Resultaten 2014 Wanneer we inzoomen op met name de groep van nieuwe instroom, dan hebben er 179 bijstandsgerechtigden een baan gevonden via de inzet van voornamelijk de Werkacademie en WGSP. Voor 2014 betekent dit een besparing van 2,08 mln. op de uitkeringen 1, de totale kosten in 2014 voor de inzet van deze instrumenten bedragen 1,73 mln. Nieuwe instroom Uitstroom werk 179 Totale kosten 1.730K Schadelastbeperking / jaar 2.084K 1 Door sociale diensten ook wel schadelastbeperking genoemd. De gehanteerde definitie van schadelastbeperking is besparing op de uitkeringslast ( 14.700/jaar), rekening houdend met een terugvalpercentage van 20,8% ( 14.700 * 179 * 0,792 = 2.084K). 7
Werkacademie Zoetermeer Van ondernemer naar manager bij Primark David David moest gedwongen stoppen met zijn winkel in vrijetijdskleding en werd werkzoekende. Hij vertelde in de Werkacademie: Dat doet iets met je, het is iets dat je met hard werken hebt opgebouwd en nu verliest. Het is geen schakelaartje dat je kunt omzetten van, winkel weg, naar een nieuwe baan. In de Werkacademie is hij dan ook ondersteund op het praktische en emotionele vlak. David heeft zijn schouders eronder gezet en is stappen gaan zetten. Via de werkacademie en het WGSP en zijn netwerk hoorde hij over vacatures bij de Primark. Vanuit zijn winkelervaring en kennis over kleding is hij direct op onderzoek gegaan en hun succes-formule met eigen ogen aandachtig gaan bekijken in de winkels in Almere en Hoofddorp. Na een succesvolle selectieronde is hij gestart als manager bij de Primark en is nu bezig met de laatste fase van zijn Traineeship. Het opbouwen van een positieve instelling is nog belangrijker dan de praktische sollicitatievaardigheden, beaamt David nu achteraf. Hij voelt zich thuis bij de werkgever, is verantwoordelijk voor de herenafdeling en begeleidt nu anderen bij het leren van een mooi vak. Illustratie: klik, bel, afspraak 8
Gerichte ondersteuning Werk+ Gerichte ondersteuning is het instrument waarbij mensen met een wat grotere afstand tot de arbeidsmarkt afhankelijk van de activiteit drie maanden of langer worden begeleid. Naarmate de afstand tot de arbeidsmarkt groter is, duurt de begeleiding langer. Gerichte ondersteuning omvat de afslagen 5 t/m 7 van de rotonde (zie pagina 6). Werk+ is de activiteit waarbij mensen na een empowerment training drie maanden werkervaring opdoen bij een werkgever Werk+ koppelt ondernemers die tijdelijk extra handen nodig hebben, aan werkzoekenden die extra werkervaring kunnen gebruiken. Ondernemers stomen zodoende deelnemers klaar voor reguliere banen. We gaan langdurig met mensen aan de slag, geven ze, door middel van een video-cv, een gezicht en met (job)coaching bieden we ondersteuning aan deelnemers én ondernemers. De deelnemers zijn mensen die niet gemakkelijk aan het werk komen, meestal al een tijd een uitkering hebben, en soms al meerdere trajecten gevolgd hebben. De werkgevers zijn vooral kleinere MKB-bedrijven. In enkele gevallen heeft Werk+ ook de start-up van nieuwe Zoetermeerse bedrijven ondersteund. De laatste tijd werken we ook meer samen met grotere bedrijven. Hoewel we daarover vooraf meestal geen afspraken maken, komt 30-40% van de deelnemers regulier in dienst bij het bedrijf waar ze werkervaring opdoen. Als dat geen optie is, zoeken we actief een andere reguliere werkplek. Met als vertrekpunt doorgaans de deelnemer en diens mogelijkheden. Een mooi voorbeeld van Werk+ is de bemiddeling van Gijs zoals op de volgende pagina staat beschreven. Resultaten 2014 Via Werk+ - als onderdeel van gerichte ondersteuning - hebben 91 bijstandsgerechtigden een baan gevonden. Dit betekent een besparing op de uitkeringslasten van Zoetermeer van 1,06 mln. gemeten over 2014. De totale kosten in 2014 voor de inzet van dit traject bedragen 1,16 mln. Werk+ Uitstroom werk 91 Totale kosten 1.160K Schadelastbeperking / jaar 1.059K 9
Werk+ Van werkervaringsplek naar nieuwe baan met passie Gijs Gijs was de leeftijd van 60 jaar al gepasseerd toen hij bij Werk+ in beeld kwam. Een sympathieke man met Amsterdamse bravoure die weinig fiducie meer had in een terugkeer op de arbeidsmarkt. Vrijwel zijn hele arbeidsverleden was Gijs metselaar geweest en door de crisis in de bouw in combinatie met zijn leeftijd bleek dit geen optie meer. Als hobby bleek Gijs scheidsrechter te zijn bij zaalvoetbalwedstrijden en Gijs pochte er nogal mee hoe goed hij met de jongeren om kon gaan. In het verlengde van deze hobby is Gijs na een empowerment-training geplaatst op een werkervaringsplek als conciërge op een school voor voortgezet onderwijs gedurende drie maanden. In deze functie bleek Gijs zijn natuurlijke gezag goed te kunnen gebruiken en de mondige VMBO leerlingen op een strenge doch rechtvaardige manier terecht te kunnen wijzen als dat nodig was. Door zijn authentieke manier van optreden wist hij al snel het vertrouwen te winnen bij de leerlingen en een vertrouwensband met hen op te bouwen. Ondanks dat de VMBO school zeer tevreden was over Gijs bestond helaas niet de financiële ruimte om een arbeidsovereenkomst aan te bieden. Op basis van deze werkervaring is Gijs vervolgens voorgesteld voor een reguliere vacature als conciërge op een basisschool. Na een korte proeftijd is Gijs in dienst genomen en niet langer meer afhankelijk van een uitkering. 10
Zorg & activering Multiproblematiek Zorg & activering is het instrument dat omvat de afslagen 8 en 9 van de rotonde (zie pagina 6). Het instrument richt zich op mensen die een grote of te grote afstand tot de arbeidsmarkt hebben. Dat kan zijn omdat ze alleen onder zeer intensieve begeleiding of werkplekaanpassingen kunnen werken, of mensen waarvoor participeren en activeren het hoogst haalbare is. Ondersteuning in zorg Een voorbeeld van zorg & activering is de activiteit Multiproblematiek. Het beoogt klanten die op allerlei gebied moeilijkheden ervaren te helpen en hun situatie te stabiliseren, om van daaruit een plan voor de toekomst uit te stippelen. Een geanonimiseerd voorbeeld van een gezin: Het gezin (vader, moeder en vier kinderen in de leeftijd van 2 t/m 10) is voor deze activiteit aangemeld, nadat men vanuit een buurgemeente als probleemgezin naar Zoetermeer was verhuisd. In de buurgemeente werd diverse keren de woning ontruimd, was er sprake van forse schuldenproblematiek en werden de kinderen uiteindelijk uit huis geplaatst. Ondanks veel inzet van diverse hulpverlening, werden weinig resultaten geboekt. Met de verhuizing naar Zoetermeer werden eerst de meest praktische zaken geregeld, zoals huisvesting en een uitkering. Daarna heeft de klantmanager van het project in kaart gebracht welke hulpverleners zich met het gezin bezighielden. Zeer regelmatig was er contact tussen klantmanager en lifecoach, waarbij men elkaar voedde met informatie en dringende kwesties meteen werden aangepakt. Voor het gezin bleek deze aanpak te werken. Langzaam kwam het vertrouwen in de hulpverleners terug. Kortere lijnen, sneller oplossingen, één persoon die de regie voerde. Door de inzet van de lifecoach en de nauwe samenwerking met de advocaat is het zelfs sneller dan verwacht tot gezinshereniging (met onder toezichtstelling) gekomen. Bevordering Participatie Een ander voorbeeld daarvan is Levenswijsze van Shine. Hierin wordt klanten de ruimte gegeven om te kijken, te onderzoeken, te leren en te doen. Dit alles met als uiteindelijk doel de kwaliteit van het leven te verbeteren. Op de volgende pagina leest u wat dit heeft betekend voor mevrouw Van Ham. 11
Levenswijsze Shine Via ondersteuning naar vrijwilligerswerk Mevrouw van Ham Mevrouw van Ham (62 jaar oud) is voor beide projecten aangemeld. Bij Shine heeft zij aan zichzelf gewerkt en heeft de aanwijzingen die door de projectleider zijn gegeven opgevolgd. Het gevolg hiervan was een merkbare toename van het welzijn van belanghebbende. Zij stond na het traject bij Shine open voor de stap naar St. Mooi. Bij St. Mooi heeft mevrouw van Ham haar zelfvertrouwen nog verder opgebouwd en is zij, ondanks een scala aan fysieke ongemakken, inmiddels als vrijwilliger aan de slag gegaan in een bejaardentehuis. Zij doet boodschappen met de bewoners en houdt ze gezelschap. Mevrouw van Ham geeft aan erg blij te zijn dat zij nu een zinvolle invulling aan haar dagen kan geven en daardoor ook minder bezig te zijn met haar gezondheidsproblemen. Gezien haar leeftijd ligt het niet in de lijn der verwachting dat mevrouw van Ham nog zal uitstromen naar werk, maar met wat zij nu doet zijn wij al zeer tevreden. De ingezette producten instrumenten hebben ook in deze casus hun vruchten afgeworpen. 12
Generieke producten Voor alle instrumenten Generieke producten zijn ondersteunend aan de instrumenten korte bemiddeling, gerichte ondersteuning en zorg & activering. In 2014 zijn ruim 2.900 activiteiten ingezet die vallen onder generieke producten. In de tabel zijn de voornaamste activiteiten opgenomen. Daarnaast zijn er allerlei vormen van tegemoetkomingen aan de werkgever zoals proefplaatsing, loonkostensubsidie, werkplekaanpassingen waarmee het voor kandidaten mogelijk wordt aan het werk te gaan. Tenslotte is er een algemeen aanbod voor zaken als schuldhulpverlening en Dress for Succes waarbij kandidaten passende sollicitatie- en werkkleding ontvangen. Met generieke producten bepalen we of iemand al weer kan deelnemen aan sociale activering en/of aan het werk kan. Tevens ondersteunen we kandidaten persoonlijk met allerlei maatwerkvoorzieningen om succesvol te kunnen zijn. Het gaat dan bijvoorbeeld om voortgangsgesprekken met de klantmanager, medische keuringen of andere meer specialistische onderzoeken naar iemands gezondheid en vermogen om aan het werk te gaan. ACTIVITEITEN AANTALLEN Voortgangsgesprek met klantmanager 1601 Medisch / arbeidskundig onderzoek 595 Nazorg na uitstroom 213 Arbeidsritmeplekken 90 Dress for Succes 38 Schuldhulpverlening 19 Overig 353 Totaal 2909 13
Cijfers & perspectief 14
Cijfers 2014 Korte bemiddeling naar werk Gerichte ondersteuning 2013 ** Korte bemiddeling naar werk Gerichte ondersteuning Activiteiten Activiteiten Unieke klanten Unieke klanten Gemiddelde kosten per activiteit Gemiddelde kosten per activiteit Totale kosten per instrument Totale kosten per instrument Uitstroom naar werk met LKS Uitstroom naar werk met LKS Aantal activiteiten Uitstroom naar regulier werk Uitstroom naar regulier werk Stap omhoog 2.180 1.040 1.890 4.120.200 240 410 480 750 420 3.810 2.857.500 280 70 190 Zorg en Activering 2.870 620 590 1.693.300 60 70 190 Totaal / gemiddeld 5.800 * 1.490 8.679.600 590 560 860 Aantal activiteiten Stap omhoog 1.880 1.060 2.470 4.643.600 100 340 380 790 470 5.860 4.629.400 170 100 200 Toelichting De tabellen links geven de belangrijkste resultaten van de re-integratie instrumenten over 2014 en 2013 weer. In 2014 is 8,7 mln. besteed aan de inzet van 5.800 re-integratie activiteiten, die zijn gestart vanaf 1 januari 2014. Een deel van deze activiteiten loopt door naar 2015. 590 van deze activiteiten hebben al in 2014 geleid tot uitstroom naar werk middels een loonkostensubsidie en 560 tot uitstroom naar regulier werk. Ook heeft de inzet van 860 activiteiten geleid tot een stap omhoog op de Participatieladder. Zorg en Activering 2.100 400 710 1.491.000 30 70 240 Totaal / gemiddeld 4.770 * 2.260 10.764.000 300 510 820 * Klanten kunnen meerdere instrumenten hebben doorlopen, waardoor optelling van bovenstaande niet mogelijk is. In 2014 hebben 1.803 unieke klanten ondersteuning via één of meerdere instrumenten ontvangen. In 2013 was dit 1.565 unieke klanten. ** Cijfers zijn aangepast aan toedelingssystematiek van 2014 Ten opzichte van 2013 heeft Zoetermeer meer kunnen doen met minder geld; in 2014 zijn ruim 20% meer activiteiten ingezet, met bijna 20% minder geld. 15
Grafiek 1 Ontwikkeling WWB aantallen 2014 Zoetermeer Gemeente A Gemeente B Gemeente C Gemeente D Zoetermeer behoort de afgelopen jaren tot de top 3 van uitstroom uit de bijstand in Nederland. Ten opzichte van vier andere gemeenten die de afgelopen jaren hoog hebben gepresteerd in de uitstroom, doet Zoetermeer het als beste in het afgelopen jaar. De grafiek laat de ontwikkeling van het aantal uitkeringen (WWB) van de vijf gemeenten zien per einde van de maand ten opzichte van 31 december 2013 = index 100. De eerste waarde in de grafiek toont 31 januari 2014 (bron: Benchmark Divosa 2014) Januari Februari Maart April Mei Juni Juli Augustus September Oktober November December 16
Grafiek 2 Aandeel uitstroom naar werk 2014 Zoetermeer Gemeente A Gemeente B Gemeente C Gemeente D Uitstroom uit de bijstand kan via het vinden van werk, maar ook door verhuizing, inkomen van partner, etc. Ten opzichte van vier andere gemeenten die de afgelopen jaren hoog hebben gepresteerd in de uitstroom, presteert Zoetermeer in uitstroom naar werk het hoogst. De grafiek laat het aandeel van uitstroom naar werk als percentage zien van de totale uitstroom per maand en per gemeente. (bron: Benchmark Divosa 2014) Januari Februari Maart April Mei Juni Juli Augustus September Oktober November December 17
Grafiek 3 Ontwikkeling bestand Zoetermeer 2009 t/m 2014 Instroom Uitstroom Stand Het gemiddeld aantal bijstandsuitkeringen (WWB) over 2014 bedraagt in Zoetermeer ruim 2.800. De dynamiek van het bestand is echter groot; meer dan 1.100 uitkeringen zijn gestart en beëindigd. De grafiek toont de bewegelijkheid van het bestand. De lijn geeft het bestand over de periode 2009 t/m 2014 weer. Daaronder staan het aantal nieuwe en beëindigde uitkeringen per jaar. We bedienen daarmee dus meer dan de gemiddeld 2.800 bijstandsgerechtigden. (bron: uitkeringsadministratie Zoetermeer) 18
Grafiek 4 Ontwikkeling instroom in de bijstand 2014 Zoetermeer Gemeente A Gemeente B Gemeente C Gemeente D De grafiek laat de instroom over de maanden in 2014 zien, uitgedrukt als percentage van het totaal aantal betaalde uitkeringen per maand van de vijf gemeenten. De instroom van Zoetermeer is vergelijkbaar met gemeenten die net als Zoetermeer zeer hoge uitstroom hebben. (bron: Benchmark Divosa) Januari Februari Maart April Mei Juni Juli Augustus September Oktober November December 19
Grafiek 5 Ontwikkeling percentage parttime werk 2014 Zoetermeer Gemeente A Gemeente B Gemeente C Gemeente D De grafiek laat het aantal personen dat in parttime dienstverband werkt, uitgedrukt als percentage van het totaal aantal personen dat in de uitkering zit van de vijf gemeenten met de hoogste uitstroom in 2014. Zoetermeer heeft relatief minder klanten dat parttime werkt dan de andere gemeenten. (bron: Benchmark Divosa) Januari Februari Maart April Mei Juni Juli Augustus September Oktober November December 20
Ana lyse Alle inzet van de gemeente en haar partners is erop gericht dat mensen kunnen meedoen naar vermogen. Iedereen die dat kan, gaat aan het werk. Kun je dat nog niet, dan ben je op een andere manier actief. De gepresenteerde cijfers in deze rapportage geven een eerste beeld welke resultaten de gemeente Zoetermeer het afgelopen jaar heeft behaald met de inzet van haar re-integratiemiddelen. Zo laten de uitkomsten zien dat in er in 2014 ruim 20% meer activiteiten zijn ingezet, met bijna 20% minder geld. De kosten van re-integratie bedragen in 2014 8,7 mln. tegenover 10,8 mln. in 2013. De gemiddelde kosten per activiteit zijn ten opzichte van voorgaand jaar gedaald met 33%. Hoge uitstroom maar weinig parttime werk De rapportage geeft via verschillende invalshoeken inzicht in de behaalde resultaten. Daarmee wordt ook direct duidelijk dat het niet mogelijk is resultaten met één indicator te beoordelen, maar dat het altijd van belang is vanuit verschillende perspectieven de uitkomsten te bekijken. Daarbij is gezocht naar een gezond evenwicht tussen meetbare resultaten en verhelderende casuïstiek. Zo zien we dat de uitstroom vanuit de bijstand naar betaald werk relatief hoog is in Zoetermeer. Toch zien we ook dat er relatief weinig mensen parttime aan het werk zijn: 8% tegenover gemiddeld 10% in vergelijkbare gemeenten. Daar slagen we in Zoetermeer dus minder goed in, op dit punt is verbetering te realiseren. Dit blijkt ook bij de andere gemeenten in Zuid-Holland Centraal het geval. Samen met de regio zijn we nu bezig parttime en tijdelijk werk vanuit de bijstand makkelijker te maken. Betaald werk maar ook activering Naast uitstroom naar werk is stijging op de participatieladder een belangrijke doelstelling. Voor de een betekent meedoen naar vermogen een betaald dienstverband of de start van een eigen bedrijf. Voor een ander is het (weer) doen van vrijwilligerswerk een belangrijke stap. Met De eerste afslag naar werk heeft de raad ervoor gekozen om naast toeleiding naar werk meer in te zetten op het activeren van mensen die (nog) geen perspectief hebben op een baan. We zien de intensivering van die inzet terug in de cijfers bij het instrument zorg en activering : in 2013 zijn 2.100 activiteiten ingezet, in 2014 zijn dat er 2.870. En het aantal mensen in deze doelgroep dat een trede gestegen is toegenomen: van 130 mensen in 2013 naar 180 in 2014. Tegelijkertijd tonen deze cijfers maar een deel van de werkelijkheid: soms is veel inzet nodig om iemands situatie te stabiliseren. Dit is niet zichtbaar in deze cijfers. Maar het betaalt zich op termijn wel terug in bijvoorbeeld een lager beroep op andere voorzieningen zoals de Wmo 1. Voor het college staat activering hoog op de agenda. Dit jaar ontvangt de raad een beleidsplan sociale 21
activering met een aanpak om activering te versterken. Effectiviteit van instrumenten We hebben in 2014, zoals ook terug te vinden in de rapportage, een belangrijke stap gezet in het meer inzichtelijk krijgen in de effectiviteit van een aantal re-integratie instrumenten. Een voorbeeld daarvan is de Werk+ aanpak 2 waarbij mensen na een empowerment training drie maanden, met training en coaching, werkervaring opdoen bij een werkgever. Daarna wordt met de werkzoekende een baan gezocht, bij voorkeur bij de werkgever van de werkervaringsplek. In 2014 vonden 91 mensen via deze activiteit een baan. De totale kosten van deze activiteit, inclusief inzet van personeel, bedroegen 1,16 mln. De besparing op de uitkering is in het eerste jaar 1,06 mln. en bij langdurige uitstroom zal deze besparing nog toenemen. We volgen de groep mensen die een baan heeft, zodat we in de toekomst beter zicht krijgen op het resultaat en de financiële besparing op uitkeringslasten op de langere termijn. Vakmanschap Een belangrijke pijler van het actieplan is het versterken van vakmanschap. Het programma, dat aansluit bij het programma vakmanschap van Divosa 3, is gericht op verdere professionalisering van medewerkers in het domein van werk en inkomen. Daarbij worden ook beleidsmedewerkers, We hebben beter inzicht gekregen in de effectiviteit van onze ondersteuning financieel adviseurs, het management en het bestuur betrokken. Het effect van professionalisering laat zich niet in individuele indicatoren vatten. Het levert wel een belangrijke bijdrage aan het vergroten van de effectiviteit van re-integratie in zijn geheel. Ten slotte Het beleid zoals opgenomen in De eerste afslag naar werk en Ruim baan op de rotonde is er opgericht dat meer mensen tegen lagere kosten naar werk worden toegeleid. Dat betekent: vergroten van de effectiviteit van ondersteuning. Het is te vroeg om te concluderen dat we daarin zijn geslaagd. Maar de resultaten geven het college wel het vertrouwen dat we op de goede weg zijn. De rapportage levert veel meer informatie op dan we in deze analyse kunnen vatten. We streven er ook niet naar om volledig te zijn. Het doel van de rapportage is om met de presentatie van cijfers en resultaten de raad in de gelegenheid te stellen afwegingen te maken over de effectiviteit van re-integratie en de samenleving te laten zien wat het resultaat is van de inzet van reintegratiemiddelen. Bovendien geeft het de eigen uitvoeringsorganisatie de mogelijkheid - naast alle bestaande monitoring en evaluatie activiteiten te laten leren van de resultaten en de effectiviteit en de aanpak om daarmee instrumenten verder aan te scherpen. We hebben al meer inzicht in de effectiviteit van re-integratie gekregen. Maar we zijn er zoals gezegd nog niet. Het is de ambitie van het college om dat verder uit te bouwen, met uiteindelijk als doel dat mensen kunnen meedoen aan de samenleving. 1 Zie voor rekenvoorbeelden uit de praktijk bijvoorbeeld: Actieonderzoek Hemels modder, Instituut Publieke Waarden 2 Zie pagina 15 van De eerste afslag naar werk 3 De vereniging van managers van sociale diensten, www.divosa.nl 22