Bewegingsstoornissen bij jong volwassenen met schizofrenie GROUP Symposium Ypsilon en Anoiksis 22 januari 2010 J. Koning, AIOS Symforagroep
Hoofdboodschap Ondanks de introduc/e van nieuwere types an/psycho/ca (2 de genera/e) hee9 nog 1 op de 3 jongeren met schizofrenie bewegingsstoornissen Herkennen en behandelen van bewegingstoornissen blij9 daarom belangrijk
Soorten antipsychotica 1 ste generatie (typische) anti-psychotica Haldol, Cisordinol, Orap, Fluanxol 2 de generatie (atypische) anti-psychotica Zyprexa, Risperdal, Seroquel, Abilify
Soorten bewegingsstoornissen 1. Dyskinesie 2. Parkinsonisme 3. Acathisie 4. Dystonie
Dyskinesie Onwillekeurige, vloeiende en doelloze beweging die vaak conmnu aanwezig is
Parkinsonisme Tremor Rigiditeit Bradykinesie / Akinesie
Acathisie Klachten over rusteloosheid Bewegingen van de benen / Lopen op de plaats
Dystonie Abnormale houding of spasme van de spieren
Prevalen?e bewegingsstoornissen? GROUP: NaMonaal onderzoek naar Schizofrenie Risico en beschermende factoren voor ontwikkeling en beloop van schizofrenie ± 1000 pamënten met schizofrenie Ziekteduur < 10 jaar
Methode Registreren type anm psychomca Meten van bewegingsstoornissen Dyskinesia = AIMS Parkinsonisme = UPDRS Acathisie = BARS Dystonie = Fahn Marsden
Verdeling pa?ënten 979 PaMënten Schizofrenie 68% (groen) Schizofrenie spectrum 32% (blauw)
Gegevens over de pa?entengroep Leeftijd jaren (sd) Geslacht M:V Duur 1 ste psychose gemiddeld (sd) Relapse Klachten < 1 jaar Klachten > 5 jaar 27.1 (7.2) 3:1 1 jaar (2.7) 77% 63% 5%
Prevalen?e dyskinesie Patienten (N=979) Dyskinesie 3%
Prevalen?e parkinsonisme Patienten (N=979) Parkinsonisme 28%
Prevalen?e parkinsonisme Patienten (N=979) Parkinsonisme 28% >>Rusttremor 6% >>Rigiditeit 4% >>Bradykinesie 25%
Prevalen?e acathisie Patiënten (N=979) Acathisie 12%
Prevalen?e dystonie Patiënten (N=979) tardieve dystonie 2%
Prevalen?e van 1 of meer bewegingsstoornissen Patiënten (N=979) 1 of meer bewegingsstoornissen. 36%
Verdeling type an?psycho?ca
Verdeling type an?psycho?ca
Doseringen an?psycho?ca gebruik Dosis gemiddeld Dosis Min. & Max. Haloperidol 5 mg 1-15 mg Risperidone 3 mg 1-10 mg Olanzapine 13 mg 2-35 mg Quetiapine 481 mg 100-1100 mg Clozapine 351 mg 37-800 mg Aripiprazol 16 mg 5-30 mg
An?psycho?ca gebruik 9/10 gebruiken anmpsychomca 1/20 een depot, de rest oraal 1/50 gebruik gebruikt 2 of meer AP tegelijk
Type an?psycho?ca en prevalen?e Dyskinesie Dyskinesie + 1 ste Generatie AP 7% 2 de Generatie AP 2% Geen AP 0% Totaal 3%
Type an?psycho?ca en prevalen?e Parkinsonisme Parkinsonisme + 1 ste Generatie AP 43% 2 de Generatie AP 24% Geen AP 17% Totaal 28%
Type an?psycho?ca en prevalen?e Acathisie Acathisie + 1 ste Generatie AP 23% 2 de Generatie AP 11% Geen AP 7% Totaal 12%
Type an?psycho?ca en prevalen?e Dystonie Dystonie + 1 ste Generatie AP 3% 2 de Generatie AP 1% Geen AP 0% Totaal 2%
Type an?psycho?ca en prevalen?e een of meer bewegingsstoornissen 1 of meer bewegingsstoornissen + 1ste Generatie AP 50% 2de Generatie AP 35% Geen AP 22% Totaal 36%
Oorzaken bewegingsstoornissen Bijwerking van anti-psychotica Type anti-psychotica Dosering anti-psychotica Genetisch kwetsbaarheid persoon Symptoom van ziektebeeld schizofrenie
Behandeling van bewegingsstoornissen Bewegingsstoornissen almjd eerst door een arts laten onderzoeken, nooit zelf stoppen met medicame. Aeankelijk van soort en ernst van bewegingsstoornissen kan arts eventueel besluiten tot Dosering verlagen Toevoegen ander medicijn tegen bewegingsstoornis Overstappen naar ander soort anm psychomcum
SamenvaIend 1 op de 3 pamënten heef last van 1 of meerdere bewegingsstoornissen Bij 1 ste generame anmpsychomca = 1/2 pamënten Bij 2 de generame anmpsychomca = 1/3 pamënten Zonder anmpsychomca toch nog = 1/5 pamënten Deel pamënten alleen baat bij 1 ste generame anmpsychomca Meest voorkomende bewegingsstoornis is parkinsonisme, mn bradykinesie
Beperkingen Voorlopige analyse Effect andere medicame (anmdepressiva, stemmingstabilisatoren) en drugsgebruik (Cocaïne) Invloed van het switchen anmpsychomcum
Hoofdboodschap Ondanks de introduc/e van nieuwere types an/psycho/ca (2 de genera/e) hee9 nog 1 op de 3 jongeren met schizofrenie bewegingsstoornissen Herkennen en behandelen van bewegingstoornissen blij9 daarom belangrijk
Vragen
Dank Alle deelnemende patiënten en hun families dr. P.N. van Harten dr. D.E. Tenback Prof. dr. R.S. Kahn Alle GROUP onderzoekers