BEHANDELING MET INVEGA. Informatie voor mensen die Invega gebruiken

Transcriptie

1 BEHANDELING MET INVEGA Informatie voor mensen die Invega gebruiken

2 Inhoud Inleiding 3 Geneesmiddelen: welk nut hebben ze? 4 - Acute behandeling en langdurige behandeling 5 Wat is Invega en hoe moet u het gebruiken? 6 - Hoe werkt Invega? 6 - Hoe ziet Invega eruit? 6 - Hoe moet u Invega innemen? 7 - Een inname vergeten? 8 - Houd contact met uw behandelaar 8 - Overschakelen van een ander antipsychoticum op Invega 9 - Waar u rekening mee moet houden 10 - Zijn er bijwerkingen? 11 Wat kunt u nog meer doen om zich beter te voelen? 12 - Herken waarschuwingssignalen 13 Tot slot 13 - Nuttige adressen 14 - Vragen en opmerkingen voor de behandelaar 15

3 Inleiding Uw behandelaar heeft u Invega (paliperidon) voorgeschreven. Deze brochure bevat algemene informatie over de behandeling met Invega. Heeft u na het lezen van dit boekje nog vragen, dan kunt u terecht bij uw psychiater of psychiatrisch verpleegkundige. Deze informatie is geen vervanging van de bijsluiter of van de adviezen van uw behandelaar, maar een aanvulling hierop. 3

4 Geneesmiddelen: welk nut hebben ze? Welk nut hebben geneesmiddelen? Vroeger konden psychotische symptomen niet goed worden behandeld, maar sinds meer dan 50 jaar kunnen we de psychotische symptomen met behulp van geneesmiddelen verlichten. Door het evenwicht tussen chemische stoffen in de hersenen te verbeteren, zorgen de zogenaamde antipsychotica ervoor dat de waanvoorstellingen, hallucinaties, bewegingsonrust en problemen met denken afnemen, of helemaal niet meer optreden. Na het eerste antipsychoticum (ook wel klassieke middelen genoemd) van 50 jaar geleden, zijn er heel wat middelen bijgekomen. De antipsychotica die nu worden gebruikt, zijn in twee groepen te onderscheiden: De oudere antipsychotica helpen goed tegen wanen en hallucinaties, maar niet zo goed tegen andere symptomen, zoals lusteloosheid, het gevoel van innerlijke leegte en het isolement van vrienden en familieleden. Bovendien hebben de oudere antipsychotica vaak onaangename bijwerkingen, bijvoorbeeld bewegingsstoornissen (spierstijfheid, houterig lopen) of een droge mond. De nieuwere antipsychotica (zogenaamde atypische antipsychotica ) werken goed tegen hallucinaties of waangedachten, en óók tegen andere symptomen, zoals lusteloosheid, het gevoel van innerlijke leegte en het isolement van vrienden en familieleden. Bij gebruik van de nieuwere antipsychotica hebben de meeste patiënten minder last van bewegingsstoornissen. Invega behoort tot de nieuwe antipsychotica. 4 BEHANDELING MET INVEGA

5 ACUTE BEHANDELING EN LANGDURIGE BEHANDELING In de meeste gevallen krijgt u een antipsychoticum voor het eerst als u een acute psychose heeft: u hebt dan veel last van waanvoorstellingen en angsten. Met een antipsychoticum kunt u in zo n geval snel worden teruggevoerd naar de realiteit. Zijn de ergste verschijnselen min of meer onder controle, dan is het belangrijk om niet met de medicijnen te stoppen. Dan komt de fase van de onderhoudsbehandeling. Het doel daarvan is de resterende symptomen zoveel mogelijk te onderdrukken en te verhinderen dat ze opnieuw de kop opsteken. Door de tabletten goed volgens het voorschrift van uw behandelaar in te nemen, kunt u er zelf aan werken dat het risico dat uw verschijnselen terugkeren zo klein mogelijk blijft. Het is belangrijk om nooit op eigen houtje de voorgeschreven dosis te veranderen of te stoppen met het innemen van het geneesmiddel. U kunt dan een zogenaamde terugval krijgen, met psychosen en angsten. Het kan dan zelfs nodig zijn dat u wordt (weer) opgenomen in een psychiatrisch ziekenhuis. 5

6 Wat is Invega en hoe moet u het gebruiken? Hoe wordt Invega gebruikt? Het antipsychoticum dat uw behandelaar u heeft voorgeschreven, heet Invega. Dit is een nieuw middel met als werkzame stof paliperidon. Invega geneest uw ziekte niet. Wat het wel doet? Het maakt de verschijnselen van uw ziekte minder erg en houdt deze onder controle. Hierdoor gaat u zich beter voelen en kunt u weer de dingen doen die u prettig vindt. HOE WERKT INVEGA? Invega is een nieuw modern antipsychoticum. Het maakt gebruik van een nieuw type tabletten met een speciaal mechanisme (de zogenaamde OROS -technologie). Door dat mechanisme wordt de werkzame stof gelijkmatig over de hele dag aan uw lichaam afgegeven. Hierdoor hoeft u enkel s morgens één tablet in te nemen, die de hele dag werkt. HOE ZIET INVEGA ERUIT? Invega-tabletten hebben de vorm van een capsule. Ze zijn in drie sterktes beschikbaar: witte tabletten van 3 mg; PAL 3 beige tabletten van 6 mg; PAL 6 roze tabletten van 9 mg. PAL 9 6 BEHANDELING MET INVEGA

7 HOE MOET U INVEGA INNEMEN? Neem Invega iedere ochtend in. Dat kan met of zonder ontbijt, maar doe het bij voorkeur elke dag op dezelfde manier (dus óf met ontbijt, óf zonder). U moet de tablet in zijn geheel doorslikken met een beetje water of een andere vloeistof. Kauw niet op de tabletten, en probeer niet om ze te breken, te pletten, fijn te malen of op te lossen. De gebruikelijke dagelijkse dosering van Invega bedraagt 6 mg, s morgens in te nemen. Maar als uw behandelaar u een hogere of lagere dosis voorschrijft, volg dat voorschrift dan op. Het omhulsel van de tablet bestaat uit een onverteerbaar materiaal, dat niet gevaarlijk is voor de gezondheid en gewoon als afvalproduct met de ontlasting het lichaam verlaat. Als u iets in uw ontlasting ziet dat op een tablet lijkt, wees dan niet ongerust; het is alleen het omhulsel. De kans dat de behandeling helpt, is het grootst als u zich houdt aan de voorschriften van uw behandelaar. Het is vooral belangrijk dat u de instructies voor het innemen van de medicijnen goed opvolgt. Als u dat niet doet, kan het zijn dat de medicijnen niet goed werken. 7

8 Ook als u zich beter gaat voelen, is het belangrijk dat u toch elke dag Invega blijft innemen in de dosering die uw behandelaar heeft voorgeschreven. Als u plotseling stopt of zelf de dosering verandert is de kans groot dat uw klachten terugkomen. Als u vragen of wensen heeft over uw medicijnen, praat hier dan tijdig over met uw psychiater of hulpverlener. EEN INNAME VERGETEN? Als u om de een of andere reden een keer hebt vergeten uw medicijnen in te nemen, dan kunt u de volgende dosis gewoon de volgende dag innemen. De tablet die u had overgeslagen, hoeft u dus niet ook nog eens in te nemen. Het is natuurlijk beter om de tabletten niet te vergeten. Als u twee keer (of nog meer) achter elkaar heeft vergeten Invega in te nemen, neem dan contact op met uw psychiater of hulpverlener. HOUD CONTACT MET UW BEHANDELAAR Als u Invega gebruikt, moet u toch uw psychiater of hulpverlener regelmatig blijven bezoeken. Het is belangrijk dat u de instructies van uw behandelaar opvolgt en dat u Invega elke dag inneemt om te voorkomen dat de symptomen terugkomen. Vertel het ook altijd aan uw behandelaar of hulpverlener als u veranderingen merkt in hoe u zich voelt. Uw psychiater kan de dosering eventueel bijstellen om een beter effect te bereiken. Stop nooit met Invega zonder overleg met uw behandelaar. Verander ook nooit zelf iets aan de dosering. 8 BEHANDELING MET INVEGA

9 Er zijn nog meer zaken die u altijd met uw behandelaar moet bespreken als u Invega gebruikt, namelijk: als u andere geneesmiddelen (met of zonder recept verkrijgbaar) gebruikt; of u wilt autorijden of gevaarlijke machines wilt bedienen, bijvoorbeeld in uw werk; als u alcohol of drugs gebruikt. Als u een vrouw bent en Invega gebruikt, moet u het aan uw arts vertellen: als u zwanger bent of zwanger wilt raken terwijl u Invega gebruikt; als u van plan bent borstvoeding te geven. Als u Invega gebruikt, mag u namelijk geen borstvoeding geven. OVERSCHAKELEN VAN EEN ANDER ANTIPSYCHOTICUM OP INVEGA Voordat u Invega kreeg, gebruikte u misschien een ander antipsychoticum. Overschakelen van het ene antipsychoticum op het andere dient zeer zorgvuldig en geleidelijk te gebeuren. Uw behandelaar zal u precies uitleggen hoe dat gaat, wat u kunt verwachten en wat u wel en wat u niet mag doen. Het kan zijn dat u last krijgt van bepaalde verschijnselen als u minder van uw oude antipsychoticum gebruikt en uiteindelijk stopt (bijv. een grieperig gevoel, gevoelens van boosheid of angst, misselijkheid of duizeligheid). Dat is tijdelijk en gaat weer over. Blijf in elk geval precies de instructies van uw behandelaar volgen. 9

10 WAAR U REKENING MEE MOET HOUDEN Gebruik geen alcohol of drugs. Alcohol en drugs kunnen vermoeidheid opwekken en zelfs leiden tot terugkeer van de psychotische symptomen. Dat kan gevaarlijk zijn, vooral in het verkeer of op het werk. Gebruik daarom absoluut geen alcohol of drugs. Andere ziekten. Vertel het aan uw behandelaar als u aan een andere aandoening leidt, zoals hart-vaatziekten, lever- of nieraandoeningen, de ziekte van Parkinson of epilepsie. Met sommige ziekten mag u Invega niet gebruiken of moet u beter worden gecontroleerd. Zwangerschap. Bent u zwanger of wilt u zwanger worden? Vertel dat aan uw psychiater. U mag Invega niet gebruiken als u zwanger bent. Zoek samen met uw psychiater naar een oplossing. Last van bijwerkingen? Net als bij elk geneesmiddel kunnen ook bij een behandeling met Invega ongewenste bijwerkingen optreden. In de bijsluiter (en op pag. 11 van dit boekje) kunt u zien welke bijwerkingen bekend zijn. Denkt u dat u een bijwerking heeft, bespreek dat dan met uw psychiater of hulpverlener. Andere geneesmiddelen? Zoals bij alle geneesmiddelen moet u ervoor zorgen dat uw arts weet welke geneesmiddelen u daarnaast nog gebruikt. Dat is belangrijk omdat sommige geneesmiddelen elkaars werking kunnen verzwakken of juist versterken. Precies volgens voorschrift. Neem Invega consequent volgens de voorschriften van uw behandelaar in. Dan is de kans het grootst dat uw psychotische symptomen weg blijven. 10 BEHANDELING MET INVEGA

11 ZIJN ER BIJWERKINGEN? Alle medicijnen hebben naast de gewenste effecten (de werking) ook ongewenste effecten (bijwerkingen). De meest voorkomende bijwerkingen die soms kunnen optreden bij gebruik van Invega zijn: hoofdpijn, slaperigheid, gevoel van duizeligheid, rusteloosheid, beven, vertraagd bewegen, verandering van uw hartslag (sneller, langzamer of onregelmatiger), daling van de bloeddruk bij het opstaan (gaan staan), maagpijn, droge mond, meer speekselvorming, misselijk gevoel (braken), weinig energie, vermoeidheid, gewichtstoename en veranderingen in de spieren, zoals hogere spierspanning, stijfheid of krampen. Misschien heeft u wel eens gehoord of zelf last gehad van onvrijwillige bewegingen, bijvoorbeeld rondom de mond, aan de tong of aan de handen of tenen. Dit heet (tardieve) dyskinesie en kan bij sommige oudere antipsychotische middelen (klassieke middelen) optreden. Invega veroorzaakt deze effecten zelden. Als u toch last krijgt van deze symptomen, neemt u dan contact op met uw arts of hulpverlener. Wanneer u pas bent begonnen met Invega, dan kunt u een licht gevoel in uw hoofd krijgen als u te snel overeind komt vanuit een zittende of liggende positie. Het kan zelfs lijken of u flauw zult vallen. Deze bijwerking verdwijnt bijna altijd na verloop van tijd. U heeft er minder last van als u langzaam overeind komt. Als u tijdens het gebruik van Invega een bijwerking krijgt, of als u zich niet beter gaat voelen, moet u contact opnemen met uw behandelaar. 11

12 Wat kunt u nog meer doen om zich beter te voelen? Ook de lichamelijke gezondheid is belangrijk voor het geestelijk welzijn. Voor het succes van de behandeling is het van cruciaal belang dat u actief meewerkt aan uw eigen behandeling. Dat betekent niet alleen dat u trouw uw medicijnen moet innemen, maar ook is het belangrijk om uw zelfbewustzijn te versterken, uw gevoeligheid voor stress te verminderen en problemen met uw omgeving die met uw psychosen te maken hebben, zoveel mogelijk op te lossen. Daarom kan het zijn dat uw psychiater u voorstelt om psychotherapie, gedragstherapie of een andere therapievorm te volgen, uitleg over uw ziekte te krijgen, of deel te nemen aan zelfhulpgroepen of lotgenotengroepen. Ook uw lichamelijke gezondheid is belangrijk voor uw geestelijk welzijn. Houd daarom rekening met de volgende adviezen: Eet goed: evenwichtige, vetarme voeding met veel fruit en groenten. Zorg voor regelmatige beweging: dat is niet alleen plezierig, maar zorgt ook voor contact met andere mensen. Zorg voor ontspanning: neem dus voldoende rust en slaap. Dat kan helpen om uw dagen op een ontspannen manier door te brengen. Ook het leren van technieken om spanningen te vermijden kunnen u helpen ontspannen te blijven. Gebruik geen alcohol en drugs en vermijd sterke prikkels: ook dit zal uw geestelijke gezondheid goed doen. 12 BEHANDELING MET INVEGA

13 HERKEN WAARSCHUWINGSSIGNALEN Een terugval is vaak dagen tot weken van tevoren al te herkennen aan bepaalde waarschuwingstekens. Misschien merken anderen in uw omgeving het aan u, misschien merkt u het ook zelf. Bijvoorbeeld dat u nerveuzer, wantrouwiger of angstiger wordt, dat u gevoeliger wordt voor geluiden of lawaai, dat u meer moeite heeft zich te concentreren, een ander slaapritme krijgt (heel veel of juist heel weinig slaapt), of geen andere mensen wilt ontmoeten. Het is belangrijk om te weten wat uw eigen waarschuwingstekens voor een terugval zijn en deze te herkennen. Dan kan de hulpverlening worden ingelicht, zodat de juiste maatregelen kunnen worden getroffen. Tot slot Tot slot nog enkele tips die u helpen onthouden uw medicijnen elke dag op tijd in te nemen: Houd bij of u uw medicijnen heeft ingenomen. Zet bijvoorbeeld een kruisje in uw agenda, op de kalender of op een briefje dat u bij de verpakking bewaart. Neem Invega s morgens in op een vast moment. Bijvoorbeeld na een activiteit die u elke ochtend op hetzelfde tijdstip doet (bijvoorbeeld eten, douchen of tanden poetsen). Deze informatie is niet bedoeld als vervanging van de bijsluitertekst van Invega. Lees voor gebruik eerst de bijsluitertekst van Invega. 13

14 NUTTIGE ADRESSEN Bij onderstaande verenigingen kunt u terecht voor informatie over psychosen of schizofenie. Anoiksis (vereniging van chronisch psychotische en schizofrene mensen) Gansstraat 67a 3582 EC UTRECHT telefoon: Ypsilon (vereniging van familieleden van mensen met schizofrenie of een psychose) Prins Bernardlaan DP Voorburg telefoon: Wellicht heeft u (of iemand uit uw directe omgeving) na het lezen van deze informatie nog vragen over schizofrenie of uw behandeling met Invega. Hieronder is ruimte gemaakt om deze vragen op te schrijven. U kunt deze brochure meenemen naar uw volgende afspraak met uw behandelaar om dit te bespreken. 14 BEHANDELING MET INVEGA

15 VRAGEN EN OPMERKINGEN VOOR DE BEHANDELAAR 15

16 Deze brochure wordt u aangeboden door Janssen-Cilag B.V., de producent van Invega (paliperidon). Janssen-Cilag/INV tab BRO 03/2010 NL004