Uitvoeringsplan klimaatbeleid provincie Groningen



Vergelijkbare documenten
Uitvoeringsplan klimaatbeleid provincie Groningen

Overzicht nulmeting provincie Groningen

Bijlage 5: Provinciale menukaart

Jaarrapportage 2005; Uitvoeringsprogramma BANS. Provincie Groningen, februari/maart 2006

Rapportage Klimaatscan. Provincie Groningen. Novem adviseur: drs. E.A. Baris Datum: januari 2004

Discussienota Toekomstig Energiebeleid

Plan van aanpak klimaatbeleid Gemeente Haarlemmerliede-Spaarnwoude

OPZET KLIMAATPLAN

Aan de leden van Provinciale Staten

Plan van aanpak klimaatbeleid

TER KENNISNAME. Onderwerp : Klimaatbeleid (energiebeleid) de commissie grondgebiedzaken

Factsheet Energie en Klimaat

Helmonds Energieconvenant

Gemeente Langedijk. Voorstel aan de raad

KLIMAATBELEID in de gemeente BLADEL

Provinciaal klimaat- en energiebeleid: doelen, emissies, maatregelen. Robert Koelemeijer - PBL

Klimaat- en energiebeleid Gemeente Nijmegen

STRATEGIE DUURZAME ENERGIETRANSITIE GEMEENTE BREDA

: Mitigatie en Adaptatie

Duurzame ontwikkeling:

Workshop J De kracht van een klimaatfonds. 05 april 2011

Uitvoeringsprogramma 2017 en Op weg naar een klimaatneutraal Gemeente Renkum

Notitie energiebesparing en duurzame energie

Uitvoeringsprogramma Klimaatbeleid Vaals

Masterclass IV. Energie op bedrijventerreinen

Van Kyoto via Den Haag naar Groningen

Energieconvenant bedrijfsleven Veenendaal en gemeente Veenendaal

Uitvoeringsmaatregelen Hier zijn als beeldvorming de richtingen aangegeven waar het college verder inhoud aan te geven.

Provinciaal klimaat/co 2 programma

Subsidieregeling Energiebesparing in de Sociale Huursector, nr. 2006wem004996i.

Regionale Energie Strategie

nummer 23 van 2005 Vaststelling Beleidsregels bij het Kader voor projectontwikkeling kijk

VNG Raadsledencampagne

Tussenevaluatie Zutphen energieneutraal anno 2012 Forum 23 april 2012

Milieudienst West-Holland. Klimaatprogramma Holland Rijnland en Rijnstreek Gerrit Jan Schraa Programmaleider

Naar een klimaatneutrale sportvereniging

Energievisie Borne 22 september Michel Leermakers Linda Rutgers Twence. Co Kuip HVC.

Koninklijk Instituut Van Ingenieurs

Aan de leden van Provinciale Staten. Nr.: /6/A.10, MB Groningen, 5 februari 2004

De voortgang van het Nederlandse energie- en klimaatbeleid

Voorstel ontwikkeling duurzaamheidsparagraaf Zoetermeer. 1. Inleiding

1. Visie. De gemeente Reusel-De Mierden is energieneutraal in 2025

4.3. Biomassa. Lopende projecten

Partij voor de Dieren Gouda Tav Corina Kerkmans

Regionale Energie Strategie

Energie neutraal Veenendaal De aanpak en de inhoud

Aan de raad AGENDAPUNT 3. Doetinchem, 15 april 2009 ALDUS BESLOTEN 23 APRIL Klimaatplan Doetinchem

Projectaanvraag regio FoodValley Energie uit zon REGIO FOODVALLEY

Aan de gemeenteraad Gemeente Steenwijkerland Vendelweg XE Steenwijk Steenwijk, Nummer voorstel: 2013/18

Energieloket EBGV Hier Opgewekt

Energiemanagementplan Certificering op CO 2 -prestatieladder

Dan op een ander dak!

Werkplan Mobiliteitsmanagement Groningen, januari 2006 Provincie Groningen

WKO in duurzame gebiedsontwikkeling case Westland Ir. Marion Bakker SenterNovem

*D * D

SAMENWERKINGSVERBAND NOORD-NEDERLAND (SNN) IS EEN SAMENWERKING VAN DE DRIE NOORDELIJKE PROVINCIES FRYSLÂN, GRONINGEN EN DRENTHE. DEZE SAMENWERKING IS

Samen werken aan een klimaatbestendige en energieneutrale gemeente

Parkstad Limburg EnergieTransitie (PALET)

De ondergrond als basis voor een duurzame toekomst.

CO 2 -scan Koggenland

Klimaatakkoord Rijk en UvW

PROEFTUIN VOOR HET EUROPESE ENERGIESYSTEEM VAN DE TOEKOMST

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG

Nije enerzjy foar Fryslân. september 2013

Beleidsplan Ruimte Vlaanderen Werkgroep Ruimte voor Energie. Partnerforum Gent 18 oktober 2016

Programma Energie Samenvatting Projectplan

Presentatie Duurzame Energie. Podiumbijeenkomst 17 maart

Energiebesparing en Duurzame energie

Slim financieren duurzame energie Afwegingskader bij het kiezen van instrumenten

Nieuwe verdeelmodel provinciefonds

NOTITIE. 1 Scenario s voor CO 2 -reductie Inleiding. Nulsituatie, klimaatwinkelen en klimaatbeleidsplan gemeente Schiedam

Regio-overleg milieu. HERNIEUWBARE ENERGIE EN KLIMAAT Inleiding. Ingelmunster 14 maart Dominiek Vandewiele

GEMEENTELIJKE SAMENWERKING KLIMAATBELEID ZEELAND

Presentatie titel. Hans van Oort Arno Harting Rob van der Westen

Betere energieprestaties met Nuon Stadswarmte. Kansen voor woningcorporaties, vastgoedeigenaren en projectontwikkelaars

Van Herk Groep B.V. Doelstelling CO₂-reductie

Bijlage E: samenvatting convenanten energie efficiency

No Emmeloord, 24 juli Onderwerp Plan van aanpak zonneweides. Advies raadscommissie. Aan de raad. Status: ter besluitvorming

Ministerie van Economische Zaken

EPA maatwerkadvies en energielabelling bestaande vrije sector woningen.

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Nr.: /2/A.11, MB Groningen, 11 januari Onderwerp : Project Duurzame Ontwikkeling Fase 3

Klimaatakkoord. Ministerie van Economische Zaken en Klimaat T.a.v. de heer ir. E.D. Wiebes Postbus EK 'S-GRAVENHAGE

Raadsvoordracht. Onderwerp: Milieunotitie Gevraagde beslissing De Milieunotitie 2011 vaststellen. Relevante achtergrondinformatie

Nu is het tijd voor gemeentelijk klimaatbeleid. Concrete voorstellen voor een haalbaar en effectief beleid. Onderwater. uw gemeente?

Vervoer in de wet EED. Wm (2%) Zorgplicht: voorkom de negatieve milieueffecten van vervoer van goederen en personen van en naar de inrichting

Duurzame Energie. Verkeer en vervoer. Gebouwde omgeving (Consumenten + HDO) Bedrijvigheid. Land en tuinbouw

CO 2 -reductiedoelstelling

Evaluatie Uitvoeringsprogramma versie: 29-jan Doelen Doelstelling bereikt? reductie

STRUCTUURVISIE ZON Beleidskader ten behoeve van het opwekken van grondgebonden zonne-energie in het landelijk gebied

Commissie Welzijn, Zorg en Cultuur Commissie Ruimte, Water en Groen (t.k.) 23 april 2002 Nr , PB Nummer 25/2002

Energiebesparing in de bouw

Ja. Ja. D66 wil dat Groningen in 2040 al CO 2- neutraal is en wil dat de provincie een ambitieuze regionale energiestrategie opstelt.

Groengebied Amstelland AB Agendapunt 9 eerder door het bestuur behandelde notities over rol en positie GGA BIJLAGE 1 DISCUSSIENOTITIE

WATER- SCHAPPEN & ENERGIE

Datum 23 december 2016 Betreft Voortgangsrapportage Energieakkoord 2016 en uitvoering Urgendavonnis

Besluit van de Deputatie

Kerntaak/plandoel: Milieu, energie en klimaat: een energieneutraal Gelderland in 2050

Deelname van gemeente Heusden aan landelijke Stimuleringsregeling voor lokale Klimaatinitiatieven (SloK)

Raadsvoorsteltot het vaststellen van de kaders Duurzame-energiebedrijf

Transcriptie:

Uitvoeringsplan klimaatbeleid provincie Groningen Stap 1: in het kader van de BANS subsidieaanvraag 12 Mei 2004 KNN Milieu BV Werfstraat 5 9712 VN Groningen

Inhoudsopgave 1 INLEIDING...3 2 KADERS VAN HET PROVINCIAAL ENERGIE EN KLIMAATBELEID...5 3 PROJECTENOVERZICHT: INHOUDELIJKE SAMENVATTING...8 4 BEGROTING...19 2

1 Inleiding 1.1 Klimaatscan Op 14 januari 2004 is door Novem een klimaatscan uitgevoerd in de provincie Groningen. De resultaten van de klimaatscan beschrijven de huidige stand van zaken op klimaatgebied. Op basis van deze klimaatscan adviseert Novem de provincie Groningen voor het opzetten en uitvoeren van klimaatbeleid de volgende thema s en ambitieniveaus: Thema Energie in provinciale gebouwen Energie in de bouw Energie en duurzaam ondernemen Energie in het landelijk gebied Energie in Verkeer en Vervoer Duurzame energie Energie in het buitenland Ambitieniveau Actief Actief Actief Actief Actief Actief Actief 1.2 Uitvoeringsplan Om bovengenoemde ambitieniveaus nader in te vullen bevat deze notitie een uitvoeringsplan. Daarin worden de taakstellingen binnen de afzonderlijke thema s, conform de Provinciale Menukaart, omgezet in projecten. Dit uitvoeringsplan heeft tot doel om het klimaatbeleid te verankeren in de organisatie. Daarnaast kan het worden gebruikt voor de subsidieaanvraag bij het Ministerie van VROM in het kader van de BANS subsidieregeling. Uitwerking Alle projecten in het uitvoeringsplan worden uitgewerkt op de volgende punten (conform de eisen aan het Plan van Aanpak vanuit VROM): - Doelstelling/resultaat - Globale werkzaamheden - Afdeling - Startdatum & doorlooptijd - In welk planjaar/planjaren uit te voeren - Kosten - Uren ambtelijke capaciteit - Projectpartners Taakstellingen opgenomen in de Prestatiekaart zijn subsidiabel. Deze taakstellingen worden per thema vetgedrukt weergegeven. 3

Leeswijzer Alvorens het inhoudelijk deel van het uitvoeringsplan op het niveau van projecten te beschrijven, geven we in hoofdstuk 2 allereerst een beschrijving van de kaders van het provinciaal energie- en klimaatbeleid in opbouw. Dit is van belang om dit uitvoeringsplan en de daaraan gekoppelde subsidieaanvraag in het kader van het BANS Klimaatconvenant goed te kunnen positioneren. Vervolgens bevatten de hoofdstukken 3 en 4 respectievelijk een inhoudelijke samenvatting van de projecten en de begroting. In de bijlage worden per thema de projecten nader uitgewerkt. 4

2 Kaders van het provinciaal energie en klimaatbeleid 2.1 Inleiding In het Provinciaal OmgevingsPlan (POP) staat het huidig beleid ten aanzien van de klimaatverandering duidelijk verwoord: de provincie Groningen wil een evenredige bijdrage leveren aan het nakomen van de internationale afspraken over het terugdringen van de CO 2 -emissie als gevolg van het gebruik van fossiele brandstoffen (blz. 66). Dat betekent dat de emissie van CO 2 in 2010 6% lager moet zijn dan in 1990 1. 2.2 Beleidsgat Uit de Potentieelstudie Provincie Groningen, Keuzes voor het energiebeleid van de Provincie Groningen (2003) blijkt dat een forse intensivering van de huidige uitvoering van het energie- en klimaatbeleid nodig is om de doelstellingen uit het POP te kunnen halen. In de studie is aangegeven waar de beste kansen liggen om de doelstellingen te realiseren: er is aangegeven wat het verwachte energieverbruik is in 2010, en ook wat de technische en praktische potentiëlen zijn op het gebied van energiebesparing en duurzame energie. In het rapport Van Kyoto via Den Haag naar Groningen (2003) is uitgewerkt wat dit in hoeveelheden CO 2 -emissie betekent. Hieruit blijkt dat er een opdracht ligt om in de periode tot aan 2010 2,4 Mton CO 2 - emissie-reductie te realiseren, uitgaande van de POP doelstelling voor CO 2 (i.e. het beleidsgat). Uitkomsten Potentieelstudie In de Potentieelstudie is een inschatting gemaakt van de technische en praktische potentiëlen op het gebied van duurzame energie en energiebesparing. Voor energiebesparing is het praktisch potentieel becijferd op 24 PJ, voor duurzame energie op 10 PJ 2. Deze praktische potentiëlen zijn inclusief de al ingezette activiteiten die energiebesparing tot doel hebben en inclusief de al gerealiseerde opwekking van duurzame energie. 1 In de Kyoto-doelstellingen is voor Nederland een gemiddelde emissiereductie van 6% CO 2 -equivalenten t.o.v. het 1990-niveau in de periode 2008-2012 afgesproken. De bijdrage van de zes verschillende broeikasgassen aan de klimaatverandering wordt uitgedrukt in CO 2 -equivalenten, CO 2 is met een aandeel van ongeveer 75% het belangrijkste broeikasgas. 2 Onder praktisch potentieel wordt verstaan alle maatregelen die zich tijdens de totale levensduur van die maatregel terugverdienen. Omdat vooral voor ondernemers terugverdientijden langer dan 5 of zelfs 3 jaar te lang zijn, moet het praktisch potentieel gezien worden als de absolute bovengrens van wat praktisch uitvoerbaar is. 5

De Potentieelstudie maakt dus duidelijk dat de beste kansen liggen bij energiebesparing, het potentieel daarvoor is bijna 2,5 maal zo groot als dat voor duurzame energie. CO 2 Het rapport Van Kyoto via Den Haag naar Groningen maakt duidelijk dat het praktisch potentieel uitgedrukt in kton CO 2 voldoende groot is om het beleidsgat te dichten. Enkele kanttekeningen hierbij zijn: - het 'praktisch potentieel' is niet hetzelfde als 'gemakkelijk uitvoerbaar', vooral omdat vaak de terugverdientijd veel te lang is, - de beïnvloedbaarheid van het onderwerp door de provincie is vaak beperkt, omdat marktpartijen (vrijwillig) de investeringen moeten doen, - sommige doelstellingen zijn geformuleerd met als randvoorwaarde de aanwezigheid van een bepaald subsidie- of fiscaal klimaat, en dat klimaat kan veranderen (als bijvoorbeeld de EnergiePremieRegeling voor zonne-energie wordt afgeschaft is de doelstelling voor 1MW aan zonnepanelen heel moeilijk realiseerbaar). Daarnaast is het zo dat het klimaatbeleid van de provincie geen beperkende factor mag zijn voor de ontwikkeling van de werkgelegenheid, dat één van de hoofddoelstellingen is van het POP. Het investeringsklimaat mag niet worden aangetast. Dit alles betekent dat de provincie Groningen op alle sporen in moet zetten om het doel te kunnen realiseren. De keuzevrijheid die overblijft zit in de mate waarin op de verschillende kansen wordt ingezet (welk potentieel krijgt de meeste aandacht, de meeste middelen), het tijdstip waarop er op wordt ingezet en via welke rol (kaderstellend, faciliterend, stimulerend) de provincie dit gaat doen. 2.3 Uitvoering Een eerste stap op weg naar het realiseren van het hierboven beschreven doel wordt gezet middels dit uitvoeringsplan. De indeling van dit uitvoeringsplan is conform de indeling van de Provinciale Menukaart/Prestatiekaart. Dat wil zeggen dat er sprake is van een onderverdeling in thema s. Deze thema s worden in onderstaand figuur weergegeven waarbij de genoemde afkortingen staan voor: PG: Provinciale Gebouwen DO: Duurzaam Ondernemen LG: Landelijk Gebied VV: Verkeer & Vervoer DE: Duurzame Energie 6

PG Bouw DO LG VV DE Costa Due Energy Valley Energie Convenant Groningen Bovenstaand figuur geeft tevens aan dat een verdieping per thema dient te worden gezien tegen de achtergrond van omvangrijke en vaak afdeling overstijgende initiatieven binnen de provincie Groningen zoals: Costa Due Energy Valley Energie Convenant Groningen Hier kan ook het EnergieKompas initiatief worden genoemd In de hierna genoemde projecten worden Costa Due, Energye Valley en Energie Convenant Groningen vaak genoemd als projectpartner(s). 7

3 Projectenoverzicht: inhoudelijke samenvatting 3.1 Klimaat in beleid Taakstelling Actuele energiebeleidsnota en uitvoeringsprogramma; uitwerking merendeel aandachtsvelden op actief niveau Titel Trekker Betrokken afdelingen 0.001 Opstellen Milieubeleid & Alle energiebeleidsnota Bodemsanering Jaarlijkse evaluatie/monitoring 0.002 Jaarlijkse evaluatie & monitoring Meerdere relevante afdelingen betrokken bij energie- en klimaatbeleid Actieve en gestructureerde samenwerking met doelgroepen en externe partners Milieubeleid Bodemsanering 0.003 Energieoverleg Milieubeleid & Bodemsanering 0.004 Actieve en gestructureerde samenwerking met doelgroepen en externe partners Milieubeleid Bodemsanering & & Alle Alle Externe projectpartners: Energy Valley, Energie Convenant Groningen, EnergieKompas 8

3.2 Provinciale gebouwen Taakstelling Nieuwbouw Toepassen van een met 4% - 8% verscherpte Energie Prestatiecoëfficiënt (EPC) en energiebeheer (met uitvoering zorgplicht) invoeren Bestaande bouw Bij renovaties uitvoeren van alle vaste en neutrale energiemaatregelen uit het Nationaal Pakket Duurzame Utiliteitsbouw en energiebeheer (met uitvoering zorgplicht) invoeren in alle provinciale gebouwen Titel Trekker Betrokken afdelingen 1.001 Notitie Verscherping EPC/Programma van Eisen 1.002 1.003 1.004 Energiebeheerssysteem Campagne gebouwgebruikers Energiegebruik doorgelicht Projectpartners Startdatum Doorlooptijd Facilitaire Zaken Adviseurs, aannemers Januari 2007 6 maanden Facilitaire Zaken Facilitaire Zaken Facilitaire Zaken Projectbureau (BIM) Projectbureau (BIM) Projectbureau (BIM) Januari 2004 Doorlopend September 2004 3 maanden + jaarlijks terugkerende actie Juni 2006 6 maanden 9

Taakstelling Duurzame energiehuishouding als hard criterium meenemen bij het inkoopbeleid, waarbij minimaal 10% van het energiegebruik van alle provinciale gebouwen afkomstig is van duurzame energiebronnen Projectpartners Startdatum Doorlooptijd Leveranciers Januari 2007 4 maanden 3.3 Energie in de bouw Taakstelling Nieuwbouw Implementeren en uitvoeren van een actieplan voor het op regionaal niveau organiseren en faciliteren van de uitvoering van nieuwbouw activiteiten op het actieve niveau door (met name kleinere) gemeenten Titel Trekker Betrokken afdelingen 1.005 Protocol Duurzaam Inkopen Facilitaire Zaken Projectbureau (BIM) 2.001 2.002 Titel Trekker Betrokken afdelingen Energetisch verantwoorde bouw in Groningen Cursus Nationaal Pakket Duurzaam Bouwen Ruimtelijke Plannen Milieubeleid Bodemsanering & Milieubeleid & Bodemsanering Projectpartners Gemeenten, VGG, Intergemeentelijke samenwerkingsverbanden, Energie Convenant Groningen Regionaal DuBo consulent Startdatum Doorlooptijd Januari 2005 Doorlopend Januari 2005 9 maanden 10

Taakstelling In het vooroverleg Wet op de Ruimtelijke Ordening principes energiebesparing en duurzame energie inbrengen Bestaande bouw Implementeren en uitvoeren van een actieplan voor het op regionaal niveau organiseren en faciliteren van de uitvoering van bestaande bouw activiteiten op het actieve niveau door (met name kleinere) gemeenten In het vooroverleg Wet op de Ruimtelijke Ordening principes energiebesparing en duurzame energie inbrengen 2.001 2.002 2.001 2.002 2.001 2.002 Titel Trekker Betrokken afdelingen Energetisch verantwoorde bouw in Groningen Cursus Nationaal Pakket Duurzaam Bouwen Energetisch verantwoorde bouw in Groningen Cursus Nationaal Pakket Duurzaam Bouwen Energetisch verantwoorde bouw in Groningen Cursus Nationaal Pakket Duurzaam Bouwen Projectpartners Startdatum Doorlooptijd 11

3.4 Energie en duurzaam ondernemen Taakstelling Bedrijven Opstellen en uitvoeren van een actieplan voor het implementeren van de verbredingsthema s duurzame energie en energiezuinige productontwikkeling bij minimaal 20% van de energieextensieve inrichtingen als bedoeld in artikel 8.1 van de Wm, waarvoor de provincie bevoegd gezag is. Organiseren en faciliteren van een actieplan van gemeenten en bedrijven voor energiedoorlichtingen, adviezen en invoering van maatregelen bij bedrijven, waarvoor de gemeente bevoegd gezag is. Titel Trekker Betrokken afdelingen 3.001 Actieplan verbredingsthema s DE en EZP 3.002 3.003 Energiedoorlichting bij MKB bedrijven EPA-U Milieuvergunninge n Milieubeleid Bodemsanering Milieubeleid Bodemsanering & & Milieuvergun ningen, Economische Zaken Projectpartners MKB Noord, Brancheorganisaties Gasunie, Netwerk Duurzaam Groningen, Energie Convenant Groningen Informatiepunt Duurzaam Bouwen, EPA adviseur Startdatum Doorlooptijd September 2005 Opstellen: 4 maanden Uitvoeren: 2006-2008 Januari 2005 Doorlopend tot en met 2007 Januari 2005 12 maanden 12

Taakstelling Bedrijventerreinen Organiseren en faciliteren van een actieplan of projecten van gemeenten en bedrijfsleven om duurzame energiehuishouding op locatieniveau te implementeren op bedrijventerreinen (nieuw, bestaand en renovatie) Organiseren dat bij planvorming en beoordeling van plannen voor de ontwikkeling of revitalisering van (duurzame) bedrijventerreinen duurzame energiehuishouding expliciet als ontwerp- en inrichtingscriterium worden meegenomen. Titel Trekker Betrokken afdelingen 3.004 Groninger Bedrijventerreinen Energetisch Duurzaam Programma s Projecten 3.005 Herstructurering De Akkers Economische Zaken & Milieubeleid & Bodemsaneri ng Projectpartners Energy Valley, Bedrijvenverenigingen NLTO, bedrijven op De Akkers, gemeente Menterwolde, Novem Startdatum Doorlooptijd 2002 doorlopend April 2004 Plan van Aanpak opstellen: 9 maanden Uitvoering: tot 2008 13

3.5 Energie in het landelijk gebied Taakstelling Vernieuwing landelijk gebied Organiseren en implementeren van energiebesparing en duurzame energie bij planvorming en uitwerking en uitvoeringsprojecten bij de gebiedsgerichte aanpak, plattelandsvernieuwing of bij de revitalisering van het landelijk gebied Titel Trekker Betrokken afdelingen 4.001 Transities gekoppeld in Groningen Economische Zaken Landelijk Gebied, Milieubeleid & Bodemsanering Projectpartners Partners uit de landbouw en uit de energiesector Startdatum Doorlooptijd Oktober 2005 9 maanden 14

Taakstelling Agrarische bedrijven Stimuleren en faciliteren van de samenwerking en een projectmatige aanpak (voor de planvorming en projectontwikkeling van nieuwe glastuinbouwvestigingen met een duurzame energiehuishouding, voor de mogelijkheden van collectieve energievoorzieningen (warmtenet, CO2 distributie) voor herstructureringsgebieden of -projecten) Titel Trekker Betrokken afdelingen 4.002 Duurzame Glastuinbouw Eemsmond Economische Zaken Milieubeleid & Bodemsanering Projectpartners Tuinbouwers, gemeente Eemsmond, Electrabel, Energy Valley, Groningen Seaports, Energie Convenant Groningen Startdatum Doorlooptijd April 2004 9 maanden Stimuleren en implementeren van energiebesparing en duurzame energie bij agrarische bedrijven via een implementatieplan. 4.003 Energie op goede gronden Economische Zaken PMOV, agrariërs, Milieufederatie Groningen Januari 2005 3 jaren 15

3.6 Energie in verkeer en vervoer Taakstelling Organisatie, infrastructuur en voorzieningen Opstellen en uitvoeren van een 5.001 Vervoersactieplan provincie vervoersactieplan voor Groningen provinciale medewerkers en het wagenpark (huur en eigendom) gericht op 10%-25% verschuiving 5.002 Nieuwe Rijden voor potentiële modal shift en een provinciale medewerkers efficiencyverbetering van 5% Titel Trekker Betrokken afdelingen Projectbureau (BIM) Milieubeleid Bodemsanering & P&O, Dienst Wegen & Kanalen P&O, Dienst Wegen & Kanalen Projectpartners VCC, OV-bedrijven VCR Startdatum Doorlooptijd Januari 2005 doorlopend April 2005 3 maanden Opstellen en implementeren van een uitvoeringsplan energiebesparing en duurzame energie voor provinciale infrastructuur en voorzieningen (nieuw, bestaand en renovatie) waarbij tenminste alle energiemaatregelen met een terugverdientijd van < 5 jaar moeten worden uitgevoerd 5.003 Rijden op biodiesel 5.004 Energiewinning uit asfalt Ringweg West Groningen Facilitaire Zaken Milieubeleid & Bodemsanering Milieubeleid & Bodemsanering Dienst Wegen & Kanalen Ooms Avenhorn, Energie Convenant Groningen, NUON, Projectontwikkelaar 2004 2004 2004-2006 16

Taakstelling Mobiliteit en ruimtelijke aspecten Duurzame energiehuishouding meenemen bij concessieverlening openbaar (bus)vervoer Stimuleren en faciliteren van de 5.006 implementatie van energiezuinig rijden, energiezuinig goederenvervoer 5.007 of vervoersmanagement bij bedrijven Titel Trekker Betrokken afdelingen 5.005 Energiebesparing railvervoer 5.008 Haalbaarheidsstudie Park & Bike Mobiliteitsmanagement bundel Winsum-Groningen Mobiliteitsmanagementdag voor gemeenten in Groningen en Drenthe Projectpartners Startdatum Doorlooptijd Verkeer & vervoer NoordNed September 2005, 6 maanden Verkeer & vervoer Verkeer & Vervoer Verkeer & vervoer Gemeente Groningen VCC, Arriva, NoordNed VCC, gemeenten, Drenthe Fietsberaad, provincie Januari 2004 12 maanden Januari 2004 12 maanden Augustus 2004 3 maanden Stimuleren en faciliteren van gemeenten bij ontwerp en planvorming duurzame mobiliteit of de revitalisering en inrichting van (duurzame) woonwijken en werkgebieden. 5.009 Actieprogramma Verkeer & vervoer Goederenvervoer 5.010 Stimuleringstraject VPL Verkeer & vervoer Ruimtelijke plannen TLN Januari 2005 24 maanden April 2005 Tot eind 2007 17

3.7 Duurzame energie Taakstelling Ruimtelijke randvoorwaarden en mogelijkheden voor duurzame energie en energiebesparing verankeren in de strategische en operationele provinciale plannen Van de volgende drie activiteiten minimaal één: - Stimuleren en faciliteren van gemeenten en marktpartijen bij de uitvoering van duurzame energieprojecten - Opstellen en implementeren stimulerings- en uitvoeringsprogramma duurzame energie gericht op realisatie van marktconforme initiatieven. - Opstellen en implementeren actieplan biomassa met de koers (beleid en uitvoering) voor de komende periode. Titel Trekker Betrokken afdelingen 6.001 Experimenteerruimte Milieuvergunningen Milieubeleid Biomassa & Bodemsanering Economische Zaken 6.002 6.003 6.004 Kansen voor Warmte-Koude Opslag Actieplan Biomassa Blauwe Stroom Landinrichting & Water Milieubeleid Bodemsanering Milieubeleid Bodemsanering & & Milieubeleid & Bodemsanering Milieuvergunningen, Landelijk Gebied, Economische Zaken Projectpartners Costa Due partners, Energy Valley, Energie Convenant Groningen Gemeenten, marktpartijen, Energie Convenant Groningen Costa Due, Energy Valley Initiatiefnemer Muntendam uit Startdatum Doorlooptijd Januari 2005 9 maanden September 2004, tot eind 2006 Januari 2005 Doorlopend 2005 18

4 Begroting 4.1 Financieel overzicht per thema Klimaat in beleid Taakstelling Actuele energiebeleidsnota en uitvoeringsprogramma; uitwerking merendeel aandachtsvelden op actief niveau Jaarlijkse evaluatie/monitoring Meerdere relevante afdelingen betrokken bij energie- en klimaatbeleid Actieve en gestructureerde samenwerking met doelgroepen en externe partners Titel Subsidiabele 0.001 Opstellen energiebeleidsnota 200 0.002 Jaarlijkse evaluatie & monitoring 400 0.003 Energieoverleg 648 0.004 Actieve en gestructureerde samenwerking met doelgroepen en externe partners Overige Materiele Mat. 400 5.000 19

Provinciale gebouwen Taakstelling Nieuwbouw Toepassen van een met 4% - 8% verscherpte Energie Prestatiecoëfficiënt (EPC) en energiebeheer (met uitvoering zorgplicht) invoeren Bestaande bouw Bij renovaties uitvoeren van alle vaste en neutrale energiemaatregelen uit het Nationaal Pakket Duurzame Utiliteitsbouw en energiebeheer (met uitvoering zorgplicht) invoeren in alle provinciale gebouwen Titel 1.001 Notitie Verscherping EPC/Programma van Eisen 1.002 1.003 1.004 Energiebeheerssysteem Campagne gebouwgebruikers Energiegebruik doorgelicht Subsidiabele 192 1200 440 88 Overige Materiele 5.000 Mat. 12.000 20

Taakstelling Duurzame energiehuishouding als hard criterium meenemen bij het inkoopbeleid, waarbij minimaal 10% van het energiegebruik van alle provinciale gebouwen afkomstig is van duurzame energiebronnen Titel Subsidiabele Overige Materiele 1.005 Protocol Duurzaam Inkopen 64 5.000 Mat. Energie in de bouw Taakstelling Nieuwbouw Implementeren en uitvoeren van een actieplan voor het op regionaal niveau organiseren en faciliteren van de uitvoering van nieuwbouw activiteiten op het actieve niveau door (met name kleinere) gemeenten 2.001 2.002 Titel Energetisch verantwoorde bouw in Groningen Cursus Nationaal Pakket Duurzaam Bouwen Subsidiabele 3000 50 Overige Materiele 15.000 Mat. 5.000 21

Taakstelling In het vooroverleg Wet op de Ruimtelijke Ordening principes energiebesparing en duurzame energie inbrengen Bestaande bouw Implementeren en uitvoeren van een actieplan voor het op regionaal niveau organiseren en faciliteren van de uitvoering van bestaande bouw activiteiten op het actieve niveau door (met name kleinere) gemeenten In het vooroverleg Wet op de Ruimtelijke Ordening principes energiebesparing en duurzame energie inbrengen Titel 2.001 Energetisch verantwoorde bouw in Groningen 2.001 Energetisch verantwoorde bouw in Groningen 2.001 Energetisch verantwoorde bouw in Groningen Subsidiabele Overige Materiele Mat. 22

Energie en duurzaam ondernemen Taakstelling Bedrijven Opstellen en uitvoeren van een actieplan voor het implementeren van de verbredingsthema s duurzame energie en energiezuinige productontwikkeling bij minimaal 20% van de energieextensieve inrichtingen als bedoeld in artikel 8.1 van de WM, waarvoor de provincie bevoegd gezag is. Titel 3.001 Actieplan verbredingsthema s DE en EZP Subsidiabele Overige Materiele Mat. 520 10.000 Organiseren en faciliteren van een actieplan van gemeenten en bedrijven voor energiedoorlichtingen, adviezen en invoering van maatregelen bij bedrijven, waarvoor de gemeente bevoegd gezag is. 3.002 3.003 Energiedoorlichting bij MKB bedrijven EPA-U 750 192 15.000 23

Taakstelling Bedrijventerreinen Organiseren en faciliteren van een actieplan of projecten van gemeenten en bedrijfsleven om duurzame energiehuishouding op locatieniveau te implementeren op bedrijventerreinen (nieuw, bestaand en renovatie) Organiseren dat bij planvorming en beoordeling van plannen voor de ontwikkeling of revitalisering van (duurzame) bedrijventerreinen duurzame energiehuishouding expliciet als ontwerp- en inrichtingscriterium worden meegenomen. Titel 3.004 Groninger Bedrijventerreinen Energetisch Duurzaam Subsidiabele Overige Materiele Mat. 3.005 Herstructurering De Akkers 480 10.000 24

Energie in het landelijk gebied Taakstelling Titel Subsidiabele Overige Materiele Vernieuwing landelijk gebied Organiseren en 4.001 Transities gekoppeld in Groningen 300 8.000 implementeren van energiebesparing en duurzame energie bij planvorming en uitwerking en uitvoeringsprojecten bij de gebiedsgerichte aanpak, plattelandsvernieuwing of bij de revitalisering van het landelijk gebied Mat. 25

Taakstelling Agrarische bedrijven Stimuleren en faciliteren van de samenwerking en een projectmatige aanpak (voor de planvorming en projectontwikkeling van nieuwe glastuinbouwvestigingen met een duurzame energiehuishouding, voor de mogelijkheden van collectieve energievoorzieningen (warmtenet, CO2 distributie) voor herstructureringsgebieden of -projecten) Titel Subsidiabele Overige Materiele Mat. 4.002 Duurzame Glastuinbouw Eemsmond 400 50.000 Stimuleren en implementeren van energiebesparing en duurzame energie bij agrarische bedrijven via een implementatieplan. 4.003 Energie op goede gronden 480 26

Energie in verkeer & vervoer Taakstelling Titel Organisatie, infrastructuur en voorzieningen Opstellen en uitvoeren van 5.001 Vervoersactieplan provincie een vervoersactieplan voor provinciale medewerkers en Groningen het wagenpark (huur en 5.002 Nieuwe Rijden voor provinciale eigendom) gericht op 10%-25% medewerkers verschuiving potentiële modal shift en een 5.003 Rijden op biodiesel efficiencyverbetering van 5% Opstellen en implementeren 5.004 Energiewinning uit asfalt Ringweg van een uitvoeringsplan West Groningen energiebesparing en duurzame energie voor provinciale infrastructuur en voorzieningen (nieuw, bestaand en renovatie) waarbij tenminste alle energiemaatregelen met een terugverdientijd van < 5 jaar moeten worden uitgevoerd Subsidiabele 320 160 120 120 Overige Materiele 4.000 2.000 Mat. 2.000 5.000 9.000 27

Taakstelling Titel Subsidiabele Overige Materiele Mat. Mobiliteit en ruimtelijke aspecten Duurzame energiehuishouding 5.005 Energiebesparing railvervoer 120 10.000 meenemen bij concessieverlening openbaar (bus)vervoer Stimuleren en faciliteren van 5.006 Haalbaarheidsstudie Park & Bike 100 15.000 de implementatie van energiezuinig rijden, 5.007 Mobiliteitsmanagement bundel 120 40.000 energiezuinig goederenvervoer of Winsum-Groningen vervoersmanagement bij 5.008 Mobiliteitsmanagementdag voor 50 10.000 bedrijven gemeenten in Groningen en Drenthe Stimuleren en faciliteren van gemeenten bij ontwerp en planvorming duurzame mobiliteit of de revitalisering en inrichting van (duurzame) woonwijken en werkgebieden. 5.009 Actieprogramma Goederenvervoer 80 18.000 5.010 Stimuleringstraject VPL 192 15.000 28

Duurzame energie Taakstelling Ruimtelijke randvoorwaarden en mogelijkheden voor duurzame energie en energiebesparing verankeren in de strategische en operationele provinciale plannen Van de volgende drie activiteiten minimaal één: - Stimuleren en faciliteren van gemeenten en marktpartijen bij de uitvoering van duurzame energieprojecten - Opstellen en implementeren stimulerings- en uitvoeringsprogramma duurzame energie gericht op realisatie van marktconforme initiatieven. - Opstellen en implementeren actieplan biomassa met de koers (beleid en uitvoering) voor de komende periode. Titel Subsidiabele Overige Materiele Mat. 6.001 Experimenteerruimte Biomassa 400 20.000 6.002 6.003 6.004 Kansen voor Warmte-Koude Opslag Actieplan Biomassa Blauwe Stroom 304 400 40 30.000 25.000 5.000 29

4.2 Totaalbegroting Thema Subsidiabele Overige Materiele (subsidiabel) Materiele (overige) Externe (subsidiabel) Klimaat in beleid 1648 5.000 Provinciale gebouwen 1984 10.000 12.000 Externe (overige) Energie in de bouw 3050 15.000 5.000 Energie en duurzaam ondernemen 1942 20.000 15.000 Energie in het landelijk gebied 1180 8.000 50.000 Energie in verkeer & vervoer 1382 18.000 5.000 107.000 Duurzame energie 1144 80.000 TOTAAL 10682 1648 51.000 10.000 274.000 15.000 Kostenoverzicht klimaatbeleid provincie Groningen: Totaal aantal 12330*35*1,4 604.170,-- Materiele 61.000,-- Externe 289.000,-- -------------- Totale 954.170,-- 30

31