Nu is het tijd voor gemeentelijk klimaatbeleid. Concrete voorstellen voor een haalbaar en effectief beleid. Onderwater. uw gemeente?

Transcriptie

1 Nu is het tijd voor gemeentelijk klimaatbeleid Concrete voorstellen voor een haalbaar en effectief beleid Onderwater uw gemeente? V E R E N I G I N G K L I M A AT V E R B O N D N E D E R L A N D

2 Kyoto voor uw gemeente? De gevolgen van klimaatverandering treffen ons allemaal. Milieudefensie vindt dat onze hele samenleving haar verantwoordelijkheid moet nemen om te werken aan een duurzame energiehuishouding. Maar gemeenten hebben als geen ander de mogelijkheid doeltreffende maatregelen te nemen die zichtbaar zijn voor hun inwoners, zoals het bouwen van scholen met zonnepanelen. Vertaal daarom de internationale klimaatafspraak van Kyoto naar uw eigen gemeente. Dit biedt kansen om schone energie, waar we allemaal belang bij hebben, dichterbij te brengen. Vera Dalm Adjunct-directeur Campagnes, Milieudefensie Geef het groene voorbeeld Waarom moeten onze inwoners energiezuinig zijn, terwijl we als gemeente vergeten onze eigen gebouwen op hun energiegebruik door te lichten? Of weten we geen bestemming voor het bespaarde geld? Gemeenten en provincies die lid zijn van Het Klimaatverbond realiseren zich dat hun inwoners baat hebben bij een schoner leefmilieu en een ruimer gemeentelijk budget. Laat u zich ook inspireren door de goede ideeën van collega s. Kost niks en levert veel op. Hetty Hafkamp Voorzitter Vereniging Klimaatverbond Nederland Wethouder Milieu, gemeente Leeuwarden

3 Laat klimaatverandering ook uw gemeente niet koud? Overstromende riolen, elektriciteitscentrales op halve kracht, hittestress met verhoogd overlijdensrisico van bejaarden en zieken, verdroging van het buitengebied, de ziekte van Lyme en oprukkende processierupsen. Gemeenten worden direct geconfronteerd met de gevolgen van klimaatverandering. Voorkomen en het beheersen van de gevolgen zijn de peilers van een effectief klimaatbeleid. Wetenschappers hebben berekend dat de uitstoot van broeikasgassen in de Westerse landen in 2050 met 60-80% moet zijn gereduceerd om het broeikaseffect in toom te houden. Gelukkig zijn er genoeg kansen, ook voor gemeenten, om dit te bereiken. En, met maatregelen om slimmer en schoner met energie om te gaan, kunnen we niet alleen geld besparen, maar ook de uitstoot van broeikasgassen zoals CO 2 terugdringen. Wat zijn uw ambities? De huidige klimaatdoelstelling van Nederland om in % minder uit te stoten ten opzichte van 1990 komt voort uit de internationale afspraken van het Kyoto Protocol. Een eerste stap op weg naar de 80%. Steeds meer gemeenten zien de kansen die dit biedt om hun verantwoordelijkheid te nemen en eigen doelstellingen te bepalen en te realiseren. Een integraal klimaatbeleid bespaart kosten en levert een beter leefmilieu en hogere kwaliteiten op voor wonen en werken. Benieuwd hoeveel uw gemeente aan klimaatverandering bijdraagt? In 2003 was de Nederlandse uitstoot van broeikasgassen gelijk aan 214 Mton CO 2 per jaar. Op heeft Milieudefensie alvast een schatting voor u gemaakt. Bij de inrichting van de bebouwde omgeving, stedelijke ontwikkeling, inkoopbeleid, energievoorziening en mobiliteit kan de gemeente nog veel aan kwaliteit winnen in combinatie met de vermindering van de uitstoot van broeikasgassen. Hoe scoort uw gemeente? Milieudefensie en de Vereniging Klimaatverbond Nederland willen u graag ondersteunen bij het nemen van de verantwoordelijkheid om klimaatverandering aan te pakken. Steeds meer gemeenten in Nederland stellen meetbare lange termijn klimaatdoelstellingen op en koppelen die aan concrete maatregelen. Benieuwd hoe uw gemeente scoort? Kijk op Hoe integreert uw gemeent klimaatbeleid? Het is tijd voor een gemeentelijk klimaatbeleid. Milieudefensie en Het Klimaatverbond roepen u op het klimaatprobleem serieus te nemen en reiken u tien concrete actiepunten aan waarmee u direct aan de slag kunt. Lees hier verder meer over en kijk voor uitgebreide informatie op

4 Tien actiepunten Gemeente Overbetuwe heeft circa 250 woningen waarbij duurzaam energieverbruik en waterbeheer voorop staan. ACTIEPUNTEN Woningbouw De bebouwde omgeving is in Nederland verantwoordelijk voor gemiddeld 35% van het energieverbruik. Maak optimaal gebruik van de directe bevoegdheden en indirecte mogelijkheden. Nieuwbouwprojecten bieden andere mogelijkheden dan renovatie van oude gebouwen. Collectieve voorzieningen op het gebied van verwarming bieden ook meer mogelijkheden dan kleinere individuele projecten. Daarom verschillen de kansen per gemeente. Woningcorporaties willen graag samenwerken. Een coördinator duurzaam bouwen zorgt voor verbreding (corporaties), en verdieping (innovatieve technieken) van het beleid en ondersteunt de handhaving. Broeikasgassen worden in alle sectoren van de samenleving uitgestoten. Dit integrale karakter van het klimaatprobleem maakt het mogelijk, maar ook nodig, om in verschillende beleidsgebieden actie te ondernemen. De volgende actiepunten zijn een verzameling herkenbare, coherente en effectieve maatregelen, verzameld door Milieudefensie en Het Klimaatverbond en die zich in de praktijk hebben bewezen. Er zijn natuurlijk meer en andere maatregelen mogelijk. De menukaart van SenterNovem ( gemeenten) en de website van Het Klimaatverbond ( geven nog veel meer voorbeelden. ACTIEPUNTEN 1 2 Klimaat in beleid Leg in het algemene beleidskader niet alleen doelstellingen en evaluatiemomenten vast, maar beschrijf ook de uitgangssituatie. Zo maakt u de progressie meetbaar

5 1. Neem de Kyoto doelstelling over en maak uw beleid meetbaar. Inventariseer de CO 2 uitstoot van uw gemeente en stel een termijn vast om de doelstelling te halen. De ene gemeente wil klimaatneutraal zijn in 2020, een andere in 2030 en een derde mikt op 50% reductie. 2. Laat u inspireren door voorlopers Word lid van het Klimaatverbond, een vereniging van gemeenten en provincies, die kennis uitwisselt, ook op Europees niveau, gesprekspartner is voor de overheid en verantwoordelijkheid neemt in het versterken van het (inter-)nationaal klimaat- en energiebeleid. ACTIEPUNTEN 3 4 Gemeente als goede voorbeeld Gemeenten hebben een voorbeeldfunctie. De gemeentelijke gebouwen en voorzieningen zijn de etalage. Jaarlijks kopen gemeenten voor ruim 29 miljard euro aan goederen en diensten in. Als deze worden aangewend voor de aanschaf van innovatieve klimaatvriendelijkere producten, betekent dit een grote stimulans voor deze markt, die grotendeels door Nederlandse bedrijven wordt verzorgd. De Display Campaign toont de energieprestatie, CO 2 uitstoot en het waterverbruik van de eigen gemeentelijke gebouwen. 3. Ga slimmer en schoner met energie om Een nieuw type energiezuinige TL bespaart nog eens 50% op de stroom en arbeids- en kunt u bevolking en bedrijfsleven enthousiast laten participeren. Klimaat is bij uitstek een onderwerp om de burger bij te betrekken en het bedrijfsleven te prikkelen tot innovatieve ontwikkelingen. Een idee voor de doelstelling? Een honderdtal grote gemeenten in de VS maakte al een begin hiermee door in mei 2005 de Kyoto doelstellingen lokaal te vertalen.

6 kosten. Maak een inventarisatie van het eigen energiegebruik en stel een besparingsplan op. Die investering is snel terugverdiend. Koop op een slimme manier 100% groene stroom in. 4. Kies klimaatvriendelijke producten In Apeldoorn rijdt The Whisper, een energiebesparende, geluidsarme stadsbus. ACTIEPUNTEN 8 9 Verkeer en vervoer De vervoerssector is in Nederland verantwoordelijk voor 22% van de CO 2 uitstoot. Ook op dit gebied heeft een gemeente een scala aan maatregelen. Het stimuleren van openbaar vervoer, fietsgebruik en wandelen en het ontmoedigen van onnodig autoverkeer behoren tot de kern van een gemeentelijk klimaatbeleid. Gereduceerd met de bus naar de binnenstad en gratis fietsenstallingen zijn overal mogelijk. En geef uiteraard zelf het goede voorbeeld. Er zijn al gemeentelijke bedrijfswagenparken die rijden op (lokaal geproduceerde) biodiesel of bio-olie. Vervang producten die aan het einde van de economische levensduur zijn door producten die het meest klimaatvriendelijk zijn zoals zuinige bedrijfsvoertuigen en lease wagens. Scheelt ook weer in het fijn stof. 5. Bespaar energie in bestaande woningen Zorg voor het opstellen van een EPA (energie prestatie adviezen, straks EPDB) voor minimaal 50% van de woningen en voer maatregelen uit. Dit gaat het snelst via woningbouwcorporaties. 6. Bespaar energie in de bebouwde omgeving Zet de EPL (energie prestatie op locatie) voor nieuwbouwprojecten vanaf 250 woningen op minimaal 7.0. Dit kan bijvoorbeeld door de toepassing van warmtepompen. De bewoners zullen u dankbaar zijn, want dit levert niet alleen energiebesparing op, maar ook nog eens gratis koeling in de zomer. Wilt u uw score verbeteren, of zien hoe uw collega s het

7 7. Zorg voor innovatieve voorbeeldprojecten Wijs een toekomstig nieuwbouwproject aan waar 50% CO 2 -reductie plaatsvindt ten opzichte van referentie woningen. Laat u informeren over de bestaande CO 2 -neutrale wijken en zonnewijken. Ooit gedacht dat er wijken worden verwarmd door energie uit rioolwaterzuivering? 8. Zorg voor goed en schoon openbaar vervoer Stimuleer het gebruik van schone voertuigen bij de aanbesteding van het openbaar vervoer. Er rijden al emissiearme en emissieloze bussen in Nederland. Neem bij de afweging niet alleen CO 2 mee, maar ook de uitstoot van andere stoffen. 9. Sluit aan bij goede initiatieven Doe actief mee met de Week van de Vooruitgang (16 t/m 22 september) en betrek burgers en bedrijven hierbij. ACTIEPUNT 10 Duurzame energie Zonder de gemeenten kan de overheid niet voldoen aan haar streven om in % van alle elektriciteitsbehoefte duurzaam op te wekken. Warmtepompen, zonnepanelen, windmolens, biomassa: voor alle vormen van duurzame energie heeft de gemeente een essentiële rol: van beleidsmaker, toetser, vergunningverlener en mogelijk ook van regisseur en initiatiefnemer. Gemeenten kunnen het lokaal opwekken van duurzame energie structureel aanpakken door heldere kwantitatieve doelen te stellen. Door de juiste voorwaarden te scheppen in het bestemmingsplan en convenanten te sluiten met corporaties, energiebedrijven en de provincie kunnen gemeenten werken aan een duurzame en zelfstandige energiehuishouding en innovatie stimuleren. 10. Zorg voor meer duurzame energie Vertaal de landelijke doelstellingen voor opwekking van duurzame energie naar uw gemeente en geef het goede voorbeeld met bijvoorbeeld zonnepanelen op het dak van het gemeentehuis. doen, ga dan naar

8 Milieudefensie Campagne Energie en Klimaat Postbus GD Amsterdam Vereniging Klimaatverbond Bureau Duurzaamheid Stadhuis Apeldoorn Postbus ES Apeldoorn , Milieudefensie, Amsterdam Ontwerp: Ruparo (Ivo Sikkema), Amsterdam Drukwerk: PrimaveraQuint, Amsterdam Fotorechten: Het Klimaatverbond, Woningcorporatie Woonmensen, gemeente Eindhoven, gemeente Utrecht.