82 De derde 5 jaar 2001-2005 projecten worden groter 82 25 jaar NIBE - Projecten 2001-2005
83 Een kwart eeuw NIBE, Michiel Haas blikt terug op de derde 5 jaar. De projecten worden groter en duren langer. Er wordt veel gewerkt met dezelfde opdrachtgevers. Op naar het derde lustrum (2001-2005) We beginnen met groots ons tweede lustrum te vieren. Dat doen we in t Spant te Bussum, in de grote zaal met veel externe en interne sprekers. Spreker professor Hans de Jonge komt met zijn later bekend geworden uitspraak: Duurzaam moet ook dierbaar zijn. Er komen wel 150 mensen op bezoek. De aan het einde uitgereikte katoenen gele NIBE tasjes doen het erg goed en zijn jaren later nog een gewoon beeld in duurzaam bouwen Nederland. Het werken met ontwikkelaars en bouwers aan prijsvragen houdt nog een aantal jaren stand, maar neemt dan af. Daar staat tegenover dat er een aantal grote projecten worden verworven die meerdere jaren lopen. NIBE wordt vaste adviseur gemeente Nieuwegein Alle bouwplannen en uitbreidingsplannen in Nieuwegein moeten duurzaam volgens het nieuwe college. NIBE wordt ingeschakeld om bij de vele uitbreidingsplannen steeds een passende duurzaamheidsparagraaf te schrijven en dit dan zoveel mogelijk ook tijdens de uitwerking cq. uitvoering te bewaken. Enkele projecten: begeleiding Palmtorens, stedenbouwkundige screening verschillenden deelgebieden Blokhoeve, cursus duurzaam bouwtoezicht, begeleiding Galecopperzoom, werken met DuBo op Maat en onderhoud daarvan, toetsen ontwikkelingsvisie, binnenstadsnota, enz., enz. 83
NIBE Publishing Na een hachelijk avontuur met een onbetrouwbare gebleken uitgever (zie hoofdstuk Milieuclassificaties), besluit NIBE zijn uitgaves geheel in eigen beheer uit te geven. Op Dubo-dag 2001, wordt NIBE s Basiswerk Duurzaam & Gezond Bouwen aangekondigd, op Dubo-dag 2002 staat NIBE op de beurs de publicaties te verkopen. In de loop van de jaren is er een vast abonneebestand van ca. 300 leden opgebouwd. Dubo-dag 2001 wordt het Basiswerk Duurzaam & Gezond Bouwen aangekondigd, op Dubo-dag 2002 zijn ze daadwerkelijk te koop Duurzame Monumentenzorg In eerste instantie op verzoek van de Rijksdienst voor de Monumentenzorg (Evert Jan Nusselder) en mede gefinancierd door de Rijksgebouwendienst (Rgd) wordt een onderzoek gestart naar de mogelijkheid om monumenten te verduurzamen en hoe dit rekenkundig gelijk getrokken kan worden met de één getalsuitkomsten van GreenCalc berekeningen voor gewone nieuwbouw. In samenwerking met Stichting BouwResearch (SBR) moet dit uitgewerkt worden tot een Nationaal Pakket Duurzame Monumentenzorg. In deze periode komt er in ieder geval een brochure uit Duurzame Monumentenzorg. DUBOkeur NIBE lanceert op de Dubo-dag 2003 het gedachtengoed achter DUBOkeur, een keurmerk uitsluitend voor duurzame bouwproducten. De ideeën worden afwachtend ontvangen, het biedt fabrikanten de gelegenheid om zich te onderscheiden op het gebied van duurzaamheid. Maar tot nu toe wilden fabrikanten niet concurreren op basis van duur- 84 25 jaar NIBE - Projecten 2001-2005
zaamheid, maar uitsluitend op basis van prijs en kwaliteit. Na een voorzichtig begin met een eerste DUBOkeur in 2004, zijn er nu in 2015 ca. 850 DUBOkeuren afgegeven. En het is een hele familie geworden met verschillende keurmerken van grondstoffen, bouwproducten tot aan hele woningen. Dubo-dag 2001 wordt het Basiswerk Duurzaam & Gezond Bouwen aangekondigd, op Dubo-dag 2002 zijn ze daadwerkelijk te koop Prijsvragen Meedoen in consortia met prijsvragen blijft een boeiend en succesvol onderdeel. Bijvoorbeeld voor Amstelland: Dordrecht Stevensweg west, Slokker: Schaesbergerveld Heerlen, Johan Matser: Madestein, s Gravenhout Nootdorp, Stadskantoor Goes (niet gewonnen), Laakhaven west Den Haag, Cort Heyligerskazerne Bergen op Zoom, Regev terrein Hilversum (helaas niet gewonnen), Kraaijvanger Urbis: Rabobank Utrecht hoofdkantoor, Heijmans: Lloyd pier Rotterdam, BAM: Goirle langs A58 (niet gewonnen). Eén prijsvraag rechtstreeks op uitnodiging van afvalverwerkingsbedrijf de Meerlanden wordt door NIBE gewonnen met het voorstel voor een gebouw nagenoeg geheel gebouwd met de door het bedrijf zelf opgehaalde of ingeleverde afvalmaterialen. 85
Ontwerp woonhuis NIBE wordt in een kleine architectenselectie meegenomen en krijgt de opdracht een modern woonhuis met plat dak te ontwerpen in Lelystad. Gedurende de intensieve ontwerpsessies ontstaat een mooie vriendschap en krijgt het huis toch een schuin dak. Het uitgevoerde ontwerp voor een woonhuis in Lelystad WEKA Uitgeverij De samenwerking met WEKA is intensief en bestaat uit een drietal series handboeken Rijksgebouwendienst Ook met de Rgd wordt deze periode nauw samengewerkt op vele fronten. Het verder ontwikkelen van GreenCalc naar GreenCalc+, het opnieuw opbouwen van de database op basis van EcoInvent, verdere uitwerking van de GreenCalc protocollen, doorrekenen van vele projecten, maken van helder omschreven referenties, onderzoek naar mogelijke koppeling tussen het milieurekenprogramma GreenCalc en het kostenrekenprogramma PARAP (conclusie in 2001: is goed mogelijk, maar vraagt een stevige investering, die werd niet gedaan), onderzoek naar Index 500 vier-stappen-strategie, beoordeling prijsvraag RWS gebouw Westraven Utrecht, rapport onderbouwing monetarisering, enz., enz. 86 25 jaar NIBE - Projecten 2001-2005
De voor de Rgd ontwikkelde vier-stappen-strategie om ambities vast te leggen en te bepalen wat dat betekent voor het project NIBE gezelligheid In de loop van de jaren zijn er de nodige NIBE uitjes geweest. We hebben de gewoonte om af en toe gemeenschappelijk projecten te bezoeken of zomaar aan teambuilding te doen. Links een gemeenschappelijk weekeinde in de Belgische Ardennen (2001), rechts de bekende jaarlijkse jaarafsluiting (2004) Links teambuilding met een gemeenschappelijk schilderstuk maken (2003), rechts op de fiets in Rotterdam o.a. de Van Nellefabriek bekijken (2004) 87
Een greep uit de overige projecten Voor het Provinciehuis Zwolle wordt veel werk verricht om de keuzes op het gebied van duurzaamheid helder te krijgen Voor een Waterschap wordt een uitgebreide studie gemaakt over het uitloog gedrag van bouwmetalen, de bedoeling was dit in een website te laten uitmonden. Helaas werd dit laatste afgeblazen en is het rapport niet openbaar gemaakt. Voor de Vlaamse bouwmeester is in eerste instantie onderzoek gedaan naar de invloed van een extreem lange levensduur op de feitelijke milieubelasting. Hieruit bleek dat een extra verlengde levensduur slechts een beperkt effect heeft, vanwege de doorlopende energie behoefte met de daaruit voortvloeiende milieubelasting. In het vervolg zijn er een heel aantal GreenCalc berekeningen gemaakt voor Vlaamse overheidsgebouwen en zijn er prijsvragen op gebied van milieu impact beoordeeld. Gedurende vier jaar heeft NIBE in de persoon van Michiel Haas meegedraaid in een internationaal initiatief om tot een Europees label te komen: NaturePlus. Dit was vrijwilligerswerk met veel internationale contacten en reizen, erg interessant. NIBE is nog steeds de Nederlandse vertegenwoordiger van het label NaturePlus. Voor Rijkswaterstaat (RWS) wordt verder gewerkt aan het keuzemodel kust- en overwerken. Dit stimuleert CROW om een vergelijkbaar model te willen hebben voor wegen. Dit wordt dan ook gemaakt, het afwegingsmodel wegen. Voor Novem werden enkele brochure gemaakt op basis van onderzoek naar effecten van energiebesparing op het milieu. Voor een internationaal project van de TU Delft (prof. Charles Hendriks) werden in verschillende Europese landen sleutel figuren in de Het NaturePlus label waar NIBE de Nederlandse vertegenwoordiger van is Voor Novem werden verschillende brochures gemaakt en in opdracht van de Rgd werd door Marcel Dewever, Huub Croes en Michiel Haas, onder redactie van Joost van Casteren het boek Duurzaam Huisvesten geproduceerd 88 25 jaar NIBE - Projecten 2001-2005
recycling en afvalindustrie geïnterviewd. Van dit project is een film gemaakt. In opdracht van SBR is, samen met W/E adviseurs werd in overleg met een groot aantal marktpartijen een Dubo-maatlat ontwikkeld. Doel was om met deze eenvoudige maatlat een deel van de bouwregelgeving overbodig te maken, waaronder de EPC, de toekomstige materiaalprestatienorm, waterprestatienorm en stralingsprestatienorm. Een interessant initiatief dat uiteindelijk geen gehoor vond op het Ministerie van VROM. In 2004 behaalt NIBE het ISO9001 certificaat na een traject daaraan voorafgaand. Er zijn 234 projectnummers uitgegeven in deze periode, dat komt neer op bijna 50 opdrachten per jaar. Na een hachelijk avontuur met een onbetrouwbare gebleken uitgever (zie hoofdstuk Milieuclassificaties), besluit NIBE zijn uitgaves geheel in eigen beheer uit te geven 89