JAAR IN RETAIL JAARVERSLAG 2011
JAARVERSLAG 2011 Het jaarverslag 2011 betreft het overzicht van het boekjaar 2011/12 dat loopt van 30 januari 2011 tot en met 28 januari 2012, een periode van 52 weken.
INHOUD WELKOM IN DE WERELD VAN BLOKKER HOLDING 3 Voorwoord 8 Overzicht RvC, RvB, Directies en COR 12 Bericht van de Raad van Commissarissen 13 Kerngegevens Blokker Holding B.V. 14 Highlights 2011 15 Verslag van de Raad van Bestuur 17 SECTOR HUISHOUD 24 Highlights Huishoud 25 Blokker Nederland 26 Blokker Buitenland 28 Casa 29 Xenos 31 Big Bazar 32 Marskramer/Novy 34 Cook&Co 35 Novalux 36 Trend Center en Elektroblok 37 SECTOR SPEELGOED 38 Highlights Speelgoed 39 Bart Smit 40 E-Plaza 42 Intertoys 44 Maxi Toys 45 SECTOR WONEN & TUIN 46 Highlights Wonen & Tuin 47 Leen Bakker 48 Tuincentrum Overvecht 51 FINANCIEEL VERSLAG BLOKKER HOLDING B.V. 53 Groepsbalans 54 Groepswinst- en verliesrekening 55 Kasstroomoverzicht 56 Grondslagen 57 Toelichting op de groepsbalans 59 Toelichting op de groepswinst- en verliesrekening 61 Vennootschappelijke balans en winst- en verliesrekening 62 Toelichting op de vennootschappelijke balans 63 Overige gegevens 65 Controleverklaring van de onafhankelijke accountant 66 Adressen 67-2 -
WELKOM IN DE WERELD VAN BLOKKER HOLDING In 1999 is de heer Jaap Blokker, voorzitter van de Raad van Bestuur, begonnen met een in ondernemingskringen volstrekt ongebruikelijke verslaggeving. Hij gebruikte de jaarverslagen niet alleen voor het afleggen van financiële verantwoording, maar ook om op eigen wijze commentaar te geven op maatschappelijke, financiële en economische ontwikkelingen. Samen met tekenaar Eric Heuvel deed hij in woord en beeld verslag van de belangrijkste voorvallen in het betreffende jaar. Zo begon een traditie, die tot vlak voor zijn overlijden in juli 2011 is voortgezet. JAAR IN RETAIL Het jaarverslag van Blokker Holding B.V. over het boekjaar 2011/12 ziet er anders uit dan in voorgaande jaren. Dit jaarverslag nodigt u uit kennis te nemen van De wereld van Blokker Holding. Die wereld is sinds de opening van de eerste winkel in 1896 in Hoorn letterlijk de hele wereld geworden. Onze inkopers zwerven uit om producten te kopen in vele landen zoals Frankrijk, Duitsland, Italië, Polen, Brazilië, China, Vietnam, India en Indonesië. En inmiddels zijn we met 2.907 winkels en 14 formules actief in elf landen. In 2011, 115 jaar na de oprichting, is de omzet gegroeid tot 2,7 miljard en er wordt met veel enthousiasme door 29.000 medewerkers bij onze eigen formules en de franchisenemers gewerkt aan verdere expansie. In bijna elk huis is er wel iets uit het brede assortiment van de winkelketens van Blokker Holding te vinden. Zijn het geen koffiekopjes, dan is het wel een koekenpan, een koffiezetter, een stofzuiger, speelgoed, een setje tuinstoelen of de planten in de tuin. DE ARTIKELEN VAN BLOKKER HOLDING ZIJN OVERAL OM JE HEEN EN ALTIJD IN DE BUURT - 3 -
DE WERELD VAN BLOKKER HOLDING HUISHOUD Huishoudelijke producten uit onze winkels bieden de consument gemak en gezelligheid, elke dag weer! HUISHOUD, SPEELGOED, WONEN & TUIN Onze detail- en groothandelshandelsactiviteiten richten zich op drie sectoren: Huishoud, Speelgoed en Wonen & Tuin. In elk van deze sectoren heeft Blokker Holding een sterke positie. De marktaandelen verschillen van land tot land. Expansie heeft plaatsgevonden door autonome groei en door acquisities. Door groeikansen in binnen- en buitenland te benutten willen wij onze positie in deze marktsectoren ook in de toekomst verder uitbouwen. - 4 -
WONEN & TUIN Meubels voor huis en tuin, bloeiende planten en originele woonaccessoires. SPEELGOED Zowel het klassieke speelgoed als de moderne games zijn volop aanwezig in onze rijk gesorteerde speelgoedwinkels.
BLOKKER HOLDING HUISHOUD ONZE KETENS Tot Blokker Holding behoren de huishoudketens Blokker, Marskramer, Novy, Cook&Co, Casa, Novalux, Xenos en Big Bazar, de speelgoedketens Bart Smit, Intertoys, Maxi Toys en E-Plaza, de woonketen Leen Bakker en de tuinformule Tuincentrum Overvecht, alsmede twee groothandelsbedrijven Trend Center en Elektroblok. De meeste winkelketens zijn actief in meerdere landen. Huishoudelijke producten uit onze winkels bieden de consument gemak en gezelligheid, elke dag weer! - 6 -
SPEELGOED WONEN & TUIN Zowel het klassieke speelgoed als de moderne games zijn volop aanwezig in onze rijk gesorteerde speelgoedwinkels. Meubels voor huis en tuin, bloeiende planten en originele woonaccessoires. - 7 -
JAAR RETAIL - 8 -
VOORWOORD VIER GENERATIES BLOKKER Jacob Blokker Pz. (1896) Jaap Blokker met neef Roland Palmer (2009) Van links naar rechts: Jaap, Koos, Piet en Albert Blokker (ca. 1920) Van links naar rechts: vader Albert met zonen Ab en Jaap Blokker (1970) Inmiddels sta ik alweer bijna een jaar, als lid van de vierde generatie, aan het roer van één van de mooiste familiebedrijven van Nederland. Het jaar 2011 was een emotioneel jaar waarin mijn oom en onze vorige bestuursvoorzitter Jaap Blokker op de leeftijd van 69 jaar veel te vroeg overleed. Als zoiets gebeurt, is dat ook een belangrijk moment om bij stil te staan waar wij als bedrijf vandaan komen en hoe de zaken er nu voor staan. WAAR WE VANDAAN KOMEN Mijn overgrootvader Jacob Blokker Pz. was de oprichter die op 25 april 1896 onze allereerste winkel De Goedkoope IJzer- en Houtwinkel Jb. Blokker aan het Breed in Hoorn opende. 40 Jaar later, in 1936, droeg Jacob Blokker de fakkel over aan zijn vier zonen. Het bedrijf, inmiddels Gebroeders Blokker geheten, bestond toen al uit vier winkels. Koos Blokker had een winkel in Hoorn, Piet Blokker in Haarlem, Jaap Blokker in Utrecht en mijn grootvader Albert Blokker in Amsterdam op de Ceintuurbaan. In juli 1937 opende Jaap Blokker zijn tweede winkel op de Amsterdamse Middenweg waardoor het totaal aantal winkels op vijf kwam. Vanaf dat moment groeide het bedrijf in razend tempo. Vierentwintig jaar later, in 1961, scheelde het maar weinig of Blokker was overgenomen door Albert Heijn. Het AH concern zag de dynamische en snelgroeiende Blokkerketen als een uitstekende overnamekandidaat in een nieuwe markt en kwam in gesprek met de broers Blokker over een overname. Albert Heijn deed een concreet bod waarmee alle broers akkoord konden gaan. GROEI IS AL EEN BEDRIJFSDOELSTELLING GEWEEST SINDS 1896 Toen het besluit om toe te treden tot het Zaanse kruideniersconcern eigenlijk al genomen was, kwam mijn grootvader Albert met een andere propositie: hij bood zijn broers hetzelfde bedrag voor hun aandelen als Albert Heijn bereid was te betalen en wilde, met zijn beide zoons in gedachte, de onderneming zelfstandig voortzetten. In 1975 ging mijn grootvader, die toen bijna 70 was, met pensioen. Hij gaf het stokje over aan zijn twee zoons. Mijn oom Jaap werd directievoorzitter en hij leidde vanaf dat moment het bedrijf samen met mijn oom Ab, die in 1973 tot de directie was toegetreden. Op dat moment bestond het bedrijf uit 43 winkels, 2 groothandelsbedrijven, een omzet van 64 miljoen gulden en een personeelsbestand van ruim 600 mensen. BLOKKER HOLDING ANNO NU In 2011 heeft Blokker Holding een omzet van 2.730 miljoen gerealiseerd met 14 winkelketens en 2.907 vestigingen. Dat is een prachtige groei waar mijn beide ooms, in nauwe samenwerking met vele duizenden werknemers, de grote motor achter zijn geweest. Meer dan 35 jaar lang heeft Jaap Blokker samen met zijn broer Ab onze onderneming geleid. In juli 2011 ben ik als zijn opvolger benoemd. Oom Jaap heeft mij het stokje doorgegeven zodat ik het later op mijn beurt hopelijk weer kan overdragen aan de vijfde generatie. Ik ben dankbaar en trots dat ik bij dit bijzondere bedrijf deze positie heb gekregen en dat ik een bijdrage mag leveren aan de verdere groei van het concern. Want groei is al een bedrijfsdoelstelling geweest sinds 1896. - 9 -
ONZE REIKWIJDTE 9085 KM TUSSEN TALLINN EN ARUBA CONCERN IS ACTIEF IN 11 LANDEN Nederland * België Luxemburg Frankrijk Duitsland Zwitserland Italië Spanje Portugal Estland Rest van de wereld Suriname Curaçao * Aruba * Bonaire * * geteld als 1 land: Koninkrijk der Nederlanden WAT IS HET EIGENLIJK DAT BLOKKER HOLDING ALS FAMILIEBEDRIJF ZO UNIEK MAAKT? MENSEN ZIJN ONS BELANGRIJKSTE KAPITAAL Het eerste waar ik aan denk, zijn onze mensen. Alle bijna 29.000 (25.500 eigen medewerkers en 3.300 bij franchisers). Zij zijn ons belangrijkste kapitaal en vormen samen één grote familie. Wat deze mensen allemaal gemeen hebben, is dat ze betrokken en gepassioneerd zijn. Zij zijn het die iedere dag opnieuw het verschil maken in onze winkels, distributiecentra en kantoren. HANDEL ZIT IN ONZE GENEN Nog voordat Jacob Blokker in 1896 de eerste Blokkerwinkel opende, bracht zijn handelsgeest hem er al toe op marktdagen verschillende kleine landbouwgereedschappen te verkopen. In die eerste winkel werden heel andere artikelen verkocht dan in de huidige Blokkerwinkels: zoals ijzeren houtwaren, kachels en petroleumlampen, allemaal zaken die op de markt van Hoorn goede aftrek vonden bij allerlei bezoekers uit de omstreken. Ook vandaag vormt de handel nog steeds de kern van ons bedrijf. Onze inkopers reizen de hele wereld over. Of we het nu hebben over gordijnen bij Casa of over bankstellen bij Leen Bakker, de essentie is: onze klanten uitstekende producten bieden voor redelijke prijzen. Dat is en blijft de rode draad in alles wat we doen. EEN NEDERLANDS BEDRIJF MET GROEIENDE INTERNATIONALE ALLURE Vandaag de dag heeft Blokker Holding 1.769 winkels in Nederland en 1.138 winkels daarbuiten. Nederland is dus nog BETROKKEN EN GEPASSIONEERDE MEDEWERKERS ZIJN ONS BELANGRIJKSTE KAPITAAL steeds onze grootste markt, maar België, Frankrijk, Spanje en Duitsland zijn ook sleutellanden waar we een belangrijk deel van onze omzet en ons resultaat behalen. We zijn actief in elf landen en voortdurend alert op onze groeikansen in de diverse landen. Een goed voorbeeld daarvan is onze expansie in Italië. Daarmee is Blokker Holding een bedrijf dat internationaal denkt en handelt en een bedrijf dat mensen de kans geeft carrière te maken in verschillende landen. FAMILIEBEDRIJF: WIJ DENKEN IN GENERATIES Blokker Holding is als familiebedrijf niet beursgenoteerd. Mede daardoor kunnen mensen bij ons een werkend leven lang een prachtige loopbaan volgen. Daar zijn tientallen voorbeelden van. Verderop in dit jaarverslag kunt u meer lezen over de medewerkers die een jubileum gevierd hebben. Vaak is dat 25 jaar maar regelmatig ook 40 jaar en daar zijn we trots op. Zoals mijn oom Jaap Blokker altijd zei: Beursfondsen denken in kwartalen en familiebedrijven denken in generaties. En dat zegt eigenlijk alles. AMBITIE Kijkend naar de toekomst wil ik Blokker Holding met breed gedeelde ambitie en vanuit de kracht van onze merken en onze organisatie verder uitbouwen. Het zijn van een familiebedrijf is natuurlijk geen doel op zich. Als je kijkt naar de uitdagingen waar we voor staan, is het vooral belangrijk dat we er naar - 10 -
DE CONSUMENT ORIËNTEERT ZICH STEEDS VAKER ONLINE OP ÉÉN VAN ONZE VELE WEBSITES blijven streven een best-in-class familiebedrijf te worden. Dat betekent dat het geen tijd is om stil te staan en op onze lauweren te rusten. En het betekent ook dat de succesvolle manier waarop we in het verleden werkten, geen garantie is voor de toekomst. Daarom zijn we bereid altijd en overal elk aspect van ons werk verder aan te scherpen en te verfijnen. We zullen veranderen waar en wanneer dat nodig is. Een mooi voorbeeld daarvan is de manier waarop we nu de wereld van de e-commerce benaderen. DE COMBINATIE VAN ERVARING ÉN VERNIEUWING. In 2011 heeft Blokker Holding een omzet van 52 miljoen gerealiseerd door de webshops. Daar was wel een enorme inspanning voor nodig, variërend van marketing tot en met logistiek. Maar het is gelukt. Door maximaal in te zetten op een ijzersterke combinatie van bricks, clicks en flips. Bricks zijn de fysieke winkels waarin we opnieuw fors hebben geïnvesteerd door uitgebreide winkelrenovaties te doen en nieuwe vestigingen te openen. De meeste van onze winkelketens hebben inmiddels ook een sterke online propositie ( clicks ) naast de traditionele maar nog steeds zeer succesvolle folders ( flips ) die iedereen zo goed kent en graag doorbladert. WE STREVEN NAAR BEST-IN-CLASS FAMILIEBEDRIJF In mijn ogen is dat het vinden van de beste combinatie van onze inmiddels 116-jarige retailervaring en alle mogelijkheden die vernieuwingen binnen onze eigen organisatie maar ook daarbuiten ons bieden. Het betekent ook dat wij onze eigen bewezen successen onderling delen en leren van de ervaringen van andere ondernemingen. Het speelt bij Blokker Holding geen rol of mensen al meer dan 40 jaar bij ons werken of nog maar net zijn begonnen: iedereen krijgt alle ruimte om vol ambitie mee te bouwen aan hetzelfde doel. Elk vanuit zijn of haar eigen expertise en ambitie. Verschillende mensen met verschillende meningen en ideeën. Dat zal ongetwijfeld nog de nodige spanningen gaan opleveren. Gepassioneerde betogen. Maar ik zie een bepaald niveau van spanning als heel gezond en noodzakelijk voor de continuïteit van ons succes. Zonder wrijving geen glans. En op basis van alle ontmoetingen en gesprekken die ik het afgelopen jaar heb gehad met veel van onze werknemers, zeg ik vol vertrouwen: glanzen zullen we! Laren, 16 mei 2012 Al deze veranderingen om ons heen betekenen dat we niet alleen als organisatie maximaal flexibel moeten zijn, maar ook als individu. Want alleen zo kunnen we onze ambitie realiseren om best-in-class te worden. Wat betekent dat dan concreet? Roland Palmer Voorzitter Raad van Bestuur - 11 -
RAAD VAN COMMISSARISSEN RAAD VAN BESTUUR, DIRECTIES EN CENTRALE ONDERNEMINGSRAAD SITUATIE PER 16 MEI 2012 RAAD VAN COMMISSARISSEN P.C. Klaver, voorzitter P. Busz L.M. de Kool H. Th.E.M. Rottinghuis A.J.L. Slippens RAAD VAN BESTUUR R.E. Palmer, voorzitter A. Blokker P.F.J. Brussel A.H.M. van der Horst T. Smit SECRETARIS VAN DE VENNOOTSCHAP P.J. Krenn DIRECTIE VASTGOED R.E. Palmer S.G. Koning J.M. Vos DIRECTIES HUISHOUD BIG BAZAR J.G.D. Groot Baltink BLOKKER J.Peters, voorzitter F.J.J. Letschert Mw. A. Schrijver J. Tiemens G.D.J. Avis, adj. BLOKKER BELGIË F. De Belie CASA FRANCE A. Blokker, voorzitter P.J.R. Douliez D.R. Van Spaendonk Mme. F.G.J. Battisti CASA INTERNATIONAL A. Blokker, voorzitter P.J.R. Douliez D.R. Van Spaendonk Mw. A.A.L. Luyckx A. Vonk COOK&CO A.J.J. van Schaik MARSKRAMER/NOVY J.G.D. Groot Baltink, voorzitter J.E. Kleppers J. Pels, adj. NOVALUX R.E. Palmer XENOS H.J.J. de Bie, voorzitter L.R.M. Steenbekkers Groothandels ELEKTROBLOK A.F. van Hoogen TREND CENTER A. Vonk SPEELGOED BART SMIT/E-PLAZA T. Smit, voorzitter S.J.T. Hansen J.J.M. de Boer, adj H.C.A.M. Verbaandert, adj. INTERTOYS R.F. van den Noort, voorzitter J. Nap S.J.M. Buffing E.H.L. Wubben, adj. MAXI TOYS A. Blokker, voorzitter A.C. Mettens A.E.G. Hellebaut G.M.M. Henrion WONEN & TUIN LEEN BAKKER A.J.J. van Schaik, voorzitter F. van der Velde J.A.A. Krol, adj. LEEN BAKKER BELGIË A.J.J. van Schaik TUINCENTRUM OVERVECHT W.J. van den Broek CENTRALE ONDERNEMINGSRAAD DAGELIJKS BESTUUR M.J. M. Hijdra (Blokker), voorzitter T.N. van Hees (Blokker), vice-voorzitter M. Hartog (Xenos, Cook&Co), secretaris OVERIGE LEDEN Mw. J.B.A.M. de Bont (Marskramer) A. Eikelenboom (Leen Bakker) Mw. S.H.I.T. Lohmann (Bart Smit) Mw. N. Meijer (Marskramer) F. de Rijke (Intertoys) M.J.A. Schouten (Tuincentrum Overvecht) P.J. Veeningen (Bart Smit) W. Verkooijen (Leen Bakker) M.A. van der Vos (Intertoys) H.J. van der Zweep (Xenos, Cook&Co) - 12 -
BERICHT VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN HET VERSLAGJAAR 2011 Het boekjaar 2011/12 is het eerste volledige jaar geweest waarin de Raad van Bestuur en de Raad van Commissarissen in hun nieuwe samenstelling hebben gefunctioneerd. Voor de Raad van Bestuur was er tevens na het overlijden op 5 juli 2011 van de heer Jaap Blokker sprake van een wisseling van het voorzitterschap. De Raad van Commissarissen benoemde, met instemming van de aandeelhouders en met een positief advies van de Centrale Ondernemingsraad, in dezelfde maand de heer Roland Palmer tot voorzitter van de Raad van Bestuur. Daarmee is een jongere generatie van de familie Blokker aan het hoofd van het concern komen te staan. Blokker Holding is met haar vele winkelformules en haar groothandelsactiviteiten in veel landen van de Europese Unie en ook daarbuiten operationeel. De gure financiële - en economische omstandigheden in de EU en de (nog steeds voortdurende) perikelen binnen de Eurozone, hebben een negatieve invloed gehad op het consumentenvertrouwen in die landen en hebben geresulteerd in een terughoudend koopgedrag in de non-foodsector. Dit heeft het resultaat van het concern nadelig beïnvloed. Het afgelopen boekjaar is dan ook een lastig jaar geweest, hoewel de netto concernomzet van 2,7 miljard slechts licht achterbleef bij die van vorig jaar. Het kostenniveau steeg, mede ten gevolge van een verdere toename van het eigen winkelbestand tegenover een afname van het aantal franchisenemers. Per saldo heeft ons concern het boekjaar met een, ten opzichte van het vorige boekjaar, lager netto resultaat afgesloten. Dit resultaat is uitgekomen op 128,1 miljoen (2010: 158,2 miljoen). VERGADERINGEN RAAD VAN COMMISSARISSEN De Raad van Commissarissen en de Raad van Bestuur hebben, in aanwezigheid van de secretaris van de vennootschap, in 2011 vijfmaal gezamenlijk vergaderd. Een aantal malen zijn commissarissen voorafgaand aan die vergaderingen apart bijeen geweest. Binnen de Raad van Commissarissen zijn geen bijzondere commissies ingesteld. In de in februari gehouden vergadering is onder meer de nieuwe taakverdeling binnen de Raad van Bestuur besproken en is uitgebreid ingegaan op de e-commerce strategie van het concern. De vergadering in mei werd gewijd aan de jaarcijfers van het boekjaar 2010 en, in aanwezigheid van de externe accountant, werd het door deze uitgebrachte verslag met daarbij een samenvatting van de controlebevindingen besproken. Bij de jaarrekening 2010 is een goedkeurende controleverklaring afgegeven. Deze jaarrekening werd in de aandeelhoudersvergadering van augustus 2011 vastgesteld, terwijl in die vergadering ook de winstbestemming werd bepaald. Op grond van een eerder door de commissarissen goedgekeurde wijziging in zijn rooster van aftreden werd, na verkregen positief advies van de Centrale Ondernemingsraad, in die Algemene Vergadering van Aandeelhouders de voorzitter van de Raad herbenoemd voor de statutair bepaalde zittingsduur. De halfjaarcijfers 2011 van het concern zijn besproken in de vergadering van oktober 2011. In de decembervergadering is specifiek aandacht besteed aan de ontwikkelingen op de speelgoedmarkt. In alle vergaderingen zijn de algemene gang van zaken, alsmede de omzet- en resultaatontwikkelingen aan de orde geweest en is aandacht besteed aan onderwerpen op het gebied van personeel en organisatie. De steeds groter wordende concurrentie heeft aanleiding gegeven voor uitgebreid overleg over het strategische beleid. CENTRALE ONDERNEMINGSRAAD In de in juni 2011 gehouden overlegvergadering met de Centrale Ondernemingsraad, in welke vergadering o.a. de jaarcijfers over het boekjaar 2010 werden besproken, was een van de commissarissen aanwezig. De voorzitter van de Raad van Commissarissen heeft de overlegvergadering in oktober 2011 bijgewoond. Met deze aanwezigheid bij overlegvergaderingen wordt het belang dat ook de Raad van Commissarissen hecht aan een goede overlegstructuur tot uitdrukking gebracht. HET NIEUWE BOEKJAAR Voor de gehele detailhandelsector zal door alle overheidsmaatregelen ook het jaar 2012 wederom een uitdagend jaar worden. Voor ons concern geldt dat daarbij strategische keuzes niet uit de weg zullen worden gegaan. De solide financiële structuur van het concern, alsmede de toewijding en de creativiteit van leidinggevenden en medewerkers bieden naar onze mening voldoende mogelijkheden deze uitdaging aan te gaan en, daar waar verantwoord, expansiemogelijkheden te benutten. Wij willen de Raad van Bestuur, de directies en alle medewerkers danken voor hun inzet gedurende het verslagjaar. De daarbij getoonde daadkracht en gemeenschappelijkheid doen ons het nieuwe boekjaar met vertrouwen tegemoet zien. Laren, 16 mei 2012 Raad van Commissarissen P.C. Klaver, voorzitter P. Busz L.M. de Kool H. Th.E.M. Rottinghuis A.J.L. Slippens - 13 -
KERNGEGEVENS BLOKKER HOLDING B.V. Bedragen in miljoenen euro s 2011/12 2010/11 2009/10 2008/09 2007/08 2006/07 2005/06 Consumentenomzet 3.375 3.433 3.434 3.469 3.400 3.139 2.952 Netto-omzet 2.730 2.770 2.760 2.778 2.711 2.495 2.340 Bedrijfsresultaat (EBIT) 167 211 216 219 243 201 166 Financiële baten en lasten - -2-4 -5 4-7 -6 Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor belastingen 167 209 212 214 247 194 160 Belastingen 39 51 54 58 68 50 49 Resultaat na belastingen 128 158 158 156 179 144 111 Afschrijvingen 82 80 79 74 75 74 73 Cashflow 210 238 237 231 255 218 183 Investeringen 75 90 97 89 83 63 79 Groepsvermogen 499 518 480 484 431 413 403 Rendement op beginvermogen 24,7% 33,0% 32,7% 36,2% 43,3% 35,7% 29,0% Solvabiliteit 52,1% 52,1% 52,0% 52,0% 49,0% 49,0% 47,5% Belastingdruk 23,4% 24,4% 25,3% 26,9% 27,4% 25,6% 30,9% Winst als % netto-omzet 4,7% 5,7% 5,7% 5,6% 6,6% 5,8% 4,7% Aantal medewerkers 25.547 25.094 24.546 24.571 23.926 23.103 22.910 VESTIGINGEN Eigen filialen Nederland 1.411 1.372 1.304 1.244 1.201 1.166 1.141 Eigen filialen buitenland 1.047 1.039 1.015 962 914 894 871 Franchisefilialen binnen- en buitenland 449 473 506 565 607 647 666 AANTAL VESTIGINGEN PER WINKELFORMULE HUISHOUD Blokker 839 835 821 813 810 813 821 Casa 516 519 517 508 510 510 498 Marskramer 241 240 238 239 236 222 212 Xenos 202 192 181 167 158 146 133 Novy 40 48 51 53 51 74 87 Big Bazar 39 31 16 12 11 11 12 Cook&Co 26 24 20 19 18 18 19 Novalux 11 13 18 19 17 17 15 1.914 1.902 1.862 1.830 1.811 1.811 1.797 SPEELGOED Intertoys 307 305 304 301 299 298 291 Bart Smit 248 247 241 239 236 234 226 Maxi Toys 182 177 166 172 159 154 145 E-Plaza 58 57 60 47 37 34 43 795 786 771 759 731 720 705 WONEN & TUIN Leen Bakker 178 176 172 163 162 162 162 Tuincentrum Overvecht 20 20 20 19 18 14 14 198 196 192 182 180 176 176 Totaal 2.907 2.884 2.825 2.771 2.722 2.707 2.678 Het verslagjaar 2011/12 loopt van 30 januari 2011 tot en met 28 januari 2012. De resultaten van de gezamenlijke concernonderdelen in binnen- en buitenland over die periode worden in dit verslag weergegeven. Alleen het boekjaar 2009/10 rapporteert over een periode van 53 weken, alle overige boekjaren beslaan een tijdsspanne van 52 weken. Novalux Estland is met ingang van 2011/12 een 100% dochtermaatschappij (voorheen een joint venture), en wordt vanaf 2011/12 voor 100% in de financiële cijfers opgenomen (voorheen voor 50%). - 14 -
HIGHLIGHTS 2011 BLOKKER HOLDING Omzet 2,7 miljard; nagenoeg gelijk aan vorig jaar Forse groei webshop-omzet tot 52 miljoen 88 winkels geopend; totaal filiaalbestand naar 2.907 Bedrijfsresultaat 167 miljoen; nettowinst 128 miljoen HUISHOUD 3% groei in belangrijkste markt Nederland Groei in Nederland met name door Xenos, Big Bazar en Cook&Co Omzet Blokker.nl meer dan verdubbeld Relatief goede ontwikkeling Blokker in België SPEELGOED Maxi Toys heeft beter gepresteerd dan de markt Bart Smit en Intertoys hadden in Nederland te maken met moeilijke marktomstandigheden, met name door dalende multimedia-omzetten Online vertoont in alle landen een aanzienlijke omzetgroei WONEN EN TUIN Opnieuw goede prestatie van Leen Bakker in de Benelux Tuincentrum Overvecht heeft een overgangsjaar doorgemaakt AANTAL MEDEWERKERS 2011/12 50 3.230 5.692 TOTAAL 25.547 16.575 AANTAL WINKELS 2011/12 198 795 TOTAAL 2.907 Huishoud Speelgoed Wonen & Tuin Groothandel / overige Huishoud Speelgoed Wonen & Tuin 1.914 AANTAL WINKELS Huishoud Speelgoed Wonen & Tuin Totaal Ultimo 2011/12 Eigen winkels 1.616 653 189 2.458 Franchisewinkels 298 142 9 449 Totaal 1.914 795 198 2.907 waarvan webshops 3 6 3 12 Ultimo 2010/11 Eigen winkels 1.583 641 187 2.411 Franchisewinkels 319 145 9 473 Totaal 1.902 786 196 2.884 waarvan webshops 2 3 2 7 Openingen 2011/12 Eigen winkels 62 15 5 82 Franchisewinkels 4 1 1 6 Totaal 66 16 6 88 waarvan webshops 1 3 1 5 Sluitingen 2011/12 Eigen winkels 29 3 3 35 Franchisewinkels 25 4 1 30 Totaal 54 7 4 65 3.000 2.500 2.000 1.500 1.000 500 0 200 150 100 50 0 NETTO-OMZET ( miljoen) 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 NETTOWINST ( miljoen) 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011-15 -
- 16 -
VERSLAG VAN DE RAAD VAN BESTUUR VERSLAGPERIODE Blokker Holding kent een zogenoemd gebroken boekjaar, dat loopt van de vijfde week van januari tot en met de vierde week van januari van het volgend jaar. Het boekjaar 2011/12 liep van 30 januari 2011 tot en met 28 januari 2012. Dat boekjaar zal in het navolgende ook worden aangeduid met het verslagjaar 2011 of het jaar 2011. ECONOMISCHE ONTWIKKELING IN 2011 De aanhoudende zorg over de economische ontwikkeling en de onzekerheid op de financiële markten zijn beeldbepalende factoren geweest in 2011. Een logisch gevolg hiervan was, dat de consumentenbestedingen onder druk zijn komen te staan, niet alleen in Nederland maar ook in de voor ons belangrijke landen als België, Frankrijk en Duitsland. Maar niet alleen in die landen, ook in de Zuid- Europese landen (Spanje, Portugal en Italië) waar wij actief zijn, nam het consumentenvertrouwen aanzienlijk af. NEDERLAND Werd begin 2011 door het Centraal Planbureau voor dat jaar nog een gematigde groei van de Nederlandse economie voorspeld, inmiddels is duidelijk geworden dat Nederland wederom in een recessie is terecht gekomen. Na 2008 is dit in korte tijd de tweede recessie en daarmee is de dubbele dip, die aanvankelijk voor onwaarschijnlijk werd gehouden, toch werkelijkheid geworden. Het lage consumentenvertrouwen en de verminderde koopbereidheid hebben in 2011 geleid tot minder consumptieve bestedingen. Voor de non-foodsector was 2011 dan ook een moeilijk jaar. Het aantal faillissementen in de detailhandel vertoonde een stijgende lijn, het aantal openstaande vacatures in deze branche nam af. De foodsector is wat ongevoeliger gebleken voor de economische ontwikkeling dan de non-foodsector. In het algemeen heeft de non-foodsector meer te lijden gehad. De voortdurende vrees voor een verdere teruggang in de koopkracht door bezuinigingen, dalende pensioenrechten en -uitkeringen en lastenverzwaringen zal de consument nog meer wantrouwend maken. ANDERE EUROPESE LANDEN De economie in enkele landen van de Europese Unie is in het belangrijke 4e kwartaal 2011 nog gematigd gegroeid ten opzichte van BINNENLANDSE CONSUMPTIE DOOR HUISHOUDENS (VOLUME) 3 2 1 0-1 -2-3 -4 I II III IV 08 I II III IV 09 hetzelfde kwartaal in 2010. Ten opzichte van het 3e kwartaal 2011 was er in veel gevallen sprake van een lager groeipercentage. De economieën van België, Frankrijk en Duitsland voor Blokker Holding belangrijke landen presteerden daarmee wel beter dan de Nederlandse economie. Blokker Holding is met haar 14 winkelformules actief in 11 landen. Nu de stagnatie in de economie zich voordoet in de meeste landen waar wij winkels hebben, betekent dit dat wij ons over het geheel genomen óók in de landen buiten Nederland niet hebben kunnen onttrekken aan die ontwikkeling. OMZET EN WINKELS BLOKKER HOLDING De netto concernomzet (exclusief BTW) in het jaar 2011 is uitgekomen op 2.730 miljoen. Dat is nagenoeg gelijk aan de nettoomzet van 2.770 miljoen in 2010. De door de eigen- en franchisefilialen behaalde omzet in consumentenwaarde (detailhandelsomzet incl. BTW en groothandelsomzet excl. BTW) bedroeg 3.375 miljoen tegenover 3.433 miljoen in 2010. De vergelijkbare consumentenomzet (dus zonder rekening te houden met de nieuw geopende winkels) is iets meer gedaald. De lichte teruggang in omzet (zowel in Nederland als in het buitenland) valt beter uit dan op grond van de cijfers over de consumentenbestedingen zou kunnen worden verwacht, zodat in totaliteit beter is gepresteerd dan de markt waarin wij actief zijn. Het omzetaandeel van onze buitenlandse activiteiten is met bijna 35% stabiel gebleven. I II III IV 10 %-mutatie t.o.v. jaar eerder I II III IV 11 Bron : CBS In het concern worden drie strategische sectoren onderscheiden waarbinnen de diverse formules opereren: de sector Huishoud, de sector Speelgoed en de sector Wonen & Tuin. In de sector Huishoud nam de omzet in Nederland in de eigen filialen met 3% toe, in het bijzonder door de groei bij Xenos, - 17 -
Big Bazar en Cook&Co. Blokker kende een stabiele omzetontwikkeling en groeide in vrijwel alle kernhuishoudgroepen. De omzetindex van de webshop van Blokker was meer dan 200%. Het beeld van de huishoudformules in het buitenland was wisselend: Blokker realiseerde in België een iets lagere omzet, terwijl Casa sterke tegenwind ondervond, mede door de economische omstandigheden in de diverse landen. Xenos daarentegen zag in Duitsland de omzet toenemen. In de sector Speelgoed hadden Bart Smit en Intertoys te maken met moeilijke marktomstandigheden in Nederland. In het buitenland heeft Maxi Toys het duidelijk beter gedaan dan de speelgoedmarkt. Online werd in alle landen een aanzienlijke omzetgroei gerealiseerd. In de sector Wonen & Tuin heeft Leen Bakker opnieuw goed gepresteerd in Nederland en België, terwijl Tuincentrum Overvecht een overgangsjaar doormaakte, waarin de basis is gelegd voor een nieuwe fase van groei van omzet en resultaat. Bij de sectorrapportage wordt uitgebreider op de gang van zaken in 2011 ingegaan. NETTO-OMZET in duizenden euro s 2011/12 2010/11 Huishoud 1.543.512 1.545.097 Speelgoed 737.286 750.617 Wonen&Tuin 420.579 437.401 Detailhandel 2.701.377 2.733.115 Groothandels 28.904 36.419 Totaal netto-omzet 2.730.281 2.769.534 Onze fysieke winkels vormen de kern van ons concern. Inmiddels hebben veel van onze winkelformules echter ook een eigen webshop en het is verheugend te constateren, dat het omzetaandeel van dit afzetkanaal in het verslagjaar door een forse groei is toegenomen, zij het dat dit aandeel in de totale omzet nog bescheiden is. In het verslagjaar zijn 88 winkels geopend. Het gaat hierbij om 82 eigen filialen (waaronder 5 webshops) en 6 franchisezaken. In totaal werden 35 eigen filialen en 30 winkels van franchisenemers gesloten. Het aantal eigen filialen (incl. 12 webshops) is per het einde van het boekjaar uitgekomen op 2.458, het aantal franchisezaken op 449. Het totaal komt daarmee per einde van het verslagjaar 2011 op 2.907. Ook in 2011 is het aantal franchisenemers afgenomen. Franchisenemers stoppen om verschillende redenen met hun bedrijfsvoering. Een belangrijke oorzaak is het bereiken van de pensioenleeftijd zonder aanwezige opvolging. Daarnaast speelt ook de afwezigheid van voldoende financieringsruimte voor bijvoorbeeld noodzakelijke winkelaanpassingen een rol. In sommige gevallen wordt de betreffende franchisezaak door ons overgenomen. De verschuiving in de verhouding tussen eigen- en franchisezaken heeft wel gevolgen voor de kostenstructuur en het investeringsniveau van onze onderneming. Ons beleid blijft gericht op het stimuleren van het zelfstandig ondernemerschap onder de paraplu van één van onze winkelformules. Potentiële franchisenemers kunnen onzerzijds rekenen op een adequate begeleiding en ondersteuning bij de start en de exploitatie van hun winkel. BRUTOMARGE, KOSTEN EN EBIT In het verslagjaar zijn de inkoopprijzen van met name producten uit het Verre Oosten gestegen. Deze hogere inkoopprijzen konden uit concurrentieoverwegingen niet in alle gevallen worden doorberekend in de verkoopprijzen. Het negatieve effect hiervan op de brutomarge kon enigermate worden afgezwakt door de US-dollar, die op een gemiddeld lagere koers kon worden ingekocht dan het jaar daarvoor. De containerprijzen lagen onder het niveau van 2010. Voor de brutomarge zijn uiteraard ook verschuivingen in het assortiment en in het winkelbestand van belang. Rekening houdend met deze factoren is het positief dat de procentuele brutomarge gelijk is gebleven aan die van het voorgaande jaar. Door de licht lagere omzet is het bruto omzetresultaat echter fractioneel gedaald. De lagere bruto opbrengst is gepaard gegaan met een hoger kostenniveau. Kostenstijgingen deden zich op bijna alle gebieden voor, doch vooral bij de personeelskosten. Aan de stijging hiervan liggen hogere salariskosten ten grondslag, mede door de eerder vermelde verschuiving binnen ons winkelbestand. Meer eigen winkels betekent een stijging van ons personeelsbestand. De verschuiving betekent ook, dat de huisvestingskosten (huren, energie en servicekosten) en de afschrijving op investeringen omhoog gaan. De verkoop- en reclamekosten stegen door de intensivering van de folderuitgaven. Op de verspreidingskosten van de folders kon evenwel een besparing worden gerealiseerd. Ook de inrichting en het up-to-date houden van de webshops leverden zowel bij de verkoop als bij de logistiek extra kosten op, die door groei van de omzet via dat afzetkanaal moesten worden goedgemaakt. De vervoerskosten namen ondanks de stijging van de brandstofprijzen licht af. De in het verslagjaar 2011 gerealiseerde EBIT is uitgekomen op 166,9 miljoen, tegenover 210,8 miljoen het jaar daarvoor. NETTO RESULTAAT Het geconsolideerde netto resultaat van ons concern bedraagt over 2011 128,1 miljoen (2010: 158,2 miljoen). Hoewel het geconsolideerde resultaat belangrijk lager is dan in 2010 (toen de nettowinst op hetzelfde niveau als het daaraan voorafgaande jaar lag), is de nettowinst bij een aantal formules hoger uitgekomen en konden een paar andere formules hun winstniveau (praktisch) handhaven. Er is dus onder moeilijke economische omstandigheden over het geheel genomen sprake geweest van een lastig jaar, maar er zijn zeker voldoende lichtpunten die ons beleid van spreiding van activiteiten over verschillende formules, landen en productcategorieën schragen. - 18 -
INVESTERINGEN In 2011 hebben wederom grote investeringen plaatsgevonden. Het totale netto investeringsbedrag is uitgekomen op 75 miljoen (2010: 90 miljoen), waarvan 25 miljoen bij de in het buitenland gevestigde dochterondernemingen. NETTO INVESTERINGEN x C mln. 2011/12 2010/11 Nieuwe winkels 31,6 43,3 Bestaande winkels 27,7 29,3 Logistiek en informatiesystemen 15,0 15,9 Overige 0,5 1,0 Totaal 74,8 89,5 Het grootste deel van deze investeringen had betrekking op de verbouw en inrichting van nieuwe vestigingspunten en op renovaties van bestaande winkels. Ook in winkelautomatisering en in automatisering in het algemeen is fors geïnvesteerd. Investeringen op logistiek gebied hebben vooral bij Blokker Nederland en Leen Bakker Nederland plaatsgevonden. Bij beide ondernemingen betrof het investeringen in de distributiecentra. Blokker heeft een omvangrijke investering gedaan in de aanschaf van nieuwe karren waardoor de producten in de winkels efficiënter en makkelijker kunnen worden uitgeladen en in de schappen geplaatst. Bij Leen Bakker werd een afrondende investering gedaan in de inrichting van een nieuw, in hoge mate geautomatiseerd, distributiecentrum. Hierdoor kon een efficiencyslag worden gemaakt door het terugbrengen van het aantal externe opslaglocaties. Bij Casa is de geplande bouw van een nieuw distributiecentrum in verband met enkele archeologische vondsten nog steeds niet van start gegaan. Na het verkrijgen van de bouwvergunning is er inmiddels sprake van een zeer langdurige vertraging. Het totaal aan afschrijvingen bedroeg dit jaar 82 miljoen, waardoor de cashflow (nettowinst + afschrijvingen) is uitgekomen op 210 miljoen. Per jaareinde bedroeg het balanstotaal 956,7 miljoen (2010: 994 miljoen). Met succes is dit jaar gestuurd op een lager voorraadniveau. Vergeleken met het jaar daarvoor zijn de voorraden aanzienlijk gedaald. Het eigen vermogen van het concern maakt met 498,6 miljoen, evenals vorig jaar, 52,1% van het balanstotaal uit. Daarmee is sprake van een zeer degelijke solvabiliteit (verhouding tussen eigen en vreemd vermogen). WINSTBESTEMMING Op basis van het voorstel inzake de winstbestemming zal een deel van de nettowinst weer worden uitgekeerd aan de medewerkers die certificaathouders zijn van het Participatieplan Oranje Boven. In het lopend boekjaar is het 10 jaar geleden dat de heer Jaap Blokker het Oranje Boven Participatieplan heeft geïntroduceerd. Betrokkenheid van medewerkers bij de ontwikkeling en de groei van de onderneming op lange termijn is de kern van dit Participatieplan. Gedurende die 10 jaar heeft het concern een gestage groei van omzetten en resultaten laten zien, een uitbrei- DISTRIBUTIECENTRUM LEEN BAKKER ding van het aantal winkels in binnen- en buitenland en een toename van het aantal medewerkers. Door de ontwikkeling van de concernresultaten in die periode is sprake geweest van een forse waardegroei van de certificaten. Door de daling in 2011 van het netto concernresultaat is de waarde van de certificaten ten opzichte van vorig jaar afgenomen. Echter, ter gelegenheid van het 10-jarig bestaan van het Oranje Boven Participatieplan én als blijk van waardering voor het vertrouwen van de certificaathouders in het familieconcern, is besloten naast een ongewijzigd dividend ook een jubileumdividend uit te keren. Door het totaal dividendbedrag wordt de waardedaling op de certificaten praktisch goedgemaakt. De dividenduitkering aan de familiehoudstermaatschappij van Blokker Holding zal als vanouds óók worden aangewend voor de financiering van investeringen. Daarmee worden de beschikbare middelen geherinvesteerd in expansie en onderhoud van onze winkelketens en webshops. AANTAL MEDEWERKERS Medewerkers FTE 2011/12 2010/11 2011/12 2010/11 Huishoud 16.575 16.246 10.914 10.832 Speelgoed 5.692 5.674 3.514 3.504 Wonen&Tuin 3.230 3.131 2.160 2.189 Detailhandel 25.497 25.051 16.588 16.525 Overige *) 50 43 47 41 Totaal eigen medewerkers 25.547 25.094 16.635 16.566 Medewerkers franchisewinkels 3.300 3.500 Totaal medewerkers 28.847 28.594 Nederland 18.275 17.769 10.832 10.697 Buitenland 7.272 7.325 5.803 5.869 Totaal eigen medewerkers 25.547 25.094 16.635 16.566 * Groothandel en Holdingactiviteiten - 19 -
- 20 -
Het resultaat is tot stand gekomen door een hechte samenwerking van onze medewerkers. Het totaal aantal personeelsleden (in full- en parttime functies) steeg dit jaar tot 25.547, waarvan 18.275 in Nederland werkzaam waren en 7.272 in onze winkels, kantoren en magazijnen in andere landen. Voorts waren 3.300 medewerkers actief bij onze franchisenemers. Zij allen hebben met grote inzet en klantgericht hun bijdrage aan het resultaat geleverd. Ook dit jaar heeft het resultaat ons weer in de gelegenheid gesteld een aantal maatschappelijke doelen financieel te ondersteunen. Een overzicht hiervan is opgenomen bij de overige gegevens, zie pagina 65 van dit verslag. INTERNET Speciale aandacht vraagt de ontwikkeling van de verkopen via onze webshops. Inmiddels beschikt Blokker Holding over 12 webshops. WEBSHOPS 01 bartsmit.com 02 intertoys.nl 03 intertoys.de 04 leenbakker.nl 05 leenbakker.be 06 tuincentrumovervecht.nl en diervoordeel.nl 07 cookandco.nl 08 blokker.nl 09 maxitoys.be 10 maxitoys.fr 11 marskramer.nl 12 eplaza.com CENTRALE ONDERNEMINGSRAAD De Centrale Ondernemingsraad (COR), die is samengesteld uit leden van de ondernemingsraden van onze dochterondernemingen in Nederland (voor de samenstelling zie pagina 12 van dit jaarverslag) heeft gedurende het verslagjaar zesmaal vergaderd, waarvan twee keer in een overlegvergadering met de bestuurder. Beide overlegvergaderingen werden bijgewoond door een lid van de Raad van Commissarissen. Zoals gebruikelijk werd in de in juni gehouden overlegvergadering een toelichting gegeven op de jaarcijfers van het afgelopen boekjaar van het concern en werd ingegaan op de algemene gang van zaken. In deze vergadering werd tevens het voornemen van de Raad van Commissarissen aangekondigd de heer Roland Palmer voor te dragen als voorzitter van de Raad van Bestuur in geval van defungeren van de heer Jaap Blokker. Naast deze overlegvergaderingen heeft het dagelijks bestuur van de COR ook apart nog met de bestuurder besprekingen gevoerd. De COR heeft onder de aandacht gebracht, dat met betrekking tot de toetreding tot de Stichting Fraude Aanpak Detailhandel (F.A.D.) een zorgvuldige onderlinge communicatie tussen de betrokken ondernemingen noodzakelijk is. Daarbij dient ook overleg te worden gevoerd met de veiligheidsfunctionarissen. Verder zal op verzoek van de COR worden nagegaan of het takenpakket van de veiligheidsfunctionarissen binnen de werkmaatschappijen beter op elkaar kan worden afgestemd. Voorts is nogmaals aandacht gevraagd voor de bezettingsproblematiek in winkels, met name de winkels met een kleine bezetting. In het verslagjaar is de webshop diervoordeel.nl overgenomen, die rechtstreeks, maar ook via de webshop van Tuincentrum Overvecht kan worden benaderd en waarop een zeer uitgebreid assortiment diervoeding en dierbenodigdheden wordt aangeboden. De omzet via dit afzetkanaal heeft het afgelopen jaar wederom een zeer forse stijging te zien gegeven tot 52 miljoen. Daarbij valt te constateren, dat het door de consument zeer wordt gewaardeerd dat de aangekochte artikelen in de winkel kunnen worden opgehaald. Deze cross channel activiteit neemt dan ook in belangrijkheid toe. Uiteraard gaat deze ontwikkeling gepaard met investeringen in mens en materieel. Ook de logistieke handling vraagt om uitgelezen oplossingen, omdat deze vorm van detailhandel ingrijpt op de traditionele bestellingen door winkels en de normale afhandeling en bevoorrading van goederen. CAMPAGNE 24-UURS SHOPPEN BLOKKER.NL In de overlegvergadering in oktober werd stilgestaan bij het overlijden van de heer Jaap Blokker en bij de grote betekenis die hij heeft gehad voor het concern. Onder zijn voorzitterschap heeft een enorme expansie plaatsgevonden zowel in Nederland als daarbuiten. Zijn grote kennis van de detailhandel zal worden gemist. Ondanks de grootte van het concern is voor hem het behoud van de waarden van het familiebedrijf altijd een centraal thema gebleven. Aandacht is besteed aan de taakverdeling binnen de Raad van Bestuur en aan de relatie tussen de Raad van Commissarissen en de COR. Op de ingediende adviesaanvragen voor de benoeming van de heer Roland Palmer tot voorzitter van de Raad van Bestuur alsmede die tot herbenoeming van de heer P.C. Klaver tot commissaris heeft de COR positief gereageerd. Daarnaast zijn onderwerpen als de (fiscale) werkkostenregeling, het gebruik van 3-jaarscontracten, registratie van vakantiedagen, de ziektekostenverzekering en de toekomstige cao-onderhandelingen aan de orde geweest. - 21 -
ONTWIKKELINGEN BINNEN DE DETAILHANDELSECTOR Een punt van grote zorg blijft in de eerste plaats de winkelcriminaliteit. Ook dit jaar hebben overvallen op onze winkels plaatsgevonden. De grotere aandacht die door de overheid thans, samen met de detailhandel, aan deze ernstige vorm van criminaliteit wordt gegeven resulterend in een daling van het overvalgeweld in winkels in 2011 zal een permanent karakter moeten krijgen en moeten worden geïntensiveerd. Preventieve maatregelen alleen zijn niet toereikend gebleken om de medewerkers afdoende te beschermen. De veiligheid van onze medewerkers wordt voorts sterk bevorderd door het terugdringen van contant geld in de filialen. Samen met de banken en belangenorganisaties nemen detaillisten deel aan promotieactiviteiten om de consument te stimuleren met de bankpas (pin) te betalen. In 2011 is de magneetstrip vervangen door de chip. Deze nieuwe technologie maakt innovaties, zoals retourpinnen, mogelijk en moet het skimmen een halt toeroepen. Ondanks deze ontwikkelingen is in 2011 de schade door fraude in het betalingsverkeer weer dramatisch toegenomen. Daarbij hebben fraudeurs het niet alleen voorzien op het skimmen van betaalpassen, maar ook op het via de computer achterhalen van vertrouwelijke bankcodes, het zogenoemde phishing. De schadepost mag dan een fractie van de totale omvang van het betalingsverkeer zijn, de door frauduleus handelen verkregen bedragen maken dat deze vorm van cybercrime voor bendes nog altijd buitengewoon lucratief is. Te vrezen valt dan ook, dat de door middel van het nieuwe pinnen verkregen voorsprong slechts van tijdelijke aard zal blijken te zijn. Ook deze standaard zal weldra door criminelen zijn gekraakt. Het blijft een voortdurende ratrace tussen de goedwillende techneuten aan de ene kant en de kwaadwillende hackers aan de andere kant! Niet alleen een veilig betalingsverkeer is voor de detailhandel van groot belang, ook een permanent en ongestoord functionerend betalingsverkeer voor haar winkels en webshops is essentieel. Door het toenemende gebruik van elektronische betalingen worden winkeliers steeds afhankelijker van de techniek. Het is onacceptabel, dat in 2011 door het optreden van storingen de consumenten op tenminste 5 dagen gedurende een aantal uren niet via de betaalautomaat konden afrekenen. De consument is op zo n storing niet ingesteld, heeft geen contant geld meer bij zich om daarmee te betalen en de winkelier ziet zich voor grote problemen geplaatst. Sommige geïrriteerde klanten maken hun ongenoegen daarover kenbaar aan caissières die er natuurlijk part noch deel aan hebben. Het is de plicht van alle betrokken partijen banken, betaalterminalleveranciers, telecommunicatiebedrijven en detaillisten de handen ineen te slaan om een storingsvrij betalingsverkeer te garanderen. In het uitzonderlijke geval van een onverhoopte storing dient een alternatieve transactieafhandeling via de betaalterminal te worden gefaciliteerd. Met voorrang dient onderzocht te worden in hoeverre off line pinnen in combinatie met chiptechnologie hiervoor een veilige oplossing kan bieden. VOORUITZICHTEN In de eerste maanden van het nieuwe boekjaar tonen onze formules een wisselend omzetbeeld. Dit zegt echter nog niets over het verdere verloop in het jaar. Zo vroeg in het jaar kan daarover nooit een betrouwbare uitspraak worden gedaan. De voor de detailhandel belangrijkste verkoopmaanden liggen immers nog ver voor ons. In ons inmiddels 116-jarige bestaan zijn er echter vaker jaren van economische tegenslag zoals in 2011 geweest. De ervaring leert dat het concern daar sterker uit tevoorschijn kan komen. Wij beschouwen de huidige situatie als een uitdaging. Daarom blijft de strategie gericht op verdere expansie. De gezonde financiële positie biedt daarbij een stevige basis. We weten ons bij de uitvoering van dit beleid gesteund door bijna 29.000 medewerkers, die bij onze eigen bedrijven en bij onze franchisenemers op alle fronten op de kantoren, in de magazijnen en in de winkels bezig zijn de consument optimaal te bedienen. Hen past dan ook dank voor de manier waarop zij daarin het afgelopen jaar weer zijn geslaagd. Laren, 16 mei 2012 Raad van Bestuur R.E. Palmer, voorzitter A. Blokker P.F.J. Brussel A.H.M. van der Horst T. Smit - 22 -
- 23 -
SECTOR HUISHOUD
HIGHLIGHTS HUISHOUD 2011 In de sector Huishoud is het Blokkerconcern nu al 116 jaar actief. De sector is breed samengesteld: acht van onze formules en onze twee groothandelsondernemingen (Trend Center en Elektroblok) vallen binnen deze sector. De productcategorieën zijn uitgebreid en bevatten inmiddels veel meer artikelen dan alleen huishoud. Zo zijn de assortimenten van Casa en Xenos anders samengesteld dan die van Blokker, Marskramer, Novy of Big Bazar. De drie laatste formules hebben net als de in keukenbenodigdheden gespecialiseerde winkelformule Cook&Co alleen winkels in Nederland. De andere formules hebben vestigingen in meerdere landen. Novalux ten slotte heeft alleen winkels in Estland. De winkelketens in Nederland hebben in het verslagjaar een wisselend omzetbeeld laten zien. De omzet in de eigen winkels van Blokker en Marskramer is fractioneel hoger uitgekomen dan vorig jaar. De omzet van de franchisezaken daalde bij beide ketens. De niet-vergelijkbare omzet van Xenos lag fors boven vorig jaar, terwijl de nog kleine formule Cook&Co door nieuwe vestigingspunten haar omzet belangrijk heeft zien groeien. Big Bazar heeft haar spectaculaire groei voortgezet. Ook zonder rekening te houden met de nieuwe filialen is de omzet van deze keten zeer fors gegroeid. De formule is de jongste loot aan de inmiddels 116 jaar oude stam van ons concern en biedt tegen lage prijzen een zeer breed en wisselend assortiment. AANTAL WINKELS HUISHOUD 2011/12 40 39 26 11 241 839 202 TOTAAL 1.914 516 Blokker Casa Xenos Marskramer Novy Big Bazar Cook&Co Novalux In België lag zowel de omzet van Blokker als die van Casa onder het niveau van het voorgaande jaar. Casa werd behalve in haar moederland ook in de meeste andere landen waar zij actief is geconfronteerd met dalende oud op oud omzetten. Slechts in Italië kon in de vergelijkbare filialen een mooie dubbelcijferige procentuele omzetplus worden gerapporteerd. Xenos heeft in Duitsland een verdere omzetgroei gerealiseerd, ook in de vergelijkbare filialen viel een fraaie toename te noteren. Novalux heeft in Estland twee niet rendabele winkels gesloten. De langjarige samenwerking met een Nederlandse joint venture partner is beëindigd, zodat Blokker Holding volledig eigenaar is geworden. De vergelijkbare omzet van Novalux is op nagenoeg hetzelfde niveau als in 2010 uitgekomen. KERNCIJFERS HUISHOUD (DETAILHANDEL) Netto-omzet (x C 1.000) 2011/12 1.543.512 2010/11 1.545.097 Medewerkers 2011/12 16.575 2010/11 16.246 Aantal winkels 2011/12 1.914 2010/11 1.902 AANTAL WINKELS HUISHOUD Blokker Casa Xenos Marskramer Novy Big Bazar Cook&Co Novalux Totaal huishoud Ultimo 2011/12 Eigen 719 445 201 175 39 26 11 1.616 Franchise 120 71 1 66 40 298 Totaal 839 516 202 241 40 39 26 11 1.914 Ultimo 2010/11 Eigen 713 441 191 170 31 24 13 1.583 Franchise 122 78 1 70 48 319 Totaal 835 519 192 240 48 31 24 13 1.902-25 -
BLOKKER NEDERLAND Blokker is dé toonaangevende winkel voor huishoudelijke artikelen in Nederland. Deze in het straatbeeld niet meer weg te denken oer-hollandse winkelketen heeft altijd een actueel aanbod artikelen in huishoud, koken en tafelen. Ook wordt een uitgebreid assortiment tuinartikelen, multimedia en speelgoed gevoerd. In Nederland kent de Blokkerformule een groot aantal franchisenemers. EIGEN VESTIGINGEN 503 FRANCHISEFILIALEN 115 LAND Nederland OMZET Blokker heeft in Nederland het jaar afgesloten met een fractioneel lagere oud-op-oud omzet, zowel voor de eigen filialen als voor de franchisewinkels. Het totaal aantal eigen filialen is in 2011 met 6 vestigingen uitgebreid. Daarbij zijn 11 nieuwe winkels geopend en 5 gesloten. Dit brengt het totaal aan eigen Blokkerfilialen op 503. De totale omzet van de eigen filialen kwam door deze toename iets boven vorig jaar uit. Het aantal franchisezaken is met twee vestigingspunten afgenomen tot 115. Dit is de resultante van 3 openingen en 5 sluitingen. In commercieel opzicht zijn in 2011 veel inspirerende activiteiten ontplooid. Ook dit jaar is weer een aantal nieuwe eigen filialen en een paar franchisezaken ingericht volgens het nieuwste formuleconcept. Verder zijn in de winkels de presentatie en samenstelling van een aantal collecties gewijzigd en zijn vele verbeteringen doorgevoerd. Zo is bijvoorbeeld de productgroep Vitality & Comfort -gericht op senioren- een vast onderdeel van het assortiment geworden. Gedurende het verslagjaar is in een aantal winkels een nieuwe meer themagerichte presentatievorm bij de entree van de winkels getest. Met DVD GOOISCHE VROUWEN deze aantrekkelijke presentatie ondergaat de klant direct bij binnenkomst een verrassende koopimpuls. Deze test zal in 2012 dan ook worden uitgebreid. Dezelfde presentatievorm is in het najaar in een aantal winkels ook gebruikt voor de kerstcollectie; het succes hiervan zal leiden tot een landelijke invoering in 2012. Ook dit jaar zijn succesvolle themafolders uitgegeven. De Smurfenfolder en die van de Gooische Vrouwen (verspreid terwijl de films in de bioscoop draaiden) hebben goede verkopen opgeleverd. Dit geldt ook voor de Feestprijzenfolder in september. Ook de (bijna) traditionele NS actie is dit jaar weer zeer goed verlopen. 2011 Was ook het jaar van het 115-jarig bestaan van Blokker, reden genoeg voor een feest in de winkels met vele scherpe en spetterende aanbiedingen voor de consument. Blokker heeft ook een feest gehad voor zijn medewerkers: een Toppers spektakel werd in mei in de Amsterdam Arena aangeboden ter gelegenheid van het 115-jarig bestaan. Ook franchisenemers investeren in renovatie en onderhoud van hun winkel. Dit toont aan hoe sterk de ondernemingszin van deze groep is. Bij de financiering van deze investeringen vinden zij echter vaak forse bancaire hobbels op hun weg, die de realisatie daarvan niet eenvoudig maken. De Blokker webshop heeft aan de totale omzetontwikkeling een goede bijdrage geleverd. Door een intensivering van de inspanningen en de uitbreiding van het assortiment is de omzet in 2011 meer dan verdubbeld. Onderdeel van dit succes zijn ook de webshop only artikelen: artikelen die alleen via dit verkoopkanaal te verkrijgen zijn. Ook de winkels profiteren van deze webshopactiviteiten. Speurende bezoekers kunnen zich alvast goed oriënteren op het uitgebreide assortiment, waardoor ook in de winkels artikelen gerichter kunnen worden gevonden. De ruim 600 Blokkerwinkels in het land met even zoveel afhaalmogelijkheden bieden de internetconsument een grote service en de Blokkermedewerker de gelegenheid tot extra klantenbinding. LOGISTIEK Voor de afdeling Logistiek is 2011 een bewogen jaar geweest. In juni werd het distributiecentrum in Geldermalsen opgeschrikt door het instorten van een deel van het dak door zeer extreme regenval. Daarbij hebben zich gelukkig geen persoonlijke ongelukken voorgedaan. Ontruiming van onder andere een bulkhal met 9.000 pallets was noodzakelijk en de uitwijk naar twee externe locaties was onvermijdelijk. Dit heeft lange tijd een grote wissel getrokken op medewerkers en systemen. Maar door de extra inspanningen van de logistiek medewerkers bleven uitleverproblemen aan filialen beperkt. Ook belangrijk was de introductie van de nieuwe kar. Weliswaar heeft deze kar grote invloed op de processen in de distributiecentra (met als gevolg stijgende loonkosten), maar voor de filialen betekent de kar een aanmerkelijk voordeel. Met name de fysieke belasting van het winkelpersoneel ligt nu lager. Daarnaast is in 2011 gestart met een groot automatiseringsproject ter vervanging van het bestaande Warehouse Management Systeem. - 26 -