Pedagogisch Werkplan Voorschoolse opvang Eben Haëzer 1
Inhoudsopgave Hoofdstuk bladzijde 1. Inleiding 3 Groepsopbouw Opvangtijden Dagindeling Backup 2. Ontwikkelingsgebieden 4 Lichamelijke ontwikkeling Sociale ontwikkeling Verstandelijke en creatieve ontwikkeling Taalonwikkeling Ontwikkeling van de identiteit en zelfredzaamheid 3. Pedagogische middelen 5 Interactie tussen pedagogische medewerker en kind Interactie tussen kinderen onderling in de groep De fysieke omgeving Het activiteitenaanbod Het spelmateriaal 2
Hoofdstuk 1 Inleiding Het pedagogisch werkplan is tot stand gekomen met de uitgangspunten die verwoord zijn in het pedagogisch beleidsplan. Overal waar in de tekst ouders staat vermeld, worden ook andere verzorgers bedoeld en waar het kind besproken wordt kan hij of zij worden gelezen. Groepsopbouw Bij de inrichting van de groep is rekening gehouden met de wettelijk toegestane kaders. De groepsgrootte bepaalt hoeveel medewerkers er aanwezig zullen zijn. Aanvankelijk is de groep klein en zal er een pedagogisch medewerker aanwezig zijn. De VSO beschikt over een lokaal, dat een huiskamersfeer heeft waar de activiteiten zich afspelen, zoals tekenen en schilderen, voorlezen, knutselen, bordspelen, etc. Opvangtijden De opvang is van maandag tot en met vrijdag voor schooltijd van 07.30-08.30 uur, mits er kinderen zijn voor die tijden. Dagindeling Voor schooltijd worden de kinderen gebracht door hun ouders. Ze hebben dan gegeten en beginnen de dag met een rustige activiteit, zoals een spelletje, een puzzel of een tekening maken. De aanwezige pedagogisch medewerker draagt er zorg voor dat de kinderen op tijd naar school kunnen gaan. De jonge kinderen (groep 1-4) worden naar de klas gebracht. Dat is ook mogelijk voor de oudere kinderen indien nodig. Back-up Er is een vaste medeweker op de VSO. Bij ziekte zal zij vervangen worden door voldoende gekwalificeerd personeel. In het gebouw van de VSO zijn meestal meerdere personen aanwezig zodat er in geval van calamiteit voldoende ondersteuning voor de pedagogisch medewerker aanwezig is. Mocht dit incidenteel niet het geval zijn dan is er een directe bereikbaarheid voor hulp geregeld. 3
Hoofdstuk 2 Ontwikkelingsgebieden Onze pedagogische visie dragen wij uit door de volgende doelen na te streven: De lichamelijke ontwikkeling: We stellen kinderen in gelegenheid zich te ontwikkelen op gebied van coördinatie en de fijne motoriek. De sociale ontwikkeling: Wij motiveren en stimuleren de kinderen om hun persoonlijke en sociale competenties op hun eigen unieke wijze, in hun eigen tempo, te ontwikkelen. De verstandelijke en creatieve ontwikkeling: We zorgen ervoor dat de kinderen uitgedaagd worden door de materialen die we aanbieden. We maken de kinderen spelenderwijs bekend met vormen, kleuren en geluiden. Spelletjes en creatieve activiteiten helpen de concentratie te verbeteren. De taalontwikkeling: We creëren een taal stimulerende omgeving en geven de kinderen een goed voorbeeld in gesprekken en taalactiviteiten in de hele groep maar ook individueel. Daarbij neemt voorlezen een belangrijke plaats in. De ontwikkeling van de identiteit en de zelfredzaamheid: We bieden de kinderen een vaste structuur. Ze mogen zelfstandig materialen kiezen, gebruiken, zorgvuldig ermee omgaan en daarna weer opruimen. We geven de kinderen gelegenheid eigen interesses en voorkeuren in te brengen en te ontwikkelen. 4
Hoofdstuk 3 Pedagogische middelen Om deze doelen te bereiken maken we gebruik van de volgende 5 pedagogische middelen: De interactie tussen de pedagogisch medewerker en kind. Ieder moment waarop wij in contact zijn met de kinderen is een pedagogisch moment. De pedagogisch medewerker is in die zin een levend pedagogisch middel. We communiceren zoveel mogelijk met ik-boodschappen en zeggen wat we wel verwachten van een kind en niet alleen wat niet mag. We benoemen dus het gewenste gedrag. We leggen uit waarom wij gedrag wel of niet goedkeuren. Wij geven ieder kind aandacht op een manier die bij het kind past. Bij het aandacht geven aan kinderen houden we rekening met hun behoefte. Dit kan in uiteenlopende vormen plaatsvinden. Denk aan: samen een activiteit doen, een gesprek voeren of even bij kinderen gaan zitten. Zo is er voor ieder kind een ander soort aandacht. Communiceren met de kinderen doen wij op hun niveau. We benaderen hen zoveel mogelijk op gelijke ooghoogte. We hopen dat dit mede bijdraagt aan hun gevoel van veiligheid. Wij willen bijdragen aan het zelfstandig worden van de kinderen. Als kinderen net 4 zijn en op VSO Eben Haëzer komen, zullen we ze meer begeleiden, bijvoorbeeld met een toiletbezoek en spelen, dan kinderen die alweer een tijdje op de vso zitten. Die laatste groep stimuleren we meer de dingen zelf te doen en te ontdekken. Wanneer een kind iets goed doet, iets gemaakt heeft, iemand geholpen heeft, belonen wij het kind. Dit doen wij door middel van positieve aandacht. Een compliment, laten het aan de andere kinderen zien, een duim omhoog, een knuffel en zo zijn er nog een tal van voorbeelden. Door positief gedrag te belonen en positieve aandacht te geven, wordt het gevoel van veiligheid en geborgenheid vergroot en neemt het zelfvertrouwen toe. Als kinderen iets doen wat niet mag gaan wij met het kind in gesprek. We leggen uit waarom het niet mag en laten hen nadenken waarom iets niet mag en meedenken over wat wèl gewenst gedrag is. We maken een afspraak over welke keus het kind de volgende keer gaat maken. 5
De interactie tussen kinderen onderling in de groep De kinderen van de vso zijn maar kort aanwezig. In die korte tijd moedigen we de kinderen aan om met elkaar activiteiten te ondernemen en elkaar te helpen waar nodig, zodat de kinderen met elkaar in contact komen. De kinderen mogen zelf weten waarmee ze gaan spelen. Vaak is het zo dat als een kind alleen begint, er vanzelf meer kinderen aan tafel komen zitten om mee te doen. Mocht het voorkomen, dat een kind geen ander heeft om mee samen te spelen, dan kijken we naar wie er bij dit kind zou passen. Dan gaan we eerst samen met de kinderen spelen en als de tijd rijp is, laten we dit over aan de kinderen zelf. Zo zorgen we ervoor, dat ieder kind een plekje heeft binnen de groep. Als er een conflict is tussen kinderen, laten we het de kinderen eerst onderling op lossen. Lukt dit niet, dan begeleiden we ze zodat de kinderen leren hoe ze samen tot een oplossing kunnen komen. Structureel wordt hierbij de Kracht van 8 ingezet. De fysieke omgeving Via de achteringang van de Eben Haëzer komen de kinderen met de ouders naar binnen en lopen door de gang naar het lokaal van de VSO waar ze zich melden. In het lokaal zijn verschillende hoeken ingericht. Er zijn kasten waarin het speelmateriaal zo opgeborgen is dat de kinderen het zelf kunnen pakken en weer terugzetten. Er is een digitaal bord en er zijn computers die gebruikt mogen worden. Het lokaal voldoet aan de wettelijke veiligheidseisen. De VSO kan gebruik maken van de centrale speelhal in het gebouw. Deze bevindt zich op de begane grond en is aan dezelfde gang gesitueerd als de opvangruimte. Wanneer de groep gaat bewegen in de speelhal, gaan alle kinderen mee. Er wordt geen gebruik gemaakt van de toestellen. Het activiteitenaanbod De kinderen zijn gedurende een korte periode per dag aanwezig op de VSO. Er is ruimte om te knutselen. De pedagogisch medewerker zorgt dat de benodigde materialen daarvoor aanwezig zijn. Verder zijn er spelletjes aanwezig waar de kinderen lekker mee kunnen spelen. Er zijn ook boeken om zelf te lezen of elkaar voor te lezen. De activiteiten die wij aanbieden zijn voor jongens en meisjes van verschillende leeftijden. Het kan zijn dat er door de verschillen tussen jongens en meisjes, behoefte is aan specifieke activiteiten. Activiteiten die wij o.a. aanbieden zijn: - technisch lego, variërend in moeilijkheidsgraad - bouwen op verschillende niveau s, passend bij de motorische ontwikkeling van de verschillende leeftijden van kinderen. - In bewegingsspellen passen we differentiatie toe op verschillen in motorische ontwikkeling bij kinderen. De pedagogisch medewerker kiest spelvormen waarbij gelijkwaardigheid en uitdaging in evenwicht zijn. 6
Voorbeeld: het spel Napoleon zegt. De kinderen staan in een ruimte en 1 kind is Napoleon. Napoleon mag zeggen wat de andere kinderen voor beweging moeten doen, bijvoorbeeld een dier nadoen. Wanneer het kind bij de opdracht niet Napoleon zegt, gebruikt, mag je niet de nieuwe beweging doen. In dit spel kunnen alle kinderen mee doen en leren rekening te houden met elkaar. Ook kunnen ze nieuwe bewegingen leren. - Op het gebied van de creatieve ontwikkeling biedt de pedagogisch medewerker gedifferentieerde activiteiten aan, variërend in materialen en gericht op verschillen in de motorische ontwikkeling van kinderen. Er worden geen grote activiteiten aangeboden, aangezien het hier om een uurtje opvang gaat. Bovendien vinden wij het belangrijk dat de kinderen rustig wakker kunnen worden en de dag ontspannen kunnen beginnen. Computers In de VSO staan drie computers waarvan twee gebruikt kunnen worden door de kinderen. Tijdens de opvang zal de pedagogisch medewerker ervoor zorgdragen dat er balans is tussen activiteiten op een computer en het doen van andere activiteiten. De pedagogisch medewerker overlegt met een kind wat het op de computer wil doen. Dit kunnen verschillende activiteiten zijn. Denk hierbij aan: - een spelletje - zoekopdrachten vanuit een bepaald thema: plaatjes, liedjes, etc. Wanneer kinderen op de computer aan het werk zijn, is er toezicht in de groep. Het is verboden op de computer spelletjes te doen waarin geweld voorkomt. De pedagogisch medewerker is op de hoogte van en bepaald op welke spelletjessites de kinderen mogen spelen. Het spelmateriaal We hebben verschillend spelmateriaal op de VSO Eben Haëzer: - prentenboeken en voorleesboeken - spelletjes - bouw- en constructiemateriaal - materialen om creatief bezig te zijn We bieden spelmateriaal aan dat de kinderen op de diverse ontwikkelingsgebieden stimuleert. Denk daarbij aan de fijne en grove motoriek, maar ook cognitieve ontwikkelgebieden. We hebben verschillende spelletjes, sommige zullen het geheugen trainen, andere stimuleren de sociale ontwikkeling omdat er samengewerkt moet worden. Dit is allemaal afgestemd op de leeftijd en het ontwikkelingsniveau van de kinderen. 7
Bezoekadres Locatie Eben Haëzerschool Lijsterstraat 1 1781 WC Den Helder Tel. 0223-619447 Tel. 06-31322316 Kantoor: Stichting Voorschool Postbus 444 1780 AK Den Helder Tel. 085-2734050 8