jaar 2014 VERSLAG
2 JAARVERSLAG PORT OF OOSTENDE 2014
INHOUD A - VERSLAG RAAD VAN BESTUUR 1. overzicht haventrafiek 2. toelichting cijfers 3. 5 Marktsegmenten B - ACTIVITEITENVERSLAG 1. INVESteringen in haveninfrastructuur 2. ACTIVITEIT PER SEGEMENT 2.1. roro 2.2. cruise 2.3. bulk / general cargo 2.4. offshore wind (+ gebouwen) 3. NETWERKING & events 3.1. bedrijven 3.2. onderwijs & opleiding 3.3. groot publiek 5 11 6 7 9 13 17 33 C - ONDERNEMINGSPLAN inleiding I thuishaven voor de Off Shore en blue Energy II Ambitie voor het aantrekken van Scheepvaartbedrijven III Oostende is de thuishaven voor vloot en voor de diensten van de vlaamse Overheid IV innovatie, onderzoek en ontwikkeling V intensieve internationale samenwerking Vi ferryhaven VII passagierstrafiek en cruises viii bulk & general cargo Iv Investeringen nodig voor dit ondermeningsplan 53 55 59 67 69 71 73 77 79 81 85 D - structuur haven oostende E - jaarrekening 87 91 INHOUD 3
4 JAARVERSLAG PORT OF OOSTENDE 2014
A VERSLAG van de RAAD van bestuur A. VERSLAG RAAD VAN BESTUUR 5
1. Algemeen overzicht van de haventrafiek 2013 2014 Aantal passagiers: ferry s (enkel 2013) + cruise 27 709 11 690 Aantal toeristische auto's: ferry s 1 313 / Roro-vracht (ton) 440 425 / Cruises 16 (5 turnarounds) 17 (10 turnarounds) General Cargo (ton) 1 376 774 1 431 450 Service vessels offshore wind (aantal) 3 663 3 359 Algemeen totaal 1 818 512 1 431 450 Aantal schepen (invaarten) 4 358 3 779 6 JAARVERSLAG PORT OF OOSTENDE 2014
2. Toelichting cijfers offshore wind blijft speerpunt In 2014 lag de focus van Haven Oostende op de verdere ontwikkeling van de blue energy business. De dienstverlening aan deze offshore wind industrie is de voornaamste activiteit geworden van de haven. Daarnaast hielden de segmenten bulk, general cargo en de cruises stevig stand. De offshore wind sector kende net als in 2013 ook in 2014 een gestage groei. Het Belgisch windmolenpark Northwind is sinds eind mei 2014 volledig operationeel. Dit wil zeggen dat alle 72 windturbines in zee draaien en groene stroom produceren voor 230.000 gezinnen. Parkwind baat het Northwind-park uit en Vestas onderhoudt de windmolens die er draaien. Beide bedrijven openden in 2014 een nieuwe vestiging in de Haven van Oostende. Naast het Northwind-park, wordt ook het operationele Belwind-park door Parkwind vanuit Oostende beheerd. Samen met het C-Powerpark staan er in totaal 182 windmolens in het Belgisch deel van de Noordzee. Hun geproduceerde energie wordt verkocht aan verschillende energieleveranciers. Voor het onderhoud van de windmolens hebben die firma s heel wat toeleveranciers nodig. Dat wordt bewezen door o.a. de nieuwe vestigingen van Falck Safety Services, Cofely, e-bo enterprises en GEOxyz. Dit zijn bedrijven die hun bestaand aanbod heroriënteerden naar de nieuwe offshore wind markt. De schepen die voor de offshore ingezet worden vormen het gros van de scheepsbewegingen in de haven, met 3359 uitvaarten in 2014. Bulk en general cargo klokten af op 1.431.450 ton, een stijging van 4 % t.o.v. 2013. De beweging naar een servicehaven wil niet zeggen dat de general cargo in de binnenhaven, aan de Diepwaterkaai in de voorhaven en ook in Plassendale 1 hiervoor plaats moet ruimen. Dit segment houdt stevig stand dankzij investeringen van bestaande spelers in opslagfaciliteiten. Er waren 17 cruise aanlopen, waarvan 10 turn-arounds waar de passagiers in Oostende in- en ontscheepten. Voor de toeristische sector van de Stad Oostende is dit een belangrijke ontwikkeling. A. VERSLAG RAAD VAN BESTUUR 7
8 JAARVERSLAG PORT OF OOSTENDE 2014
3. haven oostende 5 marktsegmenten - 5 marktbenaderingen De haven concentreert zich op 4 marksegmenten die zich onafhankelijk van elkaar ontwikkelen: - RORO waarom Haven Oostende? - snelle maritieme aanloop - roro infrastructuur aanwezig - onmiddellijke & snelle congestievrije toegang tot het hinterland - CRUISES waarom Haven Oostende? - aankomst in toeristische zone met veel onthaalfaciliteiten - aankomst aan de achterkant van het station, rechtstreekse verbindingen met verschillende toeristische Vlaamse Steden - BULK & GENERAL CARGO waarom Haven Oostende? - snelle maritieme aanloop - iedereen wordt er gelijk behandeld, gepersonaliseerde service - aanwezigheid van opslagfaciliteiten - OFFSHORE WIND waarom Haven Oostende? - ideale geografische locatie t.o.v. de offshore windparken in de Noordzee - directe toegang tot open zee - 28 ha beschikbaar voor hernieuwbare energieactiviteiten in de voorhaven - aangepaste haveninfrastructuur aanwezig: zwaarlastkades, verstevigde kaaimuren en grindbed,... - INDUSTRIEGEBIED PLASSENDALE waarom Haven Oostende? - 100 ha beschikbaar - milieubelastende industrie is toegelaten - de 4 transport modi zijn aanwezig (spoorvervoer, wegvervoer, luchtvervoer, zeevervoer) A. VERSLAG RAAD VAN BESTUUR 9
10 JAARVERSLAG PORT OF OOSTENDE 2014
B ACTIVITEITEN- VERSLAG B. ACTIVITEITENVERSLAG 11
lichtenlijn DAB Vloot verhuist naar kaai 101 12 JAARVERSLAG PORT OF OOSTENDE 2014
1. INVesteringen in haveninfrastructuur STREKDAMMEN (afgewerkt) De doorgang aan de koppen van de nieuwe havendammen is 130 m (-8.5 TAW). Dit project was van cruciaal belang voor de haven van Oostende, zowel voor de scheepvaart als voor het ganse offshore gebeuren. Niet alleen grotere schepen, maar ook bredere objecten zoals geassembleerde rotorbladen aan een rotorkop kunnen de haven binnen en buiten varen. ZWAAICIRKEL (afgewerkt + in voorbereiding) Een zwaaicirkel van 300 m laat toe dat schepen tot 200 m onze haven kunnen aandoen en er manoeuvreren. Om alles optimaal te laten verlopen dient er echter nog een talud over een breedte van 50 m, gelegen in de aanvaarroute, verwijderd te worden. Deze investeringswerken vormen het sluitstuk van de aanleg van de nieuwe strekdammen. Daarbij wordt een veilige toegang gecreëerd waarbij de lichtenlijn tot aan de zwaaicirkel kan gevolgd worden. RADARTOREN (in uitvoering) De radartoren die in de haven op de top van de Halve Maandijk staat, zal worden afgebroken en vervangen door een nieuwe constructie op het uiteinde van de oostelijke strekdam. In 2013 werd de toren gebouwd, in 2014 werden alle nutsleidingen gelegd naar het vasteland en in de loop van 2015 wordt de radarsensor geplaatst zodat de nieuwe radartoren in gebruik kan worden genomen. De nieuwe radartoren op de Oostdam wordt gebouwd door de afdeling Maritieme Toegang in opdracht van de afdeling Scheepvaartbegeleiding van de Vlaamse overheid. De nieuwe radartoren wordt een schakel van de Schelderadarketen. De voet van de radartoren is gebouwd op de kop van de oostelijke havendam. De betonnen toren is 58.8 m (TAW-hoogte radar) meter hoog, de antenne zelf steekt er nog eens drie meter boven uit. Wetende dat de strekdam 8 meter hoog is dan zal de radartoren op zijn hoogste punt 56 meter boven laag water uitsteken. Door de nieuwe hoogte wordt een groter radarbereik op zee verkregen, wat de veiligheid ten goede komt. Kaai-101 (in voorbereiding) De studievoorbereiding voor de renovatie van kaai 101 is achter de rug. De aanbesteding gebeurt naar verluidt in de eerste helft van 2015 met toewijzing in de herfst van dit jaar. De bouw is voorzien voor 2016. De kaai paalt aan het hoofdgebouw van Afdeling Vloot en na renovatie zijn de kaaien 101 & 102 de aanlegplaatsen van de Vloot. De ruime terreinen erachter bieden plaats voor het stockeren van de boeien en andere technische activiteiten van DAB Vloot, die dan de huidige plaats aan kaaien 606 & 607 verlaat. Deze verhuis komt de efficiëntie van de uitbating van VLOOT ten goede. De kaaien 606 en 607 worden door de Haven nadien uitgerust voor de verdere uitbouw van de O&M activiteiten voor de toekomstige windmolenparken. B. ACTIVITEITENVERSLAG 13
kaai 503 4 pontons voor service vessels 14 JAARVERSLAG PORT OF OOSTENDE 2014
Kaai-503 (Afgewerkt) De verstevigde kaaimuur van kaai 503 laat toe dat grote installatieschepen tot tegen de kaaimuur kunnen aanmeren. Op de zeebodem vlak voor de kade is een grindbed aanwezig. Daardoor kunnen de installatieschepen zich opjacken en hun spuds in het grindbed plaatsen. Indien bepaalde offshore projecten dat nodig hebben, is het mogelijk dat er extra kaaien worden uitgerust met een grindbed. Deze investeringen zijn door de nv Rebo gedragen. visserijdok Het visserijdok is sinds 14 december 2013 onder de bevoegdheid van AGHO gekomen. Vorig jaar werden er stappen ondernomen om dit dok volledig te integreren met de andere delen van de haven onder de bevoegdheid van AGHO. Bovendien werden de nieuwe plannen voor de vismijn geïntroduceerd. In de loop van 2015 zal er meer duidelijkheid komen i.v.m. de uitvoering hiervan. pontons voor offshore onderhoudsboten met nutsvoorziening (in uitvoering) Nu zijn er vier pontons voor werkboten geïnstalleerd. In totaal komen er 8 pontons; 1 ponton voor elk offshorepark voor de Belgische kust. Eind 2014 is gestart met de aanleg van nutsvoorzieningen voor elk individueel ponton. In de loop van 2015 zullen de uitbaters van de windmolenparken ook een kraan voorzien voor elk ponton. Dit zal de efficiëntie van de O&M ten goede komen. Alle andere investeringen zijn ten koste van AGHO. investeringen in accomodatie voor de bedrijven actief in offshore wind (afgewerkt) Parkwind & Vestas > investering van Rebo Falck Safety Services, Cofely > investering van Haven B. ACTIVITEITENVERSLAG 15
Seca-zone Eurovoyager 16 JAARVERSLAG PORT OF OOSTENDE 2014
2. activiteit per segment 2.1. RORO Eén van de topprioriteiten is en blijft om een nieuwe roro-lijn te kunnen opstarten. De voorbije 1.5 jaar werden hiervoor heel wat inspanningen geleverd, voorlopig zonder gevolg. Er zijn immers een aantal factoren waarmee rekening moet worden gehouden en dat maakt de zaak niet eenvoudig. 1 Sinds 1 januari 2015 moeten schepen voldoen aan de nieuwe normen voor SOx (zwaveloxiden)en NOx (stikstofoxiden) emissies in de Seca-zone (de zone Noord-Europa vertrekkend vanaf Cherbourg, exclusief de Ierse Zee, zie kaart). In de aanloop naar de lancering van deze nieuwe norm werden reeds heel wat bestaande lijnen geschrapt omdat de extra investeringen niet opwogen tegen de verhoogde ticketprijs. Hierdoor nemen de bestaande rederijen een afwachtende houding aan. 2 Op de korte route naar het Verenigd Koninkrijk (route onder de Thamesrivier) zijn er slechts verbindingen vanuit Calais en Duinkerke. Dit bestaat voor 90% uit begeleide traffiek (chauffeur gaat mee over met zijn trailer). De tarieven zijn moordend concurrentieel. Nochtans zijn we er van overtuigd dat er genoeg potentieel is voor zo n route. Deze route is steeds de traditionele verbinding vanuit Oostende geweest. 3 Een meer noordelijke route op het Verenigd Koninkrijk lijkt meer mogelijkheden te bieden; hoofdzakelijk onbemande vracht komt in aanmerking. De opstart ervan biedt echter tot nu toe onoverkomenlijke moeilijkheden van kapitaalinzet en prijszetting. CONSLUSIE Het feit dat er geen lijn is, zegt niets over de inspanningen die geleverd worden, maar wel over de huidige marktsituatie. B. ACTIVITEITENVERSLAG 17
cruiseschip Delphin (boven) en L Austral (onder) lagen op 6 mei samen Haven Oostende Robert Pirotte 18 JAARVERSLAG PORT OF OOSTENDE 2014
2.2. CRUISE Het cruiseseizoen startte op 1 april 2014, met de aankomst van de Azores. De Haven organiseert een warm onthaal voor de passagiers en voorziet: begeleidend personeel naar de boot, een orkestje, bewaking s nachts. Op zaterdag 26 juli ontving de haven 2 mooie cruiseschepen. Om 8 uur s morgens arriveerde de Saga Pearl II, ze meerde aan de Wandelaarkaai aan. Het schip had een lengte van 164.4 meter en 402 passagiers aan boord. Dit was meteen het langste cruiseschip dat de haven bezocht dit jaar. Om 23 uur voer ze terug uit richting Antwerpen. Omstreeks 11 uur diezelfde dag, legde het cruiseschip Voyager aan de cruisekaai aan. Aan boord zaten 404 passagiers die in Oostende vertrokken waren op zondag 13 juli. Na een cruise van twee weken naar de Noordse Fjorden, met als laatste stop Kopenhagen, ontscheepten de passagiers terug in Oostende. Om 18 uur vertrok de Voyager naar Portland met 377 nieuwe passagiers aan boord, om op 6 augustus terug aan te meren in Oostende. Een reportageploeg van Focus televisie legde het in- en ontschepen van de passagiers op de Voyager vast op beeld. De reportage werd uitgezonden op 5 augustus in Coupe Maison. De Haven verwelkomde in totaal 17 cruiseschepen, waarvan 10 turn around cruises. Op maandag 22 september sloot het cruiseseizoen af met de komst van het binnenvaart cruiseschip Victor Hugo. B. ACTIVITEITENVERSLAG 19
2. activiteit per segment zandbergen met directe toegang tot open zee Paula Anna 20 JAARVERSLAG PORT OF OOSTENDE 2014
2.3. BULK / GENERAL CARGO een stijgende diversiteit Het aantal behandelde tonnage in de Oostendse haven voor general cargo bedraagt al jaren zo n 1,5 miljoen ton. In 2014 werd een stijging van 4 % genoteerd t.o.v. 2013. Dit segment houdt stevig stand dankzij recente investeringen van bestaande spelers in opslagfaciliteiten. Deze trafieksoort wordt hoofdzakelijk overgeslagen in en rond de binnenhaven, inclusief diepwater kaaien die zich aan de buitenzijde, voor de sluis, bevinden. Ondanks een vrij stabiel verhandeld volume over de jaren heen, zien we dat er meer een meer diversificatie van de soorten goederen optreedt. 1. Zand en grind Er zijn drie spelers actief in onze haven, met name NHM, Sagrex (Interbeton) en DBM. Ze bezitten allen een terminal vóór de sluis wat een unicum is voor een Belgische haven. Dit is een gigantisch voordeel voor de zandboeren : de schepen zijn slechts een minimum van tijd in de haven alleen voor het lossen en kunnen zeer flexibel werken. 2. Ferrosilicium Dit erts is afkomstig van Scandinavië en dan nog hoofdzakelijk uit Noorwegen. Dit product wordt veel gebruikt als additief in de staalnijverheid. Oostende fungeert als een hub voor dit product: het wordt hier gekalibreerd, gebroken, opgezakt en in containers gestuft om zo verzonden te worden naar de eindklanten over de hele wereld. 3. Zout Sinds 3 jaar is er een loods in de binnenhaven waar uitsluitend zout wordt gestockeerd. Dit zout wordt hoofdzakelijk aangevoerd via binnenschepen, maar af en toe komt er een groter pakket toe via een zeeschip. De doorlooptijd van dit product is afhankelijk van de strengheid van de winters, wat tegenviel in 2014. 4. Hout Regelmatig worden boomstammen aangevoerd, vooral afkomstig van de Baltische Staten. Deze worden verder doorgevoerd naar spaanderplaatfabrieken gelegen binnen een straal van 300 km van Oostende. We proberen dit nog verder uit te breiden maar we zijn hier sterk afhankelijk van de houtsector die de nodige ups- en downs kent. 5. Pellets Sinds begin 2014 is er ook begonnen met de aanvoer van pellets. Door de zachte winter is deze markt echter gestagneerd. Toch zijn de partijen vast van plan om Oostende verder te gebruiken als aanvoerhaven. De verwachting is dan ook dat in de tweede jaarhelft de import van dit product zal toenemen. B. ACTIVITEITENVERSLAG 21
Go Electra - Robert Pirotte Feronia - Bram Provost 22 JAARVERSLAG PORT OF OOSTENDE 2014
6. Sepeoliet De aanvoer van dit product gebeurt reeds meer dan 16 jaar via de Oostendse haven. Dit wordt gebruikt voor kattenbakvulling. De opzakking gebeurt in de haven en wordt van hieruit gedistribueerd naar alle grootwarenhuizen in de Benelux. 7. Veevoeder Sinds meer dan 1 jaar heeft Verhelst Logistics een loods speciaal ingericht, met de nodige certificaten, om te voldoen aan de voorwaarden voor het stockeren van veevoeder. Af en toe worden er zeeschepen ontvangen met dergelijk product. 8. Steenkool In het Verenigd Koninkrijk zijn er nog steenkoolmijnen operationeel. Eenmaal per maand wordt hier een schip gelost. De steenkool wordt hier opgezakt in zakken van 5 en 10 kg en hoofdzakelijk weggevoerd naar Noord-Frankrijk waar er zich nog veel huishoudens met steenkool verwarmen. 9. Orthoxyleen Eénmaal per maand wordt er een schip met orthoxyleen gelost voor het chemisch bedrijf Proviron. Dit product wordt gebruikt voor het aanmaken van fijn-chemicaliën, waarin Proviron gespecialiseerd is. 10. Waterglass Dit product wordt aangevoerd vanuit Finland en Polen voor het chemisch bedrijf Hüber. Hieruit worden de silicaten gedistilleerd die o.a. gebruikt worden als vulmiddel in tandpasta en als weerstandverlagend product in autobanden. 11. Gasolie Sinds het najaar van 2013 heeft het bedrijf GFS 3 tanks van elk 33.000 ton in gebruik genomen voor de strategische Belgische opslag van gasolie. Minstens jaarlijks moet de gasolie in de 3 tanks hernieuwd worden. Jammer genoeg gebeurt de aan en afvoer via de binnenvaart en niet via zeeschepen. 12. machineonderdelen Dit segment heeft de laatste jaren een stijging gekend door de aanvoer van de verschillende onderdelen van de offshore windmolens. In 2014 liep dit terug door de voorlopige stop in de bouw van nieuwe offshore windparken, maar tegen 2016 zou er opnieuw aanvoer moeten zijn. B. ACTIVITEITENVERSLAG 23
windmolenparken in het Belgisch deel van de Noordzee Stevin verbinding 24 JAARVERSLAG PORT OF OOSTENDE 2014
2.4. OFFSHORE WIND De offshore industrie bloeide in 2014 verder open en kreeg in de 3 e semester een boost dankzij de positieve beslissing in het Stevin-dossier. STEVIN PROJECT Stevin maakt de aansluiting mogelijk van de toekomstige windturbineparken op zee, de uitbouw van de decentrale energieproductie in de kustregio én de interconnectie met het hoogspanningsnet van Groot-Brittannië (Nemo-project: inen uitvoer van elektriciteit). Het project zal ook een positieve stimulans geven aan de verdere economische ontwikkeling in West-en Oost-Vlaanderen. Het Stevin-traject loopt 37 km boven én 10 km ondergronds van Zeebrugge naar Zomergem. Dit tracé is in juli 2012 vastgesteld door de Vlaamse regering en opgenomen in een Gewestelijk Ruimtelijk Uitvoeringsplan (GRUP). Dit is gebeurd op basis van een positieve beoordeling van het plan-milieu-effectenrapport (plan- MER) dat de milieu-impact op de directe omgeving onderzoekt. Op 26 september 2014 kwam het goede nieuws dat Elia een akkoord gerealiseerd had met de verschillende particuliere partijen en lokale besturen, die een beroep hadden ingesteld tegen het GRUP (Gewestelijk Ruimtelijk Uitvoeringsplan) voor Stevin. De Raad van State werd op de hoogte gebracht van de dadingsovereenkomsten en heeft de afstand van vordering van de verschillende partijen vastgesteld. Gezien er geen juridische procedures meer hangende zijn tegen het Stevin-project en de stedenbouwkundige (04-06-2014) en milieuvergunning (27-05-2014) voor de 3 hoogspanningsstations reeds verkregen werden, kunnen de werken starten begin 2015. De verschillende lokale betrokkenen zullen over het project en de geplande werken via een uitgebreide campagne geïnformeerd worden. REACTIE VAN DE OFFSHORE SECTOR Na deze beslissing schoot de sector onmiddellijk in actie. De concessiehouders van de 5 toekomstige windmolenparken voor onze kust startten alvast met de voorbereidingsfases voor het bouwen van deze nieuwe parken. Om de concessiehouders van de nieuwe parken duidelijk te maken dat er reeds een kritische massa omtrent de offshore industrie aanwezig is in Oostende, namen een aantal bedrijven het initiatief voor de 1 e editie van Belgian Offshore Day. In afwachting van de nieuwe jobs die op midden lange termijn gecreëerd zullen worden (2016-2017) werd alvast de opleiding inleiding voor technici in de on en offshore windsector voorbereid die in april 2015 van start gaat. B. ACTIVITEITENVERSLAG 25
C-Power repair nieuw gebouw voor MHI Vesas - gerenoveerd gebouw Alstom gerenoveerd gebouw Falck Safety Services boat landing Falck Safety Service op Maritiem Plein 26 JAARVERSLAG PORT OF OOSTENDE 2014
c-power repair In 2013 kreeg 1 turbine (D4) van het C-Power windmolenpark fase 1 (5 MW - geïnstalleerd in 2008) nieuwe wieken. Andere wieken worden nog nagezien. In 2014 werd turbine D1 van nieuwe wieken voorzien en in 2015 zullen de wieken van turbine D6 vervangen worden. Van de turbines D2, D3 en D5 moeten de wieken ook nog vervangen worden. Alstom, Parkwind & Vestas: ingebruikname gebouwen Het nieuwe gebouw voor Vestas op het Zeewezendok werd op 1 februari 2014 opgeleverd. Het Vestas-gebouw is 1310 m². Van daaruit worden de 72 windmolens van Northwind, op de Lodewijkbank, en de 56 turbines van Belwind, op de Blighbank, onderhouden. Momenteel worden 4 onderhoudsboten ingezet die dagelijks naar zee gaan. De uitbater van beide windmolenparken (Northwind & Belwind) is Parkwind. Parkwind is gevestigd in het Rebo-gebouw. Dat gebouw werd verbouwd tot kantoor- en opslagruimte. Sinds 1 maart 2014 monitort en beheert Parkwind er de windmolens. Er werken momenteel 11 mensen. Op het gelijksvloers van hetzelfde gebouw zit Alstom dat instaat voor het onderhoud van de Haliade 150 6MW. Falck gebouw Aan de overkant van de baan, op het terrein van de technische dienst Multitech, transformeerde het oude militaire OBH gebouw tot een strak gebouw met een grote toren. Het grootste deel van het gebouw wordt sinds 1 juli 2014 ingenomen door Falck Safety Services. Dat internationaal bedrijf, met hoofdzetel in Denemarken is gespecialiseerd in veiligheidstrainingen. In het trainingscenter is onder andere een klimladder en een trainingsbad met stormsimulator aanwezig. fire training ground Naast het Falck gebouw bevindt zich de fire training ground. Op deze plaats van bijna 1000 m² worden brandbestrijdingsoefeningen gedaan in open en gesloten ruimte. Deze oefenplek zal niet enkel mensen opleiden voor brandbestrijding op zee, maar ook brandweermannen aan land kunnen binnenkort hier terecht voor hun opleiding. TRAININGSINSTALLATIE FALCK SAFETY SERVICES Op het Maritiem Plein bevindt zich het oefenterrein voor Falck Safety Services. Er zijn verschillende landingsplatformen en er werden fenders tegen de kaaimuur geïnstalleerd, zodat de boat landing getraind kan worden. Op het Maritiem Plein vindt het praktijkgedeelte van de opleiding offshore workers & life boats plaats. Dit houdt o.a. in het te water laten van reddingsboten en het op en afstappen op windmolenladders onder reële omstandigheden. Er zijn ook douches en een leslokaal geïnstalleerd. B. ACTIVITEITENVERSLAG 27
slotconferentie - architectenbureau MOP stelt de studie van het masterplan voor masterplan Haven Oostende 28 JAARVERSLAG PORT OF OOSTENDE 2014
MASTERPLAN eco-vriendelijke gebouwencluster Op 25 maart 2014 werden de resultaten van de studie visieontwikkeling en masterplan voor een eco-vriendelijke gebouwencluster officieel voorgesteld in GreenBridge. Door onze deelname aan het Europees project Duurzame Zeehavens, kon Haven Oostende een studie laten uitvoeren die onderzocht hoe je een duurzame gebouwencluster ontwikkelt, rekening houdend met de ecologische, economische en sociale aspecten van het zeehavengebied. Doel van deze studie was: een antwoord vinden op de groeiende toestroom aan bedrijven. Er werd een duidelijke visie en een concreet plan van aanpak ontwikkeld zodat er een duurzame gebouwencluster kan ontstaan met bijhorende diensten. Gebruik van duurzame materialen en hernieuwbare energie staan hierbij centraal. De wervenzone van 2013 evolueerde naar een bedrijvenzone die volgende ambities nastreeft: - Een overkoepelend veiligheidsplan waardoor alle gebouwen op de site als eerstelijns kunnen aanzien worden ten opzichte van de kade en waardoor werknemers en bezoekers zich op een veilige manier over de site kunnen bewegen. - Een leesbare organisatie van gebouwen gebaseerd op enkele visuele assen en macroblokken waarrond de wegenis is gestructureerd. - Een mobiliteitsplan gebaseerd op het campusmodel: gebundeld parkeren aan de toegang van het terrein en interne loop- en fietspaden die de gebouwen met elkaar verbinden. Wegenlussen voor zwaar verkeer en speciale transporten. - Een kostenefficiënt afvalbeheer met een centraal ophaalpunt. - Prestatiecriteria voor energie-efficiënte gebouwen en duurzame bouwmaterialen. Deze criteria zijn ambitieus maar zowel budgettair als technisch afgetoetst op hun haalbaarheid. B. ACTIVITEITENVERSLAG 29
Laminaria boei wordt te water gelaten in het Zeewezendok 30 JAARVERSLAG PORT OF OOSTENDE 2014
laminaria Op 20 oktober liet Laminaria een installatie te water om elektriciteit uit golven te halen. Oceaanenergie staat nog in zijn kinderschoenen. Maar net daarom liggen er nog kansen voor Belgische bedrijven. We moeten nu op de trein springen. De installatie van 2,5 op 2,5 meter is de eerste grote test voor het West-Vlaamse Laminaria, dat elektriciteit uit de oceaan wil halen. Ook elders in Europa, voor de kusten van bijvoorbeeld Portugal, Denemarken en Schotland worden allerlei golfenergieconvertoren momenteel getest, gaande van onderwaterturbines tot drijvende slangconstructies en golfenergieboeien zoals die van Flansea, een Vlaams consortium met DEME erbij. De markt voor golfenergie zit nog volop in testfase, zegt Jeroen De Maeyer (UGent), die betrokken is bij de meest recente, Belgische innovaties in energietechnologie. Het is nog helemaal niet duidelijk welke technologie de beste is en welke het zal halen. Dat betekent dat er in de oceaan nog veel kansen liggen voor Belgische bedrijven. Maar we moeten nu op de trein springen als we hier een producent willen creëren en in het zog leveranciers van onderdelen willen meetrekken. B. ACTIVITEITENVERSLAG 31
lancering Fabriek voor de Toekomst 32 JAARVERSLAG PORT OF OOSTENDE 2014
3. NETWERKING & events Verschillende instellingen werken mee aan de uitbouw van het economisch havennetwerk. lancering fabriek voor de toekomst blue energy 20-03-2014 organisatie: POM locatie: casino Kursaal Oostende De POM West-Vlaanderen lanceerde op 20 maart 2014 officieel de Fabriek voor de Toekomst Blue Energy in Oostende. Er werden 300 genodigden ontvangen. Met de Fabrieken voor de Toekomst concretiseert de Provincie West-Vlaanderen via de POM West-Vlaanderen het Nieuw Industrieel Beleid van de Vlaamse Regering op maat van de West-Vlaamse KMO s. Fabrieken voor de Toekomst zijn unieke samenwerkingsverbanden tussen overheid, kennis- en wetenschapsinstellingen, hoger onderwijs en bedrijfsleven, zowel op provinciaal als op Vlaams niveau. Concrete acties ondersteunen de KMO s in hun toekomstgerichte en duurzame ontwikkeling. De acties gaan van open testinfrastructuren waarvan de bedrijven gebruik kunnen maken, over gerichte dienstverlening en branding tot innovatief onderzoek en aangepaste opleidingen. In een eerste fase wordt dit traject uitgewerkt voor de drie clusters waarin West-Vlaanderen op internationaal niveau excelleert: nieuwe materialen, voeding en blue energy (offshore wind, golf- en getijdenenergie). De ontwikkeling van de offshore windsector biedt kansen aan lokale ondernemers en is gebaat bij een sterk lokaal netwerk. Onder impuls van de POM en de Provincie West-Vlaanderen zetten zowel Flanders Maritime Cluster, Voka en Unizo in op het bereiken van KMO s om aansluiting te vinden met deze nieuwe sector, die hiervoor trouwens vragende partij is. De B2B, georganiseerd door Flanders Maritime Cluster, die voorafgaand aan de lancering plaatsvond, bewijst dat heel wat lokale bedrijven dit als een opportuniteit zien. Meer dan 50 bedrijven nemen deel aan een speeddate op zoek naar nieuwe klanten/leveranciers en opportuniteiten tot samenwerking. De website werd ook officieel gelanceerd en geeft onder andere een overzicht van het opleidingsaanbod voor de offshore wind business: www.fabriekenvoordetoekomst. be/opleidingen B. ACTIVITEITENVERSLAG 33
slotevent Duurzame Zeehavens 34 JAARVERSLAG PORT OF OOSTENDE 2014
Na de lancering van de Fabriek voor de Toekomst Blue Energy organiseerde de POM verschillende vervolgacties: - Cotransformatietrajecten van Voka en Unizo: initiatieven om West-Vlaamse bedrijven aansluiting te doen vinden met de offshore sector. Een aantal van deze sessies vonden plaats in de haven. Zo werd o.a. een boottocht naar de Thorntonbank georganiseerd op 28 augustus met 50 ondernemers. - Ter gelegenheid van Open Bedrijvendag op zondag 5 oktober 2014 stelde GreenBridge in Oostende de deuren open voor een unieke kijk achter de schermen. De projecten en acties van de POM West-Vlaanderen in het kader van de Fabriek voor de Toekomst Blue Energy, Cleantech en Duurzaam Ondernemen stonden op deze dag mee in de kijker. - In het kader van het grensoverschrijdende project AlliaTra en de Fabriek voor de Toekomst Blue Energy bezochten een 12-tal ondernemers op maandag 6 oktober de beurs Windustry France in Rijsel. Deze conferentie bood een unieke kans om aansluiting te vinden met de Franse markt van offshore windenergie. SLOTEVENT DUURZAME ZEEHAVENS 25-03-2014 organisatie: Haven Oostende locatie: GreenBridge Op dinsdag 25 maart kwamen een 50-tal genodigden naar de uiteenzetting luisteren van het masterplan (zie ook pagina 29). Het programma zag er als volgt uit: - toelichting Europees project Duurzame Zeehavens ; Paul Gérard - toelichting Masterplan eco-vriendelijke gebouwencluster in Energy Port Oostende; Philip Moyersoen - toelichting GreenBridge Wetenschapspark ; Marianne Martens - toelichting duurzaamheidskader bedrijventerrein Rieme-Noord - Haven Gent; Thomas Desnijder - slotwoord Vlaams minister van Mobiliteit & Openbare Werken; Hilde Crevits (vervangen door kabinetsmedewerker Nathalie Balcaen) Ondertussen werd reeds een groot deel van het masterplan uitgevoerd. Er kwam één gebouw bij (MHI Vestas) en 3 andere werden vernieuwd naar de nieuwe normen... (Senvion, Parkwind - Alstom, Falck). Er is nog plaats voor 4 nieuwe gebouwen. De geplande verkeersstromen werden in de praktijk gezet en voorzien van duidelijke signalisatie. Werfverkeer is gescheiden van woon-werkverkeer en bezoekersverkeer. Er zijn aparte zones voor de zachte weggebruikers en er is een fietsenstalling. Uit feedback van de spelers ter plaatse blijkt dat deze nieuwe situatie duidelijkheid schept. B. ACTIVITEITENVERSLAG 35
opening E-Cube 36 JAARVERSLAG PORT OF OOSTENDE 2014
Energieopslag en Smart Grids een visie op het net van morgen GREENBRIDGE 04-05/09/2014 organisatie: GreenBridge locatie: GreenBridge Op donderdag 4 en vrijdag 5 september organiseerden GreenBridge en Smart Grids Flanders een tweedaags event gevuld met boeiende voordrachten waarin smart grids en energieopslag centraal stonden. Energieopslag en smart grids zijn noodzakelijk om een grotere integratie van hernieuwbare energie te bekomen. Studiedag met bedrijfscases Op 4 september werden er een achttal presentaties verzorgd waarbij zowel bedrijfscases als relevante academische cases aan bod kwamen. Sprekers van toonaangevende bedrijven en kennisinstellingen gingen dieper in op het centrale thema van energieopslag en smart grids. Bezoek aan Thorntonbank & Proviron Op vrijdag 5 september liet Raf Jacxsens (ceo, Proviron) de deelnemers achter de schermen kijken van zijn bedrijf. Daarna gaf Frank Verschraegen (DEME) een toelichting over het energie-atol voor onze kust. In de namiddag werd een bezoek gebracht aan de windmolens op de Thorntonbank. Tijdens de vaart naar de windmolens gaf C-Power uitleg over de werking van hun windmolenpark. opening E-cube 09-09-2014 organisatie: GreenBridge locatie: GreenBridge Op 9 september werd in GreenBridge de E-Cube officieel geopend. De E-Cube is een nul-energiewoning, die als proefgebouw dient bij onderzoek naar energiezuinig bouwen door de Universiteit Gent. De E-Cube werd als testcase opgenomen binnen het Europees project Interdisciplinaire clusters als opstap naar een kennis gedreven economie. Dit project wordt geleid door de POM West-Vlaanderen. Met eigen fondsen en steun van het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling, het Agentschap Ondernemen, de provincie West-Vlaanderen en het Bijzonder Onderzoeksfonds van de UGent werd de E-Cube opgebouwd naast het GreenBridge incubatorgebouw in Oostende. Dit kadert, o.a. samen met de toekomstplannen voor het wetenschapspark in 2015, in de uitbreiding van onderzoeksinfrastructuur nabij de incubator om de link tussen startende ondernemingen en kennisinstellingen te bevorderen. B. ACTIVITEITENVERSLAG 37