FABRIEKEN VOOR DE TOEKOMST PROVINCIE WEST-VLAANDEREN Blue Energy, een natuurlijke krachtbron voor bedrijven

Transcriptie

1 FABRIEKEN VOOR DE TOEKOMST PROVINCIE WEST-VLAANDEREN Blue Energy, een natuurlijke krachtbron voor bedrijven

2 Fabriek voor de Toekomst Blue Energy Ondernemen stimuleren Fabrieken voor de Toekomst is een initiatief van de POM West-Vlaanderen. De Provinciale Ontwikkelingsmaatschappij stimuleert ondernemerschap en economie in West-Vlaanderen. Als zelfstandig agentschap brengt de POM ondernemingen en hun organisaties, onderwijs, overheid en sociale partners samen om de provincie nog aantrekkelijker te maken voor innovatie en ondernemen. Fabrieken voor de Toekomst is een concrete toepassing van West Deal, het strategisch economische beleidsplan van het West-Vlaamse provinciebestuur. Blue energy: de zee stuwt West-Vlaanderen vooruit > P. 4 Onderzoek en innovatie > P. 16 Een netwerk van gespecialiseerde bedrijven > P. 10 Nieuwe infrastructuur biedt nieuwe mogelijkheden > P Kennis en opleiding op maat > P. 28 Blue energy in de toekomst > P. 32 Luchtfotografie Hendryckx

3 C-Power Blue energy: de zee stuwt West-Vlaanderen vooruit Fabriek voor de Toekomst Blue Energy - Provincie West-Vlaanderen 5

4 Rangschikking Europese landen naar totaal geïnstalleerd vermogen offshore wind in MW (2014). Bron: European Wind Energy Association (EWEA). 4949,4 Verenigd Koninkrijk 1271 Denemarken 1049 Duitsland België Nederland 212 Zweden Finland Ierland Spanje 2 Portugal 2 Noorwegen België en in het bijzonder de provincie West-Vlaanderen beschikt met de Noordzee over een unieke productieomgeving voor energie. Wind, getijden en golven zorgen er voor een continue stroom aan kracht. De unieke omstandigheden en ligging van de Noordzee zorgen voor een ideale omgeving om energie op zee te creëren: blue energy. Deze nieuwe toepassingen moeten België helpen om een voedingsbodem te creëren voor nieuwe technologie en om tegen 2020 het gebruik van duurzame energie op te krikken tot dertien procent. MHI Vestas Offshore Wind Nieuwe technologieën, baanbrekende toepassingen en de unieke eigenschappen van de Noordzee geven bedrijven in West-Vlaanderen een bijzonder voordeel op de internationale en nationale blue energy markt. De Provincie West-Vlaanderen zet die ambities extra in de verf en ondersteunt via de Fabriek voor de Toekomst Blue Energy deze groeiende industrie. Zowel voor offshore windenergie als nieuwe technieken zoals golf- en getijdenenergie. Gepland windpark Bestaand windpark Windpark in opbouw EEN ZEE VAN ENERGIE SINDS 2009 België is een pionier in windenergie. Sinds 2009 is het eerste offshore windpark operationeel. Vandaag zijn de drie windmolenparken voor de West-Vlaamse kust goed voor een capaciteit van 712 megawatt. En die capaciteit stijgt snel. Tegen 2020 zorgen acht windturbineparken samen voor een vermogen van megawatt. Dat is tien procent van de Belgische energiebehoefte. RAMSGATE 1. Mermaid 2. Northwester 2 3. Belwind 4. Seastar 5. Northwind 6. Rental 7. C-power 8. Norther OOSTENDE BRUGGE DOVER DUINKERKE ROESELARE 6 Fabriek voor de Toekomst Blue Energy - Provincie West-Vlaanderen 7 KORTRIJK

5 SURFEN OP WIND, GOLVEN EN GETIJDEN Golf- en getijdenenergie zijn geen verre toekomstdromen. In het geplande windmolenpark Mermaid zal voor het eerst golfenergie op commerciële schaal toegepast worden. Tussen de windmolens zullen convertoren tot 5 megawatt opwekken. De combinatie van wind- en golfenergie maakt van de geplande site een uniek park. Het concept biedt enorme mogelijkheden voor innovatie en kan mee de toekomst bepalen van de sector. Zoals windmolens gebruik maken van de natuurlijke luchtstroom als energiebron, zo gebruikt golfenergie de golving van de zee om energie te creëren. Getijdenenergie doet hetzelfde, maar benut de stroming tussen eb en vloed. Deze nieuwe toepassingen kunnen in West-Vlaanderen rekenen op een stevig industrieel netwerk. Zowel op zee als aan land worden de nodige faciliteiten uitgebouwd om deze innovatieve vorm van energieopwekking te ontwikkelen en te testen. FABRIEKEN VOOR DE TOEKOMST VANDAAG BEDRIJVEN ONDERSTEUNEN VOOR DE ECONOMIE VAN MORGEN Ondernemingen in West-Vlaanderen via innovatie alle mogelijkheden geven om regionaal en internationaal te groeien, dat is waar Fabrieken voor de Toekomst voor staat. Van praktische dienstverlening tot promotie, onderzoek, opleiding en infrastructuur: Fabrieken voor de Toekomst gaat voor een optimale voedingsbodem voor een toekomstgerichte economie. Het doel is om bedrijven in West-Vlaanderen te begeleiden om succesvol te ondernemen in een continu veranderende wereld. Dat gebeurt dankzij een combinatie van kennis, ervaring en knowhow uit verschillende domeinen. Opleiding (Academie voor de Toekomst en TUA West), wetenschap (TUA West), industrie en overheid werken samen. De bouw en het onderhoud van de huidige en toekomstige windmolenparken bieden heel wat potentieel voor de economische ontwikkeling in West-Vlaanderen. Bovendien zijn heel wat jobs langdurig en lokaal verankerd. Jean de Bethune, gedeputeerde economie Provincie West-Vlaanderen Fabrieken voor de Toekomst betekent een slimme specialisatie voor de economische toekomst van West-Vlaanderen. De focus ligt op vier sectoren waar West-Vlaanderen in excelleert en met bijzondere groeimogelijkheden. Het gaat om voeding, nieuwe materialen, machinebouw & mechatronica en blue energy. De Fabriek voor de Toekomst Blue Energy focust op het offshore gebeuren, inzonderheid wind-, golf- en getijdenenergie. 8 Fabriek voor de Toekomst Blue Energy - Provincie West-Vlaanderen 9

6 Een netwerk van gespecialiseerde bedrijven Fabriek voor de Toekomst Blue Energy - Provincie West-Vlaanderen 11

7 West-Vlaanderen is uitgegroeid tot een hotspot voor offshore windenergie. Bedrijven gespecialiseerd in onderzoek, advies, engineering, financiering, logistiek, bouw en onderhoud van windparken vestigen er zich in toenemende mate. Het kloppend hart van deze industrie is Oostende, geruggensteund door een netwerk aan bedrijven in het West-Vlaamse binnenland. Wereldwijde spelers en lokale ondernemingen met internationaal potentieel vinden elkaar in de kustprovincie. Een in West-Vlaanderen ontwikkelde tool voor het beheer en onderhoud van windmolens krijgt op dit moment internationale aandacht. Wat je hier goed doet, kun je exporteren. Christophe Dhaene, zaakvoerder e-bo Enterprises VLAAMSE KNOWHOW MET INTERNATIONALE FAAM Oostende is een draaischijf voor internationale windenergiebedrijven. Gevestigde turbinebouwers als MHI Vestas Offshore Wind, Alstom en Senvion Benelux vonden er een plek. Maar ook Belgische ondernemingen laten zich niet onbetuigd. Verschillende bedrijven specialiseren zich volop in de sector: als toeleverancier, exploitant of logistieke partner. De investeringen in onderzoek, hoogtechnologisch materiaal en techniek leiden tot heel wat jobs, expertise en internationale referenties. Windenergie op zee is een nieuwe kans voor West-Vlaamse ondernemers. De Fabriek voor de Toekomst Blue Energy helpt om kmo s aansluiting te laten vinden met de sector en stimuleert ondernemerschap en innovatie. Bedrijfsvoorstellingen, bedrijfsbezoeken en netwerkactiviteiten zijn hierbij een eerste stap. Meer gerichte begeleidingstrajecten vormen een tweede stap. Onder de vlag van Fabriek voor de Toekomst Blue Energy werkt de POM West-Vlaanderen hiervoor samen met Flanders Maritime Cluster, Belgian Offshore Cluster, Voka en UNIZO. e-bo Enterprises: West-Vlaamse kmo met internationaal netwerk e-bo Enterprises, een bedrijf uit Ieper, is gespecialiseerd in digitale communicatienetwerken op zee. Ze ontwikkelen digitale platformen en leveren diensten voor het beheer van netwerken, infrastructuur en cloud computing. Door hun unieke focus op de offshore-industrie kunnen ze zich internationaal onderscheiden. Recent opende de West-Vlaamse kmo een kantoor in Hamburg, een logische stap in hun internationaal groeiproces. 12 Fabriek voor de Toekomst Blue Energy - Provincie West-Vlaanderen 13

8 FLANDERS MARITIME CLUSTER: ALLE SPELERS VERENIGD Flanders Maritime Cluster (FMC) verenigt bedrijven, kennisinstellingen en overheden die actief zijn in zeevaart en maritieme industrie. Blue energy is één van de prioriteiten van deze belangenvereniging. FMC zet zich in voor de promotie en ondersteuning van de mariene en maritieme sector in Vlaanderen. Sinds de start in 2009 telt de koepel al meer dan honderdtwintig leden-bedrijven actief in de sector. GEOxyz: Zeebodemonderzoek dat West-Vlaanderen in Europa op de kaart plaatst GEOxyz, een kmo met hoofdzetel in Zwevegem, is expert in zeebodemonderzoek en aanverwante geofysische onderzoeken. Het bedrijf beschikt over een vijftiental hoogtechnologische meetvaartuigen voor de maritieme industrie, waaronder de offshore wind sector. Sinds 2013 opereert GEOxyz ook vanuit de Oostendse haven. Met GEOxyz werken we aan windmolenparken in heel Europa. Dankzij die ervaring en opgedane kennis helpen we onze klanten met innovatieve oplossingen. Patrick Reyntjens, zaakvoerder GEOxyz Via FMC kwamen we in contact met een breed netwerk van maritieme bedrijven en overheden waarmee we ondertussen concrete samenwerkingen hebben kunnen opstarten. Koen Geirnaert, zaakvoerder dotocean BELGIAN OFFSHORE CLUSTER De clusterorganisatie Belgian Offshore Cluster (BOC) onderhoudt de relaties tussen de Belgische offshore sector, overheden en internationale organisaties. Met zijn zetel in de haven van Oostende behartigt dit onafhankelijk platform de belangen van de offshore-industrie en zorgt ervoor dat de Belgische knowhow internationaal op de kaart wordt gezet. De kracht van golven en getijden is ononderbroken aanwezig. We geloven rotsvast in deze vorm van hernieuwbare energie. Het is voor ons van cruciaal belang om deze activiteiten in onze thuismarkt vanuit Oostende te ontwikkelen. Zo kunnen we onze expertise verder versterken en de Belgische knowhow wereldwijd exporteren. Alain Bernard, bestuurder en directeur-generaal DEME nv DEME: Een wereldspeler actief vanuit West-Vlaanderen De Belgische groep DEME nv ontplooit zich steeds meer op vlak van duurzame energie. Voor windmolenparken verzorgen ze de aanleg, bouw, funderingen, turbines, kabels op zee en onderhoud. Bovendien engageert DEME zich ook steeds meer als investeerder. OWA, een dochteronderneming van deze wereldspeler, organiseert vanuit Oostende logistieke oplossingen en surveys. 14 Fabriek voor de Toekomst Blue Energy - Provincie West-Vlaanderen 15

9 Onderzoek en innovatie Fabriek voor de Toekomst Blue Energy - Provincie West-Vlaanderen 17

10 OWI-LAB: DE BRUG TUSSEN ONDERZOEK EN INDUSTRIE West-Vlaanderen is van bij de start een pioniersprovincie op vlak van blue energy. Om die voorbeeldrol ook in de toekomst te vervullen, brengt Fabriek voor de Toekomst Blue Energy kennispartners uit de sector samen. Bedrijven kunnen een beroep doen op de aanwezige knowhow, expertise, onderzoek en innovatie om verder te groeien en nieuwe paden te effenen. UGent beschikt over een campus in Kortrijk en een wetenschapspark in Oostende, en KU Leuven over een afdeling in Oostende. Ook OWI-Lab, het Vlaamse platform voor onderzoek en ontwikkeling voor offshore windenergie, en Gen4Wave, voor golf- en getijdenenergie, staan bedrijven bij in hun zoektocht naar oplossingen. Het OWI-Lab opereert onder de vleugels van Sirris en slaat de brug tussen de kennisinstellingen (KU Leuven, UGent en VUB) en de industrie in het domein van offshore windenergie. Het helpt academisch onderzoek naar industriële toepassingen te vertalen, zet R&D en innovatieprojecten op en investeert in test- en monitoringsfaciliteiten. Daarnaast is het OWI-Lab ook Met ons platform staan wij ter beschikking om met industrie en kennisinstellingen samen te werken aan kostenreductie binnen de offshore windsector. Stefan Milis, coördinator duurzaamheid OWI-Lab internationaal ambassadeur voor de Vlaamse expertise. Met deze acties wil dit R&D-platform de concurrentiekracht van de betrokken Vlaamse bedrijven mee helpen versterken, samenwerking bevorderen en bijdragen aan een kostenverlaging van windenergie op zee. Een belangrijk deel hiervan speelt zich af in en vanuit West-Vlaanderen Fabriek voor de Toekomst Blue Energy - Provincie West-Vlaanderen 19

11 GEN4WAVE: DE KRACHT VAN GOLVEN, EB EN VLOED Het opwekken van energie via golven en getijden biedt nieuwe kansen voor de Vlaamse industrie. Gen4Wave, onder meer gesteund door UGent en KU Leuven, wil deze nieuwe vorm van blue energy industrialiseren en commercialiseren in samenwerking met Vlaamse toeleveranciers. Een belangrijk deel hiervan speelt zich af in West-Vlaanderen, zowel op het vlak van businessontwikkeling als op het vlak van onderzoek en testing. Zo bijvoorbeeld de voorziene golftank op de Greenbridge-site in Oostende. MARIENE INNOVATIELOCATIES: TESTSITES OP ZEE Voor het testen van onze Laminaria golfenergieconvertor heeft onze projectpartner, haven Oostende, gezorgd voor toegang tot een testlocatie ongeveer één kilometer uit de kust van Oostende. Steven Nauwelaerts, zaakvoeder Laminaria Vanuit de Fabriek voor de Toekomst Blue Energy wordt hierop ingespeeld door het realiseren van zogenaamde mariene innovatielocaties. Het doel is om zo innovatieve industriële projecten de kans te geven om zich in reële offshore omstandigheden te bewijzen. Het aanwezige gematigde golfklimaat is voor het testen van golfenergieconvertoren hierbij een bijzondere troef. VLIZ: KNOOPPUNT VAN ONDERZOEK MET INTERNATIONALE UITSTRALING Het VLIZ, Vlaams Instituut voor de Zee, is het coördinatie- en informatieplatform voor beleidsvorming en -ondersteuning wat betreft zeewetenschappelijk onderzoek in Vlaanderen. Het instituut wil wereldwijd het maritiem onderwijs bevorderen en de uitstraling van het Vlaamse maritieme onderzoek een boost geven. Dit doen ze door een netwerk van mariene wetenschappers en zeewetenschappelijk onderzoek te faciliteren en door internationale organisaties te ondersteunen en te huisvesten. Hiervoor staat onder meer het onderzoeksschip Simon Stevin ter beschikking, samen met andere gemeenschappelijk te gebruiken onderzoeksapparatuur en -infrastructuur. Zowel vanuit het bedrijfsleven als vanuit academische hoek is er een stijgende vraag naar ruimte op zee om experimenten en proefnemingen uit te voeren. 20 Fabriek voor de Toekomst Blue Energy - Provincie West-Vlaanderen 21

12 Luchtfotografie Hendryckx Nieuwe infrastructuur biedt nieuwe mogelijkheden Fabriek voor de Toekomst Blue Energy - Provincie West-Vlaanderen 23

13 Onder de noemer Energy Port richt onderhoud van de windmolenparken. de haven van Oostende zich op de REBO biedt een volledige service voor installatie en het onderhoud van gespecialiseerde projectontwikkelaars, windmolenparken op zee. Ook de constructeurs en aannemers die ontwikkeling van golf- en getijdenenergie vanuit Oostende willen opereren. wordt op de voet gevolgd. De specifiek aangepaste haveninfrastructuur REBO beschikt over: trekt steeds nieuwe projecten aan. De laatste jaren onderging de haven van Oostende een In de voorhaven van Oostende ontwikkelde zich een duurzame bedrijvencluster die instaat voor het operationeel houden en onderhouden van de 182 windmolens op zee. Ook voor de bouw van de zes nog te bouwen windparken zal Energy Port Oostende een belangrijke rol spelen. Paul Gerard, gedelegeerd bestuurder haven van Oostende Luchtfotografie Hendryckx REBO SITE VOOR DUURZAME ENERGIE REBO staat voor Renewable Energy Base Oostende. REBO is een onderdeel van de Oostendse haven en biedt infrastructuur en diensten aan voor de offshore-industrie. De site is uitgerust voor zowel de constructie als voor het 15 hectare voor installatie; 20 hectare kades voor zware lasten (4 tot 20 ton/m²); instapklare kantoren en een bedrijfsverzamelgebouw; gesloten en open opslagruimtes. heuse transformatie en werd ze omgevormd tot een energy port met een specifieke focus op blue energy. Deze strategische oriëntatie wordt geïllustreerd door de vestiging van heel wat nieuwe OOSTENDE ENERGY PORT ondernemingen en industriële bedrijvigheid op het vlak van offshore wind. De haven van Oostende geniet van een ideale natuurlijke ligging voor de offshore windparken in de Noordzee. Er is directe toegang tot open zee en offshore dienstboten krijgen voorrang. Bovendien is er 127 hectare terrein voor nieuwe activiteiten beschikbaar. Tom Hofman 24 Fabriek voor de Toekomst Blue Energy - Provincie West-Vlaanderen 25

14 GREENBRIDGE: BROEDPLAATS VOOR BLUE ENERGY GreenBridge speelt een belangrijke rol in de Fabriek voor de Toekomst Blue Energy. GreenBridge is de cleantech incubator in Oostende ondersteund door de Universiteit Gent en de POM West-Vlaanderen met blue energy als één van de primaire kennisdomeinen. De incubator heeft kantoren en labo s ter beschikking en biedt advies en begeleiding aan de huurders. Daarnaast wordt GreenBridge als kennishub en demonstrator uitgebouwd op het vlak van blue energy. De plannen om een golftank op de GreenBridge-site te bouwen zal dit nog versterken. Senvion Benelux Met onder andere een magazijn van 800 vierkante meter vol wisselstukken heeft Senvion SE sinds 2007 een vestiging in de haven van Oostende. De internationale speler is een van de grootste producenten van windmolens. Dochteronderneming Senvion Benelux staat in voor het beheer en onderhoud van de 54 turbines op de Thorntonbank voor de Belgische kust. Alstom De haven van Oostende huisvest de Renewable Power site office van Alstom in België. De in 2013 opgetrokken 6MW windturbine in het Belwindpark wordt van hieruit opgevolgd en gemonitord met oog op het verkrijgen van een offshore certificatie. MHI Vestas Offshore Wind Het Deense Vestas is een pionier in de offshore windenergie. Deze wereldleider installeerde wereldwijd bijna dertig procent van alle windturbines op zee. In de Belgische Noordzee zorgde het bedrijf voor 127 turbines in de Belwind- en Northwind-parken. De haven van Oostende is de uitvalsbasis van MHI Vestas Offshore Belgium. België en Nederland zijn belangrijke offshore windmarkten. Vanuit onze vestiging in Oostende kunnen we ons verder specialiseren in het onderhoud van windmolens. Fleming Ougaard, COO MHI Vestas Offshore Wind, De eerste steenlegging, 19 Augustus 2013 MHI Vestas Offshore Wind 26 Fabriek voor de Toekomst Blue Energy - Provincie West-Vlaanderen 27

15 Kennis en opleiding op maat C-Power Fabriek voor de Toekomst Blue Energy - Provincie West-Vlaanderen 29

16 De ontwikkeling van de relatief nieuwe cluster blue energy in de provincie West-Vlaanderen brengt nieuwe noden op het vlak van opleidingen en onderwijs met zich mee. De Fabriek voor de Toekomst Blue Energy helpt samen met haar partners een antwoord te bieden op deze uitdagingen, onder meer via een gericht opleidings- en onderwijsbeleid dat ten dienste staat van de industrie. ACADEMIE VOOR DE TOEKOMST: COMPETENTE WERKNEMERS OP MAAT VAN DE ARBEIDSMARKT De Academie voor de Toekomst Blue Energy koppelt de noden van het bedrijfsleven aan toekomstgerichte opleidingen voor werkzoekenden, werknemers en ondernemers. Zowel voor secundair als volwassenenonderwijs, bijvoorbeeld via een opleidingsbeurs of een inleidende cursus windturbinetechnicus. Op die manier worden gemotiveerde en competente werk nemers opgeleid en is West- Vlaanderen een regio vol menselijk kapitaal. Succes van innovatie is immers ook afhankelijk van de kennis en kunde van de medewerkers: denkers die ook durven doen. TUA WEST: KENNIS ALS FUNDAMENT VOOR DE WEST-VLAAMSE BEDRIJVEN TUA West is een bondgenootschap om het hoger onderwijs en onderzoek in West-Vlaanderen te stimuleren in aansluiting op de noden en opportuniteiten van het bedrijfsleven. Als bedrijf kunnen we een academische opleiding rond offshore windenergie enkel toejuichen. Het draagt bij tot de verdere (kennis)ontwikkeling binnen de blue energy cluster. Stefaan Mensaert, productmanager Nexans Network Solutions Waarom? Omdat kennis de basis is voor een toekomstgerichte en innovatieve economie. TUA West staat voor Technische Universitaire Alliantie voor economische transformatie in West-Vlaanderen. Het is een unieke samenwerking van de Provincie West-Vlaanderen, de hogescholen Howest en VIVES, de universiteiten UGent en KU Leuven met hun West-Vlaamse campussen en werkgeversorganisaties UNIZO en Voka. TUA West begeleidt de economische transformatie in West-Vlaanderen op kennisgebied. Er is specifieke aandacht voor blue energy. De permanente vorming Offshore Wind in Oostende is daarvan een mooi voorbeeld. De opleiding is een samenwerking tussen UGent en KU Leuven. FALCK: OOG VOOR VEILIGHEID Een bijzondere troef in het opleidingsaanbod in West-Vlaanderen is het centrum van Falck Safety Services. In de haven van Oostende worden er veiligheidsopleidingen georganiseerd voor de maritieme industrie en offshore windenergiesector. 30 Fabriek voor de Toekomst Blue Energy - Provincie West-Vlaanderen 31

17 Blue energy in de toekomst Fabriek voor de Toekomst Blue Energy - Provincie West-Vlaanderen 33

18 De drive en activiteiten van de blue energy cluster worden voor een groot deel bepaald door de ontwikkelingen en uitdagingen op korte termijn binnen de sector. Vanuit het perspectief van regionale ontwikkeling is het echter ook nodig om een langetermijnvisie voor ogen te houden en hogere doelen te stellen, die vaak in internationale context dienen aangepakt te worden. 2025: EEN JAAR VOL AMBITIE Binnen de Fabrieken voor de Toekomst Blue Energy werd een visie opgesteld voor het jaar De industrie en de onderzoeksinstellingen beschikken vandaag al over de knowhow en expertise om deze ambitieuze maar realistische doelstellingen tegen 2025 te bereiken. 1. De West-Vlaamse kust is de thuisbasis van windmolenparken die goed zijn voor de productie van megawatt. De West-Vlaamse industrie speelt bovendien een vooraanstaande rol in de waardeketens van golf- en getijdenenergie. 2. West-Vlaanderen is pionier in de re- en decommissioning van offshore windmolens dankzij de doorgedreven expertise en ervaring op het vlak van onderhoud, monitoring en recyclage. 3. De aanwezige blue energy installaties maken deel uit van een internationaal netwerk van energiebronnen en opslag. Infrastructuur voor het omzetten van elektriciteit in gas zorgt voor bijkomende flexibiliteit. 4. De blue energy cluster draagt in belangrijke mate bij aan een competitieve energie- en grondstoffenvoorziening onder meer via de productie van waterstof of chemicaliën op basis van blue energy. 5. Dankzij inzichten, concepten en technieken uit de blue energy sector is een multifunctionele mariene infrastructuur aanwezig. In deze infrastructuur werken de verschillende mariene sectoren samen (blue energy, aquacultuur, kustverdediging, ) om de ecologische impact, investeringen, kosten en operaties te optimaliseren. KUNSTMATIGE EILANDEN VOOR ENERGIEOPSLAG Het Belgisch Marien Ruimtelijk Plan voorziet de bouw van energie-eilanden in de Noordzee. De eilanden kunnen elektriciteit opgewekt door de offshore windmolenparken tijdelijk opslaan wanneer er weinig vraag is naar energie. De eilanden, ook wel energieatollen genoemd, zijn ringvormig en beschikken binnenin over een groot waterreservoir. Bij pieken van groot stroomverbruik stroomt het reservoir vol waardoor elektriciteitsturbines aangedreven worden. Bij een lage vraag naar elektriciteit wordt de kuip leeggepompt met de overtollige energie van de windmolenparken. 34 Fabriek voor de Toekomst Blue Energy - Provincie West-Vlaanderen 35

19 Provinciale Ontwikkelingsmaatschappij (POM) West-Vlaanderen (hoofdkantoor) Provinciehuis Olympia Koning Leopold III-laan Sint-Andries T +32 (0) F +32 (0) Provincie West-Vlaanderen Koning Leopold III-laan Sint-Andries T +32 (0) F +32 (0) Operationeel kantoor Fabriek voor de Toekomst Blue Energy Wetenschapspark Oostende T +32 (0) Verantwoordelijke uitgever Stefaan Matton Algemeen directeur Provinciale Ontwikkelingsmaatschappij (POM) West-Vlaanderen. Concept en design