Maarten Timmerman. Offshore Windenergie. Staalbouwdag / 2 oktober 2014

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Maarten Timmerman. Offshore Windenergie. Staalbouwdag / 2 oktober 2014"

Transcriptie

1 Maarten Timmerman Offshore Windenergie Staalbouwdag / 2 oktober 2014

2 Wat doet TKI Wind op Zee? SEmuleert en faciliteert de ontwikkeling en implementaee van offshore windtechnologie voor de industrie (MKB) in Nederland. 2 oktober Offshore Wind Energie 2

3 Inhoud PresentaEe OFFSHORE WIND ENERGIE Waarom? Wanneer? Waar? Conclusies Discussie 2 oktober Offshore Wind Energie 3

4 Offshore Windenergie: Waarom? 2 oktober Offshore Wind Energie 4

5 Duurzaamheidstargets Bijdrage aan +16% DE en -20% CO MW per jaar (links) totaal MW (rechts) Egmond en Amalia Gemini Luchterduinen Markt Nederland Leeghwater Start Ronde III oktober Offshore Wind Energie 5

6 Volwassenheid technologie Illustrative: maturity of market and technology, top countries per sector Maturity Elektrische voertuigen LED verlichting Solar thermal 1 e gen. Biobrandstof Wind offshore Zon PV Geothermie Bioraffinage/ Micro-wkk 2 e gen. biobrandstof Biomassa bijstook Wind onshore Isolatie Hydro New Markets, not yet divided Established Markets and players Bron: Roland Berger oktober Offshore Wind Energie 6

7 Bijdrage arbeidsmarkt (NL) Omzet [ Miljard] Werkgelegenheid [FTE k] CAGR: +20% 6 12,5 1 2, oktober Offshore Wind Energie 7

8 Bijdrage arbeidsmarkt (EU) DIRECT AND INDIRECT EMPLOYMENT IN WIND ENERGY SECTOR IN 2020 AND 2030 IN NUMBERS OF JOBS Bron: EWEA Green Growth 2 oktober Offshore Wind Energie 8

9 Bijdrage arbeidsmarkt (World) Bron: Irena / Renewable Energy and Jobs - Annual Review oktober Offshore Wind Energie 9

10 Vergelijking andere sectoren SHARE OF WIND ENERGY SECTOR TO GDP OF FIVE LEADING EU ECONOMIC SECTORS Bron: EWEA Green Growth 2 oktober Offshore Wind Energie 10

11 Offshore Wind: Wanneer? 2 oktober Offshore Wind Energie 11

12 Geïnstalleerd Vermogen 2 oktober Offshore Wind Energie 12

13 Bijdrage Windenergie 2 oktober Offshore Wind Energie 13

14 Voorwaarde: Prijsdaling Bron: Topteam Energie Innovatiecontract Wind op Zee 2 oktober Offshore Wind Energie 14

15 KostprijsreducEe RelaEef aandeel 40% 100 PM 1% 2% 22% 10% 4% 12% 15% 35% 2 oktober Offshore Wind Energie 15

16 Streef scenario 2 oktober Offshore Wind Energie 16

17 Offshore Wind: Waar? 2 oktober Offshore Wind Energie 17

18 Offshore Wind Plannen tot 2020/2023 EU Investeringen ca miljard euro DK: 3 GW UK: 13.5 GW D: 6.5 GW B: 2 GW NL: 4.5 GW 2 oktober Offshore Wind Energie 18

19 Windgebieden NL Minimale variant Maximale variant Aangewezen wind- energiegebieden Beschikbare ruimte voor windenergie Bron: Voornemen Rijksstructuurvisie Windenergie op Zee 2 oktober Offshore Wind Energie 19

20 Windgebieden DE Bron: WAB 2 oktober Offshore Wind Energie 20

21 Windgebieden UK 2 oktober Offshore Wind Energie 21

22 Windgebieden DK 2 oktober Offshore Wind Energie 22

23 Windgebieden BE 2 oktober Offshore Wind Energie 23

24 Kracht NL 2 oktober Offshore Wind Energie 24

25 InstallaEe 2 oktober Offshore Wind Energie 25

26 Fabricage Funderingen 2 oktober Offshore Wind Energie 26

27 Elektrische systemen 2 oktober Offshore Wind Energie 27

28 LogisEek & Havens 2 oktober Offshore Wind Energie 28

29 Ship building & Design 2 oktober Offshore Wind Energie 29

30 InnovaEeve oplossingen 2 oktober Offshore Wind Energie 30

31 Een sterke sector met potenee NIET VOLLEDIG Wind energie R&D Windturbine ontwerp Windturbine productie Offshore ontwerp en engineering Offshore constructie & installatie Offshore onderhoud Windpark ontwikkeling en exploitatie N.B. Alle genoemde partijen hebben Wind op Zee R&D, engineering en/of productie activiteiten in Nederland Concurrentiepositie (Nog) Zwak Gemiddeld Sterk Zeer sterk Bron: FLOW 2 oktober Offshore Wind Energie 31

32 Performance NL Aanwezigheid van de verschillende factoren in NL, DK, DE, UK uitgedrukt in cijfers van 1- afwezig tot 5- excellent bedrijfsleven Welelijk kader Kennis ontwikkeling Beschikbare middelen Kennisdeling Thuismarkt Overheidssteun Bron: JRC ScienEfic and policy report, A Systemic Assessment of the European Offshore Wind InnovaEon Insights

33 Conclusies Snel groeiende sector Grote investeringen zijn nodig Grote groei in werkgelegenheid Veel kansen voor (toeleverende) MKB bedrijven Niet alleen in Nederland maar ook in de andere landen rondom de Noordzee 2 oktober Offshore Wind Energie 33

34 windopzee.nl

35 Toegip Lopende projecten binnen TKI 2 oktober Offshore Wind Energie 35

36 OndersteuningsconstrucEes Geboorde betonnen monopile Geïntegreerd ontwerp mast en fundering 2 oktober Offshore Wind Energie 36

37 OndersteuningsconstrucEes Slimmere scour protecee (erosie bescherming) Slip joint (geen grout, geen transieestuk) 2 oktober Offshore Wind Energie 37

38 OndersteuningsconstrucEes Geboorde betonnen monopile Geluidscherm 2 oktober Offshore Wind Energie 38

39 WiFi JIP Verkrijgt inzicht in effect van extreme golfslag op offshore windturbines 2 oktober Offshore Wind Energie 39

40 FeLoSeFI Schat verwachte levensduur offshore wind construcees nauwkeuriger in. 2 oktober Offshore Wind Energie 40

41 OpEmalisaEe van windcentrales 2 oktober Offshore Wind Energie 41

42 LAWINE Lagere kosten en grotere opbrengst van windenergie door nauwkeurige windmeengen Bron: Avent Bron: ECN 2 oktober Offshore Wind Energie 42

43 Synergies at Sea (SAS) IntegraEe van infrastructuur van meerdere offshore windparken en interconnecee. 2 oktober Offshore Wind Energie 43

44 Blue Piling Technology RevoluEe in offshore heien 2 oktober Offshore Wind Energie 44

45 Beheer en onderhoud Overstap en transport systemen 2 oktober Offshore Wind Energie 45

46 Z- Bridge InnovaEeve toegangsbrug voor offshore windturbines 2 oktober Offshore Wind Energie 46

BELANG VAN EEN OFFSHORE WIND THUISMARKT

BELANG VAN EEN OFFSHORE WIND THUISMARKT BELANG VAN EEN OFFSHORE WIND THUISMARKT Uitkomsten van de studie uitgevoerd voor TKI Wind op zee INHOUD PRESENTATIE 1. Innovatie Contract TKI WOZ 2. Opdracht TKI 3. Aanpak onderzoek 4. Uitkomsten 5. Conclusies

Nadere informatie

Offshore windenergie en de kansen voor de maritieme sector. Chris Westra General Manager

Offshore windenergie en de kansen voor de maritieme sector. Chris Westra General Manager Offshore windenergie en de kansen voor de maritieme sector. Chris Westra General Manager We@Sea 1973 2012 Energie potentieel van de Noordzee Offshore windturbineparken in NL Ronde 1 2 windturbineparken

Nadere informatie

Stand van zaken offshore windenergie in Nederland

Stand van zaken offshore windenergie in Nederland Stand van zaken offshore windenergie in Nederland Chris Westra (We@Sea) met dank aan Sander de Jong (Rijkswaterstaat Noordzee) Offshore windturbineparken in NL Ronde 1 2 windturbineparken operationeel

Nadere informatie

AYOP IN DE ENERGIETRANSITIE

AYOP IN DE ENERGIETRANSITIE AYOP IN DE ENERGIETRANSITIE OP WEG NAAR MEER WIND OP ZEE & NIEUWE BUSINESS KANSEN AYOP.COM URGENTIE - ENERGIETRANSITIE Monday 8 th of October 2018, the UN Climate Scientists have alarming news for the

Nadere informatie

Macro-economie van offshore wind-energie

Macro-economie van offshore wind-energie Macro-economie van offshore wind-energie Windkracht14 World Trade Center, Rotterdam 22/01/2014 David de Jager Stelling > De (potentiële) economische waarde van de Nederlandse toeleverende economische sectoren

Nadere informatie

TKI Wind op Zee Workshop Financiering

TKI Wind op Zee Workshop Financiering TKI Wind op Zee Workshop Financiering Met welk support regime worden ambities offshore wind NL bereikt? 7 mei 2013 Amersfoort Marco Karremans Wind op Zee cruciaal voor 16% duurzame energie in 2020 Doelstelling:

Nadere informatie

InnovatieContract Wind op Zee. Het Contract De Green Deal Tender invulling Matchmaking. Almere, 24 Mei 2012 Ernst van Zuijlen TKI WIND OP ZEE

InnovatieContract Wind op Zee. Het Contract De Green Deal Tender invulling Matchmaking. Almere, 24 Mei 2012 Ernst van Zuijlen TKI WIND OP ZEE 1 InnovatieContract Wind op Zee Het Contract De Green Deal Tender invulling Matchmaking Almere, 24 Mei 2012 Ernst van Zuijlen 1 VISIE EN AMBITIE Ambitie van het InnovatieContract is een daling van 40%

Nadere informatie

Visie op Windenergie en solar Update 2014

Visie op Windenergie en solar Update 2014 Visie op Windenergie en solar Update 2014 De vooruitzichten voor hernieuwbare energie zijn gunstig Succes hangt sterk af van de beschikbaarheid van subsidies Naast kansen in Nederland kan de sector profiteren

Nadere informatie

IDENTIFICATIE VAN ECONOMISCH POTENTIEEL/TEWERKSTELLING EN SLEUTELSECTOREN VOOR OFFSHORE TECHNOLOGIEËN

IDENTIFICATIE VAN ECONOMISCH POTENTIEEL/TEWERKSTELLING EN SLEUTELSECTOREN VOOR OFFSHORE TECHNOLOGIEËN IDENTIFICATIE VAN ECONOMISCH POTENTIEEL/TEWERKSTELLING EN SLEUTELSECTOREN VOOR OFFSHORE TECHNOLOGIEËN Identificatie +/- 250 ondernemingen werden geïdentificeerd met potentiële interesse voor windenergie:

Nadere informatie

Wind Werkt ook in 2050

Wind Werkt ook in 2050 Wind Werkt ook in 2050 Prof.dr. Gerard van Bussel TU Delft, leerstoel windenergie Delft University of Technology Challenge the future Wind Werkt 10 GW Sinds 1990: groei van 30%/jr Europa leidend vanaf

Nadere informatie

Ten Noorden van de Waddeneilanden. Aanwijzing Windenergiegebieden (partiële herziening Nationaal Waterplan) Hollandse Kust. Henk Merkus/Rob Gerits

Ten Noorden van de Waddeneilanden. Aanwijzing Windenergiegebieden (partiële herziening Nationaal Waterplan) Hollandse Kust. Henk Merkus/Rob Gerits Ten Noorden van de Waddeneilanden Aanwijzing Windenergiegebieden (partiële herziening Nationaal Waterplan) MCN Den Helder Henk Merkus/Rob Gerits Hollandse Kust Inhoud Ronde 1 2-3 Nationaal Waterplan (NWP)

Nadere informatie

WIND OP ZEE = WINST VOOR NEDERLAND

WIND OP ZEE = WINST VOOR NEDERLAND WIND OP ZEE = WINST VOOR NEDERLAND KIvI NIRIA Den Haag, 20 september 2012 De Hollands Glorietabel focus op Europees marktaandeel Dolf Elsevier van Griethuysen Ballast Nedam Offshore NWEA - EWEA TPWind

Nadere informatie

R&D activiteiten in Nederland Ernst van Zuijlen KIVI 19 september 2012

R&D activiteiten in Nederland Ernst van Zuijlen KIVI 19 september 2012 R&D activiteiten in Nederland Ernst van Zuijlen KIVI 19 september 2012 R&D activiteiten in Nederland Ernst van Zuijlen KIVI 19 september 2012 Doelen Kostprijsreductie in 2020 KOSTEN O&M kosten -25%

Nadere informatie

Nederlands beleid Wind op Zee. Marjan Botman, m.j.p.botman@mineleni.nl

Nederlands beleid Wind op Zee. Marjan Botman, m.j.p.botman@mineleni.nl Nederlands beleid Wind op Zee Marjan Botman, m.j.p.botman@mineleni.nl Inhoud Beleid op Hernieuwbare energie in Europa en in Nederland Ruimtelijke planning toekomstige ontwikkelingen Green deal met de offshore

Nadere informatie

Wind Werkt windstroom en werkgelegenheid

Wind Werkt windstroom en werkgelegenheid Wind Werkt windstroom en werkgelegenheid Prof.dr. Gerard van Bussel TU, leerstoel windenergie 11 april 2013 Challenge the future Wind waait. - 200 meer windenergie dan het huidige energiegebruik - meer

Nadere informatie

Windstroom en werkgelegenheid

Windstroom en werkgelegenheid Windstroom en werkgelegenheid Prof.dr. Gerard van Bussel TU, leerstoel windenergie 11 april 2013 Challenge the future Wind waait. - 200 x meer windenergie dan het huidige energiegebruik - meer dan 40 x

Nadere informatie

Chris Westra (senior consultant ECN)

Chris Westra (senior consultant ECN) De ontwikkelingen van offshore windenergie en een roadmap voor Nederland Chris Westra (senior consultant ECN) (general manager We@Sea) www.we-at-sea.org www.ecn.nl www.haveneilandopzee.nl Waarom windenergie?

Nadere informatie

Wind Werkt ook in 2050

Wind Werkt ook in 2050 Wind Werkt ook in 2050 Prof.dr. Gerard van Bussel TU Delft, leerstoel windenergie 13 juni 2013 Delft University of Technology Challenge the future Er is meer dan voldoende wind op aarde 200 x meer wind

Nadere informatie

Green deal offshore windenergie vandaag ondertekend

Green deal offshore windenergie vandaag ondertekend Green deal offshore windenergie vandaag ondertekend Forse kostprijsreductie, proeftuinen en groeiende werkgelegenheid zijn de inzet van de green deal offshore wind. Het Rijk en de Nederlandse Wind Energie

Nadere informatie

Workshop energielandschappen ontwerpen, WTSE 29 nov 2017

Workshop energielandschappen ontwerpen, WTSE 29 nov 2017 Workshop energielandschappen ontwerpen, WTSE 29 nov 2017 Martine Uyterlinde, Ruud van den Brink, ECN Sven Stremke, WUR Martine Uyterlinde/ECN Sven Stremke/WUR John van Roosmalen/ECN Wim Sinke/ECN Adri

Nadere informatie

Power to gas onderdeel van de energietransitie

Power to gas onderdeel van de energietransitie Power to gas onderdeel van de energietransitie 10 oktober 2013 K.G. Wiersma Gasunie: gasinfrastructuur & gastransport 1 Gastransportnet in Nederland en Noord-Duitsland Volume ~125 mrd m 3 aardgas p/j Lengte

Nadere informatie

Windenergie goedkoper dan kernenergie!

Windenergie goedkoper dan kernenergie! Go Wind - Stop nuclear Briefing 1 26 june 2002 Windenergie goedkoper dan kernenergie! Electrabel geeft verkeerde informatie over kostprijs van kernenergie en windenergie. Electrabel beweert dat windenergie

Nadere informatie

Renewable Energy Base Oostende

Renewable Energy Base Oostende Renewable Energy Base Oostende The ideal hub for offshore wind & heavy lift activities in the North Sea Saturday, 1st of December 2018 Emmanuël Timmermans - Business Development Manager 1 2 REBO? Founded

Nadere informatie

Renewable Energy Base Oostende

Renewable Energy Base Oostende 1 Renewable Energy Base Oostende The ideal hub for offshore wind & heavy lift activities in the North Sea Sunday, the 7th of May, 2017 - VLIZ Emmanuël Timmermans - Business Development Manager 2 Offshore

Nadere informatie

Blue Growth Blue Growth in de Noordzee

Blue Growth Blue Growth in de Noordzee Blue Growth Blue Growth in de Noordzee Potentie van de Noordzee nu en in 2050 Manfred Wienhoven en Johan Gille 26 februari 2014 Visafslag, Scheveningen Een paar elementen I. Het Blue Growth concept op

Nadere informatie

Toekomstverwachtingen en onderzoek uitdagingen in windenergie

Toekomstverwachtingen en onderzoek uitdagingen in windenergie Toekomstverwachtingen en onderzoek uitdagingen in windenergie Gijs van Kuik, em. HL TU-Delft 3 april 2017 Waar staat windenergie: 164 m Ø 8 MW turbine 5 windcentrales van 700 MW in de Noordzee Inbedding

Nadere informatie

Dutch North Sea Strategy Community of Practice Multi Use pilots Northsea. Nathalie Scheidegger/Nico Buytendijk Project Multi Use Pilots

Dutch North Sea Strategy Community of Practice Multi Use pilots Northsea. Nathalie Scheidegger/Nico Buytendijk Project Multi Use Pilots Dutch North Sea Strategy 2030 & Community of Practice Multi Use pilots Northsea Nathalie Scheidegger/Nico Buytendijk Project Multi Use Pilots Dutch Northsea Strategy Update policy for the period 2030 2006

Nadere informatie

16% Energie van eigen bodem. 17 januari 2013

16% Energie van eigen bodem. 17 januari 2013 16% Energie van eigen bodem 17 januari 2013 Inhoud Klimaatverandering Energie in Nederland Duurzame doelen Wind in ontwikkeling Northsea Nearshore Wind Klimaatverandering Conclusie van het IPCC (AR4, 2007)

Nadere informatie

the state of renewable energies in europe

the state of renewable energies in europe HERNIEUWBARE ENERGIE IN EUROPA 12 th EurObserv ER Report the state of renewable energies in europe 2012 12 th EurObserv ER Report Werkgelegenheid en omzet Voor de periode 2005-2010 is de energieproductie

Nadere informatie

Wind op zee en India. 11 December, 2013. Ir. Leon Wijshoff

Wind op zee en India. 11 December, 2013. Ir. Leon Wijshoff Wind op zee en India 11 December, 2013 Ir. Leon Wijshoff Programma Energie Internationaal (PEI) - Doelstelling:EZ ondersteunen bij het uitvoeren van internationale energiebeleid, op het gebied van duurzame

Nadere informatie

De kosten van de energietransitie, en: kansen voor de gasindustrie. Martien Visser Lector Energietransitie & Netwerken. Hanzehogeschool Groningen

De kosten van de energietransitie, en: kansen voor de gasindustrie. Martien Visser Lector Energietransitie & Netwerken. Hanzehogeschool Groningen De kosten van de energietransitie, en: kansen voor de gasindustrie Martien Visser Lector Energietransitie & Netwerken Hanzehogeschool Groningen Hanzehogeschool Groningen (circa 30.000 studenten) Energy

Nadere informatie

Ontmanteling & Hergebruik in NL: Een gezamenlijke inspanning

Ontmanteling & Hergebruik in NL: Een gezamenlijke inspanning Ontmanteling & Hergebruik in NL: Een gezamenlijke inspanning New emmergy 17 mei 2017 Berend Scheffers Ons energiesysteem 2 Energiesysteem Nederland 2015. Bron: NEV 2016, ECN, PBL, CBS, RVO Rol van gas

Nadere informatie

INFORMATIEKRANT WIJ BOUWEN AAN UW TOEKOMST! www.limburgwindt.be. Limburg win(d)t is opgericht door Aspiravi en LRM. WAT DOET LIMBURG WIN(D)T?

INFORMATIEKRANT WIJ BOUWEN AAN UW TOEKOMST! www.limburgwindt.be. Limburg win(d)t is opgericht door Aspiravi en LRM. WAT DOET LIMBURG WIN(D)T? www.limburgwindt.be v.u.: Rik Van de Walle - nv - Trichterheideweg 8-3500 Hasselt WAT DOET LIMBURG WIN(D)T? onderzoeken waar er in Limburg wind- molenparken kunnen komen bouwen en exploiteren van windenergie-

Nadere informatie

JERTS-studie rond kleine en middelgrote windturbines

JERTS-studie rond kleine en middelgrote windturbines Openbreken van de markt voor kleine en middelgrote windturbines JERTS-studie rond kleine en middelgrote windturbines JERTS-studie rond KMWT Ruimtelijke verdeling van de gemiddelde windsnelheid Schatting

Nadere informatie

Komt CCS op tijd of haalt duurzame energie in? Pieter Boot Vijfde nationaal CCS Symposium 25 juni 2010

Komt CCS op tijd of haalt duurzame energie in? Pieter Boot Vijfde nationaal CCS Symposium 25 juni 2010 Komt CCS op tijd of haalt duurzame energie in? Pieter Boot Vijfde nationaal CCS Symposium 25 juni 2010 Cutting Energy Related CO 2 Emissions Baseline Emissions 62 Gt BLUE Map Emissions 14 Gt 2030 Key aspects

Nadere informatie

Factsheet: Dong Energy

Factsheet: Dong Energy Factsheet: Dong Energy Holding/bestuurder Type bedrijf Actief in Markt Bedrijfsprofiel Dong Energy Producent/leverancier elektriciteit (en aardgas) Europa Consumenten/zakelijk - Omzet 900 miljoen (NL)/9

Nadere informatie

Summary. FLOW: Far and Large Offshore Wind 1. Far and Large Offshore Wind FLOW

Summary. FLOW: Far and Large Offshore Wind 1. Far and Large Offshore Wind FLOW Summary FLOW: Far and Large Offshore Wind 1 Far and Large Offshore Wind FLOW FLOW: Far and Large Offshore Wind 2 FLOW: Far and Large Offshore Wind 3 Far and Large Offshore Wind FLOW De Nederlandse industrie

Nadere informatie

OPENBAAR EIND RAPPORT

OPENBAAR EIND RAPPORT Project titel WiFi II JIP (wave impacts on fixed wind turbines II joint industry project) Project nummer : TEW0314003 (MARIN ref 28845) Versie : Versie 1 31032017 Project coördinator : Project partners

Nadere informatie

OPENBAAR EIND RAPPORT

OPENBAAR EIND RAPPORT Project titel WiFi JIP (wave impacts on fixed wind turbines joint industry project) Project nummer : TKIW01002 (MARIN ref 25236) Versie : Versie 1 29092016 Project coördinator : Project partners : R&D

Nadere informatie

Betekenis Windsector voor Nederlandse Economie. Hans Timmers, voorzitter Bestuur NWEA

Betekenis Windsector voor Nederlandse Economie. Hans Timmers, voorzitter Bestuur NWEA Betekenis Windsector voor Nederlandse Economie Hans Timmers, voorzitter Bestuur NWEA Wie we zijn: De branchevereniging voor Windenergie op Land en Windenergie op Zee. Behartiger van allerlei bedrijven

Nadere informatie

Innovatie voor (transitie naar) een klimaatneutrale elektriciteitshuishouding. Juni 2018

Innovatie voor (transitie naar) een klimaatneutrale elektriciteitshuishouding. Juni 2018 Innovatie voor (transitie naar) een klimaatneutrale elektriciteitshuishouding Juni 2018 De KIA Elektriciteit in de context van energie-innovatie (niet compleet) Programma ECN part of TNO Programma s TKI

Nadere informatie

NER300 besluit en spelregels. CCS- en RESdemonstratie. projecten. Agenda. Annemarieke Grinwis René Moor Gert van Uitert

NER300 besluit en spelregels. CCS- en RESdemonstratie. projecten. Agenda. Annemarieke Grinwis René Moor Gert van Uitert NER300 besluit en spelregels CCS- en RESdemonstratie projecten Annemarieke Grinwis René Moor Gert van Uitert Ministerie van Economische Zaken en Ministerie van VROM 7 juli 2010 Agenda 1. Wat is NER 300

Nadere informatie

Veel meer hernieuwbaar hoe managen we dat? Frans Rooijers

Veel meer hernieuwbaar hoe managen we dat? Frans Rooijers Veel meer hernieuwbaar hoe managen we dat? Frans Rooijers Groeiend aandeel hernieuwbaar Doel NL en overige EU-landen: in 2020 14% >> 16% in NL, gemiddeld EU 20% Politieke wensen (regeerakkoord): meer,

Nadere informatie

Windenergie; werking en perspectief

Windenergie; werking en perspectief Windenergie; werking en perspectief Jos Beurskens Den Haag 30 mei 2012 www.ecn.nl Energiedichtheid van wind P wind = ½..V 3 [W/m 2 ] Windsnelheid (m/s) Windsnelhed (Watt/m²) 3 16 V (m/s) 6 130 12 1035

Nadere informatie

Wind in Arnhem. mei 2012

Wind in Arnhem. mei 2012 Wind in Arnhem mei 2012 Wind? Boreas Zephyrus Eurus Aeolus Notus Arnhem Groenste stad van Europa Electriciteits stad van NL Ontwikkeling van EMT Science park Windmolen kantoor Onderwijs Ondernemen Onderzoek

Nadere informatie

Overleven met energie

Overleven met energie Overleven met energie Jo Hermans Universiteit Leiden Nationaal Congres Energie & Ruimte, TU Delft, 22 september 2011 Overleven met energie Een blijma in 5 bedrijven 1. Meest onderschatte wet 2. Meest onderschatte

Nadere informatie

R&D plan 2015 ECN Windenergie. Te presenteren aan de programma commissie van TKI Wind op Zee

R&D plan 2015 ECN Windenergie. Te presenteren aan de programma commissie van TKI Wind op Zee R&D plan 2015 ECN Windenergie Te presenteren aan de programma commissie van TKI Wind op Zee ECN Windenergie Context Het R&D programma van ECN Windenergie binnen de TKI Wind op Zee ECN Windenergie is een

Nadere informatie

Structuurvisie Energie

Structuurvisie Energie Energietransitie en landschap Voor welkeplan-m.e.r opgave staan we? Structuurvisie Energie Pondera Consult Gemeente Enschede Oplossingen voor energie, klimaat en duurzaamheid 19 januari 2017 14 juni 2018

Nadere informatie

Introductie windenergiesector

Introductie windenergiesector Introductie windenergiesector Blok 2 Sander Lagerveld Dag 10 Windenergie 1 Duurzaam werken op Zee Toepassing van windenergie in Nederland Duurzaam werken op zee 2 Windmolens verschijnen vanaf 12e eeuw

Nadere informatie

Scheepsbouw in de Delta Sterk in Techniek en Logistiek. Sjef van Dooremalen 12 maart 2012

Scheepsbouw in de Delta Sterk in Techniek en Logistiek. Sjef van Dooremalen 12 maart 2012 Scheepsbouw in de Delta Sterk in Techniek en Logistiek Sjef van Dooremalen 12 maart 2012 1 Inhoud 1. Sterk in de Cluster 2. Belangrijk in de Delta 3. Voorop in kennis en innovatie 4. Logistiek en Techniek

Nadere informatie

Mondiale en Europese energie trends Uitdagingen, prioriteiten en kansen

Mondiale en Europese energie trends Uitdagingen, prioriteiten en kansen Mondiale en Europese energie trends Uitdagingen, prioriteiten en kansen 28/09/2015 Kees van der Leun Klimaat raakt al ontwricht bron: John Mason, skepticalscience.com bron: Guardian 2 100% duurzaam? Energie-efficiëntie

Nadere informatie

Welke hernieuwbare energie in 2020?

Welke hernieuwbare energie in 2020? Welke hernieuwbare energie in 2020? Waar staan we en wat is de verwachting? Het aandeel hernieuwbare energie van het totaal energetisch eindgebruik groeide van 2000 1,4% via 2,3% in 2005 tot 4,3% in 2011

Nadere informatie

GROENE KOOLWATERSTOFFEN. Marcel Weeda, Remko Detz, Jeffrey Sipma

GROENE KOOLWATERSTOFFEN. Marcel Weeda, Remko Detz, Jeffrey Sipma GROENE KOOLWATERSTOFFEN Marcel Weeda, Remko Detz, Jeffrey Sipma AANLEIDING: Grote belangstelling voor waterstof in de aanloop naar, en binnen het Klimaatakkoord Scenario s, projecties en schattingen voor

Nadere informatie

Impact energietransitie

Impact energietransitie Impact energietransitie Marktontwikkelingen en TSO-perspectief Ben Voorhorst - COO VEMW, 12 juni 2014 Onderwerpen TenneT algemeen Opmars duurzaam in Duitsland én Nederland Uitdaging inpassing renewables

Nadere informatie

Energie voorziening op weg naar duurzaamheid: biomassa? Chris Westra.

Energie voorziening op weg naar duurzaamheid: biomassa? Chris Westra. Energie voorziening op weg naar duurzaamheid: biomassa? Chris Westra www.ecn.nl energiegebruik Alarmerende stijging energiegebruik klimaatproblemen duurzame energievoorziening noodzakelijk Ambitieus &

Nadere informatie

Windenergie. 1. Wat is windenergie? 3. Wat zijn voordelen, nadelen en risico s van windenergie?

Windenergie. 1. Wat is windenergie? 3. Wat zijn voordelen, nadelen en risico s van windenergie? Windenergie ECN-facts 1. Wat is windenergie? Windenergie is de verzamelnaam voor technieken waarbij de bewegingsenergie die in wind zit, wordt omgezet in andere bewegingsenergie of in elektrische energie.

Nadere informatie

Wat vraagt de energietransitie in Nederland?

Wat vraagt de energietransitie in Nederland? Wat vraagt de energietransitie in Nederland? Jan Ros Doel/ambitie klimaatbeleid: Vermindering broeikasgasemissies in 2050 met 80 tot 95% ten opzichte van 1990 Tussendoelen voor broeikasgasemissies Geen

Nadere informatie

Ministerie van Economische Zaken. Windenergie op zee. Stakeholderbijeenkomst 6 september 2016

Ministerie van Economische Zaken. Windenergie op zee. Stakeholderbijeenkomst 6 september 2016 Ministerie van Economische Zaken Windenergie op zee Stakeholderbijeenkomst 6 september 2016 Inhoud presentaties Inhoudelijke toelichting: 1. Kader en besluitvorming: Bert Wilbrink (Economische Zaken) 2.

Nadere informatie

Energieopslag en flexibiliteit - kansen en onzekerheden

Energieopslag en flexibiliteit - kansen en onzekerheden Energieopslag en flexibiliteit - kansen en onzekerheden Early morning toast kiemt Hoenderloo 8-10-2014 www.ecn.nl R&D programma s ECN Policy Studies Energy Engineering Environment Energy Efficiency & CCS

Nadere informatie

en uitdagingen voor de toekomst Pieter Boot, maart 2018

en uitdagingen voor de toekomst Pieter Boot, maart 2018 Energie-infrastructuur: overzicht en uitdagingen voor de toekomst Pieter Boot, maart 2018 Indeling De drie fasen van ordening en regulering infrastructuur Nederland doorvoerland Wat is de opgave? Investeringen

Nadere informatie

... Eneco België B.V. Le coût-vérité de l énergie Energie tegen werkelijke prijzen. 25 oktober 2012. CMS DeBacker / Edora

... Eneco België B.V. Le coût-vérité de l énergie Energie tegen werkelijke prijzen. 25 oktober 2012. CMS DeBacker / Edora Eneco België B.V.... Le coût-vérité de l énergie Energie tegen werkelijke prijzen CMS DeBacker / Edora 25 oktober 2012 Christophe Degrez Algemeen Directeur Eneco België Prijs en kosten: wat is de juiste

Nadere informatie

Overzicht energieproduktie in Belgie (2016)

Overzicht energieproduktie in Belgie (2016) Overzicht energieproduktie in Belgie (2016) Belgisch Primair Energie Verbruik (PEV) 657 TWh. Stemt overeen met een continue energieproductie van 75GW voor heel Belgie of 6.6kW/persoon Belgische Stroomproductie

Nadere informatie

NHL lectoraat Wind Energie

NHL lectoraat Wind Energie NHL lectoraat Wind Energie Gerard Schepers, Lector Windenergie, NHL Hogeschool MCN netwerkbijeenkomst, 16-5-2013 Inhoud Waarom windenergie Uitdagingen (technologisch/sociaal economisch) Activiteiten Lectoraat

Nadere informatie

Voortgangsrapport windenergie op zee. Programma windenergie op zee

Voortgangsrapport windenergie op zee. Programma windenergie op zee Voortgangsrapport windenergie op zee Programma windenergie op zee 11 december 2014 Inhoud Wat moeten we doen? Waar staan we nu? Randvoorwaarden Waar staan we nu? Voorbereiding tender Borssele SDE+ tendersysteem

Nadere informatie

TNO Early morning Toast Biogas trends and technology development. Leon Stille Leon.stille@tno.nl +31652779011

TNO Early morning Toast Biogas trends and technology development. Leon Stille Leon.stille@tno.nl +31652779011 TNO Early morning Toast Biogas trends and technology development Leon Stille Leon.stille@tno.nl +31652779011 TNO Partners TNO is een onafhankelijk kennis instituut met meer dan 80 jaar ervaring in technologie

Nadere informatie

De energietransitie in internationaal perspectief Dr. Ir. Martien Visser, lector energietransitie, Hanzehogeschool Groningen.

De energietransitie in internationaal perspectief Dr. Ir. Martien Visser, lector energietransitie, Hanzehogeschool Groningen. De energietransitie in internationaal perspectief Dr. Ir. Martien Visser, lector energietransitie, Hanzehogeschool Groningen Twitter: @BM_Visser De Nederlandse postzegel Dubbel zoveel CO2 als het wereldgemiddelde

Nadere informatie

Toespraak commissaris van de koningin Max van den Berg, Statenexcursie 17/18 november 2011 naar Hannover

Toespraak commissaris van de koningin Max van den Berg, Statenexcursie 17/18 november 2011 naar Hannover Toespraak commissaris van de koningin Max van den Berg, Statenexcursie 17/18 november 2011 naar Hannover Geachte aanwezigen, Noord-Nederland zet stevig in op sterke economische clusters rond agrofood,

Nadere informatie

Nederlandse Wind Energie Associatie NWEA. Lidmaatschap

Nederlandse Wind Energie Associatie NWEA. Lidmaatschap Nederlandse Wind Energie Associatie NWEA Lidmaatschap NWEA vertegenwoordigt de hele sector windenergie. Leden van NWEA zijn onder meer ontwikkelaars van windparken, exploitanten, fabrikanten, kenniscentra,

Nadere informatie

ALV KIVI NIRIA Afd. Elektrotechniek

ALV KIVI NIRIA Afd. Elektrotechniek ALV KIVI NIRIA Afd. Elektrotechniek Toekomst volgens TenneT Klaas Hommes Arnhem, 25 april 2012 Stay tuned. Safety first! Voor uw en onze veiligheid vragen wij uw aandacht voor de volgende veiligheidsmaatregelen:

Nadere informatie

7 mei 2013, Amersfoort. 7 mei 2013 Verslag Workshop Financiering Offshore Wind NL

7 mei 2013, Amersfoort. 7 mei 2013 Verslag Workshop Financiering Offshore Wind NL Verslag Workshop Financiering Offshore Wind NL 7 mei 2013, Amersfoort 1 Inhoud Inleiding Presentaties Onderwerpen voor vervolgworkshops Foto impressie 2 Inleiding Het onderwerp financiering voor duurzame

Nadere informatie

Zonne-energie natuurlijk De visie van Holland Solar op. Duits Nederlands zonne-energie forum KvK Midden Nederland, Utrecht 16-03-2010

Zonne-energie natuurlijk De visie van Holland Solar op. Duits Nederlands zonne-energie forum KvK Midden Nederland, Utrecht 16-03-2010 Zonne-energie natuurlijk De visie van Holland Solar op zonnestroom Duits Nederlands zonne-energie forum KvK Midden Nederland, Utrecht 16-03-2010 Inhoud Over Holland Solar 25 jaar zonnestroom Huidige stand

Nadere informatie

Shell NL & Shell New Energies

Shell NL & Shell New Energies Shell NL & Shell New Energies An outlook towards a clean and renewable energy system Dr.-Ing. Peter Breithaupt September 2017 1 Contents New Energies Themes New Fuels Renewable Power Connected Customer

Nadere informatie

Wie betaalt de rekening van de energietransitie?

Wie betaalt de rekening van de energietransitie? Wie betaalt de rekening van de energietransitie? Symposium KVGN 17 november 2016 Ron Wit Ron.Wit@eneco.com Overzicht presentatie 1. Ontwikkeling broeikasgassen in Nederland 2. Ontwikkeling integrale kosten

Nadere informatie

VeriteQ. VeriteQ. - Power Quality metingen. - Trillingsmetingen

VeriteQ. VeriteQ. - Power Quality metingen. - Trillingsmetingen - Power Quality metingen - Trillingsmetingen Power Quality Analyse Gestart in 1985 Research UK USA Werkt o.a. samen met - Scottish Power= Green power - National Grid UK, - PQE Ltd., 2009 Award Innovative

Nadere informatie

Constructieve Flexibiliteit. Rijk Blok

Constructieve Flexibiliteit. Rijk Blok Constructieve Flexibiliteit Constructief Ontwerper Part Time Universitair Docent Constructief Ontwerpen Department for the Built Environment TU/e Eindhoven University of Technology Rotterdam Mysterieland

Nadere informatie

Verzekeren van duurzame energie

Verzekeren van duurzame energie Verzekeren van duurzame energie Verzekeren van duurzame energie Wind, zon, water en aardwarmte vier prachtige, maar onvoorspelbare natuurelementen. Het zijn de elementen die een steeds grotere rol gaan

Nadere informatie

WELKOM BIJ PORT OF ROTTERDAM! Remco Neumann en Ankie Janssen 19 April 2018

WELKOM BIJ PORT OF ROTTERDAM! Remco Neumann en Ankie Janssen 19 April 2018 WELKOM BIJ PORT OF ROTTERDAM! Remco Neumann en Ankie Janssen 19 April 2018 Inleiding Wat doet het Havenbedrijf Rotterdam? Hoe bouwen wij aan een duurzame haven? Wat doen wij aan waterstof? 2 Wat doet het

Nadere informatie

Nederland: de Maritieme Wereldtop

Nederland: de Maritieme Wereldtop 1 Nederland: de Maritieme Wereldtop Veilig, duurzaam en economisch sterk Maritiem Cluster in de Topsector Water: Innovatiecontract en Topconsortium Kennis en Innovatie V2.0, Samenvatting, 23 december 2011

Nadere informatie

Provinciaal klimaat- en energiebeleid: doelen, emissies, maatregelen. Robert Koelemeijer - PBL

Provinciaal klimaat- en energiebeleid: doelen, emissies, maatregelen. Robert Koelemeijer - PBL Provinciaal klimaat- en energiebeleid: doelen, emissies, maatregelen. Robert Koelemeijer - PBL Doelstellingen - Mondiaal Parijs-akkoord: Well below 2 degrees. Mondiaal circa 50% emissiereductie nodig in

Nadere informatie

Het belang van een Nederlandse offshore wind thuismarkt. Een aantal argumenten, meningen en bedrijfservaringen

Het belang van een Nederlandse offshore wind thuismarkt. Een aantal argumenten, meningen en bedrijfservaringen TKI Wind op Zee Het belang van een Nederlandse offshore wind thuismarkt Een aantal argumenten, meningen en bedrijfservaringen April 2013 In opdracht van het TKI Wind op Zee Uitgevoerd door Ir. Katelijn

Nadere informatie

De helft van de elektriciteit duurzaam in 2025? En

De helft van de elektriciteit duurzaam in 2025? En 1 van 14 10-1-2019 16:38 Energieblog van Jasper Vis Ik hou van feiten over onze energievoorziening. Ik schrijf deze blog op persoonlijke titel. Tot 1 oktober 2018 was ik directeur Nederland bij Ørsted

Nadere informatie

2-7-2014. Energieakkoord voor duurzame groei. Juli 2014 WERK IN UITVOERING. Ed Nijpels. Wie zaten aan tafel tijdens de onderhandelingen?

2-7-2014. Energieakkoord voor duurzame groei. Juli 2014 WERK IN UITVOERING. Ed Nijpels. Wie zaten aan tafel tijdens de onderhandelingen? Energieakkoord voor duurzame groei Juli 2014 WERK IN UITVOERING Ed Nijpels Wie zaten aan tafel tijdens de onderhandelingen? 1 Waarom een Energieakkoord? Perspectief Consistentie Ambitie Realiteit Groei

Nadere informatie

TenneT als netontwikkelaar op zee. NWEA Winddag, 13 juni 2014

TenneT als netontwikkelaar op zee. NWEA Winddag, 13 juni 2014 TenneT als netontwikkelaar op zee NWEA Winddag, TenneT als netontwikkelaar op zee 1. Introductie TenneT als netontwikkelaar 2. Integrale aanpak en netoptimalisatie nodig voor behalen duurzaamheidsdoelstellingen

Nadere informatie

Energietransitie in de gebouwde omgeving: duur of duurzaam? David Smeulders, Technische Universiteit Eindhoven

Energietransitie in de gebouwde omgeving: duur of duurzaam? David Smeulders, Technische Universiteit Eindhoven Energietransitie in de gebouwde omgeving: duur of duurzaam? David Smeulders, Technische Universiteit Eindhoven foto: KNMI 222 196 187 2015 2014 113 11 Bron: EBN infographic 2016 CO 2 emissies in Nederland

Nadere informatie

Om wind te oogsten...moet je wind zaaien!

Om wind te oogsten...moet je wind zaaien! 1 Om wind te oogsten....moet je wind zaaien! Jasper Groen & Jennifer Hoovers 2 Duurzame energie is booming! / Discussies over sluiten kolencentrales / E.ON en RWE splitsen fossiele energietakken af / Zwaardere

Nadere informatie

Waterstof, het nieuwe gas. Klimaatneutraal is de toekomst Frans Rooijers directeur CE Delft

Waterstof, het nieuwe gas. Klimaatneutraal is de toekomst Frans Rooijers directeur CE Delft Waterstof, het nieuwe gas Klimaatneutraal is de toekomst Frans Rooijers directeur CE Delft CE Delft Onafhankelijk onderzoek en advies sinds 1978 Energie, Transport en Grondstoffen Economische, technische

Nadere informatie

Effectieve Innovatie: push & pull. Frans Rooijers - directeur

Effectieve Innovatie: push & pull. Frans Rooijers - directeur Effectieve Innovatie: push & pull Frans Rooijers - directeur CE Delft - Onafhankelijk onderzoek en advies sinds 1978 - Energie, transport en grondstoffen - Economische, technische en beleidsmatige expertise

Nadere informatie

VERANDERENDE VERBINDINGEN ASSETMANAGEMENT VERBINDT NEDERLAND

VERANDERENDE VERBINDINGEN ASSETMANAGEMENT VERBINDT NEDERLAND VERANDERENDE VERBINDINGEN ASSETMANAGEMENT VERBINDT NEDERLAND Ing. Ed Smulders InterProAdvies Tilburg WATERWAYS Rijkswaterstaat, Provinces, Waterschappen (public) Value: EUR 10-100 bn RAILWAYS 1837 ProRail

Nadere informatie

Partner in duurzaamheid Presentatie 29 februari 2012 Waterstof Net 1

Partner in duurzaamheid Presentatie 29 februari 2012 Waterstof Net 1 v Wij helpen u op weg! Partner in duurzaamheid Presentatie 29 februari 2012 Waterstof Net 1 Hans van Wermeskerken Ballast Nedam Ballast opgericht in 1877, Nedam in 1899 Fusie Ballast Nedam 1969 4000 medewerkers

Nadere informatie

ECN Windturbine Test Site Wieringermeer

ECN Windturbine Test Site Wieringermeer ECN Windturbine Test Site Wieringermeer Historie, Status en Toekomst - ECN en Organisatie - Achtergrond (waarom een eigen testveld?) - Huidige testveld (EWTW) - Resultaten en voorbeelden huidige testveld

Nadere informatie

Windenergie in Brussel

Windenergie in Brussel Windenergie in Brussel Utopie of realtiteit? Els Ampe Vlaamse Club 20 september 2010 1 Klassiekers 2 Klassiekers 3 Windenergie in de stad? 4 Imagine 5 Imagine Zero energy house San Francisco 07 6 Imagine

Nadere informatie

Hernieuwbare Energie na Frans Rooijers - directeur CE Delft

Hernieuwbare Energie na Frans Rooijers - directeur CE Delft Hernieuwbare Energie na 2025 Frans Rooijers - directeur CE Delft CE Delft - Onafhankelijk onderzoek en advies sinds 1978 - Energie, transport en grondstoffen - Economische, technische en beleidsmatige

Nadere informatie

PlanMER/PB Structuurvisie Wind op Zee Resultaten beoordeling Natuur. Windkracht14 22 januari 2014 Erik Zigterman

PlanMER/PB Structuurvisie Wind op Zee Resultaten beoordeling Natuur. Windkracht14 22 januari 2014 Erik Zigterman PlanMER/PB Structuurvisie Wind op Zee Resultaten beoordeling Natuur Windkracht14 22 januari 2014 Erik Zigterman Korte historie 2009: Nationale Waterplan! 2 windenergiegebieden aangewezen! Borssele en IJmuiden

Nadere informatie

Duurzame energie in balans

Duurzame energie in balans Duurzame energie in balans Duurzame energie produceren en leveren binnen Colruyt Group I. Globale energievraag staat onder druk II. Bewuste keuze van Colruyt Group III. Wat doet WE- Power? I. Globale energievraag

Nadere informatie

Aspiravi nv. Woensdag 3 november 2010 IEEE Student Branch Gent Ir. Rik Van de Walle / Algemeen directeur

Aspiravi nv. Woensdag 3 november 2010 IEEE Student Branch Gent Ir. Rik Van de Walle / Algemeen directeur Aspiravi nv Woensdag 3 november 2010 IEEE Student Branch Gent Ir. Rik Van de Walle / Algemeen directeur Agenda Aspiravi nv: onshore windenergie Evolutie windenergie in Europa en Vlaanderen Biogas-installaties

Nadere informatie

BIJLAGE 2. Voornemen

BIJLAGE 2. Voornemen BIJLAGE 2 Voornemen 1 NADERE OMSCHRIJVING VOORNEMEN De volgende paragrafen beschrijven de onderdelen van het voornemen in meer detail: Individuele turbines; Turbineopstellingen; Type funderingen; Aanlegwijzen

Nadere informatie

Belang van onderzoek en innovatie bij de verdere uitbouw van de Blue Energy Cluster in West Vlaanderen

Belang van onderzoek en innovatie bij de verdere uitbouw van de Blue Energy Cluster in West Vlaanderen Belang van onderzoek en innovatie bij de verdere uitbouw van de Blue Energy Cluster in West Vlaanderen Herman Derache, directeur Sirris Oostende, 20 maart 2014 24.03.14 1 Blue Energy C-Power and offshorewind.biz

Nadere informatie

De rol van drijvende zonneparken in de Nederlandse energietransitie Wiep Folkerts. 14 juni 2018 Wiep Folkerts

De rol van drijvende zonneparken in de Nederlandse energietransitie Wiep Folkerts. 14 juni 2018 Wiep Folkerts De rol van drijvende zonneparken in de Nederlandse energietransitie Wiep Folkerts Studie dec 2017 (RVO, TKI, SEAC) 2050 is het richtjaar voor de energietransitie (near zero carbon economy). PV kan dan

Nadere informatie

Windenergie op zee in Albert van der Hem Secretaris Taskforce Windenergie op Zee

Windenergie op zee in Albert van der Hem Secretaris Taskforce Windenergie op Zee Windenergie op zee in 2020 Albert van der Hem Secretaris Taskforce Windenergie op Zee Taskforce Windenergie op Zee Ingesteld door de minister van EZ Rapporteert eind maart 2010 aan de minister van EZ,

Nadere informatie

Impact windenergie op Noordzeemilieu: kansen & bedreigingen

Impact windenergie op Noordzeemilieu: kansen & bedreigingen Impact windenergie op Noordzeemilieu: kansen & bedreigingen IRO/CEDA lezing Bert Wilbrink (ministerie EZK) Suzanne Lubbe (RWS) 12 maart 2019 Inhoud presentatie Visie overheid op ecologische impact bouw

Nadere informatie